PARÇACIK FİZİĞİ, HIZLANDIRICILAR ve DEDEKTÖRLER

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "PARÇACIK FİZİĞİ, HIZLANDIRICILAR ve DEDEKTÖRLER"

Transkript

1 PARÇACIK FİZİĞİ, HIZLANDIRICILAR ve DEDEKTÖRLER Dr. İlkay TÜRK ÇAKIR TAEK Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi Ar-Ge Bölümü Füzyon Birimi - Hızlandırıcı Fiziği Birimi 24/09/07 III. UPHDYO 1

2 İÇERİK PARÇACIK FİZİĞİNİN STANDART MODELİ Kuarklar, Yüklü Leptonlar, Nötrinolar Baryonlar ve Mezonlar SM nin Eksiklikleri YENİ FİZİK DÜNYADAKİ HIZLANDIRICI MERKEZLERİ HIZLANDIRICILAR DEDEKTÖRLER LHC VERİLERİ 24/09/07 III. UPHDYO 2

3 PARÇACIK FİZİĞİNİN STANDART MODELİ(SM) Fizikçiler, evrendeki bütün madde ve kuvvetleri tanımlamak için (yerçekimi hariç) Standart Model adlı bir teori geliştirmişlerdir. Bu modelin özelliği, yüzlerce parçacığı ve karmaşık etkileşmeleri bir kaç temel parçacık ve etkileşme ile açıklayabilmesidir. Standart Model Temel Parçacıkları 1- Kuarklar 6 tane kuark çeşidi vardır. 2- Leptons 6 tane lepton çeşiti vardır. 3- Ara Parçacıklar: Kuark ve leptonlar arası bilgi taşıyıcıdırlar. Elektrozayıf etkileşmeler için 3 çeşit ara parçacık vardır; W bozon, Z bozon, foton. Güçlü etkileşmeler için 8 gluon bulunmaktadır. 24/09/07 III. UPHDYO 3

4 PARÇACIK FİZİĞİNİN STANDART MODELİ (SM) Bütün parçacıklar (yada maddeler) için, benzer antiparçacıklar (yada antimaddeler) vardır. Parçacık ve antiparçacıklar işaretleri dışında tamamen benzerdirler. Örneğin bir proton elektriksel olarak pozitif, ancak antiproton elektriksel olarak negatifdir. Her ikiside aynı kütleye sahip olduklarından, kütle çekiminden benzer şekilde etkileşirler. Bir parçacık ve antiparçacık karşılaştıklarında yok olurlar ve foton, Z bozon yada gluonlar gibi yüksüz kuvvet taşıyıcıları ortaya çıkarırlar. 24/09/07 III. UPHDYO 4

5 KUARKLAR-I Kuark, Parçacık Fiziğinde Standart Modele göre maddenin en küçük iki yapıtaşından biridir (diğerleri Leptonlardır). Kuarkların karşıt parçacıklarına ise karşıt kuark adı verilir. Standart Modele göre üç farklı nesilde toplam 6 çeşit kuark vardır. Yukarı/Aşağı, Tılsımlı/Acayip, ve Üst/Alt. Her kuark için karşı gelen bir antimadde-kuark (anti-kuark) vardır. Kuarklar, elektron yükünden yada proton yükünden farklı olarak 2/3 yada -1/3 kesirli yüklere sahiptirler. Kuarklar ayrıca renk yükü olarak adlandırılan başka bir yük çeşidine de sahiptirler. Kuarklar asla serbest halde bulunamazlar. Sadece, daha sonra göreceğimiz, "hadronlar" olarak adlandırılan bileşimlerde bulunurlar. 24/09/07 III. UPHDYO 5

6 KUARKLAR-II Çeşit u (yukarı) d (aşağı) c (tılsımlı) s (acayip) t (üst) b (alt) Kütle Elektrik Yükü 2/3-1/3 2/3-1/3 2/3-1/3 24/09/07 III. UPHDYO 6

7 KUARKLAR-III Kuark ve leptonların 3 ayrı aile olarak bulunurlar. Her aile önceki aileden daha ağır olma eğilimindedir. Evrendeki görünen bütün madde, ilk aile parçacıklarından meydana gelir: alt, üst kuark ve elektronlar. İkinci ve üçüncü aileden parçacıklar kararsızdırlar, ve ilk aileden parçacıklara bozunurlar. Bu yüzden evrendeki bütün kararlı maddeler ilk aile parçacıklarından meydana gelir. 24/09/07 III. UPHDYO 7

8 HADRONLAR Tek kuark kesirli elektrik yüküne sahiptir. Ancak bu kesirli yükler direkt olarak elde edilemezler. Çünkü kuarklar tek olarak bulunamazlar; Bunun yerine, kuarklar hadronlar olarak adlandırılan bileşik parçacıkları oluştururlar. Bir hadrondaki kuarkların elektrik yüklerinin toplamı ise her zaman bir tam sayıdır. Tek başına kuarklar renk yükü taşırlarken, hadronlar renknötrdürler. Hadronların iki sınıfı vardır: 1-Baryonlar: Baryonlar üç kuarkın birleşimidir (qqq). örneğin, protonlar iki üst ve bir alt kuark (uud), nötronlarda bir üst ve iki alt kuarkdan oluşmuştur (udd). 2-Mezonlar: Mezonlar, bir kuark ve bir anti kuark'ın birleşimidirler. örneğin, bir negatif pion bir üst (u) ve bir anti-üst kuarkdan oluşur. 24/09/07 III. UPHDYO 8

9 BARYONLAR Baryonlar her zaman 3 tane kuark içerirler. Ayrıca bir miktar gluon ve kuark-antikuark çiftleride içerebilirler. proton= uud ve nötron=udd Baryonlar sıfır renk yüküne sahip olup, serbest gözlenebilirler. Baryonların spinleri 1/2, 3/2,... dir yani fermiyon durlar. Her baryon için, 3 uygun antikuarktan oluşan bir antibaryon vardır. 24/09/07 III. UPHDYO 9

10 MEZONLAR-I Bir mezon, kuark, antikuark ve bağlayıcı gluonların birleşmesinden oluşur. Örneğin, bir üst kuark ve bir anti-alt kuarkdan oluşmuş parçacık +1 yüklü piondur. Bir mezon renksiz bir nesnedir. Çünkü kuark ve antikuarkları zıt renk yüklerine sahiptir. Dolayısıyla, mezon bağımsız olarak bulunabilir. Bütün mezonlar kararsızdırlar. Mezonlar tamsayı spine sahip oldukları için bozondurlar. 24/09/07 III. UPHDYO 10

11 MEZONLAR-II 24/09/07 III. UPHDYO 11

12 LEPTONLAR-I Leptonlar, inceleyeceğimiz ilk madde parçacıkları çeşididir. Altı çeşit lepton vardır. Bunlardan üç tanesi elektrik yüküne sahipken, diğer üçü sahip değildir. En iyi bilinen yüklü lepton elektron (e) dur. Diğer iki yüklü lepton muon (µ) ve tau (τ) dur. Yüklü leptonların hepsi negatif yüke sahiptirler. Diğer üç lepton ise algılanması güç olan nötrinolardır (ν). Yüksüz (nötr) olup, sıfır veya çok küçük kütleye sahiptirler. Elektriksel olarak yüklü her lepton için karşı gelen bir nötrino vardır. Altı leptonun herbiri için, eşit kütleleli ve zıt yüklü antimadde -lepton (antilepton) vardır. 24/09/07 III. UPHDYO 12

13 LEPTONLAR-II 24/09/07 III. UPHDYO 13

14 LEPTON BOZUNUMLARI Ağır lepton çeşitleri (müon ve tau) sıradan maddelerde bulunmazlar. Çünkü hemen daha hafif leptonlara ve bazende kuark ve antikuarklara bozunurlar. Yanlızca elektron ve nötrino kararlı yapıya sahip leptonlardır. Ağır bir lepton bozunduğunda oluşan parçacıklar her zaman ona denk nötrinolardır. Diğer oluşan parçacıklar ise herhangi bir lepton vede onun antinötrinosu yada alternatif olarak herhangi bir kuark ile onun antikuarkı olabilir. Eğer elektron ve elektron tipi nötrinolara +1 elektron sayısını, pozitronlara ve elektron tipi antinötrinolara -1 elektron sayısını, diğer bütün parçacıklara da sıfır elektron sayısını verirsek bütün olaylar da elektron sayısı korunur. Benzer şekilde müon ve tau sayıları da tanımlanabilir. 24/09/07 III. UPHDYO 14

15 Örnek olarak müon bozunmasını ele alalım: 24/09/07 III. UPHDYO 15

16 NÖTRİNOLAR Nötrinolar leptondur. Yüksüz (nötr) ve sıfır veya çok küçük kütleye sahiptirler. Bu yüzden diğer parçacıklarla neredeyse hiç etkileşmezler. Bir çok nötrino, bir kere bile etkileşmeden yeryüzünün içinden geçerler. Nötrinolar değişik bozunma ve etkileşmeler ile üretilir. Örneğin, bir nötron, bir protona, bir elektrona ve bir antinötrinoya bozunur. Aslında, fizikçiler nötrinoların, radyoaktif bozunmaların dikkatli gözlemleri sounucu varolduklarını varsaymışlardır. Örneğin, bir nötron, bir elektrona ve bir protona bozunduğunda, elektron ve protonun momentumları toplamı başlangıçtaki nötronunkine eşit değildir. Bu yüzden, kayıp momentuma karşı gelecek başka bir parçacık olmalıdır: yani, nötrino. 24/09/07 III. UPHDYO 16

17 EK- FEYNMAN DIYAGRAMLARININ KULLANIMINA YÖNELİK ÖRNEKLER Örnek 1 Örnek 2 24/09/07 III. UPHDYO 17

18 Örnek 3 Örnek 4 24/09/07 III. UPHDYO 18

19 STANDART MODEL PARÇACIKLARI ÖZETİ 24/09/07 III. UPHDYO 19

20 SM'in EKSİKLİKLERİ-I Serbest Parametreler: Standart Model i oluştururken, temel parçacıkların, kütlelerinin, etkileşme şiddetlerinin ve bunlar gibi en az 19 kadar parametrenin bilinmesi gerekir. Standart Model bu parametrelerin değerleri hakkında bir şey söyleyemez. Niye μ leptonun kütlesi, elektronun kütlesinin yaklaşık 200 katı? Niye bütün nötrinolarin kütlesi bu kadar küçük? Bu soruların cevapları SM de yer almaz. Hiyerarşi problemi: Bu problemi kısaca kütleçekim kuvveti niye bu kadar zayıf diye de sorabiliriz. Kütleçekimi, elektromanyetik kuvvetten 1040 kat daha zayıftır. Eğer bir şekilde hem kütle çekimini hem de Standart Model i içine alacak şekilde bir kuram yazmayı başlatırsak, bu kadar fark doğal bir şekilde nasıl ortaya çıkabilir? 24/09/07 III. UPHDYO 20

21 SM'in EKSİKLİKLERİ-II Aile Problemi: Doğa niye kendini aileler şeklinde tekrarlamıştır? Doğal olarak bulunan bütün parçacıklar, sadece u ve d kuarklarla elektron ve onun nötrinosundan oluşmaktayken, niye iki tane daha kuark ve lepton ailesi var. Farklı ailelerin kütleleri niye birbirinden farklı. Lepton ve kuark aile sayıları niye birbirine eşit? Sadece bir raslantı mı? Bu son soruya verebileceğimiz kuramsal bir cevap vardır: Eğer her bir kuark ailesine bir lepton ailesi eşllik etmezse, kuram kendi içerisinde çelişkiler içerir. Üç Farklı Kuvvet: Her ne kadar Standart Model, üç farklı kuvveti de içinde barındırsa da, bu üç farklı kuvvet tam anlamıyla birbirleri ile karışımlarıdır. Her birinin kendi kuvvet taşıyıcı bozonlar ve her birinin şiddetini belirleyen kendi etkileşme sabiti vardır. Kuvvetler arasındaki bu fark nereden gelmektedir? Bilim tarihinde, Maxwell denklemlerini yazmadan önce elektrik ve manyetik kuvvetin farklı kuvvetler olduğu düşünülüyordu. Oysa, Maxwell göstermiştir ki, bu iki kuvvet de aslında aynı kuvvetin farklı iki yüzüdür, ve ikisi de aynı etkileşme sabitiyle açıklanabilir. Aynı bütünleşmeyi Standart Model için yapabilir miyiz? 24/09/07 III. UPHDYO 21

22 24/09/07 III. UPHDYO 22

23 SÜPERSİMETRİ Süpersimetri parçacık fiziğinde geçen Standart Model in karşılaştığı sorunları çözmek için 1970 lerde ortaya atılan bir teoridir. SUSY olarak kısaltılır. Temel fikir, bilinen her fermiyona yeni bir bozon ve aynı şekilde bilinen her bozona da yeni bir fermiyon parçacığın varlığını öne sürerek, tesir kesiti hesaplamalarında sonsuz çıkan integralleri sonlu hale getirmektir. Süpersimetri aslında bir modeller ailesi olarak düşünülebilir: Varlığı iddia edilen yeni parçacıkların kütleleri, bilinen parçacıklarla etkileşmeleri teori tarafından verilmediği için bu parametrelerin her ilginç sonuç veren değeri bir yeni model gibi düşünülebilir. Q bozon,fermiyon>= fermiyon,bozon> Bu modeller ailesinde en basit olanına Minimal Süpersimetri Modeli (MSSM) ismi verilir, bağımsız parametre sayısı 150 den fazladır. Hesaplanabilir bir teori olarak ilgi çekmesinin yanı sıra, farklı kuvvetlerin etkileşim katsayılarını da yüksek enerjilerde aynı değere taşıdığı için en olası modellerden biri olarak kabul edilmektedir. 24/09/07 III. UPHDYO 23 Süpersimetri 1973 yılında Julies Wess ve Bruno Zumino tarafından ortaya atılmıştır.

24 Süpersimetri teorisi, gözlemlediğimiz her parçacığın, bir "gölge"parçacık eşi olduğunu varsayar. Örneğin, her kuark için, ona eşlik eden bir skuark olmalıdır. 24/09/07 III. UPHDYO 24

25 ARA BOZONLARIN SÜPER EŞLERİ Adı Spin Süpereşi Spin Graviton 2 Gravitino 3/2 Foton 1 Fotino 1/2 Gluon 1 Gluino 1/2 W +,- 1 Wino +,- 1/2 Z 0 1 Zino 1/2 Higgs 0 Higgsino 1/2 PARÇACIKLARIN SÜPER EŞLERİ Adı Spin Süpereşi Spin Elektron 1/2 Selektron 0 Müon 1/2 Smüon 0 Tau 1/2 Stau 0 Nötrino 1/2 Snötrino 0 24/09/07 III. UPHDYO 25 kuark 1/2 Skuark 0

26 HIGGS PARÇACIĞI Standart Model i tutarlı bir kuram olarak yazabilmek için fizikçiler, Higgs parçacığı adı verilen, spini olmayan bir parçacığın daha olduğunu varsaymak zorundalar. Bu parçacık olmasaydı, gözlemlediğimiz hiçbir parçacığın kütlesi olamazdı. Bunun bizim için önemli sonuçlarından birisi de, elektronun kütlesi olmayacağı için, atomlar oluşamayacaktı ve bildiğimiz anlamda bir hayattan bahsedemeyecektik. SM bakımındansa bu parçacık, bulmacayı tamamlayan son parçadır; şayet bu parçacık bulunamazsa, SM de köklü değişiklikler yapmak zorunda kalınacaktır. 24/09/07 III. UPHDYO 26

27 24/09/07 III. UPHDYO 27

28 CERN (European Organization for Nuclear Research) CERN, İkinci Dünya Savaşı ndan sonra Avrupa nın fizik alanında ABD den geri kalmaması için 12 Avrupa ülkesinin işbirliği ile 1954 yılında kurulmuştur. CERN maddenin yapı-taşlarını ve onları bir arada tutan kuvvetleri araştırmak için bilim insanlarını bir araya getiren bir dev laboratuvardır. CERN bu insanlara çalışmaları için gerekli bütün araç-gereçleri sağlamaktadır. Bunlardan başlıcaları hızlandırıcılar (yüklü parçacıkları yaklaşık ışık hızına kadar hızlandırır) ve dedektörlerdir (parçacıkları algılar). CERN, fizikçiler, mühendisler, teknisyenler, uzmanlar, yöneticiler, sekreterler, işçiler...olmak üzere 3000 civarında kişiye çalışma ortamı sağlamaktadır. Bilimsel ve teknik personel laboratuvarın makine kısmının tasarımında ve kurulmasında görev almaktadır ve düzgün çalışmasını sağlamaktadır. CERN karmaşık bilimsel deneylerin hazırlanması, çalıştırılması, analiz edilmesi ve yorumlanmasına imkan sağlamaktadır. 24/09/07 III. UPHDYO civarında ziyaretçi bilim insanı (Dünyadaki parçacık fizikçisi sayısının yarısı) CERN e gelerek kendi araştırmalarını

29 CERN bilim adamlarının prestijli ödüller ve Nobel Ödülünü aldıkları bir çok önemli keşfe ev sahipliği yapmıştır. Bunlardan çok kullanışlı olan birisi World Wide Web (www) dir. Bütün dünya üzerinde farklı üniversiteler ve enstitülerde çalışan fizikçiler arasında paylaşılan bilgiyi artırmak ve bunu hızlı bir şekilde yapmak için geliştirilmiştir. 1989, Tim Berners-Lee 24/09/07 III. UPHDYO 29

30 24/09/07 III. UPHDYO 30

31 SABİT HEDEF DENEYLERİ Sabit hedef deneyleri bir parçacık demetinin, bir hedefin atomlarına çarptığında olup bitenleri araştırır. Bu konfigurasyonda, demet enerjisinin çoğu hedefin geri tepmesinde harcanır ve sadece küçük bir kısmı yeni bir parçacıkları üretmek için kullanır. Sabit hedef konfigurasyonunda, üretilen parçacıklar genellikle ileriye doğru hareket ederler, bu yüzden genellikle bu deneylerde koni biçimli dedektörler vardır ve demet hattının önüne yerleştirilir. 24/09/07 III. UPHDYO 31

32 ÇARPIŞAN DEMET DENEYLERİ Zıt yönlerde hareket eden iki parçacık demetinin kafa kafaya çarpışmasını inceler. Bu konfigurasyonda, geri tepme enerjisi harcanmaz ve bütün enerji yeni parçacıkların üretimi için kullanılır. Bu tip olaylarda, yeni üretilen parçacıklar çarpışma noktasından bütün yönlerde ışıma yapar, bu nedenle dedektörler, küresel veya daha genel olarak silindir biçimlidir. 24/09/07 III. UPHDYO 32

33 24/09/07 III. UPHDYO 33

34 24/09/07 III. UPHDYO 34

35 OLAY Bir hızlandırıcı parçacıklara yeteri kadar enerji verdikten sonra, bu parçacıklar ya bir hedefle yada birbirleriyle çarpıştırılırlar. Bu çarpışmaların her biri, olay olarak adlandırılır. Bir fizikçinin amacı, her bir olayı ayıklayıp, bu tek olaydaki verileri toplayıp, bu olaydaki parçacık sürecinin test ettikleri teori ile uyuşup uyuşmadığını incelemektir. Her olay, bir çok parçacık üretildiğinden çok karmaşıktır. Bu parçacıkların çoğunun ömürleri çok kısadır. Dolayısıyla, başka parçacıklara bozunmadan önce çok kısa mesafeler gittiklerinden gözlenebilir izler bırakmazlar. Dedektörler bu izleri ve sinyalleri algılayan aygıtlardır. 24/09/07 III. UPHDYO 35

36 24/09/07 III. UPHDYO 36

37 LHC VERİLERİ 40 milyon/s olay, 1 megabitlik dijital veri/olay = 0.1 Gigabit/s lik veri kayıt hızı, yılda olay kaydı = 10 Petabit/yıllık veri üretimi LHC verileri yılda yaklaşık 20 milyon CDyi dolduracak! LHC verilerinin çözümlenmesi için günümüzün en hızlı PC işlemcilerinden ~ 100,000 tanesine ihtiyaç var. 1 Gigabit (1GB) = 1000MB Bir DVD filmi 1 Terabit (1TB) = 1000GB Dünyanın yıllık kitap üretimi 1 Petabit (1PB) = 1000TB Bir LHC deneyinin yıllık veri üretimi 1 Exabit (1EB) = 1000 PB Dünyanın yıllık bilgi üretimi ÇÖZÜM: Dünyada GRID sistemi oluşturulmuştur. Türkiye de ise ULAKBİM tarafından Tr-GRID sistemi oluşturulmuştur. 24/09/07 III. UPHDYO 37

38 KAYNAKLAR 1- Gregor Herten- Universität Freiburg Experimental Challenges in Particle Physics and Their Applications 2- http ://teachers.web.cern.ch/teachers/archiv/hst2002/feynman/index.html 3- Bilim Teknik Yeni Ufuklar Nisan sayısı Türk Fizik Derneği (TFD) I. Ulusal Parçacık Hızlandırıcıları Yaz Okulu Ulusal GRID Çalıştayı Seminerleri 24/09/07 III. UPHDYO

39 EMEĞİ GEÇEN HERKESE TEŞEKKÜRLER 24/09/07 III. UPHDYO 39

CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi

CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi Gülsen Önengüt Çukurova Üniversitesi, Fizik Bölümü CERN, Compact Muon Solenoid (CMS) Deneyi 2. Ulusal Grid Çalıştayı, 1 Mart 2007,

Detaylı

FİZ314 Fizikte Güncel Konular

FİZ314 Fizikte Güncel Konular FİZ314 Fizikte Güncel Konular 2015-2016 Bahar Yarıyılı Bölüm-8 23.05.2016 Ankara A. OZANSOY 23.05.2016 A.Ozansoy, 2016 1 Bölüm 8: Parçacık Fiziği 1. Temel Olmayan Parçacıklardan Temel Parçacıklara 2. 4

Detaylı

STANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK

STANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK STANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK MUSA ÖZCAN TTP 8 (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI 8) 21-27 OCAK 2018 1 Bugünü anlamak için, geçmişe bakmak. Büyüğü anlamak için, en küçüğe bakmak. *TTP 8 Güncel sorunlar Gökhan

Detaylı

STANDART MODEL VE ÖTESİ. : Özge Biltekin

STANDART MODEL VE ÖTESİ. : Özge Biltekin STANDART MODEL VE ÖTESİ : Özge Biltekin Standart model, bilim tarihi boyunca keşfedilmiş parçacıkların birleşimidir. Uzay zamanda bir nokta en, boy, yükseklik ve zaman ile tanımlanır. Alanlar da uzay zamanda

Detaylı

CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017

CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017 CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017 2 CERN CERN; Fransızca Avrupa Nükleer Araştırma Konseyi kelimelerinin

Detaylı

ALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ

ALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ ATOMLARDAN KUARKLARA ALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ 1. Parçac klar spinlerine göre Fermiyonlar ve Bozonlar olmak üzere iki gruba ayr l r. a) Fermiyonlar: Spin kuantum say lar 1/2, 3/2, 5/2... gibi olan parçac

Detaylı

Doğayı anlamak için, Parçacıkları, Kuvvetleri ve Kuralları Bilmemiz gerekir. Gordon Kane,Süpersimetri

Doğayı anlamak için, Parçacıkları, Kuvvetleri ve Kuralları Bilmemiz gerekir. Gordon Kane,Süpersimetri EVREN NASIL İŞLER? Doğayı anlamak için, Parçacıkları, Kuvvetleri ve Kuralları Bilmemiz gerekir. Gordon Kane,Süpersimetri Evrenin olağanüstü karmaşıklığını açıklamak için küçüklerin dünyasını anlamak gerekir

Detaylı

Temel Parçacık Dinamikleri. Sunum İçeriği

Temel Parçacık Dinamikleri. Sunum İçeriği 1 Sunum İçeriği 2 Genel Tekrar Leptonlar Örnek: elektron Fermionlar Kuarklar Örnek: u kuark Bozonlar Örnek: foton Kuarklar serbest halde görülmezler. Kuarklardan oluşan yapılar ise genel olarak şu şekilde

Detaylı

, (Compton Saçılması) e e, (Çift Yokoluşu) OMÜ_FEN

, (Compton Saçılması) e e, (Çift Yokoluşu) OMÜ_FEN Göreli olmayan kuantum mekaniği 1923-1926 yıllarında tamamlandı. Göreli kuantum mekaniğinin ilk başarılı uygulaması 1927 de Dirac tarafından gerçekleştirildi. Dirac denklemi serbest elektronlar için uygulandığında

Detaylı

Parçacık Fiziği. Dr. Bora Akgün / Rice Üniversitesi CERN Türkiye Öğretmenleri Programı Temmuz 2015

Parçacık Fiziği. Dr. Bora Akgün / Rice Üniversitesi CERN Türkiye Öğretmenleri Programı Temmuz 2015 Parçacık Fiziği Dr. Bora Akgün / Rice Üniversitesi CERN Türkiye Öğretmenleri Programı Temmuz 2015 Parçacık Fiziğinin Standard Modeli fermion boson Dönü 2 Spin/Dönü Bir parçacık özelliğidir (kütle, yük

Detaylı

ATLAS Dünyası. Standart Model. ATLAS ağ sayfası Karşımadde

ATLAS Dünyası. Standart Model. ATLAS ağ sayfası  Karşımadde Fizikçiler dünyanın ne olduğunu ve onu neyin bir arada tuttuğunu açıklayan isimli bir kuram geliştirmişlerdir. yüzlerce parçacığı ve karmaşık etkileşmeleri yalnızca aşağıdakilerle açıklayabilen bir kuramdır:

Detaylı

Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu. Test 1 in Çözümleri

Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu. Test 1 in Çözümleri 7 Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu 225 Test 1 in Çözümleri 1. Elektrikçe yüksüz parçacıklar olan fotonların kütleleri yoktur. Işık hızıyla hareket ettikleri için atom içerisinde bulunamazlar. Fotonlar

Detaylı

STANDART MODEL VE ÖTESİ. Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018

STANDART MODEL VE ÖTESİ. Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018 STANDART MODEL VE ÖTESİ Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018 1 Evrenin kısa tarihi Görüldüğü gibi evrenimizin tarihi aynı zamanda atom altı parçacıkların oluşum

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı Şubat 2014

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı Şubat 2014 Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı 23-27 Şubat 2014 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan sonra evrenimiz

Detaylı

Temel Sabitler ve Birimler

Temel Sabitler ve Birimler Temel Sabitler ve Birimler Işığın boşluktaki hızı: c=299792458 m/s ~3x10 8 m/s Planck sabiti: h= 6.62606957(29)x10-34 Js İndirgenmiş Planck sabiti ħ = h/2π Elektron yükü : e=1.602176565(35)x10-19 C İnce

Detaylı

Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ

Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ Prof. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü Parçacık Fiziği Maddeyi oluşturan temel yapı taşlarını ve onların temel etkileşimlerini arar Democritus (460 MÖ - 370 MÖ)

Detaylı

Madde Dünya. Molekül Atom. Atomlar Elektron. Kuark

Madde Dünya. Molekül Atom. Atomlar Elektron. Kuark PARÇACIK FĠZĠĞĠ ve CERN Aytül ADIGÜZEL (Çukurova Üniversitesi) Tayfun ĠNCE (University of Bonn) 1 PARÇACIK FĠZĠĞĠ Maddenin temel yapıtaģları nelerdir? Bu yapıtaģlarının davranıģlarını en temel düzeyde

Detaylı

Temel Sabitler ve Birimler

Temel Sabitler ve Birimler Temel Sabitler ve Birimler Işığın boşluktaki hızı: c=299792458 m/s ~3x10 8 m/s Planck sabiti: h= 6.62606957(29)x10-34 Js İndirgenmiş Planck sabiti ħ = h/2π Temel elektrik yükü : e=1.60218x10-19 C İnce

Detaylı

Herbir kuarkın ters işaretli yük ve acayipliğe sahip bir anti kuarkı vardır: TİP (ÇEŞNİ,flavor) YÜK ACAYİPLİK. u (up, yukarı) 2/3 0

Herbir kuarkın ters işaretli yük ve acayipliğe sahip bir anti kuarkı vardır: TİP (ÇEŞNİ,flavor) YÜK ACAYİPLİK. u (up, yukarı) 2/3 0 Hardronlar neden böyle ilginç şekillere uyarlar? Cevap Gell-Mann ve Zweig tarafından (birbirinden bağımsız olarak) Verildi: Tüm hardronlar KUARK denilen daha temel bileşenlerden oluşmuştur! Kuarklar bir

Detaylı

Parçacık Fiziği Söyleşisi

Parçacık Fiziği Söyleşisi Parçacık Fiziği Söyleşisi Saleh Sultansoy - TOBB ETÜ Gökhan Ünel - UC Irvine HPFBU2012 12-19 Şubat, Kars, Kafkas Üniversitesi 1 Parçacık fiziği Maddenin ve etkileşimlerin alt yapısını anlamak 2 Büyük Patlama

Detaylı

HİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7)

HİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7) HİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7) HİGGS HAKKINDA KONU BAŞLIKLARI STANDART MODEL-TEMEL PARÇACIKLAR HİGGS BOZONU HİGGS ALANI HIZLANDIRICILAR(HİGGS

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 2015

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 2015 ? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 215 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz

Detaylı

Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ

Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ 1 LEPTONLAR AYAR BOZONLARI (KUVVET TAŞIYICI BOZONLAR) KUARKLAR STANDART MODELİ ANLAMAK MADDE PARÇACIKLARI

Detaylı

BÖLÜM 3: (6,67x10 Nm kg )(1,67x10 kg)»10 36 F (9x10 Nm C )(1,6x10 C) NÜKLEONLAR ARASI KUVVET- NÜKLEER KUVVET

BÖLÜM 3: (6,67x10 Nm kg )(1,67x10 kg)»10 36 F (9x10 Nm C )(1,6x10 C) NÜKLEONLAR ARASI KUVVET- NÜKLEER KUVVET BÖLÜM : NÜKLEONLAR ARASI KUVVET- NÜKLEER KUVVET Atomdaki elektronların hareketini kontrol eden kuvvetler elektromanyetik kuvvettir. Elektromanyetik kuvvet atomları ve molekülleri bir arada tutar. Çekirdekteki

Detaylı

Parçacık Fiziğinde Korunum Yasaları

Parçacık Fiziğinde Korunum Yasaları Parçacık Fiziğinde Korunum Yasaları I. Elektrik Yükünün Korunumu II. Lepton Sayılarının Korunumu III. Baryon Sayısının Korunumu IV. Renk Yükünün Korunumu V. Göreli Mekanik i. Göreli Konum ii. Lorentz Denklemleri

Detaylı

RADYASYON FİZİĞİ 1. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu

RADYASYON FİZİĞİ 1. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu RADYASYON FİZİĞİ 1 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu Herbirimiz kısa bir süre yaşarız ve bu kısa süre içerisinde tüm evrenin ancak çok küçük bir bölümünü keşfedebiliriz Evrenle ilgili olarak en anlaşılamayan

Detaylı

Çekirdek Modelleri. Alfa Bozunumu. Nükleer Fizikte Kullanışlı Birimler Çekirdeğin Yapısı ve Etkileşmeler. Çekirdeğin Sıvı Damlası Modeli

Çekirdek Modelleri. Alfa Bozunumu. Nükleer Fizikte Kullanışlı Birimler Çekirdeğin Yapısı ve Etkileşmeler. Çekirdeğin Sıvı Damlası Modeli NÜKLEER FİZİK Bu sunumun büyük bir bölümünü aşağıdaki siteden indirebilir veya fotokopiciden fotokopisini alabilirsiniz. http://s3.dosya.tc/server11/efgmzh/fotokopi.pdf.html Nükleer Fizikte Kullanışlı

Detaylı

HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA?

HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? Higgsli Günler HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? 1. STANDART MODEL En basit haliyle, temel parçacıklar ve etkileşimleri hakkında bütün bilgimizi

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015 Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan sonra evrenimiz

Detaylı

Maddenin içine yaptığımız yolculukta...

Maddenin içine yaptığımız yolculukta... HİGGS NEDİR? Maddenin içine yaptığımız yolculukta... madde atom elektron proton quark çekirdek nötron Standart Model Standart Model Atomun İçi Doğadaki Temel Kuvvetler Temel Kuvvetler Değişim Parçacıkları

Detaylı

Murat ŞENER Bursa Sınav Fen Lisesi

Murat ŞENER Bursa Sınav Fen Lisesi Murat ŞENER Bursa Sınav Fen Lisesi Kütlenin kökeni Nötrino salınımı Madde-karşıt madde asimetrisi Karanlık madde ve karanlık enerjinin doğası gibi kuramsal olarak geliştirilmiş olayların açıklanmaya çalışılmasıdır.

Detaylı

HIGGS HAKKINDA. STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA?

HIGGS HAKKINDA. STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? HIGGS HAKKINDA Seher DAMLI (TTP- 5 katılımcısı) seher.damli@eba.gov.tr Eğitmen: Sezen SEKMEN (Kore Kyungpook Ulusal Üniversitesi adına araştırmacı olarak CERN de CMS deneyinde görevli) sezen.sekmen@cern.ch

Detaylı

ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar

ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar Resim 1: ATLAS ın 2012 de kaydettiği, Higgs in dört elektrona bozunma adayı. 4 Temmuz 2012 de, ATLAS deneyi, Higgs Bozonu araştırmalarındaki güncellenmiş sonuçlarının

Detaylı

Radyoaktivite - Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu

Radyoaktivite - Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu 40 Radyoaktivite - Büyük Patlama ve Evrenin Olşm 1 Test 1 in Çözümleri 1. Elektrikçe yüksüz parçacıklar olan fotonların kütleleri yoktr. Işık hızıyla hareket ettikleri için atom içerisinde blnamazlar.

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016 ? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz

Detaylı

Simetri ve Süpersimetri. Spot: Kerem Cankoçak. Simetri nedir?

Simetri ve Süpersimetri. Spot: Kerem Cankoçak. Simetri nedir? Simetri ve Süpersimetri Spot: Kerem Cankoçak Simetri nedir? Aşağıdaki şekilde bir örneğini gördüğümüz simetrik şekillere doğada her zaman rastlarız. Doğa simetriktir. Ama daha yakından baktığımızda bu

Detaylı

TURKFAB Tesisinin Araş0rma Potansiyeli, Kullanıcı Profili ve Üreteceği Katma Değer

TURKFAB Tesisinin Araş0rma Potansiyeli, Kullanıcı Profili ve Üreteceği Katma Değer THM- YUUP Projesi Genel Değerlendirme Çalıştayı 19-20 MART 2015 HTE, ANKARA ÜNİVERSİTESİ TURKFAB Tesisinin Araş0rma Potansiyeli, Kullanıcı Profili ve Üreteceği Katma Değer Orhan Çakır Ankara Univ. & I

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Semiray GİRGİS CMS (COMPACT MUON SOLENOID) DENEYİNDE SÜPERSİMETRİ KEŞİF POTANSİYELİ FİZİK ANABİLİMDALI ADANA, 7 ÖZ YÜKSEK LİSANS TEZİ CMS

Detaylı

Theory Tajik (Tajikistan)

Theory Tajik (Tajikistan) Q3-1 Büyük Hadron Çarpıştırıcısı Bu probleme başlamadan önce ayrı bir zarfta verilen genel talimatları lütfen okuyunuz. Bu görevde, CERN de bulunan parçacık hızlandırıcısının LHC ( Büyük Hadron Çarpıştırıcısı)

Detaylı

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei YEN FZE DORU Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei Ör.Gör.Dr. Ahmet BNGÜL Gaziantep Üniversitesi Fizik Mühendislii Bölümü 02 Ocak 2008 16/11/2007 YFD Sayfa 1 çerik Parçacık Fizii

Detaylı

125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi

125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi 125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi CMS Deneyi, CERN 4 Temmuz 2012 Özet Bugün, CERN deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'ndaki (BHÇ) CMS deneyi araştırmacıları, CERN de ve Melbourne daki ICHEP 2012

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. G. Ünel CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 8 Ocak 2018

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. G. Ünel CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 8 Ocak 2018 ? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı G. Ünel CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 8 Ocak 218 1 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz bir parçacık kadar küçüktü. 2 ve evrenimizin gelişimi parçacıklarla ve onların

Detaylı

TÖÇ-6. Parçacık Fiziğine giriş. Gökhan ÜNEL / UCI - Haziran 2016

TÖÇ-6. Parçacık Fiziğine giriş. Gökhan ÜNEL / UCI - Haziran 2016 TÖÇ-6 Parçacık Fiziğine giriş Gökhan ÜNEL / UCI - Haziran 2016 1 Çıkış noktası Yaşadığım bu yerde bir sebep-sonuç ilişkisi var. Bilinçliyken deneyimlediklerime gerçek diyorum. Yaşadığım bu yeri anlayabilirim.

Detaylı

ATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0

ATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0 ATOMİK YAPI Atom, birkaç türü birleştiğinde çeşitli molekülleri, bir tek türü ise bir kimyasal öğeyi oluşturan parçacıktır. Atom, elementlerin özelliklerini taşıyan en küçük yapı birimi olup çekirdekteki

Detaylı

Temel Parçacıklar ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazarlar Doç.Dr. Mustafa ŞENYEL Yrd.Doç.Dr. A. Şenol AYBEK

Temel Parçacıklar ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazarlar Doç.Dr. Mustafa ŞENYEL Yrd.Doç.Dr. A. Şenol AYBEK Temel Parçacıklar Yazarlar Doç.Dr. Mstafa ŞENYEL Yrd.Doç.Dr. A. Şenol AYBEK ÜNİTE 12 Amaçlar B üniteyi çalıştıktan sonra; Antiparçacıklar ile, Temel parçacık grplarından; Leptonları, Mezonları, Baryonları,

Detaylı

Şekil: LHC hızlandırıcısında hızlandırılan protonların CMS deneyinde çarpışması sonucu gözlemlenen olaylar

Şekil: LHC hızlandırıcısında hızlandırılan protonların CMS deneyinde çarpışması sonucu gözlemlenen olaylar Parçacık Fiziği ve Kozmoloji problemlerınde Simetri üzerine CERN' de 19 Mart 2010 tarihinde yeni bir dünya rekoru kırıldı: Büyük Hadron hızlandırıcısında (LHC) protonlar 3.5 TeV (*) enerjiye kadar hızlandırıldı.

Detaylı

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei

YEN FZE DORU. Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei YEN FZE DORU Yüksek Enerji Fizii ndeki son gelimeler Fizik Bilimi nin gelecei Ör.Gör.Dr. Ahmet BNGÜL Gaziantep Üniversitesi Fizik Mühendislii Bölümü 21 Kasım 2007 16/11/2007 YFD Sayfa 1 çerik Parçacık

Detaylı

ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI

ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI ATLAS DENEYİ BOYAMA KİTABI Çizimler: CERNland.net, Carolina De Luca ve Rebecca Pitt Metin: ATLAS İşbirliği adına Katarina Anthony Projeyi geliştirenler: Veronica Ruberti ve Katarina

Detaylı

Bhabha Saçılması (Çift yokoluş ve Çift oluşumu. Moller Saçılması (Coulomb Saçılması) OMÜ_FEN

Bhabha Saçılması (Çift yokoluş ve Çift oluşumu. Moller Saçılması (Coulomb Saçılması) OMÜ_FEN Geometrodynamics: Genel Görelilik Teorisi Gravitasyon parçacık fiziğinde önemli bir etki oluşturacak düzeyde değildir. Çok zayıftır. Elektrodinamiğin kuantum teorisi Tomonaga, Feynman ve Schwinger tarafında

Detaylı

CERN NEDİR? NE ZAMAN VE NİÇİN KURULDU?

CERN NEDİR? NE ZAMAN VE NİÇİN KURULDU? CERN NEDİR? NE ZAMAN VE NİÇİN KURULDU? CERN, 2014 te 60. kuruluş yılını kutlayacak. CERN, II. Dünya Savaşı sonunda Avrupa da ortak nükleer araştırmalar yapmak için kuruldu. CERN 58 Yıllık, Ama Adını Dünyaya

Detaylı

Higgs keşfedildi, şimdi ne olacak? Evren hakkında bütün gizemler

Higgs keşfedildi, şimdi ne olacak? Evren hakkında bütün gizemler Higgs keşfedildi, şimdi ne olacak? Evren hakkında bütün gizemler Kerem Cankoçak (Bilim ve Gelecek Ağustos 2012) Giriş: 21. yüzyıl fiziği, antik çağdaki doğa felsefecilerinin sorduğu sorulara yanıt vermeye

Detaylı

Mezon Molekülleri ve X(3872)

Mezon Molekülleri ve X(3872) Mezon Molekülleri ve X(3872) A. Özpineci Fizik Bölümü ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İZYEF 2013 Yeni fizik olduğundan emin miyiz? Yeni fizik olduğundan emin miyiz? = Yeni fizik olmasını istiyoruz, ama

Detaylı

LHC Yeni Fiziğe Kucak Açıyor

LHC Yeni Fiziğe Kucak Açıyor LHC Yeni Fiziğe Kucak Açıyor Hedefte süpersimetri parçacıkları, karanlık madde... Üç yıl önce parçacıklara kütlelerini kazandıran Higgs bozonunu bularak tarih yazan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC), iki

Detaylı

CERN Evren & Büyük Patlama

CERN Evren & Büyük Patlama CERN Evren & Büyük Patlama Doç. Dr. Ayben Karasu Uysal KTO Karatay Üniversitesi l CERN l Hızlandırıcılar l ALICE Deneyi l Grid Page 1 CERN Dünyanın en büyük parçacık fiziği araştırma merkezidir. İsviçre

Detaylı

TÖÇ-5. Parçacık Fiziğine giriş. Gökhan ÜNEL / UCI - Şubat 2016

TÖÇ-5. Parçacık Fiziğine giriş. Gökhan ÜNEL / UCI - Şubat 2016 TÖÇ-5 Parçacık Fiziğine giriş Gökhan ÜNEL / UCI - Şubat 2016 1 Çıkış noktası Yaşadığım bu yerde bir sebep-sonuç ilişkisi var. Bilinçliyken deneyimlediklerime gerçek diyorum. Yaşadığım bu yeri anlayabilirim.

Detaylı

LHC VE VLHC BAZINDA LEPTON-HADRON ÇARPIŞTIRICILARI: E-LİNAK İLE E-HALKA KARŞILAŞTIRILMASI. Hande KARADENİZ DOKTORA TEZİ

LHC VE VLHC BAZINDA LEPTON-HADRON ÇARPIŞTIRICILARI: E-LİNAK İLE E-HALKA KARŞILAŞTIRILMASI. Hande KARADENİZ DOKTORA TEZİ LHC VE VLHC BAZINDA LEPTON-HADRON ÇARPIŞTIRICILARI: E-LİNAK İLE E-HALKA KARŞILAŞTIRILMASI Hande KARADENİZ DOKTORA TEZİ FİZİK GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MART 2007 ANKARA Hande KARADENİZ tarafından

Detaylı

BİLİM VE TEKNOLOJİ - Gizli ilimler Sitesi

BİLİM VE TEKNOLOJİ - Gizli ilimler Sitesi Parçacık fiziği, maddenin parçacıklarını ve aralarındaki karşılıklı etkileşimi konu alan [1] ve ışıma, maddenin temel parçacıkları üzerine çalışan fiziğin bir dalıdır ve onların aralarındaki etkileşimleri

Detaylı

Yeni bir radyoterapi yöntemi: Hadron terapi

Yeni bir radyoterapi yöntemi: Hadron terapi Yeni bir radyoterapi yöntemi: Hadron terapi Hadron terapi, nükleer kuvvetlerle (yeğin kuvvet) etkileşen parçacıkları kullanarak yapılan bir radyasyon tedavi (ışın tedavisi) yöntemidir. Bu parçacıklar protonlar,

Detaylı

Parçacık Fiziğine Giriş ve Simulasyonlar

Parçacık Fiziğine Giriş ve Simulasyonlar Parçacık Fiziğine Giriş ve Simulasyonlar Orhan Çakır Ankara Üniversitesi 5. Uluslararası Katılımlı Parçacık Hızlandırıcı ve Dedektörleri Yaz Okulu, 9/08-03/09/009, Bodrum Özet 1 Madde nedir? Temel Parçacık

Detaylı

En Küçüklerin Fiziği, CERN ve BHÇ 22 Mayıs 2009. Doç. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü

En Küçüklerin Fiziği, CERN ve BHÇ 22 Mayıs 2009. Doç. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü En Küçüklerin Fiziği, CERN ve BHÇ 22 Mayıs 2009 Doç. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü ozpineci@metu.edu.tr Medyatik Yansımalar Teen commits suicide after 'end of world' reports, http://www.news.com.au

Detaylı

6.HAFTA BÖLÜM 3: ÇEKİRDEK KUVVETLERİ VE ÇEKİRDEK MODELLERİ

6.HAFTA BÖLÜM 3: ÇEKİRDEK KUVVETLERİ VE ÇEKİRDEK MODELLERİ 6.HAFTA BÖLÜM 3: ÇEKİRDEK KUVVETLERİ VE ÇEKİRDEK MODELLERİ 3.1 ÇEKİRDEK KUVVETLERİ 3.1.1. GENEL KARAKTERİSTİK Çekirdek hakkında çok fazla bir şey bilmezden önce yalnızca iki farklı etkileşim kuvveti bilinmekteydi.

Detaylı

SU Lise Yaz Okulu. Evrenin Başlangıcı ve Enflasyon Teorisi

SU Lise Yaz Okulu. Evrenin Başlangıcı ve Enflasyon Teorisi SU Lise Yaz Okulu Evrenin Başlangıcı ve Enflasyon Teorisi Evrenin ilk zamanları Büyük patlamadan önce: Bilimsel olarak tar.şılamaz. Büyük patlama uzay ve zamanda bir tekilliğe karşılık gelir ve o noktada

Detaylı

A. ATOMUN TEMEL TANECİKLERİ

A. ATOMUN TEMEL TANECİKLERİ ÜNİTE 3 MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ 1. BÖLÜM MADDENİN TANECİKLİ YAPISI 1- ATOMUN YAPISI Maddenin taneciklerden oluştuğu fikri yani atom kavramı ilk defa demokritus tarafından ortaya atılmıştır. Örneğin;

Detaylı

Yapıtaşları: Kuarklar ve Leptonlar örn: u,d,.. Elektron(e)..

Yapıtaşları: Kuarklar ve Leptonlar örn: u,d,.. Elektron(e).. PARÇACIK FĠZĠĞĠ ve CERN Aytül ADIGÜZEL (Çukurova Üniversitesi) Tayfun ĠNCE (University of Bonn) 1 PARÇACIK FĠZĠĞĠ Evren nasıl bugünkü halini aldı? Maddenin temel yapıtaģları nelerdir? Bu yapıtaģlarının

Detaylı

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016 Higgs ve Higgs Buluşu Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016 1 Standart Model de kütle sorunu Madde parçacıkları Etkileşim aracıları Parçacıklara kütlesini veren nedir? Neden

Detaylı

Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması

Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması Hale Sert 04 Eylül 2012 İÇERİK Giriş Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) ve Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı (ILC)

Detaylı

ÇEKİRDEK KİMYASI. Kimya Ders Notu

ÇEKİRDEK KİMYASI. Kimya Ders Notu ÇEKİRDEK KİMYASI Kimya Ders Notu ÇEKİRDEK KİMYASI Atomaltı Tanecikler Atomaltı parçacıklar bağımsız olarak ömürleri çok kısa olduğu için normal şartlar altında gözlemlenemezler. Bu amaçla oluşturulan parçacık

Detaylı

Doç. Dr. Orhan ÇAKIR Ankara Üniversitesi, Ankara

Doç. Dr. Orhan ÇAKIR Ankara Üniversitesi, Ankara Doç. Dr. Orhan ÇAKIR Ankara Üniversitesi, Ankara PARÇACIK FİZİĞİNDE SİMULASYONLARA GENEL BAKIŞ SİMULASYON YÖNTEMLERİ ve ÇARPIŞMA KİNEMATİĞİ SİMULASYON PROGRAMLARI (CompHEP, PYTHIA) 2 3 1. PARÇACIK FİZİĞİNDE

Detaylı

Var Olabilen Şeyler ve Var Olması Gereken Şeyler

Var Olabilen Şeyler ve Var Olması Gereken Şeyler Bayram Tekin ODTÜ Fizik Bölümü Var Olabilen Şeyler ve Var Olması Gereken Şeyler İki soru ile başlayalım: Evrende var olabilen şeyler nelerdir, var olması gereken şeyler nelerdir? Hayli zor, biraz da kapalı

Detaylı

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015 Higgs ve Higgs Buluşu Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015 1 STANDART MODEL temel parçacıklar ve etkileşimler hakkındaki bütün bilgimizi içeren bir kuramlar bütünüdür. Force carriers

Detaylı

Atomlardan Kuarklara. Test 1

Atomlardan Kuarklara. Test 1 4 Atomlardan Kuarklara Tst. Nötronlar, tkilşim parçacıkları dğil, madd parçacıklarıdır. Bu ndnl yanlış olan E sçnğidir. 5. Elktriksl olarak yüklü lptonlar zayıf çkirdk kuvvtlri aracılığıyla tkilşim girrlr.

Detaylı

ATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0

ATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0 ATOMİK YAPI Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0 Elektron Kütlesi 9,11x10-31 kg Proton Kütlesi Nötron Kütlesi 1,67x10-27 kg Bir kimyasal elementin atom numarası (Z) çekirdeğindeki

Detaylı

BİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ

BİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ BİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ KİMYASALBAĞLAR BAĞLAR KİMYASAL VE HÜCRESEL REAKSİYONLAR Yrd. Doç.Dr. Funda BULMUŞ Atomun Yapısı Maddenin en küçük yapı taşı olan atom elektron, proton ve nötrondan oluşmuştur.

Detaylı

ATOMUN YAPISI ATOMUN ÖZELLİKLERİ

ATOMUN YAPISI ATOMUN ÖZELLİKLERİ ATOM Elementlerin özelliğini taşıyan, en küçük yapı taşına, atom diyoruz. veya, fiziksel ve kimyasal yöntemlerle daha basit birimlerine ayrıştırılamayan, maddenin en küçük birimine atom denir. Helyum un

Detaylı

CERN de ne bulundu? Ne bulunamadı? Mahmut Hortaçsu Bilim Akademisi D. ve

CERN de ne bulundu? Ne bulunamadı? Mahmut Hortaçsu Bilim Akademisi D. ve CERN de ne bulundu? Ne bulunamadı? Mahmut Hortaçsu Bilim Akademisi D. ve CERN de ne bulundu, bulunan şey ne işe yarar? Son ayların bilim dünyasında güncel soruları bunlar. Bunu izleyen başka bir soru da

Detaylı

Atomlar ve Moleküller

Atomlar ve Moleküller Atomlar ve Moleküller Madde, uzayda yer işgal eden ve kütlesi olan herşeydir. Element, kimyasal tepkimelerle başka bileşiklere parçalanamayan maddedir. -Doğada 92 tane element bulunmaktadır. Bileşik, belli

Detaylı

FİZ314 Fizikte Güncel Konular

FİZ314 Fizikte Güncel Konular FİZ34 Fizikte Güncel Konular 205-206 Bahar Yarıyılı Bölüm-7 23.05.206 Ankara A. OZANSOY 23.05.206 A.Ozansoy, 206 Bölüm 7: Nükleer Reaksiyonlar ve Uygulamalar.Nötron İçeren Etkileşmeler 2.Nükleer Fisyon

Detaylı

Nötr (yüksüz) bir için, çekirdekte kaç proton varsa çekirdeğin etrafındaki yörüngelerde de o kadar elektron dolaşır.

Nötr (yüksüz) bir için, çekirdekte kaç proton varsa çekirdeğin etrafındaki yörüngelerde de o kadar elektron dolaşır. ATOM ve YAPISI Elementin özelliğini taşıyan en küçük parçasına denir. Atom Numarası Bir elementin unda bulunan proton sayısıdır. Protonlar (+) yüklü olduklarından pozitif yük sayısı ya da çekirdek yükü

Detaylı

Parçacık Fabrikalarında Fizik: B-Kuarklı ve C-Kuarklı Mezonlar Çalıştayı, 16-18 Mart 2012, HTE, Ankara

Parçacık Fabrikalarında Fizik: B-Kuarklı ve C-Kuarklı Mezonlar Çalıştayı, 16-18 Mart 2012, HTE, Ankara Parçacık Fabrikalarında Fizik: B-Kuarklı ve C-Kuarklı Mezonlar Çalıştayı, 16-18 Mart 2012, HTE, Ankara ANA BAŞLIKLAR Parçacık Fabrikaları D Mezon Üretim Süreçleri Olay Üreticileri Olayların Analizi Tartışma

Detaylı

Newton ve Einstein nin Evren Anlayışları

Newton ve Einstein nin Evren Anlayışları Newton ve Einstein nin Evren Anlayışları Planck COPERNİCUS 1473-1543 (6 Milyon Yıl) Rutherford (M.Ö.10.000) Thales (M.Ö.625) Sokrates (M.Ö.469-399) Eudoxus Platon (M.Ö.408-355) Aristarchos (M.Ö.427-347)

Detaylı

ÇALIŞMA YAPRAĞI (KONU ANLATIMI)

ÇALIŞMA YAPRAĞI (KONU ANLATIMI) ÇALIŞMA YAPRAĞI (KONU ANLATIMI) ATOMUN YAPISI HAZIRLAYAN: ÇĐĞDEM ERDAL DERS: ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME DERS SORUMLUSU: PROF.DR. ĐNCĐ MORGĐL ANKARA,2008 GĐRĐŞ Kimyayı ve bununla ilgili

Detaylı

Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar

Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar 1 Hızlandırıcı nedir? Çarpıştırıcı nedir? Parçacık hızlandırıcıları, elektrik yükü olan atomik veya atom-altı parçacıkları oldukça yüksek hızlara (ışık hızına bile oldukça

Detaylı

Parçacık Fiziği: Söyleşi

Parçacık Fiziği: Söyleşi HPFBU-2012, Kafkas Üniversitesi, 12-19 Şubat 2012 Parçacık Fiziği: Söyleşi Saleh Sultansoy, TOBB ETÜ, Ankara & AMEA Fizika İnstitutu, Bakı Gökhan Ünel, UC Irvine Rutherford, Mehmet Akif ve CERN Biraz daha

Detaylı

Evrenimizdeki karanlık maddenin 3 boyutlu olarak modellenmesi Karanlık maddenin evrende ne şekilde dağıldığı hala cevabı bulunmamış sorulardan

Evrenimizdeki karanlık maddenin 3 boyutlu olarak modellenmesi Karanlık maddenin evrende ne şekilde dağıldığı hala cevabı bulunmamış sorulardan CERN BÖLÜM-2 1970 lerin sonlarına doğru bugün hala tam olarak açıklayamadığımız inanılmaz bir keşif yapıldı. Bu keşfe göre evrendeki toplam kütlenin yüzde doksana yakını görünmezdi! Bu heyecan verici keşfin

Detaylı

Fiz 1012 Ders 6 Manyetik Alanlar.

Fiz 1012 Ders 6 Manyetik Alanlar. Fiz 1012 Ders 6 Manyetik Alanlar Manyetik Alan Manyetik Alan Çizgileri Manyetik Alan İçinde Hareket Eden Elektrik Yükü Akım Taşıyan Bir İletken Üzerine Etki Manyetik Kuvvet http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/

Detaylı

Evrenin Evrimi ve LHC deneyleri Kerem Cankocak, ITU Fizik Bölümü 05.03.2010

Evrenin Evrimi ve LHC deneyleri Kerem Cankocak, ITU Fizik Bölümü 05.03.2010 Evrenin Evrimi ve LHC deneyleri Kerem Cankocak, ITU Fizik Bölümü 05.03.2010 İçerik CERN nedir? Evrenin evrimi ve Simetri Standart Model Neden LHC deneyleri? Parçacık Fiziğinin yöntemleri U(1)' modeli 2

Detaylı

DEMOCRİTUS. Atom hakkında ilk görüş M.Ö. 400 lü yıllarda Yunanlı filozof Democritus tarafından ortaya konmuştur.

DEMOCRİTUS. Atom hakkında ilk görüş M.Ö. 400 lü yıllarda Yunanlı filozof Democritus tarafından ortaya konmuştur. ATOM TEORİLERİ DEMOCRİTUS DEMOCRİTUS Atom hakkında ilk görüş M.Ö. 400 lü yıllarda Yunanlı filozof Democritus tarafından ortaya konmuştur. Democritus, maddenin taneciklerden oluştuğunu savunmuş ve bu taneciklere

Detaylı

Güray Erkol Özyeğin Üniversitesi

Güray Erkol Özyeğin Üniversitesi Örgü Kuantum Renk Dinamiği nde Tılsımlı Hadronların Yapısı IZYEF 13 (11.9.213) Güray Erkol Özyeğin Üniversitesi Kolaboratörler: U. Can, B. Işıldak, A. Özpinei, M. Oka, T. T. Takahashi Kuantum Renk Dinamiği

Detaylı

Büyük Patlama kuramları ve Yaradılışçılık. Kerem Cankoçak (İTÜ Fizik) 17.02.2013

Büyük Patlama kuramları ve Yaradılışçılık. Kerem Cankoçak (İTÜ Fizik) 17.02.2013 Büyük Patlama kuramları ve Yaradılışçılık Kerem Cankoçak (İTÜ Fizik) 17.02.2013 1 İçindekiler Bilim/ Dogma farkı Bilimselliğin tanımı Evrenin kısa tarihi - Kendiliğinden kavramının doğa bilimlerindeki

Detaylı

TR0300008 RARE B -> VVY DECAY AND NEW PHYSICS EFFECTS

TR0300008 RARE B -> VVY DECAY AND NEW PHYSICS EFFECTS TFD2I. Fizik Kf>ıı K r^i 11-14 E\lıil 21102 /.S/OTcm TR0300008 Y F. l- Sil RARE B -> VVY DECAY AND NEW PHYSICS EFFECTS B. ŞİRVANLI Using the most general model independent form of the effective Hamillonian

Detaylı

ATOM FİZİĞİ-2 BÖLÜM-3 ATOMİK SPEKTROSKOPİ

ATOM FİZİĞİ-2 BÖLÜM-3 ATOMİK SPEKTROSKOPİ BÖLÜM HİDROJEN ATOMUNDA MERKEZCİL ALAN ÇÖZÜMLERİ BÖLÜM ATOMİK HAMİLTONİYENİN BAZI TERİMLERİ Rutherford Bohr Compton Pauli Fermi Feynman BÖLÜM 3 ATOMİK SPEKTROSKOPİ BÖLÜM 4 TEMEL PARÇACIKLAR ATOM FİZİĞİ-

Detaylı

Element atomlarının atom ve kütle numaraları element sembolleri üzerinde gösterilebilir. Element atom numarası sembolün sol alt köşesine yazılır.

Element atomlarının atom ve kütle numaraları element sembolleri üzerinde gösterilebilir. Element atom numarası sembolün sol alt köşesine yazılır. Atom üç temel tanecikten oluşur. Bunlar proton, nötron ve elektrondur. Proton atomun çekirdeğinde bulunan pozitif yüklü taneciktir. Nötron atomun çekirdeğin bulunan yüksüz taneciktir. ise çekirdek etrafında

Detaylı

Temel parçacık fiziğine giriş

Temel parçacık fiziğine giriş CERN Temel parçacık fiziğine giriş Dünyanın en büyük laboratuvarlarından birine bakalım. (http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=2jup2r9jtnc) Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (BHÇ), Fransa ile

Detaylı

Proton, Nötron, Elektron

Proton, Nötron, Elektron Atomun Yapısı Atom Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sahiptir. Farklı yüklere sahip bu parçacıklar birbirini etkileyerek bir arada bulunur ve atomu oluşturur. Atomda bulunan yükler negatif ve

Detaylı

Atomun Yapısı Boşlukta yer kaplayan, hacmi, kütlesi ve eylemsizliği olan her şeye madde denir. Maddeyi (elementi) oluşturan ve maddenin (elementin)

Atomun Yapısı Boşlukta yer kaplayan, hacmi, kütlesi ve eylemsizliği olan her şeye madde denir. Maddeyi (elementi) oluşturan ve maddenin (elementin) Atomun Yapısı Boşlukta yer kaplayan, hacmi, kütlesi ve eylemsizliği olan her şeye madde denir. Maddeyi (elementi) oluşturan ve maddenin (elementin) kendi özelliğini taşıyan en küçük yapı birimine atom

Detaylı

TURKISH TEACHERS PROGRAM-5 TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-5 İSVİÇRE-CENEVRE 01-05/02/2016

TURKISH TEACHERS PROGRAM-5 TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-5 İSVİÇRE-CENEVRE 01-05/02/2016 TURKISH TEACHERS PROGRAM-5 TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-5 İSVİÇRE-CENEVRE 01-05/02/2016 NURCAN AKŞİT SELÇUK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ İSTANBUL-FATİH CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı'nın beşincisi 1 Şubat

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Aytül ADIGÜZEL CMS DENEYİNDEKİ SÜPERSİMETRİ ARAŞTIRMALARI FİZİK ANABİLİM DALI ADANA, 7 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ CMS

Detaylı

T.C İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ D MEZON BOZUNUMUNDA CP BOZULUMU

T.C İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ D MEZON BOZUNUMUNDA CP BOZULUMU T.C İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ D MEZON BOZUNUMUNDA CP BOZULUMU FATİH ALTIN YÜKSEK LİSANS TEZİ FİZİK ANABİLİM DALI AĞUSTOS 2014 T.C İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ D MEZON BOZUNUMUNDA

Detaylı

MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ 1. Atomun Yapısı KONULAR 2.Element ve Sembolleri 3. Elektronların Dizilimi ve Kimyasal Özellikler 4. Kimyasal Bağ 5. Bileşikler ve Formülleri 6. Karışımlar 1.Atomun Yapısı

Detaylı

PROTON-PROTON ÇARPIŞTIRICILARINDA KARA MADDE ARAŞTIRMALARI. YÜKSEK LİSANS TEZİ Ekin KÜÇÜKSÖNMEZ. Anabilim Dalı : Fizik Mühendisliği

PROTON-PROTON ÇARPIŞTIRICILARINDA KARA MADDE ARAŞTIRMALARI. YÜKSEK LİSANS TEZİ Ekin KÜÇÜKSÖNMEZ. Anabilim Dalı : Fizik Mühendisliği İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ PROTON-PROTON ÇARPIŞTIRICILARINDA KARA MADDE ARAŞTIRMALARI YÜKSEK LİSANS TEZİ Ekin KÜÇÜKSÖNMEZ Anabilim Dalı : Fizik Mühendisliği Programı : Fizik Mühendisliği

Detaylı