BU BELGE İSPANYA NIN ARAGON EYALETİNDE BULUNAN GENEL GIDA MÜDÜRLÜĞÜNE BAĞLI BİTKİ KORUMA MERKEZİ TARAFINDAN HAZIRLANMIŞTIR.

Transkript

1 BU BELGE İSPANYA NIN ARAGON EYALETİNDE BULUNAN GENEL GIDA MÜDÜRLÜĞÜNE BAĞLI BİTKİ KORUMA MERKEZİ TARAFINDAN HAZIRLANMIŞTIR. DIRECCIÓN GENERAL DE ALIMENTACIÓN Centro de Protección Vegetal Genel Gıda Müdürlüğü Bitki Koruma Merkezi INFORMACIONES TÉCNICAS 2/2010 Teknik Bilgiler 2/2010 DOMATES GÜVESİ ARAGON DEVLETİ TARIM VE GIDA BÖLÜMÜ

2 DOMATES GÜVESİ İLE MÜCADELE Domates güvesi, Tuta absoluta, eğer gereken mücadele yapılmaz ise önemli ekonomik zararlılara yol açabilen ülkemizde son yıllarda belirli bölgelerde baş göstermiş ve önümüzdeki sene de içinde bulunduğumuz bölgemizi etkileyebilecek bir zararlıdır. Öncelikle domates bitkisine zarar vermekle beraber aynı ailede bulunan patlıcan, patates ve biber bitkilerinde de zarara sebep olabilmektedir. Zarar verdiği meyvelerin sofralık pazarda herhangi bir değeri kalmaz iken bitkide vereceği zarar ile önemli verim kayıplarına neden olabilmektedir. Biyolojisi-Yaşam Döngüsü: Dişileri tek seferde 260 kadar yumurta bırakabilme kapasitesine sahiptirler. Dört aşamadan geçen larvaları (kurt) ise öncelikle yapraklardan beslenirler bunu takiben gövde ve meyvelerde de beslenmelerini sağlayabilirler. Larva aşamalarını tamamlayanlar ise pupa devresine (bunlar toprağa düşerler) girdikten sonra güve olarak hayatlarına devam ederler. Uygun koşullar altında bu döngülerini gün içinde tamamlayabilirler ve sahip olduğumuz iklim koşullarında yılda 8-10 arası nesil sayısına ulaşmaları muhtemeldir. Güve Larva-Kurt Pupa Belirtileri ve Yaptığı Hasarlar: Larvalar (kurtlar) yaprakların içinde beslenerek galeriler açarlar. Bu zararları yaprak galeri sineği ismi verilen zararlının hasarına benzemektedir. Sapta da galeriler açarak zararlarına devam ederler. Özelliklede yaprak sapları ile gövdenin birleştiği noktalarda ve bitkinin üst kısımlarına doğru zarar oluştururlar. Genellikle ise, yeşil meyvelerde zarar oluştururlar. Kaliks denilen meyve üzerindeki yaprak topluluğu kısmından giriş yaptıkları için ise tespiti zor olmaktadır. Azınlıkla da olmakla beraber meyvenin diğer kısımlarında da galeriler gözlemlenebilir. Bütün domates çeşitlerinde zarara neden olmakla beraber yapılan gözlemler ince kabuklu olan çeşitlerin daha fazla zarar gördüğünü ortaya koymuştur.

3 Yapraklardaki Zararları Meyvelerdeki Zararları

4 Domates Güvesi Mücadelesinde Mutlaka Yapılması Gerekilenler: 1. Zararlının Konuklama Noktalarının Ortadan Kaldırılması Geçen üretim sezonundan kalan bulaşık bitki artıklarının yakılma yöntemi ile yok edilmesi Yabancı otlar ile mücadele yapılması Üretim alanında ve komşu parsellerde kasa, plastik, hortumlar ve bunun gibi maddelerin biriktirilmemesi Seralarda sıra aralarında bitki artıklarının bırakılmaması Pupaların yok edilmesi için; o Dışarıdaki üretimler için sezon sonunda Chlorpyrifos metil ve spinosad etkili maddeli ilaçlar ile toprağa uygulama yapılmalı o Sera üretiminde ise üretim sezonundan 6 hafta önce bir önceki maddedeki aynı ürünler ile toprağa uygulama yapmak o Her iki üretim yönteminde ise en uygun ve çevreye duyarlı olan yöntem olarak solarizasyon uygulamak (ancak açık alan üretiminde zor bir uygulama sera üreticileri düşünebilir) Not: Bu öneriler maliyetlerinden ve uygulanabilirlikleri yüzünden daha çok örtüaltı yetiştiricilik için daha uygun gözükmektedir. 2. Zararlının üretim alanına bulaşmasını engellemek Üretim materyali olan fideleri zararlı ile bulaşıklılık riski olmayan garantili fide üretim tesislerinden temin etmek. Fide üretimi tesislerinde ise fide satışından gün önce yumurta parazitleyici yararlı böcek salınımı yapılmalı Örtüaltı üretimlerde zararlının giriş yapabileceği yerler engellenmelidir. Çift kapı kullanımı şart olmakla beraber havalandırma için uygun tüller kullanılmalıdır. 3. Tespit için tuzak kullanımı Zararlının yoğunluğunu anlamak ve tesbiti için mutlaka delta tuzakları adı verilen tuzaklar kullanılmalıdır. Böylelikle ne zaman hangi mücadelenin yapılabileceğine karar verilebilir. Açık alan yetiştiriciliğinde 10 dekarlık alana 4 tuzak asılmalıdır. Tüllü seralarda ise alan 10 dekardan küçükse 1, eğer daha büyükse her 10 dekar için 2 tuzak asılmalıdır. Bu tuzaklarda toplanan güveler her hafta sayılır ve temizlenir. Değerler ve anlamları;

5 Güve Sayısı Risk Düzeyi 0 Yok 1-3 Çok düşük 4-30 Orta Yüksek 100 den fazla Çok yüksek Kaynak: Murcia Bölgesi Tarım ve Sulama Tavsiye Müdürlüğü Delta Tuzağı 4. Yakalama için tuzak kullanımı Su tuzaklarının kullanımı ile zararlının yakalanması zararlı populasyonunun yani miktarının azaltılması için tavsiye edilen bir uygulamadır. Bu tuzaklar yandaki resimden de görülebileceği gibi su dolu bir kap ve bunun üzerinde bir yağ tabakası ve güveleri çekmek için kullanılan feromon (piyasadan temin edilebilir) dan oluşmaktadır. Bütün üretim sezonun boyunca kullanılmalı belirli aralıklarla su ve yağ seviyesi, çekici madde feromon kontrol edilmeli ve tuzakta toplanan ölü güveler uzaklaştırılmalıdır. Aşağıda belirtilen miktarlar üretim alanında uygun bir şekilde dağıtılır. Örtüaltında: Dekara 2-4 tuzak Açık alanda: Dekara 4-6 tuzak 5. Yaprak, meyve ve dalların uzaklaştırılması Fide şaşırtma döneminden zararın az olduğu dönemlere kadar zarar görmüş bitki organları el ile uzaklaştırılıp imha edilebilir. 6. Yararlı böcek kullanımı Hem açık alanda hem de örtüaltında yumurta parazitleyen yararlı böceklerin kullanımı çok büyük önem taşımaktadır. Metrekarede 2-4 arası bu böceklerden bulunması tavsiye edilen yoğunluk düzeyidir. Yayımları yapıldıkları 2-3 hafta içinde herhangi bir tarımsal ilaç kullanımı yapılmaması etkinlikleri için önem arz etmektedir. Yararlı böcekler üretim sezonu boyunca takip edilmelidirler ve eğer sayılarında bir azalma olursa tekrar salınım yapılmalıdır.

6 Yararlı Böcekler (Macrolophus ve Nesidiocoris) 7. Kimyasal Yöntemler Larva yaprak arasında, meyve veya gövde içinde bulunduğu için kimyasal mücadele yöntemleri ile kontrol altına alınması zordur. Önlem amacı ile yapılabilecek ilaçlamalar: Zarar görülmediğinde ancak tuzak başına 4-30 güve gözlemlendiğinde Bacillus veya azadirachtin etki maddeli biyolojik ilaç uygulamaları yapılmalıdır. Bu uygulamalar şartlar değişmediği takdirde 7-10 gün aralıklar ile tekrarlanmalıdır. Bu uygulamalar üretim alanında yararlı böceklerin var olduğu durumlarda az da olsa zarar gözlemleniyorsa kullanılmaya devam edilebilir. Azadirachtin etki maddeli ürünler yararlı böceklerin salınışlarının yapıldığı ilk anlarda kullanılmamalıdırlar. Eğer üretim alanında az zarar ve galeriler gözlemlenirse abamectin etki maddeli ilaçlar kullanılabilir ancak bunların yararlı böceklere zararlı etkilerinin olduğu unutulmaması gerekmektedir. Eğer yararlı böcek salınacak ise abamectin etkili maddeli ilaçların kullanımından 7-10 gün sonra yapılması önerilmektedir. Kontak mücadele için: Eğer zarar canlı larvalar ile birlikte daha fazla gözlemlenir ise indoxacarb veya spinosad etkili maddeli ilaçlar ile ilaçlama yapılmalıdır gün ara ile 2 indoxacarb uygulamasını takiben gerek görülürse (zararlı çok yaygın ise) spinosad ile 3. bir uygulama yapılabilir. Eğer bu uygulamalardan sonra gerekli görülürse ilaçlamalar bir önceki maddede belirtilen Bacillus veya azadirachtin etki maddeli biyolojik ilaçlar ile uygulama yapılabilir. Unutulmamalıdırki tek başına kimyasal mücadele ile zararlı kontrol altına alınamaz. Mutlaka anlatılan teknikler hep beraber kullanılarak entegre bir mücadele yapılmalıdır.

7 Buradaki bilgiler İspanya nın Aragon eyaletinde bulunan Genel Gıda Müdürlüğüne bağlı Bitki Koruma Merkezi tarafından yayınlanan 2/2010 numaralı teknik bilgi broşüründen Zir.Yük.Mühendisi Orhan Karaca tarafından Türkçeye çevrilerek elde edilmiştir. Belge aslını hazırlayan araştırmacılar; Ana María Aguado Martínez Bitki Koruma Merkezi Eva Núñez Seoane Aragon Tarım ve Gıda Araştırma ve Teknoloji Merkezi Antonio Albalat Borrás Tarım ve Gıda Bilgi Merkezi OCA Teruel Karacabey Ziraat Odası, merkez çalışanlarına verdikleri yararlı bilgilerden ve yardımlarından dolayı minnettardır. La Cámara de Agricultura de Karacabey agredece a los autores de este documento por la colaboración y por permitirnos traducirlo al turco y publicar este texto en nuestra página web. Información elaborada por: Ana Mª Aguado Martínez: Centro de Protección Vegetal Eva Núñez Seoane: Centro de Investigación y Tecnología Agroalimentaria de Aragón Antonio Albalat Borrás: Centro de Transferencia Agroalimentaria OCA de Alcañiz (Teruel) Edición 2010 CENTRO DE PROTECCIÓN VEGETAL Av. Montañana, ZARAGOZA Tel