YENİ YAPILAN BİNALARIN AĞ ALT YAPILARININ PLANLANMASI

Transkript

1 YENİ YAPILAN BİNALARIN AĞ ALT YAPILARININ PLANLANMASI Yeni binaların ağ alt yapısının planlanması ve kampus ağına dahil edilmesinde aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulmalıdır. 1) Yeni yapılması planlanan binaların proje çalışmalarında, eski binalarda laboratuar veya tadilat planlamalarında ve eski binalarda oluşturacak tüm ağ alt yapısı çalışmalarında BİDB personeli bulunmalıdır. 2) Veri kablosu olarak BİDB personelince aksi bildirilmediği sürece Cat-6 UTP kablolama ürünlerine göre yapılacaktır. CAT6 standartlarında olan tüm alt yapı malzemeleri daha önce kullanılan ağ alt yapı malzemeleri ile uyumlu olmalıdır. 3) Yeni binalarda ağ alt yapısında kullanılan CAT6 ve KGK kablolarının istikametleri BİDB ve Yapı İşleri ve Teknik Dairesi Başkanlığı (YİTDB) beraber proje üzerinde çalışarak belirlenmelidir. İstikametlerde değişiklik olması her iki daire başkanlığı personelinin ortak kararı ile gerçekleşir. Ağ alt yapısında kullanılacak malzemelerin özeliklerini BİDB lığı personeli belirlemelidir. BİDB personeli, gerek veri uçlarının sonlandırılmasında gerekse aktif cihazların kurulumu esnasında ortaya çıkabilecek problemleri en aza indirmek için binanın kablolama işlemini yüklenen firma ve YİTDB ile kablolama işlemi başlangıcından bitinceye kadar temas halinde olmalıdır. 4) Yeni binaların ağ alt yapısı kurulurken yüklenici firma veya taşeron firma ağ alt yapısı ile ilgili yapılan işlemleri yazılı veya sözlü olarak BİDB personeline bildirmelidir. 5) BİDB personeli Kablo çekimi başlangıcında, priz sonlandırma başlangıcında, fiber çekimi ve sonlandırma işleminin başlangıcında ve kabin toplama işlemi başlangıcında işi yapacak yüklenici firma personelinin yanında bulunmak zorundadır. Yukarıda sayılan işlemler yapılmaya başlanmadan bir gün önce BİDB personeline haberi verilmelidir. 6) Plan ve projesi yapılan binalarda sınıflar için iki adet ve ofislerin her 5m 2 sine veri ucu bırakılmalıdır. 5m 2 nin katlarından artan m 2 ler içinde de 1 adet veri ucu bırakılmalıdır (örneğin 16m 2 lik bir alan için 3 değil 4 adet veri ucu bırakılmalıdır). Ayrıca ofislerde bilgisayarların haricinde diğer Ethernet teknolojisine sahip araçlar için fazladan bir adet daha veri ucu bırakılmalıdır. 7) Binalarda kullanılacak veri alt yapı malzemeleri kullanılmadan önce BİDB personelinin onayı alınmalıdır. 8) Veri kablolarının çekimi sırasında her bir veri kablosunun her iki ucu asetatlı kalemler ile numaralandırılmalıdır. Numaralandırmaya binanın en üst katından veya en alt katından koridor başından ya da sonundaki odadan başlanmalıdır. Numaralandırma işlemi 1 den başlayarak son rakama kadar 1,2,3,..,n şeklinde olmalıdır. Numaralandırma işlemi kablonun uç kısımlarından 20 cm uzaklıkta başlamalıdır. Prizlerde sonlandırma işlemi bittiğinde buatların içinde kablo üzerindeki numaralar görünmelidir. Numaralandırma hem rakamla hem de yazı ile yapılmalıdır. Kameralar için çekilen veri uçları K1 den başlanarak K2-K3-..Kn ve kablosuzlar için bırakılan veri uçları da W1 den başlamak üzere W2-W3..Wn şeklinde numaralandırılıp etiketlenmelidir. Prizler üzerindeki etiketleme işlemi etiket makineleri ile yapılmalı, kesinlikle asetatlı kalemlerle yapılmamalıdır Patch panelde sadece rakam ile numaralandırılmış veri uçları kabine işlendikten sonra rakam ve harf ile numaralandırılmış uçlar kabine sırasıyla işlenmelidir. 9) Kablolama yapılacak bina koridorlarında asma tavan mevcut ise kablolar koridorlarda galvanizli tava, kat geçişlerinde şaft kullanılmak suretiyle çekilmelidir. Dikey şaftların kat geçişlerinde kabloların zarar görmemesi için kanal boru veya başka bir yöntemle koruması yapılmalıdır. Odalarda asma tavan içerisinde çalışma yapılması zorunluluğu bulunduğunda, 1

2 yapılan kablolar klipslerle asma tavan profillerine tutturulmalıdır. Tavaların kablo kapasiteleri ileride çekilebilecek kablolar için en az % 25 boş bırakılacak şekilde tasarlanmalıdır. 10) Asma tavaların tavan ile arasında, daha sonra çekilebilecek kablolar için enaz 15cm aralık olmalıdır. Tavanın yüksekliği düşük olduğu için asma tava tavan aralığı daha düşük seçilecek olursa tij ayaklar vasıtasıyla bu aralığın artırılmasına olanak verilecek şekilde konumlandırılmalıdır. 11) Kablolama işleminde yapılan kablolar arıza yapması durumunda rahat bir şekilde geri çekilebilmelidir. Bu işlem için kabloların duvar içlerinde peşel boruların içinden geçirilmelidir. 12) Elektrik kabloları ile düşük akım kabloları için ayrı kablo tava sistemleri olmalıdır. Bu mümkün değilse tava içerisinde düşük akım kabloları elektrik kablolarıyla seperatörler ile birbirinden ayrılmalı ve data hatları ile UPS enerji hatları aralarında en az 15 cm aralık olacak şekilde yapılandırılmalıdır. 13) Kablolamada katlar arasındaki geçişler (dikey şaftlar) daha sonra kablolama yapılabilmesi için en az %25 boş bırakılabilecek şekilde tasalanmalıdır. Dikey şaftlarda kablolar çekilirken zarar görmemesi için beton geçişler koruma kılıfına alınmalıdır. 14) Asma tavan uygulaması olan koridorlardan odalara daha sonra çekilebilecek kablo geçişleri için 20mm çaplı borular vasıtasıyla boşluklar bırakılmalıdır. 15) Binalarda geçiş denetim sistemleri hangi kapılarda kullanılacaksa ilgili birim personeliyle birlikte belirlenmeli, o kapılara iki adet veri kablosu çekilmelidir. Kablo çekim işlemi daha sonra planlanıyorsa; binalardaki idarenin belirlediği kapıların koridor tarafında, kilit mekanizmalarının bulunduğu kısma ve kapıların üst tarafına asma katın üst tarafından aşağıya kablo çekilmesini sağlayacak peşel borular bırakılmalıdır. Bu boruların alt kısmı buatlar ile kapatılmalıdır. 16) Ağ alt yapısı kurulurken mümkün olduğunca kanallı çözümler tercih edilmemelidir. Bilgisayar laboratuarı ve sistem odalarında kullanılmak zorunda kalınırsa; kanallar zeminden en az 5cm yükseltilmelidir. Kablo kanalları dayanıklı PVC, beyaz renkte ve birleştirme aksesuarlarından oluşmalıdır. Kanal montajı sırasında kanalların tüm orijinal köşe dönüş, dirsek vb. tüm aksesuarlar kullanılarak montaj yapılmalıdır. Kablo kanallarında kullanılacak kapaklar köşe dönüşlerinde kesilmeden komple geçiş yapmalı, köşe aksesuarlarına da içten tırnaklı tutunuşu ile köşelerde de dış darbelere karşı etkin koruma sağlamalıdır. Kanallar duvarlara sağlam monte edilecek ve hiçbir şekilde sallanmamalıdır. Bu nedenle kanalların montajında önce dübel atılacak ve üzerine kanal konularak vidalar sıkılmalıdır. Hiçbir surette dübeller kanal üzerinden atılmamalıdır. Kanallar duvara en az 50 cm mesafede dübelli vida ve uygun pul ile monte edilmelidir. Kanalların duvara montajında duvar ile kanal arasında hiçbir açıklık bırakılmayacak, düz olmayan duvarlarda ise bu açıklık silikon kullanılarak kapatılmalıdır. Kablo kanalları, içerisinden geçecek kablo doluluk oranının en az %30 u kadar boş kalacak boyutta olmalıdır. Kanallar içten kilitlemeli kapak sistemine sahip olmalıdır. Kanal ölçüleri en az 50x105 ölçülerinde olmalıdır. Kanal ve kanal kapaklarının birleşim noktalarında birleştirme aparatı kullanılması halinde bile boşluklar oluşursa, bu boşluklar silikon kullanılarak kapatılmalıdır. 17) IP kamera konulabilecek yerler ilgili birim personeliyle birlikte önceden tespit edilmeli (örneğin en üst katın dört bir köşesine, giriş kapılarına, dış kapı girişleri, koridor sonları vb), her bir kamera için veri kablosu çekilmelidir. İdarenin uygun göreceği IP kamera uçları için yedek veri kabloları çekilmelidir. Bina dışı kameralar için 3*1,5 elektrik kablosu çekilmelidir. Elektrik kabloları 3 lü prizler ile sonlandırılıp IP55 dış mekan kutusu içinde uygun yerlere bırakılmalıdır. 18) Koridorların en geniş kısımlarında 2 adet şebeke, 2 adet KGK ve 2 adette veri prizi bırakılmalıdır. 19) Bina çatılarında IP55 standardındaki panoların içerisine en az 4 adet Cat6 kablo bırakılmalıdır. IP55 standardındaki pano çatıda binanın dört bir köşesine mümkün olduğunca eşit mesafede uygun bir yere monte edilmelidir. Kabloların panolarda bırakılacak uzunluğu 2

3 yaklaşık olarak sistem odasındaki kabinden panoya kadar gelen mesafe 100m çıkarılarak geride kalan metraj kadar olmalıdır. Toplam kablo uzunluğu 100m yi geçmemelidir. 20) Binaların genişliğine göre her katta kablosuz internet için koridor ortalarında bir veya birkaç Access Point noktası belirlenip, bu noktalara ikişer adet veri ucu ve çekilmelidir. Bina dışı Access Point için 3*1,5 elektrik kablosu çekilmelidir. Elektrik kabloları 3 lü prizler ile sonlandırılıp IP55 dış mekan kutusu içinde uygun yerlere bırakılmalıdır. 21) 22) Kablolama işleminin tamamlanması ve kullanılacak aktif ve pasif malzemelerin temininden sonra veri uçlarının sonlandırılmasını ve kabin düzenlemesi BİDB çalışanları gözetiminde yapılmalıdır. Aktif cihazların haricindeki tüm kabin toplama işlemini yüklenici firma tarafından gerçekleştirilmelidir. Aktif cihazların kabine monte edilmesi işlemini BİDB personeli yapmalıdır. 23) Yan yana yapılan ve birbirinden bağımsız iki ayrı yapı gibi hareket etmesini sağlayan dilatasyon derzler var ise; bu geçişler üzerinden geçen kablolarda en az dilatasyon derz boşluk mesafesinden 10cm daha fazla kablo bırakılmalıdır. 24) Çok katlı veya geniş binalarda çekilen veri kabloları 100 m geçmiyorsa tek bir toplama merkezi yapılmalıdır. Çok katlı veya geniş binalarda en uzaktaki ucun mesafesi 100m yi geçiyorsa ara toplama merkezleri kurulmalıdır. Ana toplama merkeziyle ara toplama merkezi arasındaki uplinkler ya uzun fiber patch (ZIP) kablo ya da en az CAT 6 PIMF kablolar ile yapılmalıdır. 25) UTP kablolar, hiçbir şekilde topak haline gelmeyecek, kuş gözü olmayacak şekilde düz olarak çekilmelidir. UTP kablolar, çekim sırasında sıyrık olmayacak şekilde çekilmelidir.utp kablo boyu, hiçbir şekilde priz ve panel arasındaki mesafesi 90mt yi geçmemelidir. UTP kablolar jackların kendi sonlandırma parçalarıyla sonlandırılacaktır. Sonlandırma esnasında maket bıçağı, tornavida gibi aletler kullanılmayacaktır. 26) Duvardaki priz ile son kullanıcı arasında üretici tarafından sonlandırılmış RJ45 Cat6 patch kullanılmalıdır. Cat6 UTP bakır patch cordlar %70 i 3 metrelik ve %30 u 5 metrelik fabrikasyonda sonlandırılmış orijinal ambalajlı çok damarlı CAT6 UTP kablo olmalıdır. 27) Çekilen tüm veri kablolarının profesyonel Cat6 testleri BİDB personeli nezaretinde yapılmalı, CD ve A4 çıktı formatında BİDB na verilmelidir. CD ortamında verilen test sonuçlarının okunmasıyla ilgili program veya programlar var ise CD içerisinde bu programlarda bulunmalıdır. Programların telif hakkı var ise test sonuçları PDF formatına çevrilerek BİDB teslim edilmelidir. 28) Her sınıfta öğretmen masasının üstündeki her köşeye uzanacak şekilde ve tavanda tahtanın bulunduğu duvara 2,75-3 m uzaklıkta kalacak şekilde projeksiyon cihazı için VGA kablo çekilmelidir. VGA kabloları duvarda VGA prizleri ile sonlandırılmalıdır. Projeksiyon cihazını besleyecek elektrik kabloları tahtanın bulunduğu duvarda bir anahtar ya da sigorta vasıtasıyla açılıp kapanır şekilde tasarlanmalıdır. 29) Kabin toplama ve priz sonlandırma işlemleri bittikten sonra patch paneldeki veri uçları ve odalardaki veri uçları kablolar üzerinde verilen numaralar ile prizler üzerinde etiketler vasıtasıyla gösterilmelidir. Yüklenici firma talep ederse örnek etiketleme işlemi daha önce yapılmış birimlerde gösterilebilir. 30) Patch paneldeki port sayısına göre Aktif cihaz portları üretici tarafından sonlandırılmış RJ45 Cat6 patch cordlar ile patch panellere irtibatlandırılmalıdırlar. Aktif cihaz ile patch panel arasında 1 veya 2 metrelik fabrikasyonda sonlandırılmış orijinal ambalajlı Cat6 UTP bakır patch cordlar kullanılmalıdır.. 31) Kabinlere kablo girişleri zeminden yapılacaktır. Her bir veri ucu kabin içerisinde asgari en üst rafta sonlandırılacakmış gibi fazlalık bırakılmalıdır. 32) Kabin seçimi yapılırken; her 24 veri ucu için 4U ve fiber sonlandırma kutusu vb donanımlar içinde 5U kabin büyüklüğü olmalıdır. Diğer boyutlar ise en az 800*800 olmalıdır. Kabinin montaj yapılan kısmın sağında ve solunda dikey kablo düzenleyicisi (organizer) yer almalıdır. Her patch panelden ve switchten sonra bir yatay fırçalı organizer kullanılmalıdır. 3

4 33) Pacth paneller aşağıdan yukarıya doğru sıralanacak şekilde, birinci paneli en alta monte edilerek başlanmalıdır. Pacth paneller arkasında bulunan metal kablo tutucuya kablolar ayrı ayrı panel üzerindeki portlara karşılık gelecek şekilde dizayn edilmelidir. Her kablonun hangi jack a bağlantısının yapıldığı izlenebilir olmalıdır. 34) Kabin içerisinde enerji ve UTP kablolar mümkün olduğu kadar birbirine bitişik ve/veya paralel olarak çekilmelidir. Paralel gitmesi durumunda aralarında en az 15cm. mesafe olmalıdır. Kabin kablo girişlerinde kabinin arkasından kabine bakıldığında enerji kabloları kabinin bir tarafından, veri kabloları ise diğer taraftan kabine girmelidir. 35) Kabin panoları uygun toprak kablosu ile topraklanmalıdır. Kabin içerisindeki toprak kabloları kabinde bulunan topraklama yuvasına bağlanmalıdır. 36) Kabin içerisinde elektrik prizi modülleri arka direklere monte edilmelidir. Elektrik prizlerinin yönü kabin ön yüzüne bakmalıdır. Kabinler içerisinde kullanılacak cihazların enerji kapasiteleri ve priz sayılarının en az % 25 fazlası kadar enerji kapasitesi ve priz sayısı sağlanacaktır 37) Sistem odaları gerek güvenlik gerekse kullanılabilirlik açısından elektrik odaları vb gibi odalardan bağımsız olmalıdır. Sistem odalarının anahtarı sadece BİDB belirleyeceği sistem odası sorumlusunda olmalıdır. Sistem odaları kabin, güç kaynağı, soğutma sistemleri vb. ekipmanları içinde bulunduracağı ve kabine rahat müdahale edilebilmesi için en az 10m2 olmalıdır. Veri kablo çekim mesafesi 100 m aşmayacak şekilde binanın en uygun yerine konulmalıdır. Tercihen giriş katı ve en az bir tarafı dış duvara gelecek şekilde tasarlanmalıdır. Sistem odalarına gelen tüm kablolar kabine en fazla 1m kalıncaya kadar kanallama yapılmalıdır. Sistem odaları depo olarak kullanılması kesinlikle düşünülmemelidir. Sistem odasında rutubet oluşumunu minimize etmek için WC, lavabo vb sıvı kaynaklarından uzak olmalıdır. Her sistem odasında yangın anında elektronik malzemelere zarar vermeyecek halon tipli yangın söndürücüler bulunmalıdır. 38) Binalarda yer alan sistem odalarında merkezi iklimlendirme yoksa veya uygun değil ise soğutma işlemleri klimalar ile yapılmalıdır. Sistem odaları büyüklüğüne, güç kaynağının gücüne, pencere ve kapının yapıldığı malzemeye, duvar ve tavan kalınlığı ile malzemesine, aktif cihazların sayısına vb iklimlendirme kriterleri göz önüne alınarak klimanın özellikleri belirlenmelidir. Klima özellikleri belirlenirken ihtiyaç doğrultusunda Üniversitemiz bünyesinde bulunan İklimlendirme ve Soğutma Bölümü Öğretim Üyelerinden profesyonel yardım alınmalıdır. 39) Her bir veri ucu için en az iki adet KGK prizi bulunmalıdır. KGK prizleri şebeke prizlerinden ayrı bir panoda toplanmalıdır. Ofislerde ve sınıflarda KGK prizi olduğunun belirli olması için şebeke prizinden farklı bir renkte olmalıdır. 40) Yeni yapılan binalarda KGK planlanması yapılarak; KGK alt yapısı elektrik alt yapısından ayrı olarak planlanmalıdır. KGK elektrik alt yapılarında 3*2,5 TTR kablolar kullanılmalı ve her bir TTR kablodan en çok 6 adet KGK prizi bağlanmalıdır. 41) Odalarda klimalar kullanılacaksa, klima elektrik beslemeleri için şebeke ve KGK elektrik alt yapılarının haricinde ayrı bir şebeke ve elektrik panosu oluşturulmalıdır. 42) KGK güç planlaması yapılırken enaz; Sunucu 500 Va, Multimedya PC 250 Va, Ağ Sunucusu 750 Va, Dump Terminal 100 Va, PC Terminal 150 VA, 14 inch Monitör 75 Va, 15 inch Monitör 100 Va, 17 inch Monitör 150 Va, Inkjet Yazıcı 100 Va, Nokta Vuruşlu Yazıcı 150 Va, Lazer Yazıcı 500 Va, A3 Lazer Yazıcı 750 VA, Ağ Yazıcısı 750 Va, Tarayıcı 100 Va, Kasa 300 Va, Router 200 Va, PBX Telefon Santralı 300 Va, Faks 100 Va, Modem 50 Va, Kablosuz Telefon 20 Va, referans alınmalıdır. KGK Güç hesaplaması yapılırken sisteme daha sonra eklenecek cihazlar için enaz %20 güç ilave edilmelidir. (Teknolojik gelişmeler doğrultusunda kimi cihazların güç sarfiyatı azalırken kimininde artmıştır. Güç sarfiyatı markadan markaya ve hatta markanın modeline görede değişiklik arz etmektedir. Yaklaşık güç sarfiyatı hesap edilirken kullanılacak cihazları sarfettiği güç kullanılacak olan KGKnın cosin fi değerine bölünerek KGK nın KVa değeri çok daha net bir şekilde bulunmalıdır.) 4

5 43) KGK topraklaması şebeke topraklamasından ayrı olmalıdır. Toprak hattı kesinlikle nötr hattı ile kısa devre olmamalıdır. Herhangi bir noktada nötr ile toprak arası gerilim farkı, AC ölçümde 3 Voltun altında olmalıdır. 44) Yeni binalarda Fiber optik (F/O ) kablo merkezi sistem odasından olmalıdır. Gerek merkez sistem odasında gerekse yeni yapılan binada çekilen fiberler sonlandırıldıktan sonra 5m lik pay bırakılmalıdır. Kullanılacak olan F/O kablolar single mode ve 24 core olmalı ve siyah renk elektrik kablolarından kolay ayrımının yapılabilmesi için turuncu renkte olmalıdır. Single mode için max. Zayıflama 1310 nm de 0.4 db (max), 1550 nm de 0.25 db (max) olmalıdır. Bina dışında kullanılan tüm fiber optik kablolar loose tüp, çift kılıflı (iç ve dış polietilen kılıf) ve iç kılıf üzerine 0,15 mm çelik zırhlı olarak üretilmiş olmalıdır. 45) Belirlenen güzergâhtan çekilen F/O kabloların her iki ucu fiber kabin tipi 19 lik sonlandırma kutusu yardımıyla sonlandırılır. 46) F/O sonlandırma işlemi 19 kabinet tipi 24 port SC dublex F/O patch panenellerde sonlandırılmalıdır. F/O sonlandırma işleminde ısı ile büzüşen splice protektör tüpler min 12 portlu splice ek kasetler, SM SC coupler ve 1 metrelik SM 9/125 pigtailler ile yapılmalıdır. F/O sonlandırmada ek kaybı max 0.04 db olmalıdır. 47) Fiber kablolar (kablonun her iki ucu) kutuya girmeden önce, etiketlerle diğer ucunun nereye gittiği kablo üzerinde etiketleme yapılarak belirtilecektir. 48) F/O kablolar galerilerden geçirilemeyecekse kesinlikle direk toprağa gömülmeyecek, en az 50 cm derinliğe döşenen 10cm çaplı, çift cidarlı HDPE veri kablo muhafaza boruları borusu içinden geçirilmelidir. Galerilerden geçirilen F/O kablolar her 50 m de bir hangi binalar arasında çekildiği etiketlenmelidir. Etiketleme işlemi galeri koşullarından etkilenmeyecek şekilde yapılandırılmalıdır. 49) F/O patch panelinde sonlandırılan fiber kılları her iki uçtaki numaralandırılması karşılıklı olmalıdır. Örneğin birinci patch panelde bir numaralı uç karşı tarafta da bir numara olarak etiketlenmelidir. 50) İş bitiminde, Firma çektiği kabloların tüm damarlarını ayrı ayrı OTDR cihazıyla test edilmelidir. Testler yapılırken BİDB personelinden en az bir kişi bulunmalıdır. Test işlemi sırasında mesafeye karşılık sinyal kaybı değerleri grafiksel olarak elde edilmelidir. Her bir fiberin her bir damar çifti için bu grafikler A4 boyutundaki kâğıtlara aktarılmalı ve idare ye klasör içinde sunulmalıdır. Elde edilen test ölçümlerinin orijinal sayısal hali ve bu dijital veriyi açacak program kompakt disk (CD) de idare ye sunulmalıdır. Firma nın kullandığı program kendisine lisanslıysa, Firma test ölçümlerini idare nin görebileceği şekilde uygun formata çevirerek vermelidir. Kâğıtlara basılan raporlarda ölçümün yapıldığı noktanın ismi, karşı taraftaki noktanın ismi, desibel kaybı, fiber metrajı ve fiber damar numaraları, ölçümün yapıldığı tarih, ölçüm için kullanılan OTDR cihazı mutlaka belirtilmelidir.. 5