YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI

Transkript

1 YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI SONUÇ RAPORU Ocak 2012 HSYK Strateji Geliştirme Bürosu

2 YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI SONUÇ RAPORU Aralık 2010 Erzurum, Kahramanmaraş, Midyat, Van Aralık 2010 Afyonkarahisar, Kastamonu, Kayseri, Konya Ocak 2011 Adana, Sakarya, Samsun, Trabzon Ocak 2011 Antalya, Bursa, Edirne, İzmir Nisan 2011 Sapanca (Ankara ve İstanbul hâkim ve savcıları) Eylül 2011 Ankara (134 Cumhuriyet Başsavcısı, 8 CMK 250 ile Yetkili Cumhuriyet Başsavcıvekili) Ekim 2011 Ankara, Yargıda Durum Analizi Değerlendirme Toplantısı Ocak 2012 HSYK Strateji Geliştirme Bürosu

3 İÇİNDEKİLER KISALTMALAR 5 GİRİŞ 7 I. YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI 9 A. YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI NEDEN DÜZENLENMİŞTİR? 10 B. TOPLANTILAR NERELERDE, KİMLERİN KATILIMI İLE GERÇEKLEŞTİRİLMİŞTİR? 10 C. YARGIDA DURUM ANALİZİ DEĞERLENDİRME TOPLANTISI 11 D. KATILIMCILAR NASIL BELİRLENMİŞTİR? 12 E. TOPLANTILARDA HANGİ KONULAR TARTIŞILMIŞTIR? 12 F. LER NASIL OLUŞTURULMUŞTUR? 12 G. YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI NIN ÇIKTILARI NELER OLMUŞTUR? 13 a. Mevzuat Değişikliklerine Yansıtılan Öneriler /02/2011 tarihli 6110 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Hazırlanan Birinci Kanun Tasarısı Paketi Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Hazırlanan İkinci Kanun Tasarısı Paketi /01/2012 tarihli 6273 sayılı Çek Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Hazırlanan Üçüncü Kanun Tasarısı Paketi Yönetmelik Çalışmaları Genelge Çalışmaları 22 b. Uygulamaya ve İdari Tasarruflara Yansıtılan Öneriler Atama ve Müstemir Yetki Kararnameleri Terfi İşlemleri HSYK Stratejik Planına Yansıtılan Öneriler 25 c. Mesleki Yetkinliğin Artırılmasına Yönelik Mevzuata ve Uygulamaya Yansıtılan Öneriler Meslek İçi Eğitim Faaliyetleri Yargıtay Meslek İçi Eğitim Faaliyetleri Yabancı Dil ve Yurtdışı Eğitim Faaliyetleri 27 II. LER 29 A. ORTAK KONULAR Hâkim ve savcı adaylığı mülakat komisyonu Hâkim ve savcı adaylarının stajı Hâkim ve savcı adaylarının mesleki ve kişisel gelişim eğitimleri 36 2

4 YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI 3 SONUÇ RAPORU 4. Hâkim ve savcı adaylarının yabancı dil eğitimi Hâkim ve savcı adaylarına sorumluluk ve imza yetkisi verilmesi Meslek içi eğitim planı Kişisel gelişim eğitimleri Yabancı dil eğitimi ile yurtdışındaki eğitim ve araştırmalar Hâkim ve savcıların ihtisaslaşması Bölge sisteminin yeniden düzenlenmesi Terfi sisteminin yeniden düzenlenmesi Yıllık ve mazeret izinleri Disiplin işlemlerinde sözlü savunma Performans Değerlendirme ve Geliştirme Formları Hâkim ve savcılara yönelik rücu davası Yargı etiği ilkelerinin oluşturulması Hâkim ve savcıların lojman ve güvenlik sorunları Hâkim ve savcıların özlük hakları Mahkemelerin iş standartlarının belirlenmesi Norm kadro uygulaması Unvanlı atamalar Bilirkişilik Adli tıp hizmetleri sayılı Tebligat Kanunu nda değişiklik Avukatlık ücreti ve yargılama giderleri Vekâletnamelerde baro pulu yapıştırılması zorunluluğu Askeri yargı 65 B. ADLİ YARGI CMK 250 nci madde ile yetkili Cumhuriyet başsavcılıkları ve ağır ceza mahkemeleri Aile mahkemelerinin etkinlik ve verimliliğinin artırılması Kadastro mahkemeleri İnfaz hâkimliği Bilişim suçları mahkemesinin kurulması Adli kolluk Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlara karşı itiraz Kamu davasının açılmasının ertelenmesi Sevk tutuklaması Ceza hukukunda önödemenin kapsamının genişletilmesi Elektrik enerjisi, su veya doğalgaz hırsızlığı eylemlerinin suç olmaktan çıkarılarak idari yaptırıma bağlanması sayılı TCK nun 86 ncı maddesi Karşılıksız çek keşide etmek suçu 84

5 14. Arşiv kaydının silinmesi Nüfus ve tapu tashih davaları Tüketici hakem heyetleri Hukuk davalarındaki sürelerin yeknesak hale getirilmesi Ceza hukukunda uzlaşma Hukuk davalarında arabuluculuk Sulh ve asliye hukuk mahkemeleri Mahkemelerin ikiye bölünmesi uygulaması Ağır ceza mahkemesi başkanlıkları ve üyelikleri Küçük adliyelerin merkezi adliyelerle birleştirilmesi İş yükü çok az olan ağır ceza merkezlerinin asliye ceza teşkilatına dönüştürülmesi Bölge adliye mahkemeleri Mahkeme yönetim sisteminin geliştirilerek hâkim ve savcıların idari görevlerinin azaltılması 101 C. İDARİ YARGI Genel İdarî Usul Kanun Tasarısının kanunlaşması Tek hâkimle bakılacak davaların kapsamının genişletilmesi Danıştayın içtihat mahkemesi hüviyetine kavuşturulması Bölge idare mahkemeleri arasındaki içtihat farklılıklarının giderilmesi Dava açma sürelerinde birliğin sağlanması Dosyanın tekemmül sürecinin kısaltılması Yürütmeyi durdurma müessesesinin revize edilmesi Duruşma müessesesinin yeniden düzenlenmesi Taşra teşkilatlarınca tesis edilen işlemlerde yetkili mahkemenin yeniden belirlenmesi Evrak bürosunun kurulması Hâkim ve savcılar tarafından açılan idari davalarda yetkili mahkemenin yeniden belirlenmesi sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu nun 31 inci maddesinde HMK ya atıf yapılan konuların doğrudan İYUK ta düzenlenmesi Büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde dilekçelerin verilebileceği yerler Seri dava uygulaması Danıştay savcılığının revize edilmesi Alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının faaliyete geçirilmesi Yerleşik emsal kararlara uyma zorunluluğu Tüm hâkimlere mahkeme kararlarına erişimin açık olması HSYK Genel Sekreter Yardımcılarından en az birinin idari yargı kökenli olması Adalet ve lojman tahsis komisyonlarında idari yargının temsilinin sağlanması 123 4

6 KISALTMALAR YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI 5 SONUÇ RAPORU AB AİHM AİHS ATGV AYKA BM CMK DGM DMK HMK HSYK İYUK KHK MİT PDGF SEGBİS SGK TAA TBMM TCK UYAP Avrupa Birliği Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Adalet Teşkilatını Güçlendirme Vakfı Avrupa Yargı Kurulları Ağı (ENJC) Birleşmiş Milletler Ceza Muhakemesi Kanunu Devlet Güvenlik Mahkemesi Devlet Memurları Kanunu Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu İdari Yargı Usul Kanunu Kanun Hükmünde Kararname Milli İstihbarat Teşkilatı Performans Değerlendirme ve Geliştirme Formu Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi Sosyal Güvenlik Kurumu Türkiye Adalet Akademisi Türkiye Büyük Millet Meclisi Türk Ceza Kanunu Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi

7

8 GİRİŞ YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI 7 SONUÇ RAPORU 12 Eylül 2010 tarihinde yapılan Anayasa referandumundan sonra yeniden oluşturulan Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK), 11/12/2010 tarihli ve 6087 sayılı Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu nun yürürlüğe girmesiyle idari ve mali yönden bağımsız bir Kurul olarak yeniden yapılandırılmıştır. HSYK bir yandan fiziki altyapı, bütçe, personel ve büroların kurulumu gibi yapılanma sürecindeki çalışmaları yerine getirirken, diğer taraftan yargı hizmetlerindeki sorunların çözümü noktasında kendisine düşen görevleri de icra etmeye başlamıştır. Gerek halkımızın, gerekse yargı camiasının yeni Kuruldan beklentilerinin yüksek olduğu bilinciyle, HSYK öncelikle yargı teşkilatının sorunlarını yerinde görmek ve buna göre bir yol haritası çizmek amacıyla ülke genelinde Yargıda Durum Analizi Toplantıları nı başlatmıştır. Yargının hızlandırılması, etkinlik ve verimliliğinin artırılması ile mesleki sorunların çözümüne yönelik yapılan bu toplantılarda elde edilen öneriler, kapsamlı bir şekilde değerlendirmeye tabi tutularak, bu raporda ele alınmıştır. Çok geniş bir yelpazede, hukuk sisteminin hemen hemen tüm konularının serbestçe tartışıldığı toplantılarda elde edilen önerilerin tamamı, beş adet kitapçıkta bir araya getirilmiş ve HSYK İnternet sitesinde aldığı puanları ile birlikte yayımlanmıştır. Bu raporda önerilerin tümününün bir araya getirilip tartışılması mümkün olmadığı için, önemli ve acil olanlarına yer verilerek, öneriler; gerekçe, çözüm önerisi, gerçekleşme durumu ve etki analizi şeklinde teker teker ele alınmıştır. Raporda yer verilemeyen diğer öneriler ise takip çizelgesi ve raporlamaları ile birlikte, HSYK İnternet sayfasından ayrıca yayımlanacaktır. Raporda ilk olarak toplantıların nerelerde, nasıl düzenlendiği, konuların ve katılımcıların nasıl belirlendiği, oylamaların nasıl yapıldığı gibi sorulara yer verilerek, toplantılar hakkında genel bilgilendirme yapılmıştır. Ardından raporun hazırlanmasından önce, mevzuat değişikliklerine ve uygulamaya yansıtılan önerilere geniş bir şekilde yer verilmiştir. Uzun vadede çözüm bekleyen diğer konular ise, HSYK Stratejik Planına amaç, hedef ve faaliyet olarak alınmıştır. Durum analizi toplantılarında gündeme alınan, mevzuat değişikliği, meslek içi eğitim ve idari tasarruflarla çözülebilecek nitelikte olan konular ve sorunlar, sadece Kurulun görev alanını değil, başta Adalet Bakanlığı olmak üzere yüksek yargı organları, Türkiye Adalet Akademisi, Türkiye Barolar Birliği ve hukuk fakülteleri gibi diğer kurumları da ilgilendirmektedir. Daha etkin ve güvenilir bir yargı sisteminin oluşturulması için, yargının tüm paydaş kurumlarının eşgüdüm içinde çalışması gerektiğine inanan HSYK, durum analizi toplantılarında ortaya çıkan tüm önerilerin çözümü için, diğer kurumlar nezdinde gerekli girişimlerde bulunmaya ve işbirliği içinde çalışmaya devam edecektir.

9

10 HSYK YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI SONUÇ RAPORU öneri - gerekçe - etki analizi I. Yargıda Durum Analizi Toplantıları A. Yargıda Durum Analizi Toplantıları neden düzenlenmiştir? B. Toplantılar nerelerde, kimlerin katılımı ile gerçekleştirilmiştir? C. Yargıda Durum Analizi Değerlendirme Toplantısı D. Katılımcılar nasıl belirlenmiştir? E. Toplantılarda hangi konular tartışılmıştır? F. Öneriler nasıl oluşturulmuştur? G. Yargıda Durum Analizi Toplantıları nın çıktıları neler olmuştur? H. Genel Değerlendirme

11 I. YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI A. Yargıda Durum Analizi Toplantıları Neden Düzenlenmiştir? Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu 12 Eylül 2010 tarihinde yapılan Anayasa referandumundan sonra geniş tabanlı temsil esasına göre yeniden yapılandırılmış, 6087 sayılı Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu nun yürürlüğe girmesiyle birlikte idari ve mali yönden bağımsız hale getirilmiştir. Anayasa nın 159 uncu maddesi, 6087 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuatla yetki ve sorumlulukları belirlenen HSYK nın temel görevi, hâkim ve savcıların atama, nakil, yetki, terfi, disiplin ve meslek içi eğitimleri ile ilgili işlemleri yerine getirmektir. Avrupa Yargı Kurulları Ağının (ENCJ) Mayıs 2008 tarihlerinde Budapeşte de düzenlenen Genel Kurul toplantısının sonuç bildirgesinde 1 ve Avrupa Hâkimler Danışma Konseyinin 10(2007) sayılı görüşünde 2, yüksek kurulların adalet politikalarının belirlenmesi ve mevzuat çalışmalarında da etkin rol almaları ve görüş belirtmeleri gerektiği ifade edilmektedir. Söz konusu belgelerde yargının bağımsızlık ve tarafsızlığının korunmasının yanında, yargıya güvenin temin edilmesi, yargı hizmetlerinde etkinlik, verimlilik ve kalitenin artırılması konularında da yüksek kurulların sorumluluklar üstlenmesi önerilmektedir. Bu kapsamda referandumdan sonra ilk Genel Kurul toplantısını 25 Ekim 2010 tarihinde yapan Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, 24 Aralık 2010 tarihinden itibaren Yargıda Durum Analizi Toplantıları nı düzenlemiştir. Toplantılarda öncelikle yargının hızlandırılması, etkinlik ve verimliliğinin artırılması ile mesleki sorunlar konusunda hâkim ve savcıların görüş ve önerilerini alan HSYK, toplantılar serisinin sonuncusu olan ve 3-5 Ekim 2011 tarihlerinde Ankara da düzenlenen Yargıda Durum Analizi Değerlendirme Toplantısı nda paydaş kurumların da değerlendirmelerini almıştır. B. Toplantılar nerelerde, kimlerin katılımı ile gerçekleştirilmiştir? Yargıda Durum Analizi Toplantıları şu illerde gerçekleştirilmiştir Aralık 2010 tarihlerinde Erzurum da; Erzincan, Kars, Ardahan, Iğdır, Bayburt, Tunceli, Erzurum hâkim ve savcıları, Aralık 2010 tarihlerinde Kahramanmaraş ta; Malatya, Adıyaman, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Kahramanmaraş hâkim ve savcıları, Aralık 2010 tarihlerinde Midyat ta; Diyarbakır, Batman, Siirt, Şırnak, Mardin, Elazığ, Bingöl hâkim ve savcıları, Aralık 2010 tarihlerinde Van da; Ağrı, Muş, Bitlis, Hakkari, Van hâkim ve savcıları, Aralık 2010 tarihlerinde Afyonkarahisar da; Eskişehir, Kütahya, Uşak ve Afyonkarahisar hâkim ve savcıları, 1 Resolution of Budapest on Self-Governance for the Judiciary: Balancing Independence and Accountability 2 Resolution of Budapest on Self-Governance for the Judiciary: Balancing Independence and Accountability Opinion no.10(2007) of the Consultative Council of European Judges (CCJE) to the attention of the Committee of Ministers of the Council of Europe on the Council for the Judiciary at the service of society 10

12 YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI 11 SONUÇ RAPORU Aralık 2010 tarihlerinde Kastamonu da; Karabük, Çankırı, Sinop, Kastamonu hâkim ve savcıları, Aralık 2010 tarihlerinde Kayseri de; Sivas, Yozgat, Kırşehir, Nevşehir, Kırıkkale, Kayseri hâkim ve savcıları, Aralık 2010 tarihlerinde Konya da; Aksaray, Niğde, Karaman, Konya hâkim ve savcıları, Ocak 2011 tarihlerinde Adana da; Osmaniye, Hatay, Mersin, Adana hâkim ve savcıları, Ocak 2011 tarihlerinde Sakarya da; Kocaeli, Düzce, Bolu, Zonguldak, Bartın, Sakarya hâkim ve savcıları, Ocak 2011 tarihlerinde Samsun da; Amasya, Tokat, Ordu, Çorum, Samsun hâkim ve savcıları, Ocak 2011 tarihlerinde Trabzon da; Giresun, Gümüşhane, Rize, Artvin, Trabzon hâkim ve savcıları, Ocak 2011 tarihlerinde Antalya da; Burdur, Isparta, Denizli, Antalya hâkim ve savcıları, Ocak 2011 tarihlerinde Bursa da; Bilecik, Yalova, Balıkesir, Bursa hâkim ve savcıları, Ocak 2011 tarihlerinde Edirne de; Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale, Edirne hâkim ve savcıları, Ocak 2011 tarihlerinde İzmir de; Aydın, Manisa, Muğla, İzmir hâkim ve savcıları, Nisan 2011 tarihlerinde Sapanca da; Ankara ve İstanbul hâkim ve savcıları, Eylül 2011 tarihlerinde Ankara da; Türkiye genelinde 134 Cumhuriyet Başsavcısı ve 8 CMK 250 nci madde ile yetkili Cumhuriyet Başsavcıvekili Ekim 2011 tarihlerinde Ankara da daha önceki toplantılarda grup sözcülüğü yapan 80 hâkim ve savcının yanı sıra, yüksek yargı, Adalet Bakanlığı, Türkiye Adalet Akademisi, 8 ilin baro temsilcileri ve akademisyenlerin de katıldığı Yargıda Durum Analizi Değerlendirme Toplantısı yapılmıştır. Toplantıların ilk serisi 24 Aralık 2010 ile 15 Ocak 2011 tarihleri arasında 16 bölgede gerçekleştirilmiş olup 17. toplantı 2-9 Nisan 2011 tarihlerinde Sapanca da Ankara ve İstanbul hâkim ve savcılarının katılımı ile yapılmıştır. 16 bölgede yapılan toplantılara HSYK üyeleri de katılmış, üyeler komşu il ve ilçelerdeki adliyeleri ziyaret ederek toplantılara katılamayan hâkim ve savcıların da görüş ve önerilerini alma imkânı bulmuşlardır. Bu ziyaretler sırasında birkaç adliye hariç, hemen hemen tüm adliyeler yerinde görülmüş ve hâkim ve savcıların görüşleri alınmıştır Eylül 2011 tarihlerinde Türkiye de Yakalama ve Gözaltı Uygulamalarından Doğan Sorunlar ile Yargının Hızlandırılması, Etkinlik ve Verimliliğin Arttırılması Sempozyumu düzenlenmiş olup, sempozyumun ikinci gününde Yargının Hızlandırılması, Etkinlik ve Verimliliğinin Artırılması konulu grup çalışmaları yapılmıştır. C. Yargıda Durum Analizi Değerlendirme Toplantısı Yapılan tüm bu çalışmalardan sonra yargının etkinlik ve verimliliğini artıracak mevzuat hükümlerini belirlemek ve yargı teşkilatının öneri ve taleplerini ilgili makamlara iletmek üzere HSYK tarafından 3-5 Ekim 2011 tarihlerinde Ankara da Yargıda Durum Analizi Değerlendirme Toplantısı düzenlenmiştir. Durum Analizi Toplantılarının sonuncusu olan Değerlendirme Toplantısına sadece yargı mensupları değil, yargı teşkilatının paydaş kurumları da davet edilmek suretiyle, sorunların bütün-

13 cül bir bakış açısıyla ele alınması, çözüm önerilerinin etki ve sonuçlarının önceden öngörülebilmesi amacıyla paydaş kurumların görüş ve önerilerinin alınmasına önem verilmiştir. Bu toplantıya, daha önceki toplantılarda grupların kendi aralarından seçtikleri grup başkanları ve sözcülerinden oluşan 80 hâkim ve savcı çağrılmıştır. Toplantıya ayrıca, Adalet Bakanlığının birimleri, Türkiye Adalet Akademisi, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Türkiye Barolar Birliği, 8 ilin baro temsilcisi ve üniversitelerde görev yapan ceza, medeni ve idare hukukundan 8 akademisyen çağrılmış ve yaklaşık 150 kişi toplantıya katılmıştır. Toplantıda, Cumhuriyet savcıları, ceza hâkimleri, hukuk hâkimleri ve idari yargı hâkimlerinden gruplar oluşturulmuş olup; gruplarda, daha önceki durum analizi toplantılarında tartışmaya açılan konular kapsamlı bir şekilde yeniden gündeme alınmıştır. Ayrıca katılımcıların yeni önerileri varsa bunların da tartışılması sağlanmıştır. Gruplarda tartışılan konular katılımcılar tarafından oylanarak çıktılar önem sırasına göre sıralanmıştır. D. Katılımcılar Nasıl Belirlenmiştir? Toplantılarda her görüşün serbestçe tartışılmasını sağlamak ve objektif bir tartışma ortamı oluşturmak amacıyla HSYK İnternet sitesinden duyuru yapılmış ve toplantılara katılmak isteyen hâkim ve savcıların isimleri belirlenmiştir. Ancak toplantıların verimliliğini düşürmemek için, oluşturulacak grupların 20 kişiyi geçmemesine özen gösterilmiş ve her bölgede Cumhuriyet savcıları, ceza hâkimleri, hukuk hâkimleri, idari yargı hâkimlerinden oluşan 20 şer kişilik gruplar oluşturulmuştur. Cumhuriyet başsavcıları ile komisyon başkanları her yıl, yıllık değerlendirme toplantıları yaptığı için bu toplantılara çağırılmamışlar, daha sonra İzmir, Çeşme de yapılan toplantıda benzer bir çalışma yapılarak Cumhuriyet başsavcıları ile komisyon başkanlarının da görüş ve önerileri alınmıştır. Toplantılara ayrıca, il baro başkanları da davet edilmiş olup, yargının etkinlik ve verimliliğinin artırılması konusunda avukatların da görüşleri alınmıştır. E. Toplantılarda Hangi Konular Tartışılmıştır? Çalışma gruplarına önceden örnek olarak verilen yargıdaki iş yükünü azaltacak tedbirler ile etkin, hızlı ve adil bir yargılamaya dair konular verilmiş, bunun yanı sıra katılımcıların tartışılmasında fayda gördüğü her konuya yer verilmiştir. Toplantılarda sadece hukuki konular değil, mesleki ve kurumsal sorunlar da tartışılarak çeşitli öneriler gündeme alınmıştır. F. Öneriler Nasıl Oluşturulmuştur? Grupların kendi aralarından demokratik bir şekilde seçtikleri grup sözcüleri, sırasıyla katılımcılara söz vererek sorunlu alanları ve çözüm önerilerini almışlardır. Bu öneriler, çalışmanın sonunda 10 üzerinden puanlanarak aciliyet ve önemine göre sıralanmıştır. Toplantıların sonuncusu olan Yargıda Durum Analizi Değerlendirme Toplantısında ise, önceki toplantılarda tartışılan konular arasında eleme yapılarak belirli konuların gündeme alınması ve buna göre mevzuat değişikliği önerilerinin ortaya çıkması amaçlanmıştır. Fakat bu toplantıda da katılımcıların istedikleri konuyu gündeme almalarına imkan verilmiş ve kesin bir konu sınırlaması yapılmamıştır. 12

14 YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI 13 SONUÇ RAPORU G. Yargıda Durum Analizi Toplantıları nın Çıktıları Neler Olmuştur? Yargıda Durum Analizi Toplantıları nda tartışılan sorunlar; mevzuat değişikliği, meslek içi eğitim ve çeşitli idari tasarruflarla çözülebilecek nitelikte konulardan oluşmaktadır. Söz konusu sorunlu alanların, sadece Kurulun görev alanını değil, başta Adalet Bakanlığı olmak üzere yüksek yargı organları, Türkiye Adalet Akademisi, Türkiye Barolar Birliği gibi diğer kurumları da ilgilendiren yönleri bulunmaktadır. Bu toplantılarda, yargının hızlandırılması, etkinlik ve verimliliğinin artırılmasına yönelik ileri sürülen ve bu raporda gerekçe, çözüm önerisi, gerçekleşme durumu ve etki analizi şeklinde aşağıdaki bölümlerde yer verilen önerilerin yanı sıra, raporun yayımlanması ve kamuoyu ile paylaşılmasından önce kanun, kanun hükmünde kararname, yönetmelik, genelge ve idari tasarruflarla hayata geçirilen öneriler bulunmaktadır. Hayata geçirilemeyen önerilerin ise, bir kısmı çeşitli kanun tasarılarına yansıtılmış, bir kısmı da HSYK Stratejik Planına alınmıştır. a. Mevzuat Değişikliklerine Yansıtılan Öneriler Durum Analizi Toplantılarında tartışılan konular ve çözüm önerileri şu mevzuat çalışmalarına yansıtılmıştır. 09/02/2011 tarihli 6110 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Yargı hizmetlerinin etkinleştirilmesi amacıyla hazırlanan birinci kanun tasarısı paketi; 31/03/2011 tarihli 6217 sayılı Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Yargı hizmetlerinin etkinleştirilmesi amacıyla hazırlanan ikinci kanun tasarısı paketi; 26/08/2011 tarihli 650 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname 31/01/2012 tarihli 6273 sayılı Çek Kanunu nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Yargı hizmetlerinin etkinleştirilmesi amacıyla hazırlanan üçüncü kanun tasarısı paketi; Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun Tasarısı Yönetmelik çalışmaları Genelge çalışmaları 1. 09/02/2011 tarihli 6110 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Ülkemizde ilk derece mahkemelerinde yargılama süreleri önceki yıllara göre önemli oranda kısaltılmış olmasına rağmen, yüksek mahkemelerin iş yükünün giderek artmasına paralel olarak temyiz aşamasında geçen sürelerin de uzadığı görülmüştür. Gerek durum analizi toplantılarında ve gerekse yüksek mahkeme başkanlıklarınca temyiz aşamasında geçen sürelerin azaltılmasına yönelik olarak, öncelikle biriken iş yükünün eritilmesi gerektiği belirtilmiş ve bunun için de Yargıtay ve Danıştaydaki daire ve üye sayılarının artırılması yönünde talep ve öneriler olmuştur.

15 Özellikle Yargıtay daireleri aşırı iş yükünün altından kalkabilmek için, yasal alt yapısı bulunmamasına ve kanuna uygun olmamasına rağmen, çoğu zaman iki, hatta üç heyet halinde çalışmak durumunda kalmış, müzakere heyetinde bulunmayan üyeler kararları imzalamak zorunda kalmışlardır. Uzayan yargılama süreçleri nedeniyle bazı sanıkların zamanaşımı nedeniyle ceza almaktan kurtuldukları bazı sanıkların da bihakkın tahliye tarihleri geldiği halde dosyaları incelenemediğinden ceza infaz kurumunda kalmaya devam ettikleri görülmüştür. Öte yandan, aşırı iş yoğunluğu nedeniyle yargılama süreçlerinin çok fazla uzaması ve buna bağlı olarak yüksek mahkemelerde dosyaların yeterince incelenememesi bazı hak kayıplarına da yol açabilmektedir. Her ne kadar 5235 sayılı Kanun la istinaf mahkemelerinin faaliyete geçirilmesinin yasal alt yapısı oluşturulmuş ise de mevcut dosyaların Yargıtay tarafından karara bağlanması gerekecektir. Yargıtayın istinaf incelemesi için bu dosyaları mahalline göndermesi durumunda, hem davalar daha da uzayacak, hem de yeni kurulan istinaf mahkemeleri aşırı iş yükü altında kalarak beklenen faydayı gösteremeyecektir. Bu nedenle Yargıtayda biriken dosyalar acilen eritildikten sonra, istinaf mahkemelerinin faaliyete geçirilmesinin daha sağlıklı olacağı düşünülmüştür. Tüm bu hususlar dikkate alınarak 09/02/2011 tarihli 6110 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Yargıtaya iki hukuk ve dört ceza dairesi eklenerek daire sayısı 38 e çıkarılmış, 250 olan üye kadrosuna 137 yeni kadro ilave edilmiştir. Kanun la ayrıca Danıştaya iki daire eklenerek daire sayısı 15 e çıkarılmış, 95 olan üye kadrosuna 61 kadro ilave edilmiştir. 2. Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Hazırlanan Birinci Kanun Tasarısı Paketi Durum analizi toplantıları sonunda elde edilen öneriler ve veriler ışığında yargının hızlandırılması, etkinlik ve verimliliğinin artırılması için acil çözüm bekleyen sorunlar ve çözüm önerileri bir metin haline getirilmiş ve Adalet Bakanlığına iletilmiştir. Adalet Bakanlığı Kanunlar Genel Müdürlüğünce yapılan mevzuat çalışması sonucunda 31 Mart 2011 tarihli 6217 sayılı Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanun ile aşağıda sayılan kanunlarda bazı değişiklikler yapılmıştır sayılı Askerlik Kanunu 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu 5682 sayılı Pasaport Kanunu 6831 sayılı Orman Kanunu 492 sayılı Harçlar Kanunu 1512 sayılı Noterlik Kanunu 2575 sayılı Danıştay Kanunu 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun 5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanun 14

16 YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI 15 SONUÇ RAPORU 5326 sayılı Kabahatler Kanunu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 6217 sayılı Kanun la öngörülen değişiklikler şunlardır: 1111 sayılı Askerlik Kanunu, 5682 sayılı Pasaport Kanunu ve 6831 sayılı Orman Kanunu nda yapılan değişikliklerle bazı niteliksiz suçlar, kabahat haline getirilmiş ve bu eylemler idarî para cezasına bağlanmıştır sayılı İcra ve İflas Kanunu nda yapılan değişiklikle disiplin ve tazyik hapsi gerektiren eylemlerde parasal bir sınır getirilerek, sınır altında kalan icra suçlarının mahkeme önüne gelmesi engellenmiştir. 492 sayılı Harçlar Kanunu nda değişiklik yapılarak Ceza mahkemeleri kararlarına karşı kanun yoluna müracaat durumunda harç alınması usulü getirilerek, niteliksiz temyizlerin önü kapatılmıştır sayılı Noterlik Kanunu nda değişiklik yapılarak çekişmesiz yargı işi niteliğinde bulunan, terk eden eşin ortak konuta davet edilmesine ve mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin işlemlerin mahkemeler yanında noterler tarafından da yapılabilmesi imkânı getirilmiştir sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu nun 28 inci maddesinin kaldırılmasıyla yüksek mahkemelerin hâkim ve savcılara not vermesi uygulamasına son verilmiştir. Böylece terfi etmesi için gerekli olan dosya sayısını tutturmak amacıyla lüzumsuz yere yaptırılan temyizlerin önüne geçilmek istenmiştir sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu nda değişiklik yapılarak soruşturma aşamasında Cumhuriyet başsavcılıkları arasında çıkan yetki uyuşmazlıklarının çözüm mercii belirlenmiştir. Böylece soruşturma evrakının sürüncemede kalmasının ve gereksiz şekilde yargılama sürecinin uzamasının önlenmesi amaçlanmıştır sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu nda değişiklik yapılarak ağır ceza mahkemesi başkanlarının iş yükünün azaltılması amacıyla, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlara yapılan itirazların, başkan yerine mahkeme heyeti tarafından karara bağlanabilmesi sağlanmıştır sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve 5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunda değişiklik yapılarak ceza mahkemelerince doğrudan verilen ve miktarı TL yi geçmeyen adlî para cezalarına ilişkin kararların kesin olması öngörülerek, bölge adliye mahkemelerinin ve Yargıtayın iş yükünün azaltılması amaçlanmıştır sayılı Kabahatler Kanunu nda değişiklik yapılarak idarî yaptırımlar konusunda sulh ceza mahkemesince verilen son karar aleyhine itirazın, ağır ceza mahkemesine yapılmasına ilişkin uygulamadan vazgeçilerek, itirazın asliye ceza mahkemesine yapılması yoluna gidilmiştir. Böylece ağır ceza mahkemelerinin iş yükü azaltılmak istenmiştir sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu nda değişiklik yapılarak duruşmalı temyiz talepleri için öngörülen parasal sınır artırılmıştır sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun ile 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu nda değişiklik yapılarak Cumhuriyet savcılarının, asliye ceza mahkemelerindeki duruşmalara katılması uygulamasından vazgeçilip, soruşturma işlemlerini daha etkin ve süratli bir şekilde yürütmeleri amaçlanmıştır. Benzer şekilde, Cumhuriyet savcılarının asliye hukuk mahkemelerinde görülen nüfus davalarındaki duruşmalara katılması bakımından da aynı usul benimsenmiştir.

17 Sonuç olarak Yargıda Durum Analizi Toplantılarında ortaya çıkan ilk öneriler ışığında ilk derece mahkemelerinde; Kabahate çevrilen suçlarla ilgili olarak 200 bine yakın dosyanın, Noterlere verilen yetki, İcra ve İflas Kanunu ndaki değişiklik sebebiyle 1 milyona yakın dosyanın büyük kısmının, Harçlar Kanunu nda yapılan değişiklik sebebiyle 300 bini aşkın dosyanın büyük kısmının, adliyelere gelmesini engelleyecek yasal düzenlemeler yapılmıştır. 3. Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Hazırlanan İkinci Kanun Tasarısı Paketi 6/8/2011 tarihli 650 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname ile adalet sisteminde yargı hizmetlerinin daha etkin, süratli ve verimli şekilde sürdürülebilmesi amacıyla bazı yenilikler getirilmiştir. Çeşitli kanunlarda farklı şekillerde düzenlenen adli tatil müessesesinin yorumlamadan kaynaklanan farklı uygulamaları nedeniyle zaman zaman karşılaşılan hak kayıplarının ortadan kaldırılması amacıyla adli tatilin başlangıç ve bitiş süreleri yeniden düzenlenmiştir. Buna göre adli tatil süresi, Yargıda Durum Analizi Toplantılarında ele alındığı şekliyle hâkim ve savcıların önerileri ile Yargıtay ve Danıştayın talepleri de dikkate alınarak, 20 temmuz - 31 ağustos tarihlerini kapsayacak şekilde yeniden belirlenmiştir. Usul kanunlarında yer alan adli tatil süreleri 2004 yılından önce 20 temmuz - 5 eylül tarihleri arasında 45 gün şeklinde uygulanırken yargı hizmetlerinde etkinliği ve verimliliği artırmak amacıyla 2004 yılında yapılan değişiklikle adli tatil süresi 1 ağustos - 5 eylül tarihlerinde uygulanarak 45 günden 35 güne indirilmiştir. Ancak, hem uygulamada adli tatilin süresinin hâkim ve savcılar açısından cazip olmaması nedeniyle hâkim ve savcıların yoğun bir şekilde haziran, temmuz, ağustos ve eylül aylarında izin kullandıkları, hem de bu dönemde adli tatilde mevzuat gereğince bazı davaların görülememesi nedeniyle yargı hizmetlerinde ve duruşmalarda bazı aksamaların yaşandığı görülmüştür Ülke genelinde izinlerin tüm yaz sezonunda dört aya yayılmasının olumsuz sonuçları dikkate alınarak, adli tatil süresinde tekrar değişiklik yapılmış ve adli tatilin tüm yargı kurumlarında 20 temmuz - 31 ağustos tarihleri arasında 40 gün şeklinde uygulanmasına karar verilmiştir. Daha önceden hâkim ve savcıların yaklaşık %70 i adli tatil yerine yıllık izin kullanma eğilimindeyken, yapılan yeni düzenlemeyle %70 civarında hâkim ve savcının adli tatilde izin kullanmayı tercih ettikleri görülmüş ve duruşmaların aksaması önemli ölçüde giderilmiştir. Kanun Hükmünde Kararname nin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Yargıtay tetkik hâkimliğine on yıl içinde yapılacak atamalarda, beş yıllık hizmet süresi şartı kaldırılarak Yargıtay tetkik hâkimi atamaları kolaylaştırılmıştır. Avukatlık mesleğinden hâkim ve savcılık mesleğine geçmek isteyenler için düzenlenen 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu nun 8/k maddesinde yer alan otuzbeş ibaresi kırkbeş şeklinde değiştirilerek avukatlık mesleğinden hâkim ve savcılık mesleğine geçiş kolaylaştırılmıştır. 16

18 YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI 17 SONUÇ RAPORU 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu nun 49 ve 50 nci maddelerinde değişiklik yapılarak, Bakanlığın merkez ve taşra teşkilâtında, bağlı ve ilgili kuruluşlarında, uluslararası kuruluş veya mahkemelerde ya da geçici yetki veya görevlendirme ile başka kurum, kurul veya kuruluşlarda görev yapan hâkim ve savcılar hariç olmak üzere; bilgi ve görgülerini artırmak, meslekleriyle ilgili staj ve araştırma yapmak, kurs, eğitim ve öğrenim görmek üzere seçilen ya da iç veya dış burstan yararlanan hâkim ve savcıların iki yılı; doktora yapmak üzere görevlendirilenler ise üç yılı aşmamak üzere Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca yurtdışına gönderilebileceği hükmüne yer verilmiştir sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu nun 119 uncu maddesinde değişiklik yapılarak hâkim ve savcıların meslek içi eğitimleri hak ve ödev olarak düzenlenmiş ve meslek içi eğitimlerin Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca yaptırılması benimsenmiştir. Kanun gereğince meslek içi eğitimin usul ve esasları, Türkiye Adalet Akademisinin görüşü alınarak Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca hazırlanacak yönetmelikte belirlenecektir sayılı Türkiye Adalet Akademisi Kanunu na Geçici 11 inci madde eklenerek Kanun Hükmünde Kararname nin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl süreyle Bakanlığın teklifi ve Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun kararı ile bir yıllık staj süresini tamamlayan adlî ve idarî yargı hâkim ve savcı adaylarının, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca mesleğe kabul edilmeleri hâlinde, hâkimlik ve savcılık mesleğine atanabileceği hükmüne yer verilmiştir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde görülen davaların daha etkin bir şekilde takip edilebilmesi amacıyla Adalet Bakanlığı bünyesinde İnsan Hakları Dairesi Başkanlığı kurulmuştur /01/2012 tarihli 6273 sayılı Çek Kanunu nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Durum analizi toplantılarında ekonomik suça ekonomik ceza verilmesi ilkesi çerçevesinde karşılıksız çek keşide eyleminin suç olmaktan çıkarılarak ekonomik yaptırıma bağlanması önerilmiştir sayılı Çek Kanunu nun 5 inci maddesinde, her ne kadar karşılıksız çek keşide etme suçu için adli para cezası öngörülmüş ise de, adli para cezası ödenmediği takdirde ceza hapis cezasına dönüştürülmekteydi. Borcunu ödeyemeyen kişiye hapis cezası verilmesi, bu kişinin ticari hayatını tamamen olumsuz yönde etkilediği gibi borçlarını ödeyebilme ihtimalini de neredeyse ortadan kaldırmaktadır. Öte yandan karşılıksız çek keşide etmek suçundan kaynaklanan uyuşmazlıklar ceza adalet sistemindeki iş yükünün önemli bir bölümünü teşkil etmekte olup, uzayan yargılama süreçleri nedeniyle öngörülen adli para cezalarının beklenen faydayı vermediği görülmüştür. Bu itibarla, ceza adalet sistemindeki iş yükünün önemli bir bölümünü teşkil eden Çek Kanunu nda yer alan karşılıksız çek keşide etme eylemine adli nitelikte bir yaptırım uygulanması nedeniyle, yaşanan sıkıntılara çözüm getirmek ve adaletin etkinleştirilmesini, süratli ve verimli çalışmasını sağlamak amacıyla hazırlanan bu Kanun da, çekin ekonomik hayatta ifa ettiği görev dikkate alınarak eylemin tamamen yaptırımsız bırakılması uygun görülmemiş, karşılıksız çek keşide etme eylemi için çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı şeklinde idari nitelikte bir yaptırım öngörülmüştür.

19 5. Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Hazırlanan Üçüncü Kanun Tasarısı Paketi TBMM ne sevk edilen Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun Tasarısı nda durum analizi toplantılarında tartışılan şu konulara yer verilmiştir sayılı İş Mahkemeleri Kanunu nda değişiklik yapılarak birden fazla iş mahkemesi bulunan yerlerde, sosyal güvenlik hukukundan kaynaklanan davaların görüleceği iş mahkemelerinin, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından belirlenmesi yoluna gidilerek ve sosyal güvenlik hukukundan doğan davalarda ihtisaslaşma yoluna gidilmesi hedeflenmiştir sayılı Yabancıların Türkiye de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun un 25 ve 26 ncı maddelerinde geçen eylemler suç olmaktan çıkarılarak idari yaptırıma bağlanmıştır sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu nun 30 uncu maddesinde geçen eylemler, suç olmaktan çıkarılarak idari para cezasına bağlanmış ve bu cezaların Cumhuriyet savcısı yerine mülki amir idare tarafından verilmesi esası benimsenmiştir sayılı Kanun un 24 üncü maddesinin bir numaralı fıkrasının (c) bendinin Bakanlıklar ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere, şeklinde değiştirilmesi öngörülmüştür. Maddeyle, Danıştayın ilk derece mahkemesi sıfatıyla gördüğü davaların bir kısmının ilk derece idare mahkemelerine devredilmesi suretiyle, Danıştayın iş yükünün hafifletilmesi amaçlanmıştır. Mevcut düzenlemede, 24 üncü maddenin bir numaralı fıkrasının (c) bendine göre, bakanlıklar, kamu kuruluşları ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemler yanında, bakanlıklarca yapılan ancak, ülke çapında uygulanma niteliği bulunmayan ve düzenleyici işlem kapsamında nitelendirilen bazı işlemler de ilk derece mahkemesi olarak Danıştayda görülmektedir. Örneğin bakanlıklarca yapılan imar planlarına ilişkin davalar ilk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştayda görülmektedir. Danıştay meslek mensubu veya hâkimi eliyle keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmasını gerektiren bu tip uyuşmazlıklar, işyükünün artmasında etkili olmakta ve ayrıca, daire heyetinin oluşumu ve çalışma düzeni bakımından da olumsuzluklara yol açmaktadır. Bu amaçla, maddede bakanlıkların tüm düzenleyici işlemleri yerine, sadece, ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlerine karşı açılacak davaların Danıştayda görülmesi benimsenmiştir sayılı Kanun un 60 ıncı maddesinin bir numaralı fıkrasının birinci cümlesinin Başsavcı, ilk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştayda görülen dava dosyalarını, esas hakkındaki düşüncelerini bildirmek üzere, uygun göreceği görev ayırımına göre savcılara havale eder. şeklinde değiştirilmesi öngörülmüştür. Maddeyle, Danıştay savcılarının Danıştaya gelen her dosya için görüş bildirmesi uygulamasından vazgeçilmektedir. Mevcut düzenlemeye göre, Danıştayda görev yapan savcılar, kanun yararına bozma ve Uyuşmazlık Mahkemesi Kanunu ndan doğan görevleri dışında, Danıştayda görülen tüm ilk derece davaları ile temyiz ve karar düzeltme dosyalarının esası hakkında ve yürütmenin durdurulması istemleri hakkında görüş bildirmektedir. Bu durum Danıştaydaki yargılama süresinin uzamasına sebep olmaktadır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları gereğince Danıştay savcılarının yazılı düşüncelerinin taraflara tebliğ edilmesi ve bu düşüncelere karşı tarafların cevap verecek olması yargılama süresini daha da uzatacaktır. 18

20 YARGIDA DURUM ANALİZİ TOPLANTILARI 19 SONUÇ RAPORU Yapılan düzenlemeyle Danıştay Başsavcısının, sadece Danıştayın ilk derece mahkemesi sıfatıyla baktığı davalarda ve yalnızca davanın esası hakkında görüş bildirmesi için dosyaları Danıştay savcılarına havale etmesi düzenlenmekte ve Danıştayda yargılamanın daha hızlı cereyan etmesi amaçlanmaktadır sayılı Kanun a madde eklenerek geçici bir süreyle Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun oluşumu ve çalışma usulü hakkındaki hükümlerin değiştirilmesi öngörülmektedir. Maddeyle Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunda mevcut birikmiş dosyaların eritilebilmesi amacıyla, belirlenecek geçici süreyle, İdari Dava Daireleri Kurulunun sürekli çalışır bir Kurul haline getirilmesi ve burada görev alacak üyelerin dairelerinde heyete katılmayıp tüm mesailerini bu Kurula vermeleri amaçlanmaktadır 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun un 3 üncü maddesinin üç numaralı fıkrasının birinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci cümleleri yürürlükten kaldırılarak, Bölge İdare Mahkemesi başkan ve üyeliklerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca atama yapılır. Bu mahkemeler gerektiğinde birden çok kurul halinde çalışabilirler. Bu kurulların oluşumu, aralarındaki iş bölümü ile kurullara kimin başkanlık edeceği Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir. hükmünün eklenmesi öngörülmüştür. Maddeyle, bölge idare mahkemelerinin daha hızlı ve etkin çalışabilmesinin sağlanması amaçlanmaktadır sayılı Kanun un 7 nci maddesinde değişiklik yapılarak idari yargıda tek hâkimle bakılacak davaların parasal sınırlarının artırılması öngörülmüştür. Maddeyle, idare ve vergi mahkemlerinde heyet halinde görüşülecek dosya sayısının azaltılarak yargılamanın hızlandırılması, Danıştayın temyiz mercii sıfatıyla baktığı davaların azaltılması, gerçek bir temyiz ve içtihat mahkemesi hüviyetini kazanması, Bölge İdare Mahkemelerinin de daha işlevsel hale getirilmesi amaçlanmaktadır sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu nun 14 üncü maddesinde değişiklik yapılarak mahkeme yönetim sistemi projesine uygun olarak, bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinde dilekçelerin evrak bürosunca kaydedilerek ilgili mahkemelere havale olunacağı ve dilekçe sahibine evrakın tarih ve sayısını gösteren ücretsiz bir alındı kağıdı verileceği öngörülmektedir. Uygulamada gerek postadan gelen ve gerekse taraflarca sunulan belgelerin havalesi, başkan veya üye hâkim tarafından yapılmakta ve havale işlemleri gereksiz zaman kaybına neden olmaktadır. Düzenlemeyle başkan veya üyelerin bu gibi işlemlerle vakit kaybetmesinin önüne geçilerek yargılama faaliyetlerine daha fazla zaman ayırmaları amaçlanmaktadır. Buna göre mahkemelere gelen her türlü dilekçenin, bürolar tarafından kaydedilerek ilgili mahkemeye gönderilmesi, dilekçe sahibine de bir numara verilerek dilekçenin bu numara üzerinden takip edilmesi imkânı getirilmektedir sayılı Kanun un 16 ncı maddesine Danıştayda ilk derece mahkemesi sıfatıyla görülen davalarda savcının esas hakkındaki yazılı düşüncesi taraflara tebliğ edilir. Taraflar, tebliğden itibaren onbeş gün içinde, savcının düşüncesine cevap verebilirler. hükmünün eklenmesi ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından ihlal kararına gerekçe teşkil eden sorunun çözümü amaçlanmaktadır sayılı Kanun un 17 nci maddesinin bir numaralı fıkrasında yer alan parasal sınır artırılarak, 2576 sayılı Kanun un 7 nci maddesinde yapılan değişikliğe bağlı olarak zorunlu duruşma sınırına ilişkin miktarda düzenleme yapılması amaçlanmıştır.