TÜRKİYE ÜNİVERSİTELERİNİN AKADEMİK PERFORMANS SIRALAMASI ve ERCİYES ÜNİVERSİTESİ NİN DURUMU

Transkript

1 ARALIK 2010 TÜRKİYE ÜNİVERSİTELERİNİN AKADEMİK PERFORMANS SIRALAMASI ve ERCİYES ÜNİVERSİTESİ NİN DURUMU Rapor Doç.Dr.Adem KALINLI

2 BÖLÜM 1 ULUSAL VE ULUSLARARASI SIRALAMA SİSTEMLERİ Ulusal Sıralama Sistemlerinden Bazıları: International Standing of Australian Universities (Melbourne University) Maclean's University Ranking (Kanada) Academic Reputation Ranking in Taiwan (Tamkang University) Ranking of Universities in Hong Kong The Chinese Universities Alumni Association Ranking CHE University Ranking (Center for Higher Education Development, Almanya) The Best Universities in Germany India Today Ranking Japan University Accreditation Association Ranking of Higher Education Institutions in Kazakhstan Ranking of Nigerian Universities Ranking of Universities, Pakistan Academic Ranking and Rating (Romania) National Graduation Rate Ranking (Spain) Ranking of Universities of Colleges (Sweden) Compass: Ranking of Ukrainian Universities Business School Rankings (Financial Times, UK) Sunday Times Ranking (The Sunday Times, UK) America's Best Colleges (USA) The Top American Research Universities (USA) Uluslararası Sıralama Sistemlerinden Bazıları: WEBOMETRICS (İspanya) ARWU-Jiao Tong (Çin) LEIDEN (Hollanda) TIMES (İngiltere) 1

3 ULUSLARARASI SIRALAMA SİSTEMLERİNİN KULLANDIĞI GÖSTERGELER VE TÜRKİYE ÜNİVERSİTELERİ NİN SIRALAMASI WEBOMETRICS (Ranking Web of World Universities) Webometrics Sıralamasının Amaçları Sıralamanın ana amacı web yayınlarını desteklemektir. Birincil hedeflerimiz açık erişim girişimlerini, bilimsel yayınlara ve diğer akademik materyallere elektronik erişimleri desteklemektir. Ayrıca web göstergeleri, sayfa tasarımları veya ziyaret sayılarını değil, üniversitelerin küresel performanslarını ve görülebilirliklerini sıralamak için oldukça kullanışlıdır. Web yalnızca e-dergi veya veri ambarları gibi resmi iletişimi değil, aynı zamanda resmi olmayan akademik iletişimi de kapsamaktadır. Web baskısı ucuzdur ve hakem değerlendirme süreçlerinin kalitesini yüksek standartlara taşımaktadır. Aynı zamanda gelişmekte olan ve üçüncü dünya ülkelerindeki araştırmacıların da kaynaklara erişmesine imkan sağlamaktadır. Akademisyenleri ve kurumları onların aktivitelerini doğru olarak yansıtacak web sayfaları tasarlamaya özendirmeye niyetlenilmiştir. Eğer kurumların bekledikleri performans, olması gerekenin altında ise yetkililer web politikalarını ve elektronik yayınlarını gözden geçirmelidirler. Göstergelerin Tasarım ve Ağırlıklandırılması Web Impact Factor (WIF): Web sitesinin sayfa sayısını ve harici linklerinin sayısını birleştiren bağlantı analizlerine dayalıdır. Görülebilirlik ve sayfa sayısı 1:1 oranında dikkate alınmıştır. Bu oran boyut bileşenleri için iki yeni göstergenin toplanmasıyla sıralama için kullanılmıştır: Dokümanların sayısı (web de erişilebilir dosyaların sayısı) ve Google Scholar veritabanından toplanan yayınların sayısı. Ana arama motorlarından sağlanan ölçülebilir sonuçlardan elde edilen dört gösterge aşağıda sunulmuştur: Size (S). Dört arama motorundan elde edilmiş sayfaların sayısı: Google, Yahoo, Live Search and Exalead. Visibility (V). Güvenli bir şekilde yalnızca Yahoo Search ten elde edilebilen benzersiz harici linklerin toplam sayısı. Rich Files (R). Akademik ve yayınla ilgili farklı formatlardaki dosyalar. Seçilen doysa türleri: Acrobat (.pdf), Adobe PostScript (.ps), Microsoft Word (.doc) ve Microsoft Powerpoint (.ppt). Bu veriler, Google, Yahoo Search, Live Search ve Exalead kullanılarak elde edilmiştir. 2

4 Scholar (Sc). Google Scholar herbir akademik alan için makalelerin ve indekslerin sayısını verir. Scholar veritabanından alınan bu sonuçlar makale, rapor ve diğer akademik bileşenleri temsil eder. Bu dört sıralama göstergesi aşağıda verilen ağırlıkları oranında birleştirilerek genel sıralama yapılmaktadır. WEBOMETRICS 2009 da Türkiye Üniversiteleri Sıra No Üniversiteler Sıralama 1 MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY BOGAZICI UNIVERSITY BILKENT UNIVERSITY ANKARA UNIVERSITY ISTANBUL TECHNICAL UNIVERSITY SABANCI UNIVERSITY HACETTEPE UNIVERSITY ANADOLU UNIVERSITY EGE UNIVERSITY GAZI UNIVERSITY INONU UNIVERSITY ISTANBUL UNIVERSITY DOKUZEYLUL UNIVERSITY ERCIYES UNIVERSITY CUKUROVA UNIVERSITY SELCUK UNIVERSITY ISTANBUL BILGI UNIVERSITY ULUDAG UNIVERSITY 1680 En iyi 100 Asya Üniversiteleri arasında 3 Türk üniversitesi yer almıştır. Sıra No Üniversiteler Sıralama 1 MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY 50 2 BOGAZICI UNIVERSITY 59 3 BILKENT UNIVERSITY 86 3

5 ARWU (Academic Ranking of World Universities) Göstergeler ve Ağırlıkları Kriter Gösterge Kod Ağırlık Eğitimin Kalitesi Nobel ödülü ve Alan madalyası alan kurum mezunları Alumni 10% Öğretim Üyelerinin Kalitesi Araştırma Çıktısı Nobel ödülü ve Alan madalyası alan kurum personeli Award 20% 21 Konu kategorisinde en çok atıf alan araştırmacılar HiCi 20% Nature and Science da basılmış makaleler N&S 20% SCI-expanded ve SSCI de taranan makaleler PUB 20% Kişi başı Performans Kurumun kişi başı akademik performansı PCP 10% Toplam 100% Gösterge Alumni Award N&S PUB Açıklama Nobel ödülü ve Alan ödülü alan kurum mezunu kişilerin lisans, master veya doktora eğitimini aldıkları dönemlere göre ağırlıklandırılmıştır: 1991 den sonrasının ağırlığı %100, arası %90 ve arası %80 şeklinde devam etmektedir. Eğer kişi kurumdan birden fazla derece almış ise yalnızca birisi dikkate alınmaktadır. Kurumun Fizik, Kimya, Tıp ve Ekonomi alanında Nobel ödülü ve Matematikte Alan Madalyası alan personelinin sayısı. Personel ödülü aldığında kurumda çalışıyor olmalıdır. Ödülün alındığı zaman dilimine göre ağırlıklandırma yapılmaktadır den sonraki ödüller %100, arasındaki ödüller %90, şeklinde devam etmektedir arasında Nature and Science da basılan makalelein sayısı. Sorumlu yazarın kurumuna %100 ağırlık, İlk yazarın kurumuna 50% (ilk yazar aynı zamanda sorumlu yazar ise ikinci ismin kurumuna %50), sonraki yazarın kurumuna 25% ve diğerlerine %10 ağırlık uygulanmaktadır. SCI-Expanded ve SSCI de taranan 2009 yılındaki toplam makale sayısı. Bir kurumun makalelerin toplam sayısı hesaplanırken SSCI da taranan makaleler için iki katı ağırlık uygulanmıştır : İlk yıl İstanbul Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi ilk arasında sıralandı. 2004: Hiç bir Türk Üniversitesi ilk 500 de listelenmedi. 2005: İstanbul Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi ilk arasında sıralandı. 2006: Hiç bir Türk Üniversitesi ilk 500 de listelenmedi. 2007: İstanbul Üniversitesi arasında sıralandı. 2008: İstanbul Üniversitesi arasında sıralandı. 2009: İstanbul Üniversitesi arasında sıralandı. 4

6 LEIDEN Göstergeler Üniversitelerin yayın sayısı, etki faktörleri ve atıflar dikkate alınarak muhtelif sıralamalar yapmaktadır da Avrupa nın toplam yayın sayısına göre en iyi 250 üniversitesi arasında 7 Türk Üniversitesi listelendi: Sıra No Üniversiteler Sıralama 1 HACETTEPE UNIVERSITY 116 (8288 puan) 2 ISTANBUL UNIVERSITY 142 (7063 puan) 3 ANKARA UNIVERSITY 169 (6041 puan) 4 MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY 207 (4642 puan) 5 GAZI UNIVERSITY 219 (4437 puan) 6 EGE UNIVERSITY 224 (4284 puan) 7 ISTANBUL TECHNICAL UNIVERSITY 233 (3995 puan) 4 Farklı Göstergeye göre Avrupada ilk 250 üniversite: Sıra No Üniversiteler Yellow Blue Green Orange 1 HACETTEPE UNIVERSITY ISTANBUL UNIVERSITY ANKARA UNIVERSITY MIDDLE EAST TECHNICAL UNIV GAZI UNIVERSITY EGE UNIVERSITY ISTANBUL TECHNICAL UNIV

7 TIMES Göstergeler ve Ağırlıkları Dünya üniversitelerini 5 ana gurupta 12 göstergeye göre sıralamaktadır. Bu ana gurupları: Öğretim (%30) Araştırma (%30) Atıflar (%32.5) Endüstri Geliri ve Yenilikçilik (%2.5) Uluslararası Karışım (%5) Öğretim: Öğrenme ortamı Öğretim Ünü (%50, tüm sıralamadaki etkisi %15) Öğretim üyesi başına düşen lisans öğrencisi (%15, tüm sıralamadaki etkisi %4.5) Doktora öğrenci sayısının toplam öğrenci sayısına oranı (%7.5, tüm sıralamadaki etkisi %2.25) Doktora öğrenci sayısının öğretim üyesi sayısına oranı (%20, tüm sıralamadaki etkisi %6) Öğretim üyesine göre kurumun geliri (%7.5, tüm sıralamadaki etkisi %2.25) Araştırma: Hacim, gelir ve şöhret Öğretim üyelerinin ünü, alanlarında tanınırlıkları (%65, tüm sıralamadaki etkisi %19.5) Üniversitenin öğretim üyesi sayısına oranlı araştırma geliri (%17.5, tüm sıralamadaki etkisi %5.25) Öğretim Üyesi başına indeksli yayın sayısı (%15, tüm sıralamadaki etkisi %4.5) Toplam araştırma gelirine karşılık kamu gelirinin oranı (%2.5, tüm sıralamadaki etkisi %0.75) Atıflar: Araştırma Tesiri Toplam atıf sayısı (%32.5) Uluslararası Karışım: Öğretim üyesi ve öğrenciler Uluslararası yabancı öğretim üyesinin oranı (%60, tüm sıralamadaki etkisi %3) Uluslararası yabancı öğrencilerin oranı (%40, tüm sıralamadaki etkisi %2) 6

8 Times 2009 Sıralamasında Türk Üniversiteleri Sıra No Üniversiteler Sıralama 1 BILKENT UNİVERSİTY 360 (ilk 400) 2 ISTANBUL TECHNICAL UNIVERSITY ISTANBUL UNIVERSITY KOC UNIVERSITY SABANCI UNIVERSITY CUKUROVA UNIVERSITY HACETTEPE UNIVERSITY

9 BÖLÜM 2 URAP IN ÜNİVERSİTELERİN AKADEMİK PERFORMANSA DAYALI 2009 YILI SIRALAMASI Ekim 2010 RAPORU 2.1. URAP (University Ranking by Academic Performance) URAP Araştırma Laboratuarı 2009 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Enformatik Enstitüsü bünyesinde kurulmuştur. URAP'ın amacı yükseköğretim kurumlarını akademik başarıları doğrultusunda değerlendirebilmek için bilimsel metodlar geliştirmek ve yapılan çalışmaların sonuçlarını kamuoyu ile paylaşmaktır. URAP sıralaması, ISI (Information Sciences Institute) ve Google Scholar gibi uluslararası açık kaynaklar ile YÖK ve ÖSYM gibi ulusal kurumların yayınladığı veriler kullanılarak hazırlanmıştır. URAP sıralamasında 9 akademik performans göstergesi kullanılmıştır. No Kriter Amaç Kaynak Açıklama 1 Yayın Sayısı Araştırma YÖK 2 Öğretim Üyesi Başına Düşen Yayın Sayısı Araştırma YÖK 3 Atıf Sayısı Araştırma ISI Öğretim Üyesi Başına Düşen Atıf Sayısı Google Scholar Yayın Sayısı Öğretim Üyesi Başına Düşen Google Scholar Yayın Sayısı 7 Doktora Öğrenci Sayısı 8 Doktora Öğrenci Oranı 9 Öğretim Üyesi Başına Düşen Öğrenci Sayısı Araştırma Araştırma Araştırma Eğitim ve Araştırma Eğitim ve Araştırma Eğitim ISI ve YÖK Google Scholar Google Scholar ve YÖK ÖSYM ÖSYM YÖK ve ÖSYM 2009 yılına ait SCI, SSCI ve AHCI taramalarına giren yayın sayısı 2009 yılına ait SCI, SSCI ve AHCI taramalarına giren yayın sayısı / 2009 yılı Öğretim Üyesi Sayısı yılları arasında yapılan yayınlara (makale) 2009 yılında yapılan atıf sayısı yılları arasında yapılan yayınlara (makale) 2009 yılında yapılan atıf sayısı / 2009 yılı Öğretim Üyesi Sayısı yılları arası yapılan toplam yayın, tebliğ sayısı yılları arası Google Scholar Yayın Sayısı / 2009 yılı Öğretim Üyesi Sayısı Öğretim Yılı doktora öğrenci sayısı Öğretim Yılı doktora öğrenci sayısı / aynı dönemdeki toplam öğrenci sayısı Öğretim Yılı toplam öğrenci sayısı / 2009 yılı Öğretim Üyesi Sayısı 8

10 Yayın sayısı kriterinin, büyük üniversitelerin lehine olduğu düşünülse de bu kurumların dünya bilimine daha çok katkı yaptıkları bir gerçektir. Bu katkıları nedeniyle yüksek puan almaları beklenmelidir. Öğretim Üyesi başına yayın kriteri ise, küçük olsa bile kişi başına üretkenliği fazla olan üniversitelerin bu başarılarının değerlendirilmesi için gereklidir. Böylece bir yandan büyük üniversiteler toplam üretkenlikten dolayı yüksek puan alırken küçük kurumlar da verimleri yüksek ise fazla puan alabilir. Performansın sürekliliği 5. ve 6. kriterler ile güncelliği ise diğer kriterler ile ölçülmektedir. Ayrıca SCI, SSCI ve AHCI indekslerine giren dergilerde yayını az olan ancak konferans ağırlıklı bilimsel çalışması olan üniversitelerin bu çabası da 5. ve 6. kriterlerden aldıkları puanlarla değerlendirilmektedir. Yukarda verilen dokuz kritere göre altı ayrı sıralama yapılmıştır yılından önce kurulmuş olan 74 üniversite kendi içinde (Tablo 1) ve 2000 den sonra kurulan 51 yeni üniversite de kendi içinde (Tablo 2) sıralanmıştır. Tıp fakültesi olan 57 (Tablo 3) ve olmayan 68 üniversite (Tablo 4) de kendi içlerinde ayrıca sıralanmıştır. Tablo 5 de 96 devlet üniversitesi ve Tablo 6 da 29 vakıf üniversitesi kendi içlerinde sıralanmıştır. Bu sıralamalar YÖK ün web sayfasındaki 2009 toplam yayın sıralamasında isimleri verilen 125 üniversiteyi kapsamaktadır. Puan Hesaplama Yöntemleri: Yayın puanları (toplam yayın sayısı puanı + kişi başı yayın puanı), Atıf puanları (toplam atıf sayısı puanı + kişi başı atıf puanı) Google Scholar puanları ( G-S tarama sonucu puanı + kişi başına düşen G-S tarama sonucu puanı), Doktora öğrencisi puanları (toplam doktora öğrenci sayısı puanı + doktora öğrenci yüzdesi puanı) Öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı puanı (Tablo 7 de verilmiştir). 9

11 TABLO YILINDAN ÖNCE KURULAN ÜNİVERSİTELER GENEL SIRALAMASI 2010 YILI SIRASI ÜNİVERSİTE 2009 YILI SIRASI 1 HACETTEPE 1 2 ODTÜ 2 3 ANKARA 3 4 İSTANBUL 4 5 EGE 6 6 İTÜ 5 7 GEBZE YTE 8 8 GAZİ 7 9 BİLKENT 9 10 BOĞAZİÇİ SABANCI KOÇ İZMİR YTE ATATÜRK BAŞKENT ERCİYES DOKUZ EYLÜL GÜLHANE A.T.A. 24 TOPLAM PUAN ARALIĞI 550 Puan ve Üstü Puan Arası Puan Arası Puan Arası 10

12 TABLO 3. TIP FAKÜLTESİ OLAN ÜNİVERSİTELERİN GENEL SIRALAMASI 2010 YILI SIRASI ÜNİVERSİTE 2009 YILI SIRASI 1 HACETTEPE 1 2 ANKARA 2 3 İSTANBUL 3 4 EGE 4 5 GAZİ 5 6 ATATÜRK 7 7 BAŞKENT 6 8 ERCİYES 9 9 DOKUZ EYLÜL 8 10 GÜLHANE A.T.A MARMARA ÇUKUROVA FIRAT AKDENİZ ULUDAĞ SELÇUK İNÖNÜ ONDOKUZ MAYIS KARADENİZ TEKNİK ZONGULDK KARAELMAS SÜLEYMAN DEMİREL GAZİANTEP TRAKYA HARRAN 18 TOPLAM PUAN ARALIĞI 550 Puan ve Üstü Puan Arası Puan Arası Puan Arası Puan Arası 11

13 TABLO 5. DEVLET ÜNİVERSİTELERİNİN GENEL SIRALAMASI SIRA ÜNİVERSİTE TOPLAM PUAN ARALIĞI 1 HACETTEPE 2 ODTÜ 550 Puan ve Üstü 3 ANKARA 4 İSTANBUL 5 EGE 6 İTÜ Puan Arası 7 GEBZE YTE 8 GAZİ 9 BOĞAZİÇİ 10 İZMİR YTE 11 ATATÜRK Puan Arası 12 ERCİYES 13 DOKUZ EYLÜL 14 GÜLHANE A.T.A. 15 MARMARA 16 ÇUKUROVA 17 FIRAT 18 AKDENİZ 19 ULUDAĞ 20 SELÇUK Puan Arası 21 İNÖNÜ 22 ONDOKUZ MAYIS 23 KARADENİZ TEKNİK 24 ZONGULDAK KARAELMAS 25 SÜLEYMAN DEMİREL 26 GAZİANTEP 12

14 Tablo 7. TÜM ÜNİVERSİTELERİN GENEL PUAN TABLOSU SIRA ÜNİVERSİTE TOPLAM YAYIN PUANI 1 ATIF PUANI 2 GS PUANI 3 DOKTORA PUANI 4 ÖĞR ÜYESİ / ÖĞRENCİ PUANI 5 TOPLAM PUAN 1 HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ 126,93 178,75 181,16 87,24 50,41 624,49 2 ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 112,03 122,85 190,64 141,21 32,69 599,43 3 ANKARA ÜNİVERSİTESİ 118,93 108,11 135,9 164,2 47,61 574,77 4 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ 122,98 128,62 116,29 132,28 49,95 550,12 5 EGE ÜNİVERSİTESİ 96,97 94,91 116,1 80,98 56,44 445,39 6 İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 76,18 89,3 124,43 104,18 42,48 436,56 7 GEBZE YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ 62,29 96,54 75,07 109,89 72,27 416,06 8 GAZİ ÜNİVERSİTESİ 105,32 82,21 88,3 92,22 35,79 403,84 9 BİLKENT ÜNİVERSİTESİ 68,05 100,09 144,16 39,99 30,75 383,03 10 BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ 49,93 83,69 133,97 64,56 39,34 371,5 11 SABANCI ÜNİVERSİTESİ 44,96 82, ,8 48,74 339,03 12 KOÇ ÜNİVERSİTESİ 61,35 115,8 102,53 10,97 43,99 334,64 13 İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ 51,52 67,76 87,58 63,43 63,2 333,49 14 ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ 82,51 68,73 56,58 76,82 41,18 325,82 15 BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ 76,55 72,19 105,26 13,15 58,41 325,56 16 ERCİYES ÜNİVERSİTESİ 93,27 83,65 85,21 36,94 24,58 323,64 17 DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ 67,58 77,26 75,14 64,89 32,94 317,8 18 GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMİSİ 76,39 61,16 36,26 41, ,5 19 MARMARA ÜNİVERSİTESİ 51,52 59,45 45,41 109, ,25 20 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ 62,69 72,4 73,13 47,7 32,05 287,97 ORTALAMA 44,9 32,34 33,79 20,02 31,59 160,59 13

15 2.2.ÜNİVERSİTELERİN GENEL SIRALAMA PUANLARININ DETAYLARI TOPLAM YAYIN PUANI (Tablo 7 ye Göre) Toplam Yayın Puanı: Yayın Sayısı Puanı + Kişi Başı Yayın Puanı ERÜ Toplam Yayın Puanı: 44, ,80 = 93,27 Toplam Yayın Puanı Sıralaması ERÜ Sıralaması 9 Ortalamanın üzerinde puanı olan üniversite sayısı 55 Ortalamanın altında puanı olan üniversite sayısı Toplam Yayın Puanı Hacettepe ERÜ Ortalama 14

16 T. Yayın Sayısı ÖĞR. Üyesi Toplam Yayın SIRA ÜNİVERSİTE (2009) puan Sayısı S./Öğr.Üyesi S. puan 1 İSTANBUL (*) , ,53 22,98 2 HACETTEPE , ,89 38,59 3 ANKARA , ,72 31,49 4 GAZİ , ,59 25,65 5 EGE , ,56 24,33 6 ODTÜ , ,15 49,99 7 ATATÜRK , ,66 28,62 8 İTÜ , ,68 29,62 9 ONDOKUZ MAYIS , ,82 35,87 10 ERCİYES , ,12 48,80 11 DOKUZ EYLÜL , ,53 23,27 12 ULUDAĞ , ,67 29,09 13 GÜLHANE A.T.A , ,91 39,47 14 BAŞKENT , ,95 41,27 15 BİLKENT , ,99 43,16 16 AKSARAY 73 5, ,78 77,54 17 ADIYAMAN (**) 62 4, ,30 100,00 18 BATMAN 13 0,97 8 1,63 70,77 19 ARDAHAN 5 0,37 1 5,00 100,00 (*) En fazla yayına sahip olan İstanbul Üniversitesinin toplam yayın puanı 100 olarak alınmış, diğer üniversiteler yayın sayıları oranında puanlanmıştır. (**) Öğretim üyesi başına yayın sayısı puanı için en yüksek orana sahip olan Ardahan Üniversitesi nin oranı (5) uç değer kabul edilmiş ve yerine Adıyaman Üniversitesinin oranı (2,3) dikkate alınmıştır Toplam Yayın Sayısı Genel sıralamada ilk 20 de yer alan üniversitelerin toplam yayın sayıları (ERÜ sıralaması:9) 15

17 Toplam Yayın Sayısı üniversite içerisinde en fazla toplam yayına sahip 20 üniversite (ERÜ Sıralaması: 11) Genel sıralamada ilk 20 de yer almasına rağmen toplam yayın sıralamasında ilk 20 de yer almayan üniversiteler: Bilkent 333 yayın ile 24. Sırada, Sabancı 134 yayın ile 56. Sırada, Koç 182 yayın ile 48. Sırada, Gebze YTE 176 yayın ile 49. Sırada, İzmir YTE 132 yayın ile 57. Sırada. Toplam Yayın Sayısı İstanbul ERÜ Ortalama ERÜ Sıralaması 11 Ortalamanın üzerinde puanı olan üniversite sayısı 45 Ortalamanın altında puanı olan üniversite sayısı 80 16

18 Öğretim Üyesi Başına Yayın Sayısı Genel sıralamada ilk 20 de yer alan üniversitelerin yayın sayısı oranları (ERÜ sıralaması:3) Öğretim Üyesi Başına Yayın Sayısı üniversite içerisinde en fazla öğretim üyesi başına düşen yayın sayısına sahip 20 üniversite (ERÜ sıralaması: 14) 17

19 2.5 Öğretim Üyesi Başına Yayın Sayısı Adıyaman ERÜ Ortalama ERÜ Sıralaması 14 Ortalamanın üzerinde puanı olan üniversite sayısı 49 Ortalamanın altında puanı olan üniversite sayısı 76 Öğretim üyesi sayısı en fazla olan 30 üniversitenin Öğr.Üyesi Başına Yayın Sayısı Sıralaması: Listenin birinci sırasında İstanbul Üniversitesi: 2536 Listenin sonunda Mersin Üniversitesi: 495 SIRA ÜNİVERSİTE TOPLAM YAYIN SAYISI (2009) ÖĞRETİM ÜYESİ SAYISI ÖĞRETİM ÜYESİ BAŞINA YAYIN SAYISI 1 ODTÜ ERCİYES BAŞKENT GATA HACETTEPE ONDOKUZ MAYIS ANKARA YILDIZ TEKNİK İTÜ FIRAT

20 ATIF PUANI (Tablo 7 ye Göre) Toplam Atıf Puanı: Atıf Sayısı Puanı + Kişi Başı Atıf Sayısı Puanı ERÜ Toplam Atıf Puanı: 28, ,56 = 83,65 (11. Sıra) Toplam Atıf Puanı Toplam Atıf Puanı Hacettepe ERÜ Ortalama ERÜ Sıralaması 11 Ortalamanın üzerinde puanı olan üniversite sayısı 52 Ortalamanın altında puanı olan üniversite sayısı 73 19

21 2009 Yılı Toplam Atıf Sayısı Genel sıralamada ilk 20 de yer alan üniversitelerin toplam atıf sayıları (ERÜ sıralaması:12) 2009 Yılı Toplam Atıf Sayısı üniversite içerisinde en fazla atıf sayısına sahip ilk 20 üniversite (ERÜ sıralaması: 14) 20

22 Öğr.Üyesi Başına Düşen Atıf Sayısı üniversite içerisinde en fazla öğr.üyesi başına atıf oranına sahip ilk 20 üniversite (ERÜ sıralaması: 9) 21

23 GOOGLE SCHOLER PUANI (Tablo 7 ye Göre) Toplam Google Scholar Puanı: G-S Tarama Puanı + Kişi Başı G-S Tarama Puanı ERÜ Toplam G-S Puanı: 29, ,75 = 85,21 (15. Sıra) Toplam Google Scholar Puanı üniversite içerisinde en fazla google schoolar puanına sahip ilk 20 üniversite (ERÜ sıralaması: 15) Toplam Google Scholar Puanı ODTÜ ERÜ Ortalama ERÜ Sıralaması 15 Ortalamanın üzerinde puanı olan üniversite sayısı 42 Ortalamanın altında puanı olan üniversite sayısı 83 22

24 Google Scholar Sayısı Genel sıralamada ilk 20 de yer alan üniversitelerin Google Scholar sayıları (ERÜ sıralaması:15) Google Scholar Sayısı üniversite içerisinde en fazla Google Scholar sayısına sahip ilk 20 üniversite (ERÜ sıralaması: 17) 23

25 Öğr.Üyesi Başına Google Scholar Sayısı üniversite içerisinde en fazla öğr.üyesi başına google scholar oranına sahip ilk 20 üniversite (ERÜ sıralaması: 15) URAP Google Scholar tarama sonuçları tablosunda puan2 hatalı hesaplanmış. ERÜ Google Scholar ( ): 4360 verilmiş. Aktif link çıkıyor. Oran olmalı. Zonguldak Karaelmas: Genel Puan Sıralaması: 28 SCI Yayın Sayısı: 175 Yayın Puanı Sıralaması: 72 Öğr.Üyesi Başına SCI Yayın Sayısı: 0.63 Google Scholar link sayısı: 2870 ve oran 10.4 verilmiş. 24

26 DOKTORA PUANI (Tablo 7 ye Göre) Toplam Doktora Puanı: Doktora Öğrenci Sayısı Puanı + Doktora Öğrenci Yüzdesi Puanı ERÜ Toplam Doktora Puanı: 18, ,56 = 36,94448 (26. Sıra) Toplam Doktora Puanı ANKARA ODTÜ İSTANBUL GEBZE YTE MARMARA İTÜ GAZİ HACETTEPE EGE ATATÜRK DOKUZ EYLÜL BOĞAZİÇİ İZMİR YTE SELÇUK YILDIZ TEKNİK ÇUKUROVA SÜLEYMAN DEMİREL ANADOLU MİMAR SİNAN GÜLHANE A.T.A. SAKARYA BİLKENT KARADENİZ T. NAMIK KEMAL SABANCI ERCİYES Genel sıralamada ERÜ den sonraki sıralarda yer alan 12 Yükseköğretim kurumu doktora puanında daha ön sıralarda yer almaktadır. Toplam Doktora Puanı ANKARA ERÜ Ortalama ERÜ Sıralaması 26 Ortalamanın üzerinde puanı olan üniversite sayısı 37 Ortalamanın altında puanı olan üniversite sayısı 88 (*) (*) 50 Üniversitede doktora programı yoktur. 25

27 Doktora Öğrencisi Sayısı üniversite içerisinde en fazla doktora öğrencisine sahip ilk 20 üniversite (ERÜ sıralaması: 19) Toplam Öğrenci Sayısı üniversite içerisinde en fazla öğrencisi sayısına sahip ilk 20 üniversite (ERÜ sıralaması: 16) 26

28 Doktora Öğrencisi Oranı(%) GEBZE YTE ODTÜ ANKARA İZMİR YTE İTÜ BOĞAZİÇİ GÜLHANE İSTANBUL HACETTEPE MARMARA ATATÜRK NAMIK KEMAL EGE MİMAR SİNAN SABANCI KADİR HAS GAZİ GALATASARAY BİLKENT YILDIZ TEKNİK DOKUZ EYLÜL S. DEMİREL KARA H.O. ÇUKUROVA ANADOLU FIRAT SAKARYA ERCİYES 125 üniversite içerisinde en fazla doktora öğrencisi oranına sahip üniversiteler (ERÜ sıralaması: 28) Öğretim Üyesi Sayısı İSTANBUL GAZİ EGE ANKARA HACETTEPE MARMARA SELÇUK DOKUZ EYLÜL ATATÜRK İTÜ ULUDAĞ ÇUKUROVA ONDOKUZ MAYIS ODTÜ S. DEMİREL KARADENİZ T AKDENİZ KOCAELİ FIRAT ANADOLU SAKARYA YILDIZ TEKNİK OSMANGAZİ DİCLE GÜLHANE A.T.A YEDİTEPE ERCİYES BAŞKENT 125 üniversite içerisinde en fazla öğretim üyesi bulunan üniversiteler (ERÜ sıralaması: 27) 27

29 ÖĞRECİ / ÖĞRETİM ÜYESİ PUANI (Tablo 7 ye Göre) ERÜ Öğretim Üyesi / Öğrenci Puanı: 24,58 (78. Sıra) SIRA ÜNİVERSİTE Toplam Öğrenci Toplam Öğretim Üyesi Öğr.Üyesi Başına Düşen Öğrenci Puan 1 GÜLHANE A.T.A ÖZYEĞİN İSTANBUL BİLİM UFUK GEBZE YTE IĞDIR HARRAN DÜZCE İZMİR YTE BİTLİS EREN BAŞKENT EGE AKDENİZ NAMIK KEMAL GÜMÜŞHANE HACETTEPE İSTANBUL BARTIN DİCLE GALATASARAY SABANCI ANKARA BOĞAZİÇİ GAZİ GAZİANTEP ODTÜ ÇUKUROVA BİLKENT KARADENİZ TEKNİK ERCİYES

30 YÖK BİLİMSEL YAYIN RAPORLARI 2007 ÜNİVERSİTE SCI SSCI AHCI Öğr.Üyesi ORAN 1 Hacettepe Üniversitesi ,76 2 Ortadoğu Teknik Üniversitesi ,95 3 Ankara Üniversitesi ,60 4 İstanbul Üniversitesi ,55 5 Ege Üniversitesi ,57 6 İstanbul Teknik Üniversitesi ,67 7 Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü ,04 8 Gazi Üniversitesi ,55 9 Bilkent Üniversitesi ,84 10 Boğaziçi Üniversitesi ,63 11 Sabancı Üniversitesi ,64 12 Koç Üniversitesi ,00 13 İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ,63 14 Atatürk Üniversitesi ,40 15 Başkent Üniversitesi ,30 16 Erciyes Üniversitesi ,87 17 Dokuz Eylül Üniversitesi ,45 18 Gülhane Askeri Tıp Akademisi Marmara Üniversitesi ,38 20 Çukurova Üniversitesi ,50 Yayın/Öğr.Üyesi Oranı (2007) ERÜ yayın sayısı sırası: 9, oran sırası: 5 29

31 YÖK BİLİMSEL YAYIN RAPORLARI 2008 ÜNİVERSİTE SCI SSCI AHCI Öğr.Üyesi ORAN 1 Hacettepe Üniversitesi ,86 2 Ortadoğu Teknik Üniversitesi ,10 3 Ankara Üniversitesi ,73 4 İstanbul Üniversitesi ,51 5 Ege Üniversitesi ,62 6 İstanbul Teknik Üniversitesi ,65 7 Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü ,96 8 Gazi Üniversitesi ,57 9 Bilkent Üniversitesi ,98 10 Boğaziçi Üniversitesi ,67 11 Sabancı Üniversitesi ,80 12 Koç Üniversitesi ,97 13 İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ,83 14 Atatürk Üniversitesi ,55 15 Başkent Üniversitesi ,25 16 Erciyes Üniversitesi ,97 17 Dokuz Eylül Üniversitesi ,53 18 Gülhane Askeri Tıp Akademisi ,46 19 Marmara Üniversitesi ,33 20 Çukurova Üniversitesi , Yayın/Öğr.Üyesi Oranı (2008) ERÜ yayın sayısı sırası: 11, oran sırası: 5 30

32 YÖK BİLİMSEL YAYIN RAPORLARI 2009 ÜNİVERSİTE SCI SSCI AHCI Öğr.Üyesi ORAN 1 Hacettepe Üniversitesi ,89 2 Ortadoğu Teknik Üniversitesi ,15 3 Ankara Üniversitesi ,72 4 İstanbul Üniversitesi ,53 5 Ege Üniversitesi ,66 6 İstanbul Teknik Üniversitesi ,68 7 Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü ,13 8 Gazi Üniversitesi ,59 9 Bilkent Üniversitesi ,99 10 Boğaziçi Üniversitesi ,66 11 Sabancı Üniversitesi ,80 12 Koç Üniversitesi ,10 13 İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ,96 14 Atatürk Üniversitesi ,66 15 Başkent Üniversitesi ,95 16 Erciyes Üniversitesi ,12 17 Dokuz Eylül Üniversitesi ,53 18 Gülhane Askeri Tıp Akademisi ,91 19 Marmara Üniversitesi ,97 20 Çukurova Üniversitesi , Yayın/Öğr.Üyesi Oranı (2009) ERÜ yayın sayısı sırası: 10, oran sırası: 3 31

33 2.3. URAP IN EKİM 2010 RAPORU HAKKINDA DEĞERLENDİRMELER URAP ın Ekim 2010 da yayımlanan raporu ile ilgili genel değerlendirmeler aşağıda özetlenmiştir: URAP Türkiye üniversiteleri için puan hesaplamasında tüm göstergeleri eşit ağırlıkta dikkate almıştır. Oysa dünyadaki sıralama sistemlerindeki genel uygulama göstergelerin puana farklı ağırlıklarda yansıtılmasıdır. Bu açıdan bakıldığında URAP ın yaptığı sıralamada tüm göstergelerin eşit ağırlıkta olması bir eksilik olarak görülebilir. URAP ın sıralamasında hesaplama hataları bulunmaktadır. Örneğin, yapılan incelemede Google Scholar puanlarının hesaplamasında hata yapıldığı ve Erciyes Üniversitesi için verilen link sayısının da gerçeği yansıtmadığı görülmektedir. YÖK ün web sayfasında yer alan ve URAP raporunun hazırlanmasında da kullanılan istatistiksel bilgiler incelendiğinde, Erciyes Üniversitesinin 2009 yılındaki öğretim üyesi sayısı, toplam öğrenci sayısı ve indeksli dergilerde yayımlanan makale sayısı gibi verilerin gerçeği yansıtmadığı görülmektedir. Ancak YÖK ün web sayfasında yer alan verilerdeki tutarsızlıkların üniversiteler tarafından hazırlanan raporlardan kaynaklandığı da bir gerçektir. Sıralamada belirli bir akademisyen, bilimsel yayın veya öğrenci sayısına sahip üniversiteleri gruplandırmadan tüm üniversitelerin bir arada sıralanması da bir eksiklik olarak görülebilir. Henüz yeni kurulmuş ve yalnızca birkaç öğretim elemanı veya sınırlı sayıda bilimsel yayına sahip olan üniversiteler ile çok sayıda akademik personeli ve bilimsel yayını olan üniversiteleri birlikte değerlendirmenin muhtelif olumsuzluklara yol açması da olasıdır. Örneğin, çok alt sıralarda yer alan üniversiteler için sıralama moral bozucu etki yapabilir ve gerek bu üniversitelerde görev alacak akademisyenlerde ve gerek ise bu üniversiteleri tercih edecek öğrenciler üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir. 50 Üniversitede doktora programı olmaması nedeniyle, tüm üniversitelerin bu puan türünde karşılaştırılması uygun değildir. Ayrıca çoğunlukla lisansüstü eğitim vermek üzere kurulan ve sınırlı sayıda öğrencisi bulunan yüksek teknoloji enstitüleri ile çok sayıda bölümü ve önlisans/lisans öğrencisi bulunan yükseköğretim kurumlarını bir arada derlendirmek de olumsuzluk olarak değerlendirilebilir. Öneriler: Belirli bir akademisyen, öğrenci veya bilimsel yayın sayısına sahip üniversiteler sıralamada dikkate alınabilir. Tüm üniversiteleri sıralamak yerine yalnızca ilk 50 üniversite sıralanarak, bu sıralamada yer alamayan üniversitelerin olumsuz etkilenmesinin önüne geçilebilir. 32

34 BÖLÜM 3 URAP IN ÜNİVERSİTELERİN AKADEMİK PERFORMANSA DAYALI 2009 YILI SIRALAMASI Aralık 2010 RAPORU 3.1. AMAÇ VE KAPSAM TANIMI Sistemin amacının tanımlanmasında anahtar kelime Akademik Kalite dir. URAP akademik performanslarını sıralamak üzere 2500 yükseköğretim kurumunun verisi üzerinde çalışmıştır. Çalışmada, Çin Bilim Akademisi, Rusya Bilim Akademisi ve TÜBİTAK gibi devlet kuruluşu olan akademik enstitüler hariç utulmuştur. Dikkate alınan yaklaşık 2500 yükseköğretim kurumundan en üst 2000 i derecelendirilmiştir VERİ TOPLAMA VE ÖN İŞLEMLER Enstitülerin Listesi Alternatif isimler ve Enstitülerin kısaltmaları Enstitü isimlerinin standardizasyonu Web of Science isim dönüştürme Gösterge tabanlı veri toplama Güvenilmez verilerin tespiti ve düzeltme 33

35 3.3. GÖSTERGELER VE AĞIRLIKLARI Dünya üniversiteleri 6 göstergeye göre sıralanmıştır. Bir uzmanlar gurubunun yönlendirmesiyle Delphi sistemi kullanılarak göstergeler için ağırlık değerleri atanmıştır. 1. Makalelerin Sayısı (%24) 2. Google Akademik Sonuçları (%10) 3. Atıflar (%21) 4. Kümülatif Dergi Etkisi (%18) 5. H-İndeks (%12) 6. Uluslararası İşbirliği (%15) Makalelerin Sayısı Web of Science tarafından indekslenen 2009 yılındaki makalelerin toplam sayısını ifade etmektedir. Google Akademik Sonuçları 2005 den 2009 a kadar olan Google Akademik verileri dikkate alınmıştır. Google Akademik dergi ve konferans makalelerini, tezleri, akademik kitapları, özetleri, teknik raporları ve tüm alanlardaki diğer akademik literatürü ihtiva etmektedir. Atıflar yılları arasında yayımlanan makalelere 2009 yılında yapılan atıfların toplam sayısıdır. Bilimsel çıktıların kalitesinin sürekliliğini ölçmek için kullanılmıştır. Veriler ISI nın atıf raporundan alınmıştır. Kümülatif Dergi Etkisi yılları arasında üniversitenin makalelerinin basıldığı dergilerin etki faktörlerinin toplanmasıyla elde edilmiştir. Kümülatif dergi etkisi aşağıdaki formül ile hesaplanmıştır: = ( ) ( ) H-İndeks H-İndeks araştırma kalitesinin bir göstergesidir. Bu değer yılları arasındaki indekslerin ortalamasıyla hesaplanmıştır. Bu ölçüt, henüz atıf yapılmamış veya yüksek oranda atıf yapılmış makalelerin ağırlığını azaltmak için yararlıdır. 34

36 Uluslararası İşbirliği Uluslararası İşbirliği, üniversitenin küresel olarak kabul görmesinin bir ölçüsü olarak göz önüne alınabilir. Bir üniversitenin yıları arasında diğer ülkelerin üniversiteleri ile işbirliği içerisinde basılan dokümanlarının toplam sayısıdır. Veriler ISI veritabanından elde edilmiştir. Göstergeler Amaçlar Yıllar Kaynak Makalelerin Sayısı Güncel Bilimsel Üretkenlik 2009 ISI Google Scholar Sonuçları Uzun Dönemli Üretkenlik Google Scholar Atıf Araştırma Etkisi 2009 ISI Kümülatif Dergi Etkisi Bilimsel Etki ISI H-İndeksi Araştırma Kalitesi ISI Uluslararası Kabul Uluslararası kabul/onay ISI 35

37 3.4. ÜNİVERSİTELERİN GENEL SIRALAMA PUANLARININ DETAYLARI Ülke Sıralaması Üniversite Dünya Sıralaması Makale H-İndeksi Atıf Gogole Akademik Etki İşbirliği Toplam 1 Hacettepe University Istanbul University Ankara University Ege University Middle East Technical University Gazi University Istanbul Technical University Dokuz Eylul University Ihsan Dogramaci Bilkent University Marmara University Bogazici University Erciyes University Cukurova University Akdeniz University Uludag university Ataturk University Ondokuz Mayis University

38 Ülke Sıralaması Üniversite Dünya Sıralaması Makale H-İndeksi Atıf Gogole Akademik Etki İşbirliği Toplam 18 Firat University Suleyman Demirel University Firat University Karadeniz Technical University Baskent University Gulhane Military Medical Academy Anadolu University Inonu University Yildiz Technical University Pamukkale University Eskisehir Osmangazi University Koc University Mersin University Dicle University Gaziantep University Kirikkale University Gebze Institute of Technology

39 Ülke Sıralaması Üniversite Dünya Sıralaması Makale H-İndeksi Atıf Gogole Akademik Etki İşbirliği Toplam 35 Sabanci University Trakya University Yeditepe University Celal Bayar University Harran University Cumhuriyet University Yuzuncu Yil University Afyon Kocatepe University Gaziosmanpasa University Canakkale 18 Mart University Mustafa Kemal University Sakarya University Adnan Menderes University Zonguldak Karaelmas University Izmir Institute of Technology Fatih University Abant Izzet Baysal University

40 Ülke Sıralaması Üniversite Dünya Sıralaması Makale H-İndeksi Atıf Gogole Akademik Etki İşbirliği Toplam 52 Nigde University Mugla University Kahramanmaras Sutcu Imam University Balikesir University Dumlupinar University Kafkas University TOBB University of Economics and Technology Cankaya University Atilim University Duzce University Dogus University

41 Toplam Makale Sayısı Puanı H-indeksi Puanı

42 Atıf Puanı Gogole Akademik Puanı

43 Etki Puanı Uluslararası İşbirliği Puanı

44 ERCİYES ÜNİVERSİTESİ SIRALAMASI HAKKINDA DEĞERLENDİRMELER Erciyes Üniversitesi nin sıralamasını olumsuz yönde etkileyen göstergeler: Google Akademik Puanı, 16. Sırada Uluslararası İşbirliği Puanı, 15. Sırada Bu iki gösterge dikkate alınmadığında Erciyes Üniversitesinin Türkiye Üniversiteleri arasındaki sıralaması 9 olarak gerçekleşmektedir. Toplam Puan Kasım 2010 da yayımlanan ve farklı göstergeleri de dikkate alan raporda Erciyes Üniversitesinin önünde yer verilen bazı üniversitelerin, Aralık raporundaki sıralamaları aşağıda verilmiştir: GEBZE YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ :34 SABANCI ÜNİVERSİTESİ :35 KOÇ ÜNİVERSİTESİ :29 İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ :49 ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ :16 BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ :22 43

45 3.5. URAP IN ARALIK 2010 RAPORU HAKKINDA DEĞERLENDİRMELER URAP ın Kasım 2010 da yayımlanan raporunda dikkate alınan göstergelerin bir kısmı 3 Aralık 2010 da yayımlanan raporda dikkate alınmamıştır. Ayrıca son raporda yeni bazı göstergelerde değerlendirmeye dahil edilmiştir. Aralık 2010 raporunun hazırlanmasında kullanılan 6 göstergeyi üç ana gurupta toplamak mümkündür: (a) üniversitelerin bilimsel yayın üretkenliği, (b) yayınların kalitesi ve (c) uluslararası işbirliği. Ayrıca göstergelerin ağırlıklandırılarak puana yansıtıldığı da görülmektedir. Dikkate alınan göstergeler ve göstergelerin ağırlıkları incelendiğinde, URAP ın Aralık 2010 raporunun öncekine oranla daha gerçekçi olduğu kanaatine varılmaktadır. Ancak, önceki raporda olduğu gibi herhangi bir gruplandırmaya gidilmeden tüm üniversitelerin bir arada derecelendirilmesinin ortaya çıkarabileceği olumsuzluklara yönelik riskler bu rapor içinde geçerliliğini korumaktadır. Üniversitelerin derecelendirilmesindeki en önemli unsurlardan birisi güvenilir ve ulaşılabilir verilerin kullanılmasıdır. URAP Yöneticileri ve ekibi ile yapılan görüşmelerde, üniversiteleri tarafından hazırlanan ve YÖK web sayfasında yayımlanan raporlarda tutarsızlıklar bulunduğu öğretim üyesi, yayın ve öğrenci sayısı gibi birçok verinin güvenilirliği konusunda şüpheler bulunduğu dile getirilmiştir. Bu konuda tedbir alınması gerektiği ve üniversitelerin akademik envanterlerini sağlıklı bir şekilde oluşturmalarının son derece önemli olduğu hususunda görüş birliği bulunduğu görülmüştür. 44

46 BÖLÜM 4 GENEL DEĞERLENDİRME Üniversitelerin sağlıklı stratejik planlamalar yapabilmesi ve gelişerek en iyiler arasında yer alabilmesi için diğer üniversitelere göre konumunu öğrenmeye ihtiyacı vardır. Bu amaca yönelik olarak, birçok ülkede ulusal ve küresel düzeyde üniversitelerin performanslarını sıralayan kurumlar ve çalışma gurupları bulunmaktadır. Söz konusu kurumlar üniversiteleri derecelendirirken bilimsel makale sayıları, atıf sayıları, öğrenci başına düşen öğretim üyesi sayısı veya diğer bazı göstergeleri dikkate almaktadırlar. Sıralama sistemleri farklı göstergeleri dikkate alsa da, çoğunluğundaki ortak uygulama göstergelerin üniversitelerin puanlarına farklı ağırlıklarda yansıtılmasıdır. Bu açıdan bakıldığında URAP ın Ekim 2010 raporunda tüm göstergelerin eşit ağırlıkta alınması bir eksilik olarak görülebilir. Ayrıca, üniversiteler tarafından hazırlanan ve YÖK ün web sayfasında yayımlanan rapordaki verilerin güvenilirliği üzerindeki şüpheler de ayrı bir risk oluşturmaktadır. Ancak, URAP Aralık 2010 sıralamasında ISI ve Google Scholar gibi açık kaynaklardan erişilebilir verileri dikkate alarak daha gerçekçi bir sıralama sistemi geliştirmiştir. Ayrıca, Aralık 2010 raporunda farklı göstergelerin ağırlıklandırma ile toplam puana yansıtılması da olumlu değerlendirilmektedir. Herhangi bir gruplandırma yapılmadan tüm üniversitelerin derecelendirilmesinin ortaya çıkarabileceği olumsuzluklara yönelik riskler Aralık 2010 raporu içinde geçerliliğini korumaktadır. Üniversitelerin yalnızca yayın veya atıflarına yönelik bir sıralamadan ziyade birçok göstergeye göre akademik performanslarının değerlendirilebilmesi, güçlü ve zayıf yönlerinin doğru bir şekilde tespit edilebilmesi önemlidir. Ancak, bunun sağlanabilmesi için her şeyden önce üniversitemizin akademik faaliyetlerine yönelik envanterinin sağlıklı bir biçimde oluşturulmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sayede ilgili kurumları ve derecelendirme organizasyonlarını doğru olarak bilgilendirmek ve üniversitelerin hak ettiği yeri tam olarak görmek mümkün olabilecektir. Ayrıca, oluşturulacak sağlıklı verilerden hareketle üniversitelerin mevcut durumu değerlendirilmeli ve yeni hedefler belirlenerek bu hedeflere ulaşılması yönünde stratejiler oluşturulmalıdır. Her ne kadar eleştirilebilecek hususlar içerse de URAP çalışma gurubunun hazırlamış olduğu rapor, üniversitelerin bu konuya dikkatlerinin çekilmesi ve kendi durumlarını değerlendirmelerini motive etmesi bakımından oldukça önemlidir. URAP ın araştırması bu kapsamda ülkemizde gerçekleştirilen ilk çalışma olup, ilerleyen zamanlarda daha da geliştirileceği beklenmelidir. 45

47 BÖLÜM 5 ERCİYES ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK PERFORMANSINA YÖNELİK GENEL DEĞERLENDİRMELER Üniversitelerin performanslarını sıralayan organizasyonlar benzer veya birbirinden farklı muhtelif göstergeleri dikkate almaktadır. Dolayısıyla, üniversitelerin belirli bir sıralama sistemini temel almadan olası tüm alanlarda mümkün olduğu kadar durumunu geliştirmeye ve iyileştirmeye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle, üniversitelerin Bu kapsamda üniversitelerin öncelikle, birimler, bölümler ve akademisyenler bazında akademik üretkenlikleri ve performansları gözlemlemeye ihtiyacı bulunmaktadır. Bu amaçla üniversitelerin performansını etkileyen tüm etkinliklerin ve bu etkinliklerin önemine göre ağırlıklarının belirlenmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Bu sayede, oluşturulacak göstergelerle muhtelif türlerde akademik performans puanı oluşturulması mümkün olabilecektir. Oluşturulacak akademik performans puanı ise görevde yükseltilme ve atamalar, birimlere performansa dayalı bütçe dağıtılması, birim, bölüm ve akademisyenlerin üretkenliklerinin değerlendirilmesi, ödül sistemi geliştirilmesi, güçlü ve zayıf yönlerin ortaya konarak stratejik planlamalar yapılabilmesi, yıllık faaliyet raporlarının oluşturulması gibi birçok amaca yönelik olarak kullanılabilecektir. URAP ın üniversitelerin akademik performanslarına göre derecelendirilmesine yönelik yayınladığı raporların çok sayıda öğretim üyesi ile değerlendirilmesi neticesinde Erciyes Üniversitesi için tespit edilen bazı hususlar ve akademik performansın artırılmasına yönelik öneriler aşağıda verilmiştir. Erciyes Üniversitesi için ortaya konan önerilerin diğer üniversiteler için de yol gösterici olması beklenebilir. Güçlü Yönler: SCI kapsamındaki bilimsel yayın sayısı Öğretim üyesi başına düşen SCI kapsamındaki yayın oranı Genç ve üretken akademik personel sayısı Zayıf Yönler: Atıf sayısının nispeten azlığı, SSCI ve AHCI indekslerine giren yayın sayısının azlığı, Doktora öğrenci sayısının azlığı, Toplam öğrenci sayısının fazlalığı, Öğretim üyesi sayısının azlığı, Akademisyenler arasında yabancı dil bilgisinin azlığı, Ulusal ve uluslararası bilimsel işbirliğinin yetersizliği, 46

48 Birimlerin çoğunluğunun yabancı dillerde web sayfalarının bulunmaması, Uluslararası proje başvurusu ve yürütülen proje sayılarının azlığı, Riskler: 2011 yılı Haziran ayından itibaren yüksek lisans ve doktora eğitimine öğrenci alabilmek için uygulanacak yeni kriterlerin birçok bölümde uygulanan lisansüstü eğitimin kapanmasına yol açacak olması, Stratejik planlamalar yapabilmek için gerekli akademik ve idari verilere erişmekte yaşanan güçlükler. Öneriler: 1. Üniversitemiz idari faaliyet raporlarının sağlıklı olarak oluşturulması yönünde tedbirler alınması, 2. Akademik envanterin oluşturulması, izlenmesi ve raporlanması amacıyla aşağıdaki faaliyetleri yürütmek üzere BAP Koordinasyon Birimi Bünyesinde Araştırma Planlama ve Dokümantasyon Ofisi kurulması: Bilimsel araştırma ve proje veri tabanının oluşturulması, Araştırma çıktılarının takip edilerek kayıt altına alınması, Araştırma performansının ölçülmesi ve değerlendirilmesiyle ilgili çalışmaların yürütülmesi, Üniversitenin bilimsel yayın ve atıflarının takip edilerek işlenmesi, Araştırmacılar tarafından alınan ödüllerin kayıt altına alınması, Üniversitemiz ev sahipliğinde düzenlenen akademik faaliyetlerin kayıt altına alınması, Uygulama ve Araştırma Merkezlerinin faaliyetlerinin izlenerek, raporlanması, Yönetime stratejik planlamalar yapabilme imkanı sunacak raporların geliştirilmesi. 3. Uluslararası işbirliklerinin artırılması ve dış kaynaklı fonlardan daha fazla faydalanılabilmesi için Proje Destek Ofisi kurulması, 4. Bilimsel araştırma sonuçlarının faydalı ürünlere ve ekonomik katma değere dönüştürülmesi için Patent Ofisi ve Yenilikçilik Aktarım Ofisi kurulması, 5. Birimler, bölümler ve kişiler bazında akademik performansın sağlıklı ve anlık olarak izlenebilmesi amacıyla Akademik Performans Puanı (APP) kavramı geliştirilmesi: a. Öncelikle puana temel teşkil edecek kriterler ve ağırlıkları belirlenmelidir. b. Akademik Performans Puanı muhtelif bileşenlerden oluşturulabilir. Örneğin, APP = APP1+APP2+.. APP1: Bilimsel yayınlar, atıflar, projeler, ödüller v.b. APP2: Akademik ve idari görevler, bilimsel dergi ve organizasyonlardaki görevler, lisansüstü eğitim faaliyetleri, yürütülen dersler v.b. faaliyetler göz önüne alınabilir. 47

49 c. Akademik performansın kayıt altına alınması ve izlenmesine yönelik yazılım sistemi geliştirilmesi. 6. Akademik performansa dayalı ödül ve teşvik sisteminin geliştirilmesi, 7. Yüksek etki faktörüne sahip dergilerdeki yayın sayısının artırılması yönünde teşvik sistemi oluşturulması, 8. Bilimsel yayın sayısının artırılması amacıyla, anabilim dalları için uygun kriterler belirlenerek lisansüstü tez çalışmaları kapsamında yürütülen araştırmaların bilimsel yayına dönüştürülmesi yönünde ilke kararı alınması, 9. Uygulama ve Araştırma Merkezleri bünyesinde bilimsel araştırma yapacak çalışma gurupları oluşturularak bilimsel araştırma faaliyetleri artırılması, 10. Uygulama ve araştırma merkezlerinin faaliyetlerinin izlenerek, üretmeyen ve aktif faaliyet göstermeyen merkezlerin kapatılması ve yerine daha etkin olabilecek merkezlerin kurulması, 11. Önde gelen üniversiteler ile ortak araştırma ve proje çalışmaları yürütülmesi yönünde işbirliklerinin teşvik edilmesi, 12. Öğretim üyesi ve araştırma görevlisi kadrolarının dağıtımında bilimsel araştırma ve yayın üretme potansiyeli yüksek olan birimlere öncelik verilmesi, 13. Yeni bölümlerin açılması ve öğrenci alımlarında uygulanan kriterlerin gözden geçirilmesi, 14. Şartları uygun olan bölümlerde doktora öğrencisi kontenjanlarının artırılmasının özendirilmesi, 15. Üniversite bünyesinde faaliyet gösteren bilimsel dergilerdeki makalelerin ve İngilizce özetlerinin web üzerinden yayımlanması, 16. Bilimsel araştırma projelerinin özetleri ve araştırma merkezlerinin yıllık faaliyet raporlarının İngilizce olarak ilgili web sayfalarından yayımlanması, 17. Üniversitenin tanıtımı için yabancı dillerde materyallerin hazırlanması ve web üzerinden yayımlanması, 18. Üniversiteyi daha tanınır yapacak faaliyetlerin teşvik edilmesi. Özellikle üniversitemizin ev sahipliğinde düzenlenecek uluslararası kongre, sempozyum ve çalıştayların teşvik edilmesi/özendirilmesi uygun olacaktır. 19. Üniversitemizin atıf sayısında kayıplar yaşanmaması için bilimsel yayınlarda araştırmacıların standardize adres kullanmaları yönünde tedbir alınması, 20. Üniversitemizle ilgili internetteki linklerin sayısının artırılması yönünde tedbirler alınması, 21. Türkiye üniversiteleri arasında önde gelen üniversitelerin mezunlarından ve yurt dışı doktoralı kişilerden akademik personel kazanılması yönünde girişimlerde bulunulması, 22. Akademisyenlere yönelik İngilizce kurslarının devam ettirilmesi, yeni akademik personel alımlarında yabancı dil düzeyi yüksek olan kişilere öncelik verilmesi, 23. Yayın İnceleme ve Düzeltme Birimi faaliyetlerinin araştırmacılara daha fazla tanıtılması, 24. Toplam kalitenin artırılmasına katkı sağlamak üzere idari personel için ödül ve teşvik sistemi geliştirilmesi, 25. Birimlerin faaliyetlerinin daha sağlıklı bir biçimde izlenebilmesi ve değerlendirilebilmesi yönünde bilişim sistemlerinin daha üst düzeyde kullanılması. Bu amaçla geliştirilecek sistemlerin mevcut sistemlerle entegrasyonunun sağlanması önemlidir. 48