Algıyı yönetmek iletişimi de yönetmektir.

Transkript

1

2 TANIM: Bireyin duyumları ve olayları anlamlı bir dünya deneyimine dönüştürmek amacıyla yorumlanması ve düzenlenmesi olarak tanımlanır. * (Lindsay ve Norman 1977) ALGI YÖNETİMİ ise; hedef kitlenin görüşlerini etkilemek için yapılan aktivitelerin tamamını içerir. Algıyı yönetmek iletişimi de yönetmektir.

3 KADINLAR ve ERKEKLER NASIL ALGILIYOR?

4 PEKİ GÖRDÜĞÜMÜZÜ NASIL ALGILIYORUZ? Güzel bir kadın profili mi? Ağacın dallarına uçan ve yavrularına mama taşıyan kuşların resmi mi? mler/gorsel

5 Mantık ikna eder ancak duygular motive eder. Algıyı yönetebilmek için hedef kitlenin motive edilmesi ve duyusal iletişim kurulması gereklidir.

6 GİRİŞ Hastalık Algısı; hastalık durumunun bilişsel görünümü olarak tanımlanmaktadır. Hastalığı anlamak ve baş etmek için insanlar kişisel deneyimleri, bilgileri, değerleri, inaçları ve gereksinimleri ışığında hastalıklarını açıklamaya çalışırlar.* Hastanın birey olarak hastalığına ilişkin yorumu, algısı ve değerlendirmeleri, ortaya koyduğu duygusal ve davranışsal tepkileri, baş etme biçimi, psikososyal zorlanma psikiyatrik bozukluk gelişimi ve yaşam kalitesini belirleyici unsurlardır. *(Brown ve ark 1988;Lipowski 1981; Kocaman ve ark 2007)

7 Eğitimin kasıtlı ve istendik olması, eğitimin belirlenmiş bir hedefe yönelik olması ve bu amaç için gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu süreçte bireyin daha önceden var olan davranışında değişiklik meydana gelebileceği gibi daha önce hiç göstermediği bir davranışı da göstermeye başlayabilir. Hasta eğitimi; Sağlığı iyileştirmek amacıyla hasta davranışlarını etkileyerek bilgi, beceri ve tavırlarını değiştirmek olarak tanımlanabilir.* * ABD Aile hekimleri Eğiticileri Topluluğu

8 AMAÇ Bu çalışma ; Periton Diyalizi (PD) uygulayan hastaların PD ile ilgili sorunlarını algılama, değerlendirme, soruna yönelik çözüm bulabilme ve uygulayabilme kapasitelerinin eğitim öncesi ve eğitim sonrasındaki durumunu belirlemek amacıyla planlanmıştır.

9 Araştırmanın evrenini merkezimizde PD diyaliz tedavisi alan hastalar, örneklemini ise; *araştırmaya alınma kriterlerine uygun, katılmayı kabul eden, 36 hasta oluşturmuştur. >18 yaş 18 KADIN Katılmayı kabul eden *Hasta Grubu >3 Aydan uzun süredir 18 ERKEK

10 Araştırmanın Etik yönü; Diyaliz merkezinin bağlı bulunduğu RTS Genel Merkezi nin Tıbbi Danışma Kurulun dan yazılı onay alındıktan sonra hastalardan da izin alınmıştır.

11 Veri toplama araçları ; Çalışma ya PD tedavisinde yaşanan sorunları gözden geçirerek başladık, Çalışma öncesi tarafımızdan belirlenen sorunlara yönelik power point hasta eğitim sunumlarını hazırladık. Sonrasında 20 sorudan oluşan bir anket hazırladık ve bunu kullandık. (eğitim öncesi ve sonrası) Çalışmaya başlamadan önce de pilot anket yaparak test ettik. çalışması

12 Tedavinin sorunsuz devam etmesinde önemli yeri olan Ana konuları belirledik. * Peritonit *KÇYE *PD Uygulamaları *KÇYE (Kateter Çıkış Yeri Enfeksiyonları)

13 PERİTONİT İLE İLGİLİ TOPLAM 6 SORU SORDUK. 1. Diyaliz yaptığınızda çıkan sıvınız bulanık ise hangisini düşünürsünüz? PD HEMŞİRESİ CEVAP a. Yeterli su içmediğim için bulanık olabilir? b. Bir gün önceki yediklerimle ilgili olabilir? c. Peritonit (mikrop kapmış) olabilirim.? d. Üşütmüş olabilirim?

14 PERİTONİT İLE İLGİLİ TOPLAM 6 SORU SORDUK 2. Karın ağrısı,bulantı ve kusma şikayetiniz olduğunda ne düşünürsünüz? PD HEMŞİRESİ CEVAP a. Peritonit (Mikrop kapma ) olduğumu düşünürüm b. Kabız olduğumu düşünürüm. c. Gaz şikayetim olduğunu düşünürüm. d. İshal olduğumu düşünürüm. e. Hepsi.

15 *KÇYE İLE İLGİLİ TOPLAM 6 SORU SORDUK. *Katater çıkış yeri (KÇY) karnımızda sağda veya solda deri altında kataterin çıktığı yerdir. CEVAP a) Doğru ( X ) b) Yanlış ( ) c) Bilmiyorum ( ) PD HEMŞİRESİ

16 *KÇYE İLE İLGİLİ TOPLAM 6 SORU SORDUK. Katater çıkış yeri enfeksiyonunu (KÇYE) nasıl anlarız? PD HEMŞİRESİ CEVAP a) Çıkış yerinde ve çevresinde kızarıklık varsa, b) Çıkış yerinde ve çevresinde ağrı varsa, c) Çıkış yerinde sarı akıntı varsa, d) Hepsi.

17 DİYALİZ UYGULAMALARIYLA İLGİLİ TOPLAM 8 SORU SORDUK. El yıkama işlemini ne ile ve ne kadar sürede yıkıyorsunuz? PD HEMŞİRESİ CEVAP a) Sıvı sabun ile 1 dakika b) Kalıp sabun ile 3 dakika c) El dezenfektanı ile 1 dakika d) Antibakteriyel sabun ile 3 dakika

18 DİYALİZ UYGULAMALARIYLA İLGİLİ TOPLAM 8 SORU SORDUK. Aşağıdakileri DOĞRU (D) ve YANLIŞ (Y) olarak işaretleyiniz. CEVAP a) Diyalize maske takmadan başlarım ; devam ederim. ( Y ) b) Mini kapağım yere düştü, alır kullanırım ( Y ) c) Oda temizliğimi haftada bir yaparım,zaten sadece ben kullanıyorum ( Y ) d) Aynı maskeyi bir hafta kullanabilirim. ( Y ) e) Ellerimi bir kere yıkarım ( Y ) f) Kış mevsiminde diyaliz odama halı serebilirim. ( Y ) PD HEMŞİRESİ

19 Rastgele seçilen 4-5 kişilik hasta grupları oluşturduk. Eğitim öncesi hastalara ne yapacağımızı anlattık ve sonrasında tekrardan anket doldurmalarını istedik.

20 Moladan sonra dakikalık hasta eğitim sunumunu bir grup eğitimi şeklinde gerçekleştirdik. Eğitim sonrasında toplam 20 soruluk aynı anketi, tekrardan yanıtlamalarını istedik. Tüm görüşmelerimizi yüz yüze gerçekleştirdik.

21 Her sorunun değerlendirmesinde puanlama sistemi kullandık ve her sorunun puan değerini de 5 puan olarak belirledik ve öyle değerlendirdik. (100 puan üzerinden) Verilerin Analizini ise ; Sayı, puanlama, yüzdelik ve ortalama dağılımları ile değerlendirdik.

22 % Tablo-I de Demografik verilerimizin Özeti yer almaktadır. Tablo-1 % Kadın % 50 Erkek % 50 * yas %38,2 *İlkokul mezunu %61,8 Diyaliz yılı 0-5 yıl % 75 *Bireysel Yeterlilik Tedavi kim tarafından yapılıyor Kendisi %73 90,0% 70,0% 50,0% 30,0% 10,0% -10,0% BİREYSEL YETERLİLİK (YARDIMCI VARLIĞI ) n:27 KENDİSİ YAPIYOR *Bireysel Yeterlilik VAR/YOK VAR VAR-TAM BAĞIMLI 73,5% 5,9% 14,7% 5,9%

23 % % % % Tablo-2 Cinsiyet Tablo-3 Yaş Grubu 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% ERKEK KADIN ERKEK KADIN CİNSİYET 50,0% 50,0% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% YAŞ GRUBU 29% 38,2% 24% 14,7% Tablo-4 Eğitim Durumu Tablo-5 Diyaliz Yılına Göre 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% OKUR YAZAR DEĞİL OKUR YAZAR İLKOK UL ORTA OKUL LİSE ÜNİVE RSİTE EĞİTİM DURUMU 5,9% 2,9% 61,8% 14,7% 14,7% 5,9% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% DİYALİZ YILINA GÖRE 75% 3% 19% 3%

24 % Doğru Cevap % 180% 160% 140% 120% 77% 69% 100% 62% 80% 60% 40% 56% 67% 67% 20% 0% PERİTONİT KÇYE (Kateter Çıkış Yeri DİYALİZ UYGULAMALARI Enfeksiyonu ) SONRA 62% 77% 69% ÖNCE 56% 67% 67%

25 Hastalara Peritonit bilgi düzeyi ile ilgili 6 soru sorduk ; Yaş ve cinsiyete göre ilişkilendirdiğimizde eğitim öncesi %56 olan bilgi düzeyi, sonrasında %62 ye yükseldi. Bu oran beklentimizin altında bir sonuçtu yaş &erkek hasta grubundaki oranın %36 dan %50 ye yükselmesini ise anlamlı bir sonuç olarak değerlendirdik. Kadın hasta grubunun genelinde ve özellikle yaş grubundaki artış ise beklentilerimizin üzerindeydi. Yaşlı hasta grubunda yardımcı desteğinin olmasının bu durumu etkileyen faktör olabileceği şeklinde yorumladık.

26 % 63% 62% 61% 60% 59% 58% 57% 62% 56% 55% 54% 56% 53% 52% ÖNCE SONRA PERİTONİT 56% 62%

27 Cinsiyete & Yaş grubuna göre Dağılım Kişi Sayısı 1.Diyaliz yaptığınızda çıkan sıvınız bulanık ise hangisini düşünürsünüz? 2.Sıvınızın bulanık olduğunu nasıl anlarsınız? 3.Karın ağrısı, bulantı ve kusma şikayetiniz olduğunda ne düşünürsünüz? 4.Sıvınız bulanık geldiğinde ne yapmalısınız? 5. Nasıl peritonit olurum? 6.Peritonit (mikrop)tedavisi nasıl yapılır? TOPLAM DOĞRU YAPAN KİŞİ % ÖNCE % ERKEK % % % % % KADIN % % % % % SONRA % ERKEK % % % % % KADIN % % % % %

28 Hastalara Peritonit bilgi düzeyi ile ilgili sorduğumuz 6 soruyla tedavi yılına göre incelediğimizde ; Tedavi Yılı Değerlendirmesi Kişi Sayısı 1.Diyaliz yaptığınızda çıkan sıvınız bulanık ise hangisini düşünürsünüz? 2.Sıvınızın bulanık olduğunu nasıl anlarsınız? 3.Karın ağrısı, bulantı ve kusma şikayetiniz olduğunda ne düşünürsünüz? 4.Sıvınız bulanık geldiğinde ne yapmalısınız? 5. Nasıl peritonit olurum? 6.Peritonit tedavisi nasıl yapılır? TOPLAM DOĞRU YAPAN KİŞİ % ÖNCE % 0-5 yıl % 6-10 yıl % yıl % yıl % SONRA % 0-5 yıl yıl % 6-10 yıl % yıl % yıl %

29 Hastalara Peritonit bilgi düzeyi ile ilgili sorduğumuz 6 soruyla Eğitim durumuna göre incelediğimizde ; Eğitim Durumuna göre dağılım Kişi Sayısı 1.Diyaliz yaptığınızda çıkan sıvınız bulanık ise hangisini düşünürsünüz? 3.Karın ağrısı, bulantı ve 2.Sıvınızın bulanık olduğunu nasıl anlarsınız? kusma şikayetiniz olduğunda ne düşünürsünüz? 4.Sıvınız bulanık geldiğinde ne yapmalısınız? 5. Nasıl peritonit olurum? 6.Peritonit tedavisi nasıl yapılır? TOPLAM DOĞRU YAPAN KİŞİ % ÖNCE % OKUMA YAZMA YOK % OKUR YAZAR % İLKOKUL % ORTAOKUL % LİSE % ÜNİVERSİTE % SONRA % OKUMA YAZMA YOK % OKUR YAZAR % İLKOKUL % ORTAOKUL % LİSE % ÜNİVERSİTE %

30 Hastalara *KÇYE (Kateter Çıkış Yeri Enfeksiyonu) bilgi düzeyi ile ilgili 6 soru sorduk ; Ortalama da bu kategoride %67 olan eğitim öncesi oran, eğitim sonrasında %77 oranı na yükseldi yaş erkek hastalarımızda eğitim öncesi %56 olan bilgi düzeyi eğitim sonrası %72 ye yükselmiş ve bu oran anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Kadın hastalarımızın ortalama %73-%85 olan oranın, yaş ve +75 yaş aralığında eğitim sonrası %100 oranında artmasını şaşırtıcı ve de eğitimin bu kategoride tam olarak algılandığı şeklinde değerlendirdik.

31 100% 80% 60% ÖNCE 40% 67% 77% SONRA 20% 0% ÖNCE SONRA KÇYE 67% 77%

32 Cinsiyete ve Yaş grubuna göre Dağılım Kişi Sayısı Katater çıkış yeri pansumanlarımız ne sıklıkla yapılmalıdır? Katater pansumanı yaparken hangi temizlik malzemesi kullanmalıyız? Katater çıkış yeri enfeksiyonunu nasıl anlarız? Katater çıkış yeri enfeksiyonu varlığında ne yapmalıyız? Kataterin karnımıza girdiği yer ile çıkış yeri arasındaki deri altına TÜNEL denir. TOPLAM DOĞRU YAPAN KİŞİ % ÖNCE % ERKEK % yaş % yaş % yaş % 75+ yaş % KADIN % yaş % yaş % yaş % 75+ yaş % SONRA % ERKEK % yaş % yaş % yaş % 75+ yaş % KADIN % yaş % yaş % yaş % 75+ yaş %

33 Hastalara KÇYE bilgi düzeyi ile ilgili sorduğumuz 6 soruyla tedavi yılına göre incelediğimizde ; Tedavi Yılı Değerlendirmesi Kişi Sayısı Katater çıkış yeri pansumanlarımız ne sıklıkla yapılmalıdır? Katater pansumanı yaparken hangi temizlik malzemesi kullanmalıyız? Katater çıkış yeri enfeksiyonunu nasıl anlarız? Katater çıkış yeri enfeksiyonu varlığında ne yapmalıyız? Kataterin karnımıza (peritona)girdiği yer ile çıkış yeri arasındaki deri altına TÜNEL denir. TOPLAM DOĞRU YAPAN KİŞİ % ÖNCE % 0-5 yıl % 6-10 yıl % yıl % yıl % SONRA % 0-5 yıl % 6-10 yıl % yıl % yıl %

34 Hastalara KÇYE bilgi düzeyi ile ilgili sorduğumuz 6 soruyla eğitim durumuna göre incelediğimizde ; Eğitim Durumuna göre dağılım Kişi Sayısı Katater çıkış yeri pansumanlarımız ne sıklıkla yapılmalıdır? Katater pansumanı yaparken hangi temizlik malzemesi kullanmalıyız? Katater çıkış yeri enfeksiyonunu nasıl anlarız? Katater çıkış yeri enfeksiyonu varlığında ne yapmalıyız? Kataterin karnımıza girdiği yer ile çıkış yeri arasındaki deri altına TÜNEL denir. TOPLAM DOĞRU YAPAN KİŞİ % ÖNCE % OKUMA YAZMA YOK % OKUR YAZAR % İLKOKUL % ORTAOKUL % LİSE % ÜNİVERSİTE % SONRA % OKUMA YAZMA YOK % OKUR YAZAR % İLKOKUL % ORTAOKUL % LİSE % ÜNİVERSİTE %

35 Hastalara Diyaliz İşlemi Uygulamaları ile ilgili 8 soru sorduk ; Doğru yanıt oranının oldukça düşük gerçekleşmesi beklentilerimizin altındaydı. Eğitim öncesi %67 olan oranın sonrası %69 oranına yükseldiği gözlemlendi. Kadın hasta grubu ise yine erkek hasta grubuna göre kıyaslandığında hem eğitim öncesi hemde sonrasında yüksek puan elde ettiler. Dikkat çeken bir diğer husus ise de >75 yaş erkek hastalarımızda ki eğitim sonrası %81 lik artışın olmasıydı.

36 % 80% 75% 70% 65% 60% 67% 69% 55% 50% ÖNCE SONRA DİYALİZ UYGULAMALARI 67% 69%

37 Cinsiyete ve Yaş grubuna göre Dağılım Kişi Sayısı 1.Sıvının içerisinde fibrin (iplikçik) görüdüğünüzde hangisini yapmamalıyız? 2. Makine ile diyaliz yapan hastaların aşağıdakilerden hangisini yapmaları yanlıştır? 3.Diyaliz sıvı torbasının delik olması halinde aşağıdakilerden hangisini yapmak doğru olur, işaretleyiniz.? 4.Aşağıdakileri DOĞRU (D) ve YANLIŞ (Y) olarak işaretleyiniz. 5.El yıkama işlemini ne ile ve ne kadar sürede yıkıyorsunuz? 6.Diyaliz hastaları evlerinde hangi hayvana bakabilirler? 7.Diyaliz odasının temizliğini nasıl ve ne sıklıkla yapıyorsunuz? 8.Maskeyi ne kadar sıklıkla değiştiriyor sunuz? TOPLAM DOĞRU YAPAN KİŞİ % ÖNCE % ERKEK % yaş % yaş % yaş % 75+ yaş % KADIN % yaş % yaş % yaş % 75+ yaş % SONRA % ERKEK % yaş % yaş % yaş % 75+ yaş % KADIN % yaş % yaş % yaş % 75+ yaş %

38 Tedavi Yılı Değerlendirmesi 1.Sıvının içerisinde fibrin Kişi (iplikçik) Sayısıgörüdüğünüzde hangisini yapmamalıyız? 2.Makine ile diyaliz yapan hastaların aşağıdakilerde n hangisini yapmaları yanlıştır? 3.Diyaliz sıvı 5.El yıkama 6.Diyaliz 7.Diyaliz torbasının delik 4.Aşağıdakile 8.Maskeyi işlemini ne hastaları odasının olması halinde ri DOĞRU (D) ne kadar ile ve ne evlerinde temizliğini aşağıdakilerden ve YANLIŞ (Y) sıklıkla kadar sürede hangi nasıl ve ne hangisini yapmak olarak değiştiriyor yıkıyor hayvana sıklıkla yapıyor doğru işaretleyiniz. sunuz? sunuz? bakabilirler? sunuz? olur,işaretleyiniz. TOPLAM DOĞRU YAPAN KİŞİ SAYISI ÖNCE % 0-5 yıl % yıl % yıl % 6-10 yıl % SONRA % 0-5 yıl % yıl % yıl % 6-10 yıl %

39 Eğitim Durumuna göre dağılım 1.Sıvının içerisinde fibrin (iplikçik) Kişi görüdüğünüzde Sayısı hangisini yapmamalıyız? 2.Makine ile diyaliz yapan hastaların aşağıdakilerde n hangisini yapmaları yanlıştır? 3.Diyaliz sıvı torbasının delik olması halinde 4.Aşağıdakile 5.El yıkama ri DOĞRU (D) işlemini ne ve YANLIŞ (Y) ile ve ne 6.Diyaliz hastaları evlerinde 7.Diyaliz odasının temizliğini aşağıdakilerden olarak kadar sürede hangi nasıl ve ne hangisini yapmak işaretleyiniz. yıkıyorsunuz? hayvana sıklıkla doğru bakabilirler? yapıyorsunuz olur,işaretleyiniz. 8.Maskeyi ne kadar sıklıkla değiştiriyors unuz? TOPLAM DOĞRU YAPAN KİŞİ % ÖNCE % İLKOKUL % LİSE % OKUMA YAZMA YOK % OKUR YAZAR % ORTAOKUL % ÜNİVERSİTE % SONRA % İLKOKUL % LİSE % OKUMA YAZMA YOK % OKUR YAZAR % ORTAOKUL % ÜNİVERSİTE %

40 PD ile ilgili sorunları algılama, değerlendirme,soruna yönelik çözümleri bulabilme ve uygulayabilmede kadın hastalar,erkek hastalar oranla daha yüksek oranda iyileşme göstemişlerdir. PD tedavisi kolay uygulanabilir olmasından dolayı eğitim düzeyi tedaviyi etkilememektedir. Diyaliz yılı,hastaların eğitimi alma konusunda etkin değildir.

41 Peritonit her dönemde en önemli sorun olarak karşımızdadır. ISPD eğitim klavuzunun önerdiği gibi;eğitim hastanın kişisel özelliklerine göre düzenli ve sürekli olarak yapılmalıdır. Diyaliz tedavilerinin sorunlarının engellenmesinde Düzenli ev ziyaretlerinin yerinin ne denli önemli olduğunu bir kez daha görmüş olduk. Anket sonuçları hastalarla birlikte değerlendirilmeli, hatalar tanımlanmalı ve üzerinde konuşulmalıdır.

42 Eğer bir bireye olması gerektiği ve olabileceği bir insan gibi davranırsanız olması gereken ve olabileceği insan olur (Goethe )

43

44

45 SORU SINIFLANDIRMA.docx RTS İZMİR Data Yorumları.xlsx