T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI

Transkript

1 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI MALATYA AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI MERKEZİ KURUM BİLGİ REHBERİ

2

3 * MERKEZİMİZ İŞLEYİŞİ * Bu rehber, Merkezimiz tarafından sizleri bilgilendirmek amacı ile hazırlanmıştır. Temel amacımız size yakışan hizmeti verebilmektir. MUAYENE İÇİN NASIL KAYIT YAPTIRABİLİRİM? * Merkezimize müracaatlar, bir gün önceden internet adresinden yapılabildiği gibi, 08:00 den itibaren merkezimiz girişinde bulunan girişte HASTA KAYIT biriminden yapılmaktadır. * Bu birimde yeterli personelle saat 08:00 ile 16:00 saatleri arası hizmet verilmektedir. * Merkezimizde, Hasta Kayıt ve Klinik hizmetleri sırasında; İstiklal Madalyası sahipleri, Gaziler ve Şehit yakınları, Engelliler ve 65+ yaşlılar, Hakimler ve Savcılar, Sağlık Personeli ile İl Dışından Sevkli gelen hatsalar öncelik hakkına sahiptir. * Günlük klinik hizmeti veren hekimler ve yaklaşık bekleme süresi ve izin durumları ile ilgili liste HASTA KAYIT biriminde bulunan ekrandan takip edilebilmektedir. Bu liste, ayrıca web sitemizde de mevcut olup isteyen hastalarımız buradan da takip edilebilmektedir. * Eğer merkezimize ilk defa başvuruda bulunuyorsanız hasta kayıt biriminden hekiminizi seçerek kayıt yaptırabilirsiniz. Kişisel bilgileriniz alınıp bilgisayar sistemine girişiniz yapıldıktan sonra, Hekim Seçme Hakkını kullanan hastalar ilgili hekime diğer hastalar ise iş yükü uygun olan hekime HASTA KAYIT biriminden yönlendirilmektedir. * Randevulu hastalarımızın, randevu saatinden önce kayıt işlemlerini yaptırmaları gerekmektedir. * Merkezimizin bina girişinde, Danışma Birimi olup, bilgi alma ve yönlendirme amaçlı hizmet vermektedir. * Yaslı ve özürlü hastalarımız, lütfen yardım için danışma birimine başvurunuz. * Hasta kabulü ve diğer tüm işlemleriniz için T.C. no su yazılı resmi kimlik belgeniz (nüfus cüzdanı, ehliyet, pasaport, evlilik cüzdanı gibi )kullanılacağı için, lütfen yanınızda getirmeyi unutmayınız. * Merkezimizin kaliteli hizmet sunumuna katkıda bulunmak amacı ile yapacağınız öneri, teşekkür ve karşılaştığınız sorunlar için İSTEK VE ÖNERİ KUTULARINA veya HASTA HAKLARI BİRİMİNE başvurularınızı yapabilirsiniz. * Merkezimizde günlük poliklinik muayene hizmeti, hafta içi 08:00-16:00 saatleri arasında verilmektedir. * Merkezimiz ayrıca; HAFTA İÇİNDE 16:00-08:00 saatleri arasında HAFTA SONLARI İLE RESMİ TATİL GÜNLERİNDE İSE 08:00-16:00 ve 16:00-08:00 saatleri arasında nöbetçi hekim ile ACİL Poliklinik hizmeti vermektedir.

4 * MERKEZİMİZ FİZİKİ YAPISI* Merkezimiz, toplamda 4 kattan oluşmaktadır. Bodrum Kat: Arşiv, Depo ve Sığınak, 1.Kat: Bilgi İşlem, Ayniyat, Taşınır Kayıt Kontrol,Faturalandırma, Teknik Şartname Komisyon Başk., Sterilizasyon, Yemekhane, Teknik Birim, Çamaşırhane, Isı Merkezi, 2.Kat: Başhekimlik, Başhekim Yardımcıları, Müdür, Özlük, Yazı İşleri, Gider Tahakkuk, Döner Sermaye, Röntgen, 1 den 10 numaraya kadar olan klinikler, Hasta Kayıt, Toplantı ve Eğitim Salonu ve Ameliyathane, 3.Kat: 11 den 29 numaraya kadar olan klinikler, Başhemşirelik, Başhemşire Yardımcısı, Çocuk Bakım ve Emzirme Odası, Vezne, SGK Onay, Hasta Hakları, Kalite, Protez Laboratuarı ve Kafeteryadan oluşmaktadır.

5 * HEKİM SEÇME HAKKI * Hekim seçme hakkı; hasta ve hasta yakınlarının kendisine uygulanacak sağlık hizmetinde, her türlü teşhis ve tedaviler için sağlık hizmeti verecek hekimini özgürce seçmesi anlamına gelmektedir. Bu hak ulusal ve uluslar arası metinlerde yer almaktadır. Örneğin: Hasta hekimini özgürce seçme hakkına sahiptir (Lizbon Bildirgesi 1981) Hastalar, sağlık sisteminin isleyişi ile uyumlu olarak hekimlerini ve diğer sağlık personelini ve sağlık kurumlarını seçme ve değiştirme hakkına sahiptir (Amsterdam Bildirgesi Mart 1994) Yeterli bilgiye sahip her birey farklı tedavi prosedürleri (yöntemleri) ve tedaviyi verecek kişiler oranında seçim yapma hakkına sahiptir. Hasta, hangi teşhis ve tedavi yönteminin kullanılacağı ve doktor, uzman veya hastane seçimi konularında karar verme hakkına sahiptir. Sağlık hizmetleri; bu tedaviyi uygulayacak çeşitli merkezler (Sağlık Kurumları) ve doktorlar ile alınan sonuçlar hakkında bilgi vererek bu hakkın kullanılabileceğini temin etmelidirler. Bu hakkın kullanımını engelleyen tüm engeller kaldırılmalıdır. Doktoruna güvenmeyen bir kişi başka bir doktor talep edebilir.(seçebilir) (Hasta Haklarına ilişkin Avrupa Statüsü Ana Sözleşmesi- Roma - Kasım 2002) Sağlık müesseselerinde tatbik olunan usul ve kaideler mahfuz olmak üzere, hasta; tabibini ve diş tabibini serbestçe seçer. (1960, Tıbbi Deontoloji Tüzüğü 5. Madde) Mevzuat ile belirlenmiş usullere uyulmak şartı ile hastanın, kendisine sağlık hizmeti verecek olan personeli serbestçe seçme, tedavisi ile ilgilenen tabibi değiştirme ve başka tabiplerin konsültasyonunu istemek hakkı vardır. (1998, Hasta Hakları Yönetmeliği 9. Madde) Yataklı tedavi kurumlarında mevcut her klinisyen uzmanın poliklinik hizmeti vermesine yönelik düzenleme yapılarak hastaların hekim seçmesine imkan sağlanır. (2005, Yataklı Tedavi isletme Yönetmeliği 8. Madde) Her hastanın sağlık hizmetine uygun olması ve yetkili hekimin uygun görmesi halinde, kendisine sağlık hizmeti sunan kişi ve kurulusu değiştirme hakkı bulunmalıdır. (Hasta Hakları ve Sorumlulukları TS Nisan 1997) Hasta, mevzuatın belirlediği kurallara, tıbbi uygulamanın özelliklerine ve kurumun koşullarına göre hekimini seçmekte özgürdür. (Hekimlik Meslek etiği Yönetmeliği 22. Madde)

6 *HASTA HAKLARI BİRİMİMİZ* Sağlık Bakanlığı, hastaların haklarının korunması ve sağlık kurumlarında yaşanan ve yaşanabilecek sorunları önlemek amacıyla Devlet hastaneleri ve Ağız Diş Sağlığı Merkezlerinde Hasta hakları Birimleri kurdu. Sağlık Tesislerinde Hasta Hakları Uygulamalarına ilişkin Yönerge'ye göre hasta hakları ihlallerinin önlenmesi, uygulamaların gerçekleştirilmesi, izlenmesi ve ülke genelinde koordine edilmesi amacı ile kurulan Hasta Hakları Birimleri; hasta haklarının neler olduğu ile ilgili bir standart oluşturacak, uygulamalar ile ilgili projeler geliştirecek, ihlallerinin önlenmesine çalışacak. Bu birimler şikayetleri dinleyecek, değerlendirecek, yönlendirecek ve şikâyetlerin ön görülen sürelerde sonuçlanmasını sağlayacak. Ayrıca hastanelerde hasta haklarını korumak ve sorunları çözüme kavuşturabilmek amacıyla Hastanelerde, Hasta hakları kurulu oluşturuldu. Kurul hasta haklarıyla ilgili başvuruları inceleyerek, değerlendirecek ve sonuçlandıracak. Hasta hakları uygulamaları ile ilgili olarak Başhekime önerilerde bulunacak. Ağız ve Diş Sağlığı Merkezimizde Hasta Hakları birimimiz tarihinde resmi olarak oluşturulmuş kısa sürede de gerekli çalışmalar yapıp faaliyetlerine başlamıştır. HASTA HAKLARI BİRİMİMİZ, 3. kat vezne bitişiğinde bulunmaktadır. Hasta hakları biriminin sorumlulukları şunlardır ; * Başta çocuklar ve özürlüler olmak üzere tüm hastaların danışmanlığını ve savunuculuğunu yapmak. * Başvuruları almak, ilk görüşmeyi yapmak, hasta hakları başvuru formunu doldurmak başvuru sahibine bilgi vermek, danışmanlık yapmak, *Hastaların eleştiri ve önerilerini dinleme, *Çalışmaları hasta merkezli yapmak, hastaların haklarını daha çok koruyan ve hastaları memnun etmeye ve alınan kararlara hastaları da dahil etmeye yönelik uygulamaları başlatmak. *Hasta hakları uygulamaları ile ilgili eğitim gereksinimlerini belirlemek, öncelikleri saptamak, eğitim konularını belirlemek, uygun zaman, yer, uygulama alanları ve eğitilen kişilerin belirlenmeleri konularında hasta hakları kurulu ile işbirliği yapmak, Her türlü öneri ve şikâyetiniz için Hasta Hakları Birimine başvurabilirsiniz

7 *MERKEZİMİZ STERİLİZASYON BİRİMİ* Merkezimizde kullanılan tüm malzeme, tıbbi alet ve cihazların, en son teknolojik yöntemlerle dezenfeksiyon/sterilizasyonunun sağlandığı paketleme sistemli özel birimimizdir. Artık hiçbir hastalık, ülkeler ve bölgeler sınırları içerisinde kalmıyor. Her an her türlü mikroorganizma her yere yayılıp, görülebiliyor. Dünyada birçok bulaşıcı hastalığın (Hepatit vs.) gibi bulaşıp yayılması birçok alanda olduğu gibi Diş Hekimliğinde de enfeksiyon kontrollerinin titizlikle uygulanmasını zorunlu hale getirmiştir. Diş tedavileri sırasında gerek hastaların gerekse sağlık çalışanlarının daha önce kendilerinde olmayan bir hastalığın oluşmasını önlemek ana görev ve hedefimizdir. Tek basına ısı veya tek basına basınç, sterilizasyon için yeterli değildir. Esas olan ısı ve basınç ın aynı anda ve belli bir süre uygulanmasıdır. Ancak bu şekilde bakterilere karşı etkili olmak mümkündür.bundan dolayı merkezimizde buhar basınçlı otoklav cihazları kullanılmaktadır Ayrıca kliniklerimizde özel kaplarında dezenfeksiyon sıvısı içerisinde bekletilen aletlerimiz, sterilizasyon birimine getirilmekte, mekanik temizliği yapıldıktan sonra tek tek paketlenip indikatör konularak otoklava verilmektedir. Steril edilen aletler tekrar hasta başında açılarak kullanılmak üzere kliniklere gönderilmektedir. Hasta güvenliği açısından tüm bu steril etme işlemleri ve indikatör takipleri eğitimli personelimiz ve enfeksiyon kontrol birimi sorumlularımızca takip edilmektedir.

8 *MERKEZİMİZ RADYOLOJİ BİRİMİ* Merkezimiz diş röntgen işlemleri ile ilgili 08:00-24:00 saatleri arasında hizmet veren birimimizdir. Doğru teşhis, doğru tedavi ve doğru sonucun alınması için hekimlerimizin diş tedavilerinin her aşamalarında ihtiyaç duyduklarında talep ettikleri bir hizmettir. Hekimlerimizin 3. gözü veya karanlıkta kaldıklarında ihtiyaç duydukları rehberleri diyebiliriz. Merkezimizde Kullanılan Röntgen Cihazları: * Panaromik ve Sefalometrik Röntgen Cihazı: bu cihaz aynı anda ağızdaki tüm dişleri ve çene kemiğini birlikte gösterir. * Preapikal Röngen Cihazı : Dislerin tek yada birkaçını birlikte görüntüler.(küçük film) * Diş Tomografi Cihazı : Ayrıca hekimlerimizin ihtiyaç duyduklarında kullanabilecekleri RVG cihazımızda da mevcuttur. Röntgen çekimi ile ilgili bilgi ve uyarılar: HAMİLE OLANLAR veya HAMİLELİK ŞÜPHESİ olanlar dikkat edilmesi gereken hastalardır. Doktorunuzla durumunuzu paylaşın. Bu dönemde tedavi için gerekli ise, ağız içinde 1-2 film alınabilir. Her ne kadar diş hekimliğinde çekilen röntgenlerde verilen radyasyon miktarı çok az ve karın bölgesine çok yakın değilse de, gelişmekte olan bebeğin zarar görmesini önlemek için mutlaka kurşun önlük kullanılması gerekir. Her şeye rağmen ilk 3 ay film çekilmesinden kaçınmakta yarar var. Diş röntgeni, Diş Hekimimizin dişler ya da genelde ilgili problemleri teşhis etmesine yardımcı bir yöntemdir. Örneğin, ağız içi muayenesi ile sadece fark edilebilen büyük çürükler teşhis edilebilirler, oysa röntgen ile başlangıç çürükleri de tespit edilebilir. Yada ağızdaki apsenin tam olarak hangi dişten kaynaklandığı, dişlerdeki yapı bozuklukları, kök kırıkları, kist yada tümörleri röntgenle tespit edilebilir çocuğun süt dişlerinin altında gelişen daimi dişlerini ve bunların doğru gelişip gelişmediği de röntgende görülebilir. Çok düşük dozlarda bir radyasyon olduğu için çocuğa zararı söz konusu değildir. Kliniklerden röntgen istenen hastaların periapikal, panaromik ve tomografileri radyoloji biriminde çekilir. Sonuçlar 10 dk içinde hastaya verilir.

9 *MERKEZİMİZ KLİNİKLERİ* Muayenehane entegre sistemi ile saat 08:00-16:00 saatleri arasında diş hekimlerimizce verilen ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin sunulduğu birimlerimizdir. Kliniklerimizde; ağız ve diş sağlığı muayenesi, diş çekimleri, diş dolgusu, kanal dolgusu, diş taşı temizliği ve diş eti hastalıklarının tedavileri ile, sabit kron-köprü protezleri ve hareketli tam ve yarım damak protezleri yapılmaktadır. Acil (nöbetçi hekim) kliniğinde ise hafta içi her gün 16:00-08:00 saatleri ve hafta sonu ile resmi tatil günlerinde ise 08:00-16:00 ve 16:00-08:00 saatleri arasında hizmet verilmektedir. Muayene İçin Müracaat Eden Hastaların ; *Hasta Kayıt biriminden kayıt alıpta muayene olmayan hastaların, fazladan muayene katkı ücreti ödememeleri için kayıtlarını sildirmesi, *İçeride hasta varken kliniğe girmemeleri, *Muayene sıralarına uymaları, *Muayene sırasında cep telefonlarını kapatmaları, *Verilen randevu tarihlerine uymaları, *Randevu kartlarını yanlarında getirmeleri, Hizmet Kalitesi açısından önemlidir.

10 *MERKEZİMİZ PROTEZ LABORATUARI* Diş protez laboratuarımız, hastalarımızdan alınan protez ölçülerimizin model elde edilmesinden protezin hazırlanıp ağza takılacak hale gelinceye kadarki tüm işlemlerin gerçekleştirildiği birimimizdir. Ayrıca her türlü kırık tamirleri, diş ilavesi, kroşe ilavesi, sıcak ve soğuk protez besleme işlemleri de laboratuarımızda diş teknisyenlerimizce yapılmaktadır. Laboratuarımızda yapılamayan kron-köprü protezi ve iskelet protezlerinin döküm işlemleri ise, sözleşmeli özel diş protez laboratuarlarında yaptırılmaktadır. Protez yapımı, hasta muayene olduktan sonra muayeneyi yapan hekim tarafından başlatılır. Uygun protez tipi hastaya açıklanır ve hasta onayı alınır.sosyal güvencesi olan hastaların Sosyal Güvenlik Kurumundan müstehaklık onayı almaları gerekmektedir. Müstehaklık onayı alındıktan sonra ilgili hekim tarafından belirlenen plan çerçevesinde protez yapımına başlanır.

11 *MERKEZİMİZ ENFEKSİYON KONTROL BİRİMİ* Enfeksiyon Kontrol Komitesi: Merkezimizde enfeksiyon oranı ve riskini en alt düzeye indirmek için düzenlemeler yapan çalışlarımıza eğitimler verip bilgilendiren, oluşabilecek aksaklıkları düzeltip tüm eksiklikleri ile gerekli alt yapı ve donanım ihtiyaçlarını tespit ederek kurumca teminini sağlayan birimimizdir. Merkezimizde hasta ve çalışan güvenliğinin üst düzeyde sağlanabilmesi için çeşitli zamanlarda eğitimler verilmiş ve ihtiyaç duyuldukça verilmeye devam edilmektedir. Enfeksiyon kontrolü için merkezimizde alınan bazı önlemler : Hastalarda kullanılan tüm aletler otoklavda paketleme yöntemi ile sterilizasyon yapılmakta ve paketteki aletler hastada kullanılırken açılmaktadır. Maske, muayene eldiveni, koruyucu gözlük kullanımı : Solunum, temas, kan ve tükürükle, hekim hasta arasında geçebilecek mikroplardan hem hastayı hem de hekimi ve yardımcı personeli korur. Hasta önlüğü kullanımı: tedavi sırasında hastaların elbiselerine kan ve tükürük aracılığı ile bakterilerin geçmesini engeller. Her hasta için tek kullanımlıktır. Disposible (tek kullanımlık) alet kullanımı: kliniklerimizde, diş hekimliğine özel tek kullanımlık enjektörler kullanılmaktadır. Bu enjektörlerde kullanılan iğne uçları, anestezik solüsyonlar, hastaların ağızlarını çalkaladıklar plastik bardaklar, tedavi sırasında ağızdaki tükürük ve kanı emen alet uçları olmak üzere birçok alet ve malzeme tek bir hasta için kullanılmakta ve sonra tıbbi atık kutusuna atılmaktadır. Dezenfektan sprey ve solüsyonlar: Hasta koltuklarımız her hastadan sonra dezenfektan spreyler yardımı ile temizlenmektedir.tüm kapı kolları saatlik olarak dezenfektan spreyler ile temizlenmektedir.

12 *MERKEZİMİZDE YAPILAN TEDAVİ UYGULAMALARI* 1- İLK MUAYENE (ORAL DİAGNOZ) Merkezimize başvuran hastalarımızın tüm kliniklerimizde ilk muayeneleri yapılırken genel sağlık durumları ile diş hekimliği uygulamaları için risk oluşturabilecek sistemik rahatsızlıkları sorgulanır. Radyolojik tetkikleri gerekiyorsa radyoloji bölümüne yönlendirilir. Kalp damar hastalıkları ile ilgili, gerekiyorsa konsültasyon işlemi ile biyokimya, mikrobiyoloji, hematoloji gibi yardımcı laboratuar muayeneleri için Devlet Hastanesi ilgili birimlerine sevk edilir. Klinik bulgular, röntgen ve laboratuar sonuçları ile birleştirilir ve hastanın tedavi planlaması düzenlenir. Daha sonra randevu verilerek tedavi düzenlemeleri yapılır. Diş hekiminizi kronik hastalıklarınız ve sürekli kullandığınız ilaçlar konusunda bilgilendiriniz. Sistemik hastalıklar mutlaka muayene anında sorgulanmalıdır. Mesela; Diyabet, kalp-damar hastalıkları, tansiyon, hormonal rahatsızlıkların hepsi ve bu hastalıklar ile ilgili kullanılan ilaçlar diş hekimliğinde tedavi planlamalarını değiştirebilir. Örnek olarak; diyabet, kalp ve damar sertliğinde kullanılan ilaçlar kanama-pıhtılaşma zamanını etkilediği için cerrahi uygulamalarda tedbir alınması ve çok dikkatli olunmasını gerektirir. Bulaşıcı hastalıkların tümünde, ağız ve diş sağlığı ile ilgili tedavi planlamaları hastanın rahatsızlığı göz önüne alınarak düzenlenmelidir. Damak, dudak, dil, yanak ve diş etlerinde dikkat çeken lezyon ve bulguların doğru değerlendirilmeleri gerekmektedir. 2- CERRAHİ İŞLEMLER (DİS ÇEKİMİ) Günümüz diş hekimliğinde artık öncelikle dişi tedavi etmek ağızda tutmak hedeflenmekle birlikte bazı durumlarda hasta sağlığını koruma veya tedavi planlaması nedenleri ile diş çekimi yapılmaktadır. Dişler Neden Çekilir : *İleri derecede çürük, madde kaybı ve tedavi ile kurtarılamayacak dişler. * Çarpma nedeni ile tedavisi yapılamayacak şekilde kırılan dişler. * Kanal tedavisine rağmen kurtarılamayan apseli dişler. * Tedavide gecikilmiş ileri derecede diş eti iltihabı nedeni ile sallanan dişler. * Zamanında düşmeyen süt dişleri * Aşırı pozisyon değişikliği nedeni ile(dönme-yatma v.s gibi) sorun haline gelen dişler. * Kist ve Tümör içerisindeki dişler. * Tam sürmemiş (gömülü) ve sorun yaratan dişler. * Yer darlığı nedeni ile ortodontik tedaviye (ağız içi çapraşıklığın ve oklizyonun düzeltilmesine) yardımcı olmak amacı ile sorunlu ve sorunsuz olarak dişler çekilebilir.

13 Çekim öncesi yapılması gereken şeyler nelerdir? : Bir hastalığınız ya da alerjiniz varsa ve bu sebeple sürekli kullandığınız *ilaçlarınız varsa kesinlikle bunları hekiminize söylemelisiniz. * Hekiminiz çekim öncesi bir ilaç kullanmanızı(örneğin antibiyotik) önerdiyse, mutlaka saatlerine uyarak düzenli bir şekilde kullanmalısınız. * Çekimden önce aspirin v.s gibi pıhtılaşmayı geciktiren ilaçlar alınmamalı. Eğer sürekli kullandığınız kan sulandırıcı ilaç varsa hekiminize danışarak belirli bir süre evvelinden ilaç kullanımına ara vermelisiniz. * Diş hekiminize gelmeden önce mümkünse dişler fırçalanmalı ağız bir antiseptik suyla çalkalanmalıdır. Böylece ağızdaki bakterilerin azalması ve enfeksiyon riskini düşürmesi iyi olur. Diş çekimi sonrası yapılması gereken şeyler : * Çekim yerine konan tampon dakika kadar kalmalıdır. * Çekim sonrası ağız su ile çalkalanmamalı, 2 saat bir şey yiyip içilmemeli, süre sonrasında da ılık şeyler tercih edilmelidir. * Küçük yaştaki hastaların uyuşukluk bulunan dudak, dil ve yanak gibi yumuşak dokuları dişleri ile veya tırnakları ile tahriş etmeleri önlenmelidir. * 24 saat sigara içilmemelidir. Sigara pıhtının bozulmasına ve yara yerinin iltihaplanmasına sebep olabilir. * Hiçbir şekilde çekim yerine dokunulmamalı, yara bölgesi emilip tükürülmemeli, ağızda tükürük biriktirilmemeli,çekim bölgesinde tampon olduğu için korkmadan tükürüğünüzü yutabilirsiniz. * Uyuşukluk geçtikten sonra ağrı olursa aspirin dışında bir ilaç kullanılmalıdır. * Çekim bölgesi temiz tutulmalı, yara içerisinde yemek artığı dolması önlenmelidir. * Kanamanın (bilhassa zor çekimlerde) hafif sızıntı halinde 6-24 saat sürmesi normal kabul edilmekte, ancak aşırı kanama varsa ya da süre aşılmışsa mutlaka diş hekimine başvurulmalıdır. * Uzun süren ağrı ve şişme durumunda da hekime başvurulmalıdır. 3- KONSERVATİF DİŞ TEDAVİSİ (DOLGU YAPIMI) Dolgu nasıl yapılır : Dolgu maddelerinin çoğu sadece dişe tutunur, yapışmaz. Bu nedenle diş hekimleri dolgu yaparken, dolguyu tutturmak için bazı önlemler alırlar. Bu önlemler çoğunlukla çürük bölge temizlendikten sonra özel tutucu oyuklar (kavite) hazırlanması ile sağlanır. Dolgu yaparken ana kural iyi bir kavite (dolgunun yerleştirileceği oyuk) hazırlanıp yapılacak dolgunun dişin çürümeden önceki anatomik seklindeki doğal biçimini tekrar kazandırmaya çalışmaktır. Dolgu maddeleri ve seçimi: Dolgu maddeleri, doku dostu ve insan için zararsız maddelerdir ve kullanılacak ağız içi bölgesine göre seçilir. Dolgu maddelerini seçerken diş hekimleri; arka dişlerde, çiğneme basıncına dayanabilmesini, ön dişlerde ise mümkün olduğunca fark edilmemesini ve diş özüne zarar vermemesini göz önüne alırlar.

14 Kullanılan dolgu maddeleri hakkında bilgiler : a- Amalgam Dolgular (Gümüş Dolgu): Çok dayanıklı, arka dişlerde çok yaygın olarak kullanılan ve ekonomikte olan bir dolgu maddesidir. Fakat görünümü estetik değildir. İçerisinde, gümüş-kalay-bakır ve çinko dan oluşan tozun cıva ile karıştırılması ile hazırlanır. Dişe uygulandıktan sonra birkaç saatte sertleşir. Aşınma direnci yüksektir. Özellikle azı dişeri için günümüzde kullanılan en iyi ve başarılı dolgu maddesidir. b- Kompozit Dolgu (Beyaz Dolgu) : Estetik dolgu maddeleridir. Çeşitleri çoktur. Diş rengine uygun olarak renk seçilebilir. Özel bir ışık ile sertleştirilen bu dolguların Amalgam Dolgudan üstünlüğü estetik olusudur. Dişlerin konumu ve çürüğün durumuna göre doğru uygulandığında başarılı sonuçlar verir. Kompozit Dolguların avantajları : En büyük avantajı estetik olmasıdır. Dolgunun yapımını takiben hemen cilalanabilir. Sadece çürüklerin restore edilmesi değil, dişlerin rengini ve biçimini değiştirerek kozmetik işlemler içinde kullanılabilir. Kompozit Dolguların Dezavantajları : Kompozit dolgular katman-katman uygulanır ve özel bir ışık ile sertleştirilir. Bu nedenle uzun sürer ve daha zordur. Fiyatı amalgamdan daha pahalıdır. Son yıllarda çiğneme basıncı ve aşınmalara karsı oldukça dayanıklı hale getirildiyse de amalgam dolgu kadar dayanıklı değildir. Uzun zaman sonra renk değişimi görülebilir. 4- PERİODONTOLOJİ (DİŞ ETİ HASTALIKLARI) TEDAVİSİ Sağlıklı diş eti açık pembe renktedir. Diş eti cebi dışında (normalde 1-1,5mm) kemik dokuya sıkıca yapışmış olup, portakal kabuğuna benzer parlak, pütürlü bir görünümdedir. Dişler muntazam olarak ve doğru bir şekilde temizlenmediği zaman üzerinde ve aralarında biriken yiyecek artıkları bakteri üretirler. Bakteri plağı dediğimiz bu püremsi birikintiler dişin yüzeyi ile birlikte, diş ile diş etinin birleşme yerinde diş eti cebi dediğimiz bölgelerde birikerek zamanla tükürüğümüzde bulunan ve kalsiyum ve çeşitli minerallerle birlikte diş taslarını oluştururlar. İşte diş çürüğü ve diş

15 eti rahatsızlıklarının ana sebebi budur. Bakteri plağının içerisinde üreyen mikroorganizmalar, bilhassa sekerli gıdaları parçalayarak asit üretirler. Bu asit küçük bir bölgede başlayıp, giderek büyüyen bir şekilde dişi çürütür. Aynı şekilde tartarlaşan (diş tası) bu plaklar diş eti cebi bölgesinde diş etinin gerilmesine sebep olarak, bu bölgedeki kılcal kan damarlarına gelen kanın kirli kan olarak dönüsünü engeller. Dolayısı ile o bölgeye yeni temiz kan ulaşamayınca o bölgedeki diş eti beslenemez, hastalanır, çekilir. Dişeti çekildiğinde altındaki kemik destek dokuda rezorbsiyona (erime)uğrayarak diş desteksiz kalarak sallanmaya baslar. Diş Eti Hastalıklarının Belirtileri Diş eti hastalıklarının ilk ve en önemli belirtisi diş eti kanamasıdır. Sağlıklı diş eti kanamaz. *Diş etlerinde şişmeler ve kızarmalar olur. Yani diş etlerinde renk ve sekil değişmeleri olur. * Diş etleri çekilebilir ve açığa çıkan kök yüzeylerinde hassasiyet oluşur. * Diş eti kenarlarında veya dişler arasında diş taşlarına bağlı olarak oluşan siyah alanların oluşması. * Diş etlerinden iltihap gelmesi, * Dişlerde sallanmalar, uzamalar ve dişler arasında açılmalar olur. Ağızda sürekli bir kötü koku ve kötü tat olur. Bakteri plağı dışında diş eti rahatsızlıklarının sebepleri : * Genetik faktörler: Diş eti hastalıklarının yapılan araştırmalara göre %50 oranında genetik bir yatkınlığa bağlı olduğu belirtilmektedir. * Sigara: Diğer birçok hastalık gibi diş eti hastalıklarına da sebep olur. * İlaç kullanımı: Doğum kontrol hapları, antidepresanlar ve kalp ilaçları ağız sağlığını etkiler. * Hormonal değişiklikler: Hamilelik, puberte, menapoz v.s gibi hormonal değişikliklerin yoğun olduğu dönemlerde ağız hijyenine ayrıca bir özen gösterilmesi gereklidir. * Stres. * Diş sıkmak veya gıcırdatmak: bu durum periodontal doku yıkımına sebep olur. Bazen bunu önlemek için hastalara gece plağı yapılır.

16 * Kötü beslenme: Vücudun bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve buna bağlı olarak da diş eti enfeksiyonları da dahil olmak üzere enfeksiyonlarla mücadelenin zorlaşmasına neden olur. * Diyabet (şeker) hastalığı: Diyabet (şeker) hastaları periodontal (diş eti) hastalıkları açısından yüksek risk grubuna girerler. Ağız hijyenine çok dikkat etmeleri ve zaman zaman diş hekimine kontrole gitmeleri gerekir. * Kötü yapılmış kron-köprü ve dolgular: Diş etine basan ve taşkın olarak yapılmış dolgu, kron ve köprüler diş etlerinde geçici ve kalıcı problem oluştururlar. 5- KANAL TEDAVİSİ (ENDODONTİ) Kanal tedavisi, pulpanın (sinir, kan ve lenf damarlarını içeren dişin içindeki yumuşak doku) hasar gördüğü durumlarda uygulanan bir tedavi seklidir. Öncelikle şu bilinmelidir. Doğal dişin yerini hiçbir yapay diş tutmaz. Bu nedenle kendi doğal dişlerimizi sonuna kadar bir şekilde tedavi ettirerek korumalıyız. Ancak hiçbir tedavi çözümü kalmamış ise diş çekilir. Dişin canlı kısmı pulpa, kendini tamir edemeyecek derecede zarar gördüğünde ölür. Genellikle buna, kırılan dişlerdeki veya derin çürüklerdeki bakteriler sebep olur. Böyle bir durumda eskiden genel olarak diş çekilirdi. Günümüzde ise kanal tedavisi uygulanarak kurtarılabiliniyorsa kanal dolgusu yapılıyor. Kanal dolgusu yapılmazsa canlılığını kaybeden dişteki enfeksiyon kök ucundaki dokulara ulaşarak çene kemiği de iltihaplanarak aşınır. Meydan gelen bu boşlukta apse oluşur. Bu tabloya ağrı ve şişlikte eşlik eder ve diş kısa zamanda çekime gider. Kanal tedavisi yapım aşamaları: *Kanal tedavisi yapılacak dişte ağrı olmaması için dişe anestezi yapılır. * Sonra dişin kron kısmından itibaren çürük kısımlar temizlenir. Dişin özü pulpaya ulaşınca bu hastalıklı, yumuşak dokuda çıkarılır, tüm kanal içerisindeki sinir ve doku artıkları temizlenir. * Kök ucuna kadar bazı ilaçlar uygulanarak kanala sekil verilir. İhtiyaç varsa bazı ilaçlar uygulanarak iyileşme hızlandırılır. * Dişin ve çürüğün durumuna göre tek seansta kanal tedavisi yapılıp dolgu tamamlanabilir. İltihaplı durumlarda ise birkaç veya daha fazla seansta tedavi

17 gerekebilir. Bu durumda seanslar arasında diş iyileşinceye kadar geçici dolgu maddeleri ile dişin üzeri kapatılır. İltihabın üremesinin durduğu ve kök ucundan iltihap gelmesi sona erdikten sonra kanal içerisi özel bir dolgu maddesi ile kök ucuna kadar doldurulur. * Kanal dolgusu yapılan diş eğer yeniden enfekte olmaz ise yeniden çürümesini önleyici tedbirler alınırsa ve çok iyi bir ağız bakım ve hijyeni sağlanırsa çok uzun süre hatta ömür boyu bu dolgu kullanılabilir AĞIZ BAKIMI VE DİŞ FIRÇALAMA Ağız bakımı: Ömrümüz boyunca korumamız gereken ve olmazsa olmaz olan yaşam alışkanlıklarımızın en önemlilerinden bir tanesi de ağız bakımı alışkanlığıdır. Bu alışkanlık, süt dişlerinin çıkmasıyla daha bebeklikten başlayıp önce anne babaların ve çocukluktan itibaren ise bireylerin kazanmaları gereken bir alışkanlıktır. Bir insan ağız bakım alışkanlığını bir yasam biçimine dönüştürürde bu kapsamda doğru bir diş fırçalama alışkanlığı da kazandığında iddialı bir şekilde şu söylenebilir. Dişlerin çürümesi bir kader değildir. %90 olarak kendi ihmal ve bakım eksikliğimiz ile olmaktadır. İyi bir ağız bakımı ve doğru bir diş fırçalama olduğu zaman kendi dişlerimizle ihtiyarlayabiliriz. Ağız bakımında ana amaç ağız hijyenini sağlamaktır. Dişlerimizde ve ağzımızdaki yumuşak dokuda herhangi bir rahatsızlık duymadan da muntazam aralıklarla diş hekimimize gitmemiz gerekmektedir. Zira bazen sizin göremeyeceğiniz ve henüz şikayetiniz yokken başlangıç rahatsızlıkları ve diş çürükleri diş hekiminizce tespit edilir ve hemen tedavi edilerek sağlıklı hale kolayca getirilebilir. Geç kalmak her hastalıkta ve her zaman olduğu gibi dişlerimizde de sorunları büyütür.

18 *DOGRU DİS FIRÇALAMA TEKNİGİ:* Dişleri korumanın kısmen de diş etleri ile ağız içi yumuşak dokuları korumanın en etkili yolu düzenli ve doğru bir şekilde diş fırçalamaktır. Diş fırçalamada ilk adım fırça seçimini doğru yapmaktır. Eğer diş hekiminiz ya da dişlerinizin özel durumu nedeniyle farklı bir fırça tercihi gerekmiyorsa en uygun fırça, fazla büyük kafalı olmayan ve orta sertlikteki fırçalardır. Günde en az 2 kere dişler düzenli olarak fırçalanmalıdır. Bunlardan bir tanesi aksam yatmadan önce artık ağzımıza bir şey almayacağımıza karar verdiğimizde yapılan fırçalama ki; Bu fırçalama, olmazsa olmaz bir zorunluluktur. Zira gıda artıklarının bakterilerle asit oluşturabilmesi için 1,5-2 saate ihtiyacı vardır. Fırçalanmamış bir ağızda bulunan gıda artıkları gece boyunca bakterilerle asit oluşturmak için bol bol

19 Diş macunu kullanmak fırçalamanın yardımcı unsuru olması bakımından önemlidir. Hem içerisindeki katkı maddeleri ile hem de ağızda sağladığı hoş koku ve fırçanın akıcılığını sağlaması bakımından gereklidir Diş parlatma tozlarını hekiminiz önermeden kullanmayın. Aşırı kullanmalar diş sağlığı için zararlıdır. Dişler fırçalanırken fırça diş eti hizasına belli bir açı ile tutularak diş etinden dişe doğru ve gıda artıklarını ağız boşluğuna atacak şekilde yapılır. Yani Kırmızıdan (diş etinden ) beyaza (dişe) doğru bu hareket sert darbeler halinde değil 45 derecelik açıyla hafif bastırarak dairesel ve düz bir süpürme hareketi seklinde olmalıdır. Dişlerinizi fırçalarken yine bir alışkanlık kazanmak için her zaman hangi çenenin hangi dişlerinden başlayacak iseniz hep oradan başlayarak tüm alt ve üst çene dişlerinin iç ve dış yüzleri aynı sırayı takip ederek fırçalamayı tamamlamalısınız. Böylece hiçbir bölgeyi unutmamış olursunuz. Mümkün olduğunca üst çene dişlerini ayrı, alt çene dişlerini ayrı fırçalamalıyız. Diş fırçalamasında esas amacın dişlerimizin arasındaki gıda artıklarını ağız boşluğuna atarak ağızdan uzaklaştırmak olduğuna göre; alt çene dişlerini ayrı, üst çene dişlerini ayrı fırçalamamız gerekir. Eğer birlikte fırçalama yaparsak, üst çene için doğru yapılan yukarıdan aşağıya süpürme hareketi ile süpürülen gıda artıkları alt çene dişlerinin arasına atılacağından alt çene dişler için yanlış olur. Aynı şekilde alt çene dişler için doğru yapılan aşağıdan yukarıya süpürme hareketi de üst çene dişleri için yanlış olur. Yani üstten süpürdüğümüz gıda artıklarını alt dişlerin arasına sokmadan ağız boşluğuna atmak ve alt dişler arasındaki gıda artılarını da üst dişlerin arasına sokmadan ağız boşluğuna atmak için alt ve üst çene dişler ayrı, ayrı fırçalanması gerekir. Dişlerin iç yüzeyleri de ihmal edilmeden aynı dış yüzleri gibi fırçalanmalıdır. Dişlerin çiğneme yüzeyleri ise fırça düz olarak iler geri ve dairesel hareket ettirilerek fırçalanıp temizlenir. Doğru diş fırçalama süresi, alışkanlık kazanıncaya kadar daha uzun (10-12 dakika ), fırçalama alışkanlığı kazandıktan sonra ise 2-3 dakika sürmelidir. Fırça kişiye ait bir araçtır. Başkası kullanmamalıdır. Fırça demetleri dağılıp eskidiğinde yenilenmelidir.(tahminen 6-8 ayda) Bazen dişlerin dizilimleri itibariyle farklı fırçalarda kullanılmalıdır. (ara yüz fırçaları vs gibi) Ayrıca diş ara yüzlerinin daha etkin temizlenmesi için diş ipi de kullanılmalıdır. Bütün bunlarla ilgili öneriler ve bilgi için diş hekiminize müracaat etmeniz gerekir.

20 6- PROTEZ TEDAVİSİ Protez nedir? : Genel anlamı ile kaybedilen bir uzvun yapay bir şekilde yerine konulmasına denir. Ayak protezi, kalça protezi v.s. gibi. Diş hekimliği içinse; herhangi bir nedenle kaybedilen diş veya dişlerin, çiğneme fonksiyonunu, konuşma fonksiyonunu ve estetik görüntüsünü yeniden hastaya kazandıran tüm yapay materyallerdir. Diş hekimliğinde protezler 2 ana gruba ayrılır. SABİT PROTEZLER - HAREKETLİ PROTEZLER 1-SABİT PROTEZ TEDAVİSİ (KRON-KÖPRÜ PROTEZİ) : Sabit protezler hasta tarafından takılıp çıkarılamayan protezlerdir. Kron nedir? : kırık veya aşırı çürük nedeniyle madde kaybına uğrayan dişleri restore ederek dişin hem korunmasını hem de normal diş formuna getirilmesi için, dişin üzerinin doku ile uyumlu bir malzeme ile kaplanması yöntemidir. Çeşitleri : Full (tam) metal kron Metal destekli porselen veya akrilik kron Full (tam) porselen veya akrilik (jaket) kron Kronlar, dişin üzerine doku koruyucu bir yapıştırıcı malzeme ile yapıştırılarak sabit kalmaları sağlanır. Köprü nedir? : ağızda bir veya birden fazla diş eksikliği varsa ve bu eksik diş veya dişlerin 2 tarafında da sağlıklı dişler mevcut ise, bu 2 taraftaki sağlıklı dişlerden destek alınarak (onlara sabit olarak tutturularak) eksik dişlerin tamamlanması yöntemidir. Köprü proteze neden ihtiyaç duyulur? : Ağızda 28 veya 32 tane dişimiz varken bir veya birkaç dişin eksilmesi ile neden köprü protezi yapılsın ki diğer dişler pek ala idare eder diye düşünülebilir. Bu ise yanlış bir düşüncedir. Söyle ki; ağzımızda alt ve üst çene dişleri, birinin girintisine diğerinin çıktısı gelecek ve doğru çiğneme işlemi yapacak bir düzende sıralanmıştır. Bu dizim aynı zamanda çenemizde yan yana duran dişlerimizde birbirilerine belli noktada değerek destekleyip hep aynı yerlerinde kalmalarını sağlamaktadırlar. Eğer ağzımızdaki diş diziminde bir veya birkaç diş eksilir ise dişlerde meziyalizasyon dediğimiz bir hareket gelişir ve çekilen dişlerin boşluğuna doğru yandaki dişler kaymaya baslar. Alt ve üst çene dişlerinde uzamalar ve sarkmalar olur. İste bu hareketlerin olmaması için eksik dişlerin kron-köprü protezi ile tamamlanması gerekir. Eğer yapılmaz ise; Ağızdaki kapanış bozulacağı için çiğneme fonksiyonu bozulur. Eksik, ön bölgede ise görüntü bozulur. Konuşurken sesimizin tonu değişir.

21 Tükürük sıçratabiliriz. Kapanışı değişen dişler, aşınır. Buna bağlı olarak eklemlerde ses ve ağrı oluşur. Ayrıca dişler boşluğa doğru kaydıkça yan yana temasları kaybolur birbirilerini destekleyemezler. Destek kaybolunca dişlerin aralarında boşluklar oluşur. Bu boşluklarda gıda birikimi çoğalarak çürükler hızlanır Bütün bu kaymalar ve eğilmeler sonucu hem dişte hem de diş etinde istenmeyen gerilimler sonucu diş eti ve destek kemik dokularda da tahribatlar oluşur. Yapılan kron ve köprü protezleri nasıl korunmalıdır? : Esas olan ağzımızdaki ana dişlerin korunması olmakla beraber, bu köprü protezlerde esas dişimiz gibidir. Onun için ağız bakımı ve fırçalama ve diş ipleri ile ana dişlerimiz gibi bu protezlerinde temizliğini sağlamalıyız. Temizlik doğru yapılmazsa dişler ve diş etleri zarar görür. Diş veya dişi tutan kemik herhangi bir şekilde zarar görürse kron köprü protezi de desteğini kaybedip zarar görür. Özellikle köprünün etrafını, alt boşluk kısmını ve doğal dişi ile bağlantı alanlarını daha özenle temizlemek gerekir. Fırçalar ve diş ipi bu alanlara ulaşmamıza yardımcı olur. Kron-köprü protezlerinin planlanması ve türleri itibariyle yapılması aşamasında diş hekimi faktörü, yapılan köprünün ömrünü belirleyen en önemli faktördür. 2-HAREKETLİ PROTEZ: İstenildiği zaman hastanın kendisinin takıp çıkarabildiği protezlerdir. Hareketli protezler; Ağızda, sabit protez yapma imkanı kalmayan diş eksiklikleri olduğunda, bilhassa arka bölgelerde dişsiz sonlanan ağızlarda, diş eksikliği oldukça fazla olan yada hiç kendi dişi kalmayan ağızlarda uygulanır. 2 ana çeşidi vardır. 1- Parsiyel protezler: Kısmi dişsizlik olan ağızlarda uygulanır. Hastanın ağzında kalan kendi dişlerine yapılan kroşe (kanca) vasıtası ile tutuculuğu sağlanan protezlerdir 2- Total protez: Hastanın ağzında hiç kendi dişi kalmadığında uygulanan protezlerdir. Hassas tutuculu protezlerde yapılabilir: Bunlar bu 2 ana çeşit protezlerin dışında, kısmi dişsizlik olan ağızlarda yapılır. Fakat Parsiyel protezlerde olduğu gibi, kroşe (kanca) gibi dışarıdan görünen bir aparatı olmayan ve özel kronlarla tutuculuk sağlanan estetik kısmi protezlerdir. Hareketli protezlerin temizliği :

22 Aynen kendi dişlerimiz için yaptığımız ağız bakımı ve diş fırçalama, temizleme işlemleri gibi protezlerimizin de temizlik ve bakımını muntazam olarak yapmak gerekir. Plak ve tartar oluşumunun önüne geçebilmek, protez altındaki dokuların sağlığını korumak ve muhtemel enfeksiyonların önüne geçebilmek için düzenli bakım şarttır. Yemeklerden sonra protezinizi su ile yıkamanız yetmez. Mutlaka fırça ve macun veya sabunla yıkamalısınız. Yatmadan önce kendi dişlerinizle beraber protezlerinizi de diş fırçası ve diş macunu ile temizleyiniz. Aşındırıcı toz kullanmayın bu kendi dişlerinize de protezlerinize de zarar verir. Günlük bakımın dışında, özel, suda eriyen protez tabletleri kullanarak haftada veya 10 günde bir kimyasal protez bakımı da yapabilirsiniz. Bütün bunlara rağmen uzun süre kullanılan protezlerde, protezlere nüfus eden ve sizin temizleyip çıkaramadığınız lekeler ve tartarlar oluşmuş ise bunlar ancak diş hekiminiz nezaretinde özel temizleme yöntemleriyle giderilerek yeniden polisajlanır. Protezlerinizin temizliğini yaparken düşürüp kırmamaya özen gösterin, gerekirse yumuşak bir örtü üzerinde bu isi yapınız. Sunu unutmamak gerekir. Nasıl ki takma bir ayak kendi ayağımız gibi olamıyorsa Dünyanın en iyi teknolojileri ile bile yapılsa hiçbir protez, (takma diş) de doğal dişlerimizin işlevini yapamaz.. Bu durumu bilerek ağzımıza takılan protezleri, öncelikle kabullenmeliyiz Ona alışma süresince sabır göstermeliyiz. Günümüzde diş protezleri doğal görünümlü yapılabilmektedir. Buna rağmen proteziniz sizin bir parçanız haline geldiğinde ancak güven oluşur. Normal şartlarda bir çok yiyeceği yiyebilirsiniz. Aşırı sıcak, aşırı soğuk ve yapışkan yiyeceklerden kaçınmak gerekir. Çiğneme anında çenenin her iki tarafını da kullanmalı ve protezin dengesini bozmamalısınız. SAĞLIKLI GÜLÜŞLER DİLERİZ

23 ADRES : TOKİ KONUTLARI YAVUZ SELİM MAH. 1. CAD. NO:34.. MALATYA TELEFON : / /87 FAX : WEB :