Akþemseddin Camii. Âbideler Þehri Ýstanbul 173. Fatih te, Hýrka-i Þerif civarýnda, Keçeciler caddesi, Mimar Sinan Mahallesinde bulunmaktadýr.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Akþemseddin Camii. Âbideler Þehri Ýstanbul 173. Fatih te, Hýrka-i Þerif civarýnda, Keçeciler caddesi, Mimar Sinan Mahallesinde bulunmaktadýr."

Emel Elmas
8 yıl önce
İzleme sayısı:

2 Âbideler Þehri Ýstanbul 173 Camii Fatih te, Hýrka-i Þerif civarýnda, Keçeciler caddesi, Mimar Sinan Mahallesinde bulunmaktadýr. Bânîsi olan Mehmed Efendi, Hazret-i Ebûbekir neslinden olup Hacý Bayram-ý Velî halîfesidir., Fatih Devrinin büyük âlimlerindendir ve Ýstanbul un fethine maddi ve mânevî katkýda bulunmuþtur. Fatih Sultan Mehmed in hocasýdýr. Hicrî 863 (Mîlâdî 1458) de vefat eden Mehmed Efendi, Göynük deki türbesinde medfûndur. Hadîkatü l Cevâmî de camii ile ilgili olarak aþaðýdaki bölüm yer almaktadýr: Bânîsi Akþemseddîn hazretleri denmekle ma rûf, eþ-þeyh Mehmed bin Hamza-i Þâmî dir ki, Hacý Bayram Velî halîfesidir ve Sýddîk-ý Ekber -radýyal- Camii.

, Fatih Devrinin büyük âlimlerindendir ve Ýstanbul un fethine maddi ve mânevî katkýda bulunmuþtur. Fatih Sultan Mehmed in hocasýdýr.

3 174 Âbideler Þehri Ýstanbul Camii nin arkadan görünümü. lahu anh neslindendir ki, Torbalý nam karyede tevcihi el vahdet 863 tarihinde Ýstanbul fethinden altý sene sonra vefat edib kabri anda ma rûf ziyâretgâhdýr. Özetle: Bânîsi, Þeyh Mehmed bin Hamza-i Þâmi nin oðlu olan, Hacý Bayram Velî tarîkatýna mensubdur. Ýstanbul un fethinden altý yýl sonra Torbalý köyünde vefat ederek, orada inþa edilen türbeye gömülmüþtür. Hadîkatü l Cevâmî de daha sonra aþaðýdaki bilgi verilmektedir: ve bu mescide duhul edayý salavat ettikden sonra mescidin nâmýný ve banisini su al eyledikde, bulunan kimselere haber verüb, þeyh-i mezbûrun hayrý olduðu ma lûm-ý hümâyûn oldukda, minber vaz edüb, gümrükden on iki akçe hitabet vazifesin ve sala mü ezzini ve kayyûme vazife zamm eylemiþdir. Özetle; Sultan Üçüncü Ahmed bir gün öðle namazýný burada kýlmýþ ve kimin hayratý olduðunu sormuþ, Mescidi olduðunu öðrenince bir minber koydurmuþ ve tamir ettirdikten sonra görevlileririn gündelik ücretlerini de artýrmýþtýr. Vakýf defterinde Ali Paþa Camii nihâyesinde gösterilip, evkafý olmadýðýndan yazýlmadýðý bildirilmektedir. Baþka kimseler camiye bazý vakýflar yapmýþ olarak görünüyorsa da, Fatih Sultan Mehmed tarafýndan hocasýna ikram olarak görevli ücretlerinin ve diðer masraflarýnýn verilmiþ olmasý muhtemeldir. Zamanla bakýmsýzlýktan harab olan camii, Ýkinci Abdülhamid devrinde Bosnalý Hacý Emine haným Camii in cümle kapýsý. Sultân Ahmed Hân-ý Sâlis bir gün tebdîlü þ-þekl bu mescidin önünden mürur esnasýnda, ezân-ý zuhru istimâ edüb edâ-yý salât içün nüzul ve bu mescide duhûl ve ba de edâyý salât için nüzul

Özetle: Bânîsi, Þeyh Mehmed bin Hamza-i Þâmi nin oðlu olan, Hacý Bayram Velî tarîkatýna mensubdur.

4 Âbideler Þehri Ýstanbul 175 isminde bir hayýrsever kadýnýn vasiyeti ve oðlu Hakký Bey in gözetiminde bugünkü þekliyle tamir ettirilmiþtir senesinde ise çevre halkýnýn maddi yardýmlarýyla geniþçe bir tamir yapýlmýþtýr. Camii, dikdörtgen plânlýdýr. Duvarlarý kargir, son cemaat mahfili ile çatýsý ahþapdýr. Çatýsýnýn üzeri kiremit ile kaplýdýr. Ýç alaný 9m.x10,25m. boyutlarýndadýr. Kadýnlar manfilinin giriþi dýþarýdandýr. Tavaný göbeklidir ve minberi ile kürsüsü ahþaptandýr. Mihrabý ise tuðladan yapýlmýþtýr. Caminin solunda bulunan kýsa boylu minaresinin ka idesi ile kürsüsü ve þerefesi kesme taþtan yapýlmýþtýr. Minarenin gövdesi tuðladandýr. Avlu kapýsýnan üzerinde tarihsiz ve cümle kapýsýnýn üzerinde ise 1392 Camii nin iç görünümü. Solda Camiin mimberi ve saðda ise kürsüsü.

Çatýsýnýn üzeri kiremit ile kaplýdýr. Ýç alaný 9m.x10,25m. boyutlarýndadýr. Kadýnlar manfilinin giriþi dýþarýdandýr. Tavaný göbeklidir ve minberi ile kürsüsü ahþaptandýr.

5 176 Âbideler Þehri Ýstanbul Solda Camii nin mihrabý. Saðda ise in temsili bir resmi. tarihli talik yazý ile birer kitabe bulunmaktadýr. Bunlar camiin onarýmlarý sýrasýnda konulmuþtur. Hazîresi düzenlidir ve 1800 lerden kalan kabirler yer almaktadýr. Bitiþiðindeki Mektebi, yeniden onarýlmýþtýr. Camiin tuvalet ve abdest alma yerleri yenidir ve mermer kaplamadýr. Ayrýca camiin saðýnda mermer bir þadýrvan ile giriþ kapýsýnda mermer çeþme vardýr. Bunlarda kitâbeler ve açýklamalar yer almaktadýr. in Hayatý Þam ulemâlarýndan olan Hamza nýn oðlu olarak, 1389 yýlýnda Þam da doðmuþtur. in soyu, baba tarafýndan 15. batýnda Hazret-i Ebû Bekir e dayanmaktadýr. Ýlk tahsilini babasýndan alan, 7 yaþýnda hâfýz olup, ailesiyle birlikte Samsun un Kavak bucaðýna yerleþmiþtir. Babasýnýn Camiin cümle kapýsýndaki Hicri 1292 tarihli Tâlik hattý ile yazýlmýþ kitabe.

Ayrýca camiin saðýnda mermer bir þadýrvan ile giriþ kapýsýnda mermer çeþme vardýr. Bunlarda kitâbeler ve açýklamalar yer almaktadýr.

6 Âbideler Þehri Ýstanbul 177 vefatýndan sonra Amasya ve Osmancýk medreselerinde eðitimini tamamlayan, müderrislik pâyesi aldý ve Osmancýk Medresesine müderris oldu. ayrýca, týbba ve eczacýlýða merak sararak týp ilmini öðrendi. Ýlim tahsîli ile tatmin olmayan, irfan tahsili için müderrisliði ve medreseyi terk etti. Tasavvûfa olan ilgisinden dolayý, önce Ýran ý dolaþtý ama umduðunu bulamadýðý için tekrar Anadolu ya döndü. Kendisine Ankara da bulunan Hacý Bayram Velî yi tavsiye ettiler. Bunun üzerine Ankara ya giden, Hacý Bayram Velî nin öðrencilerinin nefislerini kýrmak, fakirlere yardým etmek ve yoksullara ikramda bulunmak için de olsa yardým kabul etmesi, çarþý pazarda dolaþmalarý gibi hallerinden hoþlanmadýðý için Ankara dan ayrýldý ve baþka bir mürþîd aramak için Halep e gitti. Halep te bir gece rüyasýnda boynuna bir zincirin takýlmýþ olduðunu, zincirin diðer ucunun Hacý Bayram Velî nin elinde ve kendisini Ankara ya doðru çektiðini gördü. Rüyasýnýn etkisinde kalan tekrar Ankara ya döndü. Hacý Bayram Velî nin yanýnda özel ilgi ile sýký bir eðitim alan, kendisine gösterilen bu ilgiyi en iyi þekilde deðerlendirdi. Kýsa süre tasavvufun bütün yollarýný ve inceliklerini öðrenen Aksemseddin, bu baþarýsýndan dolayý Hacý Bayram Velî den icâzet aldý ve hilâfet tacý giydirildi. Daha sonra Hacý Bayram Velî den aldýðý izinle Ankara dan ayrýldý ve Beypazarý na yerleþti. Bir süre sonra oradan da ayrýlýp Ýskilip e yerleþti. Ýskilip te de yine sýkýlmasý nedeniyle ayrýlarak Bolu nun Göynük ilçesine yerleþti. Ýkinci Murad ýn emir ve isteðiyle Fatih Sultan Mehmed in hocalýðýna tayin edildi., Fatih Sultan Mehmed e danýþmanlýk yapýp Ýstanbul un fethine katkýda bulunmuþtur., çocuklarý, öðrencileri ve müritleriyle birlikte fetih ordusuna katýlmýþdýr. Camiin içinden diðer bir görünüm.

Tasavvûfa olan ilgisinden dolayý, önce Ýran ý dolaþtý ama umduðunu bulamadýðý için tekrar Anadolu ya döndü. Kendisine Ankara da bulunan Hacý Bayram Velî yi tavsiye ettiler.

7 178 Âbideler Þehri Ýstanbul Camiin ahþap tavanýndaki göbek süsü., Eyüp Sultan Camii bölümünde anlattýðýmýz gibi, fetihden önce Fatih Sultan Mehmed in emri ile yaptýðý araþtýrmalar sonucunda Ebâ Eyyûb El Ensârî (Eyüp Sultan) nin mezarýný bulmuþtur. Fetihden sonra Fatih Sultan Mehmed, ile birlikte Ýstanbul a girdiðinde halk tarafýndan karþýlanmýþ ve halk, Akþamseddin i Fatih Sultan Mehmed sanýp ona çiçekler uzatmýþlardýr. ise Pâdiþâh ben deðilim diyerek yanýndaki Fatih Sultan Mehmed i gösterdiðinde Fatih Hünkâr benim ama, o benim hocamdýr. Çiçekler O na Layýktýr! diyerek gülümsediðini bazý kitaplar yazmaktadýr. Fatih Sultan Mehmed Ýstanbul un fethinin ardýndan Ayasofya da okuduðu hutbesini tamamladýktan sonra, minberden inerek namaz kýldýrmak için i imam olarak belirledi. Böylece, fethin ilk Cuma namazýný kýldýrmýþ oldu. Bursalý Mahmud Tahir in Osmanlý Müellifleri kitabýndaki hakkýndaki yazýdan alýnan aþaðýdaki bölümde: Bu aralýk Ýstanbul fethi tedarkle meþgul bulunan Fatih Sultan Mehmed Han tarafýndan isticlab duhaniyetleri ve muhasaranýn kuvvai maneviyelerinin takviyesi imaniyesiyle pirdeþi (Akbýyýk Abdullah Sultan) ile beraber olunan davet-i hümayuna icaben mevkub-u hümayuna iltihak ederek kýrk esnai fethdeki askeri tescihkerin badelfeth mihmandar cenab-ý nebi hazret-i (Halid Bin Zeyd el nisari) nin kabr-i þeriflerini keþf ve temin gibi hususat-ý maneviyede kendilerinden pek çok istifade olundu.

Fetihden sonra Fatih Sultan Mehmed, ile birlikte Ýstanbul a girdiðinde halk tarafýndan karþýlanmýþ ve halk, Akþamseddin i Fatih Sultan Mehmed sanýp ona çiçekler uzatmýþlardýr.

8 Âbideler Þehri Ýstanbul 179 ve yedi defa hacca gidebilme imkaný bulmuþtur. Bunlara ek olarak Beþiktaþ ta Yahyâ Efendi Kütüphane-sinde yirmi dokuz bölümlük el yazmalý (Güzîde) isminde Türçe geniþ kapsamlý bir tecvîdi de bulunmaktadýr. Akþemsettin için aþaðýdaki beyit yazýlmýþtýr: Camii nin haziresinden bir görünüm. Ve bu gibi hidmet-i maneviyenin mükafat ve niþane-i maneviyesi olmak üzere her iki azizin namlarýna Ýstanbul da birer camii þerif bina kýlýndý. Bir müddet sonra arzularý vechile bu azizlerden () (Göynük e) ve (Akbýyýk) (Bursa ya) muttaliben izam edildi. Sahib-i tercüme () hazretleri (Göynük) e muvasalatlarýndan birkaç sene sonra, yani (kaþif-i esrar) ve (merþud-u tarik) terkiblerinin dalaleti olan (863) tarihinde darbekaya rahlet ederek elim ziyaretgah inam bulunan türbe-i mübereklerine defn edildi. Peder-i alilerinin kabri Amasya dadýr. denilmektedir., Ýstanbul un fethinden sonra, Fatih Sultan Mehmed in israrýna raðmen Ýstanbul da kalmak istemedi ve Göynü ðe çekildi. Göynük te bir deðirmen ve mescid inþa ettirip, kendi çocuklarýnýn tahsil ve terbiyesi ile meþgul olmuþtur. Öte yandan Risaletü n-nûriye, Hall-i Müþkilât, Makamât-ý Evliyâ, Kitabü t Týb ve Maddetü l-hayat isimli eserlerini yazmýþ Karagün dostu imiþ Fatih in, Ki yüzünden elmasýn etdi ânýn feth-i mübîn, Nesrini çeþm-i hakîkatle görüb derdi haber, Böyle hârikayý uzaktan görür edibâb-ý yakîn. in on tane çocuðu vardýr. Bir süre sonra da yetmiþ yaþýnda iken Göynük de vefat etmiþtir. Türbesi Göynük tedir. Camiin cümle kapýsýndaki kitabenin üzerindeki yazý.

Akþemsettin için aþaðýdaki beyit yazýlmýþtýr: Camii nin haziresinden bir görünüm.

Benzer belgeler

Saman-i Viran-i Evvel Camii (Çukur Çeþme Camii)

Saman-i Viran-i Evvel Camii (Çukur Çeþme Camii) 264 Âbideler Þehri Ýstanbul Saman-i Camii (Çukur Çeþme Camii) camiinin minaresi deðiþik bir biçimde inþâ edilmiþtir. Süleymaniye Camii nin doðusunda arka cephesinde yer alan ve Çukur Çeþme Mescidi olarak