Deneysel spinal kord yaralanmas nda koenzim Q 10 un etkinli i

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Deneysel spinal kord yaralanmas nda koenzim Q 10 un etkinli i"

Transkript

1 Turkish Journal of Trauma & Emergency Surgery Ulus Travma Acil Cerrahi Derg 2007;13(2):85-93 Deneysel spinal kord yaralanmas nda koenzim Q 10 un etkinli i Efficiency of coenzyme Q 10 at experimental spinal cord injury Alaeddin KER MO LU, 1 Özgül PAfiAO LU, 2 Güngör KANBAK, 3 Volkan HANCI, 4 Filiz ÖZDEM R, 3 Metin Ant ATASOY 5 AMAÇ Bu çal flmada, metilprednizolon, koenzim Q 10 ve metilprednizolonla birarada koenzim Q 10 tedavilerinin deneysel spinal kord yaralanmas ndaki etkinlikleri karfl laflt r ld. GEREÇ VE YÖNTEM Sprague-Dawley cinsi 32 erkek s çan ( gr) dört gruba ayr ld. Spinal kord hasarlanmas ekstradural olarak T4-5 seviyesine yerlefltirilen anevrizma klibi ile uyguland. Travman n ard ndan, grup K ya (kontrol grubu) soya ya, grup M ye (metilprednizolon grubu) 30 mg.kg -1 ard ndan idamede saatte 5,4 mg.kg -1 dozunda metilprednizolon, grup Q ya (koenzim Q 10 grubu) 10 mg.kg -1 koenzim Q 10, grup MQ ya (metilprednizolon ve koenzim Q 10 grubu) 30 mg.kg -1 ard ndan idamede saatte 5,4 mg.kg -1 dozunda metilprednizolon ile 10 mg.kg -1 koenzim Q 10 intraperitoneal olarak verildi. Travmadan 24 saat sonra s çanlar n spinal kord örnekleri al narak histopatolojik ve biyokimyasal inceleme yap ld. BULGULAR Histopatolojik incelemelerde grup K da grup M, grup Q ve grup MQ ya göre ödem fliddeti anlaml olarak yüksekti (p<0,001). Grup M, grup Q ve grup MQ aras nda ödem ve kanama aç s ndan anlaml farkl l k yoktu (p>0,05). Ortalama süperoksit dismutaz de erleri di er gruplar n tümünde grup K ya göre, grup MQ de grup M ye göre anlaml olarak daha düflüktü (p<0,05). Malonildialdehidin ortalama de erleri grup M, grup Q, grup MQ da grup K ya göre düflük olmas na ra men arada anlaml fark yoktu (p>0,05). SONUÇ Sonuç olarak metilprednizolon, koenzim Q 10 ve bu iki ajan n birlikte kullan m n n ödemi azaltmada faydal oldu u, koenzim Q 10 un deneysel spinal kord hasar nda, ikincil hasar n önlenmesinde faydal olabilece i sonucuna var ld. A n a htar Sözc ü kl e r : Koenzim Q1 0; metilprednizolon; s çanlar, Sprague-Dawley cinsi; spinal kord hasar. Sar kam fl Asker Hastanesi, 1 Nöroflirürji Klini i, 4 Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini i, Kars; Osmangazi Üniversitesi T p Fakültesi, 2 P a t o l o j i Anabilim Dal, 3 Biyokimya Anabilim Dal, 5 Nöroflirürji Anabilim Dal E s k i fl e h i r. BACKGROUND In this study, we aimed to compare the efficacy of methylprednisolone, coenzyme Q 1 0 and combined methylprednisolone and coenzyme Q 1 0 treatments on experimental spinal cord injury. METHODS Thirty-two male Sprague-Dawley rats ( g) were divided into four groups. Spinal cord injury (SCI) was perf o rm e d by plac ement of an aneurysm clip, ext r ad urally at the level of T4-5. A fter the t r a uma, group K (co ntrol group) rec e ived soyb ean oil, group M (me t h yl p r e dn is ol one group) rec e ived 30 m g. k g - 1 m e t h yl p r e dn is ol one and 5.4 mg.kg.hou r - 1 m ai nt en a nc e d ose of methyl p r e dn is ol one, group Q (coe n zyme Q 10 g r ou p ) r ec e ived 10 mg.kg - 1 c oe n zyme Q 10, group MQ (me t h yl p r e dn i- s ol one and coe n zyme Q 10 g r oup) rec e ived 30 mg.kg - 1 m e t h y- l p r e dn is ol one and 5.4 mg.kg.hou r - 1 m ai nt en a nce dose of m e t h yl p r e dn is ol one and 10 mg.kg - 1 c oe n zyme Q 10 i nt r ap er it o- n ea l l y. Tw e n t y - f our hours after the t r a uma spinal cord sampl e s of the rats were obt a ined and tiss ue samples had been harv e s- ted for both bio ch em ical and hist op a th ol og ical eval ua t ion. RESULTS In hist op a th ol og ical exam in at ion, the edema pattern was sign if i- cantly more s ev ere in group K than the g r oup M, group Q and group MQ (p<0.001). T h ere w a s no stat i st ically significant diff e r e n c e b e tw een group M, group Q and group MQ regarding e d ema and bleeding (p>0.05). Mean sup er ox ide dism ut ase (SOD) scores were sign if ic a n t l y low while comparing the group K with all remaining groups and the group MQ comparing with the group M (p<0.05). Mean mal o nd ia ld e h yde (MDA) scores were low in the group M, Q and MQ in comparison with the group K, but there was no stat i st ically sign if icant diff er e nce betw een all groups (p>0.05). CONCLUSION Methylprednisolone, coenzyme Q 1 0 and combined methylprednisolone and coenzyme Q 1 0 treatments were found to be eff e c- tive as they decrease the edema and coenzyme Q 1 0 could be e ffective for prevention of secondary injury at experimental S C I. Key Words: Coenzyme Q10; methylprednisolone; rats, Sprague- Dawley; spinal cord injury. Departments of 1 Neurosurgery and 4 A n e s t h e s i o l o g y, Sar kam fl Military Hospital, Kars; Departments of 2 P a t h o l o g y, 3 Biochemistry and 5 N e u r o s u r g e r y, Medicine Faculty of Osmangazi University, E s k i fl e h i r, Tu r k e y. letiflim ( C o r r e s p o n d e n c e ): D r. Alaeddin Kerimo lu. Eskiflehir Özel A n a d o l u Hastanesi, K br s fiehitleri Cad., No: 61, Eskiflehir, Tu r k e y. Tel: / 214 Fak s ( F ax): e-p o s t a ( e -m a i l): a l a e d d i n k e r i m o g l g m a i l. c o m 85

2 Ulus Travma Acil Cerrahi Derg Medulla spinalis yaralanmalar önemli sosyal ve ekonomik sorundur. Günümüzde geliflen cerrahi tekniklere karfl n olgularda nörolojik iyileflmenin olm a m a s, travman n oluflturdu u direkt primer hasar n d fl nda, travma sonras meydana gelen ve ifllev kayb n a rlaflt ran biyokimyasal patolojik süreçlerin yani ikincil otodestrüktif mekanizmalar n irdelenmesini ve bu yönde çal flmalar n artmas n sa lam flt r. Medulla spinalis yaralanmalar n n fizyopatol o j i s iyle ilgili birçok araflt rman n sonucunda, o l u- flan ödem, serbest oksijen radikalleri v e l i p it p e r o k- s i d a s y o n u nu n ikincil hasar n meydana gelmesinde önemli rollerinin oldu u ortaya ç km flt r. Bu sonuçlar, ikincil hasar n oluflmas n önleyecek nöroprotektif ajan araflt rmalar n beraberinde getirmifltir. Yap lan bilimsel çal flmalarda, spinal travmalar n erken döneminde de iflik tedavi yöntemleri uygulanarak geliflmekte olan ödem, iskemi ve doku harabiyeti önlenmeye çal fl lmaktad r. Medulla spinalis yaralanmalar nda halen en yayg n klinik kullan m olan ajan metilprednizolondur, [ 1 ] ancak yüksek doz kortikosteroidler nörolojik yararlar gösterilmifl olsa d a ciddi yan etkilere sahiptir. Bu nedenle ikincil hasar önlenmesinde di er nöroprotektif ajanlara yönelik çal flmalar h zla artmaktad r. Koenzim Q 1 0 mitokondriyal elektron tafl ma zincirinin bir bileflenidir. Mitokondriyal kompleks I ve II için elektron akseptörü, kompleks I aktivitesini art r c etki gösterir. Membran stabilizasyonunda rol oynar ve güçlü bir antioksidand r. [ 2 ] Yap lan deneysel çal flmalarda ko e n z i m Q 1 0 un iskemi reperfüzyon hasar tedavisinde etkili oldu u bulunmufltur. [3,4] Çal flmam zda deneysel olarak spinal kord hasar oluflturulan s çanlarda, metilprednizolon, koenzim Q 10 ve bu iki ajan n birlikte kullan m n n spinal kord yaralanmalar nda etkisinin, histopatolojik ve biyokimyasal veriler yard m yla araflt r lmas amaçland. GEREÇ VE YÖNTEM Etik komite onay n n al nmas ard ndan ortalama 250 gr a rl nda Sprague-Dawley cinsi 32 eriflkin erkek s çan çal flmaya al nd. Tüm deney hayvanlar na intraperitoneal olarak 8 mg.kg -1 ksilazin hidroklorür ve 10 mg.kg -1 ketamin ile anestezi indüksiyonu uyguland ve sonras nda, deney hayvanlar dört gruba ayr ld. Bu gruplar kontrol grubu (grup K), metilprednizolon tedavisi verilen grup (grup M), koenzim Q 10 tedavisi verilen grup (grup Q), metilprednizolon ve koenzim Q 10 tedavisi verilen grup (grup MQ) olarak belirlendi; gruplar sekizer deney hayvan ndan oluflturuldu. Deney hayvanlar anestezik ajanlar n n uygulanmas n n ard ndan ameliyat masas na yüzüstü poziyonunda yat r larak T3-T6 seviyesinde lokal saha temizli i ve çevre izolasyonu sa land. Bu seviyede orta hat cilt insizyonu ile cilt, cilt alt geçildi. Fasya aç larak, paravertabral kaslar subperiostal olarak s yr ld. T4 ve T5 laminektomi yap ld. Kanama kontrolü bipolar koagülatörle yap ld ; deneklerin hiçbirinde kanama için ek giriflim yap lmad. Daha sonra 1,43 newton (N) kuvvet uygulayan FE 740 K kodlu Yaflargil anevrizma klibi kullan larak, klip yöntemiyle spinal kord travmas oluflturuldu. Klip epidural olarak 60 saniye süreyle uyguland. Bütün deneklere i ne ile kuyruk bölgesine a r l uyaran verilerek parapleji olufltu u belirlendi. Kliplemeyi takiben klibin uyguland yerde spinal kord içinde hemorajik kontüzyon olufltu u görüldü. Kliplemeyle oluflturulan travman n ard ndan grup K daki deneklere sadece koenzim Q 10 çözücü maddesi olarak kullan lan soya ya, di er gruplar ile ayn miktarda olacak flekilde, intraperitoneal olarak verildi. Travma oluflturulmufl grup K ya baflka tedavi verilmedi. [5] Ayn miktarda çözücü madde grup M ye de verildi. Kliplemeden hemen sonra grup M ve grup MQ ya 30 mg.kg -1 metilprednizolon intraperitoneal olarak verildi. Ayn zamanda bu gruplara idame dozu olarak alt flar saat arayla toplam 5,4 mg.kg.saat -1, 23 saatlik toplam doz olacak flekilde intraperitoneal metilprednizolon tedavisi uyguland. Soya ya nda çözülmüfl koenzim Q 10 (Sigma Chemical Co, St. Louis, MO, USA), 10 mg.kg -1 intraperitoneal tek doz halinde grup Q ve grup MQ ya uyguland. [5] Yirmi dört saatin sonunda deneklere ayn anestezik ajanlarla anestezi indüksiyonu uygulan p, denekler dekapite edildi. Deneklerin spinal kordu, gözlenen hemorajik kontüzyon çizgisinin yaklafl k 0,5 cm distalinden kesildi. Distal k sm n en proksimal 1 cm lik bölümü ç kar larak s v nitrojende dondrulup, biyokimyasal ölçümler için -80 C de sakland. Hemorajik kontüzyon çizgisinin içinde kald proksimal k sm n en distal 1,5 cm lik bölümü ç kar larak %10 luk formolde 48 saat doku fiksasyonu yap ld. Formol takibinden sonra al nan spesmenlerden, önceki çal flma sonuçlar nda belirtildi i flekilde, oluflturulan travma modelinde 86 Nisan - April 2007

3 Deneysel spinal kord yaralanmas nda koenzim Q 10 un etkinli i oluflan iskemi, ödem ve ikincil hasarlanman n lezyon bölgesi rostral ve kaudal k s mlar na do ru ilerleyebilece i düflünüldü ü için üç farkl bölgeden kesit al nd. [6,7] Birinci bölge klibin uyguland yere 1 cm uzakl ktaki proksimal uç, ikinci bölge klibin uyguland - yere 0,5 cm uzakl ktaki distal uç, üçüncü bölge klibin uyguland yere bitiflik distal k s m olmak üzere belirlendi. Al nan kesitler uygun deparafinizasyon, rehidratasyon, boyama ve dehidrasyon ifllemlerinden geçirilerek incelendi. ncelemeler s ras nda histopatolojik bulgulardan ödem, kanama, kromatolizis, vaküalizasyon tüm preparatlarda ayn patoloji uzman taraf ndan, preparat n hangi dene e ait oldu unu bilmeden, fl k mikroskobu alt nda de- erlendirildi. De erlendirmede ödem ve kanama fliddeti, de erlendirmeyi yapan patolog taraf ndan çal flmaya özgün olarak gelifltirilip uygulanan bir skorlama sistemi ile de erlendirildi. Bu skorlamada, minimal ödem 1. derece, hafif ödem 2. derece, orta fliddetteki ödem 3. derece, fliddetli ödem 4. derece ödem olarak beyaz ve gri cevherde ayr ayr de erlendirildi. Kanama, kesitlerde yok ise 0 derece, hafif ise 1. derece, orta miktarda ise 2. derece, çok miktarda ise 3. derece olarak de erlendirildi. Di er histolojik bulgular oluflturan nekroz, vaküalizasyon ve kromatolizis yok (0), var (1) olarak de- erlendirilerek her bir denekten üç ayr bölgeden veri elde edildi. Biyokimyasal veriler spinal kord dokusunda malonildialdehit (MDA) ve süperoksit dismutaz düzeyleri ölçülerek elde edildi. Dokuda MDA ölçümü Ohkawa yöntemine uygun olarak MDA n n tiyobütirik asit ile oluflturdu u rengin ölçülmesi yoluyla belirlendi ve hesaplanan MDA düzeyleri pmol.mg -1 protein olarak ifade edildi. [8] Süperoksit dismutaz (SOD) aktivitesi Winternbourn ve arkadafllar n n [9] yöntemine uygun olarak saptand ve enzim aktivitesi Ü.mg -1 protein olarak ifade edildi. fllemler s ras nda M3 dene ine ait tüp, santrifüj esnas nda k r ld için onunla ilgili biyokimyasal veri elde edilemedi. statistiksel Analiz statistiksel analizler SPSS for Windows 10.0 paket program nda yap ld. statistiksel anlaml l k seviyesi olarak p<0,05 al nd. Elde edilen biyokimyasal veriler olan SOD ve MDA de erlerinin analizinde tek yönlü varyans analizi, gruplar aras farkl l klar n saptanmas nda ise Posthoc Tukey testi kullan ld. Histopatolojik veriler olan gri ve beyaz cevher ödemi ve kanama Kolmogorov-Smirnov testi ile analiz edildi. Bütün sonuçlar ortalama ± standart hata olarak verildi. BULGULAR Çal flmam zda histopatolojik (Tablo 1, 2, 3) ve biyokimyasal (Tablo 4, 5, 6, 7) veriler elde edildi. Histopatolojik Bulgular Al nan doku örneklerinin her birinde üç ayr bölgeden kesitler al narak incelendi. Birinci bölge gri cevher, ikinci bölge beyaz cevher ve ikinci bölge gri cevher ödeminin istatistiksel analizlerinde grup K da ödem fliddeti skorlar n n grup M, grup Q ve grup MQ dan anlaml olarak yüksek oldu u saptand (p<0,001). Tüm bu bölgelerde ödem fliddeti analizinde grup M, grup Q ve grup MQ nun birbirleri ile yap lan ikili karfl laflt rmalar nda, hiçbir bölgede anlaml farkl l k saptanamad (p>0,05). Üçüncü bölge beyaz ve gri cevher ödemi a n a l i z ine göre tüm bölgelerin kanama, nekroz, vakü alizasyon ve kromatolizis analizleri aç s ndan gruplar aras nda anlaml farkl l k yoktu (p>0,05). Her grupta farkl fliddette ödem, kanama, nekroz, vaküalizasyon ve kromatolizis gözlendi. Gruplara özgün olmayan; de iflik derecelerde ödem, kanama, nekroz, vaküalizasyon ve kromatolizis içeren flekiller örnek olarak gösterilmifltir (fiekil 1). Biyokimyasal Bulgular Biyokimyasal verilerin istatistiksel analizlerinde ise, SOD ortalama de erleri grup K da di er gruplar olan grup M, grup Q ve grup MQ dan anlaml olarak yüksekti (p<0,001). Grup M de de ortalama SOD de erleri grup MQ dan anlaml olarak yüksek bulundu (p<0,05). Di er gruplar aras nda istatistiksel bak mdan bir fark bulunamad (p>0,05). Ortalama MDA de erleri analizinde ise grup M, grup Q, grup MQ ortalama de erlerinin grup K ya göre düflük oldu u izlendi; ancak bu durum istatistiksel olarak anlaml de ildi (p>0,05). TARTIfiMA Medulla spinalis yaralanmalar yüksek oranda morbidite ve mortalite oluflturan, sosyoekonomik sorunlar da beraberinde getiren travma grubunu oluflturur. Günümüzde teknolojinin geliflmesi ve Cilt - Vol. 13 Say - No. 2 87

4 Ulus Travma Acil Cerrahi Derg Tablo 1. Birinci bölge, klibe uzak proksimal uca ait histopatolojik verileri Grup Ödem Kanama Nekroz Vaküalizasyon Kromatolizis Beyaz cevher Gri cevher* Grup K Grup M Grup Q Grup MQ *: p<0,05 (Grup K ile Grup M aras nda); : p<0,05 (Grup K ile Grup Q aras nda); : p<0,05 (Grup K ile Grup MQ aras nda). Tablo 2. kinci bölge, klibe uzak distal uca ait histopatolojik verileri Grup Ödem Kanama Nekroz Vaküalizasyon Kromatolizis Beyaz cevher* Gri cevher* Grup K Grup M Grup Q Grup MQ *: p<0,05 (Grup K ile Grup M aras nda); : p<0,05 (Grup K ile Grup Q aras nda); : p<0,05 (Grup K ile Grup MQ aras nda). Tablo 3. Üçüncü bölge, klibe bitiflik distal k s m histopatolojik verileri Grup Ödem Kanama Nekroz Vaküalizasyon Kromatolizis Beyaz cevher Gri cevher Grup K Grup M Grup Q Grup MQ motorlu tafl tlar n ço almas ile artan trafik kazalar medulla spinalis yaralanmalar n n daha fazla görülmesine neden olmufltur. Medulla spinalis yaralanmalar en çok genç eriflkinleri etkilemekte ve yafllar aras nda daha s k görülmektedir. Spinal kord yaralanmalar n n %33-50 si servikal seviyeleri etkilemektedir. [ 1, 1 0, 1 1 ] Görülme s kl 20-40/ /y l olarak belirtilmektedir. [11] Son y llarda omurga biyomekani i ve cerrahi teknikler üzerinde artan deneyimler ve rehabilitasyon konusundaki geliflmelere ra men medulla spinalis yaralanmalar nda nörolojik iyileflmede belirgin baflar sa lanamamaktad r. Yap lan bilimsel çal flmalarda, spinal travmalar n erken döneminde de iflik tedavi yöntemleri uygulanarak oluflan ödem, iskemi ve doku harabiyeti önlenmeye çal fl lmaktad r. Spinal kord travmatik hasarlanmalar tipik olarak aksonal hasar ve hücre ölümü sonucu oluflan, de iflik düzeylerde ifllev kay plar n içerir. Spinal kord yaralanmalar nda, hasar oluflumu iki patofizyolojik yol ile tan mlan r. Birincil hasarlanma, yaralanma s ras nda, kord bütünlü ünün mekanik nedenlere ba l olarak bozulmas sonucu oluflur. kincil hasarlanma ise geç dönemde, hücresel ve biyokimyasal süreçlere ba l olarak hücre ölümü ve doku hasar sonucu oluflur. kincil hasar patofizyolojisi, serbest radikal oluflumu, lipit peroksidasyonu, eikosanoid ve prostoglandin oluflumu, proteaz aktivasyonu, glutamat gibi eksitotoksik molekülleri ve intrasellüler kalsiyum art fl n içerir. Nöroprotektif strateji ikincil hasarlanma ile oluflan etkilerden korunmay, dokular n ve ifllevsel kapasite kayb n n 88 Nisan - April 2007

5 Deneysel spinal kord yaralanmas nda koenzim Q 10 un etkinli i Tablo 4. Gruplarda MDA de erleri (pmol/protein) Denek No Grup K Grup M Grup Q Grup MQ 1 106, ,8 62, ,66 71,11 37, , ,6 138,33 94, ,6 70,6 103,33 81, ,6 81,66 55,33 103, ,3 72,33 145,83 27,5 8 53,33 38,66 58,16 123,3 Tablo 5. Gruplarda SOD de erleri (Ü/mg protein) Denek No Grup K Grup M Grup Q Grup MQ 1 12,65 21,50 16,93 2, ,75 17,32 13,49 3, ,64 18,68 5, ,03 26,00 1,94 0, ,90 12,06 10,97 9, ,86 25,20 9,03 8, ,04 16,11 16,34 2, ,07 1,63 14,98 14,27 önlenmesini amaçlar. Günümüzde metilprednizolon akut spinal kord hasarlanmas tedavisinde kullan lmas güncel olarak kabul edilen tek ilaçt r. [12-14] Akut spinal kord hasar nda kortikosteroidler, antienflamatuvar etkinlikleri ve buna ba l olarak ödemi azaltmas nedeniyle 30 y l aflk n süredir k u l l a n l m a k t a d r v e deneysel çal flmalar n önemli bir k sm nda yararl l ortaya konulmufltur. [ 1, 15, 16 ] Buna karfl n nöroprotektif etkinli inin mekanizmas tam anlafl lmam flt r. L i p it peroksidasyonu, enflamatuvar sitokinlerin inhibisyonu, enflamatuvar immün hücre modülasyonu gibi mekanizmalarla etki gösterdi i düflünülmektedir. Ayr ca vasküler perfüzyonu art rmakta ve kalsiyumun hücreye geçifli ile hücre içinde birikimini önlemektedir. [ 17 ] G l i- kokortikoidlerin lipit peroksidasyonunu önlemesi en güçlü nöroprotektif etkileridir. Metilprednizolonun bu konuda di er glikokortikoidlere göre daha etkili oldu u belirtilmektedir. [ 18 ] M e t i l p r e d n i z o l o n lökosit ifllevlerinden kemotaksisi, fagositozu, enflamatuvar mediatör ve lizozomal enzim sal n m n inhibe ederek antienflamatuvar etki gösterir. Lipokortin, vazokortin ve anjiyotensin dönüfltürücü enzim gibi antienflamatuvar polipeptidlerin sal n m - n stimüle eder. Bunun sonucunda, membran fosfolipitlerinden araflidonik asit oluflumunu katalize eden fosfolipaz A2, eikozonoidler, serbest oksijen radikali oluflumu inhibe olur. Di er nöroprotektif etkinli ini ise nötrofillerin endotel hücresine olan hasar engelleyerek sa lar. [ 19 ] Yüksek doz metilprednizolon lipit peroksidasyonu ve hidrolizi azaltarak, ATPaz gibi membrana ba l enzimleri ve hücre iskeleti nörofilamentlerini korur ve membran stabilizasyonunu sa lar, [ 20 ] damar geçirgenli ini ve doku ödemini azalt r. [ 21 ] Çal flmam zda da metilprednizolonun bu etkilerini gözlemleyebildik. Özellikle klibin uyguland hasar bölgesinin proksimal ve distal k s mlar nda gruplar aras nda ödem fliddetinde farkl l k saptand. Metilprednizolon, koe n z i m Q 10, metilprednizolon ve koenzim Q 10 t e d a- visinin birlikte uyguland üç grupta da spinal kord ödeminin birinci bölgede gri cevherde, ikinci bölgede gri ve beyaz cevherde kontrol grubuna göre belirgin derecede azald n gördük. Steroid tedavisi de iflik protokoller ve dozlarla uygulanabilmektedir. Deneysel çal flmalar, 30 m g. k g - 1 dozunda metilpednizolonu n sadece lipit p e- roksidasyonunu engellemekle kalmay p, post-travmatik spinal kord iskemisini engellemekte, aerobik metabolizmay desteklemekte, hücre içi kalsiyum bi- Tablo 6. SOD de erleri ortalama ve standart hata de erleri Say Ortalama±SS Grup K 8 27,37±3,21 Grup M 7 17,12±3,2* Grup Q 8 12,8±1,91 Grup MQ 8 5,71±1,64 *: p<0,05 (Grup K ile grup M aras nda); : p<0,05 (Grup K ile grup Q aras nda); : p<0,05 (Grup K ile grup MQ aras nda); : p<0,05 (Grup M ile Grup MQ aras nda). Tablo 7. MDA de erleri ortalama ve standart hata de erleri Say Ortalama±SS Grup K 8 100,31±16,75 Grup M 7 77,99±12,33 Grup Q 8 91,74±13,87 Grup MQ 8 84,4±14,35 Cilt - Vol. 13 Say - No. 2 89

6 Ulus Travma Acil Cerrahi Derg (a) (b) (c) (d) (e) (f) (g) (h) fiekil 1. (a) Grup Q, 7. denek, proksimal k s mdan al nan kesit: 1. dereceden ödem (H-E x 4 0). ( b ) Grup Q, 8. denek, di s t a l k s mdan al nan kesit: 2. dereceden ödem, 1. dereceden kanama (H-E x 3 2). ( c ) Grup Q, 6. denek, distal k s mdan al nan kesit: 3. dereceden ödem (H-E x 3 2). ( d ) Grup Q, 8. denek, lezyon bölgesinden al nan kesit: 4. dereceden ödem (H-E x 3 2). ( e ) G r u p Q, 1. denek, lezyon bölgesinden al nan kesit: nekroz, 4. dereceden ödem, 3. dereceden kanama (H-E x 40). (f) Grup K, 7. denek, distal k s mdan al nan kesit: enflamasyon, kromatolizis, vakü alizasyon (H-E x 2 0 0). ( g ) Grup M, 2. denek, distal k - s mdan al nan kesit: 2. dereceden kanama, 1. dereceden gri cevher ödemi (H-E x 40). ( h ) Grup MQ, 5. denek, distal k s mdan al nan kesit: nekroz (H-E x 4 0). 90 Nisan - April 2007

7 Deneysel spinal kord yaralanmas nda koenzim Q 10 un etkinli i rikimini önlemekte ve kalpain arac l kl nöroflament kayb n önlemekte etkili oldu unu göstermifltir. [ 1 ] Her ne kadar akut spinal kord hasar nda yüksek doz kortikosteroidlerin nörolojik yararlar gösterilmifl olsa da bu ilaçlar n ciddi yan etkileri bulunmaktad r. Bu nedenle ikincil hasar önlenmesine yönelik di er nöroprotektif ajanlarla ilgili çal flmalar h zla artmaktad r. Bir monosialogangliozid olan GM1 (Sygen), non-glukokortikoid 21-aminosteroid tirilazad, TRH analoglar ve naloksan gibi ilaçlarla ilgili faz III klinik çal flmalar halen sürmektedir. [1] Deneysel çal flmalar magnezyum sülfat tedavisinin spinal kord hasarlanmas nda apopitotik süreçlerde önemli rolü olan kaspaz-3 aktivitesini azaltalabildi- ini, [22] bir tetrasiklin olan minosiklinin ise apoptotik mekanizmalar sitokrom c üzerinden etkileyip inhibe etti ini, [23] antitrombin III ün lökosit aktivasyonunun önlenmesi yoluyla ikincil hücresel de ifliklikleri azaltabildi ini, [24] eritropoetinin lipit peroksidasyonunu engellenmesi ile etkili oldu unu, [25] NMDA reseptör antagonistleri gasiklidin ve MK801 in spinal kord hasarlanmalar nda nöroprotektif etkileri oldu unu, [26-28] metilprednizolon ve α- tokoferol ile selenyum kombinasyonunun spinal kord hasar nda nöroprotektif etkinli inin olabilece- ini [29] göstermifltir. Vitamin E nin spinal kord hasarlar ndaki etkisinin araflt r ld bir deneysel çal flmada; spinal kord hasar oluflturulmufl s çanlarda tedavide metilprednizolon ile metilprednizolon ve vitamin E kombinasyonu kullanm fl, metilprednizolon ve vitamin E verilen grupta iskemik sahan n boyutlar tedavi edilmeyen gruba göre daha küçük adrenalin, noradrenalin ve dopamin seviyeleri daha düflük olarak saptanm flt r; ancak metilprednizolon tek bafl na verilmesiyle vitamin E ile kombine edilmesi aras nda farkl l k saptanmam flt r. [30] Koenzim Q 10 mitokondriyal elektron tafl ma zincirinin bilefleni olan, membran stabilizasyonunda rol oynayan güçlü bir antioksidand r. [2] Koenzim Q 10 nun antioksidan özelli i Mellors ve Tappel taraf ndan keflfedilmifltir. Çeflitli çal flmalarda koenzim Q 10 un lipit perkosidasyonunu inhibe etti i, serbest oksijen radikallerine karfl α-tokoferol kadar etkili oldu u, geçici serebral iskemiden sonra koenzimq 9 ve koenzim Q 10 un doku seviyelerinin azald gösterilmifltir. [31-33] Koenzim Q 10 un azalmas ikincil hasar n geliflmesinin göstergesidir. [34] Koenzim Q 10 Parkinson ve Huntington hastalar nda da etkilidir. Parkinsonlu hastalar n trombositlerinden izole edilen mitokondrilerinde koenzim Q 10 seviyelerinin düflük oldu u, oral koenzim Q 10 verildi inde farelerde dopamin ve dopaminerjik aksonlar n kayb n n azald saptanm flt r. [35,36] Koenzim Q 10 deneysel çal flmalarda iskemi reperfüzyon hasarlar tedavisinde de etkili bulunmufltur. Portakal ve arkadafllar n n [3] yapt çal flmada s çanlarda hepatik iskemi-reperfüzyon hasar oluflturulmufl, tedavide pentoksifilin ve koenzim Q 10 kullan lm fl iskemi-reperfüzyon oluflturulmufl grupta sadece çözücü madde verilmifl kontrol grubuna göre süper oksit dismutaz (SOD) aktivitesinin artt - görülmüfltür. Pentoksifilin tedavisi verilen grupta ise SOD aktivitesinin azald, pentoksifilin ile birlikte koenzim Q 10 verilen grupta ise SOD aktivitesindeki azalman n daha fazla oldu u saptanm flt r. [3] Ostrowski nin [4] yapt çal flmada endotelin ile serebral iskemi oluflturulmufl s çanlarda intraperitoneal koenzim Q 10 verilmifl ve SOD aktivitesi ölçülerek koenzim Q 10 etkinli i araflt r lm flt r. Beyin sap, serbellum ve serebral kortekste koenzim Q 10 tedavisi ile birlikte SOD aktivitesinin düfltü ü böylece koenzim Q 10 serebral iskemide faydal etkileri oldu u belirtilmifltir. [4] Koenzim Q 10 un beyin laktat seviyesini azaltt ve hayvan modellerinde iskemik lezyon çap n küçülttü ü belirtilmektedir. [37-39] Günümüzde metilprednizolon tedavisinin algoritmas NASCIS I (National Acut Spinal Kord Injury S t u d i e s ), [40] NASCIS II [ 2 0, 4 1 ] ve NASCIS III [ 4 2, 4 3 ] ç a l flmas gibi genifl hasta serilerinin kullan ld randomize çal flmalard a belirlenmifl olmas na ra men, ikincil hasarlanmada etkili di er ilaç gruplar nda kullan m zamanlamas, etkin doz aral klar ve idame doz kullan lmas hakk nda fikir birli i oluflmam flt r. Hidrofobik ve büyük moleküler a rl a sahip önemli bir antioksidan olan koenzim Q 10 un diyette emilimi k stl ve yavaflt r. Diyet ile al nan koenzim Q 10 un T(maks) süresi 6 saat, eleminasyon yar ömrü ise 33 saat olarak bildirilmekte ve sa l kl eriflkinlerde referans plazma düzeyi 0,41-1,91 micromol.l -1 olarak belirtilmektedir. Hayvan çal flmalar koenzim Q 10 un büyük miktarda, baflta beyin ve kalp mitokondrileri olmak üzere tüm dokularca al nd n göstermektedir. [44] Nörolojik, kardiyak, onkolojik ve immünolojik pek çok hastal kta kullan m na yönelik çal flmalar yap lan koenzim Q 10 un serebral-nöronal iskemide uygun dozaj ve etkin doz aral klar da tam belirlen- Cilt - Vol. 13 Say - No. 2 91

8 Ulus Travma Acil Cerrahi Derg memifltir. Yap lan çal flmalarda s kl kla 10 mg.kg -1 kullan m dozunun, oluflturulan hasarlanman n hemen ard ndan en fazla ise bir saat sonra kullan lmas n n iskemik hasarlanmay engelleyici özelli i oldu u belirtilmektedir. [4,5,45,46] Hiu ve arkadafllar [47] ise yapt ve iskemik beyin hasarlanmas nda, hasarlanma ard nda üç saat geçtikten sonra kullan lan koenzim Q 10 un global ya da fokal hasarlanmaya karfl koruyucu etkisi olmad n göstermifltir. Çal flmam zda spinal kord hasar oluflturulmufl s çanlara, oluflturulan travman n hemen sonra tedavi olarak metilprednizolon, 10 mg.kg -1 dozunda koenzim Q 10 ve metilprednizolon ile koenzim Q 10 kombine olarak kullan ld. Bu üç gruptada da SOD aktivitesi, sadece travma oluflturulmufl kontrol grubuna göre daha düflük saptand. Bu düflüklük istatistiksel olarak anlaml bulundu. Ayr ca metilprednizolon ile koenzim Q 10 kombine verilen grupta sadece metilprednizolon verilen gruba göre SOD aktivitesinin daha düflük oldu u saptand. Bu farkl l n da istatistiksel olarak anlaml oldu u görüldü. Sonuç olarak medulla spinalis yaralanmalar nda birincil travmay takiben oluflan progresif, destrüktif ikincil proçesler, hasar n a rlaflmas na neden olmaktad r. Medulla spinalis yaralanmalar n n fizyopatolojisi ile ilgili birçok araflt rman n sonucunda oluflan ödem, serbest oksijen radikalleri, lipit p e r o k- sidasyonun ikincil hasar n meydana gelmesinde önemli rolü ortaya ç km flt r. Bu sonuçlar, ikincil hasar n oluflmas n önleyecek nöroprotektif ajan araflt rmalar n beraberinde getirmifltir. Medulla spinalis yaralanmalar nda en yayg n klinik kullan m olan ajan metilprednizolondur. Ancak yüksek doz metilprdnizolon kullan m n n istenmeyen yan etkileri, ikincil hasar önlenmesinde yeni nöroprotektif ajanlar n kullan m na yönelik çal flmalar artt r m a k- tad r. Çal flmam zda da Metilprednizolon, koenzim Q 10 ve bu iki ajan n birlikte kullan m n n deneysel spinal kord hasar nda oluflan ödemi azaltmada ve ikincil hasar n önlenmesinde faydal oldu u sonucuna ulafl ld. KAYNAKLAR 1. Hall ED, Springer JE. Neuroprotection and acute spinal cord injury: a reappraisal. NeuroRx 2004;1: Folkers K, Langsjoen P, Willis R, Richardson P, Xia LJ, Ye CQ, et al. Lovastatin decreases coenzyme Q levels in humans. Proc Natl Acad Sci 1990;87: Portakal O, Inal-Erden M. Effects of pentoxifylline and coenzyme Q10 in hepatic ischemia/reperfusion injury. Clin Biochem 1999;32: Ostrowski RP. Effect of coenzyme Q10 (CoQ10) on superoxide dismutase activity in ET-1 and ET-3 experimental models of cerebral ischemia in the rat. Folia Neuropathol 1999;37: Ostrowski RP. Effect of coenzyme Q(10) on biochemical and morphological changes in experimental ischemia in the rat brain. Brain Res Bull 2000;53: Tator CH. Patophysiology and pathology of spinal cord injury. In: Wilkins RH, Rengachary SS, editors. Spinal trauma. Vol IIB, 2nd ed. New York: Mc.Graw-Hill Inc; p Wang R, Ehara K, Tamaki N. Spinal cord edema following freezing injury in the rat: relationship between tissue water content and spinal cord blood flow. Surg Neurol 1993;39: Ohkawa H, Ohishi N, Yagi K. Assay for lipid peroxides in animal tissues by thiobarbituric acid reaction. Anal Biochem 1979;95: Winterbourn CC, Hawkins RE, Brian M, Carrell RW. The estimation of red cell superoxide dismutase activity. J Lab Clin Med 1975;85: Tator CH. Acute management of spinal cord injury. Br J Surg 1990;77: Tator CH, Edmonds VE. Acute spinal cord injury: analysis of epidemiologic factors. Can J Surg 1979;22: Tator CH. Review of experimental spinal cord injury with emphasis on the local and systemic circulatory effects. Neurochirurgie 1991;37: Tator CH, Fehlings MG. Review of the secondary injury theory of acute spinal cord trauma with emphasis on vascular mechanisms. J Neurosurg 1991;75: Kerimo lu M, Hanc V, Kerimo lu A. Spinal hasarlanmalar. kincil hücresel hasar fizyopatolojisi ve tedaviye etkisi. Sendrom 2006;18: Ducker TB, Zeidman SM. Spinal cord injury. Role of steroid therapy. Spine 1994;19: Faden AI. Therapeutic approaches to spinal cord injury. Adv Neurol 1997;72: Young W. Molecular mechanisms of spinal cord injury therapies. In: Kalb RG, Strimatter SM, editors. Neurobiolgy of spinal cord injury. Totowa: Humana Pres; p Braughler JM. Lipid peroxidation-induced inhibition of gamma-aminobutyric acid uptake in rat brain synaptosomes: protection by glucocorticoids. J Neurochem 1985;44: Taoka Y, Okajima K. Spinal cord injury in the rat. Prog Neurobiol 1998;56: Bracken MB, Shepard MJ, Collins WF, Holford TR, Young W, Baskin DS, et al. A randomized, controlled trial of methylprednisolone or naloxone in the treatment of acute spinal-cord injury. Results of the Second National Acute Spinal Cord Injury Study. N Engl J Med 1990;322: Hall ED, Braughler JM. Glucocorticoid mechanisms in acute spinal cord injury: a review and therapeutic rationale. 92 Nisan - April 2007

9 Deneysel spinal kord yaralanmas nda koenzim Q 10 un etkinli i Surg Neurol 1982;18: Solaroglu I, Kaptanoglu E, Okutan O, Beskonakli E, Attar A, Kilinc K. Magnesium sulfate treatment decreases caspase-3 activity after experimental spinal cord injury in rats. Surg Neurol. 2005;64 Suppl 2:S Teng YD, Choi H, Onario RC, Zhu S, Desilets FC, Lan S, et al. Minocycline inhibits contusion-triggered mitochondrial cytochrome c release and mitigates functional deficits after spinal cord injury. Proc Natl Acad Sci 2004;101: Erman T, Yildiz MS, Gocer AI, Zorludemir S, Demirhindi H, Tuna M. Effects of antithrombin III on myeloperoxidase activity, superoxide dismutase activity, and malondialdehyde levels and histopathological findings after spinal cord injury in the rat. Neurosurgery 2005;56: Kaptanoglu E, Solaroglu I, Okutan O, Surucu HS, Akbiyik F, Beskonakli E. Erythropoietin exerts neuroprotection after acute spinal cord injury in rats: effect on lipid peroxidation and early ultrastructural findings. Neurosurg Rev 2004;27: Gaviria M, Privat A, d'arbigny P, Kamenka J, Haton H, Ohanna F. Neuroprotective effects of a novel NMDA antagonist, Gacyclidine, after experimental contusive spinal cord injury in adult rats. Brain Res 2000;874: Wada S, Yone K, Ishidou Y, Nagamine T, Nakahara S, Niiyama T, et al. Apoptosis following spinal cord injury in rats and preventative effect of N-methyl-D-aspartate receptor antagonist. J Neurosurg 1999;91(1 Suppl): Li S, Tator CH. Effects of MK801 on evoked potentials, spinal cord blood flow and cord edema in acute spinal cord injury in rats. Spinal Cord 1999;37: Saunders RD, Dugan LL, Demediuk P, Means ED, Horrocks LA, Anderson DK. Effects of methylprednisolone and the combination of alpha-tocopherol and selenium on arachidonic acid metabolism and lipid peroxidation in traumatized spinal cord tissue. J Neurochem 1987;49: Daneyemez M. Silicone rubber microangiography of injured acute spinal cord after treatment with methylprednisolone and vitamin E in rats. Spine 1999;24: Mellors A, Tappel AL. The inhibition of mitochondrial peroxidation by ubiquinone and ubiquinol. J Biol Chem 1966;241: Takayanagi R, Takeshige K, Minakami S. NADH- and NADPH-dependent lipid peroxidation in bovine heart submitochondrial particles. Dependence on the rate of electron flow in the respiratory chain and an antioxidant role of ubiquinol. Biochem J 1980;192: Lemke M, Frei B, Ames BN, Faden AI. Decreases in tissue levels of ubiquinol-9 and -10, ascorbate and alphatocopherol following spinal cord impact trauma in rats. Neurosci Lett 1990;108: Yoshida S, Abe K, Busto R, Watson BD, Kogure K, Ginsberg MD. Influence of transient ischemia on lipid-soluble antioxidants, free fatty acids and energy metabolites in rat brain. Brain Res 1982;245: Shults CW, Haas RH, Passov D, Beal MF. Coenzyme Q10 levels correlate with the activities of complexes I and II/III in mitochondria from parkinsonian and nonparkinsonian subjects. Ann Neurol 1997;42: Beal MF, Matthews RT, Tieleman A, Shults CW. Coenzyme Q10 attenuates the 1-methyl-4-phenyl- 1,2,3,tetrahydropyridine (MPTP) induced loss of striatal dopamine and dopaminergic axons in aged mice. Brain Res 1998;783: Piotrowski P, Ostrowski RP, Pankowska T, Smialek M. The effect of coenzyme Q10 on lactate acidosis at the beginning of experimental cerebral ischemia in rats after the use of endothelin 1 (preliminary results). [Article in Polish] Neurol Neurochir Pol 1998;32: [Abstract] 38. Koroshetz WJ, Jenkins BG, Rosen BR, Beal MF. Energy metabolism defects in Huntington's disease and effects of coenzyme Q10. Ann Neurol 1997;41: Beal MF, Henshaw DR, Jenkins BG, Rosen BR, Schulz JB. Coenzyme Q10 and nicotinamide block striatal lesions produced by the mitochondrial toxin malonate. Ann Neurol 1994;36: Bracken MB, Collins WF, Freeman DF, Shepard MJ, Wagner FW, Silten RM, et al. Efficacy of methylprednisolone in acute spinal cord injury. JAMA 1984;251: Bracken MB, Shepard MJ, Collins WF Jr, Holford TR, Baskin DS, Eisenberg HM, et al. Methylprednisolone or naloxone treatment after acute spinal cord injury: 1-year follow-up data. Results of the second National Acute Spinal Cord Injury Study. J Neurosurg 1992;76: Bracken MB, Shepard MJ, Holford TR, Leo-Summers L, Aldrich EF, Fazl M, et al. Administration of methylprednisolone for 24 or 48 hours or tirilazad mesylate for 48 hours in the treatment of acute spinal cord injury. Results of the Third National Acute Spinal Cord Injury Randomized Controlled Trial. National Acute Spinal Cord Injury Study. JAMA 1997;277: Bracken MB, Shepard MJ, Holford TR, Leo-Summers L, Aldrich EF, Fazl M, et al. Methylprednisolone or tirilazad mesylate administration after acute spinal cord injury: 1- year follow up. Results of the third National Acute Spinal Cord Injury randomized controlled trial. J Neurosurg 1998;89: Bhagavan HN, Chopra RK. Coenzyme Q10: absorption, tissue uptake, metabolism and pharmacokinetics. Free Radic Res 2006;40: Yokoyama K, Nakamura K, Nakamura K, Kimura M, Nomoto K, Itoman M. Effect of coenzyme Q10 on superoxide production in rats with reperfusion injuries. Scand J Plast Reconstr Surg Hand Surg 1999;33: Yokoyama K, Itoman M, Takagishi K, Yamamoto M. Protective effects of coenzyme Q10 on ischemia-induced reperfusion injury in ischemic limb models. Plast Reconstr Surg 1992;90: Li H, Klein G, Sun P, Buchan AM. CoQ10 fails to protect brain against focal and global ischemia in rats. Brain Res 2000;877:7-11. Cilt - Vol. 13 Say - No. 2 93

TRAVMATİK SPİNAL KORD LEZYONLARINDA MEDİKAL TEDAVİ

TRAVMATİK SPİNAL KORD LEZYONLARINDA MEDİKAL TEDAVİ TRAVMATİK SPİNAL KORD LEZYONLARINDA MEDİKAL TEDAVİ Dr.Hakan BOZKUŞ VKV Amerikan Hastanesi, Nöroşirurji Bölümü Omurilik Hasarı Birincil hasar İkincil hasar Sistemik değişiklikler (bradikardi, hipotansiyon,

Detaylı

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6) over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda

Detaylı

Kardiyopulmoner bypass uygulanacak olgularda insülin infüzyonunun inflamatuvar mediatörler üzerine etkisi

Kardiyopulmoner bypass uygulanacak olgularda insülin infüzyonunun inflamatuvar mediatörler üzerine etkisi Kardiyopulmoner bypass uygulanacak olgularda insülin infüzyonunun inflamatuvar mediatörler üzerine etkisi Zeliha Özer*, Davud Yapıcı*, Gülçin Eskandari**, Arzu Kanık***, Kerem Karaca****, Aslı Sagün* Mersin

Detaylı

Radyasyon Koliti Oluşturulmuş Sıçanlarda Ghrelinin Barsak Anastomozu Üzerine Etkisi Dr. Ebubekir Gündeş

Radyasyon Koliti Oluşturulmuş Sıçanlarda Ghrelinin Barsak Anastomozu Üzerine Etkisi Dr. Ebubekir Gündeş Radyasyon Koliti Oluşturulmuş Sıçanlarda Ghrelinin Barsak Anastomozu Üzerine Etkisi Dr. Ebubekir Gündeş Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi Gastroenteroloji Cerrahisi Kliniği Giriş

Detaylı

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL 2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU

Detaylı

Venöz Tromboembolizmin Önlenmesinde Antitrombotik Tedavi (Birincil Koruma)

Venöz Tromboembolizmin Önlenmesinde Antitrombotik Tedavi (Birincil Koruma) .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Kanama ve Tromboza E ilim Sempozyum Dizisi No: 36 Kas m 2003; s. 185-189 Venöz Tromboembolizmin Önlenmesinde Antitrombotik Tedavi (Birincil

Detaylı

www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar

www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar Kazand ran Güç Mercedes-Benz orijinal ya lar arac n z üreten uzmanlar taraf ndan, gelifltirilmifltir. Mercedes-Benz in dilinden en iyi Mercedes-Benz

Detaylı

Hücre zedelenmesi etkenleri. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015

Hücre zedelenmesi etkenleri. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Hücre zedelenmesi etkenleri Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Homeostaz Homeostaz = hücre içindeki denge Hücrenin aktif olarak hayatını sürdürebilmesi için homeostaz korunmalıdır Hücre zedelenirse ne olur? Hücre

Detaylı

Koenzim Q 10 replasmanının erken infant dönemindeki ratlarda öğrenme fonksiyonları üzerine etkisi

Koenzim Q 10 replasmanının erken infant dönemindeki ratlarda öğrenme fonksiyonları üzerine etkisi Koenzim Q 10 replasmanının erken infant dönemindeki ratlarda öğrenme fonksiyonları üzerine etkisi Meltem Erol, Can Polat, Özlem Bostan Gayret, Özgül Yiğit, Abdurrahman Özel Sağlık Bilimleri Üniversitesi

Detaylı

Tarifname KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON

Tarifname KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON 1 Tarifname Teknik Alan KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON Buluş, kronik yorgunluk sendromunun tedavisine yönelik oluşturulmuş bir kompozisyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen

Detaylı

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz? CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.

Detaylı

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar Hmfl. Özlem SANDIKCI SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi, nfeksiyon Kontrol Hemfliresi,

Detaylı

Tarifname SARKOPENİ NİN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON

Tarifname SARKOPENİ NİN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON 1 Tarifname SARKOPENİ NİN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON Teknik Alan Buluş, sarkopeni nin tedavisine yönelik oluşturulmuş bir kompozisyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen Durumu Günümüzde sarkopeni,

Detaylı

İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ

İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ 120 kinci Bölüm - Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi 1. ARAfiTIRMANIN AMACI ve YÖNTEM Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi, tüketici enflasyonu, iflsizlik

Detaylı

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENFOMA LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENF SİSTEMİ NEDİR? Lenf sistemi vücuttaki akkan dolaşım sistemidir. Lenf yolu damarlarındaki bağışıklık hücreleri,

Detaylı

Serbest radikal. yörüngelerinde) eşleşmemiş tek. gösteren, nötr ya da iyonize tüm atom veya moleküllere denir.

Serbest radikal. yörüngelerinde) eşleşmemiş tek. gösteren, nötr ya da iyonize tüm atom veya moleküllere denir. Superoxide Dismutase Hazırlayanlar: Funda İLHAN (050559017) Ebru KORKMAZ (050559021) Mehtap BİRKAN (050559008) Nihan BAŞARAN (050559007) Prof. Dr. Figen ERKOÇ Gazi Eğitim Fakültesi GAZİ İ ÜNİVERSİTESİİ

Detaylı

Sadık Yurttutan, Ramazan Özdemir, Fuat Emre Canpolat, Mehmet Yekta Öncel, Hatice Germen Ünverdi, Bülent Uysal,Ömer Erdeve, Uğur Dilmen Zekai Tahir

Sadık Yurttutan, Ramazan Özdemir, Fuat Emre Canpolat, Mehmet Yekta Öncel, Hatice Germen Ünverdi, Bülent Uysal,Ömer Erdeve, Uğur Dilmen Zekai Tahir Sadık Yurttutan, Ramazan Özdemir, Fuat Emre Canpolat, Mehmet Yekta Öncel, Hatice Germen Ünverdi, Bülent Uysal,Ömer Erdeve, Uğur Dilmen Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nekrotizan

Detaylı

Farkl protokollerdeki durdurma gücü oranlar n n %DD e risine etkisi

Farkl protokollerdeki durdurma gücü oranlar n n %DD e risine etkisi Türk Onkoloji Dergisi 9;24(1):15- Farkl protokollerdeki durdurma gücü oranlar n n %DD e risine etkisi The effect of stopping power ratios of different protocols on %DD curve Hilal ACAR 1 1 stanbul Üniversitesi

Detaylı

VERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM

VERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM VERG NCELEMELER NDE YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi Son y llarda ekonomide meydana gelen olumlu geliflmelerle gayrimenkul piyasas

Detaylı

Tarifname BCL2 BASKILAMA İŞLEVİYLE ANTİ-KARSİNOJENİK ETKİ GÖSTERMEYE YÖNELİK BİR FORMÜLASYON

Tarifname BCL2 BASKILAMA İŞLEVİYLE ANTİ-KARSİNOJENİK ETKİ GÖSTERMEYE YÖNELİK BİR FORMÜLASYON 1 Tarifname BCL2 BASKILAMA İŞLEVİYLE ANTİ-KARSİNOJENİK ETKİ GÖSTERMEYE Teknik Alan YÖNELİK BİR FORMÜLASYON Buluş, bcl2 baskılama işleviyle anti-karsinojenik etki göstermeye yönelik oluşturulmuş bir formülasyon

Detaylı

ELİT GÜREŞÇİLERDE BİR MAÇLIK MÜSABAKANIN ENOLAZ VE OKSİDAN/ANTİOKSİDAN DURUM ÜZERİNE ETKİLERİ

ELİT GÜREŞÇİLERDE BİR MAÇLIK MÜSABAKANIN ENOLAZ VE OKSİDAN/ANTİOKSİDAN DURUM ÜZERİNE ETKİLERİ THE EFFECTS OF ONE MATCH GAME ON ENOLASE AND OXIDANT/ANTIOXIDANT STATUS IN ELITE WRESTLERS ELİT GÜREŞÇİLERDE BİR MAÇLIK MÜSABAKANIN ENOLAZ VE OKSİDAN/ANTİOKSİDAN DURUM ÜZERİNE ETKİLERİ 1 Ökkeş Alpaslan

Detaylı

Selülit ile mücadelede son nokta. Cellulaze. www.ortadoguas.com

Selülit ile mücadelede son nokta. Cellulaze. www.ortadoguas.com Be Selülit ile mücadelede son nokta Cellulaze www.ortadoguas.com Cellulite Laser Workstation Sadece tek bir uygulamadan sonra etkinli i kan tlanm fl, baflar l sonuçlar Cellulaze minimal invaziv bir selülit

Detaylı

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Otomasyon Sistemleri E itiminde Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Murat Ayaz Kocaeli Üniversitesi Teknik E itim Fakültesi, Elektrik E itimi Koray Erhan Kocaeli Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi,

Detaylı

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri 2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim

Detaylı

Nörolojik Hastalıklarda Depresyon ve Sitokinler

Nörolojik Hastalıklarda Depresyon ve Sitokinler 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ, 2010 Nörolojik Hastalıklarda Depresyon ve Sitokinler Dr.Canan Yücesan Ankara Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Akış Sitokinler ve depresyon Duygudurum bozukluklarının

Detaylı

Tam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber

Tam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber Tam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber Sağlıklı, güçlü kuvvetli bir erkeksiniz ama çocuğunuz olmuyorsa bu önemli sorunun sebebi yediklerinizle ilgili olabilir. Erkekler üzerinde yapılan bilimsel

Detaylı

Tarifname BÖBREKÜSTÜ BEZĠ YETMEZLĠĞĠNĠN TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON

Tarifname BÖBREKÜSTÜ BEZĠ YETMEZLĠĞĠNĠN TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON 1 Tarifname Teknik Alan BÖBREKÜSTÜ BEZĠ YETMEZLĠĞĠNĠN TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON Buluş, böbreküstü bezi yetmezliğinin tedavisine yönelik oluşturulmuş bir formülasyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen

Detaylı

S çanlarda Oluflturulan Deneysel ntestinal Reperfüzyon Modelinde Curcuminin Hasar Önleyici Etkileri

S çanlarda Oluflturulan Deneysel ntestinal Reperfüzyon Modelinde Curcuminin Hasar Önleyici Etkileri ÖZGÜN MAKALE & Hastal klar Dergisi Journal of Diseases of the Colon and Rectum S çanlarda Oluflturulan Deneysel ntestinal Reperfüzyon Modelinde Curcuminin Hasar Önleyici Etkileri Effects of Curcumin in

Detaylı

ONKOLOJİDE SIK KULLANILAN İSTATİSTİKSEL YÖNTEMLER VE SAĞKALIM EĞRİLERİ

ONKOLOJİDE SIK KULLANILAN İSTATİSTİKSEL YÖNTEMLER VE SAĞKALIM EĞRİLERİ ONKOLOJİDE SIK KULLANILAN İSTATİSTİKSEL YÖNTEMLER VE SAĞKALIM EĞRİLERİ HESAPLAMA VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ Prof. Dr. M. Özşahin Radyasyon Onkolojisi Bölümü, Lozan Üniversitesi Hastanesi, İsviçre mahmut.ozsahin@chuv.ch

Detaylı

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü Nükleer Santrallerde Enerji Üretimi ve Personel E itimi Mehmet TOMBAKO LU* Girifl Sürdürülebilir kalk nman n temel bileflenlerinden en önemlisinin enerji oldu unu söylemek abart l olmaz kan s nday m. Küreselleflen

Detaylı

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM ÜN TE V SOSYAL TUR ZM Bu ünitede turizmin çeflitlerinden biri olan sosyal turizmi daha ayr nt l bir flekilde ö renip, ülkemizdeki sosyal turizmin geliflimi hakk nda bilgiler edinece iz. Ç NDEK LER A. S

Detaylı

: TRE Investment-TRE II Proje Tarihi : 01.2005-06.2005 nflaat Tarihi : 06.2005-12.2006 Ana Strüktür. : Betonarme Karkas Ana fllev

: TRE Investment-TRE II Proje Tarihi : 01.2005-06.2005 nflaat Tarihi : 06.2005-12.2006 Ana Strüktür. : Betonarme Karkas Ana fllev EGEM MARLIK 00/ - 0 Yap Tan t m Genel görünüm O live Park Evleri Mimari Tasar m : M art D Mimarl k, Metin K l ç Mimari Proje ve Uygulama Ekibi: Özgür Dinçer, Gökhan Yadel, Okan Taflk ran, brahim Deniz,

Detaylı

T bbi At k Kontrolü P80-P82. 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2011 673

T bbi At k Kontrolü P80-P82. 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2011 673 T bbi At k Kontrolü P80-P82 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi - 2011 673 P80 Son Dört Y ll k Kontamine Kesici Delici Alet Yaralanmalar Sürveyans Melek Meltem Göksel, Özgül Taflp nar, Fatma

Detaylı

Tablo 3.3. TAKV YES Z KANAL SAC KALINLIKLARI (mm)

Tablo 3.3. TAKV YES Z KANAL SAC KALINLIKLARI (mm) 3. KANAL KONSTRÜKS YONU Türk Standart ve fiartnamelerinde kanal konstrüksiyonu üzerinde fazla durulmam flt r. Bay nd rl k Bakanl fiartnamesine göre, bas nç s - n fland rmas na ve takviye durumuna bak lmaks

Detaylı

CO RAFYA. TÜRK YE DE YERfiEK LLER VE ETK LER

CO RAFYA. TÜRK YE DE YERfiEK LLER VE ETK LER CO RAFYA TÜRK YE DE YERfiEK LLER VE ETK LER ÖRNEK 1 : 1990 nüfus say m na göre nüfus yo unluklar Türkiye ortalamas n n alt nda olan afla daki illerin hangisinde, nüfus yo unlu unun azl yüzey flekillerinin

Detaylı

N-3 Diz Sabitleyici (Posterior Sheel)

N-3 Diz Sabitleyici (Posterior Sheel) N-3 Diz Sabitleyici (Posterior Sheel) Laminasyon tekni i ile kaplanm fl 1 cm lik özel süngerli kumafltan yap lan dizli in sa ve sol yanlar nda 1'er adet arkada ise 3 adet cep içine yerlefltirilmifl sert

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş : 27 Ekim 1989 Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Kampüsü Dikimevi - Ankara Tel : 363 03 26-363 03 27 ANKARA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

ORHAN YILMAZ (*) B- 3095 SAYILI YASADA YAPILAN DE fi KL KLER:

ORHAN YILMAZ (*) B- 3095 SAYILI YASADA YAPILAN DE fi KL KLER: YASAL TEMERRÜT FA Z ORHAN YILMAZ (*) A- G R fi: Bilindi i üzere, gerek yasal kapital faizi ve gerekse yasal temerrüt faizi yönünden uygulanmas gereken hükümler, 19.12.1984 gün ve 18610 say l Resmi Gazete

Detaylı

BUĞDAY RUŞEYMİ (WHEAT GERM)

BUĞDAY RUŞEYMİ (WHEAT GERM) BUĞDAY RUŞEYMİ (WHEAT GERM) Buğday rüşeymi buğday başağının alt kısmında bulunan embriyodur. Buğdayın 1 tonundan sadece 1 kilogram rüşeym elde edilebilmektedir. Rüşeym özel yöntemlerle elde edilmediği

Detaylı

27/04/16. Sunu Planı YANIKLI NON-SEPTİK HASTADA VOLÜM REPLASMANI. Patofizyoloji. Patofizyoloji. Yanık tipleri Patofizyoloji Volüm Replasmanı

27/04/16. Sunu Planı YANIKLI NON-SEPTİK HASTADA VOLÜM REPLASMANI. Patofizyoloji. Patofizyoloji. Yanık tipleri Patofizyoloji Volüm Replasmanı Sunu Planı YANIKLI NON-SEPTİK HASTADA VOLÜM REPLASMANI Selim TURHANOĞLU Mustafa Kemal Üniversitesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Yanık tipleri Volüm Replasmanı Hesaplanması Uygulanması Takibi

Detaylı

CO RAFYA AKARSULAR. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada bir yöredeki akarsular gösterilmifltir.

CO RAFYA AKARSULAR. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada bir yöredeki akarsular gösterilmifltir. CO RAFYA AKARSULAR ÖRNEK 1 : Afla daki haritada bir yöredeki akarsular gösterilmifltir. K ÖRNEK 2 : Bir nehrin deltas ndan, on y ll k bir biriktirme kesiti al narak incelenmifltir. Bu inceleme sonucunda

Detaylı

Is Büzüflmeli Ürünler 3

Is Büzüflmeli Ürünler 3 Is Büzüflmeli Ürünler 3 3.1 CTW-602 2:1 Is ile Daralan Makaron...20 3.2 HSR 2:1 Renkli Is ile Daralan Makaron...21 3.3 MDT-A Is ile Daralan Yap flkanl Hortum...22 3.4 HDT-A Is le Daralan Yap flkanl Hortum...23

Detaylı

08.11.2008 VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D

08.11.2008 VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D Vitamin D ve İmmün Sistem İnsülin Sekresyonuna Etkisi Besinlerde D Vitamini Makaleler Vitamin D, normal bir kemik gelişimi ve kalsiyum-fosfor homeostazisi için elzem

Detaylı

Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri

Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri TRAKYA ÜN V TIP FAK DERG 2005;22(2):88-92 KL N K ARAfiTIRMA Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri Demographic Characteristics

Detaylı

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman GÖRÜfiLER Uzm. Dr. Özlem Erman Son y llarda dünyadaki h zl teknolojik geliflmeye paralel olarak t p alan nda da h zl bir de iflim yaflanmakta, neredeyse her gün yeni tan, tedavi yöntemleri, yeni ilaçlar

Detaylı

DERMATOZLU KÖPEKLERDE MALASSEZİA ETKENLERİNİN PREVALANSI

DERMATOZLU KÖPEKLERDE MALASSEZİA ETKENLERİNİN PREVALANSI T.C. ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI VİH-YL 2010 0001 DERMATOZLU KÖPEKLERDE MALASSEZİA ETKENLERİNİN PREVALANSI Veteriner Hekim Fırat SEVEN DANIŞMAN

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Tıp Fakültesi GATA 1989 Y. Lisans Tıp Fakültesi GATA 1989 Doktora Fizyoloji Hacettepe Üniversitesi 1997

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Tıp Fakültesi GATA 1989 Y. Lisans Tıp Fakültesi GATA 1989 Doktora Fizyoloji Hacettepe Üniversitesi 1997 1. Adı Soyadı: Ahmet TOMUR 2. Doğum Tarihi: 1967 3. Unvanı: Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu: ÖZGEÇMİŞ Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Tıp Fakültesi GATA 1989 Y. Lisans Tıp Fakültesi GATA 1989 Doktora

Detaylı

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 62

Detaylı

KISA ÜRÜN BİLGİSİ. 1. BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNÜN ADI MEDOTİLİN 1000 mg/4ml İ.M./İ.V. enjeksiyonluk çözelti içeren ampul

KISA ÜRÜN BİLGİSİ. 1. BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNÜN ADI MEDOTİLİN 1000 mg/4ml İ.M./İ.V. enjeksiyonluk çözelti içeren ampul KISA ÜRÜN BİLGİSİ 1. BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNÜN ADI MEDOTİLİN 1000 mg/4ml İ.M./İ.V. enjeksiyonluk çözelti içeren ampul 2. KALİTATİF VE KANTİTATİF BİLEŞİM Etkin Madde: Her bir ampul 1000 mg Kolin alfoskerat a

Detaylı

ENDOBUTTON CL ULTRA. Etkili Polyester örgülü sutür (#5 lead and #2 flipping) kullan lm flt r

ENDOBUTTON CL ULTRA. Etkili Polyester örgülü sutür (#5 lead and #2 flipping) kullan lm flt r ENDOBUTTON CL ULTRA Daha geliflmifl güç ve sa laml k sa layan ENDOBUTTON CL ULTRA sistemi en kuvvetli femoral tespiti sa lamaktad r. Anatomik veya geleneksel Ön Çapraz Ba rekonstrüksiyonlar için idealdir

Detaylı

ARAŞTIRMA/ORIGINAL ARTICLE. Giriş. Gereç-Yöntem

ARAŞTIRMA/ORIGINAL ARTICLE. Giriş. Gereç-Yöntem ARAŞTIRMA/ORIGINAL ARTICLE Gülhane Tıp Derg 2015;57: 91-97 Gülhane Askeri Tıp Akademisi 2015 doi: 10.5455/gulhane.183862 Spinal kord travma modelinde aminoguanidin ile N-Asetilsistein in ayrı ayrı ve birlikte

Detaylı

Basit Elektrik Devresi FEN VE TEKNOLOJ

Basit Elektrik Devresi FEN VE TEKNOLOJ Basit Elektrik Devresi FEN VE TEKNOLOJ Temel Kaynak 5 Yaflam m zdaki Elektrik BAS T ELEKTR K DEVRES Devrede Ampullerin n Nas l De ifltirebiliriz? Basit bir elektrik devresinde pil ampul anahtar ba lant

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi K lavuz Notlar Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi 1.0 Girifl 1.1 Bir de erlemenin gözden geçirilmesi, tarafs z bir hüküm ile bir De erleme Uzman n n çal flmas n

Detaylı

kitap Bireysel fl Hukuku fl Hukuku (Genel Esaslar-Bireysel fl Hukuku)

kitap Bireysel fl Hukuku fl Hukuku (Genel Esaslar-Bireysel fl Hukuku) kitap Bireysel fl Hukuku Prof. Dr. Öner Eyrenci, Porf. Dr. Savafl Taflkent ve Prof. Dr. Devrim Ulucan n birlikte haz rlad klar Bireysel fl Hukuku isimli kitab n ikinci bas s fiubat ay nda Legal Yay nevi

Detaylı

BYazan: SEMA ERDO AN. ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi. Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha

BYazan: SEMA ERDO AN. ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi. Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi Baflkent Üniversitesi T p Fakültesi Adana Eriflkin Kemik li i Nakil ve Hücresel Tedavi Merkezi, Türkiye

Detaylı

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uygulama Önerileri 59 Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar ndan Standart 1110 un Yorumu lgili Standart 1110 Kurum çi Ba

Detaylı

BELGES Z MAL BULUNDURULMASI VEYA H ZMET SATIN ALINMASI NEDEN YLE KDV SORUMLULU U

BELGES Z MAL BULUNDURULMASI VEYA H ZMET SATIN ALINMASI NEDEN YLE KDV SORUMLULU U BELGES Z MAL BULUNDURULMASI VEYA H ZMET SATIN ALINMASI NEDEN YLE KDV SORUMLULU U Cengiz SAZAK* 1.G R fi Bilindi i üzere Katma De er Vergisi harcamalar üzerinden al n r ve nihai yüklenicisi, (di er bir

Detaylı

Haz rlayan: Halime Ayd n Kartal E itim ve Ara rma Hastanesi Stoma ve Yara Bak m Hem iresi

Haz rlayan: Halime Ayd n Kartal E itim ve Ara rma Hastanesi Stoma ve Yara Bak m Hem iresi Haz rlayan: Halime Ayd n Kartal E itim ve Ara rma Hastanesi Stoma ve Yara Bak m Hem iresi *Ac badem Üniversitesi 2. Geleneksel Bilgi Güncelleme Sempozyumunda Sunulmu tur 1-BASINÇ YARASI Tan m Evreleri

Detaylı

UÜ-SK ORGAN VE DOKU NAKLİ PROSEDÜRÜ

UÜ-SK ORGAN VE DOKU NAKLİ PROSEDÜRÜ Rev. No : 01 Rev.Tarihi : 13 Haziran 2012 1/ 1. Amaç: UÜ-SK da organ ve doku nakli hizmetlerinden yararlanacak hastaların ve/veya canlı vericilerinin başvuru kriterlerinin ve organ bekleme listelerine

Detaylı

alsecco Hafif D fl Cephe S valar mineral esasl malzemelerle oluflturulmufl yap lar için alsecco ürünleri

alsecco Hafif D fl Cephe S valar mineral esasl malzemelerle oluflturulmufl yap lar için alsecco ürünleri alsecco Hafif D fl Cephe S valar mineral esasl malzemelerle oluflturulmufl yap lar için alsecco ürünleri 2 Mineral Esasl Yüzeyler için alsecco Ürünleri Yap larda Komple Çözümler alsecco ve mineral malzemeler

Detaylı

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*)

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Yönetmelik, Türkiye Bilimsel

Detaylı

S-1 Silikon Tabanl k 3/4. S-2 Silikon Tabanl k 4/4 nce. Silikon Ürünler. S-3 Silikon Tabanl k 4/4 Mavi Noktal

S-1 Silikon Tabanl k 3/4. S-2 Silikon Tabanl k 4/4 nce. Silikon Ürünler. S-3 Silikon Tabanl k 4/4 Mavi Noktal S-1 Silikon Tabanl k 3/4 Yüksek kaliteli silikondan üretilen 3/4 tabanl k ark takviyesi destekli olup fazla ayakta kalan kifliler ve a r l ayaklar için ayakkab içine kolayl kla tak lmas için yar m tabanl

Detaylı

Yakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/7193278-00

Yakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/7193278-00 Müşteri : Kozyatağı Mahallesi Sarı Kanarya Sok. No: 14 K2 Plaza Kat: 11 Kadıköy 34742 İstanbul Türkiye Konu : Seçilen Yakıt Özelliklerin Belirlenmesi için Dizel Yakıtlara İlişkin Testlerin, Doğrulanması

Detaylı

Sizinle araştırmalar bir adım daha ileriye gidecek. Hastalara ait veri ve tahlillerin kullanılması hakkında bilgiler

Sizinle araştırmalar bir adım daha ileriye gidecek. Hastalara ait veri ve tahlillerin kullanılması hakkında bilgiler Sizinle araştırmalar bir adım daha ileriye gidecek Hastalara ait veri ve tahlillerin kullanılması hakkında bilgiler Sayın hast, Hastalıkların teşhisi ve tedavisinde son on yılda çok büyük gelişmeler kaydedildi.

Detaylı

ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I

ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE

Detaylı

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ 1. DENEYİN AMACI Çökelme sertleştirmesi işleminin, malzemenin mekanik özellikleri (sertlik, mukavemet vb) üzerindeki etkisinin incelenmesi ve çökelme sertleşmesinin

Detaylı

Buzağılarda Protein Beslemesi ve Buzağı Mamasının Önemi. Sayı:2013/Rm-37 Sayfa:205-210

Buzağılarda Protein Beslemesi ve Buzağı Mamasının Önemi. Sayı:2013/Rm-37 Sayfa:205-210 Buzağılarda Protein Beslemesi ve Buzağı Mamasının Önemi Sayı:2013/Rm-37 Sayfa:205-210 KONU İLGİ Buzağılarda Protein Beslemesi ve Buzağı Mamasının Önemi Besleme TERCÜME VE DERLEME Ürün Müdürü Esra ÇINAR

Detaylı

Kendimiz Yapal m. Yavuz Erol* 16 Sütunlu Kayan Yaz

Kendimiz Yapal m. Yavuz Erol* 16 Sütunlu Kayan Yaz Kendimiz Yapal m Yavuz Erol* 16 Sütunlu Kayan Yaz Bu yaz da 8 sat r, 16 sütundan oluflan LED li kayan yaz projesi anlat l yor. Projenin en önemli özelli i gerek donan m gerekse yaz l m olarak basit olmas.

Detaylı

Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu;

Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu; PROLAKTİNOMA Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu; Prolaktinoma beyinde yer alan hipofiz bezinin prolaktin salgılayan tümörüdür. Kanserleşmez ancak hormonal dengeyi bozar. Prolaktin hormonu

Detaylı

Diyabet te Sağlık Önerileri. Diyabet

Diyabet te Sağlık Önerileri. Diyabet Diyabet te Sağlık Önerileri Diyabet BR.HLİ.041 Diyabette Sağlık Önerileri Her sağlıklı birey gibi diyabetli birey de bireysel bakımını sağlamalı; diyabete bağlı gelişen özellikli durumlarda gereken uygulamaları

Detaylı

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama 21 G R fi Araflt rman n amac na ba l olarak araflt rmac ayr ayr nicel veya nitel yöntemi kullanabilece i gibi her iki yöntemi bir arada kullanarak da araflt rmas n planlar. Her iki yöntemin planlama aflamas

Detaylı

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI 4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI Resul KURT* I. G R fi Ülkemizde 4447 say l Kanunla, emeklilikte köklü reformlar yap lm fl, ancak 4447 say l yasan n emeklilikte kademeli

Detaylı

Anestezi Esnasında ve Kritik Hastalıklarda Ortaya Çıkan Hipoksinin Tedavisinde Normobarik/Hiperbarik Ek Oksijen Tedavisinin Kullanımı FAYDALIDIR

Anestezi Esnasında ve Kritik Hastalıklarda Ortaya Çıkan Hipoksinin Tedavisinde Normobarik/Hiperbarik Ek Oksijen Tedavisinin Kullanımı FAYDALIDIR Anestezi Esnasında ve Kritik Hastalıklarda Ortaya Çıkan Hipoksinin Tedavisinde Normobarik/Hiperbarik Ek Oksijen Tedavisinin Kullanımı FAYDALIDIR Prof. Dr. A. Necati GÖKMEN DEÜ Tıp Fakültesi Anesteziyoloji

Detaylı

K MYA K MYASAL TEPK MELER VE HESAPLAMALARI ÖRNEK 1 :

K MYA K MYASAL TEPK MELER VE HESAPLAMALARI ÖRNEK 1 : K MYA K MYASAL TEPK MELER VE ESAPLAMALARI ÖRNEK 1 : ÖRNEK : X ile Y tepkimeye girdi inde yaln z X Y oluflturmaktad r. Tepkimenin bafllang c nda 0, mol X ve 0, mol Y al nm flt r. Bu tepkimede X ve Y ten

Detaylı

D Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi. Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji

D Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi. Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji D Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bruselloz Brucella cinsi bakteriler tarafından primer olarak otçul

Detaylı

YÖNTEM 1.1. ÖRNEKLEM. 1.1.1. Örneklem plan. 1.1.2. l seçim ölçütleri

YÖNTEM 1.1. ÖRNEKLEM. 1.1.1. Örneklem plan. 1.1.2. l seçim ölçütleri BÖLÜM 1 YÖNTEM Bu çal flma 11, 13 ve 15 yafllar ndaki gençlerin sa l k durumlar ve sa l k davran fllar n saptamay hedefleyen, kesitsel tan mlay c ve çok uluslu Health Behavior in School Aged Children,

Detaylı

F Z K BASINÇ. Kavram Dersaneleri 42

F Z K BASINÇ. Kavram Dersaneleri 42 F Z BASINÇ ÖRNE : ÇÖZÜ : Özdefl iki tu lan n I, II, III konumlar ndayken yere uygulad klar toplam bas nç kuvvetleri, iki tu lan n a rl klar toplamlar na eflittir. Bu nedenle F = F = F olur. yer I II III

Detaylı

DENEYSEL RATLARDA ATOMOKSETİN VE OMEGA 3 ÜN SERUM ÇİNKO VE BAKIR DÜZEYLERİ ÜZERİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mevlüt Sait KELEŞ

DENEYSEL RATLARDA ATOMOKSETİN VE OMEGA 3 ÜN SERUM ÇİNKO VE BAKIR DÜZEYLERİ ÜZERİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mevlüt Sait KELEŞ DENEYSEL RATLARDA ATOMOKSETİN VE OMEGA 3 ÜN SERUM ÇİNKO VE BAKIR DÜZEYLERİ ÜZERİNE ETKİSİ Prof. Dr. Mevlüt Sait KELEŞ GİRİŞ Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB); hiperaktivite, dikkatsizlik,

Detaylı

İNTRATEKAL MORFİN UYGULAMASININ KORONER ARTER BYPASS GREFT OPERASYONLARINDA ETKİSİ

İNTRATEKAL MORFİN UYGULAMASININ KORONER ARTER BYPASS GREFT OPERASYONLARINDA ETKİSİ İNTRATEKAL MORFİN UYGULAMASININ KORONER ARTER BYPASS GREFT OPERASYONLARINDA STRES YANIT VE AĞRI KONTROLÜ ÜZERİNE ETKİSİ KARTAl KOŞUYOLU YÜKSEK İHTİSAS EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ ANESTEZİ VE REANİMASYON

Detaylı

GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL

GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL Hasta Rehberi Say 7 GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber Genç Yetiflkinlerde Büyüme Hormonu Eksikli i - Say 7 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading

Detaylı

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H

Detaylı

9. Uluslararas Ceza Hukuku Kongresi (Lahey, 23-30 A ustos 1964)

9. Uluslararas Ceza Hukuku Kongresi (Lahey, 23-30 A ustos 1964) 9. Uluslararas Ceza Hukuku Kongresi (Lahey, 23-30 A ustos 1964) Çeviren Av. Aysun Dalk l ç * Konular: 1. Tekerrür ve birden fazla suç ifllenmesi d fl ndaki a rlat c nedenler 2. Aileye ve cinsel dokunulmazl

Detaylı

Tarifname. MADDE BAĞIMLILIĞININ TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK OLUġTURULMUġ BĠR FORMÜLASYON

Tarifname. MADDE BAĞIMLILIĞININ TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK OLUġTURULMUġ BĠR FORMÜLASYON 1 Tarifname MADDE BAĞIMLILIĞININ TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK OLUġTURULMUġ BĠR Teknik Alan FORMÜLASYON Buluş, madde bağımlılığının tedavisine yönelik oluşturulmuş bir formülasyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen

Detaylı

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR GUATR NED R? Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Tiroid bezi Guatr Tiroid

Detaylı

Dr. M. Fatih Önsüz 1, Doç. Dr. Ahmet Topuzo lu 2

Dr. M. Fatih Önsüz 1, Doç. Dr. Ahmet Topuzo lu 2 Dr. M. Fatih Önsüz 1, Doç. Dr. Ahmet Topuzo lu 2 1 Sakarya l Sa l k Müdürlü ü 2 Marmara Üniversitesi T p Fakültesi Halk Sa l AD. ÖZET Amaç: Diyabetin tedavi ve kontrolünde en önemli hedef glisemik kontroldür.

Detaylı

MOTORLU TAfiIT SÜRÜCÜLER KURSLARINDA KATMA DE ER VERG S N DO URAN OLAY

MOTORLU TAfiIT SÜRÜCÜLER KURSLARINDA KATMA DE ER VERG S N DO URAN OLAY MOTORLU TAfiIT SÜRÜCÜLER KURSLARINDA KATMA DE ER VERG S N DO URAN OLAY brahim ERCAN * 1- GENEL B LG : Motorlu tafl t sürücüleri kurslar, 5580 say l Özel Ö retim Kurumlar Kanunu kapsam nda motorlu tafl

Detaylı

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z Nisan 2010 ISBN 978-9944-60-631-8 1. Bask, 1000 Adet Nisan 2010 stanbul stanbul Sanayi Odas Yay nlar No: 2010/5 Araflt rma fiubesi Meflrutiyet

Detaylı

HİÇBİR KADIN YAŞAM VERİRKEN ÖLMEMELİ! GÜVENLİ ANNELİK. Doç. Dr. Günay SAKA MAYIS 2011

HİÇBİR KADIN YAŞAM VERİRKEN ÖLMEMELİ! GÜVENLİ ANNELİK. Doç. Dr. Günay SAKA MAYIS 2011 HİÇBİR KADIN YAŞAM VERİRKEN ÖLMEMELİ! GÜVENLİ ANNELİK Doç. Dr. Günay SAKA MAYIS 2011 1 GÜVENLİ ANNELİK GİRİŞİMİ Yüksek maternal mortalite ve morbiditeyi azaltmak için, 1987 yılında DSÖ öncülüğünde Nairobi

Detaylı

ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM

ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM D YABETLE YAfiAMAK Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Diyabet,

Detaylı

6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN

6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN GEOMETR Geometrik Cisimler Uzunluklar Ölçme 6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN 1. Prizmalar n temel elemanlar n belirler. Tabanlar n n karfl l kl köflelerini birlefltiren ayr tlar tabanlara

Detaylı

TAURİNİN İSKEMİ REPERFÜZYON HASARINDA MMP-2, MMP-9 VE İLİŞKİLİ SİNYAL İLETİ YOLAĞI ÜZERİNE ETKİLERİ

TAURİNİN İSKEMİ REPERFÜZYON HASARINDA MMP-2, MMP-9 VE İLİŞKİLİ SİNYAL İLETİ YOLAĞI ÜZERİNE ETKİLERİ TAURİNİN İSKEMİ REPERFÜZYON HASARINDA MMP-2, MMP-9 VE İLİŞKİLİ SİNYAL İLETİ YOLAĞI ÜZERİNE ETKİLERİ CEMRE URAL 1, ZAHİDE ÇAVDAR 1, ASLI ÇELİK 2, ŞEVKİ ARSLAN 3, GÜLSÜM TERZİOĞLU 3, SEDA ÖZBAL 5, BEKİR

Detaylı

BĐSĐKLET FREN SĐSTEMĐNDE KABLO BAĞLANTI AÇISININ MEKANĐK VERĐME ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ

BĐSĐKLET FREN SĐSTEMĐNDE KABLO BAĞLANTI AÇISININ MEKANĐK VERĐME ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ tasarım BĐSĐKLET FREN SĐSTEMĐNDE KABLO BAĞLANTI AÇISININ MEKANĐK VERĐME ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ Nihat GEMALMAYAN Y. Doç. Dr., Gazi Üniversitesi, Makina Mühendisliği Bölümü Hüseyin ĐNCEÇAM Gazi Üniversitesi,

Detaylı

KİLO KONTROLÜ. Doç. Dr. FERDA GÜRSEL

KİLO KONTROLÜ. Doç. Dr. FERDA GÜRSEL KİLO KONTROLÜ Doç. Dr. FERDA GÜRSEL Sinsi sinsi artan Obesiti FE azalması metabolik hızın düşmesine neden olur. Harcanan enerji alınandan fazla değilse o zaman kilo alımı gerçekleşir. Aşırı Yağlılığın

Detaylı

Pediatrik Ekstremite Travmaları. Doç Dr. Onur POLAT Acil Tıp Anabilim Dalı

Pediatrik Ekstremite Travmaları. Doç Dr. Onur POLAT Acil Tıp Anabilim Dalı Pediatrik Ekstremite Travmaları Doç Dr. Onur POLAT Acil Tıp Anabilim Dalı Konu Başlıkları Travma önemi Ekstremite travmaları ve muayene Açık kırıklar Kompartman sendromu Epifiz kırıkları Torus kırıkları

Detaylı

Hart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar.

Hart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar. Cerebral palsi gibi hareket ve postüral kontrol bozukluklar na yol açan hastal klar olan çocuklar, hastal klar n n derecesine ba l olarak yürüme güçlü ü çekmekte veya hiç yürüyememektedir. Hart Walker,

Detaylı

PARASAL GÖSTERGELER KRED LER N DA ILIMI* (B N TL.)

PARASAL GÖSTERGELER KRED LER N DA ILIMI* (B N TL.) 1886 PARASAL GÖSTERGELER KRED LER N DA ILIMI* (B N TL.) 28 De iflim %) 28 De iflim %) Toplam 311.774.444 356.845.499 %14 4.641.681 5.168.27 %11 297.867.78 335.17.279 %13 4.44.733 4.774.62 %8 Alacaklar

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Ahmet ÖZSOY

Yrd. Doç. Dr. Ahmet ÖZSOY Yrd. Doç. Dr. Ahmet ÖZSOY Plastik Borular n Birlefltirilmesinde Kaynak Bölgesindeki Daralman n Kay p Katsay s na Etkisi Abstract: In this study, some problems in the plastic pipe welding in practice were

Detaylı

Genel Oturum 3 sunular LAÇLAR HAKKINDA B LD KLER M Z, B LMED KLER M Z. Yöneten: Lütfiye ERO LU

Genel Oturum 3 sunular LAÇLAR HAKKINDA B LD KLER M Z, B LMED KLER M Z. Yöneten: Lütfiye ERO LU ANKEM Derg 2008;22(Ek 2):111-126 Genel Oturum 3 sunular LAÇLAR HAKKINDA B LD KLER M Z, B LMED KLER M Z Yöneten: Lütfiye ERO LU Ülkemizde ilaç endüstrisi dünya ölçe inde nerede? Taner DORTUNÇ laçlar /antibiyotikleri

Detaylı

6. Tabloya bakt m za canl lardan K s 1 CEVAP B. 7. Titreflim hareketi yapan herfley bir ses kayna d r ve. II. ve III. yarg lar do rudur.

6. Tabloya bakt m za canl lardan K s 1 CEVAP B. 7. Titreflim hareketi yapan herfley bir ses kayna d r ve. II. ve III. yarg lar do rudur. SES DALGALARI 1. Kesik koni biçiminde k vr lm fl bir mukavvan n dar k sm kula a tutuldu unda sesin daha iyi duyulmas sesin mukavvan n yüzeyinde çarp p yans mas n n bir sonucudur. Di erleri sesin iletimi

Detaylı

B-6 Yün Elastik Dirseklik

B-6 Yün Elastik Dirseklik B-6 Yün Elastik Dirseklik Elastik kumafltan yap lan dirsekli in tak ld bölgeyi s cak tutarak tedaviye yard mc olmas sa lan r. Dirseklik vücut ölçülerine uyum sa layacak flekilde 5 de iflik ölçüde imal

Detaylı