Erciyes Linux Dergisi. Linux Nedir?

Transkript

1

2 Dergi Basım Dergi Hakkında? Erciyes Dergisi 2. Sayısı Dergi Editörü: İbrahim Kıvanç Dergi ve Kapak Tasarım: İbrahim Kıvanç IK Tasarım Dergide Geçen Tüm arkadaşlarıma sonsuz teşekkürlerimi iletmeyi bir borç bilir, Bir sonraki sayıda dolu dolu içerikle buluşmak dileğiyle Yazarlar: Behiye Savan Tuba Narol Hatice Kübra Çakan Gökhan Karakaş İbrahim Kıvanç Faruk Bozan Faruk Karaağaç Ramazan Terzi Mert Türkal Niyazi Sırt Emre Aydoğan Tunahan Altıntop Rıdvan Anlı Sitemiz: Dergimizdeki Çalışanlar ve Hazırlayanlar Behiye Savan Açık Kaynak Tuba Narol Site Tanıtımları Hatice Kübra Çakan Gnome Niyazi Sırt KDE Gökhan Karakaş Ubuntu 7.10 İbrahim Kıvanç Python II Faruk Bozan Java II Ramazan Terzi Java II Mert Türkal C++ - I Faruk Karağaç HTML - I İrfan Evrens Eclipse Rıdvan Anlı Konsol Komutları Fatih Bayhan Firefox Emre Aydoğan Thunderbird Tunahan Altıntop Wormux 2

3 İÇİNDEKİLER Önsöz... 4 Erciyes Üniversitesi Topluluğu Açık Kaynak... 7 Gnome KDE Ubuntu Python-II Java II C++ - I HTML I Eclipse Konsol Komutları Firefox Thunderbird...81 Site Tanıtımları Oyun - Wormux

4 ÖNSÖZ serüvenine koyulmamızdaki amaç; ilk önce öğrenip daha sonra başkalarına bu yolda nasıl faydalı olabilirimi düşünmekti. Bu hedefle birlikte sürekli olmak ve lafta kalmamaktı Pek çok kişi ilk sayımız çıktıktan sonra, gerek okuyup gerek okumadan bu derginin uzun soluklu bi dergi olmayacağını düşünmüşlerdi Bu görüş sadece düşünenlerinde kalmayıp açıkça söyleyenleri de gördük Pekçok konuda hoşgörülü olunmalı, hep insanlar arasında vardır..şucu, bucu gibi isimler takmayı sevenler Özellikle de teknoloji konusu açılınca gerçekten bu hadiselerin haddi hesabı yok Microsoftçu, çu, gibi basma kalıp bayağı görüşleri benimsemiyor ve insanlık adına özellikle de öğrenci gözü ile - akademik alandan - baktığımızda hangi teknoloji en iyisi ise, hangisi mühendislik anlamında en kolay ve mantıklı çözümü sunuyorsa, hangisi bize en faydalı, gelecek vaadediyorsa onu kullanmayı hep amaçladık, hep yolumuzu buna göre çizdik Bu yüzden Erciyes Bilişim Kulübü Altında, Erciyes Üniversitesi Topluluğunu kurduğumuzu tekrardan belirtmek isterim Bu yolda bizden gerekli yardımlarını ve desteklerini esirgemeyen Akademisyen hocalarımıza ve her toplantıya düzenli olarak katılıp desteğini esirgemeyen topluluktaki tüm arkadaşlarıma sonsuz şükranlarımı sunarım İbrahim Kıvanç ik@linux.erciyes.edu.tr 4

5 ERCİYES ÜNİVERSİTESİ LİNUX TOPLULUĞU Topluluğu olarak öncelikli hedeflerimize ulaşmış bulunmaktayız. Bunlardan bazıları; İlk dergimiz çıktığından itibaren çeşitli seminerler düzenledik. Bunlardan birisi Windows altında linux u nasıl çalıştırız gösterimi oldu. Vmware kullanarak windows umuz altında pardus kurduk. Toplantılarıma daha çok önem vererek önemli kararlar almaya çalışırken, neyi nasıl yapacağımıza dair kararlar aldık. 5

6 İlk sayımız çıktıktan sonra sömestırın da araya girmesi ile sadece 1 toplantı yapabildik ve bu toplantıda aldığımız karalar--- V. Toplantı Dergimizin 2. Sayısının konuları belirlenip, paylaşacak arkadaşlar belirlendi. Topluluk üyelerimiz için Wmware ile Pardus Kurulum semineri ve normal kurulum semineri 24 Şubat Cuma saat 13:00te belirlenmesi kararlandı. VI. toplantımızda diğer üniversite öğrencileri için genel kurulum semineri ve kullanım semineri tarhinin belirlenmesi kararlaştırıldı. Çanakkalede düzenlenen Akadamik Bilişim e gitmek için topluluğumuzdan bir grup belirlemiş ve tüm hazırlıkları tamamlamıza rağmen, yoğun kar yağışı sonucu, yolların kapanmasından dolayı katılamadık. Kütüphanemizde Arşivlerinin yer alması için daha yeni sürümleri arkadaşlardan temin edeceğiz. Erciyes Üniversitesi her öğrenci istediği taktirde. Bilgisayar Mühendisliği Bölümü kütüphanesinden temin edebilecektir. İlerleyen günlerde Gelişim Günleri düzenleyip, linux ta programlama seminerleri vermeyi düşünüyoruz. Dergimizin ilk sayısına ve yapacağımız diğer tüm faaliyetlerimizi adresinden ulaşabilirsiniz 6

7 Açık Kaynak Çağımız insanının ihtiyaçlarını karşılamak için teknoloji her gecen gün gelişmektedir.bu gelişmenin önemli bir kısmını da bilgisayar teknolojileri sağlamaktadır.bilgisayar teknolojilerinin kullanımında en önemli hususlardan biri bilginin çoğaltılması ve paylaşılması konusudur.çünkü bu konuda telif hakkı kavramı söz konusu olmaktadır Telif hakkı üretilen herhangi bir ürün yani yazılımın mülkiyet hakkına sahip olup onu kopyalama ve değiştirme haklarının herhangi bir şahıs veya kuruma ait olmasıdır.günümüz bilgisayar dünyası bu hakkı savunanlar ve özgür yazılım yanlısı olanlar olarak ikiye ayrılmış durumdadır.peki nedir bu özgür yazılım? 1970 li yıllarda ortaya çıkan Özgür yazılımın düşüncesinin fikir babası Richard M. Stallman MIT (Massachusetts Institute of Technology) de kendine destek veren bir grupla birlikte bu konudaki çalışmalarına başlamıştır.bu çalışmaların ürünü olarak 1984 yılında tamamen özgür yazılımlardan meydana gelen GNU adı verilen bir işletim sistemi oluşturulmuştur.gnu gösterimi GNU is Not Unix'tir yani GNU Unix değildir kelimelerinin kısaltılmasıyla elde edilmiştir.bu fikri kitleselleştirmek isteyen Stallman 1985 de Free Software Foundation(FSF) ı kurmuş ve GNU yazılımları korumak üzere GPL (General Public Licence) adı verilen yazılım lisansını oluşturmuştur. Özgür yazılım yani Free software düşünce akımın temelinde serbestçe yazılımı kullanma, yazılımı kopyalama, yazılımı dağıtma, yazılım üzerinde çalışma, yazılım üzerinde değişim yapma ve yazılımı geliştirmeleri ile ilgili bir konudur. Özgür yazılımın sunmuş olduğu özgürlükleri şöyle sıralayabiliriz: Her türlü amaç için programı kullanma özgürlüğü Programın nasıl çalıştığını inceleyebilme ve kendi gereksinimleri doğrultusunda değiştirme özgürlüğü Yeniden dağıtma ve toplumla paylaşma özgürlüğü Programı geliştirme ve gelişmiş haliyle topluma dağıtma özgürlüğü Bu özgürlüklere sahip olmak demek kimseden izin almamak ve bedel ödememek gibi özgürlükleri de beraberinde getirir. Çoğunlukla bu nedenden dolayı özgür yazılımlar bedava yazılımlar olarak bilinmektedir.bedava veya düşük ücretli olmak da özgür yazılımların genel özelliklerinin içerisinde yer alabilir. Eğer bir yazılım bütün kullanıcılar için bu şartları sağlıyorsa özgür bir yazılım olarak adlandırılabilir. Bu özgürlüklerin sağlanabilmesi için öncelikli şart programın kaynak koduna erişilebilmesidir ki böyle yazılımlara açık kaynak kodlu yazılımlar denir. Örneğin hemen hemen bütün bilgisayar kullanıcılarının kullandığı Windows Xp, Office Xp gibi yazılımlar kapalı kaynak kodludurlar.yani bunları sadece kullanabiliriz çalışma mekanizmalarını dolayısıyla da program kodlarını göremeyiz.oysa acık kaynak kodlu yazılımlar hiçbir ticari kaygı güdülmeden kullanıcı ihtiyaçlarını gidermek için oluşturulurlar.isteyen her kullanıcı bu yazılımın üstünde istediği değişikliği yapabilir.oluşturduğu bu yeni yazılımı diğer kullanıcıların kullanımına sunup sunmamak da kendi elindedir. 7

8 Açık kaynak kodlu yazılım kullanmanın birçok avantajı vardır. Bunların başında başkalarına bağımlı kalınmasını engellemesi ve mali yükü azaltması gösterilebilir. Bu nedenle pek çok ülke özgür yazılımın geliştirilmesi için destekte bulunmaktadır. Acık kaynak kodlu yazılımların en önemlisi ise Microsoft a kafa tutan dur.acık kaynak kodlu yazılımlar binlerce yazılımcı tarafından incelenip geliştirirler.bunun sonucu olarak da bu yazılımlar çeşitli seçenekleriyle kullanıcıların ihtiyarlarına göre çok hızlı bir şekilde gelişebilmektedirler.kapalı kaynak kodlu her programla aynı işi gören bir acık kaynak kodlu bir ürün bulmak mümkündür.hatta çoğu kez acık kaynak kodlu yazılımlar daha yüksek performans gösterirler. Burada unutulmamsı gereken noktalardan biride acık kaynak kodlu yazılımların genelde isimlerinin tescillendiğidir.yani tanınmış bir özgür yazılımı geliştirdikten sonra onu yeniden orijinal adıyla dağıtamazsınız, programınıza mutlaka farklı bir isim vermeniz gerekir. Olaya birde mali acıdan bakacak olursak bireysel kullanımda çok da önemli gözükmese de kurumsal kullanımda kapalı kaynak kodlu yazılım olan Microsoft ürünlerinin lisanslama ücretlerinin de ödenmesi gerekir.herhangi bir iş yerindeki bütün bilgisayarlar için ayrı ayrı lisans alınması gerekmektedir.bu ücret sunucularda ise daha da artış göstermektedir.acık kaynak kodda ise sadece teknik destek ve bakım hizmeti isteyen şirketler SUSE RedHat gibi yazılımları daha uygun fiyata temin edebilirler.özgür yazılıma geçmede en çok çekinilen konulardan biride teknik destek azlığı olduğu düşünülmektedir.oysaki bu büyük bir yanılgıdır.herhangi bir konuda bilgi almak için yapacağınız internet araştırması kapalı kodlu Windows yada acık kodlu için farklı değildir. Türkiye dede özgür yazılım çalışmaları devam etmektedir.bunun en önemli örneği milli işletim sistemimiz olan Pardustur.Bu nedenle Pardus destekçileri her gecen gün Pardusu geliştirmeye devam etmektedirler Özgür yazılımı desteklemek ülkemiz ekonomisine büyük katkı sağlayacak ve gerek mali acıdan gerekse dış ülkelere bağlı kalınmaması acısından bize tam bir ÖZGÜRLÜK sağlamaktadırlar Behiye Savan behiye@linux.erciyes.edu.tr 8

9 GNOME (GNU Network Object Model Environment) GNOME (GNU Network Object Model Environment); GNU Projesi' nin bir parçası olarak Unix ve Unix benzeri işletim sistemleri için geliştirilen bir masaüstü ve geliştirme ortamıdır. Gnome, tam bir masaüstü ortamı yaratmak için uluslararası bir çalışma ve tamamen bir özgür yazılım ürünüdür.. Gnome; GNU Projesinin bir bölümüdür ayrıca Unix ve benzeri işletim sistemlerinde özellikle da kullanılabilir.ayrıca Solaris de Java Masaüstü Sistemi nin de bir parçası olarak kullanılır. AMAÇLARI GNOME projesi iki şey sağlamaktadır: GNOME masaüstü ortamı; kullanıcılar için kolay ve etkileyici bir masaüstü ve GNOME geliştirme platformu, Uygulama geliştirip masaüstünün kalanıyla birleştirmek için büyük bir framework. Gnome projesi sadeliğe, kullanılabilirliğe ve özellikle doğru ve verimli çalışabilme üzerine vurgu yapar.. Projenin diğer amaçları: Özgürlük GNOME, kullanıcılara ve geliştiricilere masaüstleri, programları ve verileri konusunda en son seviyede kontrol imkanını sunan, aynı zamanda da GNU projesinin de bir parçası olan özgür yazılım projesidir. Erişebilirlik Özgür yazılım engelli kullanıcı ve geliştiricileri de kapsayan tüm kullanıcı ve geliştiricilere açık bir yapıdadır. GNOME Erişilebilirlik; API altyapısı yıllarca süren gayretin bir sonucudur ve GNOME'u Unix platformunda en erişilebilir masaüstü yapmıştır. Uluslararası olma ve yerelleşme GNOME onlarca dilde geliştirilmekte, belgelendirilmekte ve kullanılmaktadır.bu sayede gittikçe daha da yaygınlaşmakta ve yerelleşmektedir. Geliştirici dostu olmak GNOME ile geliştiriciler bir dile bağımlı kalmamaktadır.c, C++, Python, Perl, Java, hatta C# gibi dilleri kullanarak kolayca Unix veya masaüstünüze uygun olabilecek yüksek kalitede uygulamalar yazabilirsiniz.gnome geliştiricileri sayesinde farklı kişilerin zevkine,masaüstüne uyumuna göre farklı şekilde geliştirilebilir. 9

10 Organize olmak GNOME yüzlerce üyeden, kullanılabilirlik, erişilebilirlik, KG takımları ve seçilmiş bir kuruldan oluşan bir vakfa sahip organize bir topluluktur. GNOME sürümleri, GNOME Sürüm Takımı tarafından belirlenir ve her altı ayda bir güncellenir. Destek Dünya çapındaki GNOME topluluğunun yanı sıra, GNOME Unix ve iş dünyasındaki HP, Intel, MandrakeSoft, Novell, Red Hat, ve Sun gibi önemli lider firmalar tarafından da desteklenmektedir. GNOME PROJESİ NİN YAPISI GNOME projesi, bütünleşik, serbestçe dağıtılan ve kullanıcı dostu bir arayüz yaratmak için başlatılan bir çalışmadır. GNOME, GNU projesinin bir parçası olduğu için özgür yazılım kapsamındadır. Bu proje, hem kullanıcılar hem de yazılım geliştiriciler için tam kapsamlı bir ortam sağlar. Gnome projesinin iki temel bölümü vardır: GNOME masaüstü ortamı: Masaüstü,sürekli bilgisayar ile meşgul olan kişilerin çalışma verimliliği için oldukça önemlidir.gnome bize kolay kullanılan, gelişmiş ve görsel bir arayüz sahip bir ortam sunar. GNOME geliştirme ortamı: Masaüstündeki programlarla birlikte çalışabilecek uygulamalar yazabilmek için gereken ortamı bize en iyi şekilde sunar. Gnome projesi herkesin rahatça kullanabileceği masaüstü oluşturmayı hedeflemiştir. GNOME topluluğu, ilk "İnsan Bilgisayar Etkileşimi Kılavuzu" nu hazırlamıştır ve oluşturdukları masaüstünde bu kılavuzda koydukları kurallara uyar. Gnome un birçok dili desteklemesi sayesinde kullanıcılar, işletim sistemlerini kendi dilleriyle kullanarak daha üretken daha verimli bir çalışma ortamına sahip olabiliyorlar. GNOME geliştiricileri, bu verimli geliştirme ortamında C, C++, Python, Perl, Java ve C# gibi oldukça geniş bir dil ailesini kullanarak çalışabilirler. Bu sayede kaliteli yazılımlar oluşturabilir,geliştirebilir ve kendi masaüstüleriyle gayet zevkle ve uyum içinde çalışabilirler.. GNOME v2.0 dan bu yana projedeki temel amaç; Gnome un kullanılabilirliği olmuştur..bunun bir parçası olarak tutarlı ve kullanışlı GUI programlarda kalite yaratmak için oldukça kapsamlı olan GNOME İnsan Bilgisayar Etkileşimi Kılavuzu yaratıldı. 10

11 Gnome Sürümleri Versiyon Tarih Bilgi Ağustos 1997 GNOME duyuruldu. 1.0 Mart 1999 İlk büyük Gnome sürümü Ekim 1999 October 1.2 Mayıs 2000 Bongo 1.4 Nisan 2001 Tranquility 2.0 Haziran 2002 GTK 2 üzerine büyük gelişme "İnsan Bilgisayar Etkileşimi Kılavuzu"nun tanıtımı 2.2 Şubat 2003 Multimedya ve dosya yönetimde gelişmeler 2.4 Eylül 2003 "Temujin":Görünüş,erişebilirlik desteği 2.6 Mart 2004 Nautilus(dosya yöneticisi),uzaysal bir dosya yöneticisi olarak değişti ve yeni bir GTK+dosya diyalog tanıtıldı. Ayrıca bu sürümde Gnome un kısa yaşayan bir parçası olan GoneME öncekideğişikliklere karşılık olarak oluşturuldu. 2.8 Eylül 2004 Kaldırılabilir araç desteği geliştirildi Mart 2005 Düşük hafıza istekleri ve performans geliştirmeleri Eylül 2005 Nautilus geliştirmeleri; Uygulamalar ve özgür masaüstünde geliştirmeler. Org bütünleştirmesi. Ekler: PDF izleyicisi; Yeni hazır gelen tema: Clearlooks; Menü editörü; Keyring idarecisi ve admin aletleri. Cairo desteğiyle GTK+ 2.8'de temel aldı Mart 2006 Performans geliştirmeleri (Bazı olaylarda 100%'in üzerinde); Kullanıcı tercihlerinde kullanılabilirlik geliştirmeleri; GStreamer-0.10 multimedya yapısı. Ekler: Ekiga görüntü conferencing uygulaması; Deskbar arama aleti; Pessulus kapatma editörü; Hızlı kullanıcı değiştirmesi; Sabayon sistem yönetim aleti Eylül 2006 Performans geliştirmeleri. Ekler: Tomboy uygulaması; Baobab disk kullanım analiz edicisi; Orca ekran okuyucusu; Gnome güç idarecisi (Diz üstü bilgisayar pil yaşamını geliştirmek); Toteme geliştirmeler, Nautilus; Metacity için birleştirme desteği; yeni ikon teması. Yeni baskı diyaloguyla GTK+ 2.10'da temel aldı. 11

12 2.18 Mart 2007 Performans geliştirmeleri. Ekler: Seahorse GPG güvenlik uygulaması, e-postalar ve yerel dosyaların şifrelemesine izin verme; Baobab disk kullanım analiz edicisi geliştirildi. Orca ekran okuyucusu; Evince, Epiphany and GNOME Güç Yöneticisi olarak geliştirildi; İki yeni oyun, Gnome Sudoku ve glchess. MP3 ve AAC ses kodlaması 2.20 Eylül 2007 Onuncu yıldönümü sürümü Gelişim yedek pratikliği; Epiphany de geliştirmeler, EOG, Gnome güç yöneticisi; Seahorse da parola yönetimi. Ekler:Evince de PDF formları düzeltebilme, dosya yönetim diyaloglarında gelişmiş aramalar yapabilme; Otomatik multimedya codec yükleyicisi. Ayrıca GNOME un çok yakında çıkması beklenen yeni sürümleri de var bunlar; Gnome 2.22 ve 2.24 versiyonlarıdır. Bu sürümelerde de Gnome un mevcut programlarının daha gelişmiş halini görmeyi bekliyoruz. Verimli,üretken ve rahat bir çalışma ortamı için Gnome u deneyelim derim.. Hatice Kübra Çakan haticekubra@linux.erciyes.edu.tr 12

13 KDE NEDİR? Merhaba arkadaşlar yeni bir sayıda sizlerle buluşmak hoş bir duygu. Bu sayımızda size KDE'nin ne olduğu, nasıl bir yapısı olduğu ve de için öneminden bahsedeceğim. Konuyu üç ana başlık altında inceleyeceğiz: 1- KDE'nin Oluşturulma Amaçları, tarihi 2-KDE'nin Genel Yapısı, 3-KDE Ekstra. Aslında konuyu iki başlık altında anlatabilirdim ama üçüncü başlığı,önemi, ilgi çekiciliği ve KDE'nin ne harika bir arayüz olduğunu anlatmak sebebi ile eklemek istedim. KDE'NİN OLUŞTURULMA SEBEBLERİ VE TARİHİ KDE, UNIX/ çekirdekli bilgisayarlar altında çalışmak üzere tasarlanmış, kullanıcı dostu, çağdaş ve grafiksel görünümlü, tam bir çevresel masaüstü ortamıdır. Özgün tasarımı sayesinde tüm UNIXlerde kullanılır. Önceleri UNIX/ çekirdekli işletim sistemleri, kullanım kolaylığını sağlayacak yazılım desteğinden yoksun olmaları nedeniyle ev ve masaüstü bilgisayarlarında kullanılmıyorlardı, daha çok bilimsel çalışma amaçlı kullanılıyordu. O zamanlar tüm kullanıcıları işlerini komut satırından hallediyorlardı. Komut satırının kullanılması, gayet karmaşık olan işlerin çabuk yapılması açısından da iyi oluyordu. Fakat komut satırını iyi kullanamayanlar, 'u tercih sıralarında arka sıralara atmak zorunda kalıyorlardı. Bu sorunlardan dolayı 'un masaüstüne gelmesi geçikmiştir. İşte KDE'de bu duruma çözüm olarak ortaya atılmıştır. KDE'yi Norveçli Matthias Ettrich,1996'da geliştirmeye başlamıştır. Matthias, Norveç ve Almanya'daki listelerine attığı mesaj ile Qt kütüphanesini kullanarak, KDE ismi altında modern ve grafiksel bir masaüstü ortamı geliştirmeye başladığını duyurmuş ve ilgilenenleri yardıma çağırmıştır. Burada kısa bir bilgi vermek istiyorum: Qt kütüphanesi başlangıç da açık kaynak değildi. Fakat 2000'li yıllara doğru kullanımının iyice artması KDE'nin de kullanımınında artmasına sebep olmuştur. Bu sebeple kütüphaneyi oluşturan firma kütüphanenin kullanımını serbest bırakmış ve KDE tam anlamıyla GNU felsefesi altına girmiştir. KDE'NİN GENEL YAPISI KDE'nin çıkmış çeşitli sürümleri bulunmakta, bunlardan şuan da KDE 3 serinin kullanımı en yaygın olanı; bununla birlikte KDE'nin 4. sürümü üzerinde çalışılıyor, bu sürümle masaüstü arayüzündeki görsellik adına araştırmalar artarak devam ediyor. Gelelim bu ortamın yapısına KDE üç temel iki yan kısım üzerine kurulmuş diyebiliriz. 13

14 1- Masaüstü 2- Konqueror: Dosya yöneticisi 3- Yapılandırma Merkezi 4- KDE Bilgi Merkezi 5- KDE Yardım Merkezi 1-Masaüstü Bir KDE masaüstü ortamı üç alandan oluşur:panal,masaüstü ve Görev Çubuğu. a) Panel: Pardus'u kurduktan sonra açılan ekranda altta kalan dikdörtgen şeklindeki kısımdır. Yaklaşık olarak yandaki görüntü gibi bir görünüm vardır. Şekilde turuncu P harfiyle gösterilen kısım menü dür. Buradan bilgisayarda kurulu olan programlara ulaşabilirsiniz. Sırasıyla yukardan aşağı masaüstünü göster simgesi, ev dizini simgesi,kontact (KDE ile gelen mail programı),altında Firefox, sanal masaüstlerimiz hemen altında masaüstünde çalışan programlar ve onunda altında bilgisayar çalıştığında otomatik açılan programlar ve saat kısmı. b) Masaüstü: Masaüstü ortamında ev dizini ve sistem dosyalarınızın kısayolları, ayrıca çöp kutusu bulunur. c) Görev Çubuğu: Herhangi bir uygulama ve ya klasör açtığınızda açılan ekranın üst kısmında dikdörtgen şeklinde, içinde açtığınız her neyse onun konumunu bildiren, kısımdır. 2- Konqueror Konqueror, KDE 2 ile gelen dosya yöneticisi, internet tarayıcısı ve aynı zamanda uygulamalarınızı çalıştırdığınız bir ortamdır(pencere gibi). Konqueror'ın özellikleri 14

15 a) Konqueror'ı bir dosya yöneticisi olarak kullanabilirsiniz. Konqueror'a ulaşmanın en kolay yolu ev dizinini açmaktır. Bir dosya yöneticisinde ne yapılabiliyorsa hepsini deneyebilirsiniz. Mesela masaüstünüzdeki herhangi bir dosyayı başka dizin altına taşıyabilir, kopyalayabilir veya seçtiğiniz dosyayı silebilirsiniz. Dizinlerin(dosya) yapısını görüntüleyebilirsiniz, yeni dizinler açabilirsiniz. Ayrıca konqueror'ın başka dizini aynı pencerede açması özelliği benim çok hoşuma gitti. Çünkü panele bağımlılığınızı azaltıyor. Dahası sürükle-bırak teknolojisinin geliştirilmesiyle yok buraya sürüklersem kopyalıyor yok buraya sürüklersem kes-yapıştır yapmış oluyorum. gibi saçmalıkları aklımızda tutmamıza gerek kalmıyor. Ayrıca bazı olaylara kısayol vermek istediğinizde ayarlar>kısayolları yapılandır diyerek yeni ilginç kısayollar ortaya çıkartabiliriz. b) Konqueror'daki ilginç ve hoş durumlardan biriside internet tarayıcısı olarak kullanılabilme özelliğidir. Bu durumun şöyle bir hoş özelliği vardır; her yol internete çıkar. Girmek istediğiniz sitenin URL'sini adres çubuğuna yazıyorsun, bir de bakmışsın internette kaybolmuşsun! İşte böyle garip bir şey. Her internet tarayıcısında olduğu gibi yeri imleri kısmı(sık kullanılanlar) ve ayarlar(internet seçenekleri) gibi tarayıcınızı kaliteli bir şekilde kullanmanıza yarayacak özellikler adres çubuğunun üzerine yerleştirilmiş bulunmakta. Bunun yanı sıra; 1- HTML 4.01 uyumluluğu 2- Javascript desteği Java applet çalıştırma yeteneği 3- Akışkan Stil Tabakaları(CSS 1, CSS 2, CSS 3) destekleri 4- ECMAscript ve C++ bağlayıcılarında DOM 1, DOM 2 desteği 5- Güvenli iletişim için SSL desteği 6- Flash, RealAudio, Realvide bulunan internet sayfaları görüntülenebilir. c) Konqueror evrensel bir görüntüleme uygulamasıdır, diğer uygulamaları açmaya gerek kalmadan sadece okunabilir ve dosyaları görüntüleyebilir. Mesela bir resim dosyasını (şak diye!) çok hızlı bir şekilde açabilir, yetmedi mi bazı konsol uygulamalarının kullanım kılavuzuna (MAN sayfası) Konqueror yardımıyla adres çubuğuna #programınadı şeklinde yazarak ulaşabilirsiniz. 3- Yapılandırma Merkezi KDE'de Yapılandırma Merkezi (Bu başlık altında Pardus'un Kontrol Merkezinden bahsedeceğim), kişisel ayarlarınızı yapabileceğiniz ve KDE ile bütünleşik çalışan bir yönetim programıdır. Menü>Yapılandırma Merkezi yolunu kullanarak ulaşabilirsiniz. Yapılandırma Merkezi kullanırken kolaylık olsun diye modüllere ayrılmıştır. Tam olarak sekiz modül vardır. Bunlar, 1-Bölgesel ve Erişebilirlik 2-Çevresel Birimler 3-Görünüm ve Temalar 4-İnternet ve Temel Ağ 5-Kullanıcı Hesabı 6-Masaüstü Seçenekleri 7-Ses ve Çoklu Ortam 8-Sistem Seçenekleri. 15

16 Bu modüllerde bazı şeyleri istediğiniz gibi değiştiremezsiniz çünkü bu modüllerin hayati önemi vardır. Bu durum insana bir rahatlık ve güven sağlıyor. Fakat gene de hayati önem taşıyan modüllere ulaşmak ve değiştirmek istiyorsanız o zaman Yapılandırma Merkezini yönetici olarak açabilirsiniz. Şimdi bu modüler ne işe yarar onlara bakalım. 1)Bölgesel ve Erişebilirlik: Bu modülde klasik olarak tarih, saat, ülke-bölge dil seçeneklerini buradan değiştirebilirsiniz. Ayrıca sık kullandığınız bazı olaylara kısayol atayabilirsiniz ve ayrıca sesli uyarıların görsel, görsel uyarıları sesli uyarılara dönüştürebilirsiniz. 2)Çevresel Birimler: Bilgisayar donanımlarınızın ayarlarını; dizüstüler için pil sekmesi, yazıcılar sekmesi,klavye ve fare sekmesi, ekran kartınızın özelliklerini yapabileceğiniz görüntü sekmesinden yapabilirsiniz. 3)Görüntü ve Temalar: Bilgisayarınızın sanatsal yönünü geliştirebileceğiniz hoş görsel öğeler ekleyebileceğiniz modülüdür. Açılış ekranını, masaüstü arkaplanını, pencere görünümünü, bilgisayarın sitilini, simgeleri ve yazı tipini değiştirebilirsiniz. 4)İnternet ve Yerel Ağ: İşletim sisteminizi çeşitli donanımlarla İnternet veya yerel ağlara bağlanmanıza yardımcı olacak, internete gezinirken güvenliğinizden sorumlu olan güvenlik duvarının ayarlarını yapacağınız modüldür. 5)Kullanıcı Hesabı: İnternette açtığınız sayfaların bilgilerinin temizleyebileceğiniz yer, SSL şifreleme için ayarlamaların yapıldığı nokta, kullanıcı hesabınızı yönettiğiniz modüldür. 6)Masaüstü Seçenekleri: Bu modülde sahip olduğunuz dosyaların hangi programlarla açılacağını belirleyebilir, farklı masaüstleri için farklı davranış şekillerini belirleyebilir ve bazı olaylardaki pencere davranışlarını belirleyebilirsiniz. 7)Sesli ve Çoklu Ortam: Ses sisteminizi, TV kartınızı yapılandırabileceğiniz ve bazı olayların sonucundaki tepki eylemlerini ayarlayabilirsiniz. 8)Sistem Seçenekleri: tabanlı işletim sistemleri, çok kullanıcı işletim sistemleri olduklarından bir çok kullanıcıyla aynı bilgisayar altında çalışma olanağı sağlar. Bu özellik 16

17 bazı şartlar altında tehlikeli olabilir. Mesela bu tehlike işletim sisteminin çökmesi ya da dosyalarınızın diğer kullanıcılar tarafından istemdışı zarara uğratılması olabilir. Bunun gibi şeyleri engellemek için Yapılandırma Merkezindeki bu modülümüz kullanıcı haklarını belirlemenizi sağlama ve işletim sistem güncelleştirme yapmanıza yarıyor. 4- KDE Bilgi Merkezi KDE Bilgi Merkezi (sadece Pardus ile gelir), sisteminizdeki donanımların çalışabilirliğini ve özelliklerini kontrol edip size bildiren, ağ bağlantısının durumunu gösteren bir uygulamadır. 5-KDE Yardım Merkezi KDE Yardım merkezi, KDE bileşenleri, internet gerektirmeden hakkında bilgi ve döküm alabileceğiniz bir programdır. Yardım Merkezinde bulduğunuz dosyaları yazıcıdan çıkartabilirsiniz. 17

18 KDE EKSTRA Arkadaşlar, bu özel kısmı yapmamın nedeni ve KDE'nin yenilikçi, özgür, kullanışlı ve yaratıcı özelliklerinden birkaç tanesini sizlere göstererek ön yargınızı kırmak istememdir. Öncelikle şunu belirtmek isterim ki tabanlı işletim sistemleri sadece komut satırından oluşmamaktadır, bunu unutmamanızı önemle rica ederim ederim. Şimdi ilk sırada KDE bulunan işletim sistemimizin görsel özelliklerine, ardından bilgisayarımıza iki işletim sistemi kurduğumuzda yapmamız gereken ayarlara değinelim. 1-Açılış Ekranı 1) Şifre Giriş Ekranından Önceki Resim: Canınız sıkıldı bilgisayarınızı açmak istediniz ama bilgisayar açılırkenki haliniz açmadan önceki halinize oranla daha beter (gerçi 'lerde bu pek mümkün değil ama) ve bunu değiştirmek istediniz. O zaman ne yapıyoruz bilgisayar açılında direk yapılandırma merkezini açıyoruz Menü>Yapılandırma Merkezi>Sistem Seçenekleri>Yönetici Moduna geçiyoruz>giriş Yöneticisi yolunu izliyoruz. Sonra açılan sayfada arkaplan sekmesine tıklayıp hoş bulduğunuz JPG veya JPEG biçimindeki resminizi yerleştirip tamamı seçiyorsunuz ve resminşz değişmiş oluyor. 2) Şifre Giriş Ekranını Değiştirme: Şifre girdiğiniz ekranı değiştirmek isterseniz, önce sitesinden tema indirip ardından Menü>Yapılandırma Merkezi>Görünüm ve Temalar>KDM Tema Yöneticisi yolunu izleyerek tema yöneticisini yönetici modunda açın ve enable kdm themes in önüne tik koyup << yeni tema>> tıklayıp dosyayı seçip tamam tıklayın. 3)Açılıştan Şifre Ekranını Kaldırmak: İstersek şifre girdiğimiz ekranı kaldırabiliriz Yapılandırma Merkezin>Sistem Seçenekleri>Erişebilirlik dediğimizde yönetici olarak otomatik girişi aktifleştirirsek şifre ekranı kalkar. 18

19 4)Açılış Ekranını Değiştirme: Bu ekranı değiştirmek için gene Yapılandırma Merkezini kullanarak Yapılandırma Merkezi>Görünüm ve Temalar>Açılış Ekranı yoluyla açılış yöneticisine ulaşıyoruz. Sonra yeni ekle diyerek resmimizi yüklüyoruz. 5)Otomatik Açılan Programları Değiştirmek: Pisiden Autostart programını kurup Yapılandırma Merkezi>Masaüstü Seçenekleri>Otomatik Başlatıcı çalıştırarak ekle deyip çalıştırmak istediğiniz programı ekleyebilirsiniz. 2-GRUB Eğer bilgisayarınızda iki veya daha fazla işletim sisteminiz varsa, Grub sizin için bilgisayarınızdaki işletim sistemlerini bulur ve hangisiyle donanımınızı çalıştıracağınızı sorarak, çalışacağınız işletim sistemini belirlemede yardımcı olur. Ama bazı durumlarda Grubun çalışmasında sorun yaşayabilirsiniz. Çok sinir bozucu bir durum yaratabiliyor. İşletim sisteminizi ilk kurduğunuzda Grub'u doğal olarak MBR'nin başına kuruyorsunuz kurma işlemleri bittikten hemen sonra bilgisayarınız yeniden başladığında Grub ikinci işletim sisteminizi görmeyebiliyor, bu durum başta sizi şoke ediyor falan, ama sorunun Grub'da olduğunu anlayınca rahatlıyorsunuz. Bu sorunu halletmeye çalışırken Grubun harddiski nasıl gördüğünü öğrendim. Olay şu şekilde işliyor kök dizininden root>grub dizinini yönetici olarak açtığınızda grub.conf diye bir dosya ile karşılaşacaksınız o cdosyayı açtığınızda ve incelemeye başladığınızda (hda,b) diye bir ifade ile karşılacaksınız. Bu ifade şunu belirlemektedir: hd => harddiski,a=> işletim sisteminin harddiskteki bulunduğu yer b=> harddiskinizin kaça bölündüğünü gösterir (Bilgisayarlar saymaya sıfırdan başlarlar.). Bu bilgileri verdikten sonra eğer işletim sisteminizi kurarken, Grub öteki işletim sisteminizi görmezse hemen ikinci işletim sisteminin bulunduğun harddiski grub.conf dosyasına yönetici olarak yazıyorsunuz ve sorun çözülüyor. NOT: Daha ayrıntılı bilgi sizin araştırmalarınıza kalıyor ipuçu olarak Pardus'un wikisi, Pardus'un forumları size yardımcı olur. Unutmayın ince ayrıntı hayat kurtarır. Niyazi Sırt nyzsirt@linux.erciyes.edu.tr 19

20 Ubuntu(!?), Ne ki bu? Ben, sen sen olduğum için, benim! işte felsefe budur. İşte bu felsefeyle yola çıkan ekip kendisine Zulu dilinde Ubuntu anlamına gelen bu ismi almayı seçti. Temel düşünceleri kendilerini başkalarının yerine koyarak yani Empati kurarak hareket etmek. Başka insanlara karşı merhametli ve şefkatli davranmayı düstur edinmiş bir ekip. Ekibin sponsorluğunu Mark Shuttleworth üstlenmiş. Yukardaki gibi herkesin insanlığa karşı beslemesi gereken duygularla yola çıkan ekip hoş bir çalışmaya imza atmaya devam ediyorlar. Geliştirdikleri dağıtımı tam anlamıyla felsefelerine uygun diyebilirim. Ubuntu ekibi bu felsefeyle yola çıkarken ilk akıllarına gelen yer yüzündeki insanların kendi konuştukları dilde bilgisayar kullanabilmeleri gerektiği olmuş, bu yüzdende ekip yer yüzünde konuşulan bütün dillere destek verebilmeyi amaçlamışlar. Bu gün Ubuntu ve türevleri Türkçe, İbranice, Katarca, Kazakça, Azerice... ve yer yüzünde konuşulan tüm dillere destek veriyor. Bunun dışında ekip özgür yazılım ve felsefesini son derece yansıtıyor ve insanların seçme hakkına saygı göstererek dağıtımlarını en acemi kullanıcıdan en profesyonel olanların kullanabilmesine uygun olarak hazırlıyorlar. (Sanırım acemi kullanıcılara en iyi örnek benim. öğrenmeye Ubuntu'yla başladım. :D) Evet insanların tercih edebilme haklarına saygı duyuyorlar. Bunun içinde hazırladıkları dağıtımın farklı türevleri mevcut. Kubuntu(Kde masa üstü ortamı) Xubuntu (XFCE masa üstü ortamını) tercih edenler için hazırlanmış farklı türevler ki bunlar elinizin altındaki seçenekler için sadece başlangıç. Ubuntu ekibi bunun dışında sizlere bir çok seçenek sunuyor. Tabi bunun yanında Ubuntu'nun resmi olmayan türevleri de mevcut. Felsefe olarak Ubuntu'yu benimseyen bir çok geliştirici yine Ubuntu tabanlı olan bir çok resmi olmayan dağıtım çıkardı. Bunlardan Birkaç tanesini ben aşağıya sizler için yazıyorum. Ubuntu Studio; yüksek düzeyde çoklu ortam desteği eklenmiş versiyondur. İçerisinde çok güçlü ses, görüntü ve video işleme araçları bulundurur ki bu araçların tamamı yine açık kaynak kodludur. Fluxbuntu; Fluxbox masa üstü ortamına sahip hafif bir sürümdür. Sony Playstation 3'ten akla gelebilecek bir çok mobil cihazda çalışabilecek versiyondur. Zubuntu; IBM z serisi makineler için geliştirilmiş ve optimize edilmiş versiyondur. UbuntuME; (Ubuntu Muslim Edition) Kur'an programı ve internet içerik filtresi bulunan özel sürümdür. UbuntuCE; (Ubuntu Christian Edition) İncil programı ve Hristiyanlara öğütler içeren özel sürümdür. Edubuntu; Eğitim amaçlı olarak hazırlanmış özel sürümdür. İçerisinde okul öncesi eğitimden üniversitelere kadar hemen herkesin kullanabileceği faydalı araçların bulunduğu Gnome arayüzlü özel dağıtımdır. 20

21 Ubuntu edinebilmek için cd sini kendi sitesinden bilgisayarınıza indirebilir ya da kargo ücreti dahi ödemeksizin adresinize sipariş edebilirsiniz. Ancak sipariş etmeniz durumunda Türkiye'ye ulaşması yaklaşık 1 ay gibi bir süreyi bulabilmektedir. Bu kadar Ubuntu'nun genel özelliklerinden bahsettikten sonra birazda dağıtımın içine göz atalım isterseniz. Ubuntu ekibi her altı ayda bir yeni versiyonu kullanıma açıyor. Kullanıma açılan her versiyon için Ubuntu ekibi bir buçuk yıl boyunca destek veriyor. Arada birde uzun süre destek verilen özel sürümleri kullanıma açıyor. Bu yeni sürümü versiyonlandırırken de bulunulan yılın ayı ve son rakamı kullanılıyor. Örneğin şu an dağıtıma açık olan son versiyon 7.10 Gutsy Gibbon yani 2007 yılı Ekim ayı içerisinde çıkan versiyon. Buradaki Gusty Gibbon ise sürüme özel kod adıdır Nisan ayı içerisinde çıkması beklenen yeni versiyon ise 8.04 Hardy Heron. Ubuntu, Debian tabanlı olarak hazırlanmış bir dağıtım bu yüzden kullandığı paketlerde Debian'ın resmi paketleri olan.deb paketleridir. Paket yöneticisi olarakta APT/Synaptic (Apt; Advanced Package Tool) kullanır. Ubuntu cd si içerisinde gelen yazılımlar eğer taleplerinizi karşılamıyorsa Ubuntu'nun internet üzerindeki paket depolarından kullanabileceğiniz alternatifleri Ubuntu'nuza birkaç tıklama ile kurabilirsiniz. Bunun dışında Ubuntu'nun onaylamadığı diğer paket depolarını da eklemeniz durumunda kurabileceğiniz paketlerin sayısı 'e yaklaşmakta. Ubuntu'nun değinmek istediğim ve benim en çok hoşuma giden özelliği ise kurulum cd si ile çalışan cd sinin aynı olması. Bilgisayarınıza Ubuntu kurabilmek için bilgisayarınızı cd başlattıktan sonra ekrandaki kurulum yazılımını çalıştırmanız ve gereken yönergeleri takip etmeniz Ubuntu'yu bilgisayarınıza kurabilmeniz için yeterli, ancak kurulum sırasında internette yapmanız gereken işleriniz var (örn. Maillerinizi okumak vs.) bu işlemleri sisteminizi kurarken yapabilirsiniz. Ancak sistem kurulumu sırasında yaptığınız ayarlar ve işlemler bilgisayarınıza aktarılmayacaktır. Ayrıca bilgisayarınızda ikinci bir sistem olarak Microsoft Windows varsa Ubuntu buradaki ayarlarınızın bir kısmını kendi bünyesine aktarabilmekte duvar kağıdı, sık kullanılanlar vs. Bunca güzel özelliğin yanı sıra Ubuntu bilgisayarınıza bağladığınız bir çok dijital kamerayı otomatik olarak sisteme bağlar ve tanır. Bu durum yine bir çok yazıcı ve webcam içinde geçerli. Bilgisayarınızın işlemci ve belleğine göre dakika süren bir kurulumdan sonra sizi aradığınız bir çok şey eriştirebilen bir sistem. Ki kurulum sırasında bilgisayarın başında boş boş beklemenize de gönlü razı olmuyor. Kurulum kolaylığından bahsetmiyorum çünkü bi sonraki sayımızda bundan detaylıca bahsedeceğiz. O yazıdan kurulum hakkında daha detaylı bilgi edinebilirsiniz. 21

22 Unutmadan söylemem gereken birkaç şey daha var. Bir takım medya formatları yasal olmadığı için Ubuntu ilk kurulumda bunları sisteminizde çalıştırmayacaktır. Ancak Ubuntu ekibi bu medya formatlarının çözücülerini internetteki paket depolarına eklemiş durumda. Bu formatlarda medyalara sahip olan ve çalıştırmak isteyenler gereken çözücü yazılımları depodan birkaç tıklama ile indirip bilgisayarlarına kurabilirler. Ayrıca artık Compiz Fusion pencere yöneticisi Ubuntu içerisinde var sayılan olarak geliyor. Yani özel olarak kurulum için uğraşmadan kıpır kıpır bir masa üstüne sahip olacaksınız. Yeni masaüstünüzle şimdiden iyi eğlenceler. Aslında buraya Ubuntu ve türevleri ile ilgili yazacak çok fazla şey var. Ben ilk başladığımda en çok beğendiğim özelliklerini yazmak istedim. Belki başkalarınında 'a başlamasında etkili olabileceğini düşünerek. 'u uzun süredir kullananlar için söyleyecek pek fazla şey yok açıkçası. Sonuçta kurulum kolaylığı, güncelliği ve paket depolarının genişliği nedeniyle Ubuntu birçok uzman kullanıcısının tercihi haline geliyor. 'a yeni başlayan arkadaşlar içinde bu haliyle başlamak için iyi bir tercih olabilir. Bir daha ki sayıda yeni bir dağıtımın tanıtımıyla görüşmek üzere. Gökhan Karakaş 22

23 PYTHON II Python IDE sinin yüklenmesi Python yorumlayıcısı tüm linux sürümlerinde yüklü bi şekilde gelir ve terminalden komutlarla çalıştırılır. Şimdi burada Pythonda programlama çalışmalarımızı daha rahat yapabilmek için Python IDE sini yükleyip kullanacağız. Ben Sürümü olarak Kubuntu yu seçtim. Kurulumunu önce program nasıl eklenip kaldırılır oradan başlıyacağım. İlk başta kubuntu başlat iconunu tıklayarak karşımıza menümüz aşağıdaki şekildeki gibi gecelek ve oradan Add/Remove Programs ı tıklayacağız. sistem şifre korumanız varsa size şifrenizi sorup, program ekle kaldır modülünü karşınıza çıkaracaktır. 23

24 Şifremizi girdikten sonra karşımıza program ekle kaldır modülü aşağıdaki gibi geldi. Aradığımız programlara daha kolay erişmek için aratma kutusundan Python diye aratıyoruz ve karşımıza pythonla ilişkili programlar çıkacaktır. Oradan Python IDLE leri yani python IDE paketlerini seçiyoruz ve next i tıkladıktan sonra kurulum gerçekleşecektir. Kurulum yapıldıktan sonra un en güzel özelliklerinden biri olan Windows taki gibi program yükledikten sonra Restart gerektirmeden programa sağlık bi şekilde ulaşmanız mümküm olmasıdır. Şimdi tekrar kubuntu başlat butonuna basarak Development menüsüne geliyoruz ve orada kurulu olan IDE yi seçiyoruz. 24

25 Seçtikten sonra karşımıza aşağıdaki gibi Program IDE miz gelecektir. Bundan sonraki Tüm Kodlamalarımızı Buradan yaparak kodlarımız buradan derleyeceğiz. IDE de Programlama Çok fazla göz yormaması için ve GUI arayüz kullanmayacamız için sadece 1 tane örnek ekran görüntüsü ekleyeceğim. Sonuçta tüm sonuçlar konsoldan metin olarak alınacak. Python da Matematiksel İşlemler Hatırlayacağınız gibi ilk sayımızda bu bölümde sevgili Zafer Python un tanıtımı ve ilk kodlamaları yapmıştı. Şimdi ise kodlamaya tamamen geçişi ve ilk başlangıç örneklerimizi yapmaya başlayabiliriz. Pythonda 4 İşlem Pythonda 4 işlem bildiğimiz cebirsel işlemlerden farksız bi şekilde gerçekleştirebiliriz. İşlemler için 4 operatör kullanırız; Toplama + Çıkarma - Bölme / Çarpma * 25

26 Python IDE sinde çıkan sonuçları, komutları ve metodları değişik renklerde göstermesi sayesinde oldukça kullanışlıdır, renkli olması sayesinde de kullanım kolaylığı sağlamaktadır. Yukarıda Gördüğümüz örneği şimdide aşağıda tek tek inceleyelim (Ctrl+Space) e bastığımız zaman karşımıza IDE de şu görüntü gelir. 26

27 >>> 2+2 //Toplamada ve diğer işlemleri günlük kulladığımız şekilde kullanırız. 4 >>> >>> >>> 52*3 156 >>> 12*-1-12 >>> 4/3 1 //Bölme işleminde Sonuç integer cinsinden çıkar >>> x=2.1 >>> y=3.1 >>> z=x/y >>> z=float(z) //eğer bu şekilde sonucu float olarak ayarlarsak. Tam değeri elde ederiz >>> print z >>> z=int(z) //eğer bu şekilde sonucu integer olarak kullanırsak. Değeri tam sayı olur. >>> print z 0 >>> x=3 >>> y=8 >>> x=str(x) //string yapısını kullanırsak, sayı olarak değil karakter olarak toplar >>> y=str(y) print x+y 38 float, ingeter ve diğer türler atamalaradan sonra işlemler. Kuvvet Alma Pythonda kuvvet alma diğer dillere nazaran daha kolaydır, kolaydır çünkü bi sayının kuvveninin kuvvetini aldığınımızda çok kolaylık sağlamaktadır. 4 3 = >>> 4**3 64 4( 2 6 ) = 4**2**2 >>> 4**2**2 256 Karmaşık Sayılar Karmaşık sayılarda pek çok eski dilde yer almayan ve önceden tanıtılması gereken tiplerdendir. Python bu konuda da gerçektende avantajlıdır, otomatik olarak girdiğiniz karmaşık sayları anlayabilme özelliğine sahiptir. >>> (4+4j)+(2-5j) (6-1j) >>> (4+4j)/(2-5j) ( j) >>> (4+4j)*(2-5j) (28-12j) 27

28 Karmaşık sayılarda da 4 işlemi tamamen yapabilmektedir. Diğer Nümerik Fonksiyonlar >>> import math //Math kütüphanesini çağırdık >>> math.pi //Math kütüphanesinden Pi sayısını çağırdık Abs(), Pow()komutları Abs metodu içinde bulunan sayının Mutlak değerini almaya yarar. Pow() metodu ise bir sayının kuvvetini almaya yardımcı olur. >>> abs(-42), 2**4, pow(2, 4) (42, 16, 16) DEĞİŞKEN ATAMA Sayı Atama Sayı atama yukarıda 4 işlemde gördüğümüz örneklerdekidir. O örnekleri tekrar etmek gerekirse >>> x=2.1 //x e reel bi değer atamıştık. >>> y=3.1 //y ye de reel bir sayı atama >>> z=x/y //z ye de x in y ye bölümünü atadık. >>> z=float(z) //eğer bu şekilde sonucu float olarak ayarlarsak. Tam değeri elde ederiz. Z burada float bir değer alacak >>> print z // Z burada float bir değer aldı. >>> z=int(z) //eğer bu şekilde sonucu integer olarak kullanırsak. Değeri tam sayı olur. >>> print z 0 >>> x=3 >>> y=8 >>> x=str(x) //string yapısını kullanırsak, sayı olarak değil karakter olarak toplar >>> y=str(y) >>> print x+y 38 Cümle Atama Print Komutu Print komutu ekrana yazı ve sonuç yazdırmak için kullanılır. >>> print "Erciyes Üniversitesi Topluluğu" //yazdırma fonksiyonu Erciyes Üniversitesi Topluluğu 28

29 raw_input Komutu Kullanıcıdan bilgi almak için kullanılır.kullanımı; >>>x = raw_input("yazı giriniz: ") //ekranda yer alacak mesaj ı içine yazıyoruz. yazi girin: Erciyes >>> print x Erciyes >>> e="erciyes" //e değişkenine erciyes u atadık >>> print e,"linux" // sonradan ekleme veya yer değiştirme de yapabiliriz. erciyes linux >>> e="erciyes" >>> l="linux" >>> print e+l //string girdileri birleştirebilmemiz de mümkün. erciyeslinux >>> len("erciyes Üniversitesi Topluluğu") 36 Açıklama Satırları # işaretinin kullanıldığı yerlerde açıklama yapılacağı anlamına gelir ve bu satırlar python yorumlayıcısı tarafından okunmaz >>> a="erciyes" #burada açıklama yer alıyor >>> print a erciyes \n ifadesi Pek çok programlama dilinde olduğu gibi satır inmek için kullanılan bir komuttur. >>> print "erciyes üniversitesi \n linux topluluğu" // \n satır atlamaya yarar erciyes üniversitesi linux topluluğu upper(), lower(), capitalize() komutları >>> "erciyes".upper() //İçinde küçük harfler bulunan bir kelimenin karakterlerini büyültür. 'ERCIYES' >>> "LINUX".lower() //İçinde büyük harfler bulunan bir kelimenin karakterlerini küçültür. 'linux' >>> "erciyes".capitalize() //Sadece Kelimenin baş harfini Büyütmek için 'Erciyes' islower(), isupper() komutları >>> "erciyes".islower() //kelimenin içerdiği karakterlerin tamamı küçük mü sorgusu True >>> "erciyes".isupper() //kelimenin içerdiği karakterlerin tamamı büyük mü sorgusu False 29

30 Listeler Listeler Genellikle aynı özellikteki nitelikleri sıralama yarayan ve tekrardan ulaşmamıza yardımcı olan kalıplarlardır. İlk örneğimizde Basketbol takım kadrosu oluşturalım ve bu kadro üzerinde python kodlarını deneyerek ne işe yardığını görelim. kadro=['bryant','mcgrady','howard','hidayet'] //kadroyu ilk önce tanımladık, 4 elemanlı bi dizi >>> kadro //burada kadrodaki elemanları görmek istedik ['Bryant', 'McGrady', 'Howard', 'Hidayet'] Aynı şekilde ekrana yazdırmak için de print komutunu kullanabiliriz. >>> print kadro ['Bryant', 'McGrady', 'Howard', 'Hidayet'] İndex ler listedeki elemanların sıra numarasıdır. Bu numaralar sayesinde tanımlanır ve bir işlev için çağrılması daha da kolaylaşır. Fakat dikkat edilmesi gereken en önemli nokta ilk index her zaman 0 dır örneğin; Dizinin ilk elemanı olan Bryant ın index i 0 dır. 2. Eleman olan McGrady nin index i ise 1dir. >>> kadro[0] //dediğimiz vakit. Listede İlk sırada yer alan eleman gelecektir. 'Bryant' >>> kadro=kadro+ ['Memo'] //şimdide kadroya eleman ekleyelim >>> kadro ['Bryant', 'McGrady', 'Howard', 'Hidayet', 'Memo'] Ekleme işlemini bu şekilde yapabildiğimiz gibi append() komutunu da kullanarak yapabilir. Bu uygulamayı ileride göreceğiz. Listede Belli Aralıkları Seçmek Listedeki istediğimiz ilk konum ile son konuma kadar tüm elemanları çağırmanıza yardımcı olur. >>> kadro[1:3] // [1:3] ün anlamı dizinin 2. Elemanı ile 3. Elemanını çağırır. ['McGrady', 'Howard'] kadro[:3] //[:3] ün anlamı ise 5. Elemandan önceki elemanları çağır anlamındadır. ['Bryant', 'McGrady', 'Howard'] -dir()komutu dir() komutu nesne ile kullanılabilecek tüm metodları sıralar. >>> dir(kadro) [' add ', ' class ', ' contains ', ' delattr ', ' delitem ', ' delslice ', ' doc ', ' eq ', ' ge ', ' getattribute ', ' getitem ', ' getslice ', ' gt ', ' hash ', ' iadd ', ' imul ', ' init ', ' iter ', ' le ', ' len ', ' lt ', ' mul ', ' ne ', ' new ', ' reduce ', ' reduce_ex ', ' repr ', ' reversed ', ' rmul ', ' setattr ', ' setitem ', ' setslice ', ' str ', 'append', 'count', 'extend', 'index', 'insert', 'pop', 'remove', 'reverse', 'sort'] Yukarıdaki tüm komutlar dizilerde kullanılabilir, gelin hepbirlikte dizilerde en çok kullanacağımız komutları birlikte inceleyelim. 30

31 Dizilere ait komutları kadro. yazıp Ctrl+Space e bastıktan sonra karşımıza çıkan penceredeki sırasıyla ne işe yaradıklarını inceleyelim. append() komutu Python dilinde en temel olay Nesne.metot şeklindeki kalıptır. Python nesne tabanlı bir dil olduğu için yazdığımız her şey bir nesnedir ve nesnelerinde metotları vardır. Şimdide örnek kullanımını görelim. Append metoduna gelince, diziye eleman ekleme kısmında bahsettiğimiz gibi, diziye sonundan eleman ekler. >>> kadro.append('jermaine') >>> kadro ['Bryant', 'McGrady', 'Howard', 'Hidayet', 'Memo', 'Jermaine'] // Şeklinde Oldu -count()komutu count komutu aranan elemanı listede varsa kaçtane olduğunu gösterir. Eğer yoksa 0 değerini gönderir. >>> kadro.count('bryant') 1 >>> kadro.count('shaq') //kadroda arattığımız eleman yoksa 0 sonucu döner. 0 -extend()komutu Diziye eleman eklemek için kullanılır. Eleman dizinin sonuna eklenir. >>> kadro.extend(['lebron']) >>> kadro ['Bryant', 'McGrady', 'Howard', 'Hidayet', 'Memo', 'Jermaine', 'Lebron'] kadro=kadro+ [ ] işleminin aynısını görür. -index()komutu Elemanın listedeki indexini belirler. >>> kadro.index('lebron') 6 >>> kadro.index('mcgrady') 1 -insert()komutu belirtilen elemanı belirtilen indexe ekler ve sonraki elemanların indexi bir artar. >>> kadro.insert(0,'carmelo') >>> print kadro ['Carmelo', 'Bryant', 'McGrady', 'Howard', 'Hidayet', 'Memo', 'Jermaine', 'Lebron'] -pop()komutu Listeden son elemanı çıkarır. >>> kadro.pop() 'Lebron' 31

32 >>> kadro ['Carmelo', 'Bryant', 'McGrady', 'Howard', 'Hidayet', 'Memo', 'Jermaine'] -remove()komutu Eğer çıkarılacak eleman Listede birden fazla ise ilk eleman çıkarılır. >>> kadro.remove('memo') >>> kadro ['Carmelo', 'Bryant', 'McGrady', 'Howard', 'Hidayet', 'Jermaine'] -reverse()komutu Bu komut dizideki elemanların sırasını tersine çevirir. >>> kadro ['Carmelo', 'Bryant', 'McGrady', 'Howard', 'Hidayet', 'Jermaine'] >>> kadro.reverse() >>> kadro ['Jermaine', 'Hidayet', 'Howard', 'McGrady', 'Bryant', 'Carmelo'] -sort()komutu Dizinin elemanlarını numeritik ve alfebetik olarak sıralar >>> kadro ['Jermaine', 'Hidayet', 'Howard', 'McGrady', 'Bryant', 'Carmelo'] >>> kadro.sort() >>> kadro ['Bryant', 'Carmelo', 'Hidayet', 'Howard', 'Jermaine', 'McGrady'] -len()komutu Dizinin uzunluğunu, eleman sayısını verir. >>> len(kadro) 6 Ayrıca bu komutlar haricinde listeyi bir tamsayı ile çarpabiliriz. >>> fener=[3,'carlos'] >>> fener*2 [3, 'Carlos', 3, 'Carlos'] İbrahim Kıvanç ik@linux.erciyes.edu.tr 32

33 JAVA - II İkinci sayımızla yine karşınızdayız değerli ve Java dostları. İlk sayımızdaki yazılarımızla ilgili aldığımız eleştiriler gayet olumlu oldu ve bu da bizim daha büyük bir heyecan ve iştahla çalışmalarımıza devam etmemizi sağladı. Teşekkürler. Geçen sayıyı okuyan dostlarımız hatırlayacaklardır. Nesne yönelimli programlama, Java nın özellikleri gibi konuları anlatıp son olarak da Java ya giriş yapmıştık. Ayrıca birde küçük bir not düşmüştük. Komut satırında devamlı derleyip çalıştırmak zor olacağı için bundan sonra Java ile yazılmış olan eclipse derleyicisinin Europa sürümünü kullanacağız. Çok uzatmadan devam edelim JAVA DA VERİ TİPLERİ Her dilde olduğu gibi Java da da programımızda kullanabileceğimiz veri tipleri vardır. Verilere bir değişken ismi yoluyla bellekten erişilir. Bu demek oluyor ki biz bir değişken kullanırken veri tipini, değişken adını(veriye ulaşmamızı sağlayan isim) ve istersek başlangıç değerini belirteceğiz. Java nın bize sağladığı avantajlardan biri de programın herhangi bir satırında değişken tanımlayabilmemizdir. O zaman vakit kaybetmeden hemen konuya geçelim. 1.Boolean Veri Tipi: Boolean veri tipi bize iki çeşit imkan sunar. Biri true(doğru) diğeri de false(yanlış) dir. Peki bu veri tipi bellekte ne kadar yer kaplar sizce? Hemen cevap verelim. Boolean değişkenler bellekte 1 bit yer kaplarlar. 2.Tam Sayılar: Tam sayı veri tipleri matematikten bildiğimiz tam sayıları kullanırlar; fakat kendi içinde 4 tipe ayrılırlar. Bunun nedeni her tipin bellekte farklı miktarda yer kaplamalarıdır. Şimdi bu 4 tipe bakalım. int: Bellekte 32 bit(4 byte) yer kaplayan bu tipin alt sınırı , üst sınırı ise +2,147,483,647 dir. Eğer bu iki değer arasından bulunan değerler dışında bir değer kullanılırsa ve tabii ki veri tipimiz int olursa programımız derlenmeyip hata vercektir. byte: 8 bit(1 byte) yer kaplayan bu tipin alt sınırı -128, üst sınır ise +127 dir. int tipindeki sınır kuralı bu tip ve diğer tipler için de geçerlidir. short: 16 bit(2 byte) yer kaplayan bu tipin alt sınırı , üst sınırı ise dir. long: 64 bit(8 byte) yer kaplayan bu tipin alt sınırı L, üst sınırı ise L dir. 3. Ondalıklı Sayılar: Bu veri tipinin tam sayı veri tipinden farkı sınırları ve ondalıklı değerler alabilmesidir. Kendi içlerinde iki bölüme ayrılırlar. float: Bellekte 32 bit(4 byte) yer kaplayan bu veri tipinin alt sınırı E+38F, üst sınırı ise E+38F tir. double: 64 bit(8 byte) yer kaplayan bu veri tipinin alt sınırı E+308, üst sınırı ise E+308 dir. 33

34 4. Karakter Tipleri: Bu tip verileri kendi içinde iki sınıfa ayırabiliriz. Bunlar char ve String tipi(ilk harfin büyük olduğuna dikkat edin) verileridir; fakat String temel veri tiplerinden biraz farklıdır. char tipi direkt olarak tanımlanabilirken String tipi için bir nesne oluşturmamız gerekecek. İlerleyen örneklerde daha rahat anlaşılacağı için şimdilik bu bilgiyi verip geçiyoruz. Karakter tipi verilerde diğer dillerden farklı olarak Java da UNICODE sistemi kullanılır. Böylece Çinceden tutunda Arapçaya kadar birçok dil desteklenir. Temel tiplerimizi gördük. Bu tipler Java nın içerisinde bulunan tiplerdir. Bu nedenle bu tipler primitive tip olarak bilinirler. Bu değişkenler sayesinde bellekte geçici olarak bilgi saklayabilecek ve okuyabileceğiz. Hemen küçük bir örnekle başlayalım. eclipse derleyicisi kurulum gerektirmeyen sıkıştırılmış arşiv şeklinde bulunan bir derleyicidir. Arşivi açtıktan sonra eclipse i çalıştırıyoruz ve karşımıza öncelikle projelerin nereye depolanacağını soran bir iletişim ortamı geliyor. Keyfimize göre bir yol gösterip tamam diyoruz ve bizi geniş, güzel, biraz da karışık bir ekran karşılıyor-eğer derleyicinin bir daha bunu sormasını istemiyorsak alttaki kutucuğu tıklıyoruz ve bir daha sormuyor-. Biz derleyicinin sadece gereken menü ve komutlarıyla ilgileneceğiz. Bu nedenle eclipse ortamını incelemek size kalıyor. İlk projemizi oluşturulalım. Komutları hep kolay yoldan vermeyi tercih edeceğiz. Menü çubuğunun altında bulunan komut çubuğunda çeşitli düğmeler var şimdilik bizi ilgilendiren ile uğraşacağız ve klasör resmi üzerinde J harfi olan düğmeyi(new Project) tıklıyoruz. Aşağıdaki görüntü karşımıza çıkıyor. 34