Derleyen: Giray Tarhanoğlu Fatih Sultan Mehmet Han ve II. Beyazıt Han. DİL ve EDEBİYAT 19 AYIN DOSYASI
|
|
- Nazar Ediz Aydoğan
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Bâkî: divan edebiyatının en büyük şairlerindendir. Şiirlerini en ince ayrıntıya kadar işlediğinden Bâkî ye şiirin kuyumcusu denilmiştir. Çok sağlam bir dil ve üsluba sahiptir. Tasvirleri çok canlı ve başarılıdır. Ahenkli şiirleri Osmanlı ülkesi dışında da zevkle okunmuş ve şairlerin sultanı unvanını almıştır. 18 DİL ve EDEBİYAT AY I N D O S Y A S I
2 Derleyen: Giray Tarhanoğlu Fatih Sultan Mehmet Han ve II. Beyazıt Han devirlerinde Arap ve Acem bilginleri ve eserlerine çok değer veriliyor, davetiyeler gönderiliyordu. Osmanlı payıtahtına gelenler, çeşitli ihsan ve rütbelerle ödüllendirilirken, gelemeyenlere de Asya ortalarına kadar hediye namıyla paralar gönderiliyordu. Yabancıların gördüğü bu iltifat, yerli âlimleri tabii olarak kıskandırıp gücendiriyordu. Le âlî ve Mesihî gibi şairler, duydukları kıskançlığı: Eğer Âdemde marifetse murad Ne fazilet verirmiş ana bilâd Ve: Mesîhî; gökten insen sana yer yok Yürü, var, gel Arabdan, ya Âcemden beyitleriyle açığa vurmuşlardı. Yabancı şairlere gösterilen itibar, Türk şairlerinde bir gayret uyandırdı. II. Beyazıt devrinden itibaren Osmanlı da orijinal telif eserler görülmeye başladı. Cem şairlerinden Sa dî ile Yavuz Sultan Selim Han ın öfkesine kurban giden Câfer Çelebi, İstanbul u konu edindiler. Câfer Çelebî; tercümenin değil, icat ve ibdanın gerektiğini söyledi. Yavuz Sultan Selim Han devriyle Kanunî Sultan Süleyman Han ın ilk zamanlarında yerli edebî eserlerde de büyük bir artış meydana geldi ve artık İstanbul Türkçesi Osmanlı ikliminde hüküm sürmeye başladı. Necâtî, Âhî, Zâtî gibi büyük şairler, adeta Bâkî devrini müjdelemişlerdi Bâkî nin Hayatı Şiirlerinde doğduğu şehrin lehçesini kullanarak dîvan edebiyatımıza yenilik ve güzellik katan Mahmud Abdülbâkî 1526 yılında İstanbul un Fatih semtindeki mahallelerden birinde dünyaya geldi. Babası Fatih Camii müezzinlerinden Mehmed adında bir zat olup 1566 Haziranında hac farizasını yerine getirirken yolda vefat etmiştir. Eski edebiyatçılardan bazıları, çeviri eserlerinde kendilerinden söz ederken Bâki Mevahibi-ledünniyye tercümesinde bunu yapmamış, aynı devirde yaşayan Tezkire-i şuarâ yazarları da Bâkî nin babasından bahsetmemiştir. Yalnız bu zatın 1565 senesinde Hicaz a gittiği ve orada vefat ettiği Şakayık zeylinde yazılıdır. Buna göre; babası öldüğü sırada şair, kırk yaşlarında ve Atâyî nin rivayetine göre kırk akça ile İstanbul da Murad Paşa Medresesi nde müderrislik yapmaktaydı. Babasının maddi durumu yetersiz olduğu için Bâkî yi saraç çıraklığına vermişti. İstanbul un saraçlar çarşısı, bugün Fatih parkının karşısında bulunan alandaydı Saraçhane semtine adını veren de bu çarşıydı. Saraçhanenin bir cephesi harap bir hâlde duran Amcazâde Hüseyin Paşa Medresesi nin karşısında olduğu gibi üç cephesi de medresede müteveccih kapısından girilince sağa, sola ve karşıya tesadüf eder, etrafı duvarla çevrilmiş, muhafazalı bir yerdi yangını oraları sildi, süpürdü. İşte Bâkî, semtine yakın olan bu çarşıdaki dükkânlardan birine devam ediyor, o devrin gözde mesleklerinden biri olan saraçlık sanatını öğreniyordu. Bâkî nin hayatından bahseden her eser, şairin Karamanlı Mehmet Efendi tavsiyesiyle medreseye girdiğini yazar. Fakat hangi tarihte ve hangi medreseye girdiğini bildirmez. Şiirlerinde doğduğu şehrin lehçesini kullanarak divan edebiyatımıza yenilik ve güzellik katan Mahmud Abdülbâkî 1526 yılında İstanbul un Fatih semtindeki mahallelerden birinde dünyaya geldi. Babası Fatih Camii müezzinlerinden Mehmed adında bir zat olup 1566 Haziranında hac farizasını yerine getirirken yolda vefat etmiştir. DİL ve EDEBİYAT 19
3 Şakayık ı tercüme eden Edirneli Mecdî Çelebi, Karamanlı Hoca yı anlatırken onun Konya da okuyup İstanbul a geldiğini, Müderris olarak Konya ya tayin edildiğini, oradan sırasıyla Edirne ye, İstanbul daki Haseki Medresesi ne, Sahn Medresesi ne nakledildiğini, sonra tekrar Edirne ye gönderilip nihayet İstanbul daki Süleymaniye medreselerinden birine getirildiğini yazar. Atâyî de Şakayık zeylinde Karamanlı Mehmet Efendi nin sahndaki talebesinden on dördünün şair olduğunu, Bâkî nin de bunlar arasında bulunduğunu haber veriyor. Sahn medreseleri, oldukça ilerlemiş talebeye mahsus olduğundan bir saraç çırağının doğrudan doğruya böyle yüksek bir medreseye giremeyeceği tabiiydi. Onun için Bâkî nin ilk hocası hakikaten Karamanlı Mehmet Efendi ise onun Haseki müderrisi bulunduğu sırada, yani 1551 yılında dersine devam etmeye başlamış, sonra üstadıyla birlikte Sahn a geçmiş olabilir ki o tarihte şair 25 yaşlarında olmalıdır. Bâkî nin Sahn Medresesi ndeki iki senelik eğitimi gayet neşeli geçmişti. Çünkü arkadaşlarından on üçü şiire kabiliyetliydi. O medrese âdeta bir Encümen-i Şuarâ ve bir Bezm-i Edeb hâlini almıştı. Atâyî, Şakayık zeylinde ve Bâkî nin babasının tercüme-i hâli sırasında: İttifak-ı ara bunun üzerinedir ki ol tarihte Mevlânâ-yı mezburun şem ine cem olan emâsil ve yeni cem iyetine rağbet eden kavâbil bir zamanda cem olmamış olsa, Hucurat-ı medresesinde on dört şair cem olup kim görüptür ki ola bahri habab içre nihan mazmunu ıyan olmuştu dedikten sonra bu on dört şairden: Hoca Sa deddin, Bâkî, Nev i, Remzî Zâde, Husrev Zâde, Üsküplü Vâlihî, Karamanlı Muhyiddin, Edirneli Mecdî ve Cevrî ile Camcı Zâde Câmi Efendilerin isimlerini haber veriyor. Bâkî nin meşhur Sümbül kasidesini o dönemde yazdığını bildiriyor. Yukarıda belirtildiği gibi Karamanlı Mehmed Efendi 1554 te terfiyle Edirne ye gönderilmişti. Nev i, müderrisiyle beraber gittiği hâlde Bâkî gitmedi, Kadı Zâde Efendi nin Süleymaniye deki dersine devama başladı. Kadı Zâde diye şöhret almış olan bu zat, II. Beyazıd ın Sadrazamı ve (Şahkulu) muharebesinin kurbanı Atik Ali Paşa nın azadlısı Bedreddin Mahmud un oğlu Şemseddin Ahmed Efendi dir. Babası, azad edildikten sonra okumuş, âlim olmuş Edirne kadısıyken ölmüştür. Oğlundaki kadı zadelik unvanı oradan gelir. Kadı Zâde, babasının mesleğini takip ederek ilerlemiş, 1552 senesinde Süleymaniye müderrisi olmuş, Bâkî de dâhil olmak üzere birçok talebeye ders okutmuş 1555 te Halep e gidip gelmiş, nihayet 1577 de Şeyhülislam olup 1580 de vefat etmiştir. Bâkî onun için de bir kaside yazmıştır. Şair, bu kasidesinde Süleymaniye Medreselerinden birinin Kadı Zâde gibi bir âlime verilmesi üzerine, kendisi ve arkadaşlarının, senelerce medrese köşelerinde ilim tahsil etmişken denize akan nehirler gibi onun dersine koştuklarını, açılan bir imtihanda görüşmeye girdiklerini, lakin üç yıldan beri medrese hücrelerinde kaldıklarını söylüyor. Fazilet sahiplerinin kubbe altında kalması layık mıdır, denizin bir habab (habâb: Su üzerinde olan hava kabarcıkları) altında gizlenmesi görülmüş müdür? diye soruyor. İhtiyacı olduğunu söyleyip akranından geri kalıp taltif edilmediğinden şikâyette bulunuyor. Bir yıl kadar bir binanın nezaretine memur edildiğini, orada iyi hizmet verdiğini hatırlatıp mükâfatını istiyor ve Onun zamanı gelmiştir, artık şanına ne düşerse ver diyor. Sonra da Nî metin vermekle biter mi? İbrahim Peygamber in sofrasındaki yemek, yenmekle tükenir mi? diye soruyor. Nihayet Ben olanı bildiriyorum. Emir yine Efendi mizin diyerek sözünü tamamlıyor. Bu kasidenin 1454 tarihinde yazıldığını ve o tarihte Nahcivan seferinden gelen Kanunîye verildiğini, bu- 20 DİL ve EDEBİYAT
4 nun üzerine padişahın övgülerine mazhar olduğunu Atâyî yazıyor da Bâkî nin Halep e gönderildiğini ve bazı mahkemelerde nöbetçi vekil olduğunu yine Atâyî bildiriyor. Yine Atâyî nin beyanına göre Kadı Zâde Efendi 1555 te Halep kadısı olmuş, Bâkî de beraber giderek bazı mahkemelerde hocasına vekillik etmiş. Çağatayca bir tezkire-i şuarâ yazmış olan Sadık-ı Kitabdar, bir seyahati esnasında Halep e uğramış, orada nöbetçi olan Bâkî ile görüşmüş. Yekdiğerinden hoşlandıkları için Sadık, her gün Bâkî nin yanına gider, o da yeni gazellerini ona dinletirmiş. Bir gün; Hepsini bu gece yazdım diye beş gazel okumuş. Lebib Efendi Cevahir-i mültekata adlı kitabında bu fıkrayı Sadık ın kitabından naklettiğini söylediği gibi Fehîm Efendi nin Sefîne-i şuarâ isimli eserinde de vardır. Atâyî nin yukarıya naklettiğim Cenab-ı Mevlevîye kaside-i râiyyelerin ihdâ etmişler idi ibaresindeki Cenâb-ı Mevlevî, Bâkî nin hocası olup maiyetinde Halep e gittiği kadı Zâde Efendi dir. Bahsedilen kaside ise divânında mevcuttur. Bâkî, Halep ten dönüşünde Konya ya geldiği sırada, vazifesi başına giden Şam kadısı Ebüssuud Zâde Mehmet Çelebi ye rastlar ve ona bir kaside takdim eder. Bu hadise Zeyl-i Şekayik te yer almaktadır. Mehmet Çelebi, kasideyi çok beğenir ve Bâkî nin ödüllendirilmesi için babasına bir mektup yazar. Bâkî, Ebüssuud Efendi ye danişmend ve 1593 Ramazanında mülazım olarak bir medreseye tayin edilir. Rumeli kadıaskeri Hâmid Efendi, kanuna uygun değil diye medreseye tayinine tereddüt göstermiş ise de üst üste irade çıkması üzerine: 1563 te Silivri deki Piri Paşa Medresesi ne gönderildi te İstanbul da Murad Paşa Medresesi ne getirildi. Bu tayinin sağladığı imkândan istifade ederek Kanunî nin kendisine gönderdiği şiirlerine onun emri üzerine nazireler yazıyor, ayrıca padişaha kasideler takdim ediyordu. Sultan la aralarındaki bu alaka zeki ve kabiliyetli şairin yeteneklerini padişaha göstermesine yardım etti. Bu yetenekli şairden hoşlanan Kanunî, ona Keşşâf, Hidâye, Ekmel adlı kitapların nefis birer nüshasını hediye etti. Bâkî de divanını padişahın emriyle düzenleyerek ona sundu. Padişahın iltifatı şairi manen ve madden zenginleştiriyordu. Bu münasebetle Aralık 1565 te on akça terakkiye nail oldu. Aynı yılın Zilhicce sinde (Aralık 1566), hacca giden babasının ölüm haberini aldı. Bu olaydan bir yıl sonra, Kanunî Sultan Süleyman ın Zigetvar dan ölüm haberi geldi. Daima himayesini gördüğü bu büyük sultana duyduğu derin ve samimi bağlılığı; onun tarihî, siyasî önemini ifade eden ünlü mersiyesini yazdırdı. Mersiyenin sonunda yeni padişaha intisabını da belirtti da Murad paşa müderrisliğinden azledildi de Mahmud paşa medresesine verildi de Eyüp, 1573 te Sahn, 1585 de Süleymaniye müderrisi oldu. Yeni padişahın akşamcı olduğunu herkes biliyordu. Bâkî kutlamak için parlak bir kaside yazdı ve hoşa gitsin diye onun arasında: Müselles gösterir daim temaşa eylesen elde Meğer kim pâre-i elmastır câm-ı dırahşânı Getir câm-ı sürûr encâmı ey sâki; yeter çektik Cefâ-yı devr-i gerdûnu, belâ-yı- carh-ı gerdânı gibi mizaca uygun beyitler bulundurdu. Zaten padişah ile veliahtlığından beri münasebeti vardı. Sahn müderrisiyken veliaht tarafından mesireye davet edilmiş ve sohbette bulunmuştu. III. Murad ın tahta geçtiği zaman Nâmî mahlaslı DİL ve EDEBİYAT 21
5 eski bir şairin: Cihanın ni metinden kendi âb-ü dânemiz yeğdir Elin kâşânesinden gûşe-i virânemiz yeğdir Gına sadrındaki mağrûr-ü nâ âsûde serverden Fenâ bezminde hâbâlûd olan mestânemiz yeğdir Tegafül yüzüne gaflet hicâbın geçti çün nâhid Bizim andan tegafül gösteren divânemiz yağdir Hezâran naz ile perverde olmuş bir gül-i terden Lebâleb bâde-i gülgûn ile peymânemiz yeğdir Hümâ-yi evc-i izzet gibi gayretsizden ey Nâmî Mahabbet şem ine şehper yakan pervânemiz yeğdir Gazelindeki mahlas, şairi çekemeyenler tarafından Bâkî ye atfedilerek padişaha verildi ve onun bu gazel ile II. Selim e hicivde bulunduğu iddia edildi. III. Murad, fena hâlde hiddetlendi. Bâkî nin azl ve sürgün edilmesini buyurdu. Fakat o gazelin eski mecmualarda Nâmî adına yazılı olduğu görüldü, şair sürgüne gitmekten güçlükle kurtulabildi. Edebiyyat tarihinde pek meşhur olan bu gazel, gariptir ki matbu divanının 110. sayfasına Bâkî nin sözü olarak geçirilmiştir. Şairin yakayı ele vermekten kurtulmuş olmasını hikâye ettikten sonra Atâyi diyor ki: Ol esnada sultan Süleyman merbumun iltifatından dûr ve dîvmennişan-ı nifak engiz mekrî ile mübtelâ-yı şerr-ü şûr olduklarına telmih edip demişlerdir: Şol dil ki câm gibi el üzere tutardı cem Dest-i zemâne yerlere çaldı hazef gibi Cemin, yani Kanûnî Süleyman ın kadeh gibi elde tuttuğu bir kalbi, zamane eli, şimdi çanak, çömlek gibi yere çarptı mealindeki bu beyti Bâkî, daha sonra şu suretle bir gazel şekline sokmuştur. Zoraki söylenmiş 22 DİL ve EDEBİYAT olduğu beyitlerdeki insicamsızlıktan bellidir: Kıymet gerekse kavline dürr-i Necef gibi Bîyhûde yîre açma dehânın sadef gibi Gûş eyle sâzı perde-i Saz-ü terâneden Her yana tut kulağını mecliste def gibi Şol dil ki cam gibi el üzere tutardı cem Dest-i zemâne yerlere çaldı hazef gibi Dilde hayâl-i hal-ü ruh-i yâr dermiyan Sevday-ı hattı gerçi biraz bertaraf gibi Vasf-ı cemal-i yâr ile Bâkî gazellerin Biribirine sundu güzeller tuhaf gibi Bâkî 1579 da Mekke ve 1580 de Medine kadılığına gönderildi de azlonup İstanbul a geldi te İstanbul kadısı olup 1585 te azledildi te İstanbul kadılığına geçti ve o sene içinde Anadolu kadıaskerliğine yükseldi de istirahate çekilip 1590 da tekrar Anadolu ve 1591 senesinde Rumeli kadıaskeri oldu. Bâkî, ikinci Anadolu kadıaskerliği sırasında epeyce tehlike atlatmıştır. Bin senesi Recebi içinde Bostan Zâde Mehmet Efendi Şeyhülislam-şair ve şeyhülislam Yahya Efendi nin babası-zekeriyya Efendi Rumeli, Bâkî-ikinci defa-anadolu kadıaskeri, şeyhülislamın kardeşi Bostan Zâde Muslihüddin Efendi de İstanbul kadısı görevindeydiler. Şeyhülislam, kardeşini daha yüksek makamlara getirebilmek için Bâkî yi azlettirmek ve yerine onu getirmek istiyordu. Bunu yapmak maksadıyla Anadolu kadılarından bazılarını kışkırtmış, onlar da dîvana girip kadıaskerden şikâyet etmişti. Bâkî bunu işitince hiddetlendi. Dîvanda şeyhülislamın düzenbazlığından ve cahilliğinden bahsetti. Bunları haber alan şeyhülislam da şairin bazı beyitlerini ileri sürerek: Anadolu kadıaskeri kâfirdir, rüşvet almaktadır. Azil ve sürgün edilmezse ben de fetva makamından çekilir, hatta başka bir ülkeye giderim mealinde bir arzuhal yazıp padişaha gönderdi. Bâkî, telaşa düştü. Hoca Sâdeddin Efendi ile sadrazam Siyâvuş Paşa ya koştu. Bostan Zâde nin azlini, Zekeriyya Efendi nin, o olmadığı takdirde kendinin şeyhülislamlığa getirilmesini rica etti. Fakat hocanın ve paşanın iltimasına gerek kalmadı. Bostan Zâde nin başka ülkeye giderim demiş olmasına padişah çok kızmıştı. Bunun üzerine onu şeyhülislamlıktan, kardeşini İstanbul kadılığından azletti. Zekeriyya Efendi yi şeyhülislam, Bâkî yi de Rumeli kadıaskeri yaptı. Bâkî nin yükselişi Hüdâyî mahlaslı bir şairin; Bâki olasın Rûmeli sadrında müdâm tarihiyle alkışlanmıştı. Lakin Bâkî, bir müddet sonra Rumeli kadıaskerliğinden azledildi. Ta- AY I N D O S Y A S I
6 rihçi Naimâ, bu hadiseyi tarihinde ve Bâkî nin divanındaki sözlerini şu şekilde nakletmiştir. Bu bostan korkulukları benden ne isterler. Büyükleri Bostan Zâde kırk yıldır tenehhnuh-ı- dilirâne ile boğazın ayırtlar, dahi dürüst bir nağmesi sâdır olmuş değildir. Yazdığı fetvalar dahi mütûne muhâliftir. Ol mansıbı hazmettiği yetişmez, kardeşi olan Câmûsu dahi bizim yerimize getirmek ister. Anın için şikâyetçi peyda etmek insaf mıdır? Bostan Zâdenin Bâkîyi kâfir ilan etmesine sebep: Bezm-i safa-vü-reşh-i cam, bu zemzem oldu ol makam Meyhaneler beytülharam, pîr-i mugan şeyhülharem ve Seni Yûsüfle güzellikte sorarlarsa bana Yûsüfü görmedim amma seni râna bilirim beyitleriydi. Birinci beyit, şairin: Âlem hayât-ı nev bulur, canlar bağışlar dembedem Enfâ-ı ruhullâhtır gûya nesim-i subhudem Matlalı ve II. Selim in niteliklerine dair bir gazelindendir. Ayyaş olan padişaha hulûs çakmak (Hulûs çakmak: Yaranmaya çalışmak) için onun meclisi, Kâbe deki Makam-ı İbrahim e kadehin yaşlılığı zemzem suyuna meyhaneler Kâbe ye meyhaneci de şeyhulkereme benzetilmiştir. İkinci beyitteki Yusuf, Yakub un oğlu olup güzelliğiyle meşhur olan Yusuf Peygamber e işarettir. Bâkî, bu beytinde Seninle Yûsuf Peygamber den hangisi daha güzel diye bana sorarlarsa onu görmedim, amma seni pek iyi bilirim diyor. Birinci beyit, tevil edilebilir. İkincisinde ise suya, sabuna dokunur bir şey yoktur. Öyle olduğu hâlde Bostan Zâde Efendi, onları dinî bir gayretle değil, ancak garaz ile kötü niyetine alet etmek istemiştir. Özellikle birinci beyit, II. Selim devrinde 1574 / 1566 yazıldığı hâlde Şeyhülislam Efendi, ona III. Murad zamanında 1575 / 1594 itiraz etmiştir. Bâkî, 1594 ün beşinci ayında ikinci defa Rumeli kadıaskeri oldu ve o senenin Zilhiccesinde de azledildi Receb inde üçüncü defa Rumeli sadrine geçti ve 1598 Muharreminde istifa ederek çekildi. Şairin böyle tekrar tekrar vazife başına geçmesine kendisinin: Bâkî duâcı, pîr kulun geldi husreva Eyler Cenâb-ı hazretine arz-ı iftikar Mevrûstur cenâbına, memlûk tâpuna Lâyık değil ki devr-i zaman îde hâr-ü zâr ve: Kasr-ı kadrin âsman eyler olursa destgîr Himmet-i vâlây-i şâhenşâh-ı âlîşan eğer Bâkî nin iki erkek çocuğu dünyaya geldi. Bunlardan ilki Şeyhî mahlasıyla şiirler yazan Şeyh Mehmed müderrislik ve kadılıklarda bulunduktan sonra yılında, Abdürrahman da ağabeyi gibi müderrislik ve kadılık mesleklerinde bulunup 1636 sonlarında vefat etti. Onun da Fâizî mahlasıyla şiirler yazan oğlunun ölüm tarihi 1665 ya da 1666 dır. ve: Biz geda mihmânıyız lâyık görürse hükm anın İşiginde nâna muhtac olduğun mihman eğer ve: Tâliinle niçe bir ceng-ü cidâl ey Bâkî Âkibet kevkeb-i bahtın seni dîvana çeker Devlet-i şâh-ı cevan bahta dua kıl ki seni Kimse çekmez ileri, himmet-i şâhâne çeker beyitlerini içeren kasidelerle III. Mehmed e müracaatı sebep olmuştu. O zamanlar, kadı askerlerin müstevfa tahsisatı, kendilerini rahat geçindirecek derecede olduğu, Bâkî de o tahsisatı aldığı hâlde ateşe düşüp ekmeğe muhtaç olduğundan bahsetmesi, müptelası bulunduğu yüksek makam hırsına bir ölçü olabilir. Nihayet 1599 Ramazanın 23 üncü Cuma günü yetmiş beş yaşında olduğu hâlde vefat etti. Ertesi gün cenaze namazını Fatih musallâsında Şeyhülislam Sun ullah Efendi kıldırdı ve şairin: Kadrin-i seng-i musallada bilip ey Bâkî Durup el bağlıyalar karşına yâran saf saf Beytini tabutun karşısında okumakla büyük bir zerâfet gösterdi. Kalabalık bir cemaat, sabık Rumeli kadıaskerinin naaşını el üstünde götürdü. Edirnekapı dan Eyüp e giden caddenin sol tarafındaki bir setin içine defnetti. Kabri hâlâ bilinir ve ziyaret edilir. Vefatına Bağdadlı Hâdî: Bâkî efendi gitti ukbâya bin sekizde mısrasını tarihe düşürmüştü. Yazık ki bu mısra mezarına yazılmamış ulemâdan ve sultan-ı şuaradan Abdülbâkî Efendi gibi saçmasapan ibârelerle taşın yüzü karartılmış, hatta vefat tarihi yanlış konulmuştu. DİL ve EDEBİYAT 23
7 Gariptir ki Bâkî nin mezar taşına sonradan bir keramet atfedilmiş, baş ucundaki taşa oturtulmuş dört köşe bir parça oradan çıkarılıp evlerde saklanmaya başlanmıştı. Güya işsiz bir memur, o taşı saklarsa iş bulurmuş. Bu kuruntu dolayısıyla o parça taş genellikle yerinde durmazmış. Sonra onu kenetlemek suretiyle çalınmaktan kurtarmışlar. Kanunî Süleyman, şaire (Tutî kadın) adında bir saraylı vermiş. Bunu duyan Nev i: Birader; Tutîye kondun! diye tebrik etmek istemiş fakat Bâkî: O kadar uçurma. Tutî değil, karga! cevabını vermiş. Meğer Tutî kadın, şiir okur, kocasına da -zayıf, esmer ve gaga burunlu olması dolayısıyla- Karga Bâkî denildiğini bilirmiş. 1-Divan: Bâkî, ilk defa Kanunî Sultan Süleyman ın emri veya isteğiyle onun sağlığında divanını tertip etmiştir. Bundan sonra, muhtelif tarihlerde yeni şiirleriyle birçok defa yeniden düzenlenmiştir. Yalnız Türkiye kütüphanelerinde şairin sağlığında yazılmış 10 dan fazla nüshası vardır. Ölümden sonra istinsah edilenlerle divanının kitaplıklardaki adedi yüzden fazladır. Yalnız bu rakam, zamanın tahribiyle, bilhassa İstanbul yangınlarıyla yitenleri hesaba katmasak bile, onun şiirlerinin sonraki yüzyıllarda hiçbir Osmanlı şairiyle kıyas edilmeyecek kadar okunduğunu göstermeye yeterlidir. 2-Fezâyilü l-cihâd: Ahmed bin İbrahim in Meşâri üleşvâk ile masâri ül-uşşâk adlı Arapça eserinin tercümesidir. Cihadın faziletlerinden söz ederek Müslümanları cihada teşvik eden bu eseri Sokullu Mehmed Paşa nın emriyle 1567 yılında Türkçeye çevirmiştir. Kendi eliyle yazdığı bir nüshası Millet Kütüphanesi ndedir. 3-Maâlimü l-yakîn fî sîreti seyyidü l-mürselîn: İmâm-ı Kastalânî adıyla şöhret bulan Şibâbü ddîn Ahmet bin Hatîb el-kastalânî nin el-mevâhibü l-ledünniye bi l-minahi l-muhammediyye aslı eserinin tercümesidir. Bu eseri de Sokullu Mehmed Paşa nın emriyle tercüme etmiş fakat birçok ilave ve tadiller yapmıştır. Şair Nev î tarafından istinsah edilmiş olan nüshada 1579 tarihi bulunduğuna göre, tercüme bu tarihten önce gerçekleşmiştir. 4-Fezâyil-i Mekke: Bu eser de Sokullu nun emriyle şairin Mekke kadılığı esnasında, Kütbü ddin Mehmed bin Ahmed-i Mekkî tarafından yazılmış bulunan eli lâmu fî ahvâli beledillâhi l-harâm adlı eserinden tercüme edilmiş, 1579 tarihinde bitirilmiştir. Mekke nin tarihinden ve bilhassa Osmanlı sultanlarının oradaki hayratından söz eder. Bâkî nin iki erkek çocuğu dünyaya geldi. Bunlardan ilki Şeyhî mahlasıyla şiirler yazan Şeyh Mehmed müderrislik ve kadılıklarda bulunduktan sonra yılında, Abdürrahman da ağabeyi gibi müderrislik ve kadılık mesleklerinde bulunup 1636 sonlarında vefat etti. Onun da Fâizî mahlasıyla şiirler yazan oğlu yılında öldü. Eserleri 5-Hadîs-i Erba în Tercümesi: Bu eserin varlığından haber veren Nevîzâde Atâyî, Bâkî nin Eyüp müderrisi olduğu sırada Ebû Eyyûb-i Ensâri den nakledilen hadislerden kırkını şairin tercüme ettiğini, eserin türbede bulunup ziyaretçilerin istifadesine sunulduğunu bildirmektedir. Bâkî nin Ahlakı Agâh Sırrı Levend in Edebiyat Târihi Dersleri nde; Bâkî, çok hâris bir adamdır. Kanunî Süleyman, II. Selim, III. Murad, III. Mehmed zamanlarını idrak etmiş ve hepsinden ayrı ayrı takdire mazhar olmuştur. Hâtta Sultanüşşuara lâkabını kazanmıştır. Buna rağmen yine bir gazelinde: Kadrini seng-i musallâda bilip ey Bâkî Durup el bağlıyalar karşına yâran saf saf Diyecek kadar huysuzluk göstermiştir deniliyor. Doğrudur. Evet, Bâkî harîstir, mağrurdur, müstehzidir. Ziya Paşa, Harâbât mukaddimesi nde der ki: 24 DİL ve EDEBİYAT
8 Bâkî idi nîce sayf-ü kânun Perverde-i hâs*ı şâh-ı kanun Her şi r verişte; şâh-ı zîşan Hem rütbe verirdi, hem de ihsan. Paşa nın dediğini Atâyî de tasdik eder ve bunları Şekayik zeyli nde yazar. Bâkînin basma divanında Kanunî ye dair dört kaside vardır. Biri: Hengâm-ı şeb ki küngere-i kasr-ı âsman Zeyn olmuş idi şû lelenip şem -i ehtrân beytiyle başlar. Gök yüzünde seb a-i- seyyâre den her biri bir işle meşgul iken Zühal seyyâresinin yedinci katta oturup âlemin bu parlaklığı neden? diye düşündüğümü, sonra güneş ufkun üzerinde Mühr-i Süleyman gibi doğunca her tarafın aydınlandığını, âlemin parlaklığı ve aydınlığının ancak Kanunî nin devleti yüzünden olduğunu söyleyerek padişahın mehdine girişir. İkinci kaside: Etti şehri şeref-i mukadem-i sultân-ı cihân Reşk-i bâğ-ı irem-ü ğayret-i gülzar-ı cinan matlalıdır ki bunu Kanunî nin Nahcıvan seferinden dönüşünde yazdığı, bunun üzerine nâib olarak Halep e yollandığı yukarıda söylenmişti. Üçüncü kaside: Hat-ı müşh+amınla ey gonce-i ter Şekerdir o lebler mümessek, mükerer beytiyle başlar ve Kanunî nin yazısıyla şiirini metheder. Dördüncüsü de böyledir. Lâkin onun baş tarafına Kıt a der târif-i hatt-ı hümâyun ve gazel-i Hazret-i sultân Süleyman ibâresi yazılmıştır. Girişi şöyledir: Cihân-ı ma delet,kân-ı mürüvvet Penah-ı mülk-ü millet, nusretüddin Bir de Kanunî hakkında meşhur mersiyesi vardır ki yedi dörtlükten oluşur. Sokullu nun methine dair sonuna bir dörtlük eklenmiştir. Kanunî hakkında ayrıca kıtaları vardır. Gazel sonlarında da gerek Kanunî ye, gerek devrine yetiştiği padişahlara övgü ve dualarda bulunmuştur. Mesela: Duâmız oldur ey Bâkî hatadan saklasın bâri Hudâvend-i cihan, sultân-ı âdil, seh Süleyman beyti Kanunî, Meltubun elde tutmuş zanbak reh-i çemende Arzede tâ ki hâlin sultân-ı kâmrâne, Yâni o şâh-i mukbil, ol nüktedân-ı kâmil Sâhib kırân-ı âdil Sultân Selim hâne Bâkî nin basma divanında II. Selim için yazılmış bir kaside vardır ki bir cülusiyye dir. Bâkî; bu kasideyi yazıp takdim ettiği sırada iftiraya uğramış ve sürgüne gitmekten zor kurtulmuştur. Sonraları II. Selim in dost toplantılarına katılacak kadar iltifat görmüş ise de her nedense birden fazla kaside yazmamış, bazı gazellerinin sonunda adını anmakla yetinmiştir. beyitleri II. Selim, Han Murâd ol pâdişâh-ı suret-ü manâ, anın Saltanat hakka kabâ-yı râstdır bâlâsına beyti III. Murad, Bâkıya âlem müzeyyen, iâd-ü Hürrem kâinât Rüzkâr-ı devlet-i sultân Muhammed han gibi beyti III. Mehmet için yazdıklarındandır. Bâkî nin basma divanında II. Selim için yazılmış bir kaside vardır ki evvelce bahsettiğim gibi bir cülusiyye (Cülusiyye: Tahta çıkan padişahlar için söylenen şiir) dir. Bâkî; bu kasideyi yazıp takdim ettiği sırada iftiraya uğramış ve sürgüne gitmekten zor kurtulmuştur. Sonraları II. Selim in dost toplantılarına katılacak kadar iltifat görmüş ise de her nedense birden fazla kaside yazmamış, bazı gazellerinin sonunda adını anmakla yetinmiştir. Yine o divanda III. Murad için yazılmış olan medhiyelerin sayısı dörttür. Birincisi beş bentten oluşan bir tercii benttir (cülûsiye). Bâkî, bu eserinde yeni padişahtan açıktan açığa bir şey istemese de: Sâhib-i fadl-u kemâlin verdi hakkın rûzgâr Ol kemâl-i fadl-u haktan lutfa mazherdir gelen Devletinde mihnet-i devrandan ey Bâkî ne gam Hamdülillah pâdişâh-ı bendeperverdir gelen Destfîr-i ehl-i dil kimdir deyû fâl eyledim İşbu beyt-i Ruşen-ü pâkize gevherdir gelen Sâye-i Yezdan, penâh-ı- dîn-ü deblet han murâd DİL ve EDEBİYAT 25
9 Dâver-i devran, muizz-i saltanat Sultan Murad Beyitlerini araya sıkıştırmaktan da kendini alamaz. İkinci kaside: Micmer-i zerrîn-i mihrî çarh, gerdân eyledi Ûd-ü- anber kıymetin bûy-i- gül erzân eyledi Beytiyle başlar ve: Bakîye ez adın ihsan eyledi eltâf-ı şah Ol kerem kim şeh Selim-ü- han Süleymân eyledi Anlar etti hâdken eflâke gerçi serfirâz Menzlin şâh-ı cihân îvân-ı geyvân eyledi Hidmet-i hâk-i- cenabından gelen kadr-ü şeref Serfirâz-ı ehl-i dil, mümtâz-i akran eyledi Beyitlerinden oluşur. Görülüyor ki bu beyitler; Padişah, bana Kanunî ve II. Selim in yapmadığı lütuflarda bulundu. Onlar topraktan yükseltmişlerdi, fakat bu, beni gökyüzüne kadar çıkardı mealindedir. Çünkü Bâkî nin Haremeyn ve İstanbul kadılığı ile Anadolu, Rumeli kadıaskerliği bu devirdedir. Üçüncü kaside, İran şehzâdesi Haydar Mirza nın İstanbul a getirilmesi üzerine yazılmış, Şâdman olsun Acemler, gözleri aydın yine Mir Haydar nûr-i çeşm-i husrev-i İran gelir beytiyle buna işaret edilmiştir. Dördüncüsü ise: Dönülmüş zülfü müşk âsa o kad-di- dilsitân üzere Döşenmiş sâye-i tûbâ bihişt-i câvidan üzre matlalı kasidedir. Şair bunda da açıkça talepte bulunmamış ise de: 26 DİL ve EDEBİYAT Gönüş bâğ-ı cihânda âzûr-ı berk-i ayş eyler Felek mahz-ı hayât-i bi sebâta imtinân üzere demekten dilini tutamamıştır. Yine mat nu dîvanda üçüncü Mehmed e dâir sekiz kaside vardır. Birincisi: Bihamdilillah refik oldu yine Tevfik-ı rab bâni Muzaffer kıldı sultân-ı cevanbaht-ü cihânbânı beyitiyle başlar ki Eğri fethini tebrik için yazılmıştır. İkincisinin girişi: Minnet Cenâb-ı Hakk a demâdem hezâr bâr Fasl-ı şitâda bağ-ı cihân buldu necbahâr Beytidir. Şitaiye (Şitaiye: Divan edebiyatında kış mevsimini konu olarak işleyen şiir) olarak yazılmış, içinde münasebet getirilerek, yahut münasebetsizlik edilerek: Bâkî duâcı pîr kulun geldi husrava Eyler cenâb-ı hazretine arz-ı iftikar Mevrûsdur cenâbına, memlûk tâpuna Lâyîk değil ki devr-i zaman îde hâr-ü zar denilmiştir. Üçüncüsü: Can verirdim cevher-i can istese cânan eğer Bezlederdim yoluna zîkıymet olsa can eğer Beyitiyle başlar. On beş beyitten ibaret olan bu kasidenin altı beyti dilenciliğe ayrılmış ve şunlar söylenilmiştir. AY I N D O S Y A S I
10 Cû -u- zillet derdidir etfâli giryan eyleyen Ağlamazdı tıfl-ı- dil olsa elinda nân eğer Harc kim bidehl ola mevcud olan nâbûd olur Olsa mâlın filmesel mahsûl-i bahr-ü kân eğer Lâcerem bir gün zemîn-i- huşk olur deryây-i- nîl Menbaında yağmasa bir nîce gün bâran eğer Derd-ü mihnet çekme dergâhında ey Bâkî; yürü Ârz kıl bilmezse hâlin hasret-i sultan eğer Kasr-î kadrin âsman eyler olursa destgîr Himmet-i- vâlâ-yı şahenşâh-ı âlişân eğer Biz gedâ mihmânıyız, lâyık görürse hükm anın Eşiğinde nâne muhtac olduğun mihman eğer Bâkî, koskoca eski bir kadıasker olduğu ve arpalık adıyla birçok ödenek aldığı hâlde; gönül çocuğunun elinde ekmek bulunsa ağlamayacağını ve padişah kapısında müsafir bir dilenci olup ev sâhibi müsafirin ekmeksiz kaldığını muvafık görürse emir, yine ona âid bulunduğunu söylüyor! Bir de ukalâlık ederek, mevcut nakdin var ya! diyecek olanlara peşin cevap vererek: Bütün deniz ve mâdenlerin mahsulü senin olsa, dâimî vâridat olmayınca masrafa dayanamaz, tükenir. Nitekim kaynağında yağmur yağmazsa, Nil Nehri bir gün kuru bir dereden ibâret kalır diyor. Dördüncü kaside: Kadr-i ekşim ol bilir kim kıymet-i gevher bile Ruy-i zerdim hoş görür ol kim gubar-i zer bile Beytiyle musadder ve okuyanları hayrette bırakacak olan şu beyitleri muhtevidir: Bâkiya çarh-ı-sitemkârın sana ettiklerin Yekbeyek arzet ki şâh-ı mâdelet güster bile Hayli demdir hırka, rehn-i hâne-i hammârdır Havfim oldur kim ola dîvan ile defer bile Kokarım çabük süvar-ı arse-i irfan iken Eseb nâge bir gece bicev kalâ ester bile beyitini katıştırmış, kendi işsizken yüksek mevkide bulunanların cahil ve kaba olduklarını kelime oyunlarıyla bildirmek istemiştir. Altıncı kasidenin girişi; Dil-i sadçaki ser-i zülf-i perîşâne çeker Bilir ol moy-ı gamın her ne ise şâne çeker beytidir ki bunun: Ehl-i dil gûşe-i bitûşe-i mihnette yatır Hân-ı ihsanı felek merdüm-i nâdana çeker Tâliinle nice bir ceng-ü cidâl ey Bâkî Âkibet kevkeb-i bahtın seni dîvane çeker Devlet-i- şâh-i cevanbahta düa kıl ki seni Kimse çekmez ileri, himmet-i şâhâne çeker beyitlerinden yukarıda bahsedilmişti. Yedinci kasidede: Bâkî ne gam penâhın ola rûzgârda Sultan Muhammed ol şeh-i sâhib kerem gibi Sekizinci kasidede: Sözün lûlû-yi- lâlâdan zemâne tuttu zîkıymet Neden şâh-ı cihân bîkıymet eyler böyle lâlâyı beyitleri vardır. III. Mehmed e verilen kasidelerin beyitleri ve edebî kıymetleri az olmakla beraber sayısı diğer padişahlara sunulanlardan fazladır. Çünkü Bâkî, ayrıldığı Rumeli kadıaskerliğini tekrar yakalamak için birçok defa müracaatlarda bulunmuş ve nihâyet amacına ulaşmıştır. Bâkî, padişahlardan sonra sadrazamları, şeyhülislamları medhediyor ve hepsinden talepleri olmuştur. Sadrazam Ali Paşa için Hâtem kasidesiyle Bahâriye si var. Var ise irdi der-i lutfuna şey lillâh a Kadıasker efendi, bu beyitlerde de hırkasının meyhaneciye rehin bırakıldığını, böyle giderse divanıyla defterinin de rehin olacağını, hatta bir gece atının ve katırının arpasız kalacağını yana yakıla anlatıyor. Kasidelerin beşincisi: Leb-i lâlin hayâlet gûşe-i uzlette pinhan ol Dilâ; hem kân-i gevher kıl özün, hem gevher-i kân ol matlaında ve güya nasihat vadisinde yazıldığı hâlde beyitler arasına: Kabây-ı câh ile âdem geçinsin her kâba câhil Güher göster Güher, meydana gir sen tîğ-ı uryanol DİL ve EDEBİYAT 27
11 Şehir çok güzel, fakat içinde adam yok! Cevabını vermiş, bunun üzerine Emrî, Mecdî ve deli Kerim gibi Edirneli şairlerin yazdıkları şiirlere karşı: Görmemisin itlerin gavgasını bâzârda İltifat etmez, küzâr eyler hırâman şîr-i ner demişti. Bâkî nin İlmi Bâkî nin medrese ilimlerini çok iyi tahsil edip onlar da üstat sayılacak bir dereceye varmış olduğundan şüphe yoktur. Bilgisinin derinliğini Mevahib-i ledünniyye tercümesi ispat eder. Bostan Zâde için verdiği fetvâlar mütûna muhâliftir demesi, beni şeyhülislâm yaparsanız günde beş yüz fetvâ veririm teklifinde bulunması da kendisinin ilmine güvendiğini gösterir. Lakin arkadaşı Nev i gibi tasavvufla meşgul olmadığı ve böyle konulardan zevk almadığı sözlerinden anlaşılmaktadır. K eylemiş kâsesini pürzer ü- gevher hatem diğerinde: Koma Bâkî kulunu cür a sıfat ayakta Destgîr ol ana ey dâver-i âlî mikdar Yani hâtem, galiba senin lütufkâr kapına yani Allah rızası için bir şey ver diye dilenmek için gelmiş ki kâsesini altın ve inci ile doldurmuş ve: Ey derecesi yüksek olan vezir; Bâkî kulunu bir yudum gibi ayakaltında bırakma, elinden tutup kaldır diyor. Bâkî deki aşırı hırsın, onu küçük düşürdüğü, gösterilen örneklerden anlaşılmıştır. Mevki itibariyle yüksek olanlara o kadar yaltaklanan şair, kendisinden aşağıda bulunanlara, hatta denk olanlara karşı fevkalâde mağrurdu. Gazel tarzını zamanın şairlerine öğretmiş olduğunu söyleyerek kendi kendine edebî saltanatını ilan etmişti. Şairlik iddiasında bulunanların, onun karşısında aciz kaldıklarını söylüyor, sözüne kulak asmayanların sözden anlamaz birer câhil olduğunu iddia ediyordu. Müstehziliğine gelince: Kendisinden şikâyet için divana dilekçe veren Anadolu kadıları için Bostan uyukları demiş, kazalarda adalet tevzi etmiş ve edecek olan, bunu yapabilmek içinde bir parça ilmi bulunması lazım gelen o adamları bostan korkuluğuna benzetmişti. Edirne ye gittiği sırada oradaki şairler tarafından şerefine verilen bir ziyafette: Beldemizi nasıl buldunuz? sorusuna: Uyandır çeşm-i câni hâb-ı gafletten seher hîz ol Çemen bülbülleriyle subhdem zikr eyle Mevlâ yı Ve: Can la lin eyler ârzu, yâr içmek ister kanımı Yârab ne vâdidir bu kim can teşne, cânan teşnedir beyitleri gibi, gazellerinde nadiren bazı sofiye fikir ve tabirlerine rastlansa da bunların duyularak değil, o yolda yazmak modasına uyularak kullanıldığı besbellidir. Hikemiyyatına gelince: Cihân efsânedir aldanma Bâkî Gam-ü şâdî hayâl-ü hâba benzer Şeref vermez dür-û gevher, kemâl olmaz zer-ü zîver Hüner kesbet hüner, bahr-i fazîlet, kân-ı irfan ol Derûnun pürmaârif, hemnişînin merd-i ârif kıl Açılmâ ey yüzü gül, şahs-ı nâdâne kitâb âsâ Bâkî; kalan bu kubbede bir hoş sadâ imiş Himmet-i merdan ile âsân olur her müşkil iş İnsân-ı- kâmil olmaya sa y eyle âdem ol Bu dünyâdır gehî mâtem, gehî sûr Beyit ve mısraları gibi herkesce bilinen düşüncelerinden ibarettir. KAYNAKLAR * Tâhir Olgun, Bâkî ye Dâir, Aydınlık Basımevi İstanbul 1938, s * Mehmed Çavuşoğlu, Bâki ve Divânından Örnekler, Kitabevi İstanbul 2001, s * Mehmed Çavuşoğlu, Baki, DİA, İSAM İstanbul 1991, IV, * Haluk İpekten, Baki Hayatı, Edebi Kişiliği ve Bazı Şiirlerinin Açıklamaları, Akçağ Ankara * Mehmed F. Köprülü, Baki, Mahmud, İA, İstanbul 1949, II, DİL ve EDEBİYAT
12 Bâkî nin gazelini taştîr Fermân-ı aşka cân iledir inkıyâdımız Pürdür hayâl-i yâr ile her lâhza yâdımız Mevkûfdur o mâha samîm-î fuâdımız Âhir varında haddine hestî-i şâdımız Hükm-î kazâya zerre kadar yok inâdımız Baş eğmeziz edâniye dünyâ-yı dûn içün Ettik fedâ zevâhiri şevk-î derûn içün Sattık metâ-ı ömrü mey-î lâ l-gûn içün Nevbet çalınca rıhlet-i milk-î sükûn içün Allah adır tevekkülümüz îtimâdımız Biz müttekâ-yı zerkeş-i câha dayanmazız Bâlîn-i bahtı cây-ı mübâhât sanmazız Pervâne-vâr şem -i mükâfâtâ yanmazız İkbâl içün mevâid-i iblîse kanmazız Hakk ın kemâl-i lütfunadır istinâdımız Zühd ü salâha eylemeziz ilticâ hele Âsâr-ı ittikâya bedel câm alıp ele Dünyâda vârımız yoğumuz vermişiz yele Çekmekteyiz kavâfil-i uşşâka meş ale Tuttu eğerçi âlem-i kevni fesâdımız Meyden safâ-yı bâtın-ı humdur garaz hemân Değmezdi yoksa sekrine peymâne-î mugân Her câm içinde seyredilür başka bir cihân Şürb-î müdâm içün neye kıldık fedâ-yı cân Erbâb-ı zâhir anlayamazlar murâdımız Minnet Hudâ ya devlet-i dünyâ fenâ bulur Elhak gazelde neşve-i Bâkî bekâ bulur Ahlâf o nazma gûş tutarken safâ bulur Taştîrimiz bu sâyede az çok bâha bulur Bâkî kalur sahîfe-i âlemde âdımız Yahya Kemal Beyatlı AY I N D O S Y A S I DİL ve EDEBİYAT 29
İLİM ÖĞRETMENİN FAZİLETİ. Bu Beldede İlim Ölmüştür
İLİM ÖĞRETMENİN FAZİLETİ Bu Beldede İlim Ölmüştür Rivayet edildiğine göre Süfyan es-sevrî (k.s) Askalan şehrine gelir, orada üç gün ikamet ettiği halde, kendisine hiç kimse gelip de ilmî bir mesele hakkında
DetaylıOSMANLI YAPILARINDA. Kaynak: Sitare Turan Bakır, İznik
OSMANLI YAPILARINDA İZNİK ÇİNİLERİ Kaynak: Sitare Turan Bakır, İznik Çinileri, KültK ltür r Bakanlığı Osmanlı Eserleri, Ankara 1999 Adana Ramazanoğlu Camii Caminin kitabelerinden yapımına 16. yy da Ramazanoğlu
DetaylıEdirne Camileri - Eski Cami. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı
Edirne Camileri - Eski Cami Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Aralık 25, 2006 2 İçindekiler 0.1 Eski Cami (Cami-i Atik - Ulu Cami).............. 4 0.1.1 Eski Cami ve Hacı Bayram Veli Söylencesi.......
DetaylıTürkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000)
Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000) 14.08.2014 SIRA SIKLIK SÖZCÜK TÜR AÇIKLAMA 1 1209785 bir DT Belirleyici 2 1004455 ve CJ Bağlaç 3 625335 bu PN Adıl 4 361061 da AV Belirteç 5 352249 de
DetaylıOSMANLI MEDRESELERİ. Tapu ve evkaf kayıtlarına göre orta ve yüksek öğretim yapan medrese sayısı binden fazlaydı.
B130214028 Nil ÜSTER OSMANLI MEDRESELERİ Medrese, Müslüman ülkelerinde orta ve yüksek öğretimin yapıldığı eğitim kurumlarının genel adıdır. Medrese kelimesi Arapça ders kökünden gelir. Medreselerde ders
DetaylıDivan Edebiyatının Önemli Şair ve Yazarları. HOCA DEHHANİ: 13. yüzyılda yaşamıştır. Din dışı konularda şiir yazan ilk divan şairidir. Divanı vardır.
Edebiyatı Sanatçıları Edebiyatının Önemli Şair ve Yazarları HOCA DEHHANİ: 13. yüzyılda yaşamıştır. Din dışı konularda şiir yazan ilk divan şairidir. ı vardır. MEVLANA: XIII.yüzyılda yaşamıştır. Birkaç
DetaylıNOT : İMAM-I RABBANÎ Hz. bu mektubu muhterem şeyhi Muhammed Bakibillah'a yazmıştır.
6.MEKTUP MEVZUU : a) Cezbe ve sülûk husulünün beyanı. b) Celâl ve cemal sıfatları ile terbiye almak. c) Fenanın ve bekanın beyanı. d) Nakşibendî tarikatına mensub olmanın üstünlüğü. Belâ ve musibet için
DetaylıIII. MİLLETLER ARASI TÜRKOLOJİ KONGRESİ Y A Z M A ESERLERDE SERGİSİ. 24 Eylül - 5 Ekim 1979 SÜLEYMANİYE KÜTÜPHANESİ.
III. MİLLETLER ARASI TÜRKOLOJİ KONGRESİ Y A Z M A ESERLERDE V A K IF M Ü H Ü R L E R İ SERGİSİ 24 Eylül - 5 Ekim 1979 SÜLEYMANİYE KÜTÜPHANESİ H azırlayanlar : Dr. GÜNAY KUT NİM ET BAYRAKTAR Süleyman şâh
DetaylıSULTAN MEHMET REŞAT IN RUMELİ SEYAHATİ 5
SULTAN MEHMET REŞAT IN RUMELİ SEYAHATİ 5 BAKİ SARISAKAL SELANİK Selanik 26 Mayıs: Selanik Limanında Padişahın Gelişini Bekleyen Selanik Valisi İbrahim Bey ve Hükümet Erkânı Selanik Limanında Padişahı Bekleyen
DetaylıEfendim, öğrendiklerimin ikincisi; çok kimseyi, nefsin şehvetleri peşinde koşuyor gördüm. Şu âyet-i kerimenin mealini düşündüm:
Hatim-i Esam hazretleri, hocası Şakik-i Belhi hazretlerinin yanında 33 sene kalır, ilim tahsil eder. Hocası, bu zaman içinde ne öğrendiğini sorduğu zaman, sekiz şey öğrendiğini söyler ve bunları hocasına
DetaylıNecip Fazıl ın Yaşamındaki Düşünce Labirentleri - Genç Gelişim Kişisel Gelişim
Yusuf Yeşilkaya www.yusufyesilkaya.com yusufyesilkaya@gmail.com 26 Mayıs 1904 tarihinde İstanbul Çemberlitaş ta dünyaya gelen Necip Fazıl, hem kültürlü hem de varlıklı bir ailenin çocuğudur. Dört-beş yaşında
DetaylıESKİ TÜRK EDEBİYATI TARİHİ- 14.YÜZYIL TEMSİLCİLERİ
ESKİ TÜRK EDEBİYATI TARİHİ- 14.YÜZYIL TEMSİLCİLERİ a. 14.Yüzyıl Orta Asya Sahası Türk Edebiyatı ( Harezm Sahası ve Kıpçak Sahası ) b. 14.Yüzyılda Doğu Türkçesi ile Yazılmış Yazarı Bilinmeyen Eserler c.
DetaylıBalım Sultan. Kendisinden önceki ve sonraki Postnişin'ler sırası ile ; YUSUF BALA BABA EFENDİ MAHMUT BABA EFENDİ İSKENDER BABA EFENDİ
Balım Sultan Bektaşiliği kurumlaştıran önder olarak bilinen Balım Sultan; Hacı Bektaş Veli'nin ilk öncülülerinden Dimetoka tekkesinin posnişini Seyit Ali Sultan'in torunlarindan olup, doğumu 1462 dir.
DetaylıMüşterek Şiirler Divanı
Müşterek Şiirler Divanı Yazar İ. Hakkı Aksoyak ISBN: 978-605-9247-54-2 1. Baskı Nisan, 2017 / Ankara 1000 Adet Yayınları Yayın No: 228 Web: grafikeryayin.com Kapak ve Sayfa Tasarımı Baskı ve Cilt Grafik-Ofset
DetaylıRevak Kitabevi, 2015 Tüm hakları Revak Kitabevi ne aittir. Sertifika No: 23108. Revak Kitabevi: 30 Bektaşîlik Serisi: 4. Fakrnâme Vîrânî Abdal
Revak Kitabevi, 2015 Tüm hakları Revak Kitabevi ne aittir. Sertifika No: 23108 Revak Kitabevi: 30 Bektaşîlik Serisi: 4 Fakrnâme Vîrânî Abdal Yayına Hazırlayan Fatih Usluer ISBN: 978-605-64527-9-6 1. Baskı:
Detaylı(Seni sevdiğim için eğer benden bedel isterlerse, iki cihânın mülkünü versem bile bu bedeli ödemeye yetmez.)
Ben seni sevdiğim için eğer bahâ derler ise İki cihân mülkün verem dahı bahâsı yetmeye (Seni sevdiğim için eğer benden bedel isterlerse, iki cihânın mülkünü versem bile bu bedeli ödemeye yetmez.) İki cihân
DetaylıAna Stratejimiz Milletimizle Gönül Bağımızdır BÜLTEN İSTANBUL B İ L G. İ NOTU FİLİSTİN MESELESİ 12 de. 2014 İÇİN 3 HEDEFİMİZ, 3 DE ÖDEVİMİZ VAR 3 te
9 da AK YIL: 2012 SAYI : 164 26 KASIM 01- ARALIK 2012 BÜLTEN İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI T E Ş K İ L A T İ Ç İ H A F T A L I K B Ü L T E N İ 4 te Ana Stratejimiz Milletimizle Gönül Bağımızdır
Detaylı1. HAYATI ESERLERİ Divan Vâridât Ankâ-yı Meşrık Devriyye-i Ferşiyye...17
İÇİNDEKİLER KISALTMALAR...9 ÖNSÖZ...11 GİRİŞ...13 BİRİNCİ BÖLÜM BANDIRMALIZÂDE HÂŞİM BABA HAYATI VE ESERLERİ 1. HAYATI...15 2. ESERLERİ...17 2.1. Divan...17 2.2. Vâridât...17 2.3. Ankâ-yı Meşrık...17 2.4.
DetaylıSELANİK HORTACI CAMİSİ
SELANİK HORTACI CAMİSİ BAKİ SARISAKAL SELANİK HORTACI CAMİSİ Portakapı Mahallesinde günümüzde Egnatia Caddesinin üzerinde Erken dördüncü yüzyılda inşa edilmiştir. İlk başta bir pagan tapınak ya da türbe
Detaylı50 MİMARİ I TAHİR AĞA TEKKESİ TAHİR AĞA TEKKESİ. Yazı ve Fotoğraf: İsmail Büyükseçgin /
50 MİMARİ I TAHİR AĞA TEKKESİ TAHİR AĞA TEKKESİ Yazı ve Fotoğraf: İsmail Büyükseçgin / seckinmimarlik@ttmail.com Yazı ve Fotoğraf: İsmail Büyükseçgin / seckinmimarlik@ttmail.com MİMARİ I TAHİR AĞA TEKKESİ
DetaylıGADİR ESİNTİLERİ -9- Şiir: İsmail Bendiderya
GADİR ESİNTİLERİ -9- Şiir: İsmail Bendiderya GADİR ESİNTİLERİ (9) Şiir: İsmail Bendiderya Edit: Kadri Çelik - Şaduman Eroğlu Son Okur: Murtaza Turabi Hazırlayan: D.E.K. Kültürel Yardımcılık, Tercüme Bürosu
DetaylıNedim. - şiirler - Yayın Tarihi: 9.4.2004. Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat
- şiirler - Yayın Tarihi: 9.4.2004 Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat Yasal Uyarı: Bu ekitap, bilgisayarınıza indirip kayıt etmeniz ve ticari olmayan kişisel kullanımınız için yayınlanmaktadır. Şiirlerin
DetaylıBirinci İtiraz: Cevap:
Bazı din bilginleri tutulmalarla ilgili bazı itirazlarda bulunarak bu konuda şüpheler uyandırmaya çalışmışlardır. Ulemaların itirazlarından bazıları cevaplarıyla birlikte aşağıya sıralanmıştır. Birinci
DetaylıOSMANLI ARAŞTIRMALARI XXV
OSMANLI ARAŞTIRMALARI XXV. Neşir Heyeti - Editorial Board Halil İNALCIK- İsmail E. ER ÜNSAL Heath W. LOWRY -Feridun EMECEN Klaus KREISER Misafir Editörler: Hatice A YNUR- Mehmet KALP AKLI THE JOURNAL OF
DetaylıProf. Dr. Osman HORATA TDE 472 Eski Türk Edebiyatı Ders Notları
KLASİK ÜSLUP Günlük konuşma diline ait unsurların yoğun bir şekilde kullanıldığı folklorik üslup, klasik estetiğin derinlik ve zarafetinden yoksun olması sebebiyle basit bulunmuş, folklorik üslubun yüzeyselliğine
DetaylıEdirne Hanları - Kervansarayları. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı
Edirne Hanları - Kervansarayları Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Aralık 25, 2006 2 İçindekiler 0.1 Edirne Hanları ve Kervansarayları............... 4 0.1.1 Rüstempaşa Kervansarayı................
Detaylıİnci. Hoca DİVAN EDEBİYATI NAZIM BİÇİMLERİ II (BENTLERLE KURULANLAR)
DİVAN EDEBİYATI NAZIM BİÇİMLERİ II (BENTLERLE KURULANLAR) BENTLERLE KURULAN NAZIM BİÇİMLERİ A. BENT SAYISI TEK OLANLAR (TEK DÖRTLÜKTEN OLUŞANLAR) RUBAİ Edebiyatımıza İran edebiyatından gelmiştir. Dört
DetaylıRESTORASYON ÇALIŞMALARI
VAKIFLAR İSTANBUL I. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ 2010 YILI RESTORASYON ÇALIŞMALARI (01.01.2011 Tarihi İtibari ile) restorasy n 175 restorasy n 175 RESTORASYONU TAMAMLANAN ESERLER (2004-2010) S.NO İLİ İLÇESİ TAŞINMAZ
DetaylıEfendim! Şu direğin arkasında Ekmekçi Koca vardır, benden daha âlim ve âriftir. diyerek Şeyh Hamîdüddîn i açığa çıkarmıştır.
Hacı Bayram'ın Şeyhi: Hamîdüdîn-i Aksarâyî (Somuncu Baba) Şeyh Hamîdüddîn-i Velî el-aksarâyî aslen Kayserili olup Şeyh Şemseddîn-i Mûsâ isimli zâtın oğludur. İlk tasavvufî bilgilerini babasından elde etmiş
DetaylıDURAKLAMA DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ Youtube Kanalı: tariheglencesi
DURAKLAMA DEVRİ KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ Youtube Kanalı: tariheglencesi 05.08.2017 OSMANLI DEVLETİ NİN GENEL DURUMU XVII.YÜZYILDA OSMANLI- AVUSTRYA VE OSMANLI- İRAN İLİŞKİLERİ a-avusturya ile İlişkiler
DetaylıRamazan Manileri // Ramazan Manileri. Editors tarafından yazıldı. Cuma, 25 Eylül 2009 17:55
Ramazan Manileri // Ahmet ağa uyursun uyursun Uykularda ne bulursun Kalk al abdest, kıl namaz Sabahleyin cenneti bulursun Akşamdan pilavı pişirdim Gene karnımı şişirdim Çok mani diyecektim ama Defteri
DetaylıBilim,Sevgi,Hoşgörü.
Bilim,Sevgi,Hoşgörü. Mehmet Akif Ersoy 20 Aralık 1873 27 Aralık 1936 Mehmet Akif Ersoy, Türkiye Cumhuriyeti nin ulusal marşı olan İstiklal Marşı nın yazarıdır. Vatan Şairi olarak anılır. Yahya Kemal Beyatlı
DetaylıBugün mihman gördüm gönlüm saz oldu. Mihman canlar bize safâ geldiniz. Kalktı gam kasavet bahar yaz oldu. Mihman canlar bize safâ geldiniz
CİNGEYLİ AŞIK BEKTAŞ GAZELOĞLU Yrd. Doç. Dr. Fatma Ahsen TURAN Bugün mihman gördüm gönlüm saz oldu Mihman canlar bize safâ geldiniz Kalktı gam kasavet bahar yaz oldu Mihman canlar bize safâ geldiniz Bizi,
DetaylıTOKAT IN YETİŞTİRDİĞİ İLİM VE FİKİR ÖNDERLERİNDEN ŞEYHÜLİSLAM MOLLA HÜSREV. (Panel Tanıtımı)
TOKAT IN YETİŞTİRDİĞİ İLİM VE FİKİR ÖNDERLERİNDEN ŞEYHÜLİSLAM MOLLA HÜSREV (Panel Tanıtımı) Mehmet DEMİRTAŞ * Bir şehri kendisi yapan, ona şehir bilinci katan unsurların başında o şehrin tarihî ve kültürel
DetaylıSultan Abdülhamid Han hakkında 7 itiraf
Sultan Abdülhamid Han hakkında 7 itiraf Osmanlı Devleti'nin en kritik bir devrinde otuz üç yıl hükümdarlık yapmış İkinci Abdülhamid Han için ağır ithamlarda bulunanların sayısı gittikçe azalmakla birlikte,
DetaylıServer Dede. - Server baba şu Bektaşilerin bir sırrı varmış nedir? Diye takılır, sula sorarlardı.
Server Dede Sultanahmet Meydanı nda Tapu ve Kadastro Müdürlük binasının arka tarafına geçerseniz, bir incir ağacının altında 1748 tarihli enteresan bir mezar görürsünüz. Mezarın baş kitabede buradan yatan
DetaylıKİTABİYAT. Mevlānā Celāleddin-i Rumî, Mesnevî 1-2/3-4/5-6, Nazmen Tercüme: Ahmet Metin Şahin, Kaynak Yayınları, İstanbul 2006.
KİTABİYAT Mevlānā Celāleddin-i Rumî, Mesnevî 1-2/3-4/5-6, Nazmen Tercüme: Ahmet Metin Şahin, Kaynak Yayınları, İstanbul 2006. Yayınlanalı yedi yıl olmuş. İlk yayınlandığını bir gazetede mütercim ile yapılmış
DetaylıKur'an-ı Kerimde tevafuk mucizesi Kainatta tesadüf yok, tevafuk vardır
Kur'an-ı Kerimde tevafuk mucizesi Kainatta tesadüf yok, tevafuk vardır Tevafuk birbirine denk gelmek, birbiriyle uygun vaziyet almak demektir. Tevafuklu Kur anda tam 2806 Allah lafzı pek az müstesnalar
DetaylıHAYALİ, EFSANEVÎ VARLIKLAR VE İLİMLER
İnsana eliyle kazandığından başkası yoktur. Simyacılık gafil işidir HAYALİ, EFSANEVÎ VARLIKLAR VE İLİMLER BU BÖLÜMDE: Kim vardı diyâr-ı kîmyâya (Ayrıca bakınız: Gaflet içinde yaşamak) Allah bes, baki
DetaylıNOT : İMAM-I RABBANİ Hz. bundan önceki mektuplar gibi. bunu da büyük şeyhi Bakibillah'a yazmıştır.
4.MEKTUP MEVZUU : a) Mübarek ramazan ayının faziletleri. b) Hakikat-ı Muhammediye'nin (kabiliyet-i ulâ) beyanı.. Ona ve âline salât, selâm ve saygılar.. c) Kutbiyet makamı, ferdiyet mertebesi.. NOT : İMAM-I
DetaylıPeki, bu bayramın bizlere nasıl hediye edildiğini biliyor musunuz? Dilerseniz bu kıssayı hep birlikte hatırlayalım.
Bayramınız Mübarek Olsun Görülür sevgi seli, kokar bahçenin gülü, Bayram günü gelince öpülür büyüklerin eli. Sevgili arkadaşlar kurban bayramı yaklaştı hepimizi tatlı bir heyecan sardı. Şimdiden bayramlıklarımız
Detaylı20 Derste Eski Türkçe
!! 20 Derste Eski Türkçe Ders Notları!!!!!! Cüneyt Ölçer! !!! ÖNSÖZ Türk Nümismatik Derneği olarak Osmanlı ve İslam paraları koleksiyoncularına faydalı olmak arzu ve isteği île bu özel sayımızı çıkartmış
DetaylıHoca Abdülkadir e Atfedilen Terkipler Erol BAŞARA *
C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi XII/2-2008, 253-260 Hoca Abdülkadir e Atfedilen Terkipler Erol BAŞARA * Özet Bu çalışmada, Türk Müziğinin elyazması kaynaklarından, müstensihi ve yazarı belli olmayan, Yapı-Kredi
DetaylıSELANİK AYASOFYA CAMİSİ
SELANİK AYASOFYA CAMİSİ BAKİ SARI SAKAL SELANİK AYASOFYA CAMİSİ Aya Sofya (Azize Sofya) tapınağı Selanik in merkezinde, Ayasofya ve Ermou sokaklarının kesiştiği noktadadır. Kutsal İsa ya, Tanrının gerçek
DetaylıBuyruldu ki; Aklın kemali Allah u Teâlâ nın rızasına tabi olmak ve gazabından sakınmakladır.
BÜYÜKLERİN HİKMETLİDEN SÖZLERİ Buyruldu ki; Aklın kemali Allah u Teâlâ nın rızasına tabi olmak ve gazabından sakınmakladır. Buyruldu ki; Faziletli kimseler için (hiçbir yer) gurbet sayılmaz. Cahilin ise
DetaylıNasrettin Hoca ya sormuşlar: - Kimsin? - Hiç demiş Hoca, Hiç kimseyim. Dudak büküp önemsemediklerini görünce, sormuş Hoca: - Sen kimsin?
Nasrettin Hoca ya sormuşlar: - Kimsin? - Hiç demiş Hoca, Hiç kimseyim. Dudak büküp önemsemediklerini görünce, sormuş Hoca: - Sen kimsin? - Mutasarrıf demiş adam kabara kabara. - Sonra ne olacaksın? diye
DetaylıSurre Alayı. Surre-i Hümâyun. Altınoluk. Surre Alayının Güzergâhları. Surre Alayının Güvenliği. Surre Alayının Yola Çıkması
Surre-i Hümâyun Altınoluk Surre Alayının Güzergâhları Surre Alayının Güvenliği Surre Alayının Yola Çıkması Surrenin Vapur ve Trenle Yollanması Surre Alayının Dönüşü Kaynakça Surre Alayı Surre-i Hümâyun
DetaylıHacı Bayram-ı Velî nin Torunlarından Şair Ahmed Nuri Baba Divanı ndan Örnekler, Ankara Şehrengizi ve Ser-Güzeşt i
Hacı Bayram-ı Velî nin Torunlarından Şair Ahmed Nuri Baba Divanı ndan Örnekler, Ankara Şehrengizi ve Ser-Güzeşt i Yazar Mustafa Erdoğan ISBN: 978-605-9247-81-8 1. Baskı Kasım, 2017 / Ankara 100 Adet Yayınları
DetaylıPROF. DR. MESERRET DĐRĐÖZ
2 Meserret DĐRĐÖZ PROF. DR. MESERRET DĐRĐÖZ ÖZGEÇMĐŞĐ: Enis Alapaytaç ve Hafize Hanım ın kızları olarak 1923 te Tarsus ta doğdu. Đlkokul ve ortaokulu Tarsus ta, liseyi de Đstanbul da Kandilli Kız Lisesi
DetaylıOSMANLI ARAŞTIRMALARI
SAYI 38 2011 OSMANLI ARAŞTIRMALARI THE JOURNAL OF OTTOMAN STUDIES Kitâbiyat saraya mensûbiyet dönemini veya saraya sunduğu eserleri dolayısıyla sarayla olan bağlantısının ne oranda sürdüğünü/sürekli olduğunu
DetaylıAzrail in Bir Adama Bakması
Mevlâna (1207 1273) Güçlü bir bellek, çağrışım yeteneği, üretkenlik, olağanüstü görüş ve anlatım gücü, derin duygusallık ve hüzün, her yönüyle İslam kültürüne hâkimiyet... İşte Mevlâna deyince akla gelen
DetaylıTANZİMAT I. DÖNEM: ŞAİR VE YAZARLAR. * Şinasi *Ziya Paşa *Namık Kemal. * Ahmet Mithat Efendi *Şemsettin Sami
TANZİMAT I. DÖNEM: ŞAİR VE YAZARLAR * Şinasi *Ziya Paşa *Namık Kemal * Ahmet Mithat Efendi *Şemsettin Sami İBRAHİM ŞİNASİ 1826-1871 İBRAHİM ŞİNASİ İstanbul da doğdu. Arapça, Fransızca, Farsça dersleri
DetaylıLütfi ŞAHİN /
Lütfi ŞAHİN / www.lutfisahininsitesi.com Gel, gel, ne olursan ol yine gel, İster kâfir, ister Mecusi, ister puta tapan ol yine gel, Bizim dergâhımız, ümitsizlik dergâhı değildir, Yüz kere tövbeni bozmuş
DetaylıEs-Seyyid Eş-Şeyh Abdülkadir El Abri Hazretleri
Es-Seyyid Eş-Şeyh Abdülkadir El Abri Hazretleri Asıl adı: Abdülkadir Nesebi: Seyyid( Hazreti Hüseyin(R.A) ın Efendimizin Soyundandır) Doğum yeri ve tarihi:m.1897/h.1315,muş un Bulanık İlçesi Abri(Esenlik)Köyü
DetaylıŞATRANC-I UREFA (Arifler Satrancı) Satranç Hindistan da yaklaşık 1500 yıl önce bulunmuş klasik bir strateji oyunudur. Satranç Sanskritçe de
ŞATRANC-I UREFA (Arifler Satrancı) Satranç Hindistan da yaklaşık 1500 yıl önce bulunmuş klasik bir strateji oyunudur. Satranç Sanskritçe de Çaturanga, dört çatu yol ranga anlamlarına gelir. Şatranc-ı Urefa,
DetaylıŞerif Mardin in tespitiyle bu coğrafyada en etkili faktör : Din
Güncelleme talebine uygulamalı model önerilerimiz: Aliya nın Camisi nde - Uzman Cemil Paslı Kişisel S Şerif Mardin in tespitiyle bu coğrafyada en etkili faktör : Din Dinin ağırlık ve çekim merkezi camii.
DetaylıRecep in İlk Üç Orucunun Fazileti
Mektub-u Attar Muhammed İlyas Kadiri Razavi tarafından tüm İslami Erkek Kardeşlerine ve İslami Kız Kardeşlerine, Medaris El Medine ve Camiat El Medine nin erkek öğretmenler, erkek öğrenciler, kadın öğretmenler
DetaylıGerçek şudur ki bu konu doğru dürüst anlaşılmamıştır; hakkında hiç derin derin düşünülmemiştir. Ali-İmran suresinde Allah (c.c.) şöyle buyurur; [3]
Şimdi de hızlıca Müteşabihat hakkında bir iki şey söylemek istiyorum. Deniliyor ki Kur ân da hem Muhkemat hem Müteşabihatlar vardır. Bu durumda Kur ân a nasıl güvenebiliriz? Gerçek şudur ki bu konu doğru
Detaylı2. Enver Paşa. 3. Rıza Tevfik Bölükbaşı
Osmanlı Devleti nin en kritik devrinde otuz üç sene hükümdarlık yapmış İkinci Abdülhamid Han için ağır ithamlarda bulunanların sayısı gittikçe azalmakla beraber, yapılan iftiralar ve hakaretlerin kötü
DetaylıEVLİYA ÇELEBİYE GÖRE YANYA CAMİLERİ
EVLİYA ÇELEBİYE GÖRE YANYA CAMİLERİ BAKİ SARISAKAL Evliya ÇELEBİ YE GÖRE YANYA CAMİLERİ Yanya Câmileri: Büyük Hisar da dört adet mihrap vardır. Hepsinden mükellefi ve mükemmeli Selâtîn Câmii benzeri, cemaati
DetaylıAsker hemen komutanı süzerek cevap vermiş; 1,78! Komutan şaşırmış;
Yemek Temel, Almanya'dan gelen arkadaşı Dursun'u lokantaya götürür. Garsona: - Baa bi kuru fasulye, pilav, üstüne de et! der. Dursun: - Baa da aynısından... Ama üstüne etme!.. Ölçüm Bir asker herkesin
DetaylıPERVARİ İLÇESİ. Siirt deki Kültür Varlıkları
PERVARİ İLÇESİ Siirt deki Kültür Varlıkları 185 3.6. PERVARİ İLÇESİ 3.6.1. PALAMUT KÖYÜ UMURLU MEZRASI HANI Han Umurlu Mezrasının hemen dışındadır. Yapı üzerinde kim tarafından ve ne zaman yaptırıldığını
DetaylıAteş Ülkesi'nde Ateşgâh Ateşgâh ı anlatmak istiyorum bu hafta sizlere. Ateş Ülkesi ne yolculuk ediyorum bu yüzden. Birdenbire pilot, Sevgili yolcular
Ateş Ülkesi'nde Ateşgâh Ateşgâh ı anlatmak istiyorum bu hafta sizlere. Ateş Ülkesi ne yolculuk ediyorum bu yüzden. Birdenbire pilot, Sevgili yolcular hazır olun düşüyoruz diyor. Düşüyoruz ama ben dâhil
DetaylıTürkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı. Yayın Kataloğu
Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayın Kataloğu 2013 2 TAHRÎRU USÛLİ L-HENDESE VE L-HİSÂB EUKLEIDES İN ELEMANLAR KİTABININ TAHRİRİ Nasîruddin Tûsî (ö. 1274) Meşhur Matematikçi Eukleides in (m.ö.
Detaylı03-05 Ekim / October Yrd. Doç. Dr. Mehmet YAZICI
03-05 Ekim / October 2013 Yrd. Doç. Dr. Mehmet YAZICI 2014 77 Biz Muhammed Ali diyenlerdeniz Gözüyle gizli yok ya sen ne dersin Biz Muhammed Ali diyenlerdeniz Alevilik nedir? sorusuna verilen cevaplar.
DetaylıYAHYA KEMAL BEYATLI (1884-1958)
YAHYA KEMAL BEYATLI (1884-1958) Yahya Kemal Beyatlı 2 Aralık 1884 tarihinde bugün Makedonya sınırları içerisinde bulunan Üsküp te dünyaya geldi. Asıl adı Ahmet Agâh tır. Şehsuvar Paşa torunlarından olduğu
DetaylıÂmil Çelebioğlu nun Ölümü İçin Yazılanlardan
Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 10, İstanbul 2013, 57-61. Âmil Çelebioğlu nun Ölümü İçin Yazılanlardan Derleyen: NİHAT ÖZTOPRAK * 1. Prof. Dr. Âmil Çelebioğlu nun Hakk a vâsıl olduğuna tarihdir.
DetaylıBu vesileyle hem vefk usülü tarihi hem de zaman içinde husule gelen bazı hissiyatımızı ifade eden manzumeleri bir araya getirmek istedik.
Yad-ı Pir-i Sübhani Beyan-ı Meram Bu çalışmadan maksadımız Hatem el-müçtehidin Gavs ül-vasıliyn Hazret-i Pir Nureddin (ks) Efendimiz in 300 üncü sene-i devriyesi vesilesiyle aziz hatırasını yad etmektir.
Detaylıİsimleri ilk önce Berre idi, Zatı saadetleri ile evlendikten sonra ismini değiştirip Meymune koydular.
Müminlerin annesi... İsimleri ilk önce Berre idi, Zatı saadetleri ile evlendikten sonra ismini değiştirip Meymune koydular. Hazret-i Meymune, Hazret-i Abbas ın hanımı Ümm-i Fadl ın kızkardeşi idi. İlk
DetaylıÖZGEÇMİŞ. Yasemin ERTEK MORKOÇ
ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı Yasemin ERTEK MORKOÇ Unvanı Görev Yeri Daha Önce Bulunduğu Görevler Anabilim Dalı Yabancı Dili Akademik Aşamaları Yrd. Doç. Dr. Celal Bayar Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk
DetaylıFotobiyografi AHMET MİTHAT EFENDİ. AHMET MİTHAT (İstanbul, 1844-28 Aralık 1912)
AHMET MİTHAT (İstanbul, 1844-28 Aralık 1912) Coşkun ve Mehmet Cevdet imzalarını da kullandı. Annesi Nefise Hanım 1829'da Kafkasya'dan göç etmek zorunda kalmış bir Çerkez ailenin kızıdır. Babası Anadolu'dan
DetaylıDoğru bildiğini her yerde haykıran, kimseye eğilip bükülmeyen birisiydi Neyzen Tevfik..
Ünlü hiciv ustamız Tevfik hakkında çok güzel bir yazı. Sami Özey'in kaleminden... YÜZ KARASI Doğru bildiğini her yerde haykıran, kimseye eğilip bükülmeyen birisiydi Tevfik.. Yaptığı her hareketle, yazdığı
DetaylıBatıda yayılan milliyetçilik akımı bizde olduğu gibi İslâm dünyasını da etkisi altına almıştır.
ASRIN ÜÇ HASTALIĞI *1789 Fransız ihtilali kebiri batıdaki Katolikliğin katılığını kırmak ve özgürlüklere kapı açarak dünyayı değiştirmekle beraber,geriye ırkçılık gibi eskilerin seretan dediği bir kanser
DetaylıAnkaraVilayetiYabanabadKazası ŞeyhlerKaryesi(1.Ş.1256-28EYLÜL 1840)NüfusSayımı
1 AnkaraVilayetiYabanabadKazası ŞeyhlerKaryesi(1.Ş.1256-28EYLÜL 1840)NüfusSayımı Karye-i Şeyhler ( 175) 1 1 1 Eş-şeyh Mehmed Arif ibn-i El-Hac Şeyh İbrahim Uzun boylu, Kır sakallı 60 2 Oğlu Şeyh İsmail
DetaylıDevleti yönetme hakkı Tanrı(gök tanrı) tarafından kağana verildiğine inanılırdı. Bu hak, kan yolu ile hükümdarların erkek çocuklarına geçerdi.
Orta Asya Türk tarihinde devlet, kağan adı verilen hükümdar tarafından yönetiliyordu. Hükümdarlar kağan unvanının yanı sıra han, hakan, şanyü, idikut gibi unvanları da kullanmışlardır. Kağan kut a göre
DetaylıMirza Tahir Ahmed Hazretleri Cuma Hutbesinde, duanın aşağıdaki bahsedilen durumda şartsız olarak kabul edileceğini söyledi;
Mirza Tahir Ahmed Hazretleri Cuma Hutbesinde, duanın aşağıdaki bahsedilen durumda şartsız olarak kabul edileceğini söyledi; 1) Güçlük içinde ve çok zor durumda olan insanın, 2) Savaş altındaki insanın
DetaylıİSLAM UYGARLIĞI ÇEVRESINDE GELIŞEN TÜRK EDEBIYATI. XIII - XIV yy. Olay Çevresinde Gelişen Metinler
İSLAM UYGARLIĞI ÇEVRESINDE GELIŞEN TÜRK EDEBIYATI XIII - XIV yy. Olay Çevresinde Gelişen Metinler OLAY ÇEVRESINDE GELIŞEN EDEBI METINLER Oğuz Türkçesinin Anadolu daki ilk ürünleri Anadolu Selçuklu Devleti
DetaylıAnlamı. Temel Bilgiler 1
Âmentü Haydi Bulalım Arkadaşlar aşağıda Âmentü duası ve Türkçe anlamı yazlı, ancak biraz karışmış. Siz doğru şekilde eşleştirebilir misiniz? 1 2 Allah a 2 Kadere Anlamı Ben; Allah a, meleklerine, kitaplarına,
DetaylıSULTAN VELED DİVANI (ÇEV. PROF. DR. VEYİS DEĞİRMENÇAY) ŞEYDA ARISOY
SULTAN VELED DİVANI (ÇEV. PROF. DR. VEYİS DEĞİRMENÇAY) ŞEYDA ARISOY Divan yazma Anadolu da 13. ve 19. yüzyıllar arasında görülen şairlerin değişik nazım türlerinde kaleme alınmış şiirlerini bir araya topladıkları
DetaylıO, hiçbir sözü kendi arzularına göre söylememektedir. Aksine onun bütün dedikleri Allah ın vahyine dayanmaktadır.
İslam çok yüce bir dindir. Onun yüceliği ve büyüklüğü Kur an-ı Kerim in tam ve mükemmel talimatları ile Hazret-i Resûlüllah (S.A.V.) in bu talimatları kendi yaşamında bizzat uygulamasından kaynaklanmaktadır.
DetaylıGet to know Hodja Dehhânî Through Other Poet s Poems:
Hoca Dehhânî yi iyle : 1 ÖZET Mücahit KAÇAR 2, kaside Dehhân neredeyse bütün antoloji ve edebiyat tarihi söz konusu görülmektedir. Oysaki hem atfedilen gazellerine yeniden Anahtar Kelimeler: Dehhânî, Kemâl
DetaylıESAM [Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi] I. Dünya Savaşı nın 100. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu
ESAM [Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi] I. Dünya Savaşı nın 100. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu -KAPANIŞ KONUŞMASI- M. Recai KUTAN 7 Kasım 2014 I. DÜNYA SAVAŞININ 100. YILDÖNÜMÜ ULUSLARARASI
Detaylıİlim gıda gibidir. Ona her zaman ihtiyaç vardır. Faydası da herkesedir.
İlmi olmayan kimsenin dünyada da ahirette de hiç kıymeti yoktur. Ahmed-i Bedevî İlim gıda gibidir. Ona her zaman ihtiyaç vardır. Faydası da herkesedir. Abdülvehhab-ı Müttekî İnsanlar, ilmi büyüklerinden
DetaylıBir gün Hz. Ömer (r.a) camiye giderken bir çocuğun acele acele camiye gittiğini görür. Hz. Ömer (r.a):
Bir gün Hz. Ömer (r.a) camiye giderken bir çocuğun acele acele camiye gittiğini görür. Hz. Ömer (r.a): da: - Yavrum ne oldu niye acele acele camiye koşuyorsun? der. Bu soruya karşılık çocuk - Efendim,
DetaylıYeni Osmanlılar Cemiyeti Kurucularından Mehmed Âyetullah Bey Dönem-İnsan-Eser
Yeni Osmanlılar Cemiyeti Kurucularından Mehmed Âyetullah Bey Dönem-İnsan-Eser Yazar Ferhat Korkmaz ISBN: 978-605-9247-84-9 1. Baskı Kasım, 2017 / Ankara 100 Adet Yayınları Yayın No: 252 Web: grafikeryayin.com
DetaylıPir Sultan ABDAL. Sana kıyanlar tarihin kara sayfalarında, sen ise milyonların kalbindesin Ey Ali Aşığı Pir Sultan
Pir Sultan ABDAL Sana kıyanlar tarihin kara sayfalarında, sen ise milyonların kalbindesin Ey Ali Aşığı Pir Sultan Yaşadığımız çağda da maalesef geçen on dört asırda olduğu gibi oklar, mızraklar yeniden
DetaylıCennet, Tanrı nın Harika Evi
Çocuklar için Kutsal Kitap sunar Cennet, Tanrı nın Harika Evi Yazarı: Edward Hughes Resimleyen: Lazarus Uyarlayan: Sarah S. Tercüme eden: Nurcan Duran Üreten: Bible for Children www.m1914.org 2010 Bible
DetaylıHz. Muhammed. (s.a.s.) in Doğumunun 1437 inci senesi vesîlesiyle.. 18 Mart 2008 Lütfi Kırdar Kongre Merkezi
Hz. Muhammed (s.a.s.) in Doğumunun 1437 inci senesi vesîlesiyle.. 18 Mart 2008 Lütfi Kırdar Kongre Merkezi I.BÖLÜM Dua Şehitler için Salâ Okunması Ehl-i Beyt Muhabbeti Sinevizyon Gösterimi Açılış Konuşmaları:
DetaylıAzîzim! Çün harab ola cihan-ı fani. Bir pula verirlerse alma anı. Fani olanın baki olana nisbetle ne değeri olabilir ki!
Azîzim! Şu fenâ yurdunun fiyatı nedir? Ariflerin nazarında bir pul kadar bile kıymeti yoktur. Onun sıfatı fenâdır. Baki olan Allah tarafından O her an bir işte yaratmadadır (Rahmân, 55/29) ve O nun vechinden
DetaylıEmine Aydın. Resimleyen: Sevgi İçigen. yayın no: 104 ÇOCUKLAR için islâm TARiHi
yayın no: 104 ÇOCUKLAR için islâm TARiHi Genel yayın yönetmeni: Ergün Ür Yayınevi editörü: Özkan Öze iç düzen/kapak: Zafer Yayınları Kapak illustrasyonu: Murat Bingöl isbn: 978 605 5523 16 9 Sertifika
DetaylıSURUÇ İLÇEMİZ. Suruç Meydanı
SURUÇ İLÇEMİZ Suruç Meydanı Şanlıurfa merkez ilçesine 43 km uzaklıkta olan ilçenin 2011 nüfus sayımına göre toplam nüfusu 100.912 kişidir. İlçe batısında Birecik, doğusunda Akçakale, kuzeyinde Bozova İlçesi,
DetaylıAynı kökün "kesmek", "kısaltmak" anlamı da vardır.
Kıssa, bir haberi nakletme, bir olayı anlatma hikâye etmek. Bu Arapça'da kassa kelimesiyle ifade edilir. Anlatılan hikâye ve olaya da "kıssa" denilir. Buhâri, bab başlıklarında "kıssa"yı "olay" anlamında
DetaylıDünyayı Değiştiren İnsanlar
Dünyayı Değiştiren İnsanlar Küçük hanımlar, küçük beyler! Sizler hepiniz geleceğin bir gülü, yıldızı, bir mutluluk parıltısısınız! Memleketi asıl aydınlığa boğacak sizsiniz. Kendinizin ne kadar mühim,
DetaylıDiğer müritlerin neşeyle elindekileri takdiminden sonra, Aziz Mahmut Efendi, boynunu bükerek bu kırık ve solmuş çiçeği üstadına takdim eder.
Hak dostlarından Üftâde Hazretleri(*), bir gün müritleriyle bir kır sohbetine çıkar. Emri üzerine bütün dervişler, kırın rengârenk çiçeklerle bezenmiş yerlerini dolaşarak hocalarına birer demet çiçek getirirler.
DetaylıDeniz Esemenli ile Üsküdar Turu 27 Ekim 2013, Pazar
Deniz Esemenli ile Üsküdar Turu 27 Ekim 2013, Pazar Tur Danışmanımız: Doç. Dr. Deniz Esemenli, Sanat Tarihçisi Buluşma Noktası: Üsküdar Meydanı, III. Ahmet Çeşmesi önü Tur başlama saati: 09.00 Gezimizin
DetaylıMİMAR SİNAN. Hazırlayan : Doç. Dr. Yavuz Unat. Mimar Sinan
MİMAR SİNAN Hazırlayan : Doç. Dr. Yavuz Unat Mimarlık tarihinin en büyük mimarlarından birisidir. Koca Sinan olarak tanınan Mimar Sinan 1489 da Kayseri nin Gesi bucağının Ağırnas köyünde doğdu. Çocukluğu
DetaylıŞeyhülislam Yahya Efendi nin torunu olan Ayşe Hubbi Hatun
Eyüp Sultan Gezi Rehberi 01 AYŞE HUBBİ HATUN TÜRBESİ Osmanlı nın Kadın Şairleri Vardı. Şeyhülislam Yahya Efendi nin torunu olan Ayşe Hubbi Hatun (? - 1590), Akşemseddin Hz.nin soyundan Şemsi Efendi ile
DetaylıHak Teala (cc) itiraz edenlere Hud Suresinde şu kelimelerle cevap vermiştir:
Yüce Allah (cc) seçip görevlendirdiği resullerine, diğer insanlara nasip olmayan bir bilgi ihsan eder. Hiçbir bilgin o resullerle baş edemez. Allah vergisi bilgiye sahip olan Allah ın resulleri, düşmanlarına
DetaylıProf. Dr. ÂMİL ÇELEBİOĞLU HATIRA DOSYASI
Prof. Dr. ÂMİL ÇELEBİOĞLU HATIRA DOSYASI Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 10, İstanbul 2013, 1-4. Âmil Çelebioğlu nun Hayatı SEBAHAT DENİZ * Âmil Çelebioğlu, 20 Nisan 1934 tarihinde Konya nın Karaman
DetaylıİÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...7 KISALTMALAR GİRİŞ İran ve Türk Edebiyatlarında Husrev ü Şirin Hikâyesi BİRİNCİ BÖLÜM Âzerî nin Biyografisi...
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...7 KISALTMALAR...11 GİRİŞ İran ve Türk Edebiyatlarında Husrev ü Şirin Hikâyesi...13 BİRİNCİ BÖLÜM Âzerî nin Biyografisi...27 5 İKİNCİ BÖLÜM Husrev ü Şirin Mesnevisinin İncelenmesi...57
Detaylı