Sıcak ve Futbolcu Sağlığı. Gülfem ERSÖZ M.D

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Sıcak ve Futbolcu Sağlığı. Gülfem ERSÖZ M.D"

Si̇mge Özbek
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Sıcak ve Futbolcu Sağlığı Gülfem ERSÖZ M.D 1

Farklı Organizasyonlarda Ortam Koşulları Pekin 2008 Hava Sıcaklığı: 28-30 C

2 Farklı Organizasyonlarda Ortam Koşulları Pekin 2008 Hava Sıcaklığı: C Bağıl Nem Oranı Atina 60-90% Hava Sıcaklığı: C Bağıl Nem Oranı: 30-40% 2

3 Farklı Organizasyonlarda Ortam Koşulları A.B.D 1994 Hava Sıcaklığı:?? Bağıl Nem Oranı:?? 3

4 Farklı Organizasyonlarda Ortam Koşulları Güney Afrika 2010 Hava Sıcaklığı:?? Bağıl Nem Oranı:?? 4

5 Sonuçlar Performans Dayanıklılık Toparlanma Bilişsel özellikler Sağlık Dehidrasyon Kas krampları Isı çarpması 5

6 Sporcunun Performansı Üzerine Etkiler Sıcak Ortamda: Performans doğrudan etkilenir Bu etkilenme; Bireyseldir Her sporcunun kendine özgüdür Beceri düzeyinden bağımsızdır 6

7 Egzersiz fizyolojisi Sıcak ortamda egzersiz fizyolojisi 7

8 Kas krampları Sıcak Bitkinliği Sıcak Çarpması 8

9 Şiddetli Egzersiz Isı Oluşumunu İstirahate Göre Kat Artırır Kondüksiyon Konveksiyon Radyasyon Buharlaşma Egzersiz sırasında 5 dk.da vücut ısısı 1ºC yükselebilir 9

10 Ortam ısısı; Ortam ısısı > 28 ºC Nem oranı önemli Bireysel özellikler 21 ºC den itibaren risk oluşturabilir!! 10

11 NEM % HAVA SICAKLIĞI o C

12 Hipertermi: Vücut Isısının 37ºC (Core Temperature-Kor ısısı) Nasıl Ölçüyoruz; Ağız Koltuk Altı Cilt Kulak İçi Ösofagus Rektal Barsaktan ileti veren haplar(intestinal pill) 12

13 Sıcak Çarpması(Heat Stroke) Rektal Isı 40 ºC Organlarda Fonksiyon Bozukluğu M.S.S Bulguları Kalıcı Hasar!! Yaşamsal Risk!!!! 13

14 Vücut ısısını nasıl düşürebiliriz? 14

15 Buharlaşma ilkesi H 2 0 H 2 0 H

16 Buharlaşma ilkesi T C T C T C 16

17 Buharlaşma ilkesi H 2 0 H 2 0 H

18 Buharlaşma ilkesi T C T C T C 18

19 Oyuncu Eğitimi Hazırlayıcı koşullar Uyarıcı belirtiler Bireysel yatkınlık Olguların azaltılması 19

20 Bireysel Faktörler; Hiç bir ön belirti vermeden Vücut ısısı 41.9ºC -Amerikan futbolu -Uzun mesafe koşucuları -Futbolcular 20

21 Risk faktörleri I Vücut ağırlığı yüksek Fiziksel uygunluk düzeyi düşük Sıcak antrenmanı yapmamış(aklimatize olmamış) Geçmişte sıcak problemi yaşamış Uykusuz İlaç kullanan(diüretik & Antidepresan) 21

22 Risk Faktörleri II Güneş yanığı Cilt hastalığı Ter bezlerinde disfonksiyon 1 hafta içinde Ü.S.Y.E, G.E geçirmiş Ergenlik çağındaki Bir sebeple sıvı alamayan sporcular 22

23 Kas krampları I Kas krampları Kaslarda seyirme ve ağrı Artmış ter kaybı Terle birlikte tuz kaybı İlerlemiş dehidrasyon 23

24 Kas krampları II Elektrolit içeren sporcu içecekleri Kramp giren kaslara germe egzersizleri ve masaj Oyuncunun gölgede dinlendirilmesi Kramplı bölgeye buz uygulaması Tuzlu yiyecek içecek verilmesi 24

25 Sıcak Bitkinliği I Sıcak nedeni ile artan iş yükünü oyuncunun gerçekleştirememesi Tempo düşer Çok sık Sıvı kaybı V.A nın %

26 Sıcak Bitkinliği II Kan hacmi Kan basıncı Deri kan akımı Hipertermi Kalıcı hasar tanımlanmamış!!! 26

27 Sıcak Bitkinliği-Belirtiler I Sakarlık Halsizlik Baş ağrısı Bulantı 27

28 Sıcak Bitkinliği-Belirtiler II Baş dönmesi Baş boyun bölgesinde sıcaklık hissi Denge sorunları 28

29 Sıcak Bitkinliği-Belirtiler III Kusma Dil sürçmesi Aşırı uyarılabilirlik Solunumun hızlanması 29

30 Sıcak Bitkinliği-Belirtiler IV Kayıtsızlık,lakaytlık Ajitasyon Muhakeme yeteneğinde bozulma Bilinç bulanıklığı(entelektüel seviye ) 30

31 Sıcak Bitkinliği-Belirtiler V Önlenebilir!!! Farkedilerek bu safhada serinletmek çok önemli 31

32 Riskleri azaltmak mümkün mü? 1-Sıvı alımı? 2-Su ile soğutma? 3-Buz uygulaması? 4-Aklimatizasyon? 5-Önceden soğutma? 32

33 Riskleri azaltmak mümkün mü? 1-Sıvı alımı? Dehidrasyonu önler mi?= Evet Vücut ısısını düşürür mü? T C = Hayır 1 litre 15 C su => Tc 38.7 C ( 0.3 C) 33

34 Riskleri azaltmak mümkün mü? 2-Su ile soğutma? Konveksiyon Buharlaşma için hava kuru olmalı 34

35 Riskleri azaltmak mümkün mü? 3-Buz uygulaması? Vazokonstriksiyon Deri kan akımı 35

36 4-Aklimatizasyon Temel ilke: Antrenmanların uygun ısı ve nemli ortamda yapılması Bu dönemin yarışma öncesi döneme denk gelmesi 36

37 4-Aklimatizasyon Uygun ısıda gün Günde dk.süren Yüklenme şiddetinin artırıldığı antrenman programı 37

38 Degradizasyon Sağlık risk eşiği Performans düşüş eşiği Egzersiz süresi 38

39 Degradizasyon Sağlık risk eşiği Performans risk eşiği Egzersiz süresi 39

40 Degradizasyon Sağlık risk eşiği Performans risk eşiği aklimatizasyon Egzersiz süresi 40

41 5-Önceden soğutma Temel ilke: Egzersiz öncesi dönemde vücut ısısını düşürmek 41

42 Degradizasyon Sağlık risk eşiği Performans risk eşiği Önceden soğutma Egzersiz süresi 42

43 Aklimatizasyon + Önceden Soğutma Performans düşüşünü önleyebilir Ancak Sağlık riskini düşürmez 43

44 Tedavi; Ağızdan sıvı alabilmesi önemli; Su Meyve suları Karbonatlı içecekler Kafeinli içecekler Enerji içecekleri 44

45 Su; İdeal sıvı Sıcak ortamda antrenman & maç sırasında 15 dk.da ml tüketilmeli 45

46 Su; Hiponatremi riski Orientasyon bozukuğu Bilinç bulanıklığı Nöbet Koma 46

47 Su; Asıl amaç euhydrate olarak aktiviteye başlamak Aktiviteden 4 sa. Öncesi 5-7 ml/kg su tüketimi önerilir 70 kg. Futbolcuda 350 ml. Aktiviteden 2 sa. Önce tekrarlamalı 47

48 Euhydrate; İdrar densitesi(usg) 1020 İdrar ozmolalitesi 700 mosm.kg -1 İdrar rengi açık sarı-limonata rengi 48

49 Su; Susama hissi önemli değil İdrar takibi önemli Açık sarı idrar 49

50 Su; Futbolcunun aktivite öncesi ve sonrası vücut ağırlığı kaybı önemli VA nın % 2 sini geçen(1.5kg.) ağırlık kaybı önerilmez (Savka,2007) 50

51 Su; Maç sonrası hızlı toparlanma için kaybedilen 1 kg V.A için 1.5 lt sıvı tüketimi sağlanmalı Fazla kaybı olan oyuncular ağızdan alma sorunu yaşıyorlarsa IV sıvı tedavisi düşünülebilir 51

52 Tedavi; Oral alamıyorsa IV % 0.9 NaCl % 5 Dextrose %4.5 NaCl deki çözeltisi 4 lt e kadar verilebilir 52

53 Sıcak Bitkinliği--Sıcak Çarpması Ayırıcı tanı önemli Rektal ısı 40 ºC = Sıcak Çarpması Bu ayrımın acilen yapılması gerekir 53

54 Soğutma tedavisi I Ilık soğuk,buzlu suya yatırma Islak havlu uygulaması Soğuk su sprey uygulaması 54

55 Soğutma tedavisi II Boyun Koltuk altı Kasık bölgelerine buzlu su uygulaması 55

56 Son söz Organizasyonlar bu önlemleri zorunlu tutamaz ancak tavsiye edebilir Rehber Öneri Tıbbi yöntemler Futbolculara Federasyonlara Organizasyonlara 56

57 Son söz Riskli turnuvalarda UEFA,FİFA gibi kuruluşlar denetleme yapmalıdır 57

58 Teşekkür ederim. 58

Benzer belgeler

EGZERSİZ VE TERMAL STRES. Prof.Dr.Fadıl ÖZYENER

EGZERSİZ VE TERMAL STRES. Prof.Dr.Fadıl ÖZYENER EGZERSİZ VE TERMAL STRES Prof.Dr.Fadıl ÖZYENER TERMAL DENGE ısı üretimi BMH Kas etkinliği Hormonlar Besinlerin termik etkisi Postur Çevre ısısı Vücut ısısı (37 o C±1) ısı kaybı konveksiyon, radyasyon,