Bornova Vet.Kont.Arst.Enst.

Transkript

1 İHBARI MECBURİ VİRAL BALIK HASTALIKLARI Dr. Gülnur KALAYCI Dr. Buket ÖZKAN Uzm.Veteriner Hekim Veteriner Hekim Bornova Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Viroloji Bölümü Ülkemizde 1 Nisan 2004 tarih ve 2004/14 sayılı tebliğ ile resmi gazete yayılanan ihbari mecburi balık hastalıkları; İnfectious hematopoietic Necrosis (IHN) İnfectious Pancreatic Necrosis (IPN) Viral Haemorrhagic Septicemia (VHS) Spring Viremia of Carp (SVC) Bacterial kidney Disease (BKD) tarih 2007/32 sayılı tebliğ ile İnfectious Pancreatic Necrosis (IPN) hastalığı ihbarı mecburi hastalıklar listesinden çıkarılarak resmi gazetede yayınlanmıştır. 1

2 Avrupa Birliği 91/67/EEC komisyon kararlarında Annex A da yer alan balık hastalıkları; List I; İnfectious Salmon Anaemia Virus (ISAV) List II; İnfectious hematopoietic Necrosis Virus (IHNV) ve Viral Haemorrhagic Septicemia Virus (VHSV) List III; İnfectious Pancreatic Necrosis Virus (IPNV) ve Spring Viremia of Carp Virus (SVCV) Avrupa Birliği 91/67/EEC komisyon kararlarında Annex A da yer alan balık hastalıkları;(list III devamı) Bakteriyel böbrek hastalığı (BKD) (Renibacterium salmonidarum) Furunculosis (Aeromonas salmonicida) Kızıl ağız hastalığı(enteric redmouth disease) (ERM) (Yersinia ruckeri) Gyrodactylus salaris 2

3 Enfeksiyöz Pankreatik Nekrozis (IPN, İnfectious Pancreatic Necrosis) Özellikle genç salmonid balıklarda yüksek mortalite ile seyreden, önemli ekonomik kayıplara neden olan bulaşıcı viral bir hastalıktır. Virusun orijini salmonid balıklar olmakla birlikte salmonid olmayan birçok balık türünden, yumuşakçalar ve kabuklulardan da izole edilmiştir. İlk olarak 1940 lı yıllarda Kanada da akut kataral enterit olarak tanımlanmıştır. IPNV u ilk kez 1957 yılında A.B.D de izole edilmiş Avrupa da bilinen ilk IPN salgını Güney Fransa da 1964 yılında görülmüştür 3 ana serotipi vardır (Sp, Ab, VR299) Etiyoloji: IPNV Birnaviridae familyasında Aquabirnavirus genusunda yer almaktadır nm çapında, ikozahedralsimetrili, zarsız, iki segmentli ve çift iplikçikli RNA ya sahiptir. IPNV na spesifik 4 polipeptid bulunmaktadır IPNV u % 10 gliserol içinde +4 C de birkaç yıl saklanabilir. Daha uzun saklanması için % 10 serum veya % 50 gliserol içinde -80 C saklanmalıdır U.V ışığına oldukça dirençlidir (IHNV için gerekli U.V den 100 kat fazlası gerekmektedir). IPNV u iodin ve klorin tarafından hızla inaktive olur. Asidik ph ya az derecede dirençli,alkali ph da (12,2) dayanıksızdır. 3

4 Klinik belirtiler; IPN hastalığının belirtileri; etkilenen konakçıya, virusun serotipine çevresel durumlara ( su sıcaklığı, O2 miktarı, stok yoğunluğu gibi) göre değişebilir Klinik belirtiler devamı; Tirbişon şeklinde yüzme Su çıkışına toplanma Abdominal distensiyon Baş bölgeside küçük şişlikler Renkte koyulaşma (vücudun arka 1/3 lük bölümünde daha fazla) 4

5 Klinik belirtiler devamı; Ekzoftalmus Uzamış halde dışkı (pseudofeçes) Mide ve barsaklar besinden yoksun, renksiz- sarı sütümsü jelatinimsi bir eksudat ile doludur Bazen internal organlarda kanamalar görülebilir. Histopatoloji: Özellikle ekzokrin salgı dokularının nekrozu ve yangısıyla karakterize pankreatit vardır. Enfeksiyonu atlatan balıklarda ekzokrin doku fibrotik doku ile yer değiştirir. Bağırsaklarda patolojik bozukluklar; sadece klinik olarak hasta balıklarda kataral enterit vardır. Pilorik seka bozulur ve barsaklarda mukus kitlesi şakillenir. Diğer organlar (böbrek ve karaciğer) oldukça az etkilenir. 5

6 İzolasyon ve identifikasyon: IPNV nun inkubasyon aralığı 4-26 C dir. Balık virusları yüksek sıcaklık derecelerinde inhibe olurken IPNV u en toleranslı virustur. İzolasyonda kullanılan sıcaklık C dir ve genellikle 48 saat içinde CPE görülür. IPNV una RTG-2, BF-2, EPC ve CHSE-214 hücre hatları duyarlıdır. IPNV nun CPE i çekirdek piknosisi ve gözle görülebilir küçük plaklardan (24 saat içinde) total hücre yıkımıyla sonuçlana hücre çekmeleriyle karakterizedir (2-3 gün içinde). İzolasyon ve identifikasyon devamı: Enfekte hücre kültürlerinde IPNV nun identifikasyonu; Floresan antikor boyama, immun peroksidaz boyama, nötralizasyon ELİSA yöntemleriyle yapılmaktadır. 6

7 Bulaşma: klinik olarak hasta balıklar feçesleri yolu ile virusu yüksek seviyede saçan asemptomatik balıklar balık ile beslenen kuş ve memeliler omurgasız akuatik canlılar virusu saçarlar. IPNV u enfekte anaç balıklardan vertikal olarak bulaşabilmektedir.!!! Kontrol: Şüpheli ve enfekte kaynaklardan balık ve yumurta almaktan kaçınılmalı Sertifikalı yumurtalar alınmalı Kontamine çiftlikle ilişkisi olmayan su kaynağından mümkünse kaynak sularında yetiştirme yapılmalı Enfekte kuluçkahaneler elimine edilmelidir. 7

8 IPN Bornova V.K.A.E., Viroloji Lab. Dr. Panos Varvarigos. Last up-date: November

9 Viral Hemorajik Septisemi (VHS, Viral Hemorragic Septicemia) Özellikle gökkuşağı alabalığı, kahverengi alabalık, turna balığı ve kalkanlarda önemli mortalitelere neden olan infeksiyöz bir viral hastalıktır. 45 balık türünde virus izole edilmiştir. Enfeksiyon levreklerde de bildirilmiştir Hastalık ilk kez 1949 yılında Danimarka da akut bir hastalık olarak tanımlanmış 1963 yılında etken ilk kez izole edilmiştir. VHS virusunun 4 genotipi vardır Genç balıklar enfeksiyona daha duyarlıdır, tüm boylarında enfeksiyon görülebilir. Etiyoloji: Hastalığın etkeni Rhabdoviridae familyasında Novirhabdovirus genusunda yer alan viral hemorajik septisemi virusudur (VHSV, synonym: Egtvet virus) Virus zarlı, mermi şeklinde, yaklaşık 180nm uzunluk ve 60 nm çapındadır. Virion 5 yapısal proteinden (L,G,N,M1 ve M2) oluşur -20 ºC de dondurma ile yıllarca, daha düşük sıcaklıklarda liyofilizasyon ile daha uzun süre korunabilir. Eter, kloroform, gliserol, formalin, sodyum hipoklorit, iodoforlar, ultraviole ışınlar veya 56-60ºC de ısıtma ile inaktive olur. 9

10 Klinik belirtiler: Klinik olarak akut, kronik ve nevroz (latent) olmak üzere 3 aşaması vardır; Akut evrede;ağır mortalite, letarji, renkte kararma, ekzoftalmus, anemi,gözlerde, deride, solungaçlarda ve yüzgeç kaidelerinde hemorajiler vardır. İnternal olarak periokuler dokuda, iskelet kaslarında ve viscerada nokta tarzında kanamalar vardır. Karaciğer hiperemik, böbrekler kırmızı ve incedir. Kronik evrede;kümulatif mortalite, letarji, renkte koyulaşma, ekzoftalmus ve şiddetli olarak anemi görülür fakat yaygın hemorajik değildir. Abdomen karaciğer, dalak ve böbreğin ödemine bağlı olarak şiştir. Karaciğer soluk ve peteşilidir. Viral Hemorajik Septisemi (VHS) Post, G. (1987) Textbook of Fish Health. Revised edition. T.F.H. Publications Limited, Berkshire, England 10

11 VHS Post, G. (1987) Textbook of Fish Health. Revised edition. T.F.H. Publications Limited, Berkshire, England Klinik belirtiler devamı: Latent evrede ölüm düşüktür ve balık normal görünümlüdür fakat hiperaktiftir. Virus taşıyıcılarında herhangi bir klinik belirti görülmez. VHS salgınlarında su sıcaklığı önemli bir çevresel faktördür. Genel olarak enfeksiyon 3-12 ºC arasında görülmektedir.15 ºC nin üzerinde ölümler nadirdir. 11

12 Histopatolojik değişiklikler: Karaciğer, böbrek, dalak ve iskelet kaslarında görülür. Akut olarak etkilenen balıklarda karaciğer sinuzoidleri kan ile doludur, hepatositler de fokal veya yaygın nekrobiotik değişiklikler-stoplasmik vakuoller, piknosis, karyolisis, lenfositik invazyon ve genellikle intrastoplasmik ve intranüklear inklüzyon cisimcikleri görülür. Benzer değişiklikler böbrek ve dalakta da görülebilir. Belirti göstermeyen virus taşıyıcılarında histopatolojik değişiklik yoktur. İzolasyon ve İdentifikasyon: Virus konsantrasyonu anterior böbrek ve dalakta, karaciğer, kalp veya kaslardan daha fazladır İzolasyonda BF-2, CHSE-214, EPC, FHM, RTG-2, BHK-21 hücre hatları kullanılabilir VHS virusunun CPE görünümünde enfekte hücrelerin yuvarlaklaşması tipiktir.daha sonra bu odak genişler ve lizis başlar. Virusun identifikasyonunda, nötralizasyon, indirek floresan antikor, immunperoksidaz boyama, immunoblot ve ELISA gibi serolojik teknikler kullanılmaktadır. 12

13 Bulaşma: VHS virusu tüm yaş gruplarına kolaylıkla bulaşır Hayatta kalan balıklar ömür boyu taşıyıcı hale gelirler ve seksüel sıvılar ve idrar ile virusu saçarlar yumurtalarda yüzeysel kontaminant olarak yumurtlamadan 3-4 gün sonra da izole edilmesine rağmen gerçek bir vertikal bulaşma gösterilememiştir. Deneysel olarak balık kohabitasyon, immersiyon, intraperitoneal, intra muskuler ve oral yol ile enfekte edilebilmiştir. Kontrol: Hastalığın tedavisi olmadığı için hastalıktan korunma en iyi kontrol yöntemidir Yumurtaların iodoforlar ile dezenfekte edilmeli Virus belirlenen kaynaktaki tüm yumurtalar imha edilmeli Şüpheli ve enfekte kaynaklardan balık ve yumurta almaktan kaçınılmalı, Kontamine çiftlikle ilişkisi olmayan su kaynağında, mümkünse kaynak sularında yetiştirme yapılmalı Enfekte kuluçkahaneler elimine edilmelidir. Sıkı kontrol politikaları ve hijyen tedbirleri uygulanmalıdır 13

14 Viral Hemorajik Septisemi (VHS) Post, G. (1987) Textbook of Fish Health. Revised edition. T.F.H. Publications Limited, Berkshire, England VHS Viral haemorrhagic septicaemia infection in turbot, note bleeding from the gills ( FRS.Web/Uploads/Image...) 14

15 Enfeksiyöz Hematopoetik Nekrozis IHN, Infectious Haematopoietic Necrosis IHN bir rhabdovirusun neden olduğu, gökkuşağı alabalığı, salmonid türleri ve özellikle pasifik salmonlarda görülen akut, sistemik viral bir hastalıktır. İlk ciddi salgınlar 1940 yıllarında Kuzey Amerika da bildirilmiştir. Virus ile ilgili hücre kültürü ve elektron mikroskobi çalışmaları 1968 yıllarınnda yapılmıştır yıllarında ilk biyokimyasal ve moleküler çalışmalar bildirilmiştir. Etiyoloji: Hastalığın etkeni infectious hematopoietic necrosis virus (IHNV) olarak bilinen bir rhabdovirustur. IHN virusu 170nm uzunluğunda, 70nm çapındadır. Sıcaklık, asit ve etere karşı dayanıksızdır Replikasyon sıcaklık aralığı 4-20 C arasında değişmekle birlikte optimum 15 C dir. 4 yapısal protein tespit edilmiştir 15

16 Klinik Belirtiler: Eksternal belirtiler; Genç balıklar genellikle ekzoftalmik ve koyu renklidir. Anüs te dışkı uzaması vardır. Abdomen şişkindir. Solungaçlar genellikle solgun ve yüzgeç kaideleri hemorajiktir. Petişeler bazen vücudun lateralinde ve ağızdada görülebilir. Hastalığı atlatanlarda vertebral deformiteler gözlenebilir. Klinik Belirtiler devamı: İnternal belirtiler; İç organlar anemiktir. Sindirim kanalında yem yoktur onun yerine sarımsı mukus benzeri sıvı vardır. Vücut boşluğu serum renginde asidik sıvı içerir. Bazen visceral yağlar, mezenterler, peritoneum, hava kesesi ve perikardiumda peteşiler görülür. 16

17 Histopatolojik bulgular: Dejeneratif ve nekrotik değişiklikler böbrekler, hematopoetik dokular, pankreas, gastrointestinal sistem ve adrenal kortekste görülür. Bazı türlerde karaciğer etkilenir. Sindirim sistemindeki granular hücrelerin nekrozu IHN için patognomoniktir çünkü bu değişiklikler diğer viral hastalıklarda görülmez. Dalak ve böbrek hematopoetik dokuları ilk etkilenen yerlerdir. Fokal olarak hücrelerde piknosis, nüklear polimorfizm ve kromatinin marjinasyonu görülür. İzolasyon ve identifikasyon: IHN Virusu CHSE-214, EPC, FHM, RTG-2 ve STE-137 hücre hatlarında kolaylıkla izole edilir. Tavsiye edilen inkubasyon sıcaklığı C dir. Duyarlı hücrelerde IHNV nun oluşturduğu CPE üzüm salkımı benzeri şekillerde yuvarlak hücrelerden oluşmaktadır. IHNV un identifikasyonunda genellikle nötralizasyon, ELISA, indirek floresan antikor (IFAT) teknikleri kullanılmaktadır. 17

18 Bulaşma: Virus primer olarak horizantal yol ile bulaşır. Vertikal bulaşma da bildirilmiştir; Su ve solungaç yolu Asemptomatik taşıyıcı balıklar Balık yiyen kuşlar Kontamine ve dezenfekte edilmemiş çiftlik aletleri Enfekte transport suları Enfekte yumurtalar Kan emen parazitler iledir. Bulaşma devamı: IHNV un kaynağı kültür veya doğa balıklarından klinik olarak enfekte ve gizli taşıyıcılardır. Virus feçes, idrar, seksüel sıvılar ve eksternal mukus yolu ile yayılır. Salgınlardan sonra hayatta kalan balıklar hayatları boyunca taşıyıcı kalırlar ve seksüel olgunluğa gelip yumurtlamaya başladıklarında tekrar virusu saçarlar. 18

19 Kontrol: Hastalığın tedavisi olmadığı için hastalıktan korunma en iyi kontrol yöntemidir Yumurtalar iodoforlar ile dezenfekte edilmeli virus belirlenen kaynaktaki tüm yumurtalar imha edilmeli, şüpheli ve enfekte kaynaklardan balık ve yumurta almaktan kaçınılmalı, kontamine çiftlikle ilişkisi olmayan su kaynağından mümkünse kaynak sularında yetiştirme yapılmalı, enfekte kuluçkahaneler elimine edilmelidir. Sıkı kontrol politikaları ve hijyen tedbirleri uygulanmalıdır. IHN 19

20 Sazanların Bahar Viremisi (Spring viremia of carp,svc) SVC hastalığı tipik olarak sazangillerde ve özellikle Cyprinus carpio (common carp, sazan balığı) da genellikle bahar aylarında salgınlara neden olan akut hemorajik ve bulaşıcı bir viral hastalıktır. Gençlerde oluğu kadar erişkin balıklarda da enfeksiyonlara neden olmaktadır SVC hastalığı ilk olarak 1971 yılında sazanlardan Rhabdovirus carpio nun neden olduğu akut enfeksiyöz dropsy olarak bildirilmiştir Etiyoloji: SVC virusu Rhabdoviridae familyasında yer almaktadır nm genişliğinde,90-180nm uzunluğunda, mermi şeklindedir Virus; eter, sıcaklık (56ºC de 30 dk.), aside (ph 3, 60 dk.) dayanıksız, ph 7-10 arasında dayanıklıdır. Replikasyon 4-31 ºC de görülmekle birlikte optimum 20-22ºC de görülür. SVCV una ait 5 yapısal protein belirlenmiştir 20

21 Klinik Belirtiler: Eksternal belirtiler: Abdominal distensiyon Solungaç ve deride peteşiler Gözlerde hemorajiler Ödematöz, yangılı ve protrüze olmuş anüsten kalın ve uzun dışkı Ekzoftalmus Deri pigmentasyonunda değişiklik Solungaçlarda solgunluk Balık sudan çıkarıldığında anüsten kanlı asidik sıvının damladığı görülebilir. Klinik Belirtiler devamı: İnternal Belirtiler: Ödem, asites ve hemoraji vardır. Hava kesesinde multipli fokal hemorajiler Dalak genişlemiştir. İskelet kasları, peritoneum, bağırsaklar, böbrekler, karaciğer ve kalpte peteşiler vardır.kataral enteritiste olabilir. Havuz girişinde balıkların yoğunlaşması SVC salgınının ilk belirtilerinden birisidir. Letarji, denge kaybı ve amaçsızca yüzme diğer davranışsal belirtilerdir 21

22 Histopatolojik bulgular: Karaciğer kan damarlarında ödem ve perivaskülit, paranşimasında birçok nekroz odakları Pankreasta purulent yangı ve multifokal nekrobiosis Dalak hiperemik ve retikuloendoteliumunda hiperplazi Bağırsak damarlarında perivaskuler inflamasyon epitelyumda dökülmeler ve villuslarda atrofiler Böbreğin kan yapımı ve üriner sistemle ilgili fonksiyonlarında hasar vardır. Hava kesesi spesifik bir hedeftir. Tek katlı olan epitelyal lamina çok katlı ve düzensiz bir hale gelir İzolasyon ve İdentifikasyon: SVCV salgınlar sırasında tipik hasta balıklardan ve salgından hemen sonra birkaç hafta içinde hayatta kalan balıklardan kolayca izole edilebilir. İzolasyon için tercih edilen organlar böbrek, dalak ve karaciğerdir. Başlıca kullanılan hücre hatları FHM, EPC ve BF-2 dir inkubasyon sıcaklığı 20ºC olmalıdır. SVCV nun identifikasyonunda genellikle nötralizasyon, ELISA, floresan antikor teknikleri ve immun peroksidaz testleri kullanılmaktadır. 22

23 Bulaşma: Virusun bulaşması çoğunlukla horizantal yolladır. Vertikal bulaşma ile ilgili görüşlerde vardır. SVCV su yolu ile bulaşır. Virus dışkı ve idrar ile saçılır. Virusun bulaşmasında balık yiyen kuşlar,kan emen parazitler, kene (Piscicola geometria) ve sazan biti (Argulus foliaceus) mekanik vektörlerdir. Kontrol: Yumurtalar dezenfekte edilmeli Hastalık çıkan çiftlikteki yumurtalar imha edilmeli Hastalık çıkan çiftliklere karantina uygulanmalı enfekte bölgeden diğer bölgelere balık hareketleri yasaklanmalı, özellikle çiftlikteki tüm balıklar çıktıktan sonra her bir havuza dezenfeksiyon uygulanmalı 23

24 SVC SVC 24

25 SVC Post, G. (1987) Textbook of Fish Health. Revised edition. HASTALIK İZLEME ÖRNEKLEME NUMUNE GÖNDERME NEKROPSİ 25

26 Hastalık izleme programı; Hastalık çıkışı olan işletmelerin kontrol edilebilmesi için 2 yıllık izleme programı uygulanır. Hastalık kontrolü için bir işletmeden örnekleme yapılırken her havuzdan populasyon büyüklüğüne göre alınması gereken örnek sayısı değişmektedir. İşletme içerisinde aynı su kaynağını kullanan farklı balık türleri içeren havuzlar bulunuyor ise bu havuzlardan da örnekleme yapılması gerekmektedir. 1 yılda yapılacak klinik muayene sayısı (2 yıl ) 1 yılda yapılacak laboratuvar muayene sayısı (2 yıl) Virus varlığının saptanması için yapılacak laboratuvar muayeneleri Organ materyali alınacak ve muayene edilecek balık sayısı Ovaryum sıvısı alınacak damızlık balık sayısı Karasal çiftlikler Damızlık yetiştiriciliği ve yetiştirme birlikte yapılan çiftlikler 2 2 (İlk izleme) 120 örnekde kilnik muayene (2.izlemede)150 örnekde laboratuvar muayenesi (ilk izleme) 30 damızlığa ait ovaryum sıvısı *** (2. izleme ) 0 Sadece damızlık yetiştiriciliği yapılan çiftlikler veya 2. izlemede 150 damızlığa ait ovaryum sıvısı*** Sadece yetiştiricilik yapılan çiftlikler ve 2. izlemelerde 150 örnekde klinik muayene ve laboratuvar muayenesi 0 Damızlık yetiştiriciliği ve yetiştirme birlikte yapılan çiftlikler 2 2 (İlk izleme) 120 örnekde kilnik muayene (2.izlemede)150 örnekde laboratuvar muayenesi (ilk izleme) 30 damızlığa ait ovaryum sıvısı *** (2. izleme ) 0 Sadece salmonid yetiştiriciliği yapılan çiftlikler ve 2. izlemelerde 30 örnekde klinik muayene ve laboratuvar muayenesi 0 Sadece salmonid olmayan balıkların yetiştiriciliği yapılan çiftlikler ve 2. izlemelerde 150 örnekde klinik muayene ve laboratuvar muayenesi 0 Kıyısal çiftlikler 2001/183/EC direktifi, 81/153/EC direktifi, 91/67/EEC, 3285 sayılı H.S.Z.K. 26

27 Tablo. % 95 güven seviyesinde %2 lik enfeksiyon varlığında enfeksiyonun saptanabilmesi için populasyon büyüklüğüne bağlı olarak alınması gereken örnek sayıları Populasyondaki balı balı k sayı sayısı Örneklenmesi gereken balı balık sayı sayısı ve üzeri 150 Örneklerin gönderilmesi Anaç balıklardan ovaryum sıvısı veya çok sayıda balıktan organ materyali alınıp gönderileceği durumlarda laboratuvardan transport vasatı temin edilir (%10 calf serum, %2-8 antibiyotikantimikotik ve EMEM) Maksimum 10 balıktan alınan organ parçaları veya ovaryum sıvısı vasat içerisine toplanır Soğuk zincirin kırılmamasına özen gösterilerek en geç 48 saat içerisinde laboratuvara ulaşıcak şekilde gönderilir (transport vasatın 4 8 C de muhafaza edilmesi gerekmektedir) Hastalık şüpheli balık materyali gönderileceğinde absorban kapasitesi olan kağıt ile silindikten sonra plastik bir çantaya yerleştirilip kalın duvarlı strafor kutular içinde buz veya buz aküleri ile desteklenmek sureti ile soğuk zincirin bozulması engellenerek en geç 48 saat içerisinde laboratuvar ulaşacak şekilde transportu sağlanmalıdır. Örnekler hastalığın başlangıcında gönderilmelidir!!! 27

28 Balıkların büyüklüklerine göre alınacak organ materyalleri; 4 cm den küçük balıklarda bağırsak açıklığından arkada kalan kısım çıkarılır ve diğer kısımların tümü kullanılır. 4-6 cm boyundaki balıklarda böbreğide içeren tüm iç organlar alınır. 6 cm den büyük balıklarda dalak, anterior böbrek ve ek olarak kalp veya beyinden alınır. Doku materyali ve transport vasatı arasındaki son oran 1:10 olarak ayarlanmalıdır. Bornova V.K.A.E., Viroloji Lab. Referans laboratuvar Bölgesel laboratuvarlar Resmi Hizmetler 28

29 NEKROPSİ Nekropsiye başlamadan önce popülasyondaki canlı balıklar yüzme esnasındaki hareket anormallikleri ve eksternal klinik belirtiler yönünden muayene edilmelidir. Hareket anormallikleri; Spiral yüzme Tank veya havuzda su kaynağına doğru yüzme Dipte veya yüzeyde toplanma gibi. NEKROPSİ devamı Eksternal klinik belirtiler; Renk değişiklikleri (özellikle renkte koyulaşma) Mukusda artış Korneada bulanıklık Yüzgeçlerde deformasyonlar Gözlerde ekzoftalmus Yüzgeç kaidelerinde hemorajiler Abdominal distensiyon Operkulumda hemorajiler Solungaçlarda değişiklikler (nekroz, mukus artışı, hiperemi gibi) Deride değişiklikler (kalınlaşma, ülserasyon, tümöral oluşumlar gibi) 29

30 Bornova V.K.A.E., Viroloji Lab. Bornova V.K.A.E., Viroloji Lab. Post, G. (1987) Textbook of Fish Health. Revised edition. 30

31 Post, G. (1987) Textbook of Fish Health. Revised edition. NEKROPSİ devamı Eksternal muayeneler yapıldıktan sonra internal bakı ve virolojik muayene için iç organlarda örnek almak amacıyla nekropsi yapılır. İlk önce balığın dış yüzeyi % 70 ethanol ile dezenfekte edilir Nekropsi sırasında kullanılacak olan makas, pens, forseps ve bistürü gibi malzemeler % 100 ethanol ile muamele edildikten sonra flambe edilir. Bir veya iki kez bu işlem tekrar edilir. 31

32 NEKROPSİ devamı Anüsün hemen önünden ufak bir ensizyon atılır Buradan ventral olarak anteriora doğru operkuluma kadar devam edilir İkinci ensizyon anüsün hemen önünden dorsal olarak operkuluma kadar yapılır. Üçüncü ensizyonda ikincinin bitiminden başlayarak birincinin bitiminin birleştirilmesi şeklinde yapılır. Abdominal dokuya ait kesilen parça çıkarılır. Bu süre boyunca malzemelerin sık sık flambe edilmesi gerekmektedir. Hava kesesinin ve bağırsakların bozulmamış olması gerekmektedir. Nekropsi Bornova V.K.A.E., Viroloji Lab. 32

33 İnternal bakıda dikkat edilmesi gereken noktalar; Renk bozuklukları veya değişiklikleri Hipertrofi Hemoraji ve eritemler Apse ve kist varlığı Abdominal kavitede sıvı birikimi (asites) Tümör varlığı Parazitler, funguslar gibi Teşekkür ederim 33