Sağlık Kurumları Yönetimi ve Ekonomisi Ders Notları

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Sağlık Kurumları Yönetimi ve Ekonomisi Ders Notları"

Transkript

1 Sağlık Kurumları Yönetimi ve Ekonomisi Ders Notları, Finansmanı nın Genel Yapısı Sağlık harcamalarının Dünya Bankası, Dünya Sağlık Örgütü, Uluslararası Para Fonu, OECD gibi organizasyonlar tarafından farklı sınıflandırmalara tabi tutuldukları görülmektedir. Sağlık harcamaları, Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2007 yılında 5,3 trilyon $ olarak gerçekleşmiştir. Sağlık harcamaları ile ilgili finansal göstergeler olarak, toplam sağlık harcamaları, yerel sağlık harcamaları, sağlık kaynaklarının dağılımı, sağlık için dış destekler Dünya Sağlık Örgütü tarafından kabul edilmektedir. Bu kapsamda OECD nin raporlarında sağlık harcamalarını şu şekilde sınıflandırdığı görülmektedir; Sağlık hizmetleri ile ilgili temel harcamalar, Sosyal koruma harcamaları, Sağlık hizmetlerinin fonları ile ilgili harcamalar, Sosyal koruma harcamaları, Hastane hizmetleri ile ilgili harcamalar, Hastane çıktı harcamaları, Mobil sağlık hizmetleri ile ilgili yapılan harcamalar, Sağlık profesyonelleri ve istihdam harcamaları, Tıbbi mallar üzerinde yapılan harcamalar, Sağlık profesyonelleri ve kazançları ile ilgili harcamalar. 1

2 nı Etkileyen Faktörler Gelişmiş ülkeler başta olmak üzere son yıllarda tüm dünyada sağlık harcamalarının GSMH içindeki payının giderek arttığı görülmektedir. İster gelişmiş ister gelişmekte olan ülkeler ele alınsın, sağlık harcamalarının artış nedenlerinin genellikle benzer olduğu söylenebilir. Özellikle gelişmiş ülkeler için sağlık hizmetlerinin maliyetinin ulusal gelirden daha hızlı artması söz konusudur. Artışın sebepleri incelendiğinde; sağlık hizmeti kullanımının artması, sosyal güvenlik kuruluşlarının yaygınlaşması, halkın beklentilerinin yükselmesi ve teknolojik gelişmeler gibi nedenler ön plana çıkmaktadır. Refah düzeyi yükselen toplumlarda tüm normal mallarda yaşandığı gibi sağlık hizmetlerine olan talebinde arttığı görülmektedir. Kişi başına düşen gelirin artması, sosyal değer yargılarının değişmesi, kentleşme, eğitim düzeyinin yükselmesi, yaşam süresinin uzaması, teknolojik gelişmeler, demokratik düzenin yaygınlaşması ve yeni kazanımlar sağlık harcamalarının artışına sebep olan etmenler olarak sınıflandırılabilmektedir. Kişi Başına Düşen Gelirin Artması Artan üretim düzeylerine bağlı olarak ülkelerin gelirlerinin artması, bireylerin normal ve lüks malları yaşam kalitelerini arttırmak amacıyla daha fazla tüketmek istemelerine sebep olmaktadır. 2

3 Bunun yanında az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yeterli beslenme ve barınma sorunlarının gerisinde kalan sağlık hizmetleri, söz konusu ihtiyaçlar giderildikçe daha fazla önem kazanmaya başlamıştır. Artan eğitim düzeyinin de etkisi ile kişilerin daha iyi yaşam koşulları için sağlık hizmetleri taleplerini arttırmaları beklenen bir gelişmedir Gelir esneklikleri açısından değerlendirildiğinde kamu hizmetlerinin gelir esnekliğinin genellikle birden büyük olması (gelirde meydana gelen bir birimlik artışın talepte bir birimden fazla artışa sebep olması) ve sağlık harcamalarının ağırlıklı olarak kamu kesimince yerine getirilmesi, talep edilen hizmet miktarının artmasına sebep olmaktadır. Bu sebeple kamu tarafından finanse edilen sağlık hizmetleri talebinde gelir artışına bağlı olarak artış yaşanmaktadır. Diğer yandan kişisel gelir artışı zorunlu ve isteğe bağlı sağlık sigortalarından yararlanma oranlarını da arttırmaktadır. Ayrıca genellikle sigorta kapsamları içerisinde yer almayan estetik operasyonla gibi işlemler de artan gelire bağlı olarak artmaktadır. Milli gelirin artması, hükümetlerin sağlık hizmetlerinin finansmanında kullanacakları fonları arttırmakta bu da yapılacak harcamaların miktarının arttırılmasını kolaylaştırmaktadır Sosyal Değer Yargılarının Değişmesi Küreselleşme ve artan refah düzeyi ile birlikte ülkelerde kabul gören sosyal değer yargılarının son dönemlerde hızla değişmekte olduğu söylenebilir. 50 yıl önce lüks olarak kabul edilen ürünler bugün zorunlu tüketim malları arasında sayılabilir duruma gelmiştir. Ortalama yaşam beklentisinin artması, modernleşmenin yeni problemler ve hastalıklar ortaya çıkarmasına bağlı olarak kişiler sosyal güvenlik hizmetlerini daha çok talep eder duruma gelmişlerdir 3

4 . Önceki dönemlerde gelecek ile ilgili kaygıları bulunmayan ya da bu bilince sahip olmayan insanlar, artık çeşitli korku ve beklentilerle sağlık hizmetlerini daha fazla tüketir hale gelmişlerdir. Kişilerin sosyal değer yargılarının değişmesine bağlı olarak; örneğin kendi isteklerine bağlı olarak yalnız yaşama ve evlilik dışı ilişkiler sonucu ortaya çıkan gebelikleri önleme ya da uyuşturucu ile mücadele sebebiyle ortaya çıkan maliyetler sağlık harcamalarını yükseltmektedir Yaşlıların uzun tedaviyi gerektiren ciddi hastalıkları ile birlikte aile yanında yaşamak yerine huzurevleri gibi kuruluşlarda bakım ve tedavi altına alınmaları sağlık harcamalarını yükselten ve sosyal yapı ile ilgili olan bir diğer unsur olarak belirtilebilir. Kentleşme Kentleşme kişilerin yaşam tarzlarını ve şekillerini temelden değiştiren unsurların en önemlileri arasında yer almaktadır. Sağlık kurumlarının ve personelinin sayısı, ilaç ve teknoloji gibi unsurlar karşılaştırıldığında kentlerdeki durumun kırsal kesimlere göre daha iyi olduğu görülmektedir. Mevcut koşullar şehirlerde sağlık hizmetleri talebinin daha fazla olmasını sağlamaktadır. Şehirleşmenin günümüzdeki en büyük etkilerinden birinin de göç olgusu olduğu bilinmektedir. Göç ile birlikte kentlerin nüfusları artmakta, özellikle gelişmekte olan ülkelerde, sınırlı kapasitedeki sağlık hizmetlerinin büyük oranlardaki göçü kaldırabilecek altyapı, uzman personel, teknoloji, alet-ekipmanlarının olmaması bu alanlarda ek kapasite ihtiyaçlarına yol açmakta ve sağlık harcamalarının artmasına neden olmaktadır. 4

5 Eğitim Düzeyinin Yükselmesi Bireylerde ve toplumlarda sağlık talebinin artmasını sağlayan unsurlardan biri de sağlık bilincinin yükselmesi ve buna bağlı olarak insan sağlığına verilen önemin artmasıdır. Eğitim düzeyinin yükselmesi ile birlikte kişilerin rutin sağlık kontrollerine daha büyük özen göstermesi, hastalıklara karşı daha duyarlı hale gelmesi beklenebilir. Yaşam Süresinin Uzaması Dünyanın gelişmiş bölgelerinde nüfusun yapısı göz önüne alındığında, 60 yaş ve üzerindeki kişilerin dağılımı 1950 yılında %11,4, 1970 yılında %16,1, 1990 yılında %17,1, 2000 yılında 18,7 olarak belirlenmiş ve bu oranın 2025 yılında %25,3 olacağı tahmin edilmiştir. Bu veriler ışığında gelişmiş ülkelerde nüfusun yaşlanmasının devam edeceği söylenebilir. Daha yaşlı nüfusun beraberinde daha çok sağlık ihtiyacı olan, uzun süre sağlık kuruluşlarında kalmaları gereken bir toplum yapısı ortaya çıkaracağı bunun da sağlık harcamalarını arttıracağı beklenebilir. Teknolojik Gelişmeler Sağlık alanında kullanılan altyapı ve ekipmanların uzun süren çalışmalar yanında yüksek araştırma geliştirme maliyetleri gerektirdikleri söylenebilir. Teknolojik gelişmeler sonucunda elde edilen yeni ürünlerin kullanılabilmesi de, ancak konusunda uzman personelin yetiştirilmesi ile mümkün olabilmektedir. 5

6 Ayrıca ileri teknoloji ürünleri yüksek bakım maliyetlerini de beraberinde getirmektedir. Söz konusu etkiler göz önüne alındığında teknolojik gelişmelerin sağlık harcamalarını arttırıcı etkisi olduğu savunulabilir. Sağlık harcamaları açısından incelendiğinde Türkiye de hem zorunlu sigorta ve kamu yardımı modeli uygulanmakta olduğu hem de özel sağlık kurumlarından da hizmet temin edilebileceği görülmektedir. Bu yapı hem sağlık hizmetlerinin arzı hem de talebi açısından da önemli çeşitlilikler ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Mevcut durum göz önüne alındığında Türkiye deki sağlık harcamalarını kamu sektörü harcamaları ve özel sektör harcamaları olarak ikiye ayırmak mümkündür. Bütün olarak değerlendirildiğinde gözden kaçırılmaması gerekenin, Türkiye nin sağlık harcamalarının yıllara göre incelenmesinde görülen artış trendidir. Bu artış trendi yıları arasında hem sağlık harcamalarında hem de sağlık harcamalarının gayrisafi yurt içi hasıla içerisindeki payda görülmektedir. Kamu Sektörü Türkiye de sağlık harcaması yapan kamu kuruluşlarına bakıldığında Sağlık Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT), üniversiteler, belediyeler ve çeşitli fonlar karşımıza çıkmaktadır. Türkiye de sağlık harcamaları içerisinde kamunun payı 1990 lı yıllardaki yüzde 61 oranından 2000 yılı ortalarında yüzde 72 oranına yükseldiği görülmektedir yılları göz önüne alındığında kamu kesimi payının toplam sağlık harcamalarının üçte ikisi olduğu görülmektedir. 6

7 Özellikle 18 yaş altı nüfusun sosyal güvenlik kapsamına alınması, yeniden düzenlenen yeşil kart uygulaması gibi uygulamalarla 2005 yılında yüzde 87 civarında olan nüfusun sağlık hizmetleri bakımından sosyal güvenlik kapsamında olma oranın daha da yükseldiği söylenebilmektedir. Bu uygulamaların beraberinde sağlık harcamaları içerisinde ki kamu payını arttırması ve bununla beraber toplumun sağlık göstergeleri üzerinde olumlu etkiler yaratması beklenebilmektedir. OECD ülkeleri genelinde 1990 yılından 2005 yılına kadar sağlık harcamaları içerisindeki kamu payı incelendiğinde ortaya iki bölümlü bir tablo çıkmaktadır dan 97 e kadar sağlık harcamaları ekonomik büyüme oranlarına yakın ya da daha düşük olarak gerçekleşmiştir. Fakat 1997 den 2005 e gelindiğinde tüm ülkelerde sağlık harcamaları ekonomik büyüme rakamlarının üzerinde artış göstermiştir. Sağlık harcamalarını arttıran en büyük kalemin ise ilaç harcamalarında meydana gelen artış olduğu söylenebilmektedir. ABD ve Avusturalya da ilaç harcamalarındaki artış toplam sağlık harcamaları içerisinde yılları arasında gerçekleşen artışın iki katından fazla olmuştur. Aşağıda yer alan Tablo 3 de OECD ülkelerinin yılları arasında yapılan sağlık harcamaları içerisindeki kamu payı görülmektedir. 7

8 Tablo rakamları incelendiğinde özellikle Türkiye de döneminde ortaya çıkan müthiş artışın tüm OECD ülkelerinden önemli oranda fazla olduğu görülmektedir yılında Türkiye de yüzde 72,1 olarak gerçekleşen kamu payının OECD ortalamalarına yakın olduğu görülmektedir. Bu durum özellikle 1980 sonrası dönemde Türkiye de sağlık harcamalarında kamunun ağırlığının ön plana çıkması şeklinde yorumlanabilir. Özel Sektör Özellikle ayakta teşhis ve tedavi hizmetleri bakımından önemli paya sahip olan özel sektör sağlık harcamaları özel hastane harcamaları, hekim harcamaları, diş hekimi harcamaları, özel ilaç harcamaları ve kamuya yapılan cepten ödemelerden oluşmaktadır. Türkiye de SGK kapsamındaki kişilerin özel sektör sağlık hizmetlerinden yararlanabilmelerinin başlamasından sonra toplam sağlık harcamaları içerisindeki özel sektör payının artmaya başladığı görülmektedir. Özel sektör payındaki artış toplamda meydana gelen artıştan çok daha fazla olarak gerçekleşmektedir. Buna göre ilerleyen dönemde özel sektörün payının giderek daha fazla olacağı düşünülebilir yılı rakamları göz önüne alındığında özel sektör sağlık harcamalarının toplam içerisindeki payının yüzde 28 olduğu görülmektedir. TÜRKİYE DE SAĞLIK GÖSTERGELERİNİN DURUMU Türkiye deki sağlığın beşeri sermaye üzerindeki etkilerini yorumlayabilmek için kullanılabilecek yöntemlerden biri ülkenin dünyadaki diğer ülkelerle sağlık durumunun karşılaştırılması olabilir. Sadece Türkiye özelinde incelendiğinde yılları arasındaki 65 yıllık dönemde beklenen yaşam süresi kadınlarda 21,3 yıl erkeklerde 15,5 yıl artarken kaba doğum ve ölüm hızları düzenli olarak sırayla yüzde 22,4 ve 24,7 oranında azalmıştır 8

9 En son tahminler kadınlarda yaşam beklentisinin 71, erkeklerde ise 66 yıl olduğunu göstermektedir. Ancak bu rakamlar 2001 yılında diğer OECD ülkelerindeki yaşam beklentisinin çok aşağısındadır. Anne ölüm hızı 1970 yılında canlı doğumda 207 iken bu rakam 1980 li ve 1990 lı yıllarda canlı doğumda 130 anne ölümüne düşmüştür. Diğer yandan Türkiye son birkaç yıllık dönemde bebek ölüm hızlarını (BÖH) azaltma konusunda önemli başarılara ulaşmış olup, BÖH 1970 li yıllarda 1000 canlı doğumda 150 den, 1998 yılında 1000 canlı doğumda 40 a ve 2003 yılında 1000 canlı doğumda 29 a düşmüştür. BÖH deki azalma 1990 lı yıllarda daha aşamalı hale gelmiştir. Buna rağmen Türkiye deki bebek ölüm hızı Avrupa Birliği ortalaması (1000 canlı doğumda 8) ile karşılaştırıldığında önemli ölçüde yüksektir. SAĞLIK HİZMETLERİNİN FİNANSMANI Sağlık, birey ve toplum için taşıdığı önem nedeniyle öncelikli olarak sunulması gereken bir hizmet türüdür. Ancak bu hizmetlere olan ihtiyaç sonsuz olmasına karşın bu hizmetlere ayrılan kaynaklar kısıtlıdır. Bu durum, ülkeleri sağlık hizmetleri finansmanında daha akılcı davranmaya zorlamaktadır. SAĞLIK HİZMETLERİNİN FİNANSMANI Sağlık hizmetlerinin finansmanı, hizmetlerin kalitesini, miktarını, sunumunu ve dolayısıyla bireyin sağlığını etkilemektedir. Sağlık sektörünün sürekli bir biçimde büyümesi, sektörün kaynak ihtiyacını arttırdığı için yeni finansman kaynakları yaratmak gerekmektedir. 9

10 SAĞLIK HİZMETLERİNİN FİNANSMANI Ülkelerin sağlık hizmetlerini finanse etmesi, o ülkenin tarihi, kültürü, sosyo-ekonomik yapısı, politik rejimi gibi faktörler tarafından belirlenmektedir. Bu nedenle ülkeler için tek ve en iyi modellerden bahsedilemez. Ülkelerde farklı modeller bir arada bulunmaktadır. SAĞLIK HİZMETLERİNİN FİNANSMANI Temel olarak sağlık hizmetlerinin finansmanı üç şekilde gerçekleşmektedir: Özel Hizmet Sunumu-Özel Finansman ABD Kamu Hizmet Sunumu-Kamu Finansmanı İngiltere Özel Hizmet Sunumu-Kamu Finansmanı Hollanda SAĞLIK HİZMETLERİNİN FİNANSMANI SAĞLIK HİZMETLERİNİN FİNANSMANI Sağlık hizmetlerinin finansmanının temel amacı, tüm bireylerin sağlık hizmetlerine ulaşabilmelerini, yeterli ve kaliteli sağlık hizmetlerini almalarını sağlayabilmek için yeterli ve sürdürülebilir kaynak yaratmaktır. Sağlık hizmetlerinin finansmanının üç temel işlevi bulunmaktadır. Bunlar ; Gelir toplamak Fon havuzlamak Hizmet sunucularına ödeme yapmaktır 10

11 SAĞLIK HİZMETLERİNİN FİNANSMANI Sağlık hizmetlerinin finansmanı için gelirler hizmetin kullanımı öncesinde toplanır, bu gelirler ihtiyacın finansal riskine göre havuzlanarak sigortalar oluşturulur, üyelerin hizmetleri kullanımları karşılığında hizmet sunucularına aktarılır. Fon havuzlamada olduğu gibi, ödemede de kime ödeme yapılacağı bellidir. Fon havuzlama ve ödeme yapma genelde birlikte olmaktadır. Sağlık hizmetlerinin finansmanı en genel anlamıyla kamu ve özel finans kaynakları olmak üzere iki şekilde olmaktadır. 1- Kamu ve Yarı Kamu Finansman Kaynakları Bu kaynaklar üç başlık altında toplanabilir. Vergiler Primler Özel amaçlı vergiler Vergi gelirleri, sağlık hizmetlerinin finansmanında kullanılan en temel kaynaklardandır. Buna örnek olarak İngiltere nin tercih ettiği Beveridge sistemi gösterilebilir. Bu sistem, koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerini genel vergi gelirlerinden finanse ederek tüm vatandaşlara eşit bir şekilde sunar. Ancak politik baskılardan etkilenmesi, hizmetin sunumunda eşitliği ve verimliliği olumsuz yönde etkilemektedir. 11

12 Primler, zorunlu veya isteğe bağlı sosyal sigortalar aracılığıyla toplanan ve ortaya çıkabilecek sağlık risklerini karşılamak amacıyla birey gruplarından toplanan paralardır. Prim sistemine örnek olarak sosyal sigortalardan oluşan ve Almanya nın tercih ettiği Bismarc modeli gösterilebilir. Bu modelde; bireylerin yaşlılığa, hastalıklara, kazalara, malüllüğe karşı korunması amaçlanmıştır. Özel amaçlı vergiler, belirli amaçlar çerçevesinde ulusal havuzlarda toplanır ve daha sonra devlet tarafından değişik alanlarda harcanır. Bu vergilerin toplanmasında ve dağıtımında sorunlar oluşabilmektedir. 2- Özel Finansman Kaynakları Bu kaynaklar dört başlık altında toplanabilir. Bunlar ; Özel sağlık sigortaları Toplumsal finansman İşveren finansmanı Doğrudan ödemeler Özel sağlık sigortacılığı, sosyal sigortaların ve ulusal sağlık sisteminin bulunmadığı ülkelerde yaygın olarak kullanılan bir finansman kaynağıdır. Sosyal sigortaların ve ulusal sağlık sisteminin bulunduğu ülkelerde de ilave sigorta sistemi olarak kullanılabilmektedir. Farklı beklenti ve ihtiyaçlara cevap verebilmesi bakımından bu uygulamanın faydaları bulunmaktadır. 12

13 Toplumsal finansman, insanların malzeme ve işgücü gibi yönlerden katkıda bulunmasını içerir. Toplum grupları tarafından sağlık hizmetlerinin maliyetlerinin bir kısmına nakit, işgücü veya malzeme olarak yapılan katkılar toplum finansmanı olarak ele alınmaktadır. Çalışanların sağlıkları ile ilgili yapılan harcamalar işveren harcamalarını oluşturur. İşverenler çeşitli yollarla çalışanlarının sağlık hizmeti ihtiyaçlarının tamamını veya bir bölümünü doğrudan finanse ederler. Doğrudan ödemeler, kişilerin kullandıkları sağlık hizmeti için kendi ceplerinden yaptıkları bütün ödemeleri kapsar. Sağlık hizmetlerine ait harcamaların tümü sosyal sigorta kapsamında olsa bile aslında bir çeşit doğrudan ödemedir.(örn. İlaç bedelinin bir kısmı için yapılan katkı payı olarak adlandırılan ödemeler) Sağlık Hizmetleri Finansmanının İlkeleri Sağlık hizmetlerinin finansmanında benimsenen model ne olursa olsun bazı ilkeler uymak gerekmektedir. Bu ilkeler ; Hakkaniyetli olmak, Kaynakların toplanması ve yönetiminde düşük maaliyetin sağlanması, Halk tarafından benimsenmesi, Hizmet sunucuları arasında rekabeti teşvik etmesi, Kaliteli hizmet sunumunu teşvik etmesidir. 13

14 Finansman Yöntemleri Sağlık hizmetleri finansmanında iki yöntem söz konusu olup bunlar ; Doğrudan Finansman Yöntemi Dolaylı Finansman Yöntemidir. Finansman Yöntemleri Temel kaynakların vergilerden oluştuğu ve İngiltere'nin öncülük ettiği Beveridge Sigorta Modelinde Doğrudan Finansman Yöntemi kullanılırken, Temel kaynağın sosyal sigortalar olduğu ve öncülüğünü Almanya'nın yaptığı Bismarc Modelinde Dolaylı Finansman Yöntemi kullanılmaktadır. Doğrudan Finansman Yöntemi Hizmeti alanların almış oldukları hizmetin bedelini arada herhangi bir üçüncü kişi olmadan doğrudan kendisinin ödemesi ile gerçekleşen ödeme türüdür. Hizmeti talep eden kişi,ödemeyi arzı gerçekleştiren kamu veya özel kişilere kendisi yapar. Sosyal yönden haksız ve adaletsiz bir ödeme yöntemidir. Doğrudan Finansman Yöntemi-2 Bu tür ödeme yöntemi ancak iyi yapılandırılmış sağlık sistemlerinde şeklinde olabilse bile, katkı payı ödemeleri de kişisel ödemelere terk edilmeyip tamamlayıcı sigortalar ile güvence altına alınabilmektedirler. Dolayısıyla, bu yöntem, başta ABD gibi ülkelerde uygulama alanı bulmuş Piyasa Tipi Sağlık Sistemleri ile sağlık sistemine ilişkin yetersizliği olan ülkelerde görülen bir durumdur. 14

15 Doğrudan Finansman Yöntemi-3 Piyasa Tipi Sağlık Sistemleri sağlığa ilişkin her türlü alanı piyasa koşullarına terk ettiği için piyasanın yetersizlikleri ve başarısızlıkları oranında bu tür finansman yöntemlerine başvurmaktadır. Diğer taraftan gelişmemiş ülkelerde sağlık sistemlerinin herkesi kapsamaması bakımından hizmet alanların başvurmak zorunda kaldıkları bir ödeme yöntemidir. Dolaylı Finansman Yöntemi Hizmeti arz eden ile talep eden arasında üçüncü bir unsur olarak bir finans kuruluşunun olduğu ve ödemelerin bu kuruluş aracılığı ile yapıldığı ödeme türüdür. Aracı olan bu kuruluşlar sayesinde hizmeti alan ile sunan arasında para ilişkisi ortadan kalkmış olur. Sağlık hizmetlerinin finansmanında rol üstlenen bu kuruluşlar kamu ve özel sağlık sigortalarından oluşmaktadır. Dolaylı Finansman Yöntemi -2 Kapsayıcı Tip Sağlık Sistemlerinde sağlık sigortaları büyük çoğunlukla kamuya aitken, Refah Yönelimli Sağlık Sistemlerinde kamu ve özel sigortalar birbirlerine yakın oranda yer almakta ; Piyasa Tipi Sağlık Sistemlerinde ise para ilişkisini çoğunlukla özel sağlık sigortaları düzenlemektedir. Dolaylı Finansman Yöntemi -3 Bu finansman yönteminde, sigorta kuruluşları sistemlere ve ülkelere göre değişen oranlarda da olsa çalışanlardan, işverenlerden ve devletten aldıkları paralarla kaynak oluştururlar. 15

16 Dolaylı Finansman Yöntemi-4 Çalışanlar ve işverenler primler yolu ile finansmana katılırken, devlet bizzat sigorta kuruluşu kurmanın ve yönetmenin yanında, bütçeden bu konu için pay ayırabileceği gibi bu kuruluşların açıklarını kapatmayı da üstlenebilirler. Bu kuruluşlara sağlanan vergi kolaylıkları da bir tür finansman sağlama biçimidir. Dolaylı Finansman Yöntemi-5 Devletin sağlık hizmetlerini finanse etmesindeki en önemli kaynak genel bütçeden ayırdığı paradır. 16

Sağlık Harcamaları. KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ ve POLİTİKALARI-3 Sağlık Harcamaları Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı. Sağlık Harcamaları

Sağlık Harcamaları. KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ ve POLİTİKALARI-3 Sağlık Harcamaları Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı. Sağlık Harcamaları KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ ve POLİTİKALARI-3 Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı Yrd. Doç. Dr. Volkan Öngel nın Genel Yapısı Sağlık harcamalarının Dünya Bankası, Dünya Sağlık Örgütü, Uluslararası

Detaylı

19-20 Eylül 2013 - İstanbul

19-20 Eylül 2013 - İstanbul 19-20 Eylül 2013 - İstanbul Sağlık hizmetlerinin finansmanı ve sağlık harcamalarının ülkelerin ekonomik gelişmişlik düzeyinden aldığı pay her ülkede tartışılmakta ve sağlık politikalarını belirleyenlerin

Detaylı

Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi. Sağlık Nedir?

Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi. Sağlık Nedir? Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi Sağlık Nedir? Dünya Sağlık Örgütü sağlığı şöyle tanımlanmıştır: Mehmet ATASEVER Kamu İhale Kurumu Kurul Üyesi Sağlık insanın;

Detaylı

Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi

Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi Mehmet ATASEVER Kamu İhale Kurumu Kurul Üyesi Ankara, 29.11.2018 Sağlık Nedir? Dünya Sağlık Örgütü sağlığı şöyle tanımlanmıştır:

Detaylı

SAĞLIK HİZMETLERİ TALEBİ. Gülbiye Yenimahalleli Yaşar

SAĞLIK HİZMETLERİ TALEBİ. Gülbiye Yenimahalleli Yaşar SAĞLIK HİZMETLERİ TALEBİ Gülbiye Yenimahalleli Yaşar Talep ve talep fonksiyonunu etkileyen etmenler Talep: Satın alma gücü ile desteklenen istektir. Bireysel talep fonksiyonunu etkileyen etmenler: 1. Fiyat

Detaylı

Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002-2013 Dönemi

Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002-2013 Dönemi Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002-2013 Dönemi Mehmet ATASEVER Mayıs, 2015 Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002-2013

Detaylı

SAĞLIK SEKTÖRÜNÜN MEVCUT DURUMU

SAĞLIK SEKTÖRÜNÜN MEVCUT DURUMU EK-22 SAĞLIK SEKTÖRÜNÜN MEVCUT DURUMU 1. Yasal Düzenlemeler, Amaçlar, İlke ve Politikalar Türkiye de sağlık hizmetleri çok çeşitli mevzuatlara dayalı olarak çeşitli kuruluşlar tarafından ayrı ayrı verilmektedir.

Detaylı

ALMANYA DA SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ SEÇKİN KESGİN

ALMANYA DA SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ SEÇKİN KESGİN ALMANYA DA SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ SEÇKİN KESGİN Almanya; Orta Avrupa da bir ülkedir. Kuzeyinde Kuzey denizi, Danimarka, ve Baltık denizi; doğusunda Polonya ve Çek cumhuriyeti; güneyinde Avusturya ve İsviçre;

Detaylı

Sigorta Sektörünün Sağlık Finansmanı Politikalarındaki Yeri ve Önemi M. Akif EROĞLU Genel Sekreter

Sigorta Sektörünün Sağlık Finansmanı Politikalarındaki Yeri ve Önemi M. Akif EROĞLU Genel Sekreter Sigorta Sektörünün Sağlık Finansmanı Politikalarındaki Yeri ve Önemi M. Akif EROĞLU Genel Sekreter 20.12.2018 Sigorta Sektörü Sektöre İlişkin Genel Bilgiler Sektörümüzdeki aktif şirket sayısı: 62 Hayat-Dışı

Detaylı

SAĞLIK HİZMETLERİ ARZI. Gülbiye Yenimahalleli Yaşar

SAĞLIK HİZMETLERİ ARZI. Gülbiye Yenimahalleli Yaşar SAĞLIK HİZMETLERİ ARZI Gülbiye Yenimahalleli Yaşar Sağlık Hizmetleri Arzı Her düzeyde sağlık hizmeti sunan kişi ve kurumların toplamıdır. I, II, III. Basamakta yer alan sağlık ocağı, sağlık evi, dispanser,

Detaylı

Türkiye de Sağlık Harcamalarının Finansal Sürdürülebilirliği

Türkiye de Sağlık Harcamalarının Finansal Sürdürülebilirliği Sağlık Nedir? Dünya Sağlık Örgütü sağlığı şöyle tanımlanmıştır: Sağlık insanın; bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam iyilik halidir. Türkiye de Sağlık Hakkı (T.C.Anayasası 56.Madde) Herkes sağlıklı ve dengeli

Detaylı

SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ. 10. Hafta

SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ. 10. Hafta SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ 10. Hafta. 1 Birleşik Krallık Sağlık Sistemi Tablo 2. Önemli Sağlık Göstergeleri Kaynak: WHO Health for All Database, 2012 Ülkeler DBYS (yıl) (2010) BÖH (1.000

Detaylı

Sağlık Sektörü -SWOT Analiz-

Sağlık Sektörü -SWOT Analiz- Sağlık Sektörü -SWOT Analiz- Strength Weakness Opportunities Threads TREASURY M. Emre ELMADAĞ Deniz ERSOY M. Uğur TOKSARI Strength İnsan Sağlığı Çocuklardaki aşılama oranlarında gözle görülür iyileşmeler

Detaylı

Türkiye Sigorta Sektörüne Bakış & Sağlık Sektörünün Önemi

Türkiye Sigorta Sektörüne Bakış & Sağlık Sektörünün Önemi Türkiye Sigorta Sektörüne Bakış & Sağlık Sektörünün Önemi M. Akif EROĞLU Genel Sekreter 28 Aralık 2017 1 I. Temel Göstergeler 2 Sektöre İlişkin Genel Bilgiler Aktif Toplamı: 138 Milyar TL Prim Üretimi

Detaylı

TAMAMLAYICI VE DESTEKLEYİCİ SAĞLIK SİGORTALARI

TAMAMLAYICI VE DESTEKLEYİCİ SAĞLIK SİGORTALARI TAMAMLAYICI VE DESTEKLEYİCİ SAĞLIK SİGORTALARI 1 AB de Özel Sağlık Sigortası Uygulamaları Geçtiğimiz dönemlerde sağlık harcamalarında kaydedilen artış, kamu sağlık sistemlerinin sürdürülmesinde sorun yaşanmasına

Detaylı

Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği AİFD Türkiye 2006 Yılı İlaç Harcamaları Değerlendirmesi. bilgilendirme notu. Sayfa 1

Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği AİFD Türkiye 2006 Yılı İlaç Harcamaları Değerlendirmesi. bilgilendirme notu. Sayfa 1 Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği AİFD Türkiye 2006 Yılı İlaç Harcamaları Değerlendirmesi bilgilendirme notu Sayfa 1 İçindekiler: Konu Sayfa Genel Değerlendirme: Türk ilaç piyasasında neler oldu?... 3

Detaylı

Kamu Sağlık Politikaları

Kamu Sağlık Politikaları 7. Sağlık Zirvesi Kamu Sağlık Politikaları Hande HACIMAHMUTOĞLU Strateji ve Bütçe Başkanlığı Sağlık, İstihdam ve Sosyal Koruma Daire Başkanı Ankara, 20 Aralık 2018 İÇİNDEKİLER 1) Strateji ve Bütçe Başkanlığı

Detaylı

SAĞLIK EKONOMİSİ 1. DERS. Doç.Dr.Gülbiye Yenimahalleli Yaşar

SAĞLIK EKONOMİSİ 1. DERS. Doç.Dr.Gülbiye Yenimahalleli Yaşar SAĞLIK EKONOMİSİ 1. DERS Doç.Dr.Gülbiye Yenimahalleli Yaşar Sağlık Ekonomisi Ekonomi bilimi kurallarının sağlık sektörüne uygulanması ile ilgilenen bir bilim dalıdır (Tokat, 1994:2). Sağlık hizmeti sunumunda

Detaylı

Türkiye de Sağlık Sektörü Kamu-Özel İşbirliği Yaklaşımı

Türkiye de Sağlık Sektörü Kamu-Özel İşbirliği Yaklaşımı Türkiye de Sağlık Sektörü Kamu-Özel İşbirliği Yaklaşımı 7. Sağlık Zirvesi 20 Aralık 2019-Ankara Hüseyin ÇELİK Kişisel Deneyim ve Sunum Arka Planı 15 Yıl Kamu, 15 Yıl Özel Olmak Üzere 30 Yıl İş Deneyimi,

Detaylı

SOSYAL POLİTİKA II KISA ÖZET KOLAYAOF

SOSYAL POLİTİKA II KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. SOSYAL POLİTİKA II KISA ÖZET KOLAYAOF

Detaylı

Sağlıkta Maliyet. B.Burcu TANER Mayıs.2015

Sağlıkta Maliyet. B.Burcu TANER Mayıs.2015 Sağlıkta Maliyet B.Burcu TANER Mayıs.2015 14 Mayıs 2015 tarihinde Acıbadem Üniversitesi nde yapılan ASG XV. Hemşirelik Haftası Etkinliklerinde sunulmuştur. Hedef Daha geniş kitleler için daha iyi sağlık

Detaylı

Türkiye de Özel Sağlık Sigortası

Türkiye de Özel Sağlık Sigortası Türkiye de Özel Sağlık Sigortası Dünya da ekonomi ve sağlık sektörü açısından gelişmişliğin bir göstergesi olan ve gelişmiş ülkelerde neredeyse nüfusun büyük bölümüne sirayet eden Özel Sağlık Sigortalı

Detaylı

SAĞLIK HARCAMALARINDA SON DURUM

SAĞLIK HARCAMALARINDA SON DURUM 1 SAĞLIK HARCAMALARINDA SON DURUM Temmuz 2018 Sağlık harcamaları ekonomik kriz sonrası yaşadığı düşüşten sonra artma eğilimi göstermiştir. 2016 yılında sağlık harcamaları, 2017 yılında beklenenden daha

Detaylı

TR63 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ DEMOGRAFİK GÖSTERGELER

TR63 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ DEMOGRAFİK GÖSTERGELER g TR63 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ DEMOGRAFİK GÖSTERGELER TABLOLAR Tablo 1. TR63 Bölgesi Doğum Sayısının Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (2011)... 1 Tablo 2. Ölümlerin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (2011)...

Detaylı

Sağlık Hizmetlerinin ve Finansmanının Sürdürülebilirliği

Sağlık Hizmetlerinin ve Finansmanının Sürdürülebilirliği 18.07.2018 Sağlık Hizmetlerinin ve Finansmanının Sürdürülebilirliği 2 Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansman Yapısı Türkiye de sağlık sisteminin finansman yapısı karma özellik göstermektedir. Bir taraftan

Detaylı

SAĞLIK SİSTEMLERİ. Prof. Dr. Metin ATEŞ

SAĞLIK SİSTEMLERİ. Prof. Dr. Metin ATEŞ I SAĞLIK SİSTEMLERİ Prof. Dr. Metin ATEŞ II Yay n No : 2867 flletme-ekonomi : 570 2. Baskı Mart 2013 İSTANBUL ISBN 978-605 - 377-891- 2 Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA

Detaylı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya da 400-450 un değirmeni olduğu biliniyor. Bu değirmenlerin yıllık toplam kapasiteleri 6 milyon tonun üzerine. Günde 100 tonun üzerinde üretim gerçekleştirebilen

Detaylı

SAĞLIK HİZMETLERİ FİNANSMANI

SAĞLIK HİZMETLERİ FİNANSMANI Giriş Bir ülkenin en önemli kaynağı insandır. Toplumu oluşturan bireylerin ve dolayısıyla toplumun en büyük zenginliği ise sağlığıdır. Bireylerin ve toplumların sağlık hizmetine olan gereksinimi sonsuz

Detaylı

GENEL SOSYOEKONOMİK GÖRÜNÜM

GENEL SOSYOEKONOMİK GÖRÜNÜM GENEL SOSYOEKONOMİK GÖRÜNÜM 2014 yılı Adrese Dayalı Nüfus Sayımı na göre Afyonkarahisar ın nüfusu 706.371 dir ve ülke genelinde 31. sıradadır. Bu nüfusun 402.241 i il ve ilçe merkezlerinde, 304.130 u ise

Detaylı

Sağlık Hizmetleri Yönetimi

Sağlık Hizmetleri Yönetimi Sağlık Hizmetleri Yönetimi Ders 4 Sağlık Hizmetlerinde Finansman Meslek Yüksekokulu 1 Finansman Genel anlamda finansman para bulma çabası olarak ifade edilmektedir. Bir girişime, bir işletmeye, işleyebilmesi,

Detaylı

TEKNOLOJİ EKONOMİ POLİTİKA - III TÜRKİYE DEKİ AR-GE VE YENİLİK FAALİYETLERİ

TEKNOLOJİ EKONOMİ POLİTİKA - III TÜRKİYE DEKİ AR-GE VE YENİLİK FAALİYETLERİ TEKNOLOJİ EKONOMİ POLİTİKA - III TÜRKİYE DEKİ AR-GE VE YENİLİK FAALİYETLERİ Musa Yaşar Bilimsel ve teknolojik faaliyetler, ülkelerin kalkınmasında büyük bir öneme sahip olup, ulusal gelirden bu tür faaliyetlere

Detaylı

1. BİLİŞİM. 1.1. Dünya da Bilişim Altyapısı

1. BİLİŞİM. 1.1. Dünya da Bilişim Altyapısı 1. BİLİŞİM 1. Bilişim teknolojilerinin ülke kalkınmasında hızlandırıcı rolünden daha çok yararlanılması, bilgiye dayalı ekonomiye dönüşümler rekabet gücünün kazanılması, eğitim yoluyla insan gücü yaratılması

Detaylı

2015 2017 Yılları Bütçesinin Makroekonomik Çerçevede Değerlendirilmesi

2015 2017 Yılları Bütçesinin Makroekonomik Çerçevede Değerlendirilmesi 2015 2017 Yılları Bütçesinin Makroekonomik Çerçevede Değerlendirilmesi Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisadi ve Mali Analiz Yüksek Lisansı Bütçe Uygulamaları ve Mali Mevzuat Dersi Kıvanç

Detaylı

Sağlık Hizmetleri Yönetimi

Sağlık Hizmetleri Yönetimi Sağlık Hizmetleri Yönetimi Ders 9 Karşılaştırmalı Sağlık Sistemlerinin Sınıflandırılması ve Analizi 1 Bir Sağlık Sisteminin Belirleyicileri Bir sağlık sistemini belirleyen temel iki faktör daha önceki

Detaylı

TÜRK PERAKENDE SEKTÖRÜ VE BEKLENTİLERİMİZ

TÜRK PERAKENDE SEKTÖRÜ VE BEKLENTİLERİMİZ TÜRK PERAKENDE SEKTÖRÜ VE BEKLENTİLERİMİZ Türkiye de perakende sektörü, 300 milyar dolara ulaşan büyüklüğü, 365 bin mağaza sayısı ve 2009-2013 yılları arasında yıllık bileşik %7 büyüme ile öne çıkan sektörler

Detaylı

Sağlıkta Millileşmenin Ekonomiye Katkısı

Sağlıkta Millileşmenin Ekonomiye Katkısı 09.10.2018 Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansman Yapısı Türkiye de sağlık sisteminin finansman yapısı karma özellik göstermektedir. Bir taraftan belirli bir kesim için sağlık sigortacılığı (Bismark

Detaylı

2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2009 yılında ülkemiz halı ihracatı % 7,2 oranında düşüşle 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk çeyreğinin sonunda

Detaylı

Türkiye`de Sağlıkta Dönüşüm ve Endüstrimizin Mevcut Durumu

Türkiye`de Sağlıkta Dönüşüm ve Endüstrimizin Mevcut Durumu Türkiye`de Sağlıkta Dönüşüm ve Endüstrimizin Mevcut Durumu II. Sağlık Ekonomisi Kongresi, 4-5 Aralık 2014 Ecz. Halil Tunç Köksal Genel Sekreter Yrd. Sağlıkta Dönüşüm Programı ve Sosyal Güvenlik Reformu

Detaylı

BİRİNCİ BÖLÜM... 1 KAYIT DIŞI İSTİHDAM... 1 I. KAYIT DIŞI EKONOMİ...

BİRİNCİ BÖLÜM... 1 KAYIT DIŞI İSTİHDAM... 1 I. KAYIT DIŞI EKONOMİ... İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM... 1 KAYIT DIŞI İSTİHDAM... 1 I. KAYIT DIŞI EKONOMİ... 1 A. Kayıt Dışı Ekonominin Tanımı ve Kapsamı... 1 B. Kayıt Dışı Ekonominin Nedenleri... 4 C. Kayıt Dışı Ekonominin Büyüklüğü...

Detaylı

SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ. 9. Hafta

SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ. 9. Hafta SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ 9. Hafta 1 Almanya Sağlık Sistemi Almanya Resmi adı: Federal Republic of Germany Nüfus: 82.4 milyon (Nüfusunun 6,7 milyonu Alman vatandaşı değildir) Başkent: Berlin

Detaylı

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU SOSYAL GÜVENLİK KURUMU Dr. Mümine Nurdan DOĞUKAN GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ POLİTİKA VE PROJE DAİRE BAŞKANLIĞI 07 Kasım 2014 Sunum Planı Tanımlar Özel Sağlık Sigortası Çeşitleri Tamamlayıcı

Detaylı

Op. Dr. Tonguç SUGÜNEŞ SOSYAL GÜVENLİK KURUMU Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürü

Op. Dr. Tonguç SUGÜNEŞ SOSYAL GÜVENLİK KURUMU Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürü Op. Dr. Tonguç SUGÜNEŞ SOSYAL GÜVENLİK KURUMU Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürü Sağlıkta Dönüşüm Programı ve Sosyal Güvenlik Reformu Reform öncesi Türkiye de sağlıkta geri ödeme, 3 farklı sigorta sistemiyle

Detaylı

Başkan Acar 4. Ulusal Sağlık Kurultayına Katıldı

Başkan Acar 4. Ulusal Sağlık Kurultayına Katıldı Başkan Acar 4. Ulusal Sağlık Kurultayına Katıldı SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANI FATİH ACAR: -BÜTÇEDEN SAĞLIK HARCAMALARINA 2012 YILINDA 47,8 MİLYAR LİRA AYRILDI -TÜRKİYE DE 3 MİLYON 447 BİN 166 KİŞİ DİYABET

Detaylı

Sağlıkta Maliyet Kavramı. Doç. Dr. Sedat ALTIN Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Sağlıkta Maliyet Kavramı. Doç. Dr. Sedat ALTIN Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sağlıkta Maliyet Kavramı Doç. Dr. Sedat ALTIN Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sağlık Sektörü (Piyasası) Sağlık sektörünü diğer sektörlerden ayıran temel farklılık,

Detaylı

SAĞLIK HİZMET SUNUM POLİTİKALARI ÖZEL SEKTÖR PERSPEKTİFİ. Dr. Cemal Özkan

SAĞLIK HİZMET SUNUM POLİTİKALARI ÖZEL SEKTÖR PERSPEKTİFİ. Dr. Cemal Özkan SAĞLIK HİZMET SUNUM POLİTİKALARI ÖZEL SEKTÖR PERSPEKTİFİ Dr. Cemal Özkan SAĞLIK HİZMET SUNUM POLİTİKALARI Finansal Politikalar Sağlık Hizmeti Sunumu Politikaları ÖZEL SAĞLIK İŞLETMELERİ Tarihsel perspektif

Detaylı

1844 te kimlik belgesi vermek amacıyla sayım yapılmıştır. Bu dönemde Anadolu da nüfus yaklaşık 10 milyondur.

1844 te kimlik belgesi vermek amacıyla sayım yapılmıştır. Bu dönemde Anadolu da nüfus yaklaşık 10 milyondur. Türkiye de Nüfusun Tarihsel Gelişimi Türkiye de Nüfus Sayımları Dünya nüfusu gibi Türkiye nüfusu da sürekli bir değişim içindedir. Nüfustaki değişim belirli aralıklarla yapılan genel nüfus sayımlarıyla

Detaylı

TÜRKİYE DE VE DÜNYA DA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

TÜRKİYE DE VE DÜNYA DA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TÜRKİYE DE VE DÜNYA DA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İş Sağlığı ve Güvenliği Kavramı Geleneksel anlamıyla iş sağlığı ve güvenliği; işyerlerini işin yürütümü nedeniyle oluşan tehlikelerden uzaklaştırmak ve sağlığa

Detaylı

SAĞLIK HİZMETLERİNİN FİNANSMANI

SAĞLIK HİZMETLERİNİN FİNANSMANI EK-18 SAĞLIK HİZMETLERİNİN FİNANSMANI Türk sağlık sisteminin temel özelliklerinden biri, gerek hizmet sunumu, gerekse finansmanı açısından farklı rejimlerden oluşmuş olmasıdır. Sağlık hizmetleri bir yandan

Detaylı

MAHALLİ İDARELER FİNANSMANI MAYIS 2008

MAHALLİ İDARELER FİNANSMANI MAYIS 2008 MAHALLİ İDARELER FİNANSMANI MAYIS 2008 MAHALLİ İDARELERİN FİNANSMANI İÇERİK 1. BORÇLANMA NEDENİ 2. BORÇLANMA ÇEŞİTLERİ VE KAYNAKLARI 3. KREDİ HACMİ VE VAKIFBANK UYGULAMASI 4. YURT DIŞI FARKLI UYGULAMALAR

Detaylı

TÜRKİYE DE KATASTROFİK SAĞLIK HARCAMA ORANLARINDA YAŞANAN YÜKSELİŞ NEDENİNİN ARAŞTIRILMASI ÖN ÇALIŞMA SONUÇLARI

TÜRKİYE DE KATASTROFİK SAĞLIK HARCAMA ORANLARINDA YAŞANAN YÜKSELİŞ NEDENİNİN ARAŞTIRILMASI ÖN ÇALIŞMA SONUÇLARI TÜRKİYE DE KATASTROFİK SAĞLIK HARCAMA ORANLARINDA YAŞANAN YÜKSELİŞ NEDENİNİN ARAŞTIRILMASI ÖN ÇALIŞMA SONUÇLARI YRD. DOC. D R. GUVENC KOCKAYA, YRD. DOC. D R. B E RNA T U NCAY, YRD. DOC. D R. AYS U N AYGUN

Detaylı

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik

Detaylı

Sosyal Güvenlik (Emeklilik) Sistemine Bakış

Sosyal Güvenlik (Emeklilik) Sistemine Bakış 2050'ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: Sosyal Güvenlik (Emeklilik) Sistemine Bakış Prof. Dr. Yusuf Alper (Uludağ Üniversitesi) Yard. Doç. Dr. Çağaçan Değer (Ege Üniversitesi) Prof. Dr. Serdar Sayan (TOBB

Detaylı

KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU

KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU TEMMUZ - 2015 SUNUŞ... 4 I-OCAK HAZİRAN 2015 DÖNEMİ BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI... 5 A. Bütçe Giderleri... 5 01. Personel Giderleri... 7 02. Sosyal Güvenlik Kurumlarına

Detaylı

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK FİNANSMANINDA 2023 VİZYONU

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK FİNANSMANINDA 2023 VİZYONU SOSYAL GÜVENLİK KURUMU GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK FİNANSMANINDA 2023 VİZYONU Nisan 2018 Dr. Mustafa ÖZDERYOL SUNUM PLANI Ø SÖZLEŞMELİ SAĞLIK HİZMETİ SUNUCUSU SAYILARI Ø SAĞLIK HARCAMALARINA

Detaylı

AB Ülkelerinin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Aday Ülkeler

AB Ülkelerinin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Aday Ülkeler AB inin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Sayfa No Nüfus (Bin Kişi) 1 Nüfus Artış Hızı (%) 2 Cari Fiyatlarla GSYİH (Milyar $) 3 Kişi Başına GSYİH ($) 4 Satınalma Gücü Paritesine Göre Kişi Başına GSYİH

Detaylı

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Hollanda ya ihracat yapan 361 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı

Detaylı

KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU

KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU TEMMUZ - 2018 SUNUŞ... 4 I-OCAK HAZİRAN 2018 DÖNEMİ BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI... 5 A. Bütçe... 5 01. Personel... 7 02. Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi...

Detaylı

Ocak Haziran Dönemi Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporu 2015

Ocak Haziran Dönemi Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporu 2015 2015 YILI OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU Kamuda stratejik yönetim anlayışının temelini oluşturan kaynakların etkili ve verimli bir şekilde kullanılması ilkesi çerçevesinde,

Detaylı

İÇİNDEKİLER SUNUŞ 2012 YILI KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU 1 I- OCAK HAZİRAN 2012 DÖNEMİ BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI 6 1) BÜTÇE GİDERLERİ 6

İÇİNDEKİLER SUNUŞ 2012 YILI KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU 1 I- OCAK HAZİRAN 2012 DÖNEMİ BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI 6 1) BÜTÇE GİDERLERİ 6 İÇİNDEKİLER SUNUŞ I 2012 YILI KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU 1 I- OCAK HAZİRAN 2012 DÖNEMİ BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI 6 1) BÜTÇE GİDERLERİ 6 A. Personel Giderleri 6 B. Sosyal Güvenlik Kurumlarına

Detaylı

Sağlık Harcamalarında Gözlenen Uzun Vadeli Artışın Dinamik Sebeplerinin Analizi

Sağlık Harcamalarında Gözlenen Uzun Vadeli Artışın Dinamik Sebeplerinin Analizi Sağlık ında Gözlenen Uzun Vadeli Artışın Dinamik Sebeplerinin Analizi Nisa Önsel Boğaziçi Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği 05.12.2014 Kişi başı sağlık harcamaları (US $ PPP) 9000 8000 7000 6000 5000

Detaylı

2010 ŞUBAT AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 ŞUBAT AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 ŞUBAT AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ Ülkemiz halı ihracatı 2009 yılını % 7,2 oranında düşüşle kapanmış ve 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk iki ayının

Detaylı

Artan Sağlık Harcamaları Temel Sağlık Göstergelerini Nasıl Etkiliyor? Selin Arslanhan Araştırmacı

Artan Sağlık Harcamaları Temel Sağlık Göstergelerini Nasıl Etkiliyor? Selin Arslanhan Araştırmacı Artan Sağlık Harcamaları Temel Sağlık Göstergelerini Nasıl Etkiliyor? Selin Arslanhan Araştırmacı TEPAV Değerlendirme Notu Temmuz 1 19 191 19 193 19 195 19 197 19 199 199 1991 199 1993 199 1995 199 1997

Detaylı

KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU

KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU TEMMUZ - 2017 SUNUŞ... 4 I-OCAK HAZİRAN 2017 DÖNEMİ BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI... 5 A. Bütçe... 5 01. Personel... 7 02. Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi...

Detaylı

2015 EKİM ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ

2015 EKİM ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ EKİM ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ 17 Aralık Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcuna ilişkin Ekim verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından

Detaylı

Kırsal Alan ve Özellikleri, Kırsal Kalkınmanın Tanımı ve Önemi. Doç.Dr.Tufan BAL

Kırsal Alan ve Özellikleri, Kırsal Kalkınmanın Tanımı ve Önemi. Doç.Dr.Tufan BAL Kırsal Alan ve Özellikleri, Kırsal Kalkınmanın Tanımı ve Önemi Doç.Dr.Tufan BAL Dersin İçeriği Kırsal Kalkınma Kavramının Tarihçesi Kırsal Kalkınmada Temel Amaç Kırsal Alan Kalkınma Politikaları Kırsal

Detaylı

tepav Nisan2011 N DEĞERLENDİRMENOTU 2008 Krizinin Kadın ve Erkek İşgücüne Etkileri Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı

tepav Nisan2011 N DEĞERLENDİRMENOTU 2008 Krizinin Kadın ve Erkek İşgücüne Etkileri Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı DEĞERLENDİRMENOTU Nisan2011 N201127 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Ayşegül Dinççağ 1 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri Hasan Çağlayan Dündar 2 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri 2008 Krizinin

Detaylı

Öğr. Gör. Halil YAMAK

Öğr. Gör. Halil YAMAK Ondokuzmayıs Üniversitesi Havza Meslek Yüksekokulu İş Sağlığı ve Güvenliği Programı 2018 2019 Güz Yarıyılı Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Dersi 1. Hafta Öğr. Gör. Halil YAMAK Yapı Sektörünün Önemi,

Detaylı

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK FİNANSMANI POLİTİKALARI

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK FİNANSMANI POLİTİKALARI SOSYAL GÜVENLİK KURUMU GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK FİNANSMANI POLİTİKALARI 20 Aralık 2018 Dr. Mustafa ÖZDERYOL GSS GENEL MÜDÜRÜ SUNUM PLANI TARİHÇE KAPSAM STRATEJİK AMAÇ/STRATEJİK HEDEFLER

Detaylı

TÜRKİYE NİN 4 ANA SORUNU ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. 11 Aralık 2015

TÜRKİYE NİN 4 ANA SORUNU ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. 11 Aralık 2015 TÜRKİYE NİN 4 ANA SORUNU ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 11 Aralık 2015 1 KONU BAŞLIKLARI Sorun1: Tasarruf Açığı ve Cari Açık Sorun2: Dev Projelerin ve Teknoloji Yatırımlarının Finansmanı Sorun3: Bankalar ve Faize

Detaylı

5.1. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101]

5.1. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101] 5.1. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101] KARAR ADI NO E 2011/101 Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri ĠLGĠLĠ DĠĞER KARARLA R T...... 2005/201 Ulusal Bilim ve Teknoloji Sisteminin

Detaylı

Emekliler Gelecek Stratejileri Konferansı

Emekliler Gelecek Stratejileri Konferansı Emekliler Gelecek Stratejileri Konferansı SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANI FATİH ACAR: -EMEKLİLERİMİZİN, EMEKLİLİK HAKLARINI EN İYİ ŞEKİLDE KULLANABİLMELERİ DEVLETİN ÖNDE GELEN GÖREVLERİ ARASINDADIR -EMEKLİLERİMİZ

Detaylı

- SOSYAL GÜVENLİK KURUMU NUN SAĞLIK ALANINDA ÜSTLENDİĞİ ÇOK ÖNEMLİ GÖREVLER BULUNMAKTADIR

- SOSYAL GÜVENLİK KURUMU NUN SAĞLIK ALANINDA ÜSTLENDİĞİ ÇOK ÖNEMLİ GÖREVLER BULUNMAKTADIR SGK Başkanı Yadigar Gökalp İlhan 3. Yaş Baharı Kongresine Katıldı SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANI YADİGAR GÖKALP İLHAN: - SOSYAL GÜVENLİK KURUMU NUN SAĞLIK ALANINDA ÜSTLENDİĞİ ÇOK ÖNEMLİ GÖREVLER BULUNMAKTADIR

Detaylı

ALTINORDU BELEDİYE BAŞKANLIĞI 2016 YILI KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU

ALTINORDU BELEDİYE BAŞKANLIĞI 2016 YILI KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU ALTINORDU BELEDİYE BAŞKANLIĞI 2016 YILI KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU 2016 YILI KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPOR 0 1-OCAK-HAZİRAN 2016 DÖNEMİ BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI 3 A. Bütçe Giderleri

Detaylı

BİR BAKIŞTA SAĞLIK -AVRUPA 2010 -

BİR BAKIŞTA SAĞLIK -AVRUPA 2010 - BİR BAKIŞTA SAĞLIK -AVRUPA 2010 - (OECD ve Avrupa Birliği işbirliğinde hazırlanan Bir Bakışta Sağlık-Avrupa 2010 adlı yayının özetidir) AĞUSTOS 2011 ANKARA İçindekiler ÖZET 1 BÖLÜM 1- SAĞLIĞIN DURUMU...

Detaylı

DR. BEŞİR KOÇ KALKINMA

DR. BEŞİR KOÇ KALKINMA 1 Korunaksız İstihdam-Vulnerable employment (Çalışan Yoksulluğu-Working Poverty) ILO Genel direktörü Juan Somavia nın 1999 yılında ILO gündemine getirdiği ve Türkiye de işverenler tarafından DÜZGÜN İŞ,

Detaylı

SAĞLIK HİZMETİ GERİ ÖDEMELERİ VE YALIN UYGULAMALAR GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MART 2017

SAĞLIK HİZMETİ GERİ ÖDEMELERİ VE YALIN UYGULAMALAR GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MART 2017 SAĞLIK HİZMETİ GERİ ÖDEMELERİ VE YALIN UYGULAMALAR GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MART 2017 Sağlık Hizmeti Geri Ödemeleri ile Yalın Uygulamaların İlişkisi 2 Sağlık Hizmeti Geri Ödemeleri ile Yalın

Detaylı

Finlandiya da Sosyal Güvenlik Politikası Oluşturma

Finlandiya da Sosyal Güvenlik Politikası Oluşturma Finlandiya da Sosyal Güvenlik Politikası Oluşturma AB Eşleştirme Projesi, Ankara Kursun 6. Haftası Carin Lindqvist-Virtanen Genel Müdür Yardımcısı Sigorta Bölümü Sosyal refah ve sağlık bakım alanında idari

Detaylı

Mevsimlik Çalışma Arttı, İşsizlik Azaldı: Nisan, Mayıs, Haziran Dönemi

Mevsimlik Çalışma Arttı, İşsizlik Azaldı: Nisan, Mayıs, Haziran Dönemi Mevsimlik Çalışma Arttı, İşsizlik Azaldı: Nisan, Mayıs, Haziran Dönemi HAZIRLAYAN.0. Prof. Dr. Mustafa DELİCAN İnsan Kaynakları Araştırma Merkezi Doç. Dr. Levent ŞAHİN - İnsan Kaynakları Araştırma Merkezi

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. İlkay TAŞ GÜRSOY Dokuz Eylül Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. İlkay TAŞ GÜRSOY Dokuz Eylül Üniversitesi AVRUPA BİRLİĞİ NDE SAĞLIK TURİZMİ Yrd. Doç. Dr. İlkay TAŞ GÜRSOY Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık turizmi nedir? hastaların ihraç edilmesi? tıbbi hizmetlerin ithal edilmesi? sağlığın/sağlık hizmetlerinin

Detaylı

2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ

2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 YILI DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılı Ocak-Mart döneminde, Türkiye deri ve deri ürünleri ihracatı % 13,7 artışla 247,8 milyon dolara yükselmiştir. Aynı dönemde

Detaylı

Nüfus Yaşlanması ve Yaşlılığın Finansmanı

Nüfus Yaşlanması ve Yaşlılığın Finansmanı Nüfus Yaşlanması ve Yaşlılığın Finansmanı Prof. Dr. Serdar SAYAN TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi 4. Türkiye Nüfusbilim Kongresi Ankara 6 Kasım 2015 Yaşlılık (Emeklilik) Sigortası Türkiye de çalışanların

Detaylı

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi.

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi. HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi Aralık 2017 Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi 1 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017

Detaylı

1. İŞLETMELERDE KAYNAK BULMANIN ÖNEM NEMİ VE KAYNAK SAĞLAMA SİSTEM STEMİ OLARAK FİNANSMAN 1.1. İşletmelerde Kaynak Bulmanın Önemi ve Likidite Kavramı Bütün işletmeler amaçlarını gerçekleştirmek için temel

Detaylı

1960 ile 2012 arasında ortalama yıllık büyüme oranı yüzde 4,5 olarak gerçekleşmiştir.

1960 ile 2012 arasında ortalama yıllık büyüme oranı yüzde 4,5 olarak gerçekleşmiştir. MESAJ 1 GEÇTIĞIMIZ ONYILLARDA KAYDEDILEN ISTIKRARLI BÜYÜME TÜRKIYE YI YÜKSEK GELIR EŞIĞINE GETIRIRKEN, REFAH PAYLAŞILMIŞ VE ORTA SINIFIN BÜYÜKLÜĞÜ IKI KATINA ÇIKMIŞTIR. 1960 ile 2012 arasında ortalama

Detaylı

2012 yılı merkezi yönetim bütçesine bakış

2012 yılı merkezi yönetim bütçesine bakış Değişmeyen yapısal sorunlar ışığında 2012 yılı merkezi yönetim bütçesine bakış GİRİŞ Bütçe, öncelikle yürütme organının kamunun ihtiyaçlarını belirlemesi ve bunların karşılanması için halktan toplanacak

Detaylı

KÜRESEL OTOMOTİV OEM BOYALARI PAZARI. Bosad Genel Sekreterliği

KÜRESEL OTOMOTİV OEM BOYALARI PAZARI. Bosad Genel Sekreterliği KÜRESEL OTOMOTİV OEM BOYALARI PAZARI Bosad Genel Sekreterliği SEKTÖR ANALİZİ Otomotiv OEM boyaları dünyanın en büyük boya segmentlerinden biridir. Otomotiv OEM boyaları, 2011 yılında toplam küresel boya

Detaylı

www.kuzka.gov.tr 1.1. Mali Yapı ve Finans 1.1.1. Banka Şube Sayısı TR82 Bölgesi Kastamonu Çankırı Sinop

www.kuzka.gov.tr 1.1. Mali Yapı ve Finans 1.1.1. Banka Şube Sayısı TR82 Bölgesi Kastamonu Çankırı Sinop 1.1. Mali Yapı ve Finans Ekonomik olarak tanımlanmış sınırlarda sermayenin yaygınlığı ve verimliliği genellikle mali ve finansal göstergelerle ölçülür. Bölgedeki bankaların durumu şube sayılarıyla, sermayenin

Detaylı

Ekonomik Rapor Kaynak: TÜİK. Grafik 92. Yıllara göre Doğuşta Beklenen Yaşam Süresi. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği /

Ekonomik Rapor Kaynak: TÜİK. Grafik 92. Yıllara göre Doğuşta Beklenen Yaşam Süresi. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği / Grafik 92. Yıllara göre Doğuşta Beklenen Yaşam Süresi Erkek nüfus için, doğuşta beklenen yaşam süreleri 2000-2009 yılları arasında incelendiğinde 2000 yılında 68,1 yıl olan beklenen yaşam süresi 2001-2007

Detaylı

Türkiye Sigorta ve Emeklilik Sektörü

Türkiye Sigorta ve Emeklilik Sektörü Türkiye Sigorta ve Emeklilik Sektörü Can Akın ÇAĞLAR Başkan 1 27 Mart 2018 İstanbul 2 I. 2017 Yılının Değerlendirmesi II. Gündemdeki Konularımız III. Yeni Alanlar I. 2017 Yılının Değerlendirmesi 3 Sektöre

Detaylı

AB Bütçesi ve Ortak Tarım Politikası

AB Bütçesi ve Ortak Tarım Politikası AB Bütçesi ve Ortak Tarım Politikası OTP harcamalarının AB bütçesinin önemli bölümünü kapsaması, bu politikayı bütçe tartışmalarının da odak noktası yaparken, 2014-2020 Mali Çerçeve içinde tarım, kırsal

Detaylı

2010 OCAK AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 OCAK AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 OCAK AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ Ülkemiz halı ihracatı 2009 yılını % 7,2 oranında düşüşle kapanmış ve 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk ayında ise halı

Detaylı

Kıdem Tazminatı Reformu Sorunlar ve Çözümler

Kıdem Tazminatı Reformu Sorunlar ve Çözümler Kıdem Tazminatı Reformu Sorunlar ve Çözümler Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi Betam 8 Ağustos 2012 Kıdem Tazminatı Reformu: Sorunlar ve Çözümler Genel Görünüm 1. Kıdem

Detaylı

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt ÖNAL 6. HAFTA 4. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERE ULUSLAR ARASI FON HAREKETLERİ Gelişmekte olan ülkeler, son 25 yılda ekonomik olarak oldukça

Detaylı

DIŞ TİCARET AÇIĞI VE TURİZM

DIŞ TİCARET AÇIĞI VE TURİZM DIŞ TİCARET AÇIĞI VE TURİZM Nesrin Yardımcı SARIÇAY Dış ticaret açığı ve turizm kavramları günlük literatürde en fazla duyduğumuz kavramlardan ikisi. Uzun yıllardan bu yana dış ticarette iki yakamız bir

Detaylı

TÜRKIYE DE SAĞLIK REFORMLARI. DOÇ. DR. MELTEM ÇIÇEKLIOĞLU EGE ÜNIVERSITESI Tı P FAKÜLTESI HALK SAĞLIĞI AD

TÜRKIYE DE SAĞLIK REFORMLARI. DOÇ. DR. MELTEM ÇIÇEKLIOĞLU EGE ÜNIVERSITESI Tı P FAKÜLTESI HALK SAĞLIĞI AD TÜRKIYE DE SAĞLIK REFORMLARI DOÇ. DR. MELTEM ÇIÇEKLIOĞLU EGE ÜNIVERSITESI Tı P FAKÜLTESI HALK SAĞLIĞI AD TURKIYE DE SAĞLIK REFORMLARI Sağlık Hizmet Sunumu Sağlık Bakanlığı Yapılanması Birinci Basamak Sağlık

Detaylı

TRB2 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ. NÜFUS ve KENTLEŞME

TRB2 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ. NÜFUS ve KENTLEŞME TRB2 BÖLGESİ MEVCUT DURUM ANALİZİ NÜFUS ve KENTLEŞME 211 İÇİNDEKİLER 1.NÜFUS... 1 1.1. Nüfus Büyüklüğü, Nüfus Yoğunluğu ve Nüfus Artış Hızı... 3 1.2. Yaş ve Cinsiyet Dağılım Özellikleri... 8 1.2.1. Nüfusun

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ AYAŞ MESLEK YÜKSEKOKULU ASG 109 SOSYAL GÜVENLİĞE GİRİŞ DERSİ. Öğretim Görevlisi Yusuf Can ÇALIŞIR

ANKARA ÜNİVERSİTESİ AYAŞ MESLEK YÜKSEKOKULU ASG 109 SOSYAL GÜVENLİĞE GİRİŞ DERSİ. Öğretim Görevlisi Yusuf Can ÇALIŞIR ANKARA ÜNİVERSİTESİ AYAŞ MESLEK YÜKSEKOKULU ASG 109 SOSYAL GÜVENLİĞE GİRİŞ DERSİ Öğretim Görevlisi Yusuf Can ÇALIŞIR DERS PLANI SOSYAL GÜVENLİK TEKNİĞİ KAVRAMI SOSYAL GÜVENLİK TEKNİKLERİNİN ÇEŞİTLERİ GELENEKSEL

Detaylı

Avrupa Birliği Lizbon Hedefleri ne UlaĢabiliyor mu?

Avrupa Birliği Lizbon Hedefleri ne UlaĢabiliyor mu? Avrupa Birliği Lizbon Hedefleri ne UlaĢabiliyor mu? Yrd. Doç. Dr. Elif UÇKAN DAĞDEMĠR Anadolu Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü Öğretim Üyesi 1. GĠRĠġ Avrupa Birliği (AB)

Detaylı

HABER BÜLTENİ Sayı 31

HABER BÜLTENİ Sayı 31 HABER BÜLTENİ 02.11.2016 Sayı 31 Konya Sanayi Odası (KSO) ve Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) işbirliğinde gerçekleştirilen Konya İmalat Sanayi Güven Endeksi Anketi, Türkiye nin yerel

Detaylı

Gülbiye Yenimahalleli Yaşar

Gülbiye Yenimahalleli Yaşar Gülbiye Yenimahalleli Yaşar 1980-88 Dö e i Sağlık Politikaları Ekonomide 24 Ocak 1980 Kararları ile başlayan bu dönemde dünya ekonomisi ile ticaret yoluyla bütünleşme politikası izlenmiştir. Bu çerçevede

Detaylı