İyi Eczacılık Uygulaması

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İyi Eczacılık Uygulaması"

Transkript

1 İyi Eczacılık Uygulaması Eczacılık Hizmetleri Kalitesine İlişkin Standartlar, İyi Eczacılık Uygulamasına Hakkında FIP/Who Ortak Kılavuzu Uluslarası Eczacılık Federasyonu fip

2 Dünya Sağlık Örgütü DÜNYA ÇAPINDA GELİŞEN ECZACILIK Ek B İYİ ECZACILIK UYGULAMALARINA YÖNELİK ORTAK FIP/DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ KILAVUZLARI: ECZACILIK HİZMETLERİ KALİTESİNE İLİŞKİN STANDARTLAR Geçmiş 1. Giriş 2. Temel felsefe 3. İyi eczacılık uygulamasının tanımı 4. İyi eczacılık uygulamalarına ilişkin gereklilikler 5. İyi eczacılık uygulamasına ilişkin standartların oluşturulması 6. Sonuç

3 Geçmiş 1986 YILINDA Dünya Sağlık Asamblesi tarafından kabul edilen Dünya Sağlık Örgütü Revize Edilmiş İlaç Tokyo da eczacıların rolleri üzerine iki toplantı düzenledi. Bunu Dünya Sağlık Örgütü Revize Edilmiş İlaç Stratejisi desteğiyle, eczacıların rolü üzerine Dünya Sağlık Asamblesi Kararı WHA47.12 nin kabul edilmesi izledi. Stratejisi altında, Dünya Sağlık Örgütü, 1988 yılında Hindistan, Delhi de ve 1993 yılında Japonya, 1992 yılında, Uluslararası Eczacılık Federasyonu Toplumda İyi Eczacılık Uygulamaları ve Hastane Eczacılık Düzenlemeleri başlığı altında eczacılık hizmetlerine ilişkin standartları geliştirdi yılında, iyi eczacılık uygulaması ile ilgili metin aynı zamanda Dünya Sağlık Örgütü Farmasötik Preparatlara İlişkin Spesifikasyon Uzman Komitesi ne sunuldu. Dünya Sağlık Örgütü Uzman Komitesi tavsiyelerini ve 1997 yılındaki FIP Kurulu onayını takiben, İyi Eczacılık Uygulamalarına ilişkin FIP/WHO (Dünya Sağlık Örgütü) ortak belgesi 1999 yılında, Dünya Sağlık Örgütü Farmasötik Preparatlara İlişkin Spesifikasyon Uzman Komitesi nin otuz beşinci raporu olarak yayımlandı. [WHO (Dünya Sağlık Örgütü) Teknik Rapor Serisi, No. 885]. Eczacıların rolü üzerine iki toplantı daha düzenledi. Bu toplantılar, eczacılık müfredatı ile ilgili reform gerekliliğinin pekişmesinde rol oynadı ve kişisel bakım ve kendi kendini tedavi etme konularında eczacılığın değerini arttırdı. Dünya Sağlık Örgütü işbirliği ile, Eczacılık Uygulamasını Geliştirme hasta bakımına odaklanan, kullanışlı el kitabının ilk baskısı 2006 yılında piyasaya sürüldü. Bu el kitabı eczacıların değişen ihtiyaçlarını karşılaması ve Farmasötik bakıma adım adım bir yaklaşım sunması için tasarlanmıştır. İlaçların dağıtım ve kullanım uygulamalarına ilişkin standartları geliştirmeye yönelik genel amaç ile birlikte, İyi Eczacılık Uygulamaları için FIP/WHO kılavuzlarını bir çerçeve olarak kullanarak, FIP 2005 yılından 2007 yılına kadar pilot bir çalışma olarak iyi eczacılık uygulamalarına ilişkin ulusal standartlar geliştirilmesi için Kamboçya, Moldovya, Moğolistan, Paraguay, Tayland, Uruguay ve Vietnam da bulunan Üye Kuruluşlarına teknik destek sağlamak amacıyla imkânlar araştırmaya yönelik olarak ilk adımı attı yılında, Güney Doğu Asya Bölgesinde Toplum Eczacılık Düzenlemelerinde iyi eczacılık uygulamaları üzerine Bangkok beyanı FIP Güney-Doğu Asya Farmasötik Forumu nda kabul edildi ve eczacılık hizmetleri standartlarını ve profesyonel uygulamaları geliştirmeye yönelik olarak Üye Birliklerden söz alındı. Toplum ve Hastane ortamlarındaki İyi Eczacılık Uygulamalarının benimsenmesinden beri, uygulamada, uygulamalı bilimde, teknoloji ve farmasötik ilkesinde, en son Dünya Sağlık Asamblesi kararları: WHA54.11 (WHO Ecza Stratejisi), WHA54.13 (Gelişmekte olan Ülkelerdeki Sağlık Sistemlerini Geliştirme), WHA55.14 (Esas ilaçlara erişilebilirliği sağlama), WHA55.18 (Bakım kalitesi: hasta güvenliği), WHA57.16 (Sağlığın Geliştirilmesi) Ve WHA60.16 (İlaçların akılcı kullanımı) ile uygunluğu da içeren önemli değişiklikler meydana geldi. Dahası, 2007 yılında, FIP uygulama ve düşüncede çağdaş standartları yansıtmasına yönelik olarak İyi Eczacılık Uygulamaları kılavuzlarını güncellemek ihtiyacını araştırmaya ilişkin bir girişim başlattı. İyi Eczacılık Uygulamaları ile ilgili bir FIP çalışma grubu, kılavuzların revize edilmesinde düşünülmesi gereken esas konuları tanımlamak üzere 15 Ocak 2007 yılında ilk buluşmalarını gerçekleştirdiler.

4 FIP, 2008 yılında 68. Dünya Kongresi boyunca İsviçre, Basel de uzman konsültasyonu düzenledi. Toplantıya, Dünya Sağlık Örgütü İyi Eczacılık Çalışma Grubu, genel merkezlerdeki Dünya Sağlık Örgütü çalışanları, Doğu Akdeniz Dünya Sağlık Örgütü Bölgesel Ofisi, Gana, Nijerya ve Tanzanya Birleşik Cumhuriyetinden katılan ülke ilaç danışmanları, altı FIP Bölge Farmasötik Forumu Başkanları ve Sekreterleri, FIP Üye Kuruluşları ve davetli birkaç uzmanlarını içeren elli katılımcı katıldı. Bu konsültasyonu takiben, FIP çalışma grubu en az 37 ülkede İyi Eczacılık Uygulamaları ile ilgili olarak var olan ulusal standartların geniş çaplı bir incelemesini üstlendi ve FIP in bütün 120 Ulusal Üye Kuruluşları, ilgili uzmanlar ve Dünya Sağlık Örgütü ile yeterli konsültasyona imkân sağlayacak bir zaman dilimi belirledi. Bu girişime yönelik ilk teklif, Ekim 2008 tarihinde gerçekleştirilen Farmasötik Preparatlarına yönelik Spesifikasyonlarla ilgilenen Dünya Sağlık Örgütü Uzman Komitesi nin kırküçüncü toplantısında sunuldu ve Ekim 2009 tarihinde gerçekleştirilen kırk-dördüncü toplantıda, güncellenmiş rapor Uzman Komite ye verildi. 1.Giriş Toplum sağlığı bütün insanların mutluluğu ve refahı için temel teşkil eder. İyi sağlığı engelleyen durumlar kaliteli tıbbi ürünlere erişim azlığını, eğitimli sağlık çalışanlarına erişim eksikliğini, sağlık alanındaki yetersiz işgücünü, pahalı bakım maliyetlerini ve sağlık çalışanlarının düşük standartlarda eğitim almasını içerir. İlaçlar bütün toplumlarda ve kültürlerde sağlık hizmetlerinin önemli ve kritik bir parçasını oluşturur. Erişildiği takdirde, ilaçlar çoğu zaman birçok hastalık önleyici programın ve hemen hemen bütün hastalık tedavi planlarının esas öğeleridir. İlaçların potansiyel faydaları çoğu zaman fark edilmez- klinik denemelerde gösterilen ilaçların kanıtlanmış etkisi ile uygulamadaki gerçek etkileri arasında bir uçurum vardır. Bu uçurumun sebepleri; ilaç ve dozaj seçimi ile ilgili problemleri, ilaçların uygun olmayan yönetimi ve hastalar tarafından reçetelendirilmiş tedaviye bağlı kalınmaması, ilaç-ilaç ve ilaç-gıda etkileşimleri ve olumsuz ters gelişen tıbbi durumları içerir. İlaç ile ilişkilendirilen klinik problemlerin yanı sıra, mali etkiler de vardır. İlaç kullanımıyla doğan problemlerin maliyetinin ilaçların kendi maliyetine eşit ya da ondan daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. İlaç fiyatları da gün geçtikçe artıyor ve ilaçların maliyetleri sağlık hizmetleri fiyatlarından da ödün verilmesine sebep oluyor. İlaçların maliyetlerini karşılamak, mümkün olduğu kadar fazla insan için sağlık hizmetlerini arttırmaya yönelik olarak kısıtlı kaynakların en iyi şekilde kullanılması açısından oldukça önemlidir. Standardın altında olan, katkılı, ruhsatsız ve spüriyöz/hatalı etiketlenmiş/sahte/taklit ilaçlar sağlıktan ödün veren ve gittikçe büyüyen bir sorun. Hastalığın önlenmesi veya hastaların tedavileri için kullanılan ilaçların değerini sağlamak ve ilaç tedarik zincirinin bütünlüğünü sağlamak için bir sisteme ihtiyaç vardır. Eczacılar 1, ulusal ve diğer ilgili yetkili organlar (devlet veya il yetkilisi) tarafından ilaçların tüketicilere dağıtımını yönetmekle ve ilaçların güvenli ve etkili kullanımını sağlamakla yetkilendirilmiş özel şekilde eğitilmiş ve yetiştirilmiş sağlık çalışanlarıdır. Tüketicilere yalnızca ilaç sağlamanın tedavi amaçlarını gerçekleştirmek de yeterli olmadığı konusunda artan bir algı vardır. Bu ilaç-ilişkili ihtiyaçların üzerine eğilmek için, eczacılar ilaçların kullanım sonuçlarına ilişkin daha büyük sorumluluğu kabul etmektedirler ve hastalarına gelişmiş ilaç-kullanım hizmetleri sağlamak için uygulamalarını geliştirmektedirler. Sağlık hizmeti çalışanları olarak, eczacılar sağlık hizmetine erişimde ve ilaçların potansiyel faydaları ve gerçekleşen gerçek sonuçları arasındaki uçurumu kapamak konusunda önemli rol oynarlar ve eczacılar herhangi bir tamamlayıcı sağlık hizmetinin parçası olmalıdırlar. Bununla birlikte, Eczacıların rollerinin,

5 sağlık hizmeti sistemlerindeki ve toplum sağlığındaki artan şekilde karışık ve çeşitli niteliği eczacıların güncel beceri ve uzmanlık sahibi sağlık hizmeti çalışanı olarak yetkinliklerinin devamlı sürdürmelerini gerektirir. Ulusal Eczacılık Uzmanları Birliği nin uzaktan eğitim programlarını içeren ve ulusal eczacılık standartları ve uygulama hedeflerini belirlemeyi içeren sürekli profesyonel gelişim aktiviteleri yoluyla ülkelerindeki eczacıları desteklemek için yönetim organları ve diğer sağlık hizmeti çalışanları birlikleriyle beraber çalışmaları gerekmektedir. Bu kılavuzlar, eczacıların sağlık hizmetleri erişimini, sağlığın geliştirilmesini ve hizmet sundukları hastaların adına ilaçların kullanımını geliştirebilecekleri yollara ilişkin tanımlama sağlaması amacıyla hazırlanmıştır. FIP in rolü, ulusal standartları 2 belirlemekte itici bir güç sağlayan ulusal eczacılık uzmanları kuruluşlarına liderlik sağlamaktır. Esas element, dünya çapındaki eczacılık uzmanları kuruluşlarının hizmet sağladıkları kişilere yönelik mükemmel bir uygulamayı geliştirmek konusundaki kararlılığıdır. Toplum ve diğer uzmanlar eczacılık uzmanları kuruluşunu bütün ortamlarda özellikle toplumda ve hastane eczanesi çevrelerinde üyelerinin bu sözlerini nasıl uygulamaya koydukları konusunda yargılayacaktır. 1 Eczacılar, mesleki sorumlulukları ve yükümlülükleri insanların ilaçları ile tedavilerinden maksimum tedavisel fayda sağlamalarını içeren sağlık hizmeti çalışanlarıdır. Bu onların eczacılık uygulaması ve eczacılık bilimi, mesleki standartlar ve gereklilikler, eczacılık ve ilaç hukuku ile ilgili son gelişmelerden ve ilaç kullanımına ilişkin bilgi ve teknoloji gelişmelerinden haberdar olmalarını gerektirir. Bu FIP ve Dünya Sağlık Örgütü nün ulusal İyi Eczacılık Uygulamaları kılavuzlarını dikkate alarak ulusal eczacılık uzmanları kuruluşlarına yönelik bir kılavuz sağlamak için benimsediği bir ilkedir. Uygulama koşulları bir ülkeden diğer ülkeye oldukça değişmektedir ve her bir ulusal eczacılık uzmanları kuruluşu zaman dilimi dâhilinde nelerin başarılacağına en iyi şekilde karar verebilir. 2. Temel felsefe Eczacılık uygulamasının misyonu, sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesine katkıda bulunmak ve ilaçlarını en iyi şekilde kullanabilmeleri için sağlık problemleri olan kimselere yardımcı olmaktır. Söz konusu misyon altı farklı bileşen içermektedir: Randevusunun olup olmamasına bakılmaksızın tüm hastalara sunulması; Sağlıkla ilgili sorunların saptanması, kontrol altına alınası veya sınıflandırılması; Sağlık durumunun iyileştirilmesi; İlaçların etkililiğinin güvence altına alınması; İlaçların yol açabileceği zararların engellenmesi; ve Sınırlı sağlık bakım kaynaklarının sorumlu bir biçimde kullanılması. Eczacılar, toplum çapında hastaların sağlıkla ilgili sorunlarını paylaşabilecekleri sağlık bakım uzmanları olarak kabul edilmelidirler. Sağlık bakım ürünleri ve hizmetleri eczacılar tarafından sunulduğundan, söz konusu bakım noktasında bir takım sorunlar giderilebilir. Eczacıların sağlayamayacağı ilave teşhis becerisi veya tedavi gerektiren sorunlar hastane gibi uygun bir sağlık bakım kuruluşuna ya da bakım merkezine yönlendirilebilir. Söz konusu yönlendirmenin sağlık hizmeti sağlayıcıları arasında iyi bir işbirliği ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Eczacılar, ilaç kullanımını iyileştirmek adına her biri tedaviden iyi sonuçlar alınması bakımından önem arz eden birçok ilaç kullanım aşamasında çeşitli sorumluluklara sahiptirler. Söz konusu sorumluluk ilaç

6 tedarik zincirinin bütünlüğünü sağlamakla başlamakta ve bu bağlamda ilaçların uygun bir biçimde depolanması ve ilaçların kaliteli bir biçimde hazırlanması da yer almaktadır. Ayrıca doz rejiminin ve dozaj formlarının uygun olması için gerektiği şekilde reçete yazıldığının, kullanım talimatlarının yeterince açık olduğunun, ilaç-ilaç ve ilaç-gıda etkileşimlerinin engellendiğinin, alerji ve diğer kontrendikasyonlar gibi bilinen ve tahmin edilebilir olumsuz reaksiyonların önüne geçildiğinin, gereksiz tedavilerin en aza indirgendiğinin ve ilaç maliyetinin de göz önünde bulundurulduğunun güvence altına alınması da bu bağlamda önem arz etmektedir. Söz konusu misyonun bir diğer önemli bileşeni ise ilaçların doğru bir biçimde alınmasının önemini anlamak adına doğru dozaj zamanlaması, belirli bir doz alırken sakınılacak gıda ve diğer ilaçlar ve ilaç aldıktan sonra nelerin bekleneceği de dahil olmak üzere hastalara ve ilaçları uygulayan kişilere yardımcı olunmasıdır. İlaçların etkililiğini ve yan etkilerini doğrulamak amacıyla tedavinin izlenmesi de ilaç kullanım sürecinin önemli bir parçasıdır. 3. İyi eczacılık uygulamasının tanımı İyi eczacılık uygulaması, ideal düzeyde ve delile dayalı hizmet sunmak için eczane hizmetlerinden faydalanan bireylerin ihtiyaçlarına uygun eczacılık uygulamalarını ifade etmektedir. Söz konusu uygulamanın desteklenmesi için kalite standartlarına ve kılavuzlara ilişkin ulusal bir çerçeve programı oluşturulması gerekmektedir. 4. İyi eczacılık uygulamalarına ilişkin gereklilikler İyi eczacılık uygulamaları, eczacının tüm alanlardaki ilk odak noktasının hastalarının refahı olmasını gerektirmektedir. İyi eczacılık uygulamaları, eczacılık faaliyetinin temel amacının hastaların ihtiyaçlarına en uygun ilaçları kullanmasına yardımcı olunmasını gerekli kılmaktadır. Temel fonksiyonlar arasında kalitesi garantili ilaç ve diğer sağlık bakım ürünlerinin temin edilmesi, hastaya uygun bilgi ve önerilerin sağlanması, gerekli görüldüğünde ilacın uygulanması ve ilaç kullanımının yaratacağı etkilerin tabip edilmesi bulunmaktadır. İyi eczacılık uygulamaları, eczacının sağlayacağı katkının önemli bir bölümünün mantığa dayalı ve ekonomik reçete yazma ve ilaç hazırlama sürecine başvurulmasını içermesini gerektirmektedir. İyi eczacılık uygulamaları, her bir eczacılık hizmeti öğesinin hastaya göre uyarlanmasını, açıkça belirlenmesini ve sürece dâhil olan tüm bireylere etkili bir biçimde açıklanmasını gerektirmektedir. Sağlık hizmeti uzmanlarının arasındaki çoklu disiplinlere dayalı işbirliği, hasta güvenliğinin başarılı bir biçimde iyileştirilmesindeki en temel faktördür. Söz konusu gerekliliklerin karşılanması için aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi önem arz etmektedir: Etik ve ekonomik faktörlerin de önemli olduğu kabul edilmekle birlikte hasta sağlığı, uygulamanın temelinde yatan ana felsefe olmalıdır; Eczacıların, ilaç kullanımı konusunda karar vermeleri için belirli girdilere sahip olmaları gerekmektedir. Eczacıların yan etkileri, ilaçla bağlantılı sorunları, ilaç hatalarını, yanlış kullanım durumlarını veya ilaç istismarlarını, ürün kalitesindeki kusurları ve saptanan sahte ürünleri rapor etmelerine ve bu bağlamda geri dönüt almalarına olanak tanıyan bir sistem oluşturulmalıdır. Söz konusu raporlama süreci, hastalar ya da sağlık uzmanları tarafından doğrudan veya eczacılar aracılığıyla temin edilen ilaçların kullanımına ilişkin bilgileri içerebilir;

7 Başta hekimler olmak üzere diğer sağlık uzmanları ile ilaç tedavisi konusundaki her hususta karşılıklı güvene dayalı ve tedavi edici işbirlikçi ortaklık ilişkisi kurulmalıdır; Eczacıların arasındaki ilişki, birbirleri ile rekabet etmekten ziyade eczacılık hizmetini iyileştirmeye çalışan meslektaşların arasındaki ilişki gibi olmalıdır; Kuruluşlar, grup uygulamaları ve eczane yöneticileri kalitenin tanımlanması, değerlendirilmesi ve yükseltilmesi sorumluluğunu paylaşmalıdır; Eczacı, her bir hasta hakkında temel tıbbi ve farmasötik bilgilere (örneğin teşhis, laboratuvar testlerinin sonuçları ve hastalık öyküsü) sahip olmalıdır. Söz konusu bilgilere ulaşılması, hasta tek bir eczaneden alışveriş yaptığında veya hastanın ilaç profili çıkarıldığında daha kolay hale gelmektedir; İlaç atıklarının bertaraf edilmesi sonucu karşı karşıya kalınabilecek olası çevresel tehlikeler de dahil olmak üzer eczacının tedaviler, ilaçlar ve kullanımdaki diğer sağlık bakım ürünleri hakkında delile dayalı, tarafsız ve kapsamlı, objektif ve güncel bilgilere sahip olması gerekmektedir; Eczacılar, her bir uygulama ortamında profesyonel çalışma hayatları boyunca kendi yeterliliklerini koruma ve değerlendirme konusunda kişisel sorumluluk üstlenmelidirler. Öz izleme önemli bir unsur olmakla birlikte ulusal ilaç uzmanı kuruluşların üstleneceği bir değerlendirme ve izleme süreci de eczacıların ilgili standartları koruduklarını ve sürekli mesleki gelişimin öngördüğü koşulları sağladıklarını güvence altına almada önemlidir; Mesleğe girişe yönelik eğitim programları, eczacılık uygulamasında meydana gelen hem güncel hem de önceden kestirilebilir değişiklikleri uygun bir biçimde ele almalıdır; İyi eczacılık uygulamalarına yönelik ulusal standartlar belirlenmeli ve her bir eczacı tarafından uygulanmalıdır. Ulusal veya devlet/bölge düzeyinde aşağıda belirtilen öğelerin oluşturulması gerekmektedir: -Aşağıdaki özelliklere sahip yasal bir çerçeve programı: -Kimlerin eczacılık sektörüne girebileceğini tanımlayan; -Eczacılık uygulamasının kapsamını tanımlayan; -Tedarik zincirinin bütünlüğünü ve ilaç kalitesini güvence altına alan. -Aşağıdaki özelliklere sahip bir işgücü çerçeve programı: -Sürekli mesleki gelişim programları ile eczacı kadrosunun yetkinliğini kanıtlayan; -İyi eczacılık uygulamalarının gerçekleştirilebilmesi için personel kaynaklarını tanımlayan. -Aşağıdaki özelliklere sahip ekonomik bir çerçeve program: -İyi eczacılık uygulamaları kapsamında gerçekleştirilen faaliyetlerin güvence altına alınabilmesi için etkili bir biçimde kullanılan yeterli sayıda kaynak ve teşvik sunan. 5. İyi eczacılık uygulamasına ilişkin standartların oluşturulması İyi eczacılık uygulaması, ulusal mevzuat tarafından belirlenen standartları genellikle aşan standartlar içermektedir. Ayrıca söz konusu mevzuat tek başına ilgili hizmetlerin bahsi geçen koşulları sağlamak üzere nasıl oluşturulacağı konusunda kesin talimatlar sunmaktadır. Bu nedenle ulusal eczacılık kuruluşu dernekleri, kalite yönetimi çerçeve programı ile hizmetlerin geliştirilmesine yönelik stratejik bir plan içeren iyi eczacılık uygulamaları için gerekli standartları oluşturmada rol oynamaktadır. İyi eczacılık uygulamaları için ulusal standartların geliştirilmesinde hem sağlık bakım hizmeti kullanıcılarının

8 ihtiyaçlarına hem de ulusal sağlık hizmeti sistemlerinin söz konusu hizmetleri destekleme kapasitelerine önem verilmesi gerektiği kabul edilmektedir. Eczacılık uygulaması ülkelere göre değişiklik gösterdiği gibi uygulamanın gerçekleştirildiği bölgelere göre de farklılıklar içerecektir. Bu nedenle söz konusu standartların farklı eczacılık uygulaması ortamlarının kendine has özelliklerini (söz gelişi toplum ve hastane eczanesi) göz önünde bulundurması gerekmektedir. Buna ek olarak ilaçlar ve ihtiyaçlar da değişiklik gösterdiğinden ilgili standartların gelişen uygulama ortamlarını kabul etmesi ve gelişen hizmetleri uygulamanın gelişimsel niteliğini olumsuz yönde etkilemeksizin yol göstererek sunması gerekmektedir. Öte yandan altına düşüldüğünde gerçekleştirilen faaliyetin hiçbir bakımdan eczacılık uygulaması olarak değerlendirilemeyeceği ve dolayısıyla kabul göremeyeceği bir referans dayanağı oluşturulmalıdır. FIP, iyi eczacılık uygulamalarına yönelik minimum standartları oluştururken öncelikle hastalar ve toplum tarafından öngörüldüğü üzere eczacıların üstlendikleri rolün önemini vurgulamaktadır. İkinci olarak eczacılarım doğrudan sorumlu ve yükümlü oldukları fonksiyonların rol bazında belirlenmesi gerekmektedir. Üçüncü öğe ise minimum ulusal standartların her bir fonksiyon ile rolü destekleyen bir dizi faaliyette yetkinliğin gösterilme ihtiyacına dayalı olarak bu iki sürecin ardından oluşturulmasıdır. Her bir faaliyete ilişkin minimum ulusal standartlar, mantıksal olması ve eczacılık uygulaması ortamının yerel ihtiyaçlarına ve ulusal kuruluşların isteklerine göre uygun bir biçimde tanımlanması gereken süreçlere dayalıdır. Tüm ulusal eczacılık kuruluşu dernekleri aynı zamanda söz konusu rol ve fonksiyonları kendi ihtiyaçları doğrultusunda uyarlamalıdır. Aşağıda sıralanan faaliyetler, iyi uygulama göstergelerinin ulusal bağlamda oluşturulması ile tanımlanıp ölçülebilir ve gerçek uygulama ortamı öncelikleri doğrultusunda ağırlıklandırılabilir. Ulusal eczacılık kuruluşu derneklerinin eczacılar için uygun görülen alanlarda aşağıda belirtilen rol ve fonksiyonları göz önünde bulundurması önerilmektedir: 1. Rol: Tıbbi ürünlerin hazırlanması, elde edilmesi, depolanması, korunması, dağıtılması, uygulanması, verilmesi ve bertaraf edilmesi Fonksiyon A: Herhangi bir ön hazırlığa tabi olmaksızın ilaç müstahzarlarının ve tıbbi ürünlerinin hazırlanması -Eczacılar ilaç hazırlama alanlarının, ön hazırlığa tabi olmaksızın kolaylıkla müstahzar hazırlanmasına olanak tanıyacak şekilde tasarlanmasını ve olası ilaç hatalarının en aza indirgenecek şekilde ve tıbbi ürünlerin hijyen ve güvenlik bakımından garantili olarak muhafaza edilmesini güvence altına almalıdır. -Eczacılar, bileşil ilaçların yazılı formüllere ve uygun olan yerlerde sterilite de dahil olmak üzere ham madde, ekipman ve hazırlık süreçlerine ilişkin kalite standartlarına uygun olarak hazırlandığını güvence altına almalıdır. Fonksiyon B: Tıbbi müstahzarların ve ürünlerin elde edilmesi, depolanması ve korunması

9 -Tedarikten sorumlu eczacılar, eşitlik ve erişim haklarını yükseltebilmek ve ilgili idari ve kanuni makamlara karşı sorumluluklarını yerine getirebilmek için tedarik sürecinin şeffaflığını, profesyonelliğini ve etik değerlere uygunluğunu garanti altına almalıdır. -Tedarikten sorumlu eczacıların standartların altında, katışıklı, lisanssız ve suni/yanlış etiketli/yanlış/sahte ilaçların tedarik edilmemesi veya sisteme girmemesi için tedarik işleminin yüksek kalite güvence ilkeleri ile desteklendiğinden emin olmaları gerekmektedir. -Tedarikten sorumlu eczacılar aynı zamanda tedarik faaliyetinin doğru, zamanında ve erişilebilir bilgiler sunan güvenilir bir bilgi sistemi tarafından desteklendiğini güvence altına almalıdırlar. -Eczacılar, ilaç eksikliklerine ve acil durumlarda satın alma faaliyetlerine yönelik acil eylem planları yapmalıdırlar. -Eczacılar, başta eczanelerde ve sağlık bakım tesislerinde kullanılan kontrollü maddeler olmak üzere tüm ilaçlar için belirli muhafaza koşullarının sağlandığını güvence altına almalıdırlar. Fonksiyon C: Tıbbi müstahzarların ve ürünlerin dağıtılması -Eczacılar, ilaç numuneleri de dâhil olmak üzere tüm tıbbi ürünlerin ilaç tedarikinin güvenilirliğini ve emniyetini gözetecek şekilde taşınmasını ve dağıtılmasını sağlamalıdır. -Eczacılar, kusurlu/suni/yanlış etiketli/yanlış/sahte olduğu bilinen veya kusurlu/suni/yanlış etiketli/yanlış/sahte olduğundan şüphelenilen tıbbi ürünlerin iadeden sorumlu bir kişi(ler) tarafından derhal ve etkili bir biçimde geri toplanabilmesi için yazılı bir prosedür içeren etkili bir dağıtım sistemi oluşturmalıdır. -Felaket veya küresel salgına karşı hazırlıksızlık stratejilerinin bir parçası olarak ulusal ilaç ruhsatlandırma kuruluşları, sınırlı güvenlik verileri ile pazarlanmaya yetkili yeni ilaçları kullanıma sunabilir; eczacılar bu bağlamda güvenlik hususlarını gözetmekten ve yan etki oluşumlarını izlemek için gerekli mekanizmaları oluşturmaktan sorumludurlar. Fonksiyon D: Tıbbi ilaçların, aşıların ve enjekte edilebilir diğer ilaçların uygulanması -Eczacılar ilaçların hazırlanması ve uygulanması ve çalışma ortamlarında ilaçların uygulanması ve bunun doğuracağı sonuçlara ilişkin prosedürlerin oluşturulması sürecinde rol oynamalıdırlar. -Eczacılar eğitimci, kolaylaştırıcı ve bağışıklayıcı bir rol üstlenmeli ve bu nedenle aşı kapsamının ve aşı güvenliğinin sağlanması yoluyla aşılama programlarına dahil olarak hastalıkların önlenmesine katkıda bulunmalıdırlar. -Eczacılar, uygun olan yerlerde ilaç bağımlılığı yönetimi, HIV/AIDS, tüberküloz ve cinsel yoldan bulaşan hastalıklar gibi alanlarda doğrudan gözlemlenen tedavi programlarına katılmalıdırlar. Fonksiyon E: Tıbbi ürünlerin hazırlanması

10 -Eczacılar, reçetelendirirken ilaçların ve diğer sağlık bakım ürünlerinin tedariki ve dağıtımı için eczanelerinde uygun olanakların, eğitimli personelin, standart ilaç hazırlama faaliyetlerinin ve belgelendirme prosedürlerinin uygulandığından emin olmalıdırlar. -Eczacılar, kağıt şeklinde veya elektronik ortam üzerinden aldıkları tüm reçeteleri hastaya ilaç temin etmeden önce ilgili endikasyon(lar)a yönelik tedavisel, toplumsal, ekonomik ve kanuni hususlar göz önünde bulundurularak değerlendirmeli ve gözden geçirmelidirler. Mümkün olan yerlerde eşdeğer ürün değişimi yapılması önerilmektedir. - Eczacılar, tıbbi ürünlerin dağıtım noktasında hasta gizliliğini sağlamalıdır ve tedavi için maksimum fayda elde etmek için yeterli yazılı ve sözlü bilgileri aldığından ve anladığından emin olmak için tavsiye sağlamalıdır. Fonksiyon F: Tıbbi ilaçların müstahzarların ve ürünlerinin imha edilmesi -Eczacılar, ilaç envanterinin düzenli takibinin gerçekleştirildiğinden ve eski stoğun çıkarılması ve son kullanma tarihlerine yönelik periyodik denetim sürecindeki tıbbi numuneleri içermesi gerektiğinden emin olmalıdır. - Eczacılar, tıbbi ilaç numuneleri dahil olmak üzere yeniden adlandırılan tıbbi ürünlerin, sonraki bertaraf işlemi için ayrı ayrı saklandığından ve başka herhangi bir dağıtım ve hazırlığın uygulanmasını engellendiğinden emin olmalıdır. - Eczacılar, hastane ve/veya toplum eczacılığında güvenli bir ilaç atık bertarafı yöntemi oluşturmalıdır böylece hastalar ve kamu son kullanma tarihi geçen veya istenmeyen ilaçları ve tıbbi cihazları geri dönüştürmeye teşvik edilebilir. Ayrıca, eczacılar son kullanma tarihi geçen veya istenmeyen ilaçların güvenli bir şekilde imha edilmesine ilişkin olarak hastalara uygun bilgi sağlamalıdır. Rol 2: Etkin ilaç tedavisi yönetiminin 3 sağlanması Fonksiyon A: Hasta sağlık durumunun ve ihtiyaçlarının değerlendirilmesi - Eczacılar, sağlık yönetimi, hastalığın önlenmesi ve sağlıklı yaşam tarzı davranışının hasta değerlendirmesi ve bakım sürecinde bileştirildiğinden emin olmalıdır. - Eczacılar, tüm bireysel hasta değerlendirmelerinde eğitim seviyesi, kültürel inançlar, okuryazarlık, anadil ve fiziksel ve zihinsel kapasitesi gibi eşsiz bir hasta değerlendirmesi bildirmelidir. Fonksiyon B: Hasta tıbbi ilaç tedavisinin yönetilmesi - Tıbbi ilaçlar, dergiler, ulusal esas ilaçlar listeleri ve standart tedavi kılavuzlarına ilişkin referans kitaplar gibi ilaçların güvenli, rasyonel ve uygun maliyetli kullanımı ile ilgili uygun bir kanıta dayalı veri tabanına erişimi korumalıdır. 3 Tıbbi ilaç tedavisi yönetimi, bireysel hastalara yönelik tedavi sonuçlarını optimize eden bağımsız bir servis veya servis grubudur. Tıbbi ilaç tedavisi yönetimi hizmetleri tıbbi bir ilaç ürünün sağlanmasından bağımsızdır ancak söz konusu ilaç ürünü ile bağlantılı olarak ortaya çıkabilir. - Eczacılar, tıbbi formülari sisteminin(lerinin) (yerel, bölgesel ve/veya ulusal), en iyi mevcut kanıta dayanan standart tedavi kılavuzları, protokoller ve tedavi yollarına bağlı olduğundan emin olmalıdır. - Eczacılar gerekli izleme parametreleri ve reçete yazmaya ilişkin düzenlemeler dahil olmak üzere ilaçların ideal ve uygun kullanımına yönelik kanıt ve söz konusu kullanıma erişime ilişkin olarak reçete yazanların eğitiminde önemli bir role sahip olmalıdır. Uygun olduğu takdirde, eczacılar, uygun ilaç veya dozajın seçimi dahil olmak üzere tıbbi tedavide reçete yazan kişilere öneri veya tavsiye vermelidir.

11 -Eczacılar, özellikle çoklu sağlık hizmetleri pratisyenlerinin hastanın ilaç tedavisine dahil olduğu ve gerektiğinde müdahale ettiği zaman etkili ilaç tedavisi yönetimini koordine etmek için tüm gerekli klinik ve hasta verilerine ulaşabilmeli, katkıda bulunabilmeli ve söz konusu verileri kullanabilmelidir. - Eczacılar, uygun olduğu takdirde, hekimler, uzmanlar veya diğer sağlık uzmanlarına sevk edilmeye yönelik standart bir çalışma prosedürü oluşturmalıdır. - Eczacılar, hastaların sağlık sektörleri arasında gidip gelmesinden dolayı hastaların ilaçlarına ilişkin bilgileri ileterek bakımın sürekliliğini sağlamalıdır. Fonksiyon C: Hasta ilerlemesinin ve sonuçlarının izlenmesi Minimum ulusal standartlar bu faaliyetlere yönelik olarak oluşturulmalıdır. - Eczacılar, gerektiğinde ilaç tedavisine ve müdahalesine hastanın yanıtını değerlendirirken hasta tanısı ve hastaya özel gereksinimleri dikkate almalıdır. - Eczacılar, hastanın tedavisel sonuçlarını izlemeye ve ilaç tedavisini izlemeye ve değerlendirmeye yönelik gerekli klinik ve hasta verilerini belgelemelidir. - Eczacılar, gerektiğinde tedaviyi takip etmek ve düzenlemek amacıyla hastalara yönelik hasta başı testi gerçekleştirmelidir. Fonksiyon D: İlaçlar ve sağlığa ilişkin sorunlar hakkında bilgi sağlanması Minimum ulusal standartlar bu faaliyetlere yönelik olarak oluşturulmalıdır. - Eczacılar, her eczanede müşteriler ve hastalar ile gizli bilgileri görüşmeye yönelik uygun bir yer olduğundan emin olmalıdır. -Eczacılar, kapsamlı bir sağlık yönetim planına ilişkin karar verme sürecinde katılımlarına yönelik olarak hastalara yeterli sağlık, hastalık ve tıbbi bilgi sağlamalıdır. Bu bilgiler, hastanın tedavisi ve güçlenmesine yönelik destekleyici bağlılığı amaçlamalıdır. - Eczacılar, tüketicilere ve reçete verenlere yönelik antimikrobiyallerin uygun kullanımına ilişkin bilgiler sağlayarak antimikrobiyal direncinin azaltılmasında proaktif olmalıdır. 3. Rol: Mesleki performansın korunması ve geliştirilmesi Fonksiyon A: Mevcut ve gelecek performansı geliştirmek için devam eden profesyonel gelişime ilişkin 4 strateji planı ve uygulaması - Eczacılar, eğitimin hayat boyu devam ettiğinin farkına varmalı ve klinik bilgi, beceri ve performans geliştirmek için eğitimin veya mesleki gelişimin devam ettiğinin kanıtını gösterebilmelidir. - Eczacılar, geleneksel Çin ilaçları, sağlık takviyeleri, akupunktur, homeopati ve naturopati gibi çağdaş ve alternatif terapiler hakkında bilgilerini ve becerilerini güncellemeye yönelik adım atmalıdır. - Eczacılar, eczacılık uygulamasında uygulanabilir olması halinde yeni teknoloji ve otomasyon uygulaması ile ilgilenmeli ve bilgilerini güncellemeye yönelik adımlar atmalıdır. - Eczacılar, tıbbi ürünlere ilişkin bilgilere yönelik bilgilerini güncellemek ve haberdar olmak için adımlar atmalıdır. Rol 4: Sağlık hizmetleri sistemi ve kamu sağlığının verimliliğini geliştirmeye yönelik katkı sağlanması Fonksiyon A: Çeşitli kişisel bakım yönleri ve ilaçları hakkında değerlendirilen bilgilerin yayılması Minimum ulusal standartlar bu faaliyetlere yönelik olarak oluşturulmalıdır. - Eczacılar, bilgilerin hastalara, diğer sağlık hizmetleri uzmanlarına sağlandığından ve umumun kanıta dayalı, objektif, anlaşılabilir, reklama dayalı olmayan, doğru ve uygun olduğundan emin olmalıdır. - Eczacılar, geniş bir hasta nüfusuna, yaş gruplarına ve sağlık okuryazarlığı düzeyleri için geçerli olan sağlık yönetimi, sağlığın önemi ve hastalığın önlemesi programlarına yönelik eğitim malzemeleri kullanmalı ve/veya geliştirmelidir.

12 4 Mesleki gelişimin sürdürülmesi kavramı (CPD), kariyerleri boyunca bir profesyonel olarak yetkinliğin devamını sağlamak amacıyla bilgi, yetenek ve tutumların sistematik olarak korunması geliştirilmesi ve genişletilmesine yönelik bağımsız eczacıların sorumluluğu olarak tanımlanabilir. - Eczacıların, internet-tabanlı veya diğer sağlık hizmetlerine ilişkin bilgi türlerinin (tıbbi ilaçlara ilişkin bilgiler dahil olmak üzere) nasıl değerlendireceği ve kullanılacağı konusunda hastaları eğitmesi ve özellikle internetten alındığında buldukları bilgilere ilişkin olarak onları bir eczacıya danışmaya teşvik etmesi gerekmektedir. - Eczacılar, bireysel ihtiyaçlarını karşılamak için bilgi almak ve söz konusu bilgileri kritik olarak analiz etmek amacıyla hastalara ve sağlık uzmanlarına yardımcı olmalıdır. Fonksiyon B: Önleyici bakım faaliyetleri ve hizmetlerinin gerçekleştirilmesi - Eczacılar, örneğin, sigara bırakma, bulaşıcı ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi alanlarda kamu sağlığına teşvik eden ve hastalığı önleyen önleyici bakım faaliyetleri gerçekleştirmelidir. - Eczacılar, uygulanabildiği yerde, daha yüksek hastalık riski olan hastalara yönelik hasta başı testi ve diğer sağlık tarama faaliyetlerini sağlamalıdır. Fonksiyon C: Mesleki yükümlülükler, kılavuzlar ve mevzuatlara uyulması Minimum ulusal standartlar bu faaliyetlere yönelik olarak oluşturulmalıdır. - Eczacılar, eczacılara yönelik ulusal mesleki ahlak kuralları hükümlerine uyduğunu garanti etmek için adımlar atmalıdır. Fonksiyon D: Gelişen sağlık sonuçlarını tanıtan ulusal politikaların desteklenmesi ve savunulması Minimum ulusal standartlar bu faaliyetlere yönelik olarak oluşturulmalıdır. - Eczacılar, toplumda sağlığa teşvik etmek, toplumda sağlığı değerlendirmek ve geliştirmek amacıyla kamu ve meslek gruplarına destek olmalıdır. -Eczacılar, sağlık sonuçları geliştirmek için kendi çabalarıyla diğer sağlık hizmetleri uzmanları ile iş birliği yapmalıdır. 6. Sonuçlar Toplum ve hizmet sundukları bireyler tarafından eczacıların ilgi veya denetiminin beklendiği durumlarda eczacıların dört temel rolü vardır: 1. Tıbbi ürünlerin hazırlanması, alınması, saklanması, koruma altına alınması, dağıtılması, uygulanması ve elden çıkarılması 2. Etkili ilaç tedavisi yönetiminin sağlanması 3. Mesleki performansın korunması ve geliştirilmesi 4. Sağlık hizmetleri sistemi ve kamu sağlığının verimliliğinin geliştirilmesine katkı sağlanması Bu roller, yöntem uygulamalarına bağlı olarak tüm bağımsız eczacılar için değişebilir. GPP nin spesifik standartları, yalnızca bir ulusal eczacılık meslek kurumu çatısı altında geliştirilebilir. Bu kılavuz, eczacılık sektöründeki hastaların ve diğer önemli ilgili kişilerin yararına karşılanacak bir takım mesleki hedefler olarak tavsiye edilmektedir. Projenin ileri taşınmasına yönelik sorumluluk, her bir ulusal eczacılık meslek kurumunun elinde olacaktır. Bu tavsiyeler kapsamında her bir ulusa yönelik GPP standartlarının spesifik standartlarına ulaşma önemli bir zaman ve çaba gerektirebilir. Sağlık uzmanları olarak, eczacılar gecikme olmaksızın süreci başlatma görevine sahiptir Uluslararası Eczacılık Federasyonu Andries Bickerweg 5

13 P.O Box AE The Hague The Netherlands T+31 (0) F +31 (0) info@fip.org

KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI

KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI KAMU İÇ KONTROL KONTROL ORTAMI İç kontrolün temel unsurlarına temel teşkil eden genel bir çerçeve olup, kişisel ve mesleki dürüstlük, yönetim ve personelin etik değerleri, iç kontrole yönelik destekleyici

Detaylı

1- Neden İç Kontrol? 2- İç Kontrol Nedir?

1- Neden İç Kontrol? 2- İç Kontrol Nedir? T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI KİHBİ Dairesi Başkanlığı 10 SORUDA İÇ KONTROL MAYIS 2014 ANKARA 1- Neden İç Kontrol? Dünyadaki yeni gelişmeler ışığında yönetim anlayışı da değişmekte ve kamu yönetimi kendini sürekli

Detaylı

10 SORUDA İÇ KONTROL

10 SORUDA İÇ KONTROL T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı 10 SORUDA İÇ KONTROL 1 Neden İç Kontrol? Dünyadaki yeni gelişmeler ışığında yönetim anlayışı da değişmekte ve kamu yönetimi kendini

Detaylı

ECZACILIK FAKÜLTESİ KLİNİK ECZACILIK

ECZACILIK FAKÜLTESİ KLİNİK ECZACILIK ECZACILIK FAKÜLTESİ KLİNİK ECZACILIK PROGRAM KOORDİNATÖRÜ Prof. Dr. Rümeysa DEMİRDAMAR, rdemirdamar@neu.edu.tr YÜKSEK LİSANS DERSLERİ EKE 600 Uzmanlık Alanı Dersi Z 4 0 4 EKE 601 Klinik Eczacılık I S 5

Detaylı

TÜRK ECZACILARI BİRLİĞİ MERKEZ HEYETİ

TÜRK ECZACILARI BİRLİĞİ MERKEZ HEYETİ Evrak Tarih ve Sayısı: 22/06/2015-2755 *BD287475552* TÜRK ECZACILARI BİRLİĞİ MERKEZ HEYETİ Sayı : 39.A.00/ Konu : Ulusal Eczacılık Mesleği Yetkinlik Çerçevesi hakkında Ankara, BÖLGE ECZACI ODASI YÖNETİM

Detaylı

T.C. ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI UYUM EYLEM PLANI

T.C. ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI UYUM EYLEM PLANI T.C. ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI UYUM EYLEM PLANI NİSAN 2018 1 2 İÇİNDEKİLER 1. Neden İç Kontrol?...5 2. İç

Detaylı

KURUMSAL DIŞ DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ. Yükseköğretim Kalite Kurulu

KURUMSAL DIŞ DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ. Yükseköğretim Kalite Kurulu KURUMSAL DIŞ DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Yükseköğretim Kalite Kurulu İçindekiler Kurumsal Dış Değerlendirme İlkeleri......3 A. Kurum Hakkında Bilgiler..3 B. Kalite Güvencesi Sistemi....3 C. Eğitim ve Öğretim...

Detaylı

T.C. DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı

T.C. DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı T.C. DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA İÇ KONTROL Ankara-2012 İÇİNDEKİLER 1 Neden İç Kontrol? 2 İç Kontrol Nedir? 3 İç Kontrolün Amacı Nedir? 4 İç Kontrolün Yasal

Detaylı

Nüfus artıyor Nüfus yaşlanıyor Kronik hastalıkların maliyeti artıyor Pahalı teknolojiler ve ilaçlar piyasaya sürülüyor Nüfusun sağlık hizmetinde

Nüfus artıyor Nüfus yaşlanıyor Kronik hastalıkların maliyeti artıyor Pahalı teknolojiler ve ilaçlar piyasaya sürülüyor Nüfusun sağlık hizmetinde UZM. ECZ. HARUN KIZILAY GENEL SEKRETER TÜRK ECZACILARI BİRLİĞİ 3. Uluslararası İlaç Kullanımını Geliştirme Konferansı,i 14-18 18 Kasım 2011, Antalya Nüfus artıyor Nüfus yaşlanıyor Kronik hastalıkların

Detaylı

HASTANE ENFEKSİYONLARI KAÇINILMAZDIR. SADECE BİR KISMI ÖNLENEBİLİR.

HASTANE ENFEKSİYONLARI KAÇINILMAZDIR. SADECE BİR KISMI ÖNLENEBİLİR. Hastalar hastaneye başvurduktan sonra gelişen ve başvuru anında inkübasyon döneminde olmayan veya hastanede gelişmesine rağmen bazen taburcu olduktan sonra ortaya çıkabilen infeksiyonlar Genellikle hastaneye

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Kürşat Tigen

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Kürşat Tigen AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Kürşat Tigen İLAÇLAR Hastalıklardan korunma, teşhis, tedavi veya vücudun herhangi bir faaliyetini değiştirmek amacıyla kullanılan kimyasal, bitkisel, biyolojik kaynaklı ürünler

Detaylı

KURUM İÇ DEĞERLENDİRME RAPORU HAZIRLAMA KILAVUZU

KURUM İÇ DEĞERLENDİRME RAPORU HAZIRLAMA KILAVUZU KURUM İÇ DEĞERLENDİRME RAPORU HAZIRLAMA KILAVUZU ANKARA- 13 /04/2016 1 Araştırma ve Geliştirme Yönetim Sistemi 2 Araştırma ve Geliştirme Araştırma Stratejisi ve Hedefleri Araştırma Kaynakları Araştırma

Detaylı

T.C. RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA İÇ KONTROL

T.C. RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA İÇ KONTROL T.C. RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA İÇ KONTROL KASIM 2013 İÇİNDEKİLER 1. Neden İç Kontrol? 2. İç Kontrol Nedir? 3. İç Kontrolün Amacı Nedir? 4.

Detaylı

İSG Hizmet Yönetim Rehberi

İSG Hizmet Yönetim Rehberi İSG Hizmet Yönetim Rehberi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 0. TEMEL YAKLAŞIM 2 0.1. GENEL 2 0.2. PROSES YAKLAŞIMI 2 0.3. RİSK TEMELLİ (BAZLI) YAKLAŞIM 2 0.4.

Detaylı

T. C. KAMU İHALE KURUMU

T. C. KAMU İHALE KURUMU T. C. KAMU İHALE KURUMU Elektronik İhale Dairesi KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ BT Strateji Yönetimi BT Hizmet Yönetim Politikası Sürüm No: 6.0 Yayın Tarihi: 26.02.2015 444 0 545 2012 Kamu İhale Kurumu Tüm hakları

Detaylı

KURUMSAL DIŞ DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ

KURUMSAL DIŞ DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ KURUMSAL DIŞ DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Yükseköğretim Kalite Kurulu NİSAN, 2016 YÜKSEKÖĞRETİM KURULU Yükseköğretim Kalite Kurulu 06539 Bilkent/ANKARA İçindekiler Kurumsal Dış Değerlendirme İlkeleri... 3 A.

Detaylı

AVRUPA HASTANE ECZACILIĞI BEYANLARI (STANDARTLARI)

AVRUPA HASTANE ECZACILIĞI BEYANLARI (STANDARTLARI) AVRUPA HASTANE ECZACILIĞI BEYANLARI (STANDARTLARI) Bu dokümanda, Avrupa Hastane Eczacıları Birliği (EAHP) nin Avrupa Hastane Eczacılığı Beyanları yer almaktadır. Bu beyanlarla, her Avrupa ülkesinin sağlık

Detaylı

Dünya Bankası Finansal Yönetim Uygulamalarında Stratejik Yönelimler ve Son Gelişmeler

Dünya Bankası Finansal Yönetim Uygulamalarında Stratejik Yönelimler ve Son Gelişmeler Dünya Bankası Finansal Yönetim Uygulamalarında Stratejik Yönelimler ve Son Gelişmeler ECA Bölge Perspektifi Marius Koen TÜRKİYE: Uygulama Destek Çalıştayı 6-10 Şubat 2012 Ankara, Türkiye 2 Kapsam ve Amaçlar

Detaylı

2. Gün: Stratejik Planlamanın Temel Kavramları

2. Gün: Stratejik Planlamanın Temel Kavramları 2. Gün: Stratejik Planlamanın Temel Kavramları Virpi Einola-Pekkinen 11.1.2011 1 Strateji Nedir? bir kağıt bir belge bir çalışma planı bir yol bir süreç bir ortak yorumlama ufku? 2 Stratejik Düşünme Nedir?

Detaylı

Türk Tıbbi Onkoloji Derneği nin

Türk Tıbbi Onkoloji Derneği nin Türk Tıbbi Onkoloji Derneği nin Kanser Kontrolü ndeki Rolü DR. PINAR SAİP TÜRK TIBBİ ONKOLOJİ DERNEĞİ BAŞKANI Misyonumuz Ülkemizdeki tıbbi onkologların özlük haklarını savunmak, birlikte çalışma kültürünü

Detaylı

ISO 14001:2015 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞ KILAVUZU

ISO 14001:2015 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞ KILAVUZU ISO 14001:2015 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞ KILAVUZU ISO 9001:2015 KYS standardı ile birlikte değişen pazar ve çevresel şartlara uyum için ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standardı da yeni seviye yönetim

Detaylı

ISO 15189 Akreditasyonunun Klinik Laboratuvarlara Etkisi

ISO 15189 Akreditasyonunun Klinik Laboratuvarlara Etkisi ISO 15189 Akreditasyonunun Klinik Laboratuvarlara Etkisi Dr.Ömer Güzel Biruni&Centro Laboratuvarları 18 EKİM 2014 MALATYA 21. Yüzyılda Laboratuvarların Geleceği Otomasyon, Konsolidasyon, Moleküler tanı,

Detaylı

ISO 27001:2013 BGYS BAŞDENETÇİ EĞİTİMİ. Planlama - Destek

ISO 27001:2013 BGYS BAŞDENETÇİ EĞİTİMİ. Planlama - Destek Planlama - Destek Risk ve fırsatları ele alan faaliyetler enel ilgi güvenliği yönetim sistemi planlaması yaparken, kuruluş Madde 4.1 de atıf yapılan hususları ve Madde 4.3. de atıf yapılan şartları göz

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRENİMDE KALİTE MEKANİZMASI

EĞİTİM-ÖĞRENİMDE KALİTE MEKANİZMASI EĞİTİM-ÖĞRENİMDE KALİTE MEKANİZMASI STRATEJİK PLAN AKREDİTASYON Nasıl bir insan? Nasıl bir işgücü? Nasıl bir mezun? KALİTE GÜVENCESİ 1 KALİTE GÜVENCESİ & AKREDİTASYON NEDİR VE NASIL SAĞLANIR? KALİTE GÜVENCESİ,

Detaylı

KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ TS EN ISO 2015 PROSES YAKLAŞIMI

KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ TS EN ISO 2015 PROSES YAKLAŞIMI KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ TS EN ISO 2015 PROSES YAKLAŞIMI Mustafa DİLEK +90 532 263 4849 mdilekm@hotmail.com Kalite Yönetim Sistemi Kalite yönetim sistemi uygulamak kuruluşa aşağıdaki potansiyel faydaları

Detaylı

Yeni Türk Ticaret Kanunu ile Kurumsallaşma, Denetim ve Risk Yönetimi. Ali Çiçekli, CPA, SMMM TTK İş Geliştirme Lideri 17 Ekim, Swissotel, İstanbul

Yeni Türk Ticaret Kanunu ile Kurumsallaşma, Denetim ve Risk Yönetimi. Ali Çiçekli, CPA, SMMM TTK İş Geliştirme Lideri 17 Ekim, Swissotel, İstanbul Yeni Türk Ticaret Kanunu ile Kurumsallaşma, Denetim ve Risk Yönetimi Ali Çiçekli, CPA, SMMM TTK İş Geliştirme Lideri 17 Ekim, Swissotel, İstanbul 1 Gündem Bir Bakışta Yeni Türk Ticaret Kanunu Kurumsal

Detaylı

T. C. TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

T. C. TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ T. C. TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ BİLGİ GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ, TS ISO/IEC 20000-1 BT HİZMET YÖNETİM SİSTEMİ Sunucu: Gürol GÖKÇİMEN 1 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi Bilgi : anlamlı veri, (bir kurumun

Detaylı

Doğal Gaz Dağıtım Sektöründe Kurumsal Risk Yönetimi. Mehmet Akif DEMİRTAŞ Stratejik Planlama ve Yönetim Sistemleri Müdürü İGDAŞ 29.05.

Doğal Gaz Dağıtım Sektöründe Kurumsal Risk Yönetimi. Mehmet Akif DEMİRTAŞ Stratejik Planlama ve Yönetim Sistemleri Müdürü İGDAŞ 29.05. Doğal Gaz Dağıtım Sektöründe Kurumsal Risk Yönetimi Mehmet Akif DEMİRTAŞ Stratejik Planlama ve Yönetim Sistemleri Müdürü İGDAŞ 29.05.2013 İÇERİK Risk, Risk Yönetimi Kavramları Kurumsal Risk Yönetimi (KRY)

Detaylı

Türkiye nin Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi Mekanizmasına Destek için Teknik Yardım Projesi Ankara, 15 Şubat 2017

Türkiye nin Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi Mekanizmasına Destek için Teknik Yardım Projesi Ankara, 15 Şubat 2017 Türkiye nin Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi Mekanizmasına Destek için Teknik Yardım Projesi Ankara, 15 Şubat 2017 Türkiye Cumhuriyeti nin Ulusal Sera Gazı Envanteri Sisteminin Güçlendirilmesi ve İyileştirilmesi:

Detaylı

Enerji Yönetimi 11 Aralık 2015. Ömer KEDİCİ

Enerji Yönetimi 11 Aralık 2015. Ömer KEDİCİ Enerji Yönetimi 11 Aralık 2015 Ömer KEDİCİ Tanım Enerji yönetimi ; Planlama, Koordinasyon ve Kontrol gibi birbirinden bağımsız olduklarında etkisiz kalabilecek işlevlerin bir araya gelerek oluşturdukları

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ HAYAT BOYU ÖĞRENME İÇİN KİLİT YETKİNLİKLER

AVRUPA BİRLİĞİ HAYAT BOYU ÖĞRENME İÇİN KİLİT YETKİNLİKLER AVRUPA BİRLİĞİ HAYAT BOYU ÖĞRENME İÇİN KİLİT YETKİNLİKLER Özgül ÜNLÜ HBÖ- HAREKETE GEÇME ZAMANI BU KONU NİÇİN ÇOK ACİLDİR? Bilgi tabanlı toplumlar ve ekonomiler bireylerin hızla yeni beceriler edinmelerini

Detaylı

Sibernetik Sistemler. İç Mevzuatın Önemi ve «Doğru Ellerde Hazırlanmış İç Mevzuatın Kuruma» Faydaları

Sibernetik Sistemler. İç Mevzuatın Önemi ve «Doğru Ellerde Hazırlanmış İç Mevzuatın Kuruma» Faydaları Sibernetik Sistemler İç Mevzuatın Önemi ve «Doğru Ellerde Hazırlanmış İç Mevzuatın Kuruma» Faydaları Yönetimin Tarihsel Gelişimi Bilimsellik Çarpanı İnovasyon Yeteneği NEWYORK + KABİL - Öğrenen Organizasyon

Detaylı

ISO 9001:2000 KYS nedir, ne yapılacaktır?

ISO 9001:2000 KYS nedir, ne yapılacaktır? ISO 9001:2000 KYS nedir, ne yapılacaktır? 1 Giriş Kurumumuz ISO 9001 Standardı na uyum sağlanması, Ülkeler arası sınırların ortadan kalkmakta olduğu günümüz dünyasında eğitimde rekabet gücümüzün artmasını

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET İÇİ EĞİTİM SUNUMU 02 MAYIS 2014

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET İÇİ EĞİTİM SUNUMU 02 MAYIS 2014 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET İÇİ EĞİTİM SUNUMU 02 MAYIS 2014 İÇ KONTROL SİSTEMİ VE KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI DERLEYEN CUMALİ ÇANAKÇI Şube Müdürü SUNUM PLANI İç Kontrol

Detaylı

Bilgi Sistemleri Risk Yönetim Politikası

Bilgi Sistemleri Risk Yönetim Politikası POLİTİKASI Sayfa :1/7 Bilgi Sistemleri Risk Yönetim Politikası Doküman Bilgileri Adı: Bilgi Sistemleri Risk Yönetim Politikası Doküman No: 01 Revizyon No: İlk yayındır Doküman Tarihi: 01.10.2014 Referans

Detaylı

STRATEJĠ GELĠġTĠRME MÜDÜRLÜĞÜ PROSEDÜRÜ

STRATEJĠ GELĠġTĠRME MÜDÜRLÜĞÜ PROSEDÜRÜ Hazırlayan Strateji Geliştirme Müdürü Kontrol Başkanlık Hukuk Danışmanı Onay Belediye Başkanı Yürürlük Tarihi 01.02.2010 Sayfa 1 / 9 1. AMAÇ Bu prosedürün amacı; Kartal Belediyesi Strateji Geliştirme Müdürlüğü

Detaylı

KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ (KRY) EĞİTİMİ KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ: KAVRAMSAL VE TEORİK ÇERÇEVE

KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ (KRY) EĞİTİMİ KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ: KAVRAMSAL VE TEORİK ÇERÇEVE KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ (KRY) EĞİTİMİ KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ: KAVRAMSAL VE TEORİK ÇERÇEVE SUNUM PLANI 1. RİSK VE RİSK YÖNETİMİ: TANIMLAR 2. KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ 3. KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ DÖNÜŞÜM SÜRECİ

Detaylı

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ Ohsas 18001 Endüstrinin değişik dallarında faaliyet gösteren kuruluşların, faaliyet konularını yerine getirirken, İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda da, faaliyet

Detaylı

Doç. Dr. Aynur EREN TOPKAYA Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

Doç. Dr. Aynur EREN TOPKAYA Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Doç. Dr. Aynur EREN TOPKAYA Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Sorumluluk Uyulması gerekli davranış (hukuk) kurallarına aykırı düşmenin hesabını verme durumudur. Sorumluluk Klinik Laboratuvardaki sorumluluklar

Detaylı

İç Kontrol Yönetim Sistemi (İKYÖS) Hayati riskler her zaman olabilir, önemli olan onları görebilecek sistemlere sahip olabilmek!

İç Kontrol Yönetim Sistemi (İKYÖS) Hayati riskler her zaman olabilir, önemli olan onları görebilecek sistemlere sahip olabilmek! İç Kontrol Yönetim Sistemi (İKYÖS) Hayati riskler her zaman olabilir, önemli olan onları görebilecek sistemlere sahip olabilmek! Yönetim, Eğitim, Taahhüt Hizmetleri www.sibernetiks.com 0850 840 23 90 Uyum

Detaylı

Proje Geliştirme/Planlama Yard.Doç.Dr.Ayselin YILDIZ Yaşar Üniversitesi, Avrupa Birliği Merkezi

Proje Geliştirme/Planlama Yard.Doç.Dr.Ayselin YILDIZ Yaşar Üniversitesi, Avrupa Birliği Merkezi Proje Geliştirme/Planlama Yard.Doç.Dr.Ayselin YILDIZ Yaşar Üniversitesi, Avrupa Birliği Merkezi Erasmus+ Ana Eylem 2 Stratejik Ortaklıklar Tanıtım Etkinliği SUNUM İÇERİĞİ Fikirden Projeye Proje Yönetimi

Detaylı

İç Denetim, Risk ve Uyum Hizmetleri. Danışmanlığı

İç Denetim, Risk ve Uyum Hizmetleri. Danışmanlığı İç Denetim, Risk ve Uyum Hizmetleri Danışmanlığı bölümünde çalışan profesyonellerimiz, birçok yerel ve uluslararası şirkette, organizasyon çapında risk ve kurumsal yönetim konularında yardımcı olmak ve

Detaylı

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ 4.Ders Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER Kalite Planlaması Kalite Felsefesi KALİTE PLANLAMASI Planlama, bireylerin sınırsız isteklerini en üst düzeyde karşılamak amacıyla kaynakların en uygun

Detaylı

GİRİŞ. A. İç Kontrolün Tanımı, Özellikleri ve Genel Esasları:

GİRİŞ. A. İç Kontrolün Tanımı, Özellikleri ve Genel Esasları: GİRİŞ 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile kamu da mali yönetim ve kontrol sisteminin bütünüyle değiştirilerek, uluslararası standartlara ve Avrupa Birliği Normlarına uygun hale getirilmesi

Detaylı

İç Kontrol Uzmanı Pozisyonu İçin Doğru Kriterlere Sahip Olduğunuzdan Emin misiniz?

İç Kontrol Uzmanı Pozisyonu İçin Doğru Kriterlere Sahip Olduğunuzdan Emin misiniz? Türkiye nin en popüler iş arama ve işe alma platformları olan yenibiriş.com da 1500, kariyer.net te ise 2000 e yakın İç Kontrol başlıklı ilan bulunmaktadır. İç Kontrol Uzmanı Pozisyonu İçin Doğru Kriterlere

Detaylı

TS EN ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi Kurum İçi Bilgilendirme Eğitimi ISO 9001 NEDİR?

TS EN ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi Kurum İçi Bilgilendirme Eğitimi ISO 9001 NEDİR? ISO 9001 NEDİR? ISO 9001, tüm imalat ve hizmet şirketleri için hazırlanmış olan ve Kalite Yönetim Sistemi nin gereklerini belirleyen uluslararası bir standarttır. Kurumun mal veya hizmet üretimindeki tüm

Detaylı

MerSis. Bilgi Teknolojileri Bağımsız Denetim Hizmetleri

MerSis. Bilgi Teknolojileri Bağımsız Denetim Hizmetleri MerSis Bağımsız Denetim Hizmetleri risklerinizin farkında mısınız? bağımsız denetim hizmetlerimiz, kuruluşların Bilgi Teknolojileri ile ilgili risk düzeylerini yansıtan raporların sunulması amacıyla geliştirilmiştir.

Detaylı

VETERİNER HEKİMLİK ALANINDA ANTİMİKROBİYEL DİRENÇ İZLEME ve KONTROL STRATEJİLERİ EYLEM PLANI

VETERİNER HEKİMLİK ALANINDA ANTİMİKROBİYEL DİRENÇ İZLEME ve KONTROL STRATEJİLERİ EYLEM PLANI VETERİNER HEKİMLİK ALANINDA ANTİMİKROBİYEL DİRENÇ İZLEME ve KONTROL GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VETERİNER SAĞLIK ÜRÜNLERİ ve HALK SAĞLIĞI DAİRESİ BAŞKANLIĞI A Veteriner Hekimlik Alanında Antimikrobiyel

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi

Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İLAÇ YÖNETİMİ Tüm ilaçlar tehlikelidir ama bazıları yararlıdır AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik

Detaylı

FEF LİSANS PROGRAMLARI DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ

FEF LİSANS PROGRAMLARI DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ FEN, EDEBİYAT, FEN - EDEBİYAT, DİL VE TARİH - COĞRAFYA FAKÜLTELERİ ÖĞRETİM PROGRAMLARI DEĞERLENDİRME VE AKREDİTASYON DERNEĞİ FEF LİSANS PROGRAMLARI DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ FEDEK FEN, EDEBİYAT, FEN-EDEBİYAT,

Detaylı

KAYISI ARAŞTIRMA İSTASYONU MÜDÜRLÜĞÜ EK 3.4 KALİTE YÖNETİM / İÇ KONTROL BİRİMİ

KAYISI ARAŞTIRMA İSTASYONU MÜDÜRLÜĞÜ EK 3.4 KALİTE YÖNETİM / İÇ KONTROL BİRİMİ KAYISI ARAŞTIRMA İSTASYONU MÜDÜRLÜĞÜ EK 3.4 KALİTE YÖNETİM / İÇ KONTROL BİRİMİ Kalite Yöneticisi Dök.No KAİM.İKS.FRM.081 Sayfa No 1/ 3 İŞİN KISA TANIMI: Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü üst yönetimi

Detaylı

Acil Durum Yönetim Sistemi ICS 785 - NFPA 1600

Acil Durum Yönetim Sistemi ICS 785 - NFPA 1600 Acil Durum Yönetim Sistemi ICS 785 - NFPA 1600 Başlarken Acil Durum Yönetim Sistemi Kendilerini acil durumlarda da çalışmaya hedeflemiş organizasyon ve kurumların komuta, kontrol ve koordinasyonunu sağlama

Detaylı

12 NİSAN 2017 İÇ KONTROL STANDARTLARI EĞİTİMİ ÖN TEST SORULARI

12 NİSAN 2017 İÇ KONTROL STANDARTLARI EĞİTİMİ ÖN TEST SORULARI 12 NİSAN 2017 İÇ KONTROL STANDARTLARI EĞİTİMİ ÖN TEST SORULARI 1- Aşağıdakilerden hangisi Bir girdiyle başlayan ve bu girdiye katma değer katılarak belirli bir çıktı üreten birbiriyle bağlantılı adımlar

Detaylı

Avrupa da Yenidoğan Sağlığı Için Eylem Çağrısı

Avrupa da Yenidoğan Sağlığı Için Eylem Çağrısı Avrupa da Yenidoğan Sağlığı Için Eylem Çağrısı Powered by BM Çocuk Haklarına Dair Sözleşme 196 ülke tarafından onaylanmıştır ve Bedensel ve zihinsel bakımdan henüz olgunlaşmamış olan çocuk, doğumdan önce

Detaylı

T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ BELGE YÖNETİMİ VE ARŞİV SİSTEMİ STRATEJİSİ

T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ BELGE YÖNETİMİ VE ARŞİV SİSTEMİ STRATEJİSİ T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ BELGE YÖNETİMİ VE ARŞİV SİSTEMİ STRATEJİSİ (Doküman No: BEYAS-DK-02) Ankara Üniversitesi için aşağıda verilen temel bir Belge Yönetimi ve Arşiv Sistemi Stratejisi metni hazırlanmıştır.

Detaylı

T. C. TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

T. C. TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ T. C. TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ TS ISO/IEC 27001 BİLGİ GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ, TS ISO/IEC 20000-1 BT HİZMET YÖNETİM SİSTEMİ Sunucu: Gürol GÖKÇİMEN 25.10.2014 Türk Standardları Enstitüsü 1 Güvenlik;

Detaylı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı ĠLAÇ NEDĠR? Dünya Sağlık Örgütü ne (DSÖ) göre; Fizyolojik sistemleri, patolojik durumları alanın yararına değiştirmek, incelemek amacıyla

Detaylı

SÜREÇ YÖNETİMİ VE İÇ KONTROL STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI İÇ KONTROL DAİRESİ

SÜREÇ YÖNETİMİ VE İÇ KONTROL STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI İÇ KONTROL DAİRESİ SÜREÇ YÖNETİMİ VE İÇ KONTROL STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI İÇ KONTROL DAİRESİ SÜREÇ NEDİR? Müşteri/Vatandaş için bir değer oluşturmak üzere, bir grup girdiyi kullanarak, bunlardan çıktılar elde etmeyi

Detaylı

LABORATUVAR YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI

LABORATUVAR YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI LABORATUVAR YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI Dr. Tuncer ÖZEKİNCİ DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIBBİ MİKROBİYOLOJİ A.D. 14 KASIM 2011 ANTALYA 1 İyi Laboratuvar Yönetimi İyi tanımlanmış, uluslararası kabul

Detaylı

MerSis. Bilgi Teknolojileri Yönetimi Danışmanlık Hizmetleri

MerSis. Bilgi Teknolojileri Yönetimi Danışmanlık Hizmetleri MerSis Bilgi Teknolojileri Yönetimi Danışmanlık Hizmetleri Bilgi Teknolojileri risklerinize karşı aldığınız önlemler yeterli mi? Bilgi Teknolojileri Yönetimi danışmanlık hizmetlerimiz, Kuruluşunuzun Bilgi

Detaylı

Proje DöngD. Deniz Gümüşel REC Türkiye. 2007,Ankara

Proje DöngD. Deniz Gümüşel REC Türkiye. 2007,Ankara Proje Yönetiminde Y Temel Kavramlar Proje DöngD ngüsü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve eve Yaklaşı şımı Deniz Gümüşel REC Türkiye 2007,Ankara TEMEL KAVRAMLAR Proje nedir? Proje Yönetimi nedir???? Proje Döngüsü

Detaylı

Eczacının Sağlık Sektöründeki Konumu ve. Mesleğin Genel Sorunları

Eczacının Sağlık Sektöründeki Konumu ve. Mesleğin Genel Sorunları BÖLÜM III Eczacının Sağlık Sektöründeki Konumu ve Mesleğin Genel Sorunları Eczacı, ilaç ve hammadde elde etmede, farmasötik madde ve müstahzar yapımında, çeşitli ilaç analizlerinde, ilacın tanınması ve

Detaylı

Kapsam MADDE 2- (1) Bu yönerge, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğünün teşkilatı ile bu teşkilatta görevli personeli kapsar.

Kapsam MADDE 2- (1) Bu yönerge, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğünün teşkilatı ile bu teşkilatta görevli personeli kapsar. SAĞLIK ARAŞTIRMALARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DAİRE BAŞKANLIKLARI YÖNERGESİ Amaç MADDE 1- (1) Bu yönerge, Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğünün teşkilat yapısını, görevlerini, yetkilerini ve

Detaylı

UZMAN ÇOCUK GÜVENLİĞİ TAVSİYE VE DESTEK

UZMAN ÇOCUK GÜVENLİĞİ TAVSİYE VE DESTEK UZMAN ÇOCUK GÜVENLİĞİ TAVSİYE VE DESTEK KCS Danışmanlık Uluslararası okulları ve organizasyonları çocuklarınız için daha güvenli hale getirir Uluslararası lider uzamanlardan ve kuruluşlardan direk bilgiye

Detaylı

BANKALARDA OPERASYONEL RİSK DENETİMİ

BANKALARDA OPERASYONEL RİSK DENETİMİ BANKALARDA OPERASYONEL RİSK DENETİMİ Dr. Korcan Demircioğlu T. Garanti Bankası A.Ş. Teftiş Kurulu Başkan Yardımcısı Operasyonel Risk Yönetiminin Önemi Amaçları ve Hedefleri Nelerdir? Hedefler Amaçlar Daha

Detaylı

BELGESİ. YÜKSEK PLANLAMA KURULU KARARI Tarih: 05.06.2009 Sayı: 2009/21

BELGESİ. YÜKSEK PLANLAMA KURULU KARARI Tarih: 05.06.2009 Sayı: 2009/21 TÜRKİYE HAYAT BOYU ÖĞRENME STRATEJİ BELGESİ YÜKSEK PLANLAMA KURULU KARARI Tarih: 05.06.2009 Sayı: 2009/21 Dr. Mustafa AKSOY Hayat Boyu Öğrenmenin Geliştirilmesi Operasyon Koordinatörü mustafaaksoy@meb.gov.tr

Detaylı

Kurumsallaşma Eğitimi

Kurumsallaşma Eğitimi Eğitimler Kurumsallaşma Eğitimi İÇERİK Aile şirketlerinde kurumsallaşma ihtiyacı Kurumsallaşmanın gerektirdikleri İhtiyaç analizleri Kurumsallaşmanın önündeki engeller Aile firmalarında iletişim Problemler

Detaylı

SÖKTAŞ TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Riskin Erken Saptanması Komitesi Yönetmeliği

SÖKTAŞ TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Riskin Erken Saptanması Komitesi Yönetmeliği SÖKTAŞ TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Riskin Erken Saptanması Komitesi Yönetmeliği Bu Yönetmelik, Yönetim Kurulu nun 25/04/2013 tarih ve 21 sayılı kararı ile kabul edilmiş olup 15.04.2014 tarih ve 2014/11

Detaylı

T.C. YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MİSYON, DEĞERLER, VİZYON

T.C. YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MİSYON, DEĞERLER, VİZYON T.C. YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MİSYON, DEĞERLER, VİZYON MİSYON Eğitim, sağlık hizmeti ve araştırmada yenilik ve mükemmelliği teşvik ederek, ulus ve ötesinde, sağlığı korumak ve geliştirmektir.

Detaylı

ULUSAL PNÖMOKONYOZ ÖNLEME EYLEM PLANI

ULUSAL PNÖMOKONYOZ ÖNLEME EYLEM PLANI ULUSAL PNÖMOKONYOZ ÖNLEME EYLEM PLANI 1. Sorunun öneminin saptanması Pnömokonyoz ülkemizde en sık görülen mesleki akciğer hastalıklarından biri olup, önlenebilir meslek hastalıklarının başında gelmektedir.

Detaylı

ISSAI UYGULAMA GİRİŞİMİ 3i Programı

ISSAI UYGULAMA GİRİŞİMİ 3i Programı ISSAI UYGULAMA GİRİŞİMİ 3i Programı 3i Programme Taahhütname ARKA PLAN BİLGİSİ Temel denetim alanları olan mali denetim, uygunluk denetimi ve performans denetimini kapsayan kapsamlı bir standart seti (Uluslararası

Detaylı

KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ. Yrd. Doç. Dr. Tülay Korkusuz Polat 1/37

KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ. Yrd. Doç. Dr. Tülay Korkusuz Polat 1/37 KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ Yrd. Doç. Dr. Tülay Korkusuz Polat 1/37 Risk kültürü (1/5) Etkin bir risk yönetimi için çok boyutlu düşünme kültürü geliştirilmeli, farklılıklar ve riskler fırsatlara dönüştürülmelidir.

Detaylı

4- BİLGİ VE İLETİŞİM

4- BİLGİ VE İLETİŞİM 4- BİLGİ VE İLETİŞİM Standart Kod No Kamu İç Kontrol Standardı ve Genel Şartı Mevcut Durum Eylem Kod No Öngörülen Eylem veya Eylemler Sorumlu Birim veya Çalışma Grubu Üyeleri İşbirliği Yapılacak Birim

Detaylı

ISO Nedir? denir. ISO 16001, Enerji yönetimi standardı, maliyetlerinizi ve sera gazı emisyonlarınızı indirgeme temelli, etkili bir enerji yöneti

ISO Nedir? denir. ISO 16001, Enerji yönetimi standardı, maliyetlerinizi ve sera gazı emisyonlarınızı indirgeme temelli, etkili bir enerji yöneti BS EN 16001 ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ BELGESİ WHİTE PAPER HAKKINDA TEMEL BİLGİLER BS EN 16001 STANDARDİZASYONU 1999 dan beri Bilgilendiriyoruz, Belgelendiriyoruz ISO 16001 Nedir? denir. ISO 16001, Enerji

Detaylı

Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Ücretlendirme Politikası

Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Ücretlendirme Politikası Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Ücretlendirme Politikası Bu politika, Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. nin (Banka) faaliyetlerinin kapsamı ve yapısı ile stratejileri, uzun vadeli hedefleri ve risk yönetim yapısına

Detaylı

UZUNKÖPRÜ BELEDĠYESĠ ĠÇ KONTROL EYLEM PLANI

UZUNKÖPRÜ BELEDĠYESĠ ĠÇ KONTROL EYLEM PLANI UZUNKÖPRÜ BELEDĠYESĠ ĠÇ KONTROL EYLEM PLANI 2015-2016 İÇİNDEKİLER A. ĠÇ KONTROL SĠSTEMĠNĠNĠN GENEL ESASLARI 1-Amaç 2-Kapsam 3-Dayanak 4- Ġç Kontrolün Temel Ġlkeleri 5- Ġç Kontrol Sisteminin BileĢenleri

Detaylı

ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ STRATEJİK EYLEM PLANI ( )

ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ STRATEJİK EYLEM PLANI ( ) ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ STRATEJİK EYLEM PLANI (2018-2023) Prof. Dr. Selçuk KILIÇ T.C. Sağlık Bakanlığı Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları ve Biyolojik Ürünler Dairesi Başkanlığı Antimikrobiyal Direnç

Detaylı

Kamu Sermayeli İşletmelerde (KİT) Yönetim Kurulu Uygulamaları

Kamu Sermayeli İşletmelerde (KİT) Yönetim Kurulu Uygulamaları Kamu Sermayeli İşletmelerde (KİT) Yönetim Kurulu Uygulamaları Kamu Sermayeli İşletmelerde Kurumsal Yönetim Uygulamaları Konulu Konferans, Ankara, 10 Haziran 2014 Hans Christiansen, Kıdemli Ekonomist Kurumsal

Detaylı

KAMU İDARELERİNDE KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ. Burhanetin AKTAŞ Müsteşar Yardımcısı

KAMU İDARELERİNDE KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ. Burhanetin AKTAŞ Müsteşar Yardımcısı KAMU İDARELERİNDE KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ Burhanetin AKTAŞ Müsteşar Yardımcısı 1 Sunum Planı I. Kamu İdarelerinde Risk Yönetimi II. Uluslararası Tecrübeler İngiltere ABD III. Hazine Müsteşarlığı Deneyimi

Detaylı

SÖKTAŞ TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Riskin Erken Saptanması Komitesi Yönetmeliği

SÖKTAŞ TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Riskin Erken Saptanması Komitesi Yönetmeliği SÖKTAŞ TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Riskin Erken Saptanması Komitesi Yönetmeliği Bu Yönetmelik, Yönetim Kurulu nun 25/04/2013 gün ve tarihli toplantısında 21 No.lu kararı ile kabul edilmiştir. BİRİNCİ

Detaylı

Düzenleme Paneli-SB02 Görüş ve Öneriler Neşe Güneş 28.01.2015 1

Düzenleme Paneli-SB02 Görüş ve Öneriler Neşe Güneş 28.01.2015 1 Görüş ve Öneriler Neşe Güneş 28.01.2015 1 TASYB -Strateji Geliştirme Çalıştayı Toplumsal güvenlik alanı multi-disipliner olup kar amacı gütmeyen kuruluşlar dahil olmak üzere kamu ve özel sektör paydaşlarını

Detaylı

Çekirdek Eğitim Programı (ÇEP) Hakkında Güncel Durum. Eczacılık Fakülteleri Dekanlar Konseyi Erzincan Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, 29 Mayıs 2015

Çekirdek Eğitim Programı (ÇEP) Hakkında Güncel Durum. Eczacılık Fakülteleri Dekanlar Konseyi Erzincan Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, 29 Mayıs 2015 Çekirdek Eğitim Programı (ÇEP) Hakkında Güncel Durum Eczacılık Fakülteleri Dekanlar Konseyi Erzincan Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, 29 Mayıs 2015 14 Şubat 2015 Tıp Sağlık Konseyi Toplantısı Yüksek Öğretim

Detaylı

PROGRAM ÇIKTILARI. Prof. Dr. Bülent E. Platin Prof. Dr. Ercan Kiraz. Eğitim Planlama Komisyonu

PROGRAM ÇIKTILARI. Prof. Dr. Bülent E. Platin Prof. Dr. Ercan Kiraz. Eğitim Planlama Komisyonu PROGRAM ÇIKTILARI Prof. Dr. Bülent E. Platin Prof. Dr. Ercan Kiraz Eğitim Planlama Komisyonu MART 2013 DAYANAKLAR Program çıktılarının hazırlanmasında yol gösterici olması amacıyla oluşturulan bu kılavuz,

Detaylı

OKYANUS İNSAN KAYNAKLARI EĞİTİMLERİ İŞ ANALİZLERİ VE İŞ TANIMLARININ HAZIRLANMASI

OKYANUS İNSAN KAYNAKLARI EĞİTİMLERİ İŞ ANALİZLERİ VE İŞ TANIMLARININ HAZIRLANMASI OKYANUS Okyanus İnsan Kaynakları Eğitimleri İş Analizleri, İş Tanımları Mülakat Teknikleri Yetkinlik Yönetimi Performans Yönetimi Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi İnsan Kaynaklarına Geçiş İŞ ANALİZLERİ

Detaylı

Proje Çevresi ve Bileşenleri

Proje Çevresi ve Bileşenleri Proje Çevresi ve Bileşenleri 1.3. Proje Çevresi Proje çevresi, proje performans ve başarısını önemli ölçüde etkiler. Proje takımı; sosyoekonomik, coğrafı, siyasi, yasal, teknolojik ve ekolojik gibi kuruluş

Detaylı

Erzincan Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Staj Programı. I. Dönem Eczane Staj Programı (Staj Raporu İçeriğinde Bulunması gereken Hususlar)

Erzincan Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Staj Programı. I. Dönem Eczane Staj Programı (Staj Raporu İçeriğinde Bulunması gereken Hususlar) Erzincan Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Staj Programı I. Dönem Eczane Staj Programı (Staj Raporu İçeriğinde Bulunması gereken Hususlar) A. Serbest Eczane stajı: Eczacılığın Tanımı Eczacının tanımı Eczacının

Detaylı

T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI İç Denetim Birimi Başkanlığı KALİTE GÜVENCE VE GELİŞTİRME PROGRAMI

T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI İç Denetim Birimi Başkanlığı KALİTE GÜVENCE VE GELİŞTİRME PROGRAMI T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI İç Denetim Birimi Başkanlığı KALİTE GÜVENCE VE GELİŞTİRME PROGRAMI Ocak 2013 BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Amaç ve kapsam Madde 1 (1) Bu Programın amacı, Bakanlığımızda

Detaylı

Eksternal Kalite Kontrol Programı. Doç. Dr. Mustafa ERTEK RSHMB

Eksternal Kalite Kontrol Programı. Doç. Dr. Mustafa ERTEK RSHMB Sağlık Bakanlığı Penceresinden Eksternal Kalite Kontrol Programı Doç. Dr. Mustafa ERTEK RSHMB Sunum Planı Laboratuarlarda kalite kavramı Dış kalite değerlendirme programına katılımda gerekli yasal düzenleme

Detaylı

KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ İş Sürekliliği

KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ İş Sürekliliği T. C. KAMU İHALE KURUMU Elektronik İhale Dairesi KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ İş Sürekliliği İş Sürekliliği Yönetim Sistemi Politikası Sürüm No: 5.0 Yayın Tarihi: 11.05.2014 444 0 545 2012 Kamu İhale Kurumu

Detaylı

3- PROJENIN BAŞLATıLMASı: PROJE KAPSAM YÖNETIMI

3- PROJENIN BAŞLATıLMASı: PROJE KAPSAM YÖNETIMI 3- PROJENIN BAŞLATıLMASı: PROJE KAPSAM YÖNETIMI Y R D. D O Ç. D R. K E N A N G E N Ç O L PROJE BAŞLATMA BELGESININ OLUŞTURULMASı Proje başlatma belgesinin oluşturulması, projeyi resmi olarak onaylayan

Detaylı

İç Kontrol Bileşeni: KONTROL ORTAMI EL KİTABI. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı

İç Kontrol Bileşeni: KONTROL ORTAMI EL KİTABI. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı İç Kontrol Bileşeni: KONTROL ORTAMI EL KİTABI Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı KONTROL ORTAMI Kontrol ortamı, sistemin ana unsuru ve sistemin üzerine inşa edildiği zemin olup iç kontrolün başarılı

Detaylı

Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ÜRÜN TANITIM ELEMANLARININ YETERLİLİK BELGESİ EĞİTİM PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ (TASLAK) 1. AKILCI İLAÇ KULLANIMI (AİK) Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) Nedir? Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı Nedir? AİK in ve Genel

Detaylı

T.C. YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MİSYON, VİZYON, DEĞERLER

T.C. YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MİSYON, VİZYON, DEĞERLER T.C. YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MİSYON, VİZYON, DEĞERLER MİSYON Eğitim, sağlık hizmeti ve araştırmada yenilik ve mükemmelliği teşvik ederek, ulus ve ötesinde, sağlığı korumak ve geliştirmektir.

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr.Şenol Çomoğlu 2 AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine

Detaylı

Türkiye Klinik Kalite Programı

Türkiye Klinik Kalite Programı Türkiye Klinik Kalite Programı 3 Mayıs 2013 Dr. Hüseyin ÖZBAY Amaç: Türkiye de klinik kalitenin izlenmesi ve değerlendirilmesine yönelik mevcut durum tespitinin yapılması ve klinik kalite ölçme ve değerlendirme

Detaylı

www.ankaraisguvenligi.com

www.ankaraisguvenligi.com İş sağlığı ve güvenliği temel prensiplerini ve güvenlik kültürünün önemini kavramak. Güvenlik kültürünün işletmeye faydalarını öğrenmek, Güvenlik kültürünün oluşturulmasını ve sürdürülmesi sağlamak. ILO

Detaylı

İŞ YERİ HEKİMİ. (A) İş yeri hekimi, işyerinde bulunması halinde diğer sağlık personeli ile birlikte çalışır.

İŞ YERİ HEKİMİ. (A) İş yeri hekimi, işyerinde bulunması halinde diğer sağlık personeli ile birlikte çalışır. ORGANİZASYONDAKİ YERİ görev yapar. : : İş Sağlığı ve Güvenliği Sorumlu Koordinatörüne bağlı GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI: İş Yeri Hekiminin Görevleri: (A) İş yeri hekimi, işyerinde bulunması halinde

Detaylı

Kalite Yönetim Standartları Kılavuzu (MTE)

Kalite Yönetim Standartları Kılavuzu (MTE) Kalite Yönetim Standartları Kılavuzu (MTE) Broşürün önünde verilen resimlerde yer alan kurumlar; MTE kurum ve kuruluşlarını temsil etmektedir. Her bir MTE kurumu, Öz Değerlendirme sürecini uygular ve

Detaylı

ELEKTRONİK TİCARET DR. AYŞEGÜL SAĞKAYA GÜNGÖR

ELEKTRONİK TİCARET DR. AYŞEGÜL SAĞKAYA GÜNGÖR ELEKTRONİK TİCARET DR. AYŞEGÜL SAĞKAYA GÜNGÖR E-İŞ Elektronik İş (E-iş) Bilgi ve iletişim teknolojilerinin bir şirketin tüm aktivitelerini desteklemek amaçlı uygulanması Şirketin iç ve dış veri sistemlerini

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI Sunum Planı Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) Kavramı AİK te Paydaşlar AİK Süreç Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı ve Problemin Boyutu Türkiye deki AİK Uygulamalarına Genel Bakış AKILCI İLAÇ

Detaylı