Hekim-İlaç Firması İlişkilerinin Rasyonel Farmakoterapiye Etkisi

Transkript

1 Hekim-İlaç Firması İlişkilerinin Rasyonel Farmakoterapiye Etkisi

2 İlaç Tercihlerini Etkileyen Birçok Bilgi Bilimsel Bilgi Faktör Var Önceki Bilgiler İç Alışkanlık İlaç Endüstrisinin Etkisi İş Yükü Tedavi Seçenekleri Sosyokültürel faktörler Ekonomik faktörler Toplumsal İşyeri Altyapı Camianın önde gelenleri Otorite Çalışma Grupları

3 İlaç Sanayi İngiltere de sağlık sisteminin olağan uygulamaları içerisine kendini vazgeçilemez şekilde yerleştirmiştir. İnsan, ekipman, servis, binalar, araştırma merkezleri ve en önemlisi misafirperverlik sağlamaktadır. Ulusal sağlık sisteminin her aşamasında ilaç sanayi gündemi belirlemekte ve tıp uygulamalarına şekil vermektedir. Dr. Richard Bulton Editör - Lancet

4 İlaç Endüstrisi İngiltere de sağlık alanındaki R&D harcamalarının % 65 i ilaç firmalarına ait İlaç geliştirme maliyeti: milyon dolar milyon dolar milyon dolar milyon dolar milyon dolar

5 İlaç Endüstrisi Ruhsat onayı alabilen ilaç molekülü sayısı giderek azalmaktadır. Son 10 yıl içerisinde piyasaya çıkan ilaçların sadece % ü ciddi terapötik ilerleme sağlamıştır.

6 İlaç Endüstrisinin Rolü Klinik ilaç araştırmalarının % 90 ı ve önde gelen tıp dergilerinde yer alan klinik çalışmaların %70 i ilaç endüstrisi tarafından yürütülmüş ve/veya desteklenmiştir.

7 Uygun Olmayan İlaç Kullanımı Altında Yatan Faktörler Hastalar İlaçla ilgili yanlış bilgi Yanlış inançlar Sorunların iletilememes i Hekimler Eğitim yetersizliği İlaçla ilgili yanlış bilgi Aşırı hasta yükü Reçetelendirme baskısı Etkililik ile ilgili yanlış bilgiler Endüstri Promosyon Reklam Yanlış iddialar İlaç Tedarikçileri Yetersiz yönetim Gerekli ilaçların bulunamaması Sağlık Otoritesi Güvenli olmayan ilaçların varlığı

8 Çıkar Çatışması? ABD de klinik araştırmalarda endüstrinin etkisi giderek artıyor 100% Faz I-III çalışmalar -İlaç Sanayi $20 milyar -NIH $ 6 milyar 75% 50% Devlet İlaç Sanayi 25% 0% 32% 62%

9 Promosyonları Kullanma Alışkanlığı 181 ilk basamak hekimi; 164 (91%) cevaplıyor. Önce anketi doldurmaları, sonra önlüklerinin ceplerini boşaltmaları söylenmiş Son 1 yıl içinde firma destekli yemek yiyenler : 98% Üzerinde firma logosu olan promosyon malzemesi taşıyanlar : 97% JAMA 2001;286:1024

10 Hekimlerin yüzdesi JAMA 2001;286:1024 Hekimlerin önlüklerinde bulunan malzemeler ve oranları Hesap makinesi 28 Calipers 41 Refleks çekici Stetoskop Kitap Dolma kalem Fener kalem 51

11 American Medical Association Council on Ethical & Judicial Affairs Hekimlerin kabul edecekleri hediyeler hastalara yarar sağlamalı ve aşırı değerli olmamalıdır. Hekimlerin yol masraflarının doğrudan veya dolaylı ödenmesi konferans ve toplantılara katılan hekimlerin masraflarının ödenmemesi şeklinde olmamalıdır.... Paket yapılmış hediyeler kabul edilememelidir JAMA 1991;261:501

12 Kabul Edilebilir Hediyeler Ofiste kullanılabilecek ucuz hediyeler (kalem takvim) Eğitici veya hasta bakımı ile ilgili düşük maliyetli hediyeler (kitaplar) Orta derecede yiyecek içecek Ann Int Med 2002:136:396

13 İlaç Firmalarının Desteği Araştırmaları Nasıl Etkiliyor? Veriler endüstri desteki çalışmaların metodolojik olarak diğer çalışmalardan kötü olmadığını gösteriyor. Aslında firma destekli araştırmalar metodolojik olarak daha ileri olabiliyor. Çalışmaların % 44 ünde kalite skorları daha yüksek Lexchin et al. BMJ 2003

14 Mali Destek - Veri 11 meta-analizden, 9 u endüstri destekli çalışmaların firmanın istediği yönde sonuçlarla tamamlandığını gösteriyor Bekelman et al. JAMA 2003

15 Her bilgi kaynağını yeni ilaçlar açısından Önemli olarak kabul eden pratisyen hekimlerin ve bu bilgi kaynağını en son reçetelendirdiği yeni ilacın seçiminde kullanan pratisyen hekimlerin oranı* Bilgi Kaynakları Teorik Pratik İlaç Bültenleri 83% 0% Tp Dergilerinde Yayınlanan Makaleler 77% 9% İlaç Kılavuzları 56% 0% Küçük toplantılar (sponsorsuz) 63% 0% Meslekdaşlar 54% 7% Konsültan Önerileri 69% 36% Satış Temsilcileri 62% 42% Sponsorlu Toplantılar 44% 1% Posta, 35% 1% Dergi Reklamları 24% 4% *McGettigan and Feely

16 Rofekoksib olayı: Milyonlarca insan muhtemelen reklamların da etkisinde kalarak Vioxx kullandı. Cox 2 inhibitörü kullanıcılarının %70 inin ilk 3 yılda bu ilaçlara ihtiyacı yoktu. Ne kadar kalp krizi meydana geldi? Ne kadar para boşuna harcandı?

17 TÜRKİYE DEKİ DURUM

18 Sağlık Harcamalarından İlaca Ayrılan Pay Almanya % 10.6 İsviçre % 7 İngiltere % 6.7 Türkiye % 32

19 Türkiye de Kişi Başına İlaç Harcaması 2001 yılında 42 Amerikan doları 2004 yılında tahmini 100 Amerikan doları

20 Soru Evet (%) Hayır (%) Hastalığın adı söylendi mi? Muayene edildi mi? İlaçla ilgili bilgi verildi mi? Pratisyen Hekim Yaşlı Hastalar- AİK Akıcı A. ve ark. (Geriatri 2001) Yan etkiler anlatıldı mı? İlaçların kullanım talimatı anlatıldı mı? İlaçla ilgili uyarıda bulundu mu? Söylenenleri tekrar ettirmiş mi? Hastanın istediği ilacı yazmış mı? n=

21 Hekimler Bilgiyi Nasıl Alacak?

22 Geçmiş zaman olur ki... Tıp eğitimimiz sırasında beta blokörler konusunda ne öğrendik? : a) Konjestif kalp yetmezliği olan bir hastada kontrendike mi? b) Konjestif kalp yetmezliği olan bir hastanın tedavisinde öneriliyor mu? D. Gardner Dalhousie-Gazi AİK Çalıştayı

23 Karşı Bilgi - Kanıt? Eski textbookların günümüzdeki kitaplarla en önemli ortak özelliği farklı gereksiz bilgiler içermesidir. M. Ravitch

24 İlaç bilgilerinin ve tercihlerinin güncellenmesi Ulaşılabilir bilgi kaynakları 1. Referans kitaplar (genel veya klinik farmakoloji) 2. İlaç rehberleri (PDR) 3. Ulusal temel ilaç listeleri ve tedavi kılavuzları 4. İlaç formülerleri (BNF, TİK) 5. İlaç bültenleri Medical letter (ABD) Drug and therapeutics Bulletin (İngiltere) 6. Tıbbi dergiler (genel tıp konularını içerenler) The Lancet The New England Journal of Medicine 7. Sözlü bildiriler (mezuniyet sonrası eğitim kursları) 8. İlaç bilgi merkezleri (zehir bilgi merkezlerine bağlı) 9. Bilgisayar ortamında bilgi 10.İlaç sanayinin bilgi kaynakları İstanbul Doç. Dr. Canan Uluoğlu Psikiyatri Bahar Sempozyumu -

25 Kanıt Piramidi Dr.David Gardner, PharmD, MSc, Associate Professor, Dalhousie University,Canada AİK Çalıştayı, GÜTF, Aralık Meta Analiz (Randomize kontrollü çalışma) Tek randomize kontrollü çalışma Karşılaştırmalı randomize olmayan çal. - Cohort çalışmaları - Olgu kontrol çalışmaları Karşılaştırma yapılmayan çalışmalar - Olgu Serileri (açık çalışmalar) Olgu raporları Uzman görüşleri

26 Bilgiyi Değerlendirme Sırasında Sorulması Gereken Anahtar Sorular 1. Çalışma yöntemleri geçerli mi? - Sonuçlara inanabilir miyim? - Sonuçlar ilaca mı başka faktörlere mi bağlı? - İlaca avantaj sağlayabilecek başka faktörler var mı? (çalışmanın analizi veya tasarımında yanlılık) 2. Sonuçlar benim tedavi ettiğim hastalara uyuyor mu? 3. Sonuçlar önemli mi? - Çalışmada klinik açıdan önemli olabilecek noktalar vurgulanmış mı? - Gruplararası fark klinik açıdan önemli mi?

27 Akılcı İlaç Kullanımı Nasıl Teşvik Edilir? DSÖ Ulusal ilaç politikasının oluşturulması Klinik kılavuzlar Ulusal temel ilaç listesinin geliştirilmesi ve uygulanması Hastane komitelerinin oluşturulması Mezuniyet öncesi eğitimde probleme dayalı farmakoterapinin yer alması Şirketlerde eğitimin özendirilmesi

28 Akılcı İlaç Kullanımı Nasıl Teşvik Edilir? DSÖ Teftiş ve geri bildirimler İlaçlar hakkında tarafsız bilgi Halkın ilaç konusunda bilinçlendirilmesi Uygun ve zorlayıcı kurallar (ulusal düzeyde) Sağlık harcamalarının bir bölümünün AİK ya ayrılması

29 Sunumlarda Sayın Prof. Dr. Zafer GÜNEY Hocamızın sunumlarından yararlanılmıştır.