TG 1 ÖABT TARİH. KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ TARİH ÖĞRETMENLİĞİ Ocak 2014

Transkript

1 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ TARİH ÖĞRETMENLİĞİ Ocak 2014 TG 1 ÖABT TARİH Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

2 AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.

3 2014 ÖABT / TAR TARİH ÖĞRETMENLİĞİ TG 1 1. İkinci El Kaynaklar: Ana kaynaklardan yararlanılarak hazırlanan kaynaklardır. Ayrıca Yazılı ve Yazısız kaynaklar diye de ikiye ayrılır. Yazılı Kaynaklar Kitabeler Fermanlar Kanunlar Mahkeme kayıtları Noterlik yazıları Gazeteler Dergiler Yıllıklar Mühürler Paralar Kitaplar Haritalar Madalyonlar Dergiler Yazısız Kaynaklar Evler Kaleler Tapınaklar Heykeller Silahlar Eşyalar Destanlar Efsaneler Fıkralar Atasözleri Örf ve âdetler Menkıbeler (D) 2. Rivayetçi tarih yazımına, nakilci, referant, harratif, hikâyeci gibi isimler verilmiştir. Ancak pragmatik tarih yazımı öğretici tarih yazımının diğer adıdır. 3. Bir sonuca ulaşmak için, bilim ve mantığa uygun araştırma yapmak bir tarihçinin vazgeçemeyeceği yöntemdir. Bir tarihçi bulduğu veri ve kaynakları titiz bir inceleme yaparak kesin yargıya varmadan yeni bilgi ve belgelerin de bulunabileceğini düşünerek çalışmasını yapar. Tarihî olayları araştıran bir tarihçi sırasıyla aşağıdaki yöntemleri uygular. Tarama (Belge Bulma) Tarih hakkında bilgi veren yazılı ve yazısız her türlü malzemeye kaynak denir. Bir tarihçi, önce incelediği konunun her türlü kaynağını aramak zorundadır. Tasnif (Sınıflandırma) Tarihî bir olayla ilgili elde edilen verileri (bilgileri) özelliklerine göre sınırlandırmak, sonra da zaman, yer ve konusuna göre düzenlemek gerekir. Böylece verilerin birbirleri ile karşılaştırılması ve doğruluklarının belirlenmesi kolaylaşır. Tahlil (Çözümleme) Üzerinde çalışılan kaynakların bilgi yönünden yeterliliğinin, güvenilirliğinin olup olmadığının; doğruluğunun denetlenmesidir. Tenkit (Eleştiri, Kritik) Eldeki bilgilerin doğruluk derecesinin, güvenilir kaynaklarla karşılaştırılmasıdır. Bir belge tenkit edilmeden kullanılamaz. Bir belgenin doğruluğu iki yolla belirlenir. Dış Eleştiri: Kaynakların gerçek olup olmadığının, kullanılabilir belge niteliği taşıyıp taşımadığının, ne zaman ve nerede yazıldığının saptanması işidir. İç Eleştiri: Kaynaktaki bilgilerin doğru olup olmadığının araştırılıp saptanmasıdır. Terkip (Sentez) Terkip; verilerin tasnifi, tahlili ve tenkidi yapıldıktan sonra, tarihî bilgilerin sunulması ve esere dönüştürülmesi aşamasıdır. 4. Soruda verilen parçada Anadolu Hisarı Müzesinde yer alan paralardan bahsedilmektedir. Bunlar İstanbul da meskukat yani nümizmatik (Para Bilimi) ile ilgili eserler olduğunun göstergesidir (I). I. Mahmut Kütüphanesinde el yazması eserlerin olması paleografi bilimine ait eserler olduğunun kanıtıdır (II). Ayrıca bulunan paralar yapılan arkeolojik kazılarda bulunduğu için arkeoloji biliminde de yararlanılmıştır (III). 5. Veda Veda inanç ile ilgili bir kavramdır. Bu dinin ismi vedalardan ve Hindistan ın kutsal kitaplarından gelmektedir. Sanskritçede veda, ilim anlamına gelmektedir. Aynı zamanda Hint-Avrupa dillerinde veid, bilme ve görme manasına gelir. Böylelikle veda, ilim ve hakikati görme anlamına gelir. Papirüs Papirüs, Cyperaceae ailesinden bir su bitkisi ve eski çağlarda bu bitkinin gövdesinden hazırlanan yazı kâğıdının adıdır. Eski Mısırlıların yelken, bez, hasır ve yazı kâğıdı olarak kullandıkları papirüs onlardan Yunanlara daha sonra Romalılara intikal etmiş ve MS 3. yüzyılda yerini parşömen alıncaya dek kullanılmıştır. Senato MÖ 509 da kurulan Roma Cumhuriyeti ve onun devamı Roma İmparatorluğu nun başlıca yönetim meclisiydi. Batı Roma İmparatorluğu 5. yüzyılda sona erdiyse de Roma Senatosu 6. yüzyılın sonlarına kadar toplanmaya devam etmiştir. 6. Polis Eski Yunanistan da bir şehir, veya şehir-devletti. Kelimenin bir diğer anlamı ise böyle bir şehrin vatandaşlar topluluğu idi. Klasik Atina ve aynı dönemdeki şehirler için bu terim çoğu zaman şehir devleti olarak çevrilir. Aynı kavramın Latincesi civitastır. Anal Hitit krallarının tanrılara hesap vermek için tüm yıl içinde yaptıkları faaliyetleri yazdıkları kitabelerdir. Bu durumda papirüs, Urartu değil Mısır toplumu ile ilgilidir. Anadolu daki Batı ve Doğu Roma Eserleri Bozdoğan Kemeri (İstanbul) Çemberlitaş (İstanbul) Ogüst Mabedi (Ankara) Roma Hamamı (Ankara) Aspendos Tiyatrosu (Antalya) (I) Hadrianus Kapısı (Antalya) (II) Justinianos Köprüsü (Adapazarı) Ayasofya Kilisesi (İstanbul) Aya İrini Kilisesi (İstanbul) Hora Kilisesi (İstanbul) Sergios Kilisesi (İstanbul) Baküs Kilisesi (İstanbul) Yerebatan Sarnıcı (İstanbul) Binbirdirek Sarnıcı (İstanbul) 7. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde şadların eğitimi için görevlendirilen hocalara, İnançu, İnanç, İnal, İnak, Ataman, Babacık, gibi isimler verilmiştir. Ancak agıcı, hazine görevlisine verilen isimdir. 3

4 Kargan Savaşı, Göktürklerle Uygurlar arasında yaşanan bir mücadeledir. Savaş Uygur İlteberi ile Göktürk İmparatoru Köl Tigin ve Bilge Kağan arasında yapılmıştır. 9. Sekiz Yükmek, (Sekiz Tomar, Sekiz Yığın) adlı sutra (sudur), Uygurlar arasında yayılmış olan Budizm dini öğreti, düşünce veya inancını başkalarına tanıtmak, benimsetmek ve yaymak amacı ile yazılmış bir eserdir. Çinceden çevrilmiş olan Sekiz Yükmek, Burkancılık a (Budizm) ait dini - ahlaki inanışlar ve kolaylıkla uygulanabilir bazı bilgileri içerir. 10. Attila ( ) Avrupa Hun İmparatorluğu hükümdarıdır. Babası Muncuk Han (Boncuk Han) dır. Amcası Rua, onu babası öldükten sonra bozkırda tek başına yaşamaya çalışırken bulmuş ve yanına almıştır. Vizigotlara karşı Roma İmparatorluğu yla ittifak yapan Attila, bir süreliğine Roma ya Flavius Aetius un davetlisi olarak gitmiştir. Rua nın ölümü üzerine, kardeşi Bleda ile birlikte Hun İmparatorluğu nun ortak hükümdarı olmuştur. Bleda 445 yılında ölünce, Attila tek başına Hun hükümdarı olmuştur. Hükümdarlığı boyunca ordusu ile Batı ve Doğu Roma İmparatorluklarını sık sık istila eden Attila, Orta Çağ kaynaklarında acımasızlığı,yüksek vasıflılığı ile anılır. Bu nedenle de Avrupa da Tanrı nın Kırbacı olarak tanınır. Nibelungen Destanı, Hun-Germen mücadelelerinden meydana gelir. Bu hikâyelerde Attila, Etzel adında büyük otoriteye sahip, barışsever ve yalnız asilere karşı kılıç kuşanan asil ruhlu bir hükümdardır. 11. İslamiyet öncesi Türklerde önemli devlet ve toplum işlerinin kurultay denilen mecliste görüşülmesi fikirlere önem verildiğinin göstergesidir. Bu da demokrasi anlayışı ile bağdaşır (II). 12. İslam Devleti nin illere ayrılması faaliyeti Hz.Ömer Dönemi nde gerçekleşmiştir. 13. Mazyar, Babek, Mukanna, Zenadıka, Talekan, Hürremiler, Zut isyanları Abbasiler Dönemi nde yaşanan isyanlardandır. Ancak Mazdek İsyanı ise Sasani ülkesinde başlayan bir harekettir. 14. Gazneli Mahmud, 998 de devletin başına geçmiştir. Gazneli Mahmut, şahsiyeti ve ilim adamları, şair ve ediplere gösterdiği yakın ilginin yanında birçok sanat eserinin teşekkülünde büyük rolü olan bir devlet başkanıdır. Ayrıca İslam dininin yayılması amacıyla Hindistan a yaptığı seferler ile ün yapmıştır. Gazneli Mahmut, Sâmânîler tarafından tanınmayan Abbasi Halifesi Kâdir Billah a elçiler göndererek, onun adına hutbe okutmuştur. Halife de kendisine Yemînü d-devle ve Emînü l-mille lakabı ile birlikte hakimiyet alâmetlerinden olan hil at, taç ve bayrak göndermiştir. İranlı Şair Firdevsî önemli eseri olan Şehname yi Gazneli Mahmut a sunmuştur. 15. Kudüs ün fethi (I) Sultan Melikşah Dönemi nde yaşanmıştır. Ancak Bizans ile yapılan ilk savaş ve Gaznelilerle yapılan Serahs Savaşı Tuğrul Bey Dönemi nde yaşanmıştır. 17. II. Dönem Beylikler Başkent Hâkimiyet Dönemi 16. Yassıçemen Savaşı 1230 yılında Harzemşahlar ile Anadolu Selçukluları arasında yapılmıştır. Bu savaşta Harzemşahlar mağlup edilmiş ve yıkılma sürecine girmiştir. Bu nedenle Harzemşahların uzun süre Anadolu Selçuklularına bağlı yaşadığı söylenemez. Alâiye Alanya Aydınoğulları Birgi,Selçuk Candaroğulları Kastamonu Canik Beylikleri Çobanoğulları Dulkadıroğulları Orta Karadeniz 13.yy-14.yy Kastamonu Elbistan Sivas, sonra Eretna Kayseri Eşrefoğulları Germiyanoğulları Hamidoğulları İnançoğulları Kadı Burhaneddin Devleti Karamanoğulları Karesioğulları Menteşeoğulları Pervaneoğulları Ramazanoğulları Sâhipataoğulları Saruhanoğulları Tacettinoğulları Tekeoğulları Beyşehir 13.yy. ortaları Kütahya Eğirdir Denizli Kayseri Konya Balıkesir Milas Sinop Adana Afyonkarahisar Manisa Niksar Antalya Osmanlı ordusunda su işi ile ilgilenen grup lağımcılar değil sakalardır. Lağımcılar Osmanlı Askerî Teşkilatı nda Kapı Kulu Ocağı içinde bir ocaktır. Görevleri özellikle kale kuşatmalarında tünel kazarak sur duvarlarına ulaşmak ve surları alttan havaya uçurmak veya kale içine kadar tünel kazarak kaleyi içten fethetmektir. Ateşli silahlarla yapılan savaşlarda da karşı sipere kadar tünel kazılıp bomba ile patlatılarak düşman askerine ve siperlerine zarar verilir. Lağım (tünel) kazma günümüzde de kullanılan bir savaş taktiğidir. Bu taktik sayesinde de İstanbul fethedilmiştir. Bunun yanında da Kanuni Sultan Süleyman ın Rodos u fethetmesinde büyük rol oynamıştır. 4

5 19. Avnî mahlasına bakıldığında, şiirin Fatih Sultan Mehmet e ait olduğu anlaşılmaktadır. 20. Arpalık, Osmanlı Devletinde idare, saray ve bilim insanları (ilmiye sınıfı) ile görevine son verilen veya emekli olan memurlara ödenen maaş veya ek ödenektir (munzam tahsisat).osmanlı Devleti idare ve saray insanları ile ilmiye sınıfı mensuplarına maaşlarından ayrı olarak veya emekliye ayrıldıkları zaman arpalığı bir nevi ödenek olarak verirdi. Arpalığın ne zaman verilmeye başlandığı kesin olarak bilinmemektedir. Bu ödenek, başlangıçta yeniçeri ağası, bölük ağaları gibi askerî şahıslara verilmekte iken sonraları şeyhülislam ve kazaskere, XVII. yüzyıldan itibaren de vezirlere ve ümeraya verilmeye başlanmıştır. 21. Lagari Hasan Çelebi, roketle dikey uçuşu başarıyla gerçekleştirmiş ilk bilim insanıdır. Füzeciliğin atası olan ünlü Türk bilim insanı Lagari Hasan Çelebi, XVII. yüzyılın başlarında barut dolu haznesi bulunan bir basit hava roketi ile ilk kez havalanmayı başarmıştır. Uçuş, 1633 yılında dönemin Osmanlı Padişahı IV. Murat ın kızının doğum günü kutlamalarında gerçekleşmiştir. 22. Yusuf Agâh Efendi Osmanlı Devleti bürokratı ve ilk Londra daîmi ikamet elçisidir. 12 Ekim 1793 te, yeni Londra elçiliğine ait eşyalar ve hediyeler ile birlikte Ragusa bandıralı Colomba Fortuna adlı bir gemi ile İstanbul dan gönderilmiştir. Yusuf Agah Efendi Londra daimi ikamet elçilik görevini üç yıl ifa etmiştir. Bu dönemde hem İngiliz hariciyecileri ile hem de Londra da bulunan yabancı devlet diplomatik misyonları ile görüşerek Osmanlı Devleti nin politik ve ticari menfaatlerini ilgilendiren sorunlarla ilgilenip bunları diplomatik yollarla halletmiştir. İstanbul da gereksinim duyulan askerî ve sivil alanlarda uzman ve teknisyenleri İngiltere den temin etmiştir. Maiyetinde bulunan Osmanlıların yabancı dil öğrenmelerini sağlamıştır. Döndükten sonra yeniçeri kâtibi, sonra ambar emini, sonra tersane emini ve daha sonra da matbah emini, 1806 da yine tersane emini görevlerinde bulunmuştur de rikab-ı hümayun defterdarı olup 1 Mayıs 1808 de azledilmiştir da baruthane nâzırı 2 Temmuz 1809 da rikab kethüdası, sonra cebehane ve mehterhane nazırı olmuştur. Sonra Hibetullah Sultan kethüdası olarak Beşiktaş Sahil Sarayı nı tamire memur edilen Yusuf Agâh Efendi, daha sonra mübayacı ve nüzül emini olup Temmuz 1811 de sadaret kethüdası tayin edilmiştir. 23. Küçük Kaynarca Antlaşması, Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanmıştır. 17 Temmuz 1774 tarihinde imzalanan ve henüz tahta yeni çıkan I. Abdülhamit tarafından tasdik edilen, yirmi sekiz maddelik bu antlaşmaya göre Kırım Hanlığı yla Kuban ve Bucak Tatarları siyasi bakımdan müstakil olup ancak dînî işlerinde hilafet makamına tabi olacaklardır. Kılburun, Kerç, Yenikale ve Azak Kalesi yle Dinyeper (Özi) ve Buğ (Aksu) nehirleri arasındaki arazi, Rusya ya terk edilecek ve Aksu hudut kabul edilecektir. Ruslar tarafından işgal edilen Besarabya, Eflak, Boğdan ve Gürcistan ülkeleriyle Akdeniz adaları Osmanlılara iade olunacaktır. Rus ordusu, Bulgaristan da Tuna nın sağ sahilinden, bir ay içinde sol sahiline çekilecektir. Rusya, Osmanlı topraklarındaki Ortodoksları daimî surette himaye edebilecektir. Rus sefirlerinin, Eflak ve Boğdan vaziyetleri hakkındaki müracaatları dikkate alınacaktır. Rus ticaret gemileri, Karadeniz le Akdeniz de hareket serbestisine sahip olacak, istedikleri zaman boğazlardan geçebilecek ve Osmanlı limanlarında kalabileceklerdir. (Böylelikle Karadeniz bir Türk gölü olmaktan çıkmıştır.) Ruslar, İstanbul da daimî elçilik bulundurabilecek ve Balkanlarda istedikleri yerde konsolosluk açabileceklerdir. (Bu da Rusların Panslavizm politikasına zemin hazırlamıştır.) İngiltere ile Fransa ya verilen kapitülasyonlar, Rusya ya da aynen tanınacaktır. Osmanlı Devleti, savaş tazminatı olarak, üç senede ve üç taksitte, Rusya ya on beş bin kese akçe verecektir. (Osmanlı Devleti, tarihinde ilk defa savaş tazminatı ödemiştir.) Orta-Kuzey Kafkasya da Osmanlı Devleti ile Rusya arasında tarafsız bir bölge olan Kabartay ya da Kabardiya, Rusya ya ilhak edilecektir. Ancak Rus çarının Osmanlı padişahına denk sayılması maddesi bu antlaşmada yer almamıştır. 24. Reval Konferansı nda bir araya gelen İngiltere ve Rusya nın Osmanlı üzerinde Balkanlar konusunda baskı kurma kararı alması ve halkın İttihatçılarla bir olup Selanik Hükûmet Konağını basması, II. Abdülhamit in meşrutiyeti yeniden ilan etmesine neden olmuştur. 25. Son Osmanlı Mebusan Meclisinin başkanı Celaleddin Arif Bey dir. 26. Birinci TBMM Dönemi nde çift dereceli seçim sistemi ve Meclis Hükûmeti Sistemi uygulanmıştır. Siyasi partilere yer verilmeyen I. TBMM de Tesanüt Grubu oluşturulmuştur. Ayrıca bu meclis döneminde Muvakkat İcra Encümeni görev yapmıştır. Ancak bu mecliste Felah-ı Vatan grubu yer almamıştır. Bu grup Son Osmanlı Mebusan Meclisinde var olmuştur. 5

6 27. Lozan Kararı ile Türkiye de Kalan Adalar Bozcaada Gökçeada (İmroz) Tavşan Adaları Lozan Kararı ile Yunanistan da Kalan Adalar Limni Nikarya Sisam Sakız Semadirek 28. Brüksel Hattı Musul Meselesi ile ilgili olarak Milletler Cemiyeti tarafından çizilen sınırdır. 29. Birinci Heyet-i İlmiyenin aldığı kararlardan biri de Maarif Vekâletinin izni olmadan hiçbir kurum ve kişi ilköğretim hizmeti yürütemez. olmuştur. Bu kararın alınmasında eğitimde devletin denetimini artırma isteği önemli etkendir. 30. Vakıflar Bankası 1954 yılında yani Adnan Menderes Dönemi nde açılmıştır. 31. Voltaire (François Marie Arouet) ( ) Fransız yazar ve filozoftur. Daha çok mahlası olan Voltaire şeklinde tanınmıştır. Fransız Devrimi ve Aydınlanma hareketine büyük katkısı olmuştur. Din ve ifade özgürlüklerinin yanı sıra, insan hakları konusundaki düşünceleri ve felsefi yazınları ile ünlenmiştir. Eserlerinde kilise dogmaları ve döneminin Fransız müesseselerini yoğun olarak hicvetmiştir. Zamanın en etkili isimlerinden biri olarak tanınır. 32. İspanyol denizci Macellan ve Del Kano, 1519 da yola çıkmış, yolda Macellan ın ölmesi üzerine Del Kano batıya doğru giderek dünya etrafındaki turu tamamlamıştır. Böylece 1522 de dünyanın yuvarlak olduğu kanıtlanmıştır. 33. Reform un Sonuçları Avrupa da mezhep birliği bozulmuştur. Katolik ve Ortodoks mezhepleri yanında Protestanlık,Kalvenizm ve Anglikanizm mezhepleri ortaya çıkmış, mezhepler arasında çatışmalar başlamıştır. Din adamları ve kilise eski itibarını kaybetmiştir. Katolik Kilisesi, kendisini yenilemek ve düzenlemek zorunda kalmıştır. Eğitim-öğretim faaliyetleri kiliseden alınarak laik bir eğitim sistemi kurulmuştur. Katolik Kilisesinden ayrılan ülkelerde kilisenin mallarına ve topraklarına el konulmuştur. Papa ve kilisenin Avrupa ülkelerinin kralları üzerindeki etkisi sona ermiş ve Avrupa da siyasal bölünmeler yaşanmıştır. Çünkü Orta Çağ da papa, Avrupa krallarına taç giydirerek onların krallıklarını onaylıyor ve yönlendirebiliyordu. Papanın bu gücü kaybetmesi, Haçlı Seferleri nin düzenlenmesini engellemiştir. Katolik ülkelerde yeni mezheplerle mücadele etmek amacıyla Engizisyon Mahkemeleri kurulmuştur. Protestan krallar ve prensler, din işlerinin mutlak hakimi oldular. Avrupa siyasi yönden zarara uğramıştır. Ancak Reform hareketlerinin Rönesans a zemin hazırladığı söylenemez. Çünkü Rönesans daha önce yaşanmıştır. 34. Viyana Kongresi Napolyon Savaşları sonunda Fransız ordularının koalisyon orduları tarafından tümüyle yenilgiye uğratılmasının ardından, Avrupa daki sınırları ve güçler dengesini yeniden belirlemeye yönelik kararlar almak üzere toplanmış olan kongredir. Fransız İhtilali ve Napolyon savaşları ile bozulan Avrupa siyasi haritası ve güçler dengesi, Osmanlı Devleti hariç tüm Avrupa devletlerinin katıldığı bu kongre kararlarıyla yeniden yapılandırılmıştır. Bu kararlar ve yeni statüko ile I. Dünya Savaşı na kadar devam eden Avrupa siyasi coğrafyası, yeni dönemde de pek çok isyan, ihtilal ve olaylara sahne olmuştur. Hemen hemen tüm Avrupa devletlerinin temsilcilerinin katılmasına karşın, 1815 Viyana Kongresi nde ve Avrupa nın yeniden yapılanmasında en önemli rolü aynı zamanda kongre başkanlığı görevini de yürüten Avusturya Başbakanı Metternich oynamıştır. Kongrenin nihai kararları, İngiltere, Rusya, Avusturya ve Prusya tarafından belirlenmiştir. 35. Bastille Baskını (Bastille Hapishanesi Baskını) 14 Temmuz 1789 da Paris, Fransa da gerçekleşmiştir. Paris deki Orta Çağ kalesi ve hapishanesi Bastille, monarşik otoriteyi temsil etmekteydi. Hapishane baskını sırasında 7 mahkum bulunuyordu, ancak monarşinin suistimalini temsil ediyordu. Baskın, Fransız İhtilali nin parlama noktasıdır İhtilali ile Avrupa da liberal yani hürriyetçi fikir ve idarelerin yaygınlaşması ve monarşinin zayıflaması, kralların etkinliğinin zayıfladığının (I) ve hürriyetçi söylemlerin geliştiğinin (III) kanıtıdır. 6

7 37. Meclis Başkanları Görevde Bulunduğu Tarihler Mustafa Kemal Atatürk Ali Fethi Okyar Kâzım Özalp M. Abdülhalik Renda Kâzım Karabekir Ali Fuat Cebesoy M. Şükrü Saraçoğlu Refik Koraltan Dr. Fuat Sirmen Ferruh Bozbeyli Sabit Osman Avcı Kemal Güven Dr. Cahit Karakaş Necmettin Karaduman Yıldırım Akbulut İsmet Kaya Erdem Hüsamettin Cindoruk İsmet Sezgin Mustafa Kalemli Hikmet Çetin Yıldırım Akbulut Ömer İzgi Bülent Arınç Köksal Toptan Mehmet Ali Şahin Cemil Çiçek Celal Bayar ın cumhurbaşkanlığı dönemi Adnan Menderes in başbakan olduğu dönemdir. Bu durumda Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Kanunu Adnan Menderes Dönemi nde çıkarıldığına göre Celal Bayar ın cumhurbaşkanı olduğu döneme aittir. 39. İsmail Gaspıralı 1851 yılında Kırım Bahçesaray yakınlarındaki Avcıköy de doğdu. Babasının doğduğu köye nisbetle Gaspirinski (Gaspıralı) lakabını aldı. On yaşında Akmescit Lisesine gönderildi. Orada iki sene kaldıktan sonra Varonej şehrindeki askerî okula nakledildi. Daha sonra Moskova Askerî İdadisine gitti. Rusların Panslavizm politikaları yüzünden okuldan ayrıldı yılında maaşı 600 rubleye çıkarılarak Yalta da Dereköy Mektebine tayin edildi. Burada da iki yıl kaldı. Tekrar Bahçesaray a dönerek yeniden Zincirli Medresesi nde Rusça dersleri verdi. Gaspıralı, o zamana kadar kafasında teşekkül eden yenilikçi fikirleri ilk olarak Zincirli Medresesi nde uygulamaya çalıştı. Öğrencilerine yeni yöntemle Türkçe dersleri verdi yılında Bahçesaray belediye başkanlığına seçildi yılında bir gazete çıkarmak için Rus hükûmetine müracaat etti. Müracaatı reddedildi. Fakat o mutlaka yayın yoluyla milletine hizmet etmek istiyordu yılında, Genç Molla müstear adıyla ileride kitap olarak yayımlanacak olan Rusya Müslümanları başlıklı makalelerini yazdı. Akmescit te çıkan Tavrida gazetesinde yayınladı. İzin alamamasına rağmen gazete çıkarma fikrinden asla vazgeçmedi. Bunun için zemin yoklamak amacıyla 1881 yılından itibaren Tonguç, Ay, Güneş, Yıldız, Mir ati Cedid gibi çeşitli adlarla küçük kitapçıklar yayımlamaya başladı. Rus sansürü bu risalelerin yayınını gazete niteliği taşıdığı gerekçesiyle yasakladı. Tercüman gazetesini çıkarabilmek için dört yıl mücadele verdi. Defalarca Petesburg a giderek müracaatlarda bulundu yılında Türkçe kısmı aynen Rusçaya da tercüme edilmek şartıyla Tercüman-ı Ahval-i Zaman yayınlama iznini aldı. İlk nüshayı 10 Nisan 1883 te çıkardı. Meşrutiyet in ilanından sonra İstanbul a geldi ve büyük bir heyecanla karşılandı (1909). Birinci Dünya Savaşı arefesinde İstanbul a tekrar gelerek Türkiye yi savaşa girmemesi hususunda uyarmaya çalıştı. 40. Baas Partisi Arap ulusunun tek bir sosyalist devlette birleşmesini amaçlayan siyasal milliyetçi sol partidir. Parti, Arap dünyasında birlik, özgürlük ve sosyalizmi gerçekleştirmeye çalışmaktadır. Parti, Irak (I) ve Suriye de iktidar şansı yakalamıştır. 41. Tarih biliminin temelinde kronolojik düşünme becerisi yer almaktadır. Kronoloji, meydana gelen olayların zamanını ve sırasını ortaya koyar. Soruda verilen tarihsel olay, süreç ve olguları sıraya koyma ya da belli bir düzen içinde açıklama yeteneği ifadesi bizi tarihsel kavramlardan kronolojiye götürmektedir. 42. Tarih Dersi Öğretim Programı nın temel yaklaşımıyla ilgili olarak A, B, C, E seçeneklerinde verilenler doğrudur. Ancak D seçeneğindeki ifade Ulusal değerleri merkezde tutarak evrensel değerlere karşı saygı duymasını sağlar. şeklinde olmalıdır. 43. Program ile ulaşılması beklenen temel beceriler; Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanma, Eleştirel düşünme, Yaratıcı düşünme, İletişim kurma, Araştırma - sorgulama, Sorun çözme, Bilgi teknolojilerini kullanma, Girişimcilik, Gözlem yapma, Değişim ve sürekliliği algılama, Mekânı algılama, Sosyal katılımdır. Soruda verilen sıra dışı bağlantılar kurma durumu bu becerilerden yaratıcı düşünme ile mümkündür. II. Dünya Savaşı yılları arasında yapıldığına göre,meclisin o dönemdeki başkanı Abdülhalik Renda dır. 7

8 44. Bu durumda öğretmen öğrencinin doğruyu bulmasını sağlamalı, öğrenci doğruyu buluncaya kadar da ipucu vermeye devam etmelidir. Böylelikle öğrencinin konuyla ilgili anlamamış olduğu kısım ortadan kaldırılmış olur. 48. Öğrenme stratejileri, bir konunun öğrenilmesinde öğrencilere kolaylık sağlar. Burada da Nuray tarih dersini öğrenirken bilgileri gruplandırmış ve kavramları ilişkilendirmiştir. Bunun için uygun olan strateji örgütlemedir. Örgütleme bilgilerin anlamlandırılmasında madde ve olguların taksonomik olarak sınıflandırılması farklı yöntemlerle (kavram haritası, şema, tablo, matris vb.) organize edilmesi süreçlerini kapsayan stratejidir. 45. Onlara düşünmeleri için birkaç dakika zaman verir (düşün). Soru hakkında düşünen öğrenciler gruplar oluşturarak (eşleş) düşüncelerini birbiriyle paylaşırlar. Öğretmen grupların, düşüncelerini tüm sınıfla paylaşmalarını (paylaş) isteyerek etkinliği tamamlar. 49. I. kazanımda öğrenci tarihî bir durumu bir ölçüte göre sorgulamış (değerlendirme), II. ve III. kazanımlarda da tarihle ilgili çeşitli durumları kendi cümleleriyle açıklamış ve yorumlamıştır (kavrama). 46. Empati bir kişinin, kendisini karşısındakinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve ona iletmesi sürecidir. Soruda verilen Geçmişte etkili olmuş bireylerin ne düşündükleri, hangi amaçları gerçekleştirmeye çalışmış olabilecekleri ve kendi konumlarını nasıl gördükleri bilindiğinde... cümlesi bizi tarihsel empati sonucuna götürür. 50. Akran değerlendirme, öğrencilerin birbirlerini değerlendirmeleri; portfolyo, öğrencilerin ürün dosyaları; kontrol listesi bazı özelliklerin var / yok şeklinde yoklanması; rubrik ise bazı özelliklerin dereceli biçimde (5 / 4 / 3 / 2 / 1 gibi) değerlendirilmesidir. Burada öğrenci kendi öğrenmelerini sorgulamış, kendi öğrenmelerini değerlendirmiş, dolayısıyla öz değerlendirme yapmıştır. 47. İki karşıt görüşün (tez - antitez) oluşturduğu iki grup ve bir jüriden oluşan ve söz ustalığına (etkili savunma gücüne ve konuşma becerisine) dayanan tartışma tekniği münazaradır. 8