DEMIR-ÇELIK METALURJISI (DERS NOTU)
|
|
- Altan Eroğlu
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 DEMIR-ÇELIK METALURJISI (DERS NOTU) Doç. Dr. ÖZKAN ÖZDEMİR Doç. Dr. UĞUR ÖZSARAÇ 2015
2 Kısa Tanımlar Çelik : % 2,1 e kadar C içerebilen Fe alaşımlarıdır. Dökme demir : % 2,1 den fazla C içeren Fe-C-Si-X alaşımlarıdır. Entegre Tesis : Çok sayıda birbirine bağlanmış fabrikaları içeren ve Fe esaslı alaşımların üretildiği fabrikalar zinciridir. Cevher: Yer kabuğunu oluşturan taşlar, bir ya da birden fazla minerallerden oluşur. Bu minerallerin ekonomik değeri olanlara cevher denir. Gang: Cevher içerisinde bulunan ve istenmeyen maddelere gang, empürite veya safsızlık denir. Sinterleme: Toz halindeki malzemenin erime sıcaklığı altındaki bir sıcaklığa belli bir süre maruz bırakılarak tozların birbirlerine değdikleri noktalardan başlayarak kaynaşmasına denir. Curuf : Tamamen saf olmayan metaller eritildiği zaman yoğunluk farkı nedeniyle yüzeyde biriken daha hafif metallere verilen isimdir. Hafif metalin havaya temas edip oksitlenmesiyle oluşur. Flaks: Cüruf yapıcı ilave maddeler.
3 YÜKSEK FIRIN Demir içerikli hammaddelerin kok ve kireç taşı ile bir arada ergitilmesinde kullanılan ve kapasitelerine göre yükseklikleri m arasında değişen dikey ergitme fırınlara yüksek fırın denir. Yüksek fırınlarda sıvı pik elde etmek amacı ile demir içerikli hammaddeler (cevher, pelet, sinter gibi), cüruf elde etmek ve oluşacak curufun özelliklerini ayarlamak için oksit içerikli hammaddeler (flux malzemeleri; kireçtaşı, dolomit gibi), ısı elde etmek amacı ile karbon içerikli hammaddeler (kok, kömür, katran, fuel oil gibi) kullanılmaktadır. Yüksek fırın sürekli ve ters akım prensibine göre çalışan bir fırındır. Şarj edilen ve cevher, kok ve katkı maddelerinden oluşan hammaddeler yukarıdan aşağıya doğru inerken, aşağıdan üflenen hava ile yanan kok ile oluşan redükleyici gaz aşağıdan yukarı doğru çıkar. Yüksek fırında ham demir üretiminin iki amacı vardır; *Ham demir (PİK) üretmek, *Çelik üretmek için sıvı ham demir elde etmek. Yüksek fırın silindirik biçimde olup fırının gövdesi kalın çelik sacdan yapılır ve içi ateşe dayanıklı (refrakter) tuğla ile örülür. Hazne ve taban kısmında da refrakter tuğlalar kullanılır. Refrakter tuğlaların fırın içindeki kalınlıkları karın kısmında 75 cm olup, gövde kısmında cm, taban kısmında cm arasında değişir. Modern yüksek fırınlar gece gündüz çalıştırılarak 3 ile 7 yıl arasında kullanılabilir. Bu süre sonunda fırın durdurulur ve temizlendikten sonra tuğlaları yeniden örülebilir.
4 Yüksek fırının ana ürünleri yüksek oranda Fe içeren ham demir (As, C, Cr, Cu, Mn, Ni, P, S, Si), curuf ve baca gazlarıdır. Yüksek Fırın Şarjı: Yüksek fırın prosesinin verimi ve ham demirde istenmeyen elementler açısından S, Pb, Zn, ve alkali elementlerin miktarı mümkün olduğu kadar düşük olmalıdır. Proses sürecinde oluşan curuf ; mümkün olduğu kadar düşük ergime sıcaklığına, yeterli bir viskoziteye ve proses dışında kullanımı için (örneğin çimento hammaddesi) uygun bileşime sahip olmalıdır. Şarj Hammaddeleri (cevher, katkı ve yakıt): Cevher, pelet ve sinter Kireçtaşı (CaCO3) Dolomit (MgCO3 CaCO3) Kum (SiO2) Metalurjik Kok
5 Yüksek fırın kok u (metalurjik kok) yaklaşık kj/kg civarında bir ısıl değere sahiptir, içeriğinde; % 80 C, % 10 kül ve % 6 nem (H 2 O) mm lik homojen tane boyutu, yüksek dayanım ve yüksek aşınma direnci. Kok tane boyutu cevherin 4 veya 2 katı olmalıdır. Yüksek fırın şarj bölgesinde değişmeli olarak kok ve cevher ile beslenir. Kenarlarda kısmen karışma olsa da cevher ergiyene kadar şarj katmanlı yapısını korur. Şarjın yüksek fırında toplam kalma süresi 6-8 saattir.
6 Yüksek fırınların bölümleri Yüksek fırın dış gövdesi bulunduğu bölgeye göre kalınlıkları değişen (30 50 mm) çelik sacdan imal edilmiştir. Fırın içerisindeki reaksiyonlar sonucu oluşan ısının gövde sacına zarar vermemesi için gövde sacı, fırın iç kısmından çeşitli kalitelerde refrakter tuğlalar ile korunmaktadır. Yüksek fırın şu kısımlardan oluşmaktadır : a-boğaz (Throat) b-gövde (Stack) c-bel (Belly) d-karın (Bosh) e-hazne (Hearth)
7 Fırının en sıcak bölgesi olan karın kısmına ergitme bölgesi adı verilir. Fırının üst kısmında çift çan düzeneği vardır. Yüksek fırının ana bölümleri aşağıda açıklanmaktadır. Üst kısım: Fırın üst bölgesinde silo, çan ve çan kapağı sistemi veya daha modern bir sistem olan çansız tepe sistemi bulunmaktadır. Ayrıca, yüksek fırın gazları borularla buradan dışarı atılır. Bu kısımda bulunan çan kapakları sayesinde dışarı gaz kaçırılmadan yüksek fırına şarj verilir. Hammaddeler fırın üst bölgesinden bu sistemler vasıtası ile içeriye gönderilmektedir. Malzemelerin ve gazın ısınması sonucu hacimlerinin artması nedeni ile rahat bir şekilde hareket edebilmeleri için gövde çapı aşağıya doğru genişlemektedir. Gövde: Fırının uzun ve aşağıya doğru genişleyen kısmıdır. Bu kısımda kok cevher karışımı aşağı doğru hareket eder. Şarj yaklaşık 9 saatlik bir sürede fırın içerisine yayılır. Gövdenin bittiği yerde başlayan ve dikey eksende çapı sabit olan bel (Belly) bölgesi fırının en geniş bölgesidir. Cürufun ve metalin ergimesi ve sonuç olarak hacimlerinin azalması bu bölgede başlar
8 Karın: Karın (Bosh) bölgesi ters koni şeklindedir. Üst kısmı bel, alt kısmı hazne ile birleşmektedir. Fırının alt tarafında yeniden daralmaya başlayan kısımdır. Kısmi ergimenin sağlanması için bu kısımdaki fırın hacmi küçültülmüştür. Karın bölgesinde erime işlemi ve son cüruf oluşma işlemi tamamlanır. Eriyen metal ve cüruf, karın bölgesinin altında bulunan ve dikey eksende çapı sabit olan hazne bölgesinde birikir. Fırın şekil ve bölümlerinin ölçüleri; çalışma metodu, hava sıcaklığı ve kullanılacak malzeme cinsine göre değişmektedir. Malzemenin rahat hareketi ve yukarıya çıkan gazın malzeme ile fırın çapı boyunca temasının çok iyi ve düzenli olabilmesi için bu ölçülerin dikkatli belirlenmesi gerekmektedir. Hazne: Fırının alt tarafındaki silindirik kısım olup, içerisinde sıvı demir ve cüruf toplanır. Haznenin üst bölümüne bakırdan yapılmış adet üfleme borusu yerleştirilmiştir. Su ile soğutulan bu borular tüyerler yardımıyla fırına hava üflemeye yararlar. Biraz daha aşağıda, yine su soğutmalı bakır borulardan yapılmış olan cüruf akıtma delikleri bulunur. Haznenin en alt kısmında ise ham demirin boşaltılması için kullanılan bir delik vardır. Bu delik her boşaltma işleminden sonra ateşe dayanıklı malzeme ile tıkanır.
9 Fırının karın kısmının altında bulunan hava boruları (tüyer) ile fırının içerisine sıcak hava verilir. Bu hava boruları fırının etrafını çevreleyecek şekilde, eşit aralıklarla yerleştirilmiştir. Genellikle, yüksek fırınlarda adet tüyer bulunur. Fırının etrafını çevreleyen ve içi refrakter tuğla ile örülü simit şeklindeki ana hava borusundan tüyerlere sıcak hava verilir. Bakır ya da bronzdan yapılan tüyerlerin iç çapları 10 ila 18 cm arasında değişir. Çalışma sırasında su ile soğutulan tüyerlerin ömürleri, fırının çalışma koşullarına göre birkaç günden birkaç aya kadar değişebilir.
10 Fırının üst bölgesinde sıcaklık yaklaşık 200 C dir. Bu bölgede şarj malzemesi ısınır. Malzemeler gaz akımına karşı ters olarak ters olarak aşağıya doğru inerken çeşitli kimyasal reaksiyonlar olur. ve en alt kısımda sıcaklık en yüksek değere çıkar (yaklaşık olarak 1800 C). Ergiyik metal bu hazne bölgesinde toplanır. Hazne bölgesinde üst tarafta bulunan delikten cüruf, daha altta bulunan delikten ise ergimiş metal alınır (yoğunluk farkından dolayı). Kimyasal reaksiyonlar için gerekli olan hava yaklaşık C ve atm. basınçta fırının orta kısmının hemen altında çevresel olarak dağıtılmış deliklerden üflenir. Fırın içerisindeki hava yukarıya doğru çıkarken bir taraftan kimyasal reaksiyonların oluşumunu sağlar. Diğer taraftan yeni şarj edilen şarj malzemeleri ısıtır. Baca gazları üst kısımdan alınır. Yabancı maddelerden ve tozdan arındırıldıktan sonra hava ısıtma kulelerine verilerek değerlendirilir. Bir Yüksek Fırın tesisinde fırının sürekli çalışması için yan üniteler mevcuttur.
11 Yüksek Fırın Yardımcı Elemanları *Hammadde Besleme Sistemi (Şarj) *Fırın Üstü Şarj Sistemi (Tepe Teçhizatı) *Sobalar *Gaz Temizleme *Kömür Enjeksiyon Sistemi *Döküm Holü *Kumanda Odası *Soğutma Sistemi & Refrakterler
12 1-Hammadde besleme sistemi: Fırında kullanılacak hammaddelerin stoklandığı, hazırlandığı ve fırına gönderildiği ünitedir. 2-Fırın üstü şarj sistemi: Bu tertibat sayesinde şarj fırın içine verilebilmektedir. 3-Kömür enjeksiyon sistemi: Pulverize kömür enjeksiyonu (PCI), büyük hacimlerde ve toz halindeki kömürü yüksek fırına üfleme yoluyla besleyen bir prosestir. 4-Sobalar: Sobalar, yüksek fırınlarda kokun yanmasını sağlayan sıcak havanın elde edilmesinde kullanılır. 5-Dökümhane: Dökümhaneler sıvı pik ve cürufun fırından alındığı yerlerdir. Yüksek fırın üretim kapasitesine göre sayıları1 ila 4 arasında değişir. 6-Kontrol odası: Yüksek fırın otomasyon sitemlerinin bulunduğu bölümdür. Sobalar, hammadde sistemi, şarj sistemi gibi yüksek fırınının önemli bölümleri bilgisayarlar ile kontrol edilir ve çalıştırılır. 7-Soğutma sistemi ve refrakterler: Yüksek fırındaki reaksiyonlar sonucu açığa çıkan ısı tüyer önünde (yanma bölgesinde) yaklaşık 2200 oc fırın üstünde (hammaddenin fırına ilk girdiği yerde) yaklaşık 150 oc civarındadır. Sıcak hava sobalarında sıcaklık ise 1250 oc civarındadır. Bu nedenle fırında ve sobalarda sıcaklığa maruz kalan kritik bölgeler soğutulmalıdır.
13 Fırının şarjı üst kısımdaki çift çan adı verilen bir sistemle gerçekleştirilir. Şarj malzemesi konveyörlerle yukarı alınır ve üstteki küçük çana boşaltılır. Üst çanın açılması ile malzeme ara bölmeye yanı büyük çanın üzerine alınır ve üst çan kapatılır. Daha sonra büyük çanın açılması ile şarj fırına alınmaktadır. Çift çan sistemi sayesinde homojen karışımlı malzemesi şarjı, ön ısıtılması ve yüksek fırının ısıl değeri yüksek sıcak baca gazlarının kaçması engellenmektedir. Sobalar Sistemi: Fırına 1,5 atmosferden daha yüksek bir basınç altında sıcak hava üflenir. Üflenen havanın sıcaklığı 600 C ila 1000 C arasında, miktarı da kullanılan kok miktarına göre değişir. Genelde bir ton kok başına 3000 m 3 sıcak hava kullanılır. Pulvarize Kömür Enjeksiyon Sistemi: Demir-çelik tesislerinde uygulama amacı; *Enerji sarfiyatı ve maliyeti düşürmek, *Yüksek fırının yararlı hacminden daha fazla yararlanarak birim zamandaki üretimi artırmak. Pulvarize kömür enjeksiyon sistemi; 50mm den küçük ebattaki ham kömürün, (-90 mikron) %80, ( mikron) %20 boyutuna öğütülüp, nem oranı <%1 olacak şekilde kurutularak, yüksek fırına tüyerden enjekte edilmesidir.
14 Yüksek Fırındaki Reaksiyonları Yüksek fırına hematit şeklinde şarj edilen demir cevherleri manyetit ve Wüstit (FeO) den geçerek Fe'e indirgenirler. Demir oksitlerin indirgenmesinde toplam reaksiyon zayıf ekzotermik özellikltedir. A) Üst Bölge Reaksiyonları: Yüksek fırında üst bölge sıcaklığı 200 C dir. Bu bölgede şarj malzemeleri stok seviyesinden 4-6 metrelik bir mesafe içerisinde hızlı bir şekilde oda sıcaklığından yaklaşık 800 C ye kadar ısıtılmakta ve orta bölgeden gelen gazlar ise yaklaşık 900 C den C'e kadar soğuyarak fırını terk etmektedirler. A-1) Demir oksitin indirgenmesi: Teorik olarak fırının üst bölgesinde bulunan gazların indirgenme potansiyeli Wüstit oluşumu için yeterli olduğundan cevher şarj edilir edilmez Hematit ve Manyetit indirgenmeye başlar. İndirgenmenin gerçek miktarı bölgenin gerçek alanına, gaz çıkış şiddetine, cevherin tabiatına ve parça büyüklüğüne bağlıdır. Eğer parça büyüklüğü fazla, gözenekliliği az ise; en dış yüzey kabuk şeklinde Wüstite dönüştüğü halde iç kısım hala hematit olarak kalacaktır. Çok iyi hazırlanmış şarj malzemeleri ile çalışan model yüksek fırınlarda bile Hematit ve Manyetit 'in Wüstit'e dönüşmesi tamamlanmaz. Manyetit C de Wüstite indirgenir. İndirgenme Reaksiyonları 3Fe 2 O 3 + CO = 2Fe 3 O 4 + CO 2 Fe 3 O 4 + CO = 3 FeO + CO 2 FeO + CO = Fe + CO 2
15 A-2) Buharlaşma: Cevher, kireçtaşı, kok ve diğer şarj malzemelerinin rutubetli olarak fırına şarjı ile gelen rutubet (su), bu bölgede buharlaşır. Zaman zaman fırın tepe sıcaklığını düşürmek için bilinçli olarak su ilave edilebilir. Suyun buharlaşması ile kg su başına yaklaşık 590 kcal enerji tüketilir. Kok ve cevherin ortalama nem miktarı yaklaşık % 5 tir. Genelde kok kömürde % 1,5 2 uçucu madde içermektedir. Bu maddelerde bu bölgede buharlaşırlar. A-3) Hidratların ayrışması: Şarj malzemeleri bünyesinde kristal bağlı su H 2 O veya hidrasyon suyu (OH) 2 bulunabilir. Bünyede bulunan hidrasyon suyunun buharlaşma ısısına ilaveten kimyasal bağlarını koparmak için ısıya ihtiyaç vardır. Demir oksit hidratlarının bozunması 300 C de başlar ve daha yüksek sıcaklıklarda devam eder. A-4) Su - Gaz Reaksiyonları: C sıcaklığın üzerinde açığa çıkan su CO ile reaksiyona girerek CO 2 ve H 2 gazlarını üretir. CO + H 2 O = CO 2 + H 2 Fırının üst kısmında gerçekleşen bu reaksiyon termodinamik olarak mümkün olmakla beraber sıcaklığın 800 C olduğu orta bölgede daha iyi gerçekleşmektedir.
16 A-5) Karbon Çökelmesi: Termodinamik olarak CO den C (karbon) çökelmesi aşağıdaki reaksiyon ile gerçekleşir. 2CO = CO 2 + C (Boudouard Reaksiyonu) Bu reaksiyon büyük miktarda ısı veren ekzotermik bir reaksiyondur (42210 cal). Reaksiyonun ekzotermik tabiatından dolayı C oluşumu düşük sıcaklıklarda tercihli olarak meydana gelir. Boudouard Reaksiyonu yüksek fırının çalışması açısından ekonomik önem arzetmektedir. Bu reaksiyon C arasında genellikle fırının üst bölgesinde meydana gelir. 2 mol CO, l mol CO 2 den üretildiğinden Boudouard Reaksiyonu yüksek fırında basınca bağlıdır. Basınç arttıkça herhangi bir sıcaklıkta CO 2 % 'si artacaktır. Normal olarak yüksek firında CO+CO 2 nin ortalama kismi basıncı 0,6-0,7Atm. dir. En fazla istikrarsızlık C arasındadır. 400 C'nin altında reaksiyon hızı düşmektedir. Çöken C grafit ve sementitten ibarettir. Cevher sinter ve pelet yüzeyleri ile gözeneklerinde refrakter tuğlaların ek yerlerinde reaksiyonu katalize edecek aktif bir yüzey varsa C çökelmesi bu bölgelerde oluşacaktır. C çökelmesinin bazı avantajlarıda vardır. H 2 + CO = C + H 2 O
17 A-6) Karbonatların bozunması: Metal karbonatlar cevher bünyesinde var oldukları gibi ayrıca cüruf ihtiyacı için de ayrıca ilave edilirler. Karbonatların bozunma basıncı (P CO2 ) sıcaklık yükseldikçe artar. Ca haricindeki karbonatların bozunma sıcaklığı 500 C nin altındadır. İşlem görmemiş cevherin kullanıldığı yüksek fırınlarda bu karbonatlar fırının termal yükünü arttırırlar. Ancak modern tesislerde sinter ve pelet kullanımının artması hatta kireç taşının kalsine edilerek kullanılması bu konuyu önemsiz hale getirmiştir. B) Orta Bölge Reaksiyonları Bu bölge üst bölgenin altında tüyer seviyesinin 3-5 m üstüne kadar olan bölgedir. Orta bölgenin sıcaklığı 800 ile 1000 C arasındadır. Boyutlandırılmış malzeme ile homojen gaz dağılımına sahip modern fırınlarda fırının orta bölge yüksekliği önemli olup fırının gövde yüksekliğinin %50-60'ını (gövde hacmininin % 75'ini ) bu bölgenin yüksekliği teşkil ederler. Bu bölgede Wüstit ham demire redüklenir. Ancak hala ortamda redüklenmemiş FeO (wüstit) bulunmaktadır. CaCO 3 'ın parçalanması da bu bölgede gerçekleşmektedir. Demir cevherinden Wüstit ve ham demire dönüşüm indirekt redüksiyon ile gerçekleşmektedir. C) Alt Bölge Reaksiyonları: Alt bölgenin sıcaklığı 1000 C 'nin üzerindedir. Bu bölge tüyer seviyesinin 3-5m üzerinden hazne tabanına kadar olan kısımdır. Kireç taşının kalsinasyonu, indirgenmemiş Wüstit ve silikatların indirgenmesi Si, Mn, P, S, Alkaliler, Pb, Zn, Cr ve küçük miktarda Al ve Ti 'un doğrudan indirgenmesi gibi kimyasal olaylar bu bölgede olmaktadır.
18 C-1) Kireç taşının kalsinasyonu: CaCO 3 = CaO+ CO 2 ΔH = 43350cal/mol Kireç taşı, şarj malzemesindeki asidik karekterdeki maddelerin flakslanması (cürufta toplanması) için kullanılmaktadır. Kireçtaşının bozunması endotermiktir. Ham kireçtaşının (CaCO 3 ) yüksek fırında kullanılmasının üç olumsuz etkisi vardır; *Endotermik parçalanma reaksiyonun gerektirdiği enerji açığını karşılamak için fazladan yakıt ihtiyacı, *Doğrudan indirgenmenin artmasından dolayı yakıt ihtiyacı artar, *Oluşan CO 2 den dolayı fırın içi gazların konsantrasyonu düşer. C-2) İndirgenmemiş demir oksitin indirgenmesi: İndirgenmemiş FeO 'in büyük bir kısmı fayalit (FeO SiO 2 ), kalsiyum ferrit veya önceden teşekkül etmiş cürufla karışmış bir şekilde alt bölgeye inerler. İdeal olarak hazneye gelmeden önce tüyer seviyesinin üzerinde FeO'in tamamının indirgenmiş olması gerekmektedir. Aksi takdirde bunların hazne içerisinde kok kütlesi tarafından doğrudan indirgenmesi çok büyük miktarlarda ısı tüketeceğinden haznenin termal dengesini bozarak metal sıcaklık ve kompozisyonunda aşırı kararsızlıklara sebep olacaktır. Asidik karakterdeki sinterde bulunan veya cevherden fırın içinde teşekkül eden fayalit (FeO.SiO 2 ) yüksek sıcaklıklarda bile kolaylıkla indirgenmez. İndirgenmemiş Demir Oksitin indirgenmesi ise FeO + CO = Fe + CO 2 ile olur.
19 C-3) Silisin (SiO 2 ) İndirgenmesi: Silisin hazne bölgesindeki indirgenmesi çok yüksek sıcaklıklarda aşağıdaki reaksiyona göre gerçekleşir; SiO 2 + 2C= Si + 2CO ΔH = cal/mol. Bu reaksiyonun hızı nispeten yavaştır ve endotermiktir. Çok yüksek sıcaklıklarda meydana gelir. Ancak sıcaklıktaki artışla reaksiyonun hızı da artar. Sıcak metal içinde (ham demir) çözünen silisin miktarı, metalin sıcaklığı ile yakın alakalıdır. C-4) Manganın İndirgenmesi: Yüksek fırında gövdenin üst kısımlarından şarj aşağıya doğru inerken oluşur. Manganın bazı oksitleri aşağıdaki reaksiyonlara göre CO ile redüklenirler; MnO 2 + CO = MnO + CO 2 Mn 3 O 4 + CO= 3MnO + CO 2 ΔH = cal/mol ΔH =-12250cal/mol Fakat gövdedeki sıcaklıklarda MnO, ne CO ile nede H 2 ile redüklenmektedir. MnO'in redüklenmesi ancak aşağıdaki reaksiyonla gerçekleşir; MnO + C = Mn + CO ΔH = cal/mol Bu reaksiyon ancak yüksek sıcaklıklarda meydana gelir ve büyük miktarlarda ısı alır. Genellikle şarj edilen Mn'ın %65-75 'i redüklenebilir (ham demire gider). Redüklenen metalik mangan sıvı ham demir içinde çözünürken redüklenmeyen kısım cürufta kalır. Mn ve Si'in büyük oranlarda indirgenebilmesi için daha sonraki çelik üretim kademelerinde çok yüksek sıcaklıklar gereklidir.
20 C-5) Fosforun İndirgenmesi: Fosforun indirgenmesi aşağıdaki endotermik reaksiyon ile gerçekleşir; P 2 O 5 + 5C = 2P + 5CO ΔH = cal/mol Bu indirgenme olayı çok yüksek sıcaklıklarda meydana gelmektedir. Mn ve Si 'un aksine fosfor penta oksitin hemen hemen tamamı indirgenebilir. Bu yüzden şarjdaki fosforun hemen hepsi metal içinde çözünmektedir. C-6) Kükürdün Giderilmesi: Kükürt yüksek fırına genellikle kok ile birlikte gelir. CO ve S 'ün bir bileşiği olan COS olarak yüksek fırın gazına karışır. Bu gaz gövde içinde yükselirken S 'ün bir kısmı flakstaki kireç ile bir kısımda Fe ile birleşir. FeO + COS = FeS + CO 2 ΔH= cal/mol Fe ile birleşen S hazne bölgesinde çok yüksek sıcaklıklarda giderilmektedir. Bu da CaO gibi bazik bir flaksın mevcudiyetinde endotermik bir reaksiyonla FeS + CaO + C = Fe + CaS + CO ΔH= cal/mol şeklinde gerçekleşir. Kükürdün giderilme derecesi haznenin sıcaklığına ve cüruftaki CaO, MgO gibi bazik oksitlerin, SiO 2 ve A1 2 O 3 gibi asidik oksitlerin oranına bağlıdır.
21 C-7) Zn, Pb, Ti ve Alkalilerin Giderilmesi: Çinko yüksek fırın prosesinde çok zararlı bir elementtir. Zn'nun bileşikleri gövdenin alt kısmında indirgendiğinde gaz fazına geçip yükselirler ve oksitlenerek ZnO meydana getirirler. Bu oksit fırın duvarlarına yapışarak gazların akışını büyük oranda menfi yönde etkiler. ZnO aynı zamanda ateş tuğlalarındaki A1 2 O 3 ile birleşerek tuğlaların genleşmesine ve bozulmasına yol açmaktadır. Birçok cevher Zn ile beraber bir miktarda Pb ihtiva ederler. Pb, Fe içerisinde çözünmez. Daha aşağıya doğru akarak hazne tabanında toplanır ve refrakter astara nüfuz ederek onu tahrip eder. Titanyum ise TiO 2 veya ilmenit (FeTiO 3 ) olarak fırın şarjı içinde bulunur. Şarjdaki TiO 2 % 2' nin altında ise bunun yaklaşık %50-60'ı cürufa gider, geri kalanı da indirgenerek demire geçer. Cüruftaki TiO 2 %1,5 seviyesini geçerse cüruf çok viskoz olur ve fırının çalışma şartlarını düzensizleştirir. Alkaliler (Na, K gibi) ise hemen hemen bütün yüksek fırın cüruflarında bulunurlar. Hammaddede büyük oranda mevcut iseler gaz haline geçerek refrakter astara zarar verirler.
22 Yüksek fırın yüksekliği boyunca gaz ve katıların ideal sıcaklık dağılımları, kimyasal reaksiyonların gerçekleştiği 3 ana reaksiyon zonu; Ön ısıtma zonu, İndirek Redüksiyon Zonu, Direk redüksiyon Zonu.
23 Yüksek Fırın Refrakterleri Yüksek fırının içinin refrakter ile kaplanması yüksek fırın dış kaplama sacının sıcaklık ve kimyasal reaksiyonlardan koruma amaçlıdır. Ayrıca dış kaplama yüzeyi soğutulduğu için fırın içeresinde ısı dengesini bozmayacak şekilde yalıtma görevini üstlenmelidir. Genel olarak yüksek fırın refrakterleri için aşağıdaki, kriterler geçerlidir: * Sabit hacim * Aşınma ağırlık ortamda çalışma kabiliyeti * Yüksek yoğunluk, düşük porozite * Termal şoklara karşı yüksek dayanım Minerolojik bileşime göre farklılık gösteren refrakter malzemeler şunlardır: * Şamot * Karbon Esaslı Tuğlalar * Grafit Esaslı Tuğlalar * Korund (Al 2 O 3 ) * Müllit (3 Al 2 O 3 2SiO 2 ) * Silimanit (Al 2 O 3 2SiO 2 ) * Farklı Şekilde Bağlanmış Silisyum karbür (SiC)
24 Yüksek Fırın Refrakterlerinin Aşınma Nedenleri
25 Yüksek Fırında Verim Artırıcı İşlemler: Yüksek fırın prosesinde verim artırmak için geliştirilen bazı modern teknikler mevcuttur. Bunlar sırası ile: Yüksek sıcaklıkta hava üfleme ve üflenen havanın içindeki su buharının kontrolü (rutubet ilavesi) Yakıt enjeksiyonu Üflenen havayı oksijenle zenginleştirme Yüksek basınç işlemi Şarj malzemelerinin kullanışlı hale getirilmesi. Diğerleri ise; Yüksek fırının bilgisayarla kontrol edilmesi. Otomatik yükleme + harmanlama, sıcaklık ve basınç kontrolleri bilgisayarlar ve PLC kontrol ünitesi ile yapılmaktadır.
26 1) Yüksek sıcaklıkla hava üfleme ve üflenen havanın içindeki su buharının kontrolü Üflenen havayı ısıtmada yüksek fırın verimliliğinin arttığı fakat aşırı sıcaklıklarda fırının düzensiz çalıştığı gözlenir. Üflenen hava çok sıcak olursa alev sıcaklığı gerekenden daha yüksek olmaktadır. Eskiden C olan hava sıcaklığı C civarında üflenerek koktan tasarruf sağlamaktadır. Daha az kok yüklenmesi ile kokun hacimce azalması ile daha fazla Fe cevheri şarj edilebilmektedir. Hava içerisine su buharı karıştırılarak alev sıcaklığının kontrolü ve fırının daha düzenli çalışması sağlanmaktadır. Üflenen hava ne kadar sıcak olursa hava içerisine o kadar fazla su buharı katmak gerekmektedir. Alev sıcaklığını düzenlemenin yanı sıra nemli hava kuru havaya nazaran daha fazla redükleyici gaz meydana getirmektedirler. İlave edilen rutubet fırın ortamına girer girmez buharlaşarak bir buhar fazı teşkil eder ve bir film tabakası şeklinde refrakter yüzeyini koruyucu bir tabaka olarak yer alır. Ayrıca redükleyici bir gaz olan H 2 gazı ortaya çıkması da çok büyük fayda sağlar. Kok tüketimi azalır. H 2 O(s) = H 2 O (g) H 2 O = H 2 + 1/2O 2 ΔH = endotermik ΔH = endotermik
27 2) Yakıt enjeksiyonu: Daha yüksek sıcaklıkta hava üfleme arttıkça alev sıcaklığını kontrol etmek bir problem oluşturmaktadır. Eğer yüksek fırın tüyerlerinden doğal gaz, toz halde koklaşmayan kömür, soğuk hidro karbonlu yakıtlar enjekte edilirse hem alev sıcaklığı kontrol edilebilmekte hem de şarj edilmesi gereken kok miktarı azalmaktadır. Bu amaçla doğal gaz, kok fırın gazı, fuel oil, toz kömür ve katran kullanılmaktadır. 3) Üflenen havayı oksijenle zenginleştirme Yüksek fırında ham demir üretiminde yakıtın daha iyi bir şekilde yanması için yapılan oksijen ilavesi alev sıcaklığını yükseltmektedir. Üretim hızında bir artış sağlanmasına karşılık alev sıcaklığı arttığında bu sıcaklığı su buharı, hidro karbon ve yakıtlar ile kontrol etmek gereği ortaya çıkmaktadır. Yüksek fırınlarda normal olarak % 25 oranında oksijenle zenginleştirilmiş hava üflenebilmektedir. Böylece üflenen hava içindeki N 2 miktarını azaltıp oksijeni çoğaltarak kok tasarrufu sağlanmaktadır. Çünkü N 2, gazı aldığı sıcaklık ile yanmadan Yüksek fırından çıkarak ısı kaybına neden olur. N 2 daha az olursa daha az ısı alır ve ısı verimliliği artar.
28 4) Yüksek basınç işlemi Tüyerlerden üflenen havanın basıncını sınırlayan şartlardan bir tanesi yakıtın yanması ile yukarıya doğru çıkan büyük hacimdeki gazların oluşturduğu kaldırma etkisidir. Bu kaldırma etkisi normal olarak şarjın aşağıya doğru inmesini önler ve üretimde çok kayba yol açar. Üretim hızını artırmak için çıkan gaz basıncını arttıran kapaklar kullanılmaktadır. Basınçtaki bu artış bütün sistemdeki gazları sıkıştırır ve daha fazla miktarda havanın üflenebilmesini sağlar. 5) Şarj malzemelerinin kullanışlı hale getirilmesi Kok kalitesini artırmak için kömür yıkanarak kül ve S uzaklaştırılmaya çalışılır. Kok mukavemetini artırmak içinde çeşitli kömürler karışım halinde kullanılmaktadır. Cevherlerin ince tozları ise sinterleme ve peletleme gibi aglomerasyon işlemleri ile daha elverişli hale getirilmektedir.
29 Demir üretiminde, yaklaşık olarak bir ton demir üretmek için yedi ton hammadde gerekmektedir: *2.0 ton demir cevheri *1.0 ton kok *0.5 ton kireç taşı *3.5 ton gaz Yüksek Fırın Ürünleri: Sıvı ham demir(pik) Cüruf Baca gazı =Yüksek Fırın Sobaları(Hot stoves) Pik kompozisyonu C 4,5 Si 2,3 3,0 Mn 1,7 2,0 S 0,05 P 0,15 1 ton üretilen ham demire karşılık kg civarında cüruf elde edilmektedir. Örnek cüruf kompozisyonu SiO CaO Al 2 O MgO 2 10 MnO 0,1 1,2 FeO 0,2 0,4 S 1 2 Baca gazı kompozisyonu Azot % Karbon monoksit % CO Karbon dioksit % CO2 Hidrojen % 3 5
30 Yüksek Fırında Üretim Hesapları Soru 1: Bir yüksek fırında aşağıdaki bileşime sahip cevher, flaks ve kok yüklenerek pik demir elde edilmektedir. 1 ton ham demir eldesi için 550 kg flaks ve 600 kg kok kullanıldığına göre ; a)yüklenen cevherin ağırlığını b)cüruf ağırlığını ve % bileşim dağılımını bulunuz. Cevher Flaks Kok Pik demir % 60 Fe 2 O 3 % 93 CaCO 3 % 90 C % 94 Fe % 30 SiO 2 % 7 SiO 2 % 10 SiO 2 % 4 C % 10 Al 2 O 3 % 2 Si (Fe=56 gr/mol C=12 gr/mol O=16 gr/mol Si=28 gr/mol Ca=40 gr/mol Al=27 gr/mol CaO=56 gr/mol Fe 2 O 3 =160 gr/mol CaCO 3 =100 gr/mol SiO 2 =60 gr/mol)
31 a) =940 kg 1 mol Fe 2 O 3 (160gr) 256= (160/112) =1343kg Fe 2 O 3 =2238 kg cevher kullanılmalı b) SiO 2 Al 2 O 3 - CaO SiO 2 = Cevherden Flakstan Koktan Pike giden Si = ( ) ( ) ( ) ( ) = , ,85 = 727 kg SiO 2 CaO Flakstan 550 0,93 (56/100) = 286 kg CaO Al 2 O 3 cevherden = 223,8kg Toplam Curuf= SiO 2 CaO Al 2 O 3 = ,8 = 1237 kg SiO 2 %58,7 CaO %23,1 Al 2 O 3 % 18,1
32 SiO 2 Soru 2: Aşağıda verilen bileşimlere sahip cevher, 600 kg kok ve flaks şarj edilerek 1000 kg ham demir elde edilmektedir. Oranı 2 olacak şekilde bir oranı tutturabilmek için a)cevher miktarını b)flaks miktarını CaO 3 c)cüruf bileşimlerinin miktarını ve dağılımını bulunuz. Cevher Flaks Kok Pik demir % 65 Fe 2 O 3 % 95 CaCO 3 % 88 C % 94 Fe % 15 SiO 2 % 5 SiO 2 % 10 SiO 2 % 4 C % 10 CaO % 2 CaO % 2 Si % 10 MnO
33
DEMİR - ÇELİK ÜRETİMİ
DEMİR - ÇELİK ÜRETİMİ Demir üretiminde, yaklaşık olarak bir ton demir üretmek için yedi ton hammadde gerekmektedir: 2.0 ton demir cevheri 1.0 ton kok 0.5 ton kireç taşı 3.5 ton gaz Temel olarak çelik
Detaylı3/25/2016 YÜKSEK FIRIN REAKSİYONLARI
YÜKSEK FIRIN REAKSİYONLARI Demir oksitler hematit (Fe 2 O 3 ), magnetit (Fe 3 O 4 ) ve wüstit (FeO) olmak üzere 3 çeşittir. Bu oksitler fırın içerisinde kısımlar halinde indirgenirler. Yüksek fırın ters
DetaylıPik (Ham) Demir Üretimi
Pik (Ham) Demir Üretimi Çelik üretiminin ilk safhası pik demirin eldesidir. Pik demir için başlıca şu maddeler gereklidir: 1. Cevher: Demir oksit veya karbonatlardan oluşan, bir miktarda topraksal empüriteler
DetaylıDOÇ. DR. FATİH ÇALIŞKAN
Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Metalurji ve Malzeme Laboratuarı ve Uygulamaları Dersi Deney Föyü PİROMETALURJİK YÖNTEMLERLE METAL TOZ ÜRETİMİ 1- AMAÇ
DetaylıKimyasal Metalürji (II) (MET312)
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Kimyasal Metalürji (II) (MET312) Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Saeid Pournaderi 2016 2017 Eğitim Yılı Bahar Dönemi Flaş-Fırın Mat
DetaylıHarici Yanma Tesisi. Enerji Üretim ve Dağıtım Müdürlüğü. Özgür AKGÜN
Harici Yanma Tesisi Enerji Üretim ve Dağıtım Müdürlüğü Özgür AKGÜN 05.06.2015 Şirket Tanıtımı Alanı 4.2 km² 3 05.06.2015 Şirket Tanıtımı Ülkemizin en büyük ve tek entegre yassı çelik üreticisi 9 milyon
DetaylıÇelik Üretim Metotları
Çelik Üretim Metotları - Bessemer Thomas çelik üretim metodu - Siemens - Martin çelik üretim metodu - Bazik oksijen konvertörlerinde çelik üretimi - Elektrik ark ocaklarında çelik üretimi Bu üretim metotlarından
DetaylıMETAL ÜRETİM TEKNİKLERİ
ÜRETİM YÖNTEMLERİ VE İMALAT TEKNOLOJİLERİ Doç. Dr. Fehmi Nair Erciyes Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Afşın Alper Cerit Erciyes Üniversitesi Endüstriyel Tasarım Mühendisliği Bölümü
DetaylıMMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı
MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Al Aluminium 13 Aluminyum 2 İnşaat ve Yapı Ulaşım ve Taşımacılık; Otomotiv Ulaşım ve Taşımacılık;
DetaylıBazik Oksijen Fırını (BOF)
ÇELİK ÜRETİMİ Bazik Oksijen Fırını (BOF) Çelik üretimindeki ilk modern anlamdaki uygulamalar 1850 lerdeki Bessemer uygulamaları ile başlamıştır. İlk başta bu uygulamalarda kullanılan konvertörlerin iç
DetaylıPELETLEME 3/11/2016. Bu ebaddaki toz cevher sinter yatağının geçirgenliğini çok düşüreceği için sinterleme prosesine uygun değildir.
PELETLEME Düşük tenörlü veya safsızlıkları yüksek fırınlarda kullanılamayacak derecede fazla olan cevherler, yüksek fırına verilmeden önce zenginleştirme işlemine tabi tutulurlar. Bu ebaddaki toz cevher
DetaylıHİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT
1 HİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT 16360018 2 HİDROJEN ÜRETİMİ HİDROJEN KAYNAĞI HİDROKARBONLARIN BUHARLA İYİLEŞTİRİMESİ KISMİ OKSİDASYON DOĞAL GAZ İÇİN TERMAL KRAKİNG KÖMÜR GAZLAŞTIRMA BİYOKÜTLE
Detaylı6XXX EKSTRÜZYON ALAŞIMLARININ ÜRETİMİNDE DÖKÜM FİLTRELERİNDE ALIKONAN KALINTILARIN ANALİZİ
6XXX EKSTRÜZYON ALAŞIMLARININ ÜRETİMİNDE DÖKÜM FİLTRELERİNDE ALIKONAN KALINTILARIN ANALİZİ Kemal Örs ve Yücel Birol ASAŞ Alüminyum Malzeme Enstitüsü MAM TUBİTAK Maksimum billet uzunluğu :7.300mm, ve152,178,203,254,355mm
DetaylıTozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU
Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme Fırın Tasarımı Toz metalurjisinin çoğu uygulamalarında nihai ürün açısından yüksek yoğunluk öncelikli bir kavramdır. Toz yoğunlaştırması (densifikasyon) aşağıda
DetaylıYAPI MALZEMESİ. Romalılar devrinde ise su kireci bulunmuş ve su içi inşaatlarında kullanılmıştır.
Bilinen en eski bağlayıcılardan birisi olan kireç, eski Babil, Mısır, Finikeliler, Hitit ve Persler tarafından hava kireci olarak yapıda kullanılmıştır. Romalılar devrinde ise su kireci bulunmuş ve su
DetaylıDEMİRLİ HAMMADDELERİN İNDİRGENMESİ DENEYİ
DEMİRLİ HAMMADDELERİN İNDİRGENMESİ DENEYİ 1. DENEYİN AMACI Demirli hammaddelerin katı indirgeyici yardımıyla katı halde direk indirgenmesinin görülmesi ve reaksiyonlarıyla birlikte indirgenme davranışının
DetaylıÇELİK YAPIM OCAKLARI BACA TOZLARININ «DÖNER TABANLI FIRIN ( RHF)» LARDA KÖMÜR İLE DİREKT İNDİRGENMESİ. Muammer BİLGİÇ ECOSID Ltd.
ÇELİK YAPIM OCAKLARI BACA TOZLARININ «DÖNER TABANLI FIRIN ( RHF)» LARDA KÖMÜR İLE DİREKT İNDİRGENMESİ Muammer BİLGİÇ ECOSID Ltd. Ağustos 2011 YENİ FIRSATLAR Daralan hammadde kaynakları Çelik üreticilerinin,
DetaylıDEMIR-ÇELIK METALURJISI (DERS NOTU)
DEMIR-ÇELIK METALURJISI (DERS NOTU) Doç. Dr. ÖZKAN ÖZDEMĠR Doç. Dr. UĞUR ÖZSARAÇ 2015 1. Bessemer Yöntemi Bessemer prosesi, seri üretim boyutunda ergimiş pik demirden çelik üretimi yapılan ilk ucuz ve
DetaylıTOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI
TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Oluşumunda Kimyasal Ayrıştırma Etmenleri Ana kayanın kimyasal bileşimini değiştirmek
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR. Yanma. Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Yanma Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM Telefon: 0232 3017494 Faks: 0232 3017498 E-Mail: abayram@deu.edu.tr ÇEV 3016 Hava
DetaylıNUR KĐREÇ SAN. TĐC. VE PAZ. LTD. ŞTĐ. Çeşitli Atıkların Kireç Fırınlarında Yakıt Olarak Değerlendirilmesi
NUR KĐREÇ SAN. TĐC. VE PAZ. LTD. ŞTĐ Çeşitli Atıkların Kireç Fırınlarında Yakıt Olarak Değerlendirilmesi ADANA (2014) KĐREÇ Kireç taşlarının 900 o C-1200 o C de kalsinasyonu ile kireç (CaO) elde edilir.
DetaylıASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ
ASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ İlyas CAN*, İbrahim BÜYÜKÇAYIR* *Durer Refrakter Malzemeleri San. Ve
DetaylıDEMİR SİLİKAT ESASLI YERLİ GRİT KUMU (RASPA KUMU) Oretec Mineral Sanayi Ltd. Şti. Bölücek Mahallesi 2 Nolu Sanayi Cad. No:164 Ereğli / Zonguldak
DEMİR SİLİKAT ESASLI YERLİ GRİT KUMU (RASPA KUMU) Oretec Mineral Sanayi Ltd. Şti. Bölücek Mahallesi 2 Nolu Sanayi Cad. No:164 Ereğli / Zonguldak G r it Kumu /Kumla ma Grit, tozuması en az ve kumlama gücü
DetaylıALTERNATİF DEMİR-ÇELİK ÜRETİM YÖNTEMLERİ
Dünya ham çelik üretimi ve E.A.F. nın payı. ALTERNATİF DEMİR-ÇELİK ÜRETİM YÖNTEMLERİ Doç.Dr. Muhlis Nezihi SARIDEDE Türkiye ham çelik üretiminin yıllara göre değişimi ve E.A.F. nın payı. Türkiye nin 2004
DetaylıÇelik Üretim Esasları ÇELİK ÜRETİM ESASLARI. Çelik Üretim Esasları. Çelik Üretim Esasları
Çelik Üretim Esasları Ham demirden çelik üretimin esasları şunlardır: ÇELİK ÜRETİM ESASLARI 1. Ham demirdeki C un istenen değere göre azaltılması. 2. Sıvı ham demir içinde P ve S ü mümkün olduğu kadar
DetaylıENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI
ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖĞRENCİNİN ADI:KUBİLAY SOY ADI:KOÇ NUMARASI:15360038 KAZANLAR Yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı
DetaylıDemir Ve Çelik Üretimi. Üzerine Uygulamalar ve. Teknolojiler Özeti
Demir Ve Çelik Üretimi Üzerine Uygulamalar ve Teknolojiler Özeti Günümüzde çelik üretiminde dünya çapında dört yol kullanılmaktadır: 1. Yüksek Fırın/oksijenli Fırın (BF/BOF) 2. Elektrikli Ark Fırın (EAF)
DetaylıATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM
ATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM 1. Giriş Malzemelerde üretim ve uygulama sırasında görülen katılaşma, çökelme, yeniden kristalleşme, tane büyümesi gibi olaylar ile kaynak, lehim, sementasyon gibi işlemler
DetaylıDEMİR ÇELİK ÜRETİM TEKNOLOJİSİ GÜZ 2014-2015
DEMİR ÇELİK ÜRETİM TEKNOLOJİSİ GÜZ 2014-2015 Demir çelik üretim teknolojisi hammaddeden yarı mamul çelik üretimine kadar uzanan kademeleri içerir. Çeliğin işlenip mamul olarak tüketime sunulması ile ise
DetaylıBÖLÜM 3 DİFÜZYON (YAYINIM)
BÖLÜM 3 DİFÜZYON (YAYINIM) 1 Mürekkebin suda yayılması veya kolonyanın havada yayılması difüzyona örnektir. En hızlı difüzyon gazlarda görülür. Katılarda atom hareketleri daha yavaş olduğu için katılarda
DetaylıYTÜMAKiNE * A305teyim.com
YTÜMAKiNE * A305teyim.com KONU: Kalın Sacların Kaynağı BİRLEŞTİRME YÖNTEMLERİ ÖDEVİ Kaynak Tanımı : Aynı veya benzer cinsten iki malzemeyi ısı, basınç veya her ikisini birden kullanarak, ilave bir malzeme
DetaylıDEMİR ÇELİK METALURJİSİ (DERS NOTU)
DEMİR ÇELİK METALURJİSİ (DERS NOTU) Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR 2015 Doç. Dr. Uğur ÖZSARAÇ Demir, metallerin en ucuzudur ve alüminyumun yanında en çok bulunanıdır. Demir ve alaşımları dünya metal üretiminin
DetaylıTAMGA ENDÜSTRİYEL KONTROL SİSTEMLERİ LTD.ŞTİ., ENERJİ YÖNETİMİNDE SINIRSIZ ÇÖZÜMLER SUNAR. HOŞGELDİNİZ
TAMGA ENDÜSTRİYEL KONTROL SİSTEMLERİ LTD.ŞTİ., ENERJİ YÖNETİMİNDE SINIRSIZ ÇÖZÜMLER SUNAR. HOŞGELDİNİZ TAMGA TRİO YANMA VERİMİ Yakma ekipmanları tarafından yakıtın içerdiği enerjinin, ısı enerjisine dönüştürülme
DetaylıÇELİK YAPIM OCAKLARI BACA TOZLARININ «ROTARY HEART FURNACE» LARDA KÖMÜR İLE DİREKT İNDİRGENMESİ. Muammer BİLGİÇ ECOSID Ltd.
ÇELİK YAPIM OCAKLARI BACA TOZLARININ «ROTARY HEART FURNACE» LARDA KÖMÜR İLE DİREKT İNDİRGENMESİ Muammer BİLGİÇ ECOSID Ltd. Ağustos 2011 YENİ FIRSATLAR Daralan hammadde kaynakları Çelik üreticilerinin,
DetaylıTIBBİ ATIKLARIN YAKILARAK BERTARAFI
TIBBİ ATIKLARIN YAKILARAK BERTARAFI Ahmet Çağrı GÖR Tıbbi Atık Bertaraf Şefi e-posta: agor@istac.istanbul İstanbul Aralık, 2016 İSTANBUL DA TIBBİ ATIKLARIN BERTARAFI Dikkat! Tıbbi Atık TIBBİ ATIKLARIN
DetaylıKarbonmonoksit (CO) Oluşumu
Yanma Kaynaklı Emisyonların Oluşum Mekanizmaları Karbonmonoksit (CO) Oluşumu Karbonmonoksit emisyonlarının ana kaynağı benzinli taşıt motorlarıdır. H/Y oranının CO emisyonu üzerine etkisi çok fazladır.
DetaylıToz Metalürjisi. Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Notların bir bölümü Dr. Rahmi Ünal ın web sayfasından alınmıştır.
Toz Metalürjisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Notların bir bölümü Dr. Rahmi Ünal ın web sayfasından alınmıştır. Toz metalürjisi İmali zor parçaların (küçük, fonksiyonel, birbiri ile uyumsuz, kompozit vb.) ekonomik,
DetaylıASC VE AZS MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ
ALKALİ VE AŞINMA İbrahim BÜYÜKÇAYIR, İlyas CAN. 1 Çimento sanayinde alkali problemleri son zamanlarda alternatif yakıt t ve hammadde kullanımını ile da etkisi artan, sıkça s karşı şılaşılan sorunlardan
Detaylıformülü zamanı da içerdiği zaman alttaki gibi değişecektir.
Günümüz endüstrisinde en yaygın kullanılan Direnç Kaynak Yöntemi en eski elektrik kaynak yöntemlerinden biridir. Yöntem elektrik akımının kaynak edilecek parçalar üzerinden geçmesidir. Elektrik akımına
DetaylıÇ l e i l k i l k e l r e e e Uyg u a l na n n n Yüz ü ey e y Ser Se tle l ş e t ş ir i me e İ şl ş e l m l r e i
Çeliklere Uygulanan Yüzey Sertleştirme İşlemleri Bazı uygulamalarda kullanılan çelik parçaların hem aşınma dirençlerinin, hem de darbe dayanımlarının yüksek olması istenir. Bunun için parçaların yüzeylerinin
DetaylıFOSİL YAKITLARIN YANMASI
Kömür, sıvı yakıtlar ve doğal gazın yakılması sırasında açığa çıkan bazı gazların zehirleyici etkileri ve çevre için zararları vardır. Kükürtdioksit (SO 2 ) ve (NO x ) ler bu zararlı gazların miktar ve
DetaylıMonolitik Refrakter Malzemelerde Temel Özelliklerin Detaylandırılması
Monolitik Refrakter Malzemelerde Temel Özelliklerin Detaylandırılması 1.Giriş Monolitik Refrakter Malzemelerin Teknik Bilgi Formları (Data Sheet) malzemelerin laboratuar koşullarında Standardlara uygun
DetaylıDENEY FİYAT LİSTESİ. MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron)
BİRİM: LAB.: DENEY FİYAT LİSTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMY Kimya DENEY KODU DENEY ADI BİRİM FİYAT MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron) 0,00 MDN.KMY.0002 Kimyasal analiz
DetaylıÖrneğin; İki hidrojen (H) uyla, bir oksijen (O) u birleşerek hidrojen ve oksijenden tamamen farklı olan su (H 2
On5yirmi5.com Madde ve özellikleri Kütlesi, hacmi ve eylemsizliği olan herşey maddedir. Yayın Tarihi : 21 Ocak 2014 Salı (oluşturma : 2/9/2016) Kütle hacim ve eylemsizlik maddenin ortak özelliklerindendir.çevremizde
DetaylıAlaşımların Ergitilmesinde Kullanılan Gereçler Eritme ocakları Potalar ve maşalar Tel ve plaka şideleri
ERİTME Tanımı ve Önemi Cisimlerin herhangi bir ısı yardımıyla katı hâlini kaybedip akışkan hâle gelmesi işlemine eritme denir. Kuyumculukta en çok yapılan işlemlerden birisi de eritme işlemidir. Altına
DetaylıRefrakter Malzemeler ve Üretim Prosesleri
Refrakter Malzemeler ve Üretim Prosesleri Refrakter Malzemelerin Tanımı ve Önemi: Kullanıldıkları yerlerde yüksek sıcaklıklarda katı, sıvı ve gazların, mekanik, termal ve kimyasal etkilerine dayanabilen,
DetaylıDENEYİN ADI: Kum ve Metal Kalıba Döküm Deneyi. AMACI: Döküm yoluyla şekillendirme işleminin öğrenilmesi.
DENEYİN ADI: Kum ve Metal Kalıba Döküm Deneyi AMACI: Döküm yoluyla şekillendirme işleminin öğrenilmesi. TEORİK BİLGİ: Metalik malzemelerin dökümü, istenen bir şekli elde etmek için, seçilen metal veya
DetaylıProf.Dr.Muzaffer ZEREN SU ATOMİZASYONU
. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN SU ATOMİZASYONU Su atomizasyonu, yaklaşık 1600 C nin altında ergiyen metallerden elementel ve alaşım tozlarının üretimi için en yaygın kullanılan tekniktir. Su atomizasyonu geometrisi
DetaylıYrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Temel: 100 mol kuru su gazı. caklık k ve 5 bar basınc
Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar 007 ÖRNEK 5-165 00 0 C sıcakls caklık k ve 5 bar basınc ncında nda olan bir kızgk zgın n buhar, 100 0 C sıcakls caklıkta kta olan kızgk zgın n kok kömürük üzerinden
DetaylıEndüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliği
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliği Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM Telefon: 0232 3017494 Faks: 0232 3017498 E-Mail: abayram@deu.edu.tr
DetaylıPaslanmaz Çelik Sac 310
Paslanmaz Çelik Sac 310 310 kalite paslanmaz çelik stoklarımızda 0,60mm'den 25mm'ye kadar mevcut bulunmaktadır. Bu kalite tipik ateşte 1250 C'ye kadar oksidasyona dayanıklıdır. 800 C'ye kadar sürtünme
Detaylışeklinde, katı ( ) fazın ağırlık oranı ise; şeklinde hesaplanır.
FAZ DİYAGRAMLARI Malzeme özellikleri görmüş oldukları termomekanik işlemlerin sonucunda oluşan içyapılarına bağlıdır. Faz diyagramları mühendislerin içyapı değişikliği için uygulayacakları ısıl işlemin
DetaylıÇİMENTO ÜRETİMİ VE HAVA KİRLİLİĞİ
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR ÇİMENTO ÜRETİMİ VE HAVA KİRLİLİĞİ 1 / 56 EN ÇOK ÜRETİM YAPAN 15 ÜLKE Türkiye, çimento üretiminde dünyada 5. Avrupada
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR ÇİMENTO ÜRETİMİ VE HAVA KİRLİLİĞİ
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR ÇİMENTO ÜRETİMİ VE HAVA KİRLİLİĞİ Üretim aşamaları - Ham madde depolama ve hazırlama - Yakıt depolama ve hazırlama
DetaylıYanma Kaynaklı Kirleticiler
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Yanma Kaynaklı Kirleticiler Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM Telefon: 0232 3017113-3017080 Faks: 0232 4530922 E-Mail: abayram@deu.edu.tr
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Adresi : Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi, 1605 Cadde, Dilek Binası BİLKENT 06800 ANKARA / TÜRKİYE Tel : 444 50 57 Faks : 0 312 265 09 06
DetaylıFARKLI BAĞLAYICILARIN KALSİYUM ALÜMİNAT ÇİMENTOSU ESASLI HARÇLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ. Prof. Dr. İsmail Özgür YAMAN
FARKLI BAĞLAYICILARIN KALSİYUM ALÜMİNAT ÇİMENTOSU ESASLI HARÇLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Prof. Dr. İsmail Özgür YAMAN SUNUM İÇERİĞİ Kalsiyum Alüminat Çimentosu (KAÇ) PÇ KAÇ KAÇ Uygulama Alanları KAÇ Hidratasyonu
DetaylıElektrik Ark Fırınlarında Çelik Üretimi
Elektrik Ark Fırınlarında Çelik Üretimi Elektrik Ark Fırınları (E.A.F.) BOF da oksijen metalin içine enjekte edilir ve orada çözünür. EAF da, oksitleyici şartlar curuf fazıyla sağlanır. Oksitleyici bir
DetaylıMMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 2 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı
MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 2 Çelik üretimi Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Bir entegre çelik tesisinde üretim akışı 2 Hematit, Fe2O3 Manyetit, Fe3O4 Götit, FeO(OH)
DetaylıMetalurji Mühendisliğine Giriş. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU
Metalurji Mühendisliğine Giriş Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Geleneksel anlamda korozyon metal ve alaşımlarının çevreleri ile kimyasal ve elektrokimyasal reaksiyonları sonucu bozulmalarını tanımlamak
DetaylıISI VE SICAKLIK. 1 cal = 4,18 j
ISI VE SICAKLIK ISI Isı ve sıcaklık farklı şeylerdir. Bir maddeyi oluşturan bütün taneciklerin sahip olduğu kinetik enerjilerin toplamına ISI denir. Isı bir enerji türüdür. Isı birimleri joule ( j ) ve
DetaylıÜRETİM METALURJİSİ ANABİLİM DALI Metalurji Proses Laboratuarı Deney Föyü. Peletleme ve Redüksiyon
1- AMAÇ Pirometalurjik öntemle metalik ürünlerin üretiminin gerçekleştirilmesi; termodinamik şartların, katıgaz reaksionları kinetiğinin, curuf oluşumunun, çözünme ve rafinason işlemlerinin belirtilerek
DetaylıENDÜSTRİYEL SÜREÇLER MEVCUT VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
ENDÜSTRİYEL SÜREÇLER MEVCUT VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Erhan ÜNAL 10.03.2010 1 4. ENDÜSTRİYEL PROSESLER 4.1. Genel Çimento Üretimi Kireç Üretimi Kireçtaşı ve Dolomit Kullanımı Soda Külü Üretimi ve Kullanımı
DetaylıİNŞAAT MALZEME BİLGİSİ
İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,
DetaylıTOPRAK ANA MADDESİ Top T rak Bilgisi Ders Bilgisi i Peyzaj Mimarlığı aj Prof. Dr Prof.. Dr Günay Erpul kar.edu.
TOPRAK ANA MADDESİ Toprak Bilgisi Dersi 2011 2012 Peyzaj Mimarlığı Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Ana Maddesi Topraklar, arz kabuğunu oluşturan kayalar, mineraller ve organik maddelerin
DetaylıTOZ METALURJİSİ Prof.Dr. Muzaffer ZEREN
. TEKNİK SEÇİMLİ DERS I TOZ METALURJİSİ Prof.Dr. Muzaffer ZEREN SİNTERLEME Sinterleme, partiküllerarası birleşmeyi oluşturan ısıl prosestir; aynı zamanda ham konumda gözlenen özellikler artırılır. . Sinterlemenin
DetaylıMMM291 MALZEME BİLİMİ
MMM291 MALZEME BİLİMİ Yrd. Doç. Dr. Ayşe KALEMTAŞ Ofis Saatleri: Perşembe 14:00 16:00 ayse.kalemtas@btu.edu.tr, akalemtas@gmail.com Bursa Teknik Üniversitesi, Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi,
DetaylıKİMYASAL BİLEŞİKLER İÇERİK
KİMYASAL BİLEŞİKLER İÇERİK Mol, Molar Kütle Kimyasal Formülden Yüzde Bileşiminin Hesaplanması Bir Bileşiğin Yüzde Bileşiminden Kimyasal Formülünün Hesaplanması Organik Bileşiklerin Kimyasal Bileşiminin
Detaylı5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDENİN DEĞİŞMESİ VE TANINMASI
5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDENİN DEĞİŞMESİ VE TANINMASI Yeryüzündeki sular küçük damlacıklar halinde havaya karışır. Bu damlacıklara su buharı diyoruz. Suyun küçük damlacıklar halinde havaya
DetaylıYrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sol-jel Prosesleri Ders Notları
Alüminyum Alkoksit ve Alümina Üretimi Alüminyum metalinin alkolle reaksiyonu sonucu alkoksit oluşturulması ve bundan elde edilecek jelinde öğütülüp kalsine edildikten sonra alüminaya dönüşmesi beklenmektedir.
DetaylıİÇERİK. Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç
SAKARYA 2011 İÇERİK Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç Yanma prosesinin incelenmesi ve temel yanma ürünleri Sıkıştırmalı
DetaylıSakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği
1 Kaynak için gerekli ısının biri yanıcı, diğeri yakıcı olan gazların yakılmasıyla elde edilen yüksek sıcaklıktaki alev ile yapılan kaynağa "gaz ergitme kaynağı" adı verilir. 1892-1900 yılları arasında
DetaylıÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞĐMĐ ÇALIŞMA YAPRAĞI
ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞĐMĐ ÇALIŞMA YAPRAĞI REAKSĐYON HIZINA ETKĐ EDEN FAKTÖRLER YASEMĐN KONMAZ 20338575 Çalışma Yaprağı Ders Anlatımı: REAKSĐYON HIZINA ETKĐ EDEN FAKTÖRLER: 1.Reaktif Maddelerin
DetaylıSıvılar ve Katılar. Maddenin Halleri. Sıvıların Özellikleri. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN
Sıvılar ve Katılar MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sıcaklık düşürülürse gaz moleküllerinin kinetik enerjileri azalır. Bu nedenle, bir gaz yeteri kadar soğutulursa moleküllerarası
DetaylıTIG GAZALTI KAYNAK YÖNTEMİNDE KULLANILAN GAZLAR VE ÖZELLİKLERİ PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ
TIG GAZALTI KAYNAK YÖNTEMİNDE KULLANILAN GAZLAR VE ÖZELLİKLERİ PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 NİÇİN KORUYUCU GAZ KULLANILIR? 1- Ergimiş kaynak banyosunu, havada mevcut olan gazların zararlı etkilerinden
DetaylıIVA GRUBU ELEMENTLERİ
Bölüm 6 IVA GRUBU ELEMENTLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. C, Si, Ge, Sn, Pb C: Ametal Si ve Ge: Yarı metal Sn ve Pb: Metal C: +4 ile -4 arası Si
DetaylıCERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI. Microbiologist KADİR GÜRBÜZ
CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI Microbiologist KADİR GÜRBÜZ Bileşimlerinde en az % 12 krom bulunan çelikler paslanmaz çeliklerdir.tüm paslanmaz çeliklerin korozyon direnci, çok yoğun ve koruyucu krom oksit ince
DetaylıSıcaklık (Temperature):
Sıcaklık (Temperature): Sıcaklık tanım olarak bir maddenin yapısındaki molekül veya atomların ortalama kinetik enerjilerinin ölçüm değeridir. Sıcaklık t veya T ile gösterilir. Termometre kullanılarak ölçülür.
Detaylı6. BEYAZ ve YÜKSEK ALAŞIMLI DÖKME DEMİRLER
6. BEYAZ ve YÜKSEK ALAŞIMLI DÖKME DEMİRLER Gri dökme demirlerin özellikleri; kimyasal bileşimlerinin değiştirilmesi veya kalıp içindeki soğuma hızlarının değiştirilmesiyle, büyük oranda farklılıklar kazanabilir.
DetaylıAtılımKimyasalları AK 3151 D SUNKROM DEKORATİF KROM KATALİZÖRÜ (SIVI) ÜRÜN TANIMI EKİPMANLAR
SAYFA NO: 1/5 AtılımKimyasalları AK 3151 D SUNKROM DEKORATİF KROM KATALİZÖRÜ (SIVI) ÜRÜN TANIMI AK 3151 D SUNKROM dekoratif krom kaplama banyolarında kullanılan sıvı katalist sistemidir. Klasik sülfatlı
DetaylıMMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı
MMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Cu Copper 29 Bakır 2 Dünyada madenden bakır üretimi, Milyon ton Yıl Dünyada madenden bakır
DetaylıKOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ
KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ Belli bir ortam içinde bulunan metalik yapının korozyonunu önlemek veya korozyon hızını azaltmak üzere alınacak önlemleri üç ana grup altında toplanabilir. Korozyondan Korunma
DetaylıKAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ
KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ BİRSEN BAKIR ELEKTRİK MÜH. ENERJİ YÖNETİCİSİ EVD ENERJİ YÖNETİMİ -1- Kazanlar Yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı enerjisini taşıyıcı
DetaylıÇorum Yöresi Tuğla Topraklarındaki Çözünebilir Alkali Tuzların Olumsuz Etkilerinin BaCO 3 ve SrCO 3 ile Giderilmesi
Çorum Yöresi Tuğla Topraklarındaki Çözünebilir Alkali Tuzların Olumsuz Etkilerinin BaCO 3 ve SrCO 3 ile Giderilmesi Atilla Evcin a *, Mürüvvet Bıyık a, Abdullah Küçük a ÖZET a Afyon Kocatepe Üniversitesi,
DetaylıNABERTHERM N 280-E SERAMİK ve PORSELEN FIRINI
NABERTHERM N 280-E SERAMİK ve PORSELEN FIRINI Çift cidarlı ve arka bölümü havalandırmalı gövde, düşük dış hava sıcaklığı olan ortamlarda kullanım için geliştirilmiştir Nabertherm 3 taraflı ısıtmalı seramik
DetaylıVIA GRUBU ELEMENTLERİ
Bölüm 8 VIA GRUBU ELEMENTLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. O, S, Se, Te, Po O ve S: Ametal Se ve Te: Yarı metal Po: Metal *Oksijen genellikle bileşiklerinde
DetaylıPULVARİZE KÖMÜR ENJEKSİYONU KULLANIMININ YÜKSEK FIRIN ÇALIŞMASINA ETKİLERİ * Impact of Pulverized Coal Injection on Blast Furnace Operations
PULVARİZE KÖMÜR ENJEKSİYONU KULLANIMININ YÜKSEK FIRIN ÇALIŞMASINA ETKİLERİ * Impact of Pulverized Coal Injection on Blast Furnace Operations Ömer Serhat DİKE Maden Mühendisliği Ana Bilim Dalı Oktay BAYAT
DetaylıMMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı
MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Güz Yarıyılı Sıcaklık, K Sıcaklık, C 4000 W Ergiyik Ta 3000 T m Mo Nb Hf 2000
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON)
12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON) STOMA Genellikle yaprakta bulunan bitkide gaz alışverişini sağlayan küçük gözeneklerdir. Bitkinin yaşadığı iklim koşuluna bağlı olarak konumu
DetaylıFIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI
FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI ---------------------------------------Boşluk Doldurma Soru
DetaylıIsı Cisimleri Hareket Ettirir
Isı Cisimleri Hareket Ettirir Yakıtların oksijenle birleşerek yanması sonucunda oluşan ısı enerjisi harekete dönüşebilir. Yediğimiz besinler enerji verir. Besinlerden sağladığımız bu enerji ısı enerjisidir.
DetaylıKÖMÜRÜN GAZLAŞTIRILMASI YOLUYLA ELDE EDİLEN SENTEZ GAZINDAN METANOL ÜRETİMİ
Ek 2 ULUSAL ÖĞRENCİ TASARIM YARIŞMASI PROBLEM TANIMI KÖMÜRÜN GAZLAŞTIRILMASI YOLUYLA ELDE EDİLEN SENTEZ GAZINDAN METANOL ÜRETİMİ 1. Giriş Türk kömür rezervlerinden metanol üretimi Kömürden metanol üretimi,
DetaylıBİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM)
BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM) Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Işık Enerjisinin Kimyasal Enerjiye Dönüştürülmesi Fotosentez, karbon (C), oksijen (O) ve hidrojen (H) atomlarını
DetaylıKireçtaşlarından Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Üretimi Doç. Dr. Özen KILIÇ
Kireçtaşlarından Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Üretimi Doç. Dr. Özen KILIÇ Ç.Ü. Müh. Mim. Fak. Maden Müh. Bölümü e-posta: zenkilic@cu.edu.tr PCC (ÇKK) NEDİR? PCC (Precipitated Calcium Carbonate), çöktürülmüş
DetaylıTERMOKİMYASAL YÜZEY KAPLAMA (BORLAMA)
TERMOKİMYASAL YÜZEY KAPLAMA (BORLAMA) Deneyin Amacı: Demir esaslı bir malzemenin borlanması ve borlama işlemi sonrası malzemenin yüzeyinde oluşan borür tabakasının metalografik açıdan incelenmesi. Teorik
DetaylıMTS 1500 OTOMATİK METAL TRETMAN İSTASYONU. Kalıcı mekanik ve fiziksel özellikler. Kabul edilebilir düzeyde metal temizliği. Emisyonların azaltılması
BOYA FİLTRASYON BESLEYİCİ SİSTEMLERİ OCAK VE POTA ASTARLARI METALURJIK VE DÖKÜM KONTROL SISTEMLERI REÇİNELER POTALAR MTS 1500 OTOMATİK METAL TRETMAN İSTASYONU Kalıcı mekanik ve fiziksel özellikler Kabul
DetaylıELEKTROD NEDİR? Kaynak işlemi sırasında ; Üzerinden kaynak akımının geçmesini sağlayan, İş parçasına bakan ucu ile iş parçası arasında kaynak arkını
ELEKTROD NEDİR? Kaynak işlemi sırasında ; Üzerinden kaynak akımının geçmesini sağlayan, İş parçasına bakan ucu ile iş parçası arasında kaynak arkını oluşturan, Gerektiğinde ergiyerek kaynak ağzını dolduran
DetaylıÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ
ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (Yaşlandırma
DetaylıBAĞLAYICILAR. Alçı harcı, Kireç harcı, Takviyeli kireç harcı, Çimento harcı, Kuru harç, Şap ve sıva harcıdır.
Yapısal peyzaj unsurlarının oluşturulmasında doğal taş, tuğla, karo, beton plak gibi döşeme, kaplama ve duvar malzemelerinin; Birbiriyle bağlanmasında, Yatay bir zemin üzerine döşenmesinde, Düşey bir zemin
DetaylıKütlesi,hacmi,eylemsizliği olan,tanecikli yapıdaki her şeye madde denir. Yer yüzünde gözümüzle görebildiğimiz her şey maddedir.
Madde Tanımı Kütlesi,hacmi,eylemsizliği olan,tanecikli yapıdaki her şeye madde denir. Yer yüzünde gözümüzle görebildiğimiz her şey maddedir. MADDENİN MADDENİN HALLERİ HALLERİ maddenin haller i MADDENİN
Detaylı