Bir bölgede; toprağı belli bir süre içinde tamamen veya kısmen kaplayan ani, büyük ve düzensiz su veya çamur akıntıları.

Transkript

1

2 Bir bölgede; toprağı belli bir süre içinde tamamen veya kısmen kaplayan ani, büyük ve düzensiz su veya çamur akıntıları. (Wikipedia)

3 Suyun arazinin belirli bir bölgesinde anormal biçimde toplanmasıdır. Doğal bir fenomendir, fakat insan faktörüyle tetiklenebilir. Çevreleyen arazideki faktörler sel ihtimalini belirler. Sel nehirden ya da denizden (ya da ikisinden birden) kaynaklanabilir. Dünya çapında en sık gerçekleşen doğal afettir. Diğer herhangi bir afetten daha fazla ölüme sebebiyet verir. Katrina Kasırgası Sonrası Kaynak: Willis

4 Taşkın Nedenleri: Nehir Taşkınları Fırtına Nedeniyle Denizlerin Kabarması Tsunami Bentlerin Yıkılması/Barajların Taşması Yoğun Yağışlar Ani Yağmurlar Buzul Erimesi Çamur Taşkını Lahar Meteorit Düşmeleri

5 1985 Yılından Bu Yana Gerçekleşen Büyük Sellerin Nedenleri Sağanak yağmur Aşırı şiddetli yağmur Tropik Fırtına Muson Yağmuru Kar Erimesi Baraj Taşması Nehir Ağzının Buzla Tıkanması Ekstra Tropik Fırtına Fırtınaya Bağlı Okyanus Taşkını Heyelan Kaynaklı Kaynak:

6 - Kıtalara Göre Dağılım

7 Sel Hasarları; Direkt Hasarlar: Binalara, muhteviyatına, makine/ekipmana (eşya ve mallara), motorlu araçlara, altyapı ve insanlara olan direkt etkiler, temizleme masrafları, hasarları azaltmak için yapılan masraflar.

8 Sel Hasarları; Endirekt Hasarlar: Kar kaybı ve iş durmasından ve enerji kesintisinden kaynaklanan zararlarla, taşıma/nakliye, alternatif yolların kullanımı ile yolu uzatma, yardım, depolama, alternatif barınma masrafları, içme suyu temini ve iletişim için yapılan ek masraflar.

9 Sel Hasarları; Ölçülemeyen/Görünmeyen Hasarlar: Personelin işe geliş-gidişlerindeki yol sapmaları ve kuyruklar, psikolojik olumsuzluklar, görünmeyen kalemlerdeki zararlar veya insanların rizikonun gerçekleştiği alandan başka alanlara taşınması gibi masraflar.

10 Sel hasarlarında rol oynayan faktörler Etkilenen Bölge: Sel bölgesinin endüstriyel/ticari bir bölge olması, imara açık olup olmaması ekonomik hasarın yüksek veya düşük olmasını etkilemektedir. Erken Uyarı Sistemi: Böyle bir sistemin oluşu ekonomik zararı azaltıcı önlemleri alabilme imkanını sağlamaktadır. Afet Önlemleri: Bu faktör ekonomik zararın azaltılmasında önemli rol oynar. Bu kapsama bireylerin bizzat alabileceği önlemlerin yanı sıra, devletin alacağı önlemler ve koyacağı kanun ve kurallar da girmektedir.

11 Seller Toplam Hasar Bazında En Büyük 10 Sel Tarih Hasar Cinsi Bölge Toplam Hasar Sigortalı Hasar (US$m) (US$m) Ölüm Mayıs Eylül 1998 Sel Çin Sel Çin Sel ABD Sel ve şiddetli fırtına Avrupa Sel Kuzey Kore Mayıs Eylül 1991 Sel Çin Sel Çin Haziran 2008 Sel ABD Sel ve ani sel İtalya Sel ve toprak kayması Avrupa Kaynak: MunichRe

12 Seller Sigortalı Hasar Bazında En Büyük 10 Sel Tarih Hasar Cinsi Bölge Toplam Hasar Sigortalı Hasar Ölüm Sigortalılık (US$m) (US$m) Oranı Sel ve şiddetli fırtınalar Avrupa % Sel Birleşik Krallık % Sel Birleşik Krallık % Sel Avrupa % Sel ABD % Ekim Kasım 2000 Sel Birleşik Krallık, İrlanda % Mayıs Eylül 1998 Sel Çin % Sel ve kar fırtınaları Avrupa % Sel Fransa % Sel Avustralya % Kaynak: MunichRe

13 Rizikoyu asgariye indirmek için devletin rolü; Önlem alma, bilgilendirme ve iyileştirme çalışmaları yapmak. Riziko alanlarına yerleşme izni verilmemesi Hasarı minimize edecek inşaat formları Nehir mühendisliği Mobilite (erken uyarı sistemi) Sigorta sistemini desteklemek

14 Rizikoyu asgariye indirmek için mülk sahiplerinin rolü; Bir sel durumunda mülk sahiplerinin asıl görevi hasarı azaltmak için mümkün olan önlemleri almak olacaktır. (Binanın taşkına maruz bölge dışına inşası, bahçe duvarı, çelik kapı, makine/ekipman/emtianın yüksekte tutulması vs)

15 Rizikoyu asgariye indirmek için sigorta sektörünün Rolü Selin olumsuz sonuçlarını azaltmak ve Büyük Adetler Kanununun işlerliğini sağlamak için bu tehlikeye maruz kalan homojen bir grubun oluşması sigorta olgusunu ekonomik bir çözüm haline getirir. Reasürans yoluyla riski dağıtarak korunmayı optimize etmek.

16 Sel Riskinin Sigortalanabilirliği Müşterek Menfaat: Aynı riske açık bulunan insanlar bir araya gelerek bir risk topluluğu oluştururlar. İhtiyaç: İlgili hadise gerçekleştiğinde zararın temini ile sigortalıların finansal ihtiyaçları karşılanır. Ölçülebilirlik: Uğranılan zarar parayla ölçülebilir bir menfaat olmalıdır.

17 Sel Riskinin Sigortalanabilirliği Tesadüfilik: Gerçekleşen sigortalı hadise önceden tahmin edilebilir ve sigortalıdan bağımsız, yani onun istemi dışında olmalıdır. Ekonomik Gelecek: Sigortalılardan oluşan topluluk gerçekleşen zarar ile ilgili olarak geleceklerini parasal açıdan güvence altına almalıdır. Benzer Tehdit: Sigortalı topluluk aynı tehdide açık olmalı ve gerçekleşmesi beklenen hadise topluluk üyelerinde bir fon ihtiyacı doğurmalıdır.

18 Sigortalanabilirliğe engel olan hususları aşma; Kötü riziko seçimi (Anti-seleksiyon): Teminatın sadece riskli bölgelerden talep edilmesi Büyük Hasarların Ölçülebilirliği: Zarar potansiyelinin büyüklüğünün tahmininde ve hesaplanmasında yaşanan zorluklar ve istatistiki verilerin yetersizliği Ekonomik Geçerlilik: Beklenen yüksek hasar potansiyeli ve optimal teminat sağlanması Teminatın Kısıtlanması: Muafiyet, Koasürans, PML Reasürans Alternatif Risk Transfer (ART) Çözümleri: Afet bono/tahvili

19 Sigortacının Risk Ölçüm İçin İhtiyaç Duyduğu Bilgiler: Sel/Taşkın İle Maruz Kalınan Tehlike: Meteorolojik ve istatistiki veriler yardımıyla sel/taşkının hangi bölgeye ne ölçüde etki edeceğinin tahmini Sigortalı Mülkün Afet Sırasındaki Hasar Riski: Mülkün inşa edildiği bölge ve çevresi, inşaat formu verilerinden yola çıkarak sigortalı mülklerin uğrayabileceği hasarın tahmini Sigortalı Mülklerin Bölgede Dağılımı: Hasar riskinin tespiti için risk bölgesi bazında sigortalı mülklerin dağılma verilerinin bulunması. Sigorta Teminatı Şartları: Ödenecek hasarın tahmini için teminat şartlarının incelenmesi ve muafiyet/koasürans gibi detayların belirlenmesi.

20 Sigorta Teminatı Şartlarını etkileyen önemli faktörler; Verilen Teminat ve İstisnalar (fırtına, baraj çökmesi, kanalizasyon tepmesi) Muafiyet ve Koasürans Uygulaması Kümül Hadise Limiti

21 Yılları Türkiye Sel Hasarları* Sıra Tarih Bölge Hasar (milyon TL) Dosya Sayısı 1 07/ Marmara Bölgesi / İstanbul ve Çevresi İstanbul ve Çevresi Trakya ve Silivri / Karadeniz Bölgesi Güney Ege ve Akdeniz Güney Ege Güney Ege / Giresun ve Çevresi Akdeniz Bölgesi 0,7 122 * Kaynak : Milli Re

22 2009 Eylül Marmara Sel Hasarı Branş Dağılımı Yangın ve Mühendislik % 89 Kasko % 9 Nakliyat % 2 Mühendislik hasarı makine ve elektronik cihazların sele maruz kalmasından kaynaklanmaktadır. Kasko ve nakliyat hasarlarının beklenenden az olması sel altında kalan özellikle tır gibi nakliye araçlarının yabancı plakalı olmasından kaynaklanmaktadır.

23 Sonuç Gerek sigortalılık gerekse sel konusunda halkı bilinçlendirici faaliyetler ve yayınlar yaparak farkındalığın ve sigorta bilincinin artırılması sağlanmalıdır. İleriye dönük, iklim değişikliğine bağlı riskler, risk haritaları ve çok boyutlu modellerle risk değerlendirme çalışmaları yapılmalıdır. Katılımın sağlanabileceği homojen bir sigorta topluluğu oluşturulmalıdır. Risk değerlendirme çalışmaları yapılarak riski karşılayacak ve herkesin karşılayabileceği makul primler tespit edilmelidir. Reasürans yoluyla kapasite optimum seviyeye çıkarılmalıdır. 23

24