Seismic Strengthening of Historic Unreinforced Masonry Structures

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Seismic Strengthening of Historic Unreinforced Masonry Structures"

Transkript

1 BİLDİRİNİN TÜRKÇE ADI Tarihi Yığma Yapıların Depreme Karşı Güçlendirilmesi BİLDİRİNİN İNGİLİZCE ADI Seismic Strengthening of Historic Unreinforced Masonry Structures BİLDİRİ VERENLERİN ADLARI VE İŞ ADRESLERİ İnşaat Yüksek Mühendisi Ali Bayraktar, İTÜ 1972 SGM Sismik Güçlendirme Merkezi İnşaat Tic. ve San. Ltd. Şti. İnönü Cad. Sümer Sok. Zitaş D1 Blok No:19/8 Kozyatağı Kadıköy İstanbul Tel: (216) Faks: (216) destek@sismikguclendirme.com Websitesi : BİLDİRİ VERENLERİN İNGİLİZCE BİLGİLERİ Mr. Ali Bayraktar, Civil Engineer, M.S. ITU 1972 SGM Sismik Güçlendirme Merkezi İnşaat Tic. ve San. Ltd. Şti. İnönü Cad. Sümer Sok. Zitaş D1 Blok No:19/8 Kozyatağı Kadıköy İstanbul Tel: (216) Faks: (216) adress : destek@sismikguclendirme.com Website : 1/28

2 ÖZET Sismik güçlendirme dünyada halen ciddi bir uzmanlık konusudur. Tarihi yığma yapılar düşey yükleri rahatlıkla taşıyabilmekte ama yatay yönde etkiyen deprem yüklerinde etkisiz kalmaktadır. Bu sebeple; depremlerin etkili olduğu bölgelerde, tarihi yapıların devamlı onarım görmesi gerekmiştir. Tarihi yığma yapıların sismik güçlendirmesi derin uzmanlık gerektiren bir konudur çünkü tarihi yapıların korunması gereken birçok özellikleri vardır. Bu bildiri; cami kubbesi ve minare gibi tarihi yapılarda oluşan hasarları, bu hasarların nedenlerini ve değişik tipte tarihi yapılar için uygun olan sismik güçlendirme metotlarını açıklamayı hedeflemektedir. Tarihi yığma yapıların sismik güçlendirmesi yapılırken, öncelikle yapının özellikleri çok detaylı olarak incelenmeli ve yapı çok iyi tanınmalıdır. Sonrasında; deprem anında yapıda oluşan çekme gerilmeleri ve bu çekme gerilmelerinin oluştuğu bölgeler bilgisayar ortamında tespit edilmelidir. En sonunda da; yapıda oluşan çekme kuvvetleri yapının bünyesine entegre edilecek ileri teknoloji çekme elemanları ile alınmalıdır. Şu kesindir ki; seçilecek güçlendirme metodu; yapının mimari ve tarihi özelliklerini tamamen korumalıdır. Tarihi bir yığma yapının tarihsel özelliklerini hiçe sayarak yapılacak, iç ve dış cephede hoş olmayan görüntülere yol açacak bir sismik güçlendirme metodu kesinlikle kabul edilemez. Tarihi yapılar için optimum sismik güçlendirme metodu; yapıya minimum zararı verecek ama deprem anında oluşacak çekme gerilmelerini de alabilecek şekilde geliştirilmiş bir sistemdir. 2/28

3 ABSTRACT Seismic strengthening is still an area of true specialization in the world today. Historic unreinforced masonry (URM) structures typically withstand all vertical loads, but fail under even small tensile stresses due to their inability to carry lateral loads that prevail during earthquakes. This explains why all historic URM structures, in areas of high seismic activity, had to be strengthened and repaired continuously throughout their lifetimes. Seismic strengthening of historic structures is an area of high level specialization due to the need to preserve precious architectural details and cultural heritage that area associated with the historic structures. This paper attempts to describe the specific seismic damage characteristic to different types of historic URM structures such as domes and minarets and also suggest appropriate seismic strengthening methods for such structures. Historic URM structures need to be analyzed and understood thoroughly before any strengthening method can be recommended. It is imperative that, first, areas where tensile stresses occur during earthquakes need to be determined using appropriate computer software. Then, the obtained tensile stresses need to be accommodated by high technology tension-absorbing materials that should be integrated in to the structures while causing only minimal disturbance. It is crucial to devise a strengthening method that would preserve all historical and architectural attributes of the structure. A strengthening method that fails to meet this critical goal, causing visible damage on the interior or the exterior facade, would be unacceptable. The optimum seismic strengthening method for historic URM structures is a system that would cause minimum disturbance on the existing structure while absorbing all tensile stresses that would occur during earthquakes. 3/28

4 Giriş Yapıların deprem yüklerine karşı güçlendirilmesi mühendisliğin yıllardır sorunu olmuştur. Yapılan hesaplar ve deneyler ile yatay deprem yüklerinin ilk yıllarda, düşey hesap yüklerinin %15-25 mertebelerinde olduğunu düşünülüyordu. Düşey yük aktarımlarını ve düşey yük dayanımlarını çözen mühendislik, yatay yüklerin karşılanmasında zorlanmışlardır. Deprem hesaplarındaki zorlanmanın sebeplerini açıklayalım. Malzeme bir defaya mahsus yavaşça artan yükler altında denendiği zaman belirli bir sınır gerilmesinde mukavemetini kaybetmektedir. Biz de hesaplarımızı buna göre yapmaktayız. Hal böyle olmakla birlikte deneyler gösteriyor ki, yükü periyodik olarak değiştirmek ve değişimin sayısını yeter derecede artırmakla bir malzemeyi statik sınırların çok altında da harap etmek kabildir. Yükleme ve boşaltmanın periyodik olarak çok tekerrürü, yapı içinde yıpranmalara ve ayrılmalara sebep olmaktadır. Burada kopma ve ayrılmaların ilk nedeni, yükün şiddetinden çok, onun periyodik olarak değişmesindendir. Yapının bir bütün olarak periyodik yüklemelere maruz kalması, çok karışık olan bünyede büyük tahribatlar oluşturur. Yapıda kullanılan tüm malzemenin iç mekanizmaları bozulur. Yapının muhtelif noktalarında malzeme yorulmaları olur. Yorulmada kopma, çok defa yüksek gerilme bölgelerinde veya hata bulunan noktadan başlar. Statik yükler altındaki gibi haber verici kırılmalar olmadan yıkılmalar meydana gelir. 4/28

5 Periyodik olarak değişen yükler altında kesitlerin aynı gerilmeler altında kalması ile iki farklı gerilmeye maruz kalması da çok önemlidir. Diğer bir deyimle; kesit sırasıyla çekme ve basınç tipinden zorlamalara maruz kalıyorsa, bu hal elemanın yıpranmasını kolaylaştırır. Deprem yüklerinin dinamik tesirli olması ve tekrarlı özellik göstermesi hesapları karıştırmaktadır. Mukavemet hesapları birtakım kabullerle yapılmaktadır. Deprem yükleri yaptığımız kabulleri kısıtlamaktadır. Bütün zorluklara rağmen bizler, depreme dayanıklı yapılar oluşturabilmekteyiz. Deprem karşı yapıların güçlendirilmesinde esas ve hedef; oturduğumuz yapıların canımızı kurtaracak kadar emniyette olması olmamalıdır. Yapının tam güvenilir olması esas alınmalıdır. Deprem esnasında, insanlar yapıdan kaçmamalı, oturup depremin geçmesini bekleyebilmelidir. Yapıda hasarın olmasına müsaade edilmemelidir. 1. Tanım Tarihi yapılar, insanlığın çeşitli medeniyet evrelerinde değişik amaçlarla inşaa ettiği,bugün insanlık mirası olarak korumak ve gelecek kuşaklara aktarmak durumunda olduğumuz yapılardır. Tarihi yapılar aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilirler: 1.1.camiler 1.2.medreseler 1.3.kiliseler 1.4.havralar 1.5.saraylar,okul,hastane,idare binaları.vs 1.6.su yapıları (bentler, su kemerleri, sarnıçlar, su terazileri) 1.7.askeri kışlalar 1.8.surlar 1.9.kuleler 5/28

6 Tarihi yapıların her ne şekilde olursa olsun özüne dokunulmadan, gerek taşıyıcı strüktüründe, gerekse tezyinatında herhangi bir değişiklik yapmadan onarılması, berkitilmesi ve her türlü dış etkiye dayanıklı hale getirilmesi kaçınılmaz bir zorunluluktur. Bu bağlamda; onarım ve berkitme esnasında hiçbir elamanının orijinalinin değiştirilmemesi ya da yozlaştırılmaması gereklidir. Dolayısıyla yapılacak onarım ve takviye öğeleri orijinal elamanların içerilerine gizlenerek ya da kompozisyonlarını ıslah ederek yapılmalıdır.tarihi yapıları güçlendirme ve takviye edilmesinde en önemli kural,yapılacak takviye ve güçlendirme elemanlarının zamanla değiştirilebilmeli,sökülüp yenilenme özelliğinde olmalıdır. Tarihi yapılar ait oldukları çağların teknolojisi gereği genelde yalnızca basınç gerilmelerine çalışan kagir sistemlerdir.kargır sistemlerde oluşacak çekme kuvvetlerini ahşap elemanlarla karşılanmaya çalışılmış.ahşabın tabiat şartlarında uzun süre dayanabilmesinin yolları aranmıştır.kargır yapılarda oluşan çekme kuvvetleri demir kenet,demir gergi elemanları kullanılarak da karşılanmaya çalışılmış.demir malzemesini korozyondan korumanın tedbirleri alınmaya çalışılmıştır.çok az miktarda blok kayalardan yontulmuş eğilme elemanları ya da ahşap eğilme elemanları kullanılmıştır. Yılların yıpratıcı etkilerine ve doğal afetlere maruz kalmış tarihi yapılar genelde çok büyük sorunların etkisi altında olup yıkılma ve yok olma riski altındadırlar. Kısmen de olsa onarılarak emniyete alınmış olan diğer kısmı da büyük çoğunlukla yanlış onarım ya da onarım döneminde uygun malzemeler bulunamaması nedeniyle ortaya çıkan sorunlarla baş etmek durumundadırlar. Her ülke kendi sorunlarıyla kendine özgü yöntemlerle baş etmeye çalışmış ancak yakın dönemlerde tarihi yapıları konu alan uluslar arası sempozyumlar düzenlenmeye başlanmıştır. Her şeye rağmen konuyla ilgili olarak günümüzde uygulanmakta olan güçlendirme teknikleri ileriki evrelerde yetersiz ya da sakıncalı bulunma riski altında olmalarına rağmen olabildiğince dikkatli uygulanarak bu insanlık miraslarının gelecek nesillere aktarılması için tek yoldur. 6/28

7 2.Tarihi Yapılarda Kullanılan Taşıyıcı Sistemler 2.1.Temeller Temeller; sağlam zemine ulaşıncaya kadar yapılan hafriyatın ardından yontulmuş büyük kaya bloklarının yerleştirilmesi suretiyle elde edilen alt tabanın üzerine duvar tarzı elamanların kullanılması ile genelde yapının baza seviyesi oluşturulmuştur. Boşluk hacimlerine isabet eden alan genelde büyük boyutlu taşlarla yapılan blokajlarla kaplanmıştır. Bu kısmın yüksekliği yapının değerine ve büyüklüğüne göre değişmektedir. Mimar Sinan ın yapılarında temeller her türlü diş tesirlere karşı korunması özenle yapılmıştır. Temel derinliğinin seçilmesinde mikroorganizmanın ulaşamayacağı derinlik seçilmektedir. Zemin suyuna karşı kesin çözümler uygulanmıştır. Zemin suyunun kapiler olanına karşı önlem olarak, önemli yapıların temelleri galerilerle havalandırılmaktadır. Havalandırma, temel dolgularının devamlı kuru kalmasını ve nefes almasını temin etmektedir. Temeller nefes aldıkları için çürümemekte, balçıklaşmamaktadır. Zemin cazibe suyuna karşı yapıları yüksek yerlere yapmaktalar veya yer altı su seviyesinin piyozometre kotunu kıran hendekler yapılmaktadır. (Bkz. Edirne Selimiye Cami). Temellerin havalandırılması çok önemlidir. Eski yapıların tüm bölgelerinde tabii malzemeler kullanılmaktadır. Tabii malzemelerin yaşayabilmesi için mutlaka nefes alması gerekmektedir. Nefes almayan yapı kısımları bünyesi bozulmakta, bakteriler oluşarak, çürümektedir. Temel zemininde çürüme mikro organizmaların oluşmasına sebep olmakta, temel tabanı balçıklaşmaktadır. Çürüme yapının temel duvarlarından üst katmanlarına ilerleyerek,yapının tümünü kaplayabilmektedir. Yapının üst kısmı hava aldığı için sistem kendini yeniliye bilse de; yapı bozuklukları kendini göstermektedir. Yapıda kullanılan demir elemanlar paslanmakta, pişirilerek elde edilen tuğlalar dağılmaktadır. 2.2.Taşıyıcı Duvarlar Yapının dış hatlarını ve ara bölme ayrışımlarını oluştururlar. Çatı örtüsü yüklerinin temele aktarılmasında yegane unsurdur. Genelde düzlemsel, normal kuvvet ve kesme kuvvetine dayanıklı yontma taş, moloz taş, tuğladan ya da kerpiçten imal edilmişlerdir. Bağlayıcı olarak kireç, horasan 7/28

8 harcı ya da çamur kullanılmıştır. Taş yontularak yapılan duvarlar, işçilik tarzlarına göre sınıflandırılabilmektedir. Bir yüzü sıfır derz taş ve diğer yüzü tuğladan yapılan Taşıyıcı tuğla duvar Sandık dolgu taşıyıcı duvar Taş tuğla karışımı taşıyıcı kargır duvar Kaba yönü taş duvar Yapıların tarihe geçmesi kullanıcısından veya yapımcısından kaynaklanır. Bazen eskimesinden veya tarihte kullanılmış olmasından tarihi yapı olmuştur. Uzun uzadıya surlar tarihi yapı olduğu gibi küçük bir kulübe de tarihi yapı değerinde olabilir. Hülasa korunması düşünülen, koruma altına alınan her yapı tarihi yapıdır. Korunması düşünülen yapılarda mutlak korunması gereken elemanlarla, bozulduğu, çürüdüğü kırıldığı için değiştirilebilecek elemanların tespiti yapılırken, 8/28

9 korunacak yapı elemanları tespiti de yapılmalıdır. Değiştirilecek veya yenilenecek parçaların değişim şeklinin mutlaka projelendirilmesi şarttır. Projelendirilme restorasyon kural ve standartlarına uyularak yapılmalıdır. Güçlendirme amacıyla bozulan taşlar, aynı bünye ve yapıdaki taşlarla değiştirilmelidir. Yenileme taşıyıcı tuğlada yapılacaksa tuğlanın ebatları eskisiyle aynı olmalıdır. Güçlendirme çalışması derz bölgelerinde yapılacaksa, yapıdaki maksimum derz kalınlığının tespit edilmesi şarttır. Tespit edilen derz kalınlığı ortalama derz çalışma genişliği tespit edilmesine esastır. Çalışma ortalama derz genişliği, maksimum derz genişliğinden küçük seçilmelidir. Çalışılmasına müsaade edilen derz genişliği oyularak güçlendirme çalışması yapılabilir. Derz bölgelerindeki yenilenen harç eskisiyle aynı yapıda olmasına özen gösterilmelidir. Tarihi yapı denince cami, cami deyince Mimar Sinan akla gelmektedir. Tarihi yapıları bütünü ile projelendirmek ve güçlendirme hesap ve esaslarını belirlemek, Mimar Sinan ın yapı tasarım ve tekniğinin esaslarını kurallaştırmakla mümkündür. Sinan yapılarının tasarım ve tekniği standartlarımıza temel olmalıdır. Mimar Sinan camilerindeki yapım ve projelendirme uygulamaları bizim için tarihi yapıların bakım ve güçlendirme esasları olabilir. Tarihi yapıların analitik incelemesinin yapılması şarttır. Yeterli kesit zorlarının bulunup irdelenmesi güçlendirme projelerinin esasını teşkil eder. Yapıların tüm elemanlarının bilgisayar ortamında modellenip deprem etkilerindeki davranışlarının görülmesi gerekmektedir. Kargır duvarlar düşey yük tesirlerinde kalan taşıyıcı basınç elemanlarıdır. Gevrek olan yapısından dolayı yalnız basınç gerilmesine dayanabilmektedir. Çekme kuvveti taşımadığı kabul edilmektedir. Yapılarda kargir duvarları basınç elemanı olarak kullanmak emniyetli ve ekonomik çözüm olmaktadır. Tarihte tüm düşey yükler kargir duvarlarla temellere aktarılmıştır. Çatı ve döşemelerden gelen yükler, duvarın kendi ağırlığı, tümü düşey doğrultulu kuvvetlerdir. Bu kuvvetler beden duvarlarında basınç gerilmesi üretir. Kargir duvar elemanları basınç gerilmesi taşıma özelliğinde olmasından dolayı düşey yükleri taşımakta zorlanmıyorlar, ancak kargir duvarlar parça elemanlarından oluşan yığınlardır. Yığınları bir arada tutan kuvvetlerle ilgili tüm kanunlar kargir duvarlar için de geçerlidir. Yığınları bir arada tutan kuvvetler nelerdir? 9/28

10 a-yığınlar, bünyelerini oluşturan parçaların veya zerrelerin aralarındaki sürtünme kuvvetleri ile bir arada kalmaktadır. Sürtünme kuvveti kayma gerilmesi oluşturur. Kayma gerilmesi yığınlarda, çekme ve basınç gerilmesi üretir. b-kargir duvar yığını parçalarını bir arada tutan bir diğer unsur harç malzemesidir. Tarihte harçlara çekme özelliği kazandırılması için çok uğraşılmıştır. Harçların yapısını iyi ederek duvar parçalarını bir arada tutmasını düşünmüşlerdir. Bu maksatla harç katkı malzemeleri bulunmuştur veya harçların içine çekme elyafları konulmuştur. Duvar parçalarını bir arada tutan harç malzemesi de zerreleri bir arada tutan kanunlara tabiidir. Bu kanunlar şunlardır. I-Zerreler arasındaki sürtünme kuvveti II-Harcın hidratasyon ve kristalize olması sonucunda oluşan bağlayıcı birleşimi III-Harç zerreleri arasındaki elektroşimik çekim kuvveti. Görünen şudur li, kargir duvarlara mukavemet veren, duvar parçalarını bir arada tutan en önemli unsur sürtünme kuvvetleridir. Her yığının kendine has sürtünme direnci vardır. Kargir duvarların da içsel sürtünme direnci vardır. Duvarlardaki sürtünme direnci bir çok faktöre bağlıdır. a-duvarın yapım ve örme işçiliğine. b-yapı taşlarının cinsine. c-harç malzemesinin özelliklerine Duvarlar harç yapısının içsel sürtünme ve bünyesel çekim direncini aşan sürtünme gerilmelerine dayanamayıp dağılmaktadır. Duvarlar çatlamakta, yığınlar akmaktadır. Bünyenin dağılmasına mani olan kuvvetlerden zerreler arasındaki sürtünme kuvveti basınçla artmaktadır. Sürtünme kuvvetinin yönü her doğrultuda olabilir. Yöne etkiyen faktör zerrenin yüzeyinin teğetsel düzlemidir. Sürtünmenin bu kanunları duvar yapısındaki parçalar içinde geçerlidir. Kaba yönü taş duvarı harçsız hiç yükseltemezsiniz. Fakat düzgün yontulmuş taşlardan, yatay derzlerle harç kullanmadan duvar örmek mümkün olmaktadır. Duvarları oluşturan parçaların, sürtünme düzlemlerinin yönünü değiştirerek, oluşacak sürtünme kuvvet vektörünün yönünü değiştirebiliriz. Kargir yapı duvarlarının örülmesinde, düzgün yontulmuş taşların yatayda geniş sürtünme düzlemleri 10/28

11 oluşturacak şekilde örmekten maksat, sürtünme düzleminde oluşacak direnç mukavemet kuvvet vektörünün doğrultusunun yatay ve büyük olmasını temindir. Kayma düzlemi; sürtünme ve içsel çekim kuvvetlerinin, yatay çekme kuvvetlerine yenildiği kesitte oluşur. Yapılan deneylerle kayma emniyet gerilmesi tespit edilebilir. Duvarlarda oluşan kayma gerilmesi emniyet kayma gerilmesini aşarsa yapıda yarılmalar oluşur. Kayma düzlemini çekme kuvvetlerinin en büyük olduğu düzlem olarak kabul edebiliriz. Kargir duvarlar kendi ağırlığı ve döşemelerden gelen düşey yük tesirlerindedir. Yatay yükler deprem ve rüzgar yükleri ile oluşur. Fakat kargir duvarlar düşey yükler altında da yatay kuvvet üretmektedir. Yalnız düşey yükler altında olan kargir duvarlarda yatay kuvvetlerin oluşması, yapı taşlarının sürtünme yüzeylerinde oluşan kayma gerilmelerinin yataydaki çekme kuvvetleridir. Basınç artıkça kayma gerilmesi artmakta buna bağlı olarak yatay çekme kuvveti büyümektedir. Tuğla duvarlardaki yarılmalar Kargir duvarlar enine ve boyuna çekme kuvvetlerinin varlığının sebebini bu şekilde izah edebiliyoruz. Duvarlar basınç altında oluşan bu yatay yüklere ilaveten depremin yatay yükleri de ilave edilince yatay yük vektörü önemli değerlere ulaşmaktadır ve tümü çekme özelliktedir. Kargir 11/28

12 duvarlar bu çekme kuvvetine kayma mukavemeti ile karşı koymaktadır. Kayma emniyet gerilmesinin aşıldığı kesitte kopmalar yarılmalar oluşur. Duvarların gevrek olan yapısı muhtelif kütlesel büyüklüklerden oluşmaktadır. Deprem yüklerinin tekrarlı ve dinamik oluşu, kargir yapıda farklı tesirlere sebep olmaktadır. Duvarlardaki her büyüklük, deprem enerjisini farklı sönümlemekte, farklı iş yapmaktadır. Yapı parçalarındaki kütlesel büyüklük farklarının çok olması deprem tesirlerinin artırmaktadır. Her yapı taşının ayrı enerji sönümlemesi dinamik yükler tesirinde parçalar arası çekim kuvvetlerinin zayıflamasına sebep olmaktadır. Yapı taşları arasındaki harçların sürtünme kuvveti direnci azalmaktadır. Tarihi yapılarda harçların takviye edilmesi için yoğun çaba gösterilmiştir. Harçlara düktilite ve çekme dayanım özellikleri kazandırılmıştır. Bünyesi mütecanis olan tuğla duvarlar taş duvarlara nazaran, deprem tesirlerinden daha az zarar görmektedir. Hatta tuğla duvarlardaki harç miktarı oranı, bünyedeki tuğladan daha fazla kullanılan duvarlar yapılmıştır. Tüm önlemler kargir duvarların yatay yük taşıma kapasitesini artırmaya yetmemektedir. Gevrek olan duvar yapısı dinamik yatay yüklere dayanamamaktadır. Yatay yükler için en uygun çözüm duvar bünyesini yatay çekme elemanları ile liflemektir. Bu maksatla tarihte kargir duvarları ahşap kalaslarla yatay doğrultuda liflemişlerdir. Deprem bölgelerinde duvarların bünyelerine yatay kalaslar yerleştirmişlerdir. Duvarların bünyelerine serbest olarak yerleştirilen çekme elemanları yatay yüklerin karşılanmasında iyi görev yapmaktadır. 12/28

13 Küçük ayasofya camii kubbesi kasnağında tespit ettiğimiz 30x40cm ebadındaki ahşap çekme elemanı. İstanbul surlarında tesbit ettiğimiz ahşap çekme elemanlarının çürümesinden sonra kalan boşlukları. 13/28

14 Tarihi binalarda, kagirden yapılan radye temellerinde çekme elemanı olarak ahşap kullanılmıştır. Bir arşın ara ile kısa istikamette radye temelin üst katmanında döşenen ahşaplardan kalan boşluk görülmektedir Kaba Yönü Taş Duvarlar Taşlar gelişigüzel düzlenerek, düzlenen yüzeyler görünen duvar yüzlerine gelecek şekilde duvarlar teşkil edilmektedir. Her iki duvar yüzeyi bu şekilde teşkil edilerek orta duvar bölgesi sandık taş dolgu yapılmaktadır. Tarihi yapılarda bu tarz taş duvar yapımı birer metre yükseklikler şeklinde örülür. Duvar bir metre örülünce duvar düzleme yüzeyi teşkil edilir. Duvar düzleme yüzeyinde tuğladan iki sıra veya daha fazla tuğla duvar bölgesi oluşturulması gelenektir. Tarihi yapı taşıyıcı duvarlarında, düzleme bölgelerine, ahşap kalas çekme elemanları yerleştirilmektedir. Duvarlarda oluşan çekme kuvvetlerini karşılamak için duvarların bu kısımlarına ahşaptan hatıllar oluşturulmaktadır. Hatıllar yapının bu yükseklikteki tüm duvar bölgelerini kaplamaktadır. Ahşaptan bu hatıllara ana doluda katır denmektedir. Özellikle deprem bölgelerinde katırsız duvar örülmez. 14/28

15 Kaba yönü kagir taş duvarın örülüş şemesı Sıfır Derz Taş Duvarlar Yığma duvarlarda taş veya tuğla ara derz bölgelerindeki harçlar, duvarda bağlayıcı malzeme olarak kullanılmakta, aynı zamanda bir üst sıradan gelen yüklerin alt sıraya ünü form olarak aktarılmalarını sağlamaktadır. Bu derz bölgeleri ayrıca duvara belli bir oranda esneklik sağlamaktadır. Buna karşın derzsiz olarak örülen duvarlarda bu avantajlar yoktur. Taşların işlenmesi sırasında işçilik kusur ve eksiklikleri olması halinde bu yüzeylerde oluşan girinti ve çıkıntılar nedeni ile üst üste yerleştirilen taşlarda yüklerin ünü form olarak dağıtılma prensibi sağlanamamaktadır. Bir üst taştaki çıkıntı, üzerine oturduğu taşta bir tekil yük etkisi yaratmakta ve bu noktada gerilme yığılmalarının oluşmasına sebep olmaktadır. Gerilmelerin boyutları malzemenin emniyet gerilmelerinin çok üstüne çıkabilmektedir. Malzemenin bünyesi bu gerilmelerin etkisi ile dağılmaktadır. Sonuç olarak taş bu gerilme yığılmaların oluştuğu bölgeden itibaren çatlamaya başlamaktadır. Zaman içerisinde oluşan bu çatlak ilerleyerek taş parçasının 15/28

16 kopmasına sebep olmaktadır. Tekrarlı yükler altında taşların bu bölgelerinde malzemenin bünyesi yorulmaktadır. Dağılan bünyeli taşlar dış yüzeylerde dökülmelere sebep olmaktadır. Sinan yapılarında taşlar, kısmen veya tamamen, kementlerle birbirine bağlanmaktadır. Kenet olarak kurşun içine yerleştirilen demir kullanılmıştır. Kenetler taş duvar işçiliğinin en önemli unsurudur. Duvarlarda mutlaka kayma gerilmeleri oluşmaktadır. Kayma gerilmeleri çekme ve basınç kuvvetleri oluşturur. Basınç kuvvetlerini, pişirilerek yapılan tuğla veye yontularak elde edilen taş bloklarla karşılanır. Duvar örgü malzemelerini bir biriyle irtibatını harçlarla yapmaktayız. Harç malzemesinin çekme mukavemeti sınırlıdır. Çekme kuvvetlerinin yoğun olduğu bölgelerde çekme elemanları gerekmektedir. Eskiler taşlara demirden kenetler yapmışlar veya duvar içlerine ahşap kalaslar, demir çubuklar yerleştirmişlerdir. Temelden gelen çürümeler duvardaki çekme elemanlarını yok etmektedir. Duvarların bu önemli yapı parçaları çürüyünce,yapı yatay yükler altında dağılmaktadır. Eski yapılarda çekme elemanları dış tesirlerden korunması için,duvar içlerine yerleştirilmekte idi. Duvar içlerine yerleştirilen çekme elemanlarının bu günkü yapılarını tam olarak bilemiyoruz. Ancak yıkıklarda yaptığımız araştırmalar,çekme elemanların yapısının tamamen bozulduğunu, göstermektedir. Taşıyıcı duvarlar gevrek yapı özelliğindedir. Gevrek yapı elemanları çekme kuvvetlerine göre dayanıksızdır. Duvarın gevrek olan bünyesini çekme elamanları ile donatırsak, çekme lifli yapı oluşur. Taşıyıcı duvarlar lifler doğrultusunda çekme mukavemetli,liflere dik istikamette kayma ve basınca dayanıklı hal alır. Duvarımızın yapısı lifli özellik arz eden ahşap gibi davranır.bilindiği gibi ahşap lifler doğrultusunda çekmeye dayanıklı liflere dik doğrultuda basınca dayanıklıdır. 16/28

17 Taşıyıcı kargir duvarların güçlendirmesi ile ilgili SGM firmasınca patentli uygulama yöntemi bulunmaktadır. YIĞMA YAPILAR İÇİN YENİ BİR SİSMİK GÜÇLENDİRME METODU SGM Sismik Güçlendirme Merkezi İnşaat Tic. ve San. Ltd. Şti. İnönü Cad. Sümer Sok. Zitaş D1 Blok No:19/8 Kozyatağı Kadıköy İstanbul T: (216) F: (216) /28

18 Yığma Yapılarda Kullanılan Güçlendirme Teknikleri ve Sakıncaları Geleneksel yığma yapılarda ana taşıyıcı sistemler duvarlardır. Yığma yapı tasarımında duvarlar hem düşey hem de yatay yükler göz önüne alınarak projelendirilir. Tasarımda yığma duvarların düşey basınç yükleri altında oluşan basınç gerilmelerine karşı mukavemetini kaybetmemesi ve yatay deprem yükleri etkisinde de duvar kesitlerinde oluşan kayma gerilmelerine karşı yeterli mukavemet göstermeleri beklenir. Tüm bu hesaplar yapılırken yığma yapının hiç bir kesitinde çekme gerilmelerinin oluşması istenmez. Yığma yapının çekme mukavemetinin sıfır olduğu kabul edilir. Bu nedenden dolayı yığma bir yapıda çekme gerilmelerinin oluşumu önlenmez ya da çekme gerilmelerinin oluştuğu bölgelerde özel önlemler alınmazsa, yapıda kalıcı deformasyonlar ve hasarlar oluşmaya başlar. Oluşan bu hasarın derecesi yükün şiddetiyle orantılıdır. Yığma yapılarda çekme gerilmelerini alacak çeşitli güçlendirme yöntemleri geliştirilmiştir. Fakat geliştirilen tekniklerde yapılan en büyük hata, güçlendirmede kullanılan malzeme ile orjinal yığma yapının mevcut malzemesi arasındaki uyum sorunudur. Bu uyum sağlanmadığı müddetçe, yapılan güçlendirmeler uzun vadede faydalı olmamakta ve yığma yapıya daha büyük zararlar getirmektedir. Çelik çubuklar tek tek veya hasır bir ağ şeklinde yığma yapılarda güçlendirme amaçlı kullanılmaktadır. Fakat bu elemanlar uzun vadede yapının maruz kaldığı nem gibi dış etkenlerden dolayı zaman içinde korozyona uğramakta, paslanmakta ve hacimsel olarak boyut kaybetmektedir. Bu da kullanılan çelik çubukların uzun yıllar içinde işlevlerini kaybetmelerine sebep olmaktadır. Bu tarz güçlendirmede çelik çubukları korozyona karşı korumak için beton harçları kullanılmaktadır. Kullanılan beton harcının sünekliliği ve elastisite modülü, mevcut duvar harcına göre oldukça farklıdır. Bu da iki malzeme arasında bir uyum problemini ortaya çıkarmaktadır. Güçlendirme amaçlı kullanılan beton harcı, yığma duvarın ağırlığını ve rijitliğini artırmakta, homojenliğini bozmaktadır. Yapının ağırlığının artması, sisteme deprem durumunda daha fazla kuvvetlerin tesir etmesine sebep olmaktadır. Bundan başka; çelik çubuklarla tasarlanmış beton perde veya kolon şeklindeki betonarme elemanlar genel olarak güçlendirmelerde yığma duvarlara dışardan bir kaplama veya ilave şeklinde uygulanmaktadır. Fakat bu ilave edilen güçlendirme elemanları ile mevcut duvarın birleşim bölgelerinde büyük sorunlar ortaya çıkmaktadır. Mevcut yığma duvara göre çok daha rijit olan betonarme elemanlar, depremlerde çok daha büyük dış kuvvetleri üzerlerine çekmektedir. Betona göre çok daha az rijit olan yığma duvarlar, birleşim bölgelerinde oluşan bu büyük kuvvetlere karşı dayanıksız olduğundan, sistem bu bölgelerde dağılmakta ve mukavemetini kaybetmektedir. Tüm bu sebeplerden dolayı yığma binalarda betonarme tarzındaki güçlendirmeler uygun olmamaktadır. 18/28

19 Çelik profil elemanları da güçlendirme malzemesi olarak kullanılmaktadır. Bu profillerde de çelik çubuklardaki dezavantajlar mevcuttur. Ayrıca bu elemanların mevcut yığma duvarların bünyesine dahil ederek beraber uyumlu bir şekilde çalışmalarını sağlamak imkansızdır. Mevcut güçlendirme tekniklerinde görülen bu dezavantajlar oldukça önemlidir ve hiç bir şekilde gözardı edilemez. Ortaya çıkan bu yapısal olumsuzluklar, bizi yeni bir güçlendirme tekniğinin uygulanması gerektiği sonucuna götürmektedir. Gerekli Olan Yeni Güçlendirme Tekniği Yığma yapıların güçlendirilmesinde esas olan, yapıda oluşan çekme gerilmelerinin çekme elemanları ile alınmasıdır. Yeni teknikte, diğer güçlendirme yöntemlerinden farklı olarak; kullanılan malzemeler mevcut yığma duvar malzemesi ile uyumlu olmalı, yapının ağırlığını ve rijitliğini artırarak, yapıda ek tesirlere yol açmamalıdır. Bu amaçla, yığma yapılarda güçlendirme elemanı olarak karbon elyaf esaslı iplerle örülmüş özel bantlar çekme elemanı olarak kullanılmalıdır. Bu özel üretilmiş bantların çelik çubuklara kıyasla avantajları oldukça fazladır. En önemli avantajları yüksek kopma dayanımına sahip olmalarıdır. Çeliğin kopma dayanımının minimum 4-5 katı kadar bir mukavemete sahiptirler. Ayrıca korozyona karşı çelik gibi hassas ve duyarlı olmayıp, nem etkisinde özelliklerini kaybetmeden yıllarca yapının bünyesinde görevini icra ederler. Hiç bir şekilde paslanmaz veya çürümezler. 19/28

20 Diğer uygulamaların bir çoğunda duvarlara dışardan yapılan ilave ve kaplamalar yapının orijinal haldeki statik durumunu bozmakta, homojenliği ortadan kaldırmakta ve bu nedenden dolayı yığma yapıda deprem yükleri altında ilave kuvvetlerin oluşmasına sebep olmaktadır. Orijinal haldeki statik durumuna göre projelendirilmiş olan yığma yapıların, bu yapılan bilinçsiz güçlendirmelerden dolayı deprem yükleri altıdaki davranışı karmaşık bir hal almaktadır. Oysa özel çekme bantları ile yapılan güçlendirmede, sistemde yapısal bir değişiklik yoktur. Kullanılan malzeme yapının ağırlığını ve rijitliğini artırmamaktadır. Çekme elemanları yığma duvara diğer yöntemlerdeki gibi dışardan değil bünyesine yerleştirilerek dahil edilmektedir. Bu şekilde mevcut yapıyla beraber çalışmaları temin edilmiş olur. Bundan başka; yığma yapının orjinal harç malzemesinin iyileştirilmesi hususu diğer yöntemlerde düşünülmemiştir. Bu yeni teknikte yıllar içinde bağlayıcı özelliğini kaybeden mevcut harca bu özelliğini kazandırmak esas amaçlardan bir tanesidir. Bunun için; yığma duvarlarda tuğla birleşim noktalarında duvarın içerisine açılan deliklerle mevcut harcın bünyesine uygun bağlayıcı malzeme şerbeti enjeksiyon edilmektedir. Bu sayede bağlayıcılığını yıllar içerisinde kaybetmiş olan duvarın bünyesindeki mevcut harca, bağlayıcı özelliği tekrar kazandırılmaktadır. Sıfır derz taş duvar cephesine derz bölgelerine çekme elemanlarının yerleştirilmesi 20/28

21 Tuğla duvar derz bölgelerine çekme elemanlarının yerleştirilmesi 2.3.Kemerler: Kemerler; düşey yüklerin yatayda taşınıp düşey taşıyıcı elemanlar olan duvarlar ve sütunlara aktarılması amacıyla kullanılan düşeyde finiküler form oluşturacak şekilde kavisli taşıyıcı elemanlardır. Düşey yükleri mesnetlendikleri düşey taşıyıcı elemanlara yatay ve düşey bileşenli mesnet tepkileri ile aktarırlar. Düşey taşıyıcılar yatay mesnet tepkisi bileşenini taşıyamayacak durumda iseler kemer mesnetleri metal ya da ahşap gergi ile birbirine bağlanmışlardır. Ancak çekme elemanı olarak demir kullanılması, bazı problemlerin oluşmasına sebep olmuştur. Demir malzeme olarak dış tesirlere maruz kalmakta, zamanla paslanarak işlevini yapamamaktadır. Ayrıca bağlı bulunduğu mesnette korozyon etkisi ile tahribatlar yapmakta, mesnedi parçalamaktadır. Kemerlerin bu bölgelerinin mutlaka rehabilitasyonu gerekmektedir. Deprem yüklerinde kemerler pek dayanıklı değildir. Yük taşıma özelliği hassas dengelerle oluştuğu için, yatay yük tesirleri için iyi analiz edilmelidir. 21/28

22 2.4.Kubbeler: Kubbe belli bir mekanı örtmenin bir çeşididir.bir kemerin ekseni çevresinde dönmesi ile elde edilen uzaysal bir taşıyıcı sistemdir. Kubbeler mesnetlerinde, sürekli bir çekme ve kayma gerilmeleri oluştururlar. Bu nedenle; dairesel mesnede oturması gerekir. Kubbeler eski tarihlerde dairesel yapıların örtüsü olmuştur. Küresel bir örtü sisteminin kare veya dikdörtgen plana uyması ancak TROMP, PANDANTİF veya TÜRK ÜÇGENİ gibi geçiş elemanları ile olabilmektedir. Bu geçiş elemanlarının bulunması kubbeleri,anıtsal yapıların, vazgeçilmez örtüsü haline getirmiştir. Osmanlı Türk mimarisinde ise kubbe, yapının tüm biçimlenmesini yönlendiren çıkış noktasıdır. Büyük Osmanlı camilerinde kubbe,yapının egemen elemanıdır. Mimar Sinan camilerinde kubbe, taşıyıcı sistem açısından, en ileri aşamaya varmıştır. Kubbeler yapım itibari ile çeşitlidir. Tek kesitli ve çift kesitli olarak yapılmaktadır. Statik hesap olarak, kasnak üzerine oturtulan duvardan bir küre parçasıdır. Duvarlar gibi kubbelerde basınç altında mukavemet gösterir. Yapım tekniği kubbe duvarının devamlı basınç altında kalacağı varsayımına dayanmaktadır. Kubbenin oturduğu duvar kısmına kasnak denir.kasnak duvarın basıncını devamlı kılan önemli bir topuk elemanıdır. Kubbe duvarında devamlı basınç varken,kasnak yatay ekseninde dışa doğru kayma, boyuna doğrultuda devamlı çekme mevcuttur. 2.5.Minareler: Yapı itibari ile şu parçalardan oluşur. a) Temel b) Kaide c) Küp (7/8) d) Gövde e) Şerefe f) Petek g) Külah h) Alem 22/28

23 Minarelerde tek bir statik özellik vardır temele ankastre konsol yapı olmaları. Tüm konsol yapılar gibi, minareler de yatay yükler altında kararsız ve gevrek davranış özellik gösterir. Sünenlik özelliği azdır. Yani deformasyonlarda kırılıp yıkılması kolay olmaktadır.bu tip yapılar emniyet sınırının az üstünde yüklemelerde plastik şekil değiştirme göstermeden,hemen koparlar. Denge konumları kararlı durumdan kararsız duruma hemen geçebilen yapılardır. Taş duvar minarelerinde, yapım tekniği olarak sıfır derz uygulaması yapının harçlı yapılara nazaran gevrekliğini arttırmaktadır. Derzsiz yapılan minarelerin yapısal olarak daha büyük oranda gevrek özellik arz etmeleri nedeni ile ortaya çıkan problemler zaman, çevre ve atmosfer şartlarının olumsuz etkileri yapının bakım ve onarımının düzenli olarak yapılamaması,vuku bulan depremlerin vermiş olduğu hasarlar gibi etkenlerde ilavesi ile daha ileri boyutlara taşınmıştır. Eski eser minare yapım tekniklerinde kayma kesit alanını artırılarak, oluşan kesme kuvvetleri karşılanmaya çalışılmıştır. Yığma yapıları kayma kuvvetleri itibari ile güçlendirmenin en doğru metot olduğu bu gün daha iyi bilinmektedir. Minarelerin basamaklarını iç boşluğun %30-50 sini kapatacak şekilde inşa edilmiştir. Çoğunlukla basamaklar minarenin gövdesi ile yekpare olacak şekilde yapılarak bu plakların diş cidar duvarları ile tam birleşimi gerçekleştirilmiştir. Şöyle ki; kesit alanı dış cidar duvar alanının 1,5 katına çıkartılmıştır. Bu yapım kayma gerilme alanını çoğaltarak kayma gerilme gücünü arttırmıştır. Merdiven plaklarının merkezinde açılan delikler, üst üste getirilmiş içine kurşun eritilerek akıtılmış. Yatay yer değiştirmelerde enerji sönümleyici olarak görev yaptırılmıştır. Bütün bu gayretler minarelerin istenildiği kadar yüksek yapılmasına olanak kazandıramamıştır. Yani; minareler yüksek yapılamamıştır. Yapılanlar depremlerde mutlaka yıkılmıştır. 23/28

24 3.Tarihi Yapılarda Oluşan Hasarların Nedenleri Tarihi yapılarda genel anlamda üç ana nedenle hasar ve dolayısıyla nihai göçme oluşmaktadır: 3.1.Yılların yıpratıcı etkisi dolayısıyla yapı malzemelerinin bozulması ya da çürümesi 3.2.Zeminde oluşan tasmanlar nedeniyle hasarlar oluşması: Tarihi eserler genelde oldukça sağlam zeminler üzerine inşa edilmişlerdir. Yeteri derecede sağlam olmayan zeminler üzerine inşa edilenler inşa edildikleri çağlarda konsolidasyon v.b. gibi oturmalar nedeniyle yok olarak günümüze kadar gelememişlerdir. Günümüze kadar gelen tarihi eserleri günümüzde yapılan aktiviteler dolayısıyla civarda açılan inşaat çukurları, yol hafriyatları, tünel kazıları ile zeminden kuyularla su çekilmesi, civarda yapılan barajların yükselttiği zaman zaman değişen yeraltı suyu seviyesi dolayısıyla oluşan tasmanlar tehdit etmektedir. 3.3.Depremler v.b. gibi zemin hareketleri, genelde yalnızca basınç gerilmeleri taşıyabilen tarihi yapılarda olağanüstü büyüklükte çekme gerilmeleri oluşturmakta ve düşey yüklerden oluşmuş basınç gerilme değerleri aşılarak büyük hasarlara hatta yıkımlara sebebiyet vermektedir. 3.4.Yanlış yapılan resterasyon ve güçlendirme metodları. 4.Tarihi Eserlerin Onarım -Güçlendirmesi Tarihi eserlerin onarımı ile güçlendirilmelerini birbirinden ayırmak mümkün değildir. Zira güçlendirme operasyonları sütrüktürel onarımla birlikte yapılacak ve taşıyıcı sistemin içine gizlenecektir. Daha sonra dış tamirler ve tezyinat tamirleri yapılarak onarım tamamlanacaktır. Bir tarihi eser onarımının birinci aşaması hasarların nedenlerinin doğru olarak tespit edilmesidir. Bunun için çatlak etütleri yapılıp haritalanmalı ve bilgisayar modellemesi yapılarak çatlak nedeni olan çekme gerilmelerinin büyüklükleri olabildiğince sağlıklı olarak hesaplanmalı ve buna bağlı olarak sağlıklı bir onarım-güçlendirme projesi hazırlanmalıdır. Onarıma her şeyden önce temel zemininin güçlendirilmesi ile başlanılmalıdır. 24/28

25 4.1.Temellerin Onarımı ve Takviyesi Tarihi yapıların ve kargir yapıların temel takviyesine zemin sularının ıslah edilmesi ile başlanmalıdır. Tarihi yapılarda zemin sularına karşı projeler yapılmış, zemin sularının yapıya zarar vermemesi için tüm önlemler alınmıştır. Tarihi yapılarda, özellikle kapilar suların duvar katlarına çıkması önlenmiştir. Bu maksatla temel katında galeriler yapılmış,galeriler duvarların içlerine yerleştirilen bacalarla ve beden duvarların dışına çıkan kapılarla havalandırılmıştır. Temelin bu bölgesi kurutulmuş veya kapiler suların havaya açılmasının bu katmanda yapması temin edilmiştir. Kapilar suların yükselmesini önlemenin en uygun yolu beslenen yer altı suyundan koparmaktır. Tarihi yapılarda var olan galeriler sisteminin çalışır hale getirilmesi gerekmektedir. Temel zemininin güçlendirilmesi, granüler zeminlerde bünye iyileştirme yöntemleri araştırılmalıdır. Granüler olmayan zeminlerde ise mini kazık ya da zorunlu durumlarda fore kazık uygulanabilir. Kesinlikle zeminde ve yapıda titreşimlere neden olacak ekipmanlar ve teknikler kullanılmamalıdır. Radar taraması ile tarihi bir yapı temelinde tespit edilen galeriler. Galeriler 6m ara ile yapının bir beden duvarından diğerine uzanmaktadır. 25/28

26 Tarihi bir yapı kazısında tespit edilen 80x100cm ebadında galeri, bakımsızlıktan 60cm toprak ile dolmuş 4.2.Kemerlerin Tamir ve Takviyesi Kemerlerdeki hasarlar genellikle kemeri oluşturan taşların ya da tuğlaların zamanın yıpratıcı etkisi dolayısı ile çürümesi,kemer mesnetlerinin herhangi bir nedenle birbirinden uzaklaşacak şekilde deforme olması ya da kemer gergisinin çürüme ya da başka bir nedenle işlevini kaybetmesi nedeni ile oluşur. Deprem esnasında büyük açıklıklı kemerlerin az hasar gördüğü küçük açıklıkların ise fazla hasar gördükleri gözlemlenmektedir. Taş değiştirmenin gerekli olduğu durumlarda kemer aşağıdan formuna tam olarak yapışan bir askı sistemi ile askıya alınmalıdır. Hatta bu askı sistemi yardımı ile kemere yukarı doğru çok az da olsa deformasyon yaptırılmalı gerekli taşlar değiştirilmeli derzler orijinal harç enjeksiyonu ile doldurulmalı varsa gergiler yenilenmeli ve kısmen ön gerilme verilerek mesnetler birbirine yaklaşacak şekilde zorlanmalı ve bundan sonra askı tertibatı aşağıya doğru yavaş yavaş indirilerek kemerin kontrollü olarak yüklenmesi sağlanmalıdır. Küçük açıklıklı kemerlerde deprem dolayısıyla oluşan çekme gerilmeleri düşey yüklerden oluşan basınç gerilmelerinden genelde daha fazla olduğu için deprem esnasında hasar olmaktadır. Bu tür kemerlerin çatlaklarından olabildiğince yüksek kama kuvveti vererek kemerdeki basınç gerilmelerini kısmen de olsa artırmalı ayrıca mümkün olan durumlarda kemer karbon elyafı ya da paslanmaz metal çekme elemanları ile takviye edilmelidir. 26/28

27 4.3.Tonozların Tamir ve Takviyesi Tonozların tamir ve takviye ilkeleri genel olarak kemerlerinkiyle aynıdır.ancak tonoza mesnet olan duvarlardaki yatay hareketler çoğu zaman geri döndürülemeyebilir. Bu durumda tonozun özengi kesitinin açılıp kamalanması ya da dışarıdan geçici ek gergiler konulup sıkıştırılarak tonozun orijinal formuna getirilmesi ve bu ameliye esnasında duvarların dışında oluşan çatlakların kamalanıp tamir harcı ile doldurulmalıdır. 4.4.Kubbelerin Tamir ve Takviyesi Kubbelerin takviyesine kubbenin bazasını oluşturan çemberin tamir ve takviyesi ile başlanmalıdır. Eğer çember çok hasarlı ise kubbe mutlaka askıya alınmalıdır. Çemberin çürümüş elemanlarının onarımının akabinde mümkünse çemberin dışından açılan derz içine karbon elyafı ön germe teli kısmen öngörme verilerek yerleştirilip kilitlenmeli ve bundan sonra derz dışarıdan orijinal derz dolgu harcı ile doldurularak onarılmalıdır. Bunun akabinde kubbe dıştan teğetsel ve radyal doğrultularda yeteri ve güvenli derinlikte açılan kanallar içinden geçirilerek kısmen gerilen karbon elyafı ön gerilme telleriyle sargılanmalı bozuk taşları onarılmalı çatlaklar kamalanmalıdır. En üstteki kurşun kaplama su geçirmeyecek şekilde onarılıp tamirat tamamlanmalıdır. 4.5.Minarelerin Tamir ve Takviyesi Minareler deprem esnasında oluşan çok yüksek devrilme momentleri nedeniyle depremlerde en fazla hasar gören tarihi eser elemanlarıdır.içindeki helisel merdiveni iyi yapılıp kenetlenmiş olan minareler depreme karşı büyük direnç göstermektedir. Fakat her durumda hemen hemen tüm minarelerin depreme karşı güçlendirilmesi zorunludur. Bu amaçla yapılacak çalışmaların temelinde deprem dolayısıyla oluşacak yatay eğilmeleri esnek şekilde karşılamak üzere düşey doğrultuda uygun şekilde dışarıdan gizlenerek yerleştirilmiş düşey esnek elemanlar ile deprem sırasında oluşacak yüksek kesme kuvvetini karşılayacak ve minare cidarına basınç gerilmesi uygulayarak elemanları tek parça tutacak yatay ve çepeçevre minareyi saran ve derzler içine gizlenmiş karbon tellerinin kullanılması ve bu şekilde minare dıştan file içine alınmış olmaktadır.bu işlemler 27/28

28 yapılırken orijinal yapı elemanlarına mümkün mertebe zarar vermeden derzler içinden çalışılması ve çekme elemanları uçlarının tespitinin olabildiğince gizlenmiş bölgelerde yapılmalıdır.çekme kuvvetlerinin zemine aktarılması için minare bazasının etrafına çepeçevre mini kazıklar teşkil edilmeli ve bunların üzerine zemin seviyesinin altında çepeçevre bir başlık halkası oluşturulmalıdır. SONUÇ; Tüm tarihi kargir yapılar, hasarları ne olursa olsun, güçlendirilebilir. Güçlendirme restorasyon kuralları ile yapılmalıdır. Tarihi yapıların güçlendirilmesinde kullanılan yeni elemanların sökülebilir olması önemlidir. Yeni elemanların eski yapı malzemesiyle uyumsuz olduğu anlaşılırsa, yapıya zarar vermeden değiştirilebilmeli veya ilave edilen elemanların yenisi bulununca eskisi sökülebilmelidir. KAYNAKÇALAR; 1-Cisimlerin Mukavemeti;prof.dr.MUSTAFA İNAN 2-Yapı Elemanları;Ord.Prof.Ali Fuat Berkman. 3-Geleneksel Yapıların Stabilitesinin İyileştirilmesi;Prof.Dr.NAFIZ ÇAMLIBEL 4-Tarihi Yapı.Dep. Karşı Day.Artı.İlişkin Sistem Araştırması;Prof.Dr.NAFIZ ÇAMLIBEL 5-Karayolları Fenni Şartnamesi. 6-Zemin Mekaniği;İnş.Y.Müh.HAYRETTİN DÖNMEZER 7-Müh.Tatbikatında Zenin Mkaniği;KARL TERZAGHI veralph B.PECK 8-Yapı Elemanları; Prof.Y.Mimar M.Rıfat Çelebi. 9-SGM Sismik Güçlendirme Merkezi İnş.Tic.ve San.Lim.Şti.Yığma Yapıların Güçlendirilmesi Metodu Patenti. 28/28

Yığma Yapıların Deprem Güvenliğinin Arttırılması Çalıştayı. 17 Şubat 2005, ODTÜ. SGM Sunumu

Yığma Yapıların Deprem Güvenliğinin Arttırılması Çalıştayı. 17 Şubat 2005, ODTÜ. SGM Sunumu Yığma Yapıların Deprem Güvenliğinin Arttırılması Çalıştayı 17 Şubat 2005, ODTÜ SGM Sunumu Firmamız Sismik Güçlendirme Merkezi www.sismikguclendirme sismikguclendirme.com Tarihi Yığma Yapıların Depreme

Detaylı

YIĞMA YAPI MÜHENDİSLİĞİNİN GELİŞİM TARİHİ DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMLARI

YIĞMA YAPI MÜHENDİSLİĞİNİN GELİŞİM TARİHİ DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMLARI YIĞMA YAPI MÜHENDİSLİĞİNİN GELİŞİM TARİHİ DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMLARI I ALİ BAYRAKTAR NŞAAT YÜKSEK MÜHEND S YIĞMA YAPI MÜHENDİSLİĞİNİN GELİŞİM TARİHİ DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMLARI 2011 Beta

Detaylı

Tarihi Yığma Yapıların Depreme Karşı Güçlendirilmesi

Tarihi Yığma Yapıların Depreme Karşı Güçlendirilmesi YDGA2005 - Yığma Yapıların Deprem Güvenliğinin Arttırılması Çalıştayı, 17 Şubat 2005, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. Tarihi Yığma Yapıların Depreme Karşı Güçlendirilmesi Ali Bayraktar SGM Sismik

Detaylı

ÇATI KONSTRÜKSİYONLARINDA GAZBETON UYGULAMALARI Doç.Dr.Oğuz Cem Çelik İTÜ Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi

ÇATI KONSTRÜKSİYONLARINDA GAZBETON UYGULAMALARI Doç.Dr.Oğuz Cem Çelik İTÜ Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi ÇATI KONSTRÜKSİYONLARINDA GAZBETON UYGULAMALARI Doç.Dr.Oğuz Cem Çelik İTÜ Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi ÖZET Donatılı gazbeton çatı panellerinin çeşitli çatı taşıyıcı sistemlerinde

Detaylı

Temel sistemi seçimi;

Temel sistemi seçimi; 1 2 Temel sistemi seçimi; Tekil temellerden ve tek yönlü sürekli temellerden olabildiğince uzak durulmalıdır. Zorunlu hallerde ise tekil temellerde her iki doğrultuda rijit ve aktif bağ kirişleri kullanılmalıdır.

Detaylı

Prof. Dr. Berna KENDİRLİ

Prof. Dr. Berna KENDİRLİ Prof. Dr. Berna KENDİRLİ Sabit (ölü) yükler - Serayı oluşturan elemanların ağırlıkları, - Seraya asılı tesisatın ağırlığı Hareketli (canlı) yükler - Rüzgar yükü, - Kar yükü, - Çatıya asılarak yetiştirilen

Detaylı

MUKAVEMET DERSİ. (Temel Kavramlar) Prof. Dr. Berna KENDİRLİ

MUKAVEMET DERSİ. (Temel Kavramlar) Prof. Dr. Berna KENDİRLİ MUKAVEMET DERSİ (Temel Kavramlar) Prof. Dr. Berna KENDİRLİ Ders Planı HAFTA KONU 1 Giriş, Mukavemetin tanımı ve genel ilkeleri 2 Mukavemetin temel kavramları 3-4 Normal kuvvet 5-6 Gerilme analizi 7 Şekil

Detaylı

Kirişsiz Döşemelerin Uygulamada Tasarım ve Detaylandırılması

Kirişsiz Döşemelerin Uygulamada Tasarım ve Detaylandırılması Kirişsiz Döşemelerin Uygulamada Tasarım ve Detaylandırılması İnş. Y. Müh. Sinem KOLGU Dr. Müh. Kerem PEKER kolgu@erdemli.com / peker@erdemli.com www.erdemli.com İMO İzmir Şubesi Tasarım Mühendislerine

Detaylı

) = 2.5 ve R a (T 1 1 2 2, 3 3 4 4

) = 2.5 ve R a (T 1 1 2 2, 3 3 4 4 BÖLÜM 5 YIĞMA BİNALAR İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 5.. KAPSAM Deprem bölgelerinde yapılacak olan, hem düşey hem yatay yükler için tüm taşıyıcı sistemi doğal veya yapay malzemeli taşıyıcı duvarlar

Detaylı

. TAŞIYICI SİSTEMLER Çerçeve Perde-çerçeve (boşluklu perde) Perde (boşluksuz perde) Tüp Iç içe tüp Kafes tüp Modüler tüp

. TAŞIYICI SİSTEMLER Çerçeve Perde-çerçeve (boşluklu perde) Perde (boşluksuz perde) Tüp Iç içe tüp Kafes tüp Modüler tüp 1 . TAŞIYICI SİSTEMLER Çerçeve Perde-çerçeve (boşluklu perde) Perde (boşluksuz perde) Tüp Iç içe tüp Kafes tüp Modüler tüp 2 Başlıca Taşıyıcı Yapı Elemanları Döşeme, kiriş, kolon, perde, temel 3 Çerçeve

Detaylı

SÜLEYMANİYE CAMİİ TAŞIYICI SİSTEMİNİN ONARIMI VE GÜÇLENDİRME ÇALIŞMALARI

SÜLEYMANİYE CAMİİ TAŞIYICI SİSTEMİNİN ONARIMI VE GÜÇLENDİRME ÇALIŞMALARI SÜLEYMANİYE CAMİİ TAŞIYICI SİSTEMİNİN ONARIMI VE GÜÇLENDİRME ÇALIŞMALARI Repair and Strengthening Works of the Load Bearing System of the Süleymaniye Mosque Prof. Dr. Feridun Çılı İnşaat Y. Müh./İ.T.Ü.

Detaylı

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ (Bölüm-3) KÖPRÜLER

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ (Bölüm-3) KÖPRÜLER İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ (Bölüm-3) KÖPRÜLER Yrd. Doç. Dr. Banu Yağcı Kaynaklar G. Kıymaz, İstanbul Kültür Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Ders Notları, 2009 http://web.sakarya.edu.tr/~cacur/ins/resim/kopruler.htm

Detaylı

DUVARLAR duvar Yapıdaki Fonksiyonuna Göre Duvar Çeşitleri 1-Taşıyıcı duvarlar; 2-Bölme duvarlar; 3-İç duvarlar; 4-Dış duvarlar;

DUVARLAR duvar Yapıdaki Fonksiyonuna Göre Duvar Çeşitleri 1-Taşıyıcı duvarlar; 2-Bölme duvarlar; 3-İç duvarlar; 4-Dış duvarlar; DUVARLAR Yapılarda bulunduğu yere göre, aldığı yükleri temele nakleden, bina bölümlerini birbirinden ayıran, bölümleri çevreleyen ve yapıyı dış tesirlere karşı koruyan düşey yapı elemanlarına duvar denir.

Detaylı

BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR

BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR Rijit Üstyapı: Oldukça yüksek eğilme mukavemetine sahip ve Portland çimentosundan yapılmış, tek tabakalı plak vasıtasıyla yükleri taban zeminine dağıtan üstyapı tipidir. Çimento

Detaylı

YAPILARIN ONARIM VE GÜÇLENDİRİLMESİ DERS NOTU

YAPILARIN ONARIM VE GÜÇLENDİRİLMESİ DERS NOTU YAPILARIN ONARIM VE GÜÇLENDİRİLMESİ DERS NOTU Onarım ve Güçlendirme Onarım: Hasar görmüş bir yapı veya yapı elemanını önceki durumuna getirmek için yapılan işlemlerdir (rijitlik, süneklik ve dayanımın

Detaylı

Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması

Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması Farklı sonlu eleman tipleri ve farklı modelleme teknikleri kullanılarak yığma duvarların

Detaylı

YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 7. HAFTA

YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 7. HAFTA YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 7. HAFTA 1 VI. KÂRGİR DUVARLAR Doğal ya da yapay taş ve blokların harç adi verilen bağlayıcı malzemelerle veya harçsız olarak örülmesiyle oluşturulan yapı elemanlarına "Kârgir

Detaylı

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Yrd. Doç. Dr. Uğur DAĞDEVİREN 2 3 Genel anlamda temel mühendisliği, yapısal yükleri zemine izin verilebilir

Detaylı

AKADEMİK BİLİŞİM Şubat 2010 Muğla Üniversitesi GEOTEKNİK RAPORDA BULUNAN HESAPLARIN SPREADSHEET (MS EXCEL) İLE YAPILMASI

AKADEMİK BİLİŞİM Şubat 2010 Muğla Üniversitesi GEOTEKNİK RAPORDA BULUNAN HESAPLARIN SPREADSHEET (MS EXCEL) İLE YAPILMASI AKADEMİK BİLİŞİM 2010 10-12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi GEOTEKNİK RAPORDA BULUNAN HESAPLARIN SPREADSHEET (MS EXCEL) İLE YAPILMASI 1 ZEMİN İNCELEME YÖNTEMLERİ ZEMİN İNCELEMESİ Bir alanın altındaki arsanın

Detaylı

Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi

Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi YDGA2005 - Yığma Yapıların Deprem Güvenliğinin Arttırılması Çalıştayı, 17 Şubat 2005, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi

Detaylı

Malzeme yavaşça artan yükler altında denendiği zaman, belirli bir sınır gerilmede dayanımı sona erip kopmaktadır.

Malzeme yavaşça artan yükler altında denendiği zaman, belirli bir sınır gerilmede dayanımı sona erip kopmaktadır. YORULMA 1 Malzeme yavaşça artan yükler altında denendiği zaman, belirli bir sınır gerilmede dayanımı sona erip kopmaktadır. Bulunan bu gerilme değerine malzemenin statik dayanımı adı verilir. 2 Ancak aynı

Detaylı

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI Düşey Doğrultuda Düzensizlik Durumları 7. Hafta Yrd. Doç. Dr. Alper CUMHUR Kaynak: Sakarya Üniversitesi / İnşaat Mühendisliği Bölümü / Depreme Dayanıklı Betonarme Yapı Tasarımı

Detaylı

Çizelge...: Peyzaj Mimarlığı Uygulamalarında Kullanılan Bazı Yapı malzemelerinin Kırılma Direnci ve Hesap Gerilmeleri. Kırılma Direnci (kg/cm²)

Çizelge...: Peyzaj Mimarlığı Uygulamalarında Kullanılan Bazı Yapı malzemelerinin Kırılma Direnci ve Hesap Gerilmeleri. Kırılma Direnci (kg/cm²) Çizelge...: Peyzaj Mimarlığı Uygulamalarında Kullanılan Bazı Yapı malzemelerinin Kırılma Direnci ve Hesap Gerilmeleri. Yapı Malzemesi İbreli Ağaç Türleri Yapraklı Ağaç Türleri Birim Ağırlık (kg/m³) Elastisite

Detaylı

Yapı Elemanlarının Davranışı

Yapı Elemanlarının Davranışı Önceki Depremlerden Edinilen Tecrübeler ZEMİN ile ilgili tehlikeler Yapı Elemanlarının Davranışı Yrd. Doç. Dr. Barış ÖZKUL MİMARİ tasarım dolayısıyla oluşan hatalar 1- Burulmalı Binalar (A1) 2- Döşeme

Detaylı

YIĞMA YAPI TASARIMI DEPREM BÖLGELERİNDE YAPILACAK BİNALAR HAKKINDA YÖNETMELİK

YIĞMA YAPI TASARIMI DEPREM BÖLGELERİNDE YAPILACAK BİNALAR HAKKINDA YÖNETMELİK 11.04.2012 1 DEPREM BÖLGELERİNDE YAPILACAK BİNALAR HAKKINDA YÖNETMELİK 2 Genel Kurallar: Deprem yükleri : S(T1) = 2.5 ve R = 2.5 alınarak bulanacak duvar gerilmelerinin sınır değerleri aşmaması sağlanmalıdır.

Detaylı

Taşıyıcı Sistem İlkeleri. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı ve Deprem Mühendisliği Çalışma Grubu

Taşıyıcı Sistem İlkeleri. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı ve Deprem Mühendisliği Çalışma Grubu Taşıyıcı Sistem İlkeleri Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi TAŞIYICI SİSTEM ELEMANLARI YÜKLER YÜKLER ve MESNET TEPKİLERİ YÜKLER RÜZGAR YÜKLERİ BETONARME TAŞIYICI SİSTEM ELEMANLARI Rüzgar yönü

Detaylı

TEMELLER. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi

TEMELLER. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi TEMELLER Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi TEMELLER Yapının kendi yükü ile üzerine binen hareketli yükleri emniyetli

Detaylı

Betonarme Çatı Çerçeve ve Kemerler

Betonarme Çatı Çerçeve ve Kemerler İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü Yapı ve Deprem Mühendisliği Çalışma Grubu BETONARME YAPILAR MIM 232 Betonarme Çatı Çerçeve ve Kemerler 2015 Betonarme Çatılar Görevi, belirli bir hacmi örtmek olan

Detaylı

BETONARME-I 5. Hafta KİRİŞLER. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli

BETONARME-I 5. Hafta KİRİŞLER. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli BETONARME-I 5. Hafta KİRİŞLER Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli 1 Malzeme Katsayıları Beton ve çeliğin üretilirken, üretim aşamasında hedefi tutmama

Detaylı

Temeller. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli

Temeller. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli Temeller Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli 1 2 Temel Nedir? Yapısal sistemlerin üzerindeki tüm yükleri, zemine güvenli bir şekilde aktaran yapısal

Detaylı

10 - BETONARME TEMELLER ( TS 500)

10 - BETONARME TEMELLER ( TS 500) TS 500 / Şubat 2000 Temel derinliği konusundan hiç bahsedilmemektedir. EKİM 2012 10 - BETONARME TEMELLER ( TS 500) 10.0 - KULLANILAN SİMGELER Öğr.Verildi b d l V cr V d Duvar altı temeli genişliği Temellerde,

Detaylı

YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI

YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI YAPI MALZEMELERİ Herhangi bir yapının projelendirmesi ve inşaatı aşamasında amaç aşağıda belirtilen üç koşulu bir arada gerçekleştirmektir: a) Yapı istenilen işlevi yapabilmelidir,

Detaylı

TAŞ DUVARLAR. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi

TAŞ DUVARLAR. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi TAŞ DUVARLAR Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi TAŞLARIN KULLANIM YERLERİ 1. Kemer, pencere süvesi ve duvar harpuştasında;

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ MİMARLIK BİLGİSİ DERSİ KONU: DUVARLAR

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ MİMARLIK BİLGİSİ DERSİ KONU: DUVARLAR ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ MİMARLIK BİLGİSİ DERSİ KONU: DUVARLAR DUVARLAR Duvarlar mekanlarımızı sınırlayan düşey elemanlardır. Çok çeşitli şekillerde sınıflandırılabilirler.

Detaylı

Yapı Elemanlarının Davranışı

Yapı Elemanlarının Davranışı Basit Eğilme Etkisindeki Elemanlar Yapı Elemanlarının Davranışı Yrd. Doç. Dr. Barış ÖZKUL Betonarme yapılardaki kiriş ve döşeme gibi yatay taşıyıcı elemanlar, uygulanan düşey ve yatay yükler ile eğilme

Detaylı

Elde tutulan bir kağıt bir kenarından düz olarak tutulduğunda kolayca eğilir ve kendi ağırlığını bile taşıyamaz. Aynı kağıt kıvrılarak, hafifçe

Elde tutulan bir kağıt bir kenarından düz olarak tutulduğunda kolayca eğilir ve kendi ağırlığını bile taşıyamaz. Aynı kağıt kıvrılarak, hafifçe KATLANMIŞ PLAKLAR Katlanmış plaklar Katlanmış plak kalınlığı diğer boyutlarına göre küçük olan düzlemsel elemanların katlanmış olarak birbirlerine mesnetlenmesi ile elde edilen yüzeysel bir taşıyıcı sistemdir.

Detaylı

İSTİNAT DUVARLARI. Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN

İSTİNAT DUVARLARI. Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN İSTİNAT DUVARLARI Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN İstinat Duvarları Yol kenarlarında, dere kenarlarında ve meyilli arazide toprağın kaymasını veya suyun zemini aşındırmasını önlemek amacı ile yapılan duvarlara

Detaylı

28. Sürekli kiriş örnek çözümleri

28. Sürekli kiriş örnek çözümleri 28. Sürekli kiriş örnek çözümleri SEM2015 programında sürekli kiriş için tanımlanmış özel bir eleman yoktur. Düzlem çerçeve eleman kullanılarak sürekli kirişler çözülebilir. Ancak kiriş mutlaka X-Y düzleminde

Detaylı

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,

Detaylı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı 1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında

Detaylı

Hibrit ve Çelik Kablolu Köprülerin Dinamik Davranışlarının Karşılaştırılması

Hibrit ve Çelik Kablolu Köprülerin Dinamik Davranışlarının Karşılaştırılması 1 Hibrit ve Çelik Kablolu Köprülerin Dinamik Davranışlarının Karşılaştırılması Arş. Gör. Murat Günaydın 1 Doç. Dr. Süleyman Adanur 2 Doç. Dr. Ahmet Can Altunışık 2 Doç. Dr. Mehmet Akköse 2 1-Gümüşhane

Detaylı

Tanım: Boyuna doğrultuda eksenel basınç kuvveti taşıyan elemanlara Basınç Çubuğu denir.

Tanım: Boyuna doğrultuda eksenel basınç kuvveti taşıyan elemanlara Basınç Çubuğu denir. BASINÇ ÇUBUKLARI Tanım: Boyuna doğrultuda eksenel basınç kuvveti taşıyan elemanlara Basınç Çubuğu denir. Basınç çubukları, sadece eksenel basınç kuvvetine maruz kalırlar. Bu çubuklar üzerinde Eğilme ve

Detaylı

Yapı Elemanlarının Davranışı

Yapı Elemanlarının Davranışı Kolon Türleri ve Eksenel Yük Etkisi Altında Kolon Davranışı Yapı Elemanlarının Davranışı Yrd. Doç. Dr. Barış ÖZKUL Kolonlar; bütün yapılarda temel ile diğer yapı elemanları arasındaki bağı sağlayan ana

Detaylı

YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 5. HAFTA

YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 5. HAFTA YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 5. HAFTA 1 V. TEMELLER Yapının ağırlığı ve faydalı yüklerini zemine aktaran yapı elemanlarına "TEMEL" denilmektedir. Temelin oturacağı doğal zemine ise "TEMEL YATAĞI" denir.

Detaylı

Prof. Dr. Cengiz DÜNDAR

Prof. Dr. Cengiz DÜNDAR Prof. Dr. Cengiz DÜNDAR BASİT EĞİLME ETKİSİNDEKİ ELEMANLARIN TAŞIMA GÜCÜ Çekme çubuklarının temel işlevi, çekme gerilmelerini karşılamaktır. Moment kolunu arttırarak donatının daha etkili çalışmasını sağlamak

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI YORULMA P r o f. D r. İ r f a n K A Y M A Z P r o f. D r. A k g ü n A L S A R A N A r ş. G ör. İ l y a s H A C I S A L İ HOĞ LU Aloha Havayolları Uçuş 243: Hilo dan Honolulu

Detaylı

KAYMA GERİLMESİ (ENİNE KESME)

KAYMA GERİLMESİ (ENİNE KESME) KAYMA GERİLMESİ (ENİNE KESME) Demir yolu traversleri çok büyük kesme yüklerini taşıyan kiriş olarak davranır. Bu durumda, eğer traversler ahşap malzemedense kesme kuvvetinin en büyük olduğu uçlarından

Detaylı

TAŞIYICI SİSTEM TASARIMI 1 Prof. Dr. Görün Arun

TAŞIYICI SİSTEM TASARIMI 1 Prof. Dr. Görün Arun . Döşemeler TAŞIYICI SİSTEM TASARIMI 1 Prof. Dr. Görün Arun 07.3 ÇELİK YAPILAR Döşeme, Stabilite Kiriş ve kolonların düktilitesi tümüyle yada kısmi basınç etkisi altındaki elemanlarının genişlik/kalınlık

Detaylı

İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü Yapı ve Deprem Mühendisliği Çalışma Grubu BETONARME YAPILAR MIM 232. Döşemeler

İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü Yapı ve Deprem Mühendisliği Çalışma Grubu BETONARME YAPILAR MIM 232. Döşemeler İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü Yapı ve Deprem Mühendisliği Çalışma Grubu BETONARME YAPILAR MIM 232 Döşemeler 2015 Betonarme Döşemeler Giriş / Betonarme Döşemeler Kirişli plak döşemeler Dişli (nervürlü)

Detaylı

HASAR TÜRLERİ, MÜDAHALEDE GÜVENLİK VE ÖNCELİKLER

HASAR TÜRLERİ, MÜDAHALEDE GÜVENLİK VE ÖNCELİKLER HASAR TÜRLERİ, MÜDAHALEDE GÜVENLİK VE ÖNCELİKLER Yapım amacına göre bina sınıflandırması Meskenler-konutlar :Ev,apartman ve villalar Konaklama Binaları: Otel,motel,kamp ve mokamplar Kültür Binaları: Okullar,müzeler,kütüphaneler

Detaylı

Taşıyıcı Sistem İlkeleri

Taşıyıcı Sistem İlkeleri İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü Yapı ve Deprem Mühendisliği Çalışma Grubu BETONARME YAPILAR MIM 232 Taşıyıcı Sistem İlkeleri 2015 Bir yapı taşıyıcı sisteminin işlevi, kendisine uygulanan yükleri

Detaylı

TS 500 (2000): Betonarme yapıların hesap ve yapım kuralları TS 498: Yapı elemanlarının boyutlandırılmasında alınacak yüklerin hesap değerleri

TS 500 (2000): Betonarme yapıların hesap ve yapım kuralları TS 498: Yapı elemanlarının boyutlandırılmasında alınacak yüklerin hesap değerleri TS 500 (2000): Betonarme yapıların hesap ve yapım kuralları Bu standart betonarme yapı elemanları ve yapıların kullanım amaç ve süresine uygun güvenlikte tasarlanması hesaplanması, boyutlandırılması ve

Detaylı

Temeller. Onur ONAT Tunceli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli

Temeller. Onur ONAT Tunceli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli Temeller Onur ONAT Tunceli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli 1 Temel Nedir? Yapısal sistemlerin üzerindeki tüm yükleri, zemine güvenli bir şekilde aktaran yapısal elemanlara

Detaylı

34. Dörtgen plak örnek çözümleri

34. Dörtgen plak örnek çözümleri 34. Dörtgen plak örnek çözümleri Örnek 34.1: Teorik çözümü Timoshenko 1 tarafından verilen dört tarafından ankastre ve merkezinde P=100 kn tekil yükü olan kare plağın(şekil 34.1) çözümü 4 farklı model

Detaylı

SANDVİÇ PANEL MEKANİK DAYANIMI

SANDVİÇ PANEL MEKANİK DAYANIMI SANDVİÇ PANEL MEKANİK DAYANIMI Binaların çatı, cephe, iç bölme veya soğuk hava odalarında kaplama malzemesi olarak kullanılan sandviç panellerin hızlı montaj imkanı, yüksek yalıtım özelliklerinin yanısıra

Detaylı

BETONARME-I 3. Hafta. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli

BETONARME-I 3. Hafta. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli BETONARME-I 3. Hafta Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli 1 Betonun Nitelik Denetimi ile İlgili Soru Bir şantiyede imal edilen betonlardan alınan numunelerin

Detaylı

KOLEKSİYON A.Ş. TEKİRDAĞ MOBİLYA FABRİKASI DEPREM GÜVENLİĞİ VE GÜÇLENDİRME ÇALIŞMASI

KOLEKSİYON A.Ş. TEKİRDAĞ MOBİLYA FABRİKASI DEPREM GÜVENLİĞİ VE GÜÇLENDİRME ÇALIŞMASI KOLEKSİYON A.Ş. TEKİRDAĞ MOBİLYA FABRİKASI DEPREM GÜVENLİĞİ VE GÜÇLENDİRME ÇALIŞMASI Danyal KUBİN İnşaat Y. Mühendisi, Prota Mühendislik Ltd. Şti., Ankara Haluk SUCUOĞLU Prof. Dr., ODTÜ, Ankara Aydan SESKİR

Detaylı

İnşaat Mühendisleri İster yer üstünde olsun, ister yer altında olsun her türlü yapının(betonarme, çelik, ahşap ya da farklı malzemelerden üretilmiş)

İnşaat Mühendisleri İster yer üstünde olsun, ister yer altında olsun her türlü yapının(betonarme, çelik, ahşap ya da farklı malzemelerden üretilmiş) İnşaat Mühendisleri İster yer üstünde olsun, ister yer altında olsun her türlü yapının(betonarme, çelik, ahşap ya da farklı malzemelerden üretilmiş) tasarımından üretimine kadar geçen süreçte, projeci,

Detaylı

Nautilus kalıpları, yerinde döküm yapılarak, hafifletilmiş betonarme plak döşeme oluşturmak için geliştirilmiş kör kalıp sistemidir.

Nautilus kalıpları, yerinde döküm yapılarak, hafifletilmiş betonarme plak döşeme oluşturmak için geliştirilmiş kör kalıp sistemidir. Nautilus kalıpları, yerinde döküm yapılarak, hafifletilmiş betonarme plak döşeme oluşturmak için geliştirilmiş kör kalıp sistemidir. Mimari ve statik tasarım kolaylığı Kirişsiz, kasetsiz düz bir tavan

Detaylı

BÖLÜM 3 YAPI MEKANİĞİ ANABİLİM DALI

BÖLÜM 3 YAPI MEKANİĞİ ANABİLİM DALI BÖLÜM 3 YAPI MEKANİĞİ ANABİLİM DALI Yapı Mekaniği Anabilim Dalı, İnşaat Mühendisliği eğitiminde önemli pek çok mesleki dersi veren öğretim elemanlarını bünyesinde bulunduran önemli bir anabilim dalıdır.

Detaylı

BETONARME-II ONUR ONAT HAFTA-1 VE HAFTA-II

BETONARME-II ONUR ONAT HAFTA-1 VE HAFTA-II BETONARME-II ONUR ONAT HAFTA-1 VE HAFTA-II GENEL BİLGİLER Yapısal sistemler düşey yüklerin haricinde aşağıda sayılan yatay yüklerin etkisine maruz kalmaktadırlar. 1. Deprem 2. Rüzgar 3. Toprak itkisi 4.

Detaylı

ÇOK KATLI BİNALARIN DEPREM ANALİZİ

ÇOK KATLI BİNALARIN DEPREM ANALİZİ ÇOK KATLI BİNALARIN DEPREM ANALİZİ M. Sami DÖNDÜREN a Adnan KARADUMAN a a Selçuk Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Konya Özet Bu çalışmada elips, daire, L, T, üçgen,

Detaylı

ELASTİSİTE TEORİSİ I. Yrd. Doç Dr. Eray Arslan

ELASTİSİTE TEORİSİ I. Yrd. Doç Dr. Eray Arslan ELASTİSİTE TEORİSİ I Yrd. Doç Dr. Eray Arslan Mühendislik Tasarımı Genel Senaryo Analitik çözüm Fiziksel Problem Matematiksel model Diferansiyel Denklem Problem ile ilgili sorular:... Deformasyon ne kadar

Detaylı

YAPILARDA HASAR TESPĐTĐ-II

YAPILARDA HASAR TESPĐTĐ-II YAPILARDA HASAR TESPĐTĐ-II VII.Bölüm BETONARME YAPILARDA HASAR Konular 7.2. KĐRĐŞ 7.3. PERDE 7.4. DÖŞEME KĐRĐŞLERDE HASAR Betonarme kirişlerde düşey yüklerden dolayı en çok görülen hasar şekli açıklıkta

Detaylı

DİLATASYON DERZİ. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi

DİLATASYON DERZİ. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi DİLATASYON DERZİ Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi DİLATASYON DERZİ Yapının kendi ağırlığından ya da oturduğu zeminden

Detaylı

Üst yapı yüklerinin bir bölümü ya da tümünü zemin yüzünden daha derinlerdeki tabakalara aktaran

Üst yapı yüklerinin bir bölümü ya da tümünü zemin yüzünden daha derinlerdeki tabakalara aktaran Üst yapı yüklerinin bir bölümü ya da tümünü zemin yüzünden daha derinlerdeki tabakalara aktaran temel derinliği/temel genişliği oranı genellikle 4'den büyük olan temel sistemleri derin temeller olarak

Detaylı

REZA SHIRZAD REZAEI 1

REZA SHIRZAD REZAEI 1 REZA SHIRZAD REZAEI 1 Tezin Amacı Köprü analiz ve modellemesine yönelik çalışma Akberabad kemer köprüsünün analizi ve modellenmesi Tüm gerçek detayların kullanılması Kalibrasyon 2 KEMER KÖPRÜLER Uzun açıklıklar

Detaylı

4. HAFTA TEMELLER, DUVARLAR, KEMERLER, TONOZLAR VE KUBBELER

4. HAFTA TEMELLER, DUVARLAR, KEMERLER, TONOZLAR VE KUBBELER ANKARA ÜNİVERSİTESİ UYGULAMALI BİLİMLER FAKÜLTESİ GAYRİMENKUL GELİŞTİRME VE YÖNETİMİ BÖLÜMÜ GGY 214 YAPI BİLGİSİ VE MALİYET ANALİZLERİ DERSİ Dersin Sorumlu Öğretim Üyesi: Doç. Dr. Arzuhan Burcu GÜLTEKİN

Detaylı

Kesit Tesirleri Tekil Kuvvetler

Kesit Tesirleri Tekil Kuvvetler Statik ve Mukavemet Kesit Tesirleri Tekil Kuvvetler B ÖĞR.GÖR.GÜLTEKİN BÜYÜKŞENGÜR Çevre Mühendisliği Mukavemet Şekil Değiştirebilen Cisimler Mekaniği Kesit Tesiri ve İşaret Kabulleri Kesit Tesiri Diyagramları

Detaylı

ÇELİK YAPILAR 7 ÇELİK İSKELETTE DÖŞEMELER DÖŞEMELER DÖŞEMELER DÖŞEMELER. DÖŞEMELER Yerinde Dökme Betonarme Döşemeler

ÇELİK YAPILAR 7 ÇELİK İSKELETTE DÖŞEMELER DÖŞEMELER DÖŞEMELER DÖŞEMELER. DÖŞEMELER Yerinde Dökme Betonarme Döşemeler Döşemeler, yapının duvar, kolon yada çerçeve gibi düşey iskeleti üzerine oturan, modülasyon ızgarası üzerini örterek katlar arası ayırımı sağlayan yatay levhalardır. ÇELİK YAPILAR 7 ÇELİK İSKELETTE Döşemeler,

Detaylı

YIĞMA YAPI TASARIMI ÖRNEK BİR YIĞMA SİSTEMİN İNCELENMESİ

YIĞMA YAPI TASARIMI ÖRNEK BİR YIĞMA SİSTEMİN İNCELENMESİ 13.04.2012 1 ÖRNEK BİR YIĞMA SİSTEMİN İNCELENMESİ 2 ÇENGEL KÖY DE BİR YIĞMA YAPI KADIKÖY DEKİ YIĞMA YAPI 3 Genel Bilgiler Yapı Genel Tanımı Kat Sayısı: Bodrum+3 kat+teras kat Kat Oturumu: 9.80 X 15.40

Detaylı

MUKAVEMET FATİH ALİBEYOĞLU

MUKAVEMET FATİH ALİBEYOĞLU MUKAVEMET FATİH ALİBEYOĞLU Rijit Cisimler Mekaniği Statik Dinamik Şekil Değiştiren Cisimler Mekaniği (MUKAVEMET) Akışkanlar Mekaniği STATİK: Dış kuvvetlere maruz kalmasına rağmen durağan halde, yani dengede

Detaylı

KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği

KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Başlık KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Tanım İki veya daha fazla malzemenin, iyi özelliklerini bir araya toplamak ya da ortaya yeni bir özellik çıkarmak için, mikro veya makro seviyede

Detaylı

YAPI STATİĞİ MESNETLER

YAPI STATİĞİ MESNETLER YAPI STATİĞİ MESNETLER Öğr.Gör. Gültekin BÜYÜKŞENGÜR STATİK Kirişler Yük Ve Mesnet Çeşitleri Mesnetler Ve Mesnet Reaksiyonları 1. Kayıcı Mesnetler 2. Sabit Mesnetler 3. Ankastre (Konsol) Mesnetler 4. Üç

Detaylı

Gerilme. Bölüm Hedefleri. Normal ve Kayma gerilmesi kavramının anlaşılması Kesme ve eksenel yük etkisindeki elemanların analiz ve tasarımı

Gerilme. Bölüm Hedefleri. Normal ve Kayma gerilmesi kavramının anlaşılması Kesme ve eksenel yük etkisindeki elemanların analiz ve tasarımı Gerilme Bölüm Hedefleri Normal ve Kayma gerilmesi kavramının anlaşılması Kesme ve eksenel yük etkisindeki elemanların analiz ve tasarımı Copyright 2011 Pearson Education South sia Pte Ltd GERİLME Kesim

Detaylı

Gazbeton Duvar ve Döşeme Elemanları ile İnşa Edilen Az Katlı Konut Binalarının Deprem Güvenliği*

Gazbeton Duvar ve Döşeme Elemanları ile İnşa Edilen Az Katlı Konut Binalarının Deprem Güvenliği* Gazbeton Duvar ve Döşeme Elemanları ile İnşa Edilen Az Katlı Konut Binalarının Deprem Güvenliği* Dr.Haluk SESİGÜR Yrd.Doç.Dr. Halet Almıla BÜYÜKTAŞKIN Prof.Dr.Feridun ÇILI İTÜ Mimarlık Fakültesi Giriş

Detaylı

Mukavemet 1. Fatih ALİBEYOĞLU. -Çalışma Soruları-

Mukavemet 1. Fatih ALİBEYOĞLU. -Çalışma Soruları- 1 Mukavemet 1 Fatih ALİBEYOĞLU -Çalışma Soruları- Soru 1 AB ve BC silindirik çubukları şekilde gösterildiği gibi, B de kaynak edilmiş ve yüklenmiştir. P kuvvetinin büyüklüğünü, AB çubuğundaki çekme gerilmesiyle

Detaylı

GEBZE TEKNİK ÜNİVERİSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ MİMARLIK BÖLÜMÜ

GEBZE TEKNİK ÜNİVERİSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ MİMARLIK BÖLÜMÜ GEBZE TEKNİK ÜNİVERİSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ MİMARLIK BÖLÜMÜ MİM 142 YAPI BİLGİSİ I Prof.Dr.Nilay COŞGUN Arş.Gör. Seher GÜZELÇOBAN MAYUK Arş.Gör. Fazilet TUĞRUL Arş.Gör.Ayşegül ENGİN Arş.Gör. Selin ÖZTÜRK

Detaylı

MUKAVEMET TEMEL İLKELER

MUKAVEMET TEMEL İLKELER MUKAVEMET TEMEL İLKELER Temel İlkeler Mukavemet, yük etkisi altındaki cisimlerin gerilme ve şekil değiştirme durumlarının, iç davranışlarının incelendiği uygulamalı mekaniğin bir dalıdır. Buradaki cisim

Detaylı

Basınç deneyi sonrası numunelerdeki uygun kırılma şekilleri:

Basınç deneyi sonrası numunelerdeki uygun kırılma şekilleri: Standart deney yöntemi (TS EN 12390-3): En yaygın olarak kullanılan deney yöntemidir. Bu yöntemin uygulanmasında beton standartlarında belirtilen boyutlara sahip standart silindir (veya küp) numuneler

Detaylı

Sıvı Depolarının Statik ve Dinamik Hesapları

Sıvı Depolarının Statik ve Dinamik Hesapları Sıvı Depolarının Statik ve Dinamik Hesapları Bu konuda yapmış olduğumuz yayınlardan derlenen ön bilgiler ve bunların listesi aşağıda sunulmaktadır. Bu başlık altında depoların pratik hesaplarına ilişkin

Detaylı

23 HAZİRAN 2011 ELAZIĞ-MADEN DEPREMİNDE MEYDANA GELEN YAPISAL HASARLARIN NEDENLERİ

23 HAZİRAN 2011 ELAZIĞ-MADEN DEPREMİNDE MEYDANA GELEN YAPISAL HASARLARIN NEDENLERİ ÖZET: 23 HAZİRAN 2011 ELAZIĞ-MADEN DEPREMİNDE MEYDANA GELEN YAPISAL HASARLARIN NEDENLERİ T.S. Köksal 1 ve İ. Günbey 2 1 İnşaat Yüksek Mühendisi, Deprem Dairesi Başkanlığı, Başbakanlık Afet ve Acil Durum

Detaylı

RİSKLİ YAPILARIN TESPİT EDİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR. 4- Özel Konular

RİSKLİ YAPILARIN TESPİT EDİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR. 4- Özel Konular RİSKLİ YAPILARIN TESPİT EDİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR 4- Özel Konular Konular Kalibrasyonda Kullanılan Binalar Bina Risk Tespiti Raporu Hızlı Değerlendirme Metodu Sıra Dışı Binalarda Tespit 2 Amaç RYTE yönteminin

Detaylı

TAŞIYICI SİSTEM TASARIMI 1 Prof. Dr. Görün Arun

TAŞIYICI SİSTEM TASARIMI 1 Prof. Dr. Görün Arun Dolu Gövdeli Kirişler TAŞIYICI SİSTEM TASARIMI 1 Prof Dr Görün Arun 072 ÇELİK YAPILAR Kirişler, Çerçeve Dolu gövdeli kirişler: Hadde mamulü profiller Levhalı yapma en-kesitler Profil ve levhalarla oluşturulmuş

Detaylı

Birleşim Araçları Prof. Dr. Ayşe Daloğlu Karadeniz Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Birleşim Araçları Prof. Dr. Ayşe Daloğlu Karadeniz Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Birleşim Araçları Birleşim Araçları Çelik yapılar çeşitli boyut ve biçimlerdeki hadde ürünlerinin kesilip birleştirilmesi ile elde edilirler. Birleşim araçları; Çözülebilen birleşim araçları (Cıvata (bulon))

Detaylı

Hafta_3. INM 405 Temeller. Temel Türleri-Yüzeysel temeller. Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN.

Hafta_3. INM 405 Temeller. Temel Türleri-Yüzeysel temeller. Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN. Hafta_3 INM 405 Temeller Temel Türleri-Yüzeysel temeller Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com TEMELLER Hafta Konular 1 Ders Amacı-İçeriği, Zemin İnceleme Yöntemleri 2

Detaylı

BACALAR. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi

BACALAR. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi BACALAR Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi BACALAR Yapılarda, kirli havayı dışarı atma, binaya temiz hava temin etme,

Detaylı

Kitabın satışı yapılmamaktadır. Betonarme Çözümlü Örnekler adlı kitaba üniversite kütüphanesinden erişebilirsiniz.

Kitabın satışı yapılmamaktadır. Betonarme Çözümlü Örnekler adlı kitaba üniversite kütüphanesinden erişebilirsiniz. Kitap Adı : Betonarme Çözümlü Örnekler Yazarı : Murat BİKÇE (Öğretim Üyesi) Baskı Yılı : 2010 Sayfa Sayısı : 256 Kitabın satışı yapılmamaktadır. Betonarme Çözümlü Örnekler adlı kitaba üniversite kütüphanesinden

Detaylı

EK-2 BERGAMA OVACIK ALTIN İŞLETMESİ TÜBİTAK RAPORU ELEŞTİRİSİ NE İLİŞKİN GÖRÜŞLER

EK-2 BERGAMA OVACIK ALTIN İŞLETMESİ TÜBİTAK RAPORU ELEŞTİRİSİ NE İLİŞKİN GÖRÜŞLER EK- BERGAMA OVACIK ALTIN İŞLETMESİ TÜBİTAK RAPORU ELEŞTİRİSİ NE İLİŞKİN GÖRÜŞLER Rüştü GÜNER (İnş. Y. Müh.) TEMELSU Uluslararası Mühendislik Hizmetleri A.Ş. ) Varsayılan Zemin Parametreleri Ovacık Atık

Detaylı

BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM

BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM TDY 2007 Öğr. Verildi BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM Deprem bölgelerinde yapılacak yeni binalar ile deprem performansı değerlendirilecek veya güçlendirilecek

Detaylı

29. Düzlem çerçeve örnek çözümleri

29. Düzlem çerçeve örnek çözümleri 9. Düzlem çerçeve örnek çözümleri 9. Düzlem çerçeve örnek çözümleri Örnek 9.: NPI00 profili ile imal edilecek olan sağdaki düzlem çerçeveni normal, kesme ve moment diyagramları çizilecektir. Yapı çeliği

Detaylı

YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı. Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR. Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN

YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı. Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR. Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN İçten Destekli Kazılar İçerik: Giriş Uygulamalar Tipler Basınç diagramları Tasarım Toprak Basıncı Diagramı

Detaylı

ANALİZ YÖNTEMLERİ. Şevlerin duraylılığı kaya mekaniği ve geoteknik bilim dallarının en karmaşık konusunu oluşturmaktadır.

ANALİZ YÖNTEMLERİ. Şevlerin duraylılığı kaya mekaniği ve geoteknik bilim dallarının en karmaşık konusunu oluşturmaktadır. ŞEV STABİLİTESİ VE GÜVENSİZ ŞEVLERİN İYİLEŞTİRİLMESİ Y.Doç.Dr. Devrim ALKAYA PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ŞEVLERİN DURAYLILIĞI Şevlerin duraylılığı kaya mekaniği ve geoteknik bilim

Detaylı

CEPHE KAPLAMA KILAVUZU

CEPHE KAPLAMA KILAVUZU CEPHE KAPLAMA KILAVUZU STONITE TERASTONE STONITE Terastone yüzey kaplamaları yapısına giren materyallerin estetik ve mekanik özelliklerini öne çıkaran doğal bir üründür. Üretiminde kullanılan İtalyan Breton

Detaylı

BETONARME YAPILARDA BETON SINIFININ TAŞIYICI SİSTEM DAVRANIŞINA ETKİSİ

BETONARME YAPILARDA BETON SINIFININ TAŞIYICI SİSTEM DAVRANIŞINA ETKİSİ BETONARME YAPILARDA BETON SINIFININ TAŞIYICI SİSTEM DAVRANIŞINA ETKİSİ Duygu ÖZTÜRK 1,Kanat Burak BOZDOĞAN 1, Ayhan NUHOĞLU 1 duygu@eng.ege.edu.tr, kanat@eng.ege.edu.tr, anuhoglu@eng.ege.edu.tr Öz: Son

Detaylı

TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Bölüm-4 MALZEMELERDE ÇEKME-BASMA - KESME GERİLMELERİ VE YOUNG MODÜLÜ. 4.1. Malzemelerde Zorlanma ve Gerilme Şekilleri

TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Bölüm-4 MALZEMELERDE ÇEKME-BASMA - KESME GERİLMELERİ VE YOUNG MODÜLÜ. 4.1. Malzemelerde Zorlanma ve Gerilme Şekilleri Bölüm-4 MALZEMELERDE ÇEKME-BASMA - KESME GERİLMELERİ VE YOUNG MODÜLÜ 4.1. Malzemelerde Zorlanma ve Gerilme Şekilleri Malzemeler genel olarak 3 çeşit zorlanmaya maruzdurlar. Bunlar çekme, basma ve kesme

Detaylı

SARILMIŞ VE GELENEKSEL TİP YIĞMA YAPILARIN DEPREM DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ. Ali URAL 1

SARILMIŞ VE GELENEKSEL TİP YIĞMA YAPILARIN DEPREM DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ. Ali URAL 1 SARILMIŞ VE GELENEKSEL TİP YIĞMA YAPILARIN DEPREM DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ Ali URAL 1 aliural@ktu.edu.tr Öz: Yığma yapılar ülkemizde genellikle kırsal kesimlerde yoğun olarak karşımıza çıkmaktadır.

Detaylı

İnşaat Müh. Giriş. Konu: ÇELİK YAPILAR. İnşaat Müh. Giriş Dersi Konu: Çelik Yapılar 1

İnşaat Müh. Giriş. Konu: ÇELİK YAPILAR. İnşaat Müh. Giriş Dersi Konu: Çelik Yapılar 1 İnşaat Müh. Giriş Konu: ÇELİK YAPILAR İnşaat Müh. Giriş Dersi Konu: Çelik Yapılar 1 BALIKESİR Ü. MÜH. FAKÜLTESİ İnşaat Müh. Bölümü Çelik Yapı Dersleri Çelik Yapılar-I (Zorunlu ders, 3. sınıf I. Dönem)

Detaylı

Yeni Deprem Yönetmeliği ve İstinat Yapıları Hesaplarındaki Değişiklikler

Yeni Deprem Yönetmeliği ve İstinat Yapıları Hesaplarındaki Değişiklikler İnşaat Mühendisleri Odası Denizli Şubesi istcad istinat Duvarı Yazılımı & Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği nin İstinat Yapıları Hakkındaki Hükümleri Yeni Deprem Yönetmeliği ve İstinat Yapıları Hesaplarındaki

Detaylı