KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK

Transkript

1 KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK 1

2 COLUMNA VERTEBRALİS 2

3 COLUMNA VERTEBRALİS 1) Columna vertebralis pelvis üzerine merkezi olarak oturmuş bir sütuna benzer ve destek vazifesi görerek vücudun dik durmasını sağlar. 2) Spinal kolonun dengesini ve hareketliliğini sağlayan birçok kas için origo yeridir. 3) Omuz kuşağı ve pelvik bölgenin hareketliliğini sağlayan birçok kas için origo yeridir. 3

4 COLUMNA VERTEBRALİS 4) Omurliğin etrafını sararak onu mekanik streslere karşı korur. 5) Hareketlilik sırasında oluşabilecek şokları, eklem ve diskleri ile absorbe ederek bunu uygun şekilde etrafa dağıtır ve kendi öz yapısı içinde bu kuvvetleri etkisiz hale getirir. 4

5 COLUMNA VERTEBRALİS Spinal kolon pek çok hareketli halkadan oluşur ve bu halkalar kuvvetli bağ sistemleri ve kaslarla birbirine bağlanmıştır. Columna vertebralis 7 servikal, 12 torakal, 5 lumbal, 5 sakral ve 3-4 koksigeal olmak üzere toplam vertebranın üstüste dizilmesi ile meydana gelir. Servikal, torakal ve lumbal vertebraların tümüne presakral vertebralar denir. 5

6 COLUMNA VERTEBRALİS Gerçek vertebralardan sakral ve koksigeal olanlar birbirleriyle kaynaşırlar ve sakrum ve koksiks denilen iki yapıyı oluştururlar. Yapısal olarak en güçlü bölge lumbal bölgedir. Çap olarak en büyük transvers(lateral) çap L4- L5 tedir. En büyük sagittal(ön-arka) çap ise L2-L3 e aittir. Servikal, lumbal ve sakral vertebralarda transvers çap büyük iken torakal vertebralarda sagittal çap büyüktür. 6

7 SPİNAL EĞRİLİKLER Doğumda vertebral kolonda konveksitesi arkaya bakan kifotik bir eğri söz konusudur. Lordotik eğriler daha sonra gelişir ve sekonder eğrilerdir. Çocuğun başını tutmaya başlaması ile servikal lordiz gelişmeye başlar ve ilk 4 ayda tamamlanır. Lumbal lordoz çocuğun oturmaya başladığı dönemde gelişmeye başlar ve yaklaşık 1 yaşına kadar tamamlanır. 7

8 SPİNAL EĞRİLİKLER Servikal ve lumbal lordozlar ile torakal ve sakral kifozların açısal değerleri birbirine eşittir. Bu şekilde kompansasyon sağlanmış olur. Sekonder eğrilerin gelişmesindeki en önemli amaç dik pozisyonun sağlanmasında aşırı kas kuvvetine gerek göstermeden dengenin devam ettirilmesi ve büyüme süreci içinde vertebral kolonda patolojik sayılacak eğriliklerin önlenmesinin sağlanmasıdır. 8

9 SPİNAL EĞRİLİKLER 9

10 SPİNAL EĞRİLİKLER 1) Servikal eğri: 1. servikal vertebradan 2. torakal vertebraya kadar uzanır. Açıklığı arkaya baktığı için lordotik eğridir. 2) Torakal eğri: 2. torakal vertebradan 12. torakal vertebraya kadar uzanır. Açıklığı öne baktığı için kifotik eğridir. 10

11 SPİNAL EĞRİLİKLER 3) Lumbal eğri: 12. torakal vertebradan lumbosakral ekleme kadar uzanır. Açıklığı arkaya baktığı için lordotik eğridir. 4) Pelvik eğri: Lumbosakral eklemden koksiksin ucuna kadar uzanır. 11

12 SPİNAL KANAL Corpus vertebranın arkası ile arkus vertebranın önü arasında vertebral kanal bulunur. Bu kanalın içinden medulla spinalis geçer. Medulla spinalis L1-L2 seviyesine kadar devam eder ve bundan sonra cauda equina olarak devam eder. 12

13 COLUMNA VERTEBRALİS Columna vertebralis intrinsik dengesinin sağlanmasında: 1) Alt ekstremite stabilite fonksiyonu 2) Bağların gerilim stresleri 3) İntervertebral diskler 4) Torasik kafes 13

14 FONKSİYONEL ÜNİTE Columna vertebraliste bir fonksiyonel ünite: 2 corpus vertebra, aradaki disk ve ilişkili yumuşak dokularda oluşur. Fonksiyonel ünitenin ön bölümünü 2 corpus vertebra, intervertebral disk, posterior ve anterior longitudinal ligamentler oluşturur. Fonksiyonel ünitenin arka bölümünü arkuslar, intervertebral eklem ve faset, transvers ve spinal çıkıntılar, ligamentum flavum, supraspinöz ve interspinöz bağ oluşrurur. 14

15 İNTERVERTEBRAL DİSK 15

16 İNTERVERTEBRAL DİSK Columna vertebralisin %25 ini meydana getirir. Occiput, atlas ve aksis kemikleri arasında disk bulunmaz. Diskin bilinen tek siniri Van Luschka nın sinuvertebral siniridir. 16

17 İNTERVERTEBRAL DİSK İntervertebral diskler 2 kısımdan oluşur. Bunlar nukleus pulposus ve annulus fibrosustur. Nukleus pulposusun jel kıvamında bir yapısı vardır. Basınç altında yer değiştirir. Fleksiyonun pozisyonuna gelindiğinde diskin ön kısmında kompresyon arka kısmında gerilim meydana gelir ve nukleus pulposus arkaya doğru itilir. 17

18 İNTERVERTEBRAL DİSK Nukleus pulposus deforme olabilir. Kompresyon kuvvetine karşı direnç gösterir. Nukleus pulposusta yaşla meydana gelen su kaybı annulus fibrosusa oranla daha fazladır. Annulus fibrosus fibröz kartilaj ve kollajen fibrillerden meydana gelir. Gerilim, bükme ve torsiyon kuvvetlerine karşı koyar. 18

19 İNTERVERTEBRAL DİSK Annulus fibrosus direkt olarak corpus vertebralara yapışır. Annulus fibrosusun anterior lifleri anterior longitudinal ligament ile kaynaşmıştır. Bu durum çok kuvvetli olmasını sağlar ve diskin anterior protrüzyonunu önler. Kompresyon streslerinin %75 i nukleus pulposus, %25 i annulus fibrosus tarafından karşılanır. 19

20 İNTERVERTEBRAL DİSK Vertebral endplate corpus vertebral ile intervertebral dis arasındaki bağlantıyı sağlayan ince hyalin kıkırdak tabakasıdır. Diskin içi ve dışı arasındaki sıvı alışverişini fasilite etmek için yarı geçirgen bir zar gibi davranır ve corpus vertebranın aşırı basınçtan korunması sağlanır. Yaşlanmayla birlikte vertebral endplateler kemikleşmeye başlar ve daha kırılgan hale gelir. 20

21 TEŞEKKÜRLER ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK 21