2006 yılı Eğitim ve danışmanlık Bülent Sönmez. Bir çalışan Yalın Enstitü Derneği. 15 şirkette proje

Transkript

1 KILGI SİSTEM TASARIM PROJE UYGULAMA DANIŞMANLIK İNŞ.İÇ VE DIŞ TİC.LTD.ŞTİ.

2 KILGI 2006 yılı ve danışmanlık Bülent Sönmez Bir çalışan Yalın Enstitü Derneği 15 şirkette proje

3 EĞİTİMLER Proje öncesi proje ile ilgili In house İstenirse bağımsız olarak da verilir ÜNİVERSİTELERLE İŞBİRLİĞİ Çok sayıda bitirme projesine destek Üniversiteler aracılığı ile sanayi projeleri Sempozyumlara katılım Bitirme projeleri, master tezleri vb. de jüri üyelikleri Üniversitelerin danışma kurullarında üyelikler

4 FARK Çalışmalar tüm fonksiyonları içerebiliyor.tek fonksiyonla çalışılsa dahi fonksiyonlar arası İlişki göz önünde Mavi yakalılar işin içerisinde Çalışmalar sahada Yalın Düşünce temelli Balık değil, balık tutma

5 ÇALIŞMA ŞEKLİ Ön Analiz Çalışma ekibi, geçici zaman planı ler Proje(ler) Sistem tasarımı,revize plan Uygulama,destek Microsoft Office Excel Çalışma Sa

6 YALIN a DOĞRU

7 Yalın Düşüncenin Temel Prensipleri 1. Değer 2. Değer Akışı 3. Sürekli Akış 4. Çekme Sistemi 5. Mükemmellik Value Value Stream Flow Pull Perfection

8 YALIN a DOĞRU Bilgilenme & Değeri anlama Değer Akışı- iyileştirmeler Sürekli Akış Diğer süreçlere uyarlanmış Çekme Mükemmelleşme U hücre yapılanması Shojinka Diğer süreçlere yaygınlaştırma Diğer yalın teknikler Sağlık güvenlik çevre Endirekt alanlarda Erken Ekipman ve ürün Diğer katmanlara yaygınlaştırma

9 DEĞER AKIŞI- Kalite Bakım Hücre Tipi Değer Akış Analizi Endirekt Alanlarda EĞİTİM Görsel Fabrika Planlı Bakım Otonom Bakım POKA YOKE Shojinka

10 DEĞER AKIŞI- Endirekt Alanlarda Müşteriye sunulan fayda Yalın düşüncenin başlangıç noktası "değer"dir Değeri üretici yaratır Değer ancak nihai müşteri tarafından tanımlanabilir.. Değer in Tanımı Müşterinin parasını ödemeye hazır olduğu, ihtiyaçlarını belli bir zaman diliminde, belli bir fiyattan karşılayan, belli özelliklere sahip belli bir ürün ve/veya hizmet.

11 DEĞER AKIŞI- Endirekt Alanlarda Değer yaratma sürecindeki faaliyetlerin bütünü Kavramın somut ürün tasarımına dönüşümü (tasarım) Ham maddenin ürüne dönüşümü (imalat) Kullanımdan, ürün çöpe dönüşene dek hizmetler (satış sonrası) Birçok şirket işlem işlem En uçtaki tedarikçiden son kullanıcıya Ürün odaklı Bir şirket Bir proses işlem işlem işlem

12 DEĞER AKIŞI- Endirekt Alanlarda Değer Akış Yollarının Tanımlanması Değer akış yollarının haritalandırılması, Akış yolu üzerindeki israfların tespit edilmesi, İsrafların mümkün olduğu kadar ortadan kaldırılması.

13 DEĞER AKIŞI- Endirekt Alanlarda Doğadaki ilk ham madde Üretim Değer Akışı n. katman Değer yaratan faaliyet 1. katman Ana sanayi Akış Süresi Akış Süresi Dağıtım İsraf (Muda) Müşteri için değer yaratmayan faaliyetleri ve İsrafları yok ederek akış süresini kısaltmak. Son kullanıcı

14 DEĞER AKIŞI- Endirekt Alanlarda İsrafları yok ederek akış süresini azalttığımızda Teslim süresi kısalır Para dönüş hızı artar Stoklar azalır Kaynak kullanım etkinliği artar Maliyetler düşer İşletme sermayesi ihtiyacı azalır Kalitenin izlenebilirliği artar.

15 DEĞER AKIŞI- Endirekt Alanlarda Üretim Akış Süresi kısaltma Tipik bir üretim şirketi 99 % 1% Zaman Geleneksel metodlarla üretim iyileştirme sonuçları 99.5 % 0.5 % Yalın Üretim Yaklaşımı 90 % 10 % Zaman Zaman Katma Değer İsraf (Muda)

16 Mevcut Durum Değer Akışı Haritası DEĞER AKIŞI- Endirekt Alanlarda Çelik Şirketi 500 m/rulo min. 2 rulo I Sac Rulo 5 günlük Salı - Perş. 5 gün PRES 200 tn sol C/T= C/O=1h sağ D/T=15% #OP=1 HPH=2hf 1 sn. I Malzeme akışı 6 Haftalık tahmin Haftalık faks Üretim Kontrol MRP Haftalık Program 90/60/30 günlük tahminler Günlük sipariş Bilgi akışı Talep=920 ad/gün Günlük sevkiyat programı State Street Montaj Fab. 18,400 parça/ay - 12,000 sol - 6,400 sağ 1 kasa=20 parça 2 vardiya 1x Günlük KAYNAK 1 KAYNAK 2 MONTAJ 1 MONTAJ 2 SEVKİYAT 1100 sol C/T= C/O=10 sağ D/T=0% #OP=1 2 Vardiya I I I I C/T=46 C/O=10 D/T=20% #OP=1 2 Vardiya 1600 sol 850 sağ C/T=62 C/O=0 D/T=0% #OP=1 2 Vardiya 1200 sol 640 sağ 2700 sol C/T= C/O=0 sağ D/T=0% #OP=1 2 Vardiya 7.6 gün 1.8 gün 2.6 gün 2 gün 4.5 gün 39 sn. 46 sn. 62 sn. 40 sn. Toplam LT =23.6 gün VAT = 188 sn.

17 DEĞER AKIŞI- Endirekt Alanlarda Gelecek Durum Değer Akışı Haritası Çelik Şirketi Günlük sac pres C/O 1,5 gün PRES C/T=1 C/O=30 D/T=15% #OP=1 HPH=gün 1 sn. 6 Haftalık tahmin Günlük sipariş Sac ihtiyacı yığın kaynak kullanım 1 gün Üretim Kontrol Günlük sipariş KAYNAK+ MONTAJ Takt=60 C/O=0 D/T=100% C/T=55 2 Vardiya 165 sn. 20 iş yükü <165 sn. kaynak set up Sol Sağ 2 gün 90/60/30 günlük tahminler Günlük sipariş TT = 1 dk. Dilim = 20 dk. O X O X LLRLLR SEVKİYAT LT = 4,5 gün State Street Montaj Fab. 18,400 parça/ay - 12,000 sol - 6,400 sağ 1 kasa=20 parça 2 vardiya 1x Gün VAT = 166 sn

18 Endirekt Alanlarda Hiç bekletmeden, bir üret-bir naklet Gerçekten değer yaratan adımları art arda yaparak ham maddeyi ürüne dönüştür ve son kullanıcıya ulaştır.

19 Parti ve İtme Şeklinde Üretim Tüm işlemler 1 dakika, 3 ardışık işlem ve 10 adetlik parti B B B B B B B B B C C C C Endirekt Alanlarda Proses A: 10 dakika Proses B: 10 dakika Proses C: 10 dakika Akış Süresi: tüm parti için dakika Sürekli Akış bir üret, bir ilet B C Akış Süresi: 12 dakika 3 dk. 12 dk.

20 Örnek : Kitle Halinde Üretim Malz. Ambarı Boy Kesme Torna Kaynak Yarı mamul montaj Endirekt Alanlarda Bitmiş Ürün Ambarı Yarı Mamul Ambarı Parça Ambarı Ambalaj Boyalı Parça Ambarı Rötuş Son Montaj Boya

21 Örnek : Akış Halinde Üretim Endirekt Alanlarda Mlz. Amb. Ürün Amb. A ürün hücresi B ürün hücresi C ürün hücresi D ürün hücresi B O Y A Yeni Ürünler için açığa çıkan alan

22 Endirekt Alanlarda Esnek atelye tipi üretim Değişken talebe adaptasyon İşgücü verimliliği Stok sabitleme

23 U Tipi Hücre Yapılanması Makineler Endirekt Alanlarda Giriş Çıkış

24 Endirekt Alanlarda A C D Makineler B E F Altı Çeşit Parça(A-F) için Birleştirilmiş Hatlar

25 C D Endirekt Alanlarda A Makineler 2 5 B 1.Ay Çevrim zamanı:1dak/parça Çalışan sayısı:8 Çalışan yürüme yönü E F

26 Endirekt Alanlarda A C Makineler B Ay Çevrim zamanı:1.2 dak/parça Çalışan sayısı:6 Çalışan yürüme yönü D E F

27 Beceri Matrisi(Örnek) Endirekt Alanlarda Proses Çalışanlar Ahmet Mum Recep Kapı Ayşe Hun Hurşit Bal Kazım Tatlı K a y n a k T o r n a 1 T o r n a 2 C N C A C N C B Hiç bilmiyor C N C C F r e z e 1 F r e z e 2 Nezaret altında yapabiliyor Yapabiliyor İyi yapıyor Başkasına öğretebilir F r e z e 3

28 Endirekt Alanlarda Akış hızını müşteri talebine göre ayarla Bir sonraki prosesin (müşteri) istediği ürün tipini, istenen miktarda (daha çok değil) ve istediği zamanda (daha önce değil) üretmek Nihai müşterinin talebinden tüm aşamaları geriye doğru izlemek Üretimi kontrol altına almanın basit bir yolu.

29 Endirekt Alanlarda Şimdi bir tane istiyorum Değer, müşterinin istediği zamanda, Buyrun MÜŞTERİ Bir tane daha lazım Buyrun istediği ürünler için ve talep ettiği hızda üretilmeli ve akmalıdır Bir tane daha lazım Buyrun Bir tane daha lazım Buyrun HAMMADDE

30 Endirekt Alanlarda Faydaları Talep edilmeyen mal partiler halinde üretilmez,ve dolayısı ile Değer zinciri üzerinde çeşitli kademelerde stoklar oluşmaz, Dizayn değişikliği nedeniyle ürünün yeniden işleme tutulması veya atılması; talep edilmeyen ürünler için şok indirim kampanyaları düzenlenmesi gibi problemlerle karşılaşılmaz.

31 Endirekt Alanlarda Örnek Klasik Yöntem Model Aylık Talep(Ad.) A 9000 B 5000 C 3000 D 3000 Toplam Günlük Üretim(ad.) Üretim=20gün Setup=4 gün(ikisi Cumartesi) Setup lar uzun(1gün) Ortalama Stok adet

32 Endirekt Alanlarda Örnek Seviyelendirilmiş 1 Model Aylık Talep A 9000 B 5000 C 3000 D 3000 Toplam Günlük Üretim(ad.) Günlük Ortalama Üretim(ad.) Üretim= 22 gün Setup= 2 gün Ortalama Stok 500 adet A B C D A B C D.. A B C D Setup lar Daha az 9-10 dk.

33 Endirekt Alanlarda Aylık Modell Talep er A 9000 B 5000 C 3000 D Örnek Seviyelendirilmiş Toplam Günlük Üretim(ad.) Günlük Ortalama Üretim(ad.) Ortalama Stok 10 adet Setup lar sıfır 1.seri 2.seri 50.seri 1000.seri Gün Üretim=20 gün 30.Gün

34 Üretim Post u Kabul Kutusu Üretim Sipariş ı Örnek 5 2 Çekme kanbanı ve parçalar 3 Endirekt Alanlarda 6 1. İşlem (makine hattı) 7 8 Magazin Çekme ı 1 Üretim akışı Çekme Post u Çekme akışı 4 2. işlem(montaj)

35 ve Endirekt Alanlarda

36 Endirekt Alanlarda TEDARİKÇİ TEDARİKÇİ TEDARİKÇİ ile Satınalma Tedarikçi ı Milk Run Parça süpermarketi Dahili Çekme ı Dahili Üretim ı 4 3

37 Endirekt Alanlarda Müşteri Satış planı Üretim Pl. Günlük Pl. Kadro pl. Kapasite pl. Malzeme İh. Pl. Son Montaj Parça süpermarketi 10 9 Malzemeci Parça iç kanban dış kanban Tedarikçi parçaları içkanban P. Montaj Hazırlık Çok parça Talaşlı im Tek parça

38 Endirekt Alanlarda Daha iyisi daima vardır İsrafı daha da azaltacak yeni yollar her zaman bulunabilir Herkes sistemin bütününü görebilir ve iyileştirme fikirleri üretebilir fason imalatçılar, tedarikçiler, bayiler, müşteriler, çalışanlar Hem sürekli küçük iyileştirmeler Hem radikal sıçramalar.

39 Mükemmellik resmi!! Endirekt Alanlarda Mevcut Durum Gelecek Durum

40 Endirekt Alanlarda Total Productive Maintenance/Management Toplam Üretken Bakım/yönetim

41 Endirekt Alanlarda 1.Kobetsu-/ Odaklanmış İyileşme 2. Jishu-hozen/ 5. Erken Ekipman/ Erken Ürün Kontrolü 6. Sıfır Hata 7. Ofis Operatör ve bakımcıların eğitimi 8. İş Güvenliği ve Çevre

42 Endirekt Alanlarda Amaç İnsanların kullandıkları makinalara sahip çıkması İçerik Ekipmanların Her Zaman Hazır Olması 7Adım Metodolojisi () Okulu Oluşturulması Tek Nokta Dersleri Teknik ler Hata Kartları Arıza kaizenleri.

43 Endirekt Alanlarda

44 da... Endirekt Alanlarda Şirket Hedefleri Performans Göstergeleri Kaynaklar Fikirler Harcanan Çabalar Takım Hedefleri Beklentiler Problemler Bireysel Hedefler Stratejiler Çözüm Önerileri Başarılar gözler önünde

45 Endirekt Alanlarda GÖRSEL ÖGELER Andon ve Çağırma Lambaları Standart Operasyon Formları Bakım ve İş Talimatları lar Hedef ve Gösterge Panoları Stok Tabelaları Hata ve risk kartları Poka Yoke İşaretleri..

46 Endirekt Alanlarda

47 Japonca İngilizce Türkçe Endirekt Alanlarda Seiri Clearing-up Ayıklama Seiton Organizing Düzenleme Seiso Cleaning Temizleme Seiketsu Standardizing Süreklilik Shitsuke Discipline Disiplin

48 Endirekt Alanlarda 1. Seiri - Ayıklama Seiri işletmede ; gerekli olan ve elimizde tutmamız gereken şeyler ile, gereksiz olan ve atmamız gereken şeyleri birbirinden doğru şekilde ayırdetmektir. Ardından gereksiz olandan kurtulmalı ve gerekli olanı kullanım sıklığına göre yerleştirmeliyiz.

49 2. Seiton - Düzenleme Endirekt Alanlarda Seiton işletmede; elimizde tutmaya karar verdiğimiz şeyleri ihtiyaç duyulduğunda kolayca bulabilmek ve kullanabilmek için yaptığımız düzenlemelerdir.

50 Endirekt Alanlarda 3. Seiso - Temizleme Seiso işletmede ; her yeri temizce süpürmek ve her şeyi temiz tutmaktır. Her zaman teftişe hazırlanıyormuş gibi temiz olmalıyız.

51 Endirekt Alanlarda 4. Seiketsu - Süreklilik Seiketsu işletmede ; ilk 3 S ile elde ettiklerimizin devamlılığının sağlanmasıdır. Gelinen noktayı standartlaştırılmalı ve geri dönüşe imkan vermemeliyiz.

52 Endirekt Alanlarda 5. Shitsuke - Disiplin Shitsuke işletmede ; doğru işlemlerin devamlılığının sağlanmasında kalıcı bir alışkanlık yaratılmasıdır. Elde edilecek disiplin ile belirlenen prosedürlere uyumun devamlılığını sağlamalıyız. Bunun yolu çalışanların yapılması gerekenleri bir refleks veya içgüdü ile yapmalarını sağlamaktan geçmektedir.

53 Endirekt Alanlarda Amaç Arıza ve hataların olmadığı makina/teçhizatlara sahip olunması İçerik Planlı bakım sisteminin kurulması 6 Adımda Makinelerin Sınıflandırılması Bakım Performans Göstergeleri a Destek Arızaların Analizi Zaman Bazlı Bakım Koşul Bazlı Bakım Yedek Parça Yönetim Sistemi ler.

54 Endirekt Alanlarda Amaç Çok Yönlü Operatörlerin yetiştirilmesi Bakım becerilerinin artırılması İçerik Planlama ve Gerçekleştirilme Planlama ve Takip Sisteminin Oluşturulması ve Beceri İhtiyaçlarının Tespiti Beceri Matrisleri Beceri Terfi Sistemi cilerin Tespiti/i

55 Endirekt Alanlarda Amaç Çok Yönlü Operatörlerin yetiştirilmesi Bakım becerilerinin artırılması Planları Temel ler Teknik ler Tek Nokta Dersleri. İçerik Planlama ve Gerçekleştirilme

56 Endirekt Alanlarda Amaç Her alanda verimin sürekli iyileştirilmesi İçerik Kayıpların en aza indirilmesi 10 adımda İyileştirme Metodolojisi Çok Sayıda ve Önce Sonra i Maliyet Yapısı ve Kayıplarla ilişkilendirme Kayıpların Tesbiti ve Takibi & (Overall Equipment Effectiveness) (Single Minutes of Change)

57 Endirekt Alanlarda Amaç Her alanda verimin sürekli iyileştirilmesi İçerik Kayıpların en aza indirilmesi Kullandığı Diğer Teknikler/Metodolojiler Problem Çözme Teknikleri Beyin Fırtınası Pareto Analizi Kontrol Tabloları Neden neden analizi End.Müh.Teknikleri 6 Sigma.

58 Endirekt Alanlarda 8 BÜYÜK EKİPMAN KAYBI Vardiya Süresi Yükleme Süresi Çalışma Süresi Net Çalışma Süresi KD li Çalışma S. = KD li Çalışma süresi Yükleme/Vardiya Süresi 1-Kapatma Kaybı 2-Arıza Kayıpları 3-Setup ve Ayar Kay. 4-Yenileme, değiştir. 5-Başlangıç Kayıp. 6-Hız Kayıpları 7-Chokote 8-Hurda ve Tamire çalışma

59 Endirekt Alanlarda AMAÇ : Parti hacmini küçültmek Single Minute Exchange of Dies Model dönüş sürelerinin 10 dakikanın altına indirilmesi Daha kısa MDS Daha sık model dönüşü Daha küçük partiler Daha kısa akış süresi, Daha az stok Rekabet gücü

60 Endirekt Alanlarda Model Dönüş Süresi Bir evvelki partiden çıkan son parça ile yeni partiden çıkacak ilk kalite onaylı parçayı elde edene kadar geçen toplam süredir.

61 Öncesi Tipik Bir Setup İşlemi 1 Hazırlık ve fonksiyon kontrolü % 30 Endirekt Alanlarda Techizatın makinaya bağlanması Techizatın makina üzerinde ayarlanması Deneme üretimi, gerekirse ayar % 5 % 15 % 50

62 Bir setup taki adımlar Endirekt Alanlarda Hazırlık ve fonksiyon kontrolü Techizatın bağlanması Makina üzerinde ayarlama Deneme üretimi ve ayarlar dış dış iç dış dış iç dış iç

63 in Aşamaları Önce 1. Aşama 2. Aşama 3. Aşama Endirekt Alanlarda İç setup ve dış setup birbirinden ayırılır Dış İç İç setup dış setup a dönüştürülür Bütün operasyonlar tek tek ele alınarak iyileştirilir

64 Örnek Endirekt Alanlarda

65 Örnek Endirekt Alanlarda

66 Endirekt Alanlarda Amaç Sıfır Hata İçerik Hurda, yeniden işlem ve müşteri Şikayetlerine yönelik sistemler 10 adımda (Hinshitsu Hozen)Metodolojisi Kalite Kayıp Analizi Kalite projeleri(sıfır hata) Poka Yoke

67 Endirekt Alanlarda Amaç Sıfır Hata İçerik Kullanılan Teknikler Tüm Teknikleri FMEA DOE 6Sigma PM Analysis QFD.. Hurda, yeniden işlem ve müşteri Şikayetlerine yönelik sistemler

68 Endirekt Alanlarda Hurda Nedenleri Unutulan prosesler Proses hataları Setup hataları Unutulan parçalar Yanlış parçalar Yanlış parçanın işlenmesi Yanlış operasyon uygulanması Ayar hataları Setup ı düzgün yapılmayan ekipmanlar Düzgün hazırlanmayan alet ve fikstürler...

69 Endirekt Alanlarda İnsan Hatalarının Çeşitleri Unutkanlık, Yanlış anlama, Tanımlama, algılama hataları, Tecrübesizlik, Kuralları boşvermek, Dalgınlık, Yavaş hareket, Standartların olmamasından kaynaklanan hatalar, Şaşkınlık, Bilerek yapılan hatalar, (sabotaj vb.)...

70 Endirekt Alanlarda KELİME ANLAMI: POKA : Dikkatsizlik, dalgınlık YOKE : Elimine edilmesi Operatör hatalarını elimine eden alet, aparat, mekanizmaların kullanımı NASIL: Kullanılan tezgaha ilave mekanizmaların eklenmesi Ürün / komponent üstünde dizayn değişikliği.

71 Endirekt Alanlarda Poka-Yoke Elemanlarının 3 Temel Fonksiyonu 1. Kapatma / durdurma, 2. Kontrol, 3. Uyarı.

72 Endirekt Alanlarda POKA-YOKE ELEMANLARI Sonlandırıcı şalterler Sensörler Işıklı uyarılar Basınçlı şalterler Şablonlar Ayar pimleri Klavuzlar Sayaçlar JAPON YÖNETİCİLER İÇİN POKA-YOKE ÇALIŞANLARIN ZEKASININ BİR GÖSTERGESİDİR.

73 Örnek Endirekt Alanlarda HATALI YERLEŞİM ÜST KALIP KLAVUZ PİMLER ALT KALIP

74 Örnek Endirekt Alanlarda ÜST KALIP FARKLI ÇAPTA KLAVUZ PİMLER ALT KALIP

75 Endirekt Alanlarda Amaç Sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının sağlanması İçerik Riskli bölgelerin tespiti Kaza ve Kaza Risklerinin Analizi Kaza ve Risk Haritaların Oluşturulması Çevre Kirlilik Kaynaklarının Tesbiti ler.

76 Endirekt Alanlarda Amaç Endirekt süreçlerde NVA nın önlenmesi İçerik Temizlik düzenin sağlanması, katma değer sağlamayan işlerin kaldırılması Endirekt Alanlarda ler 5 Adımda Ofis Endirekt Alanlarda Süreç İyileştirme.

77 Amaç Makinanın/Ürünün devreye alınmasında hatasız seri üretime geçebilmesi İçerik Ekipman Ürün ve MP bilgilerinin toplanması ve bunların kullanılması Endirekt Alanlarda EEY(Erken Ekipman Yönetimi) Sistem Oluşturmak/Uygulamak DR(Design Review)/Gözden Geçirme(GG) LCC(Life Cycle Cost)/Ömür Boyu Maliyet MP Arşivi/Sistemi Oluşturmak.

78 Amaç Makinanın/Ürünün devreye alınmasında hatasız seri üretime geçebilmesi İçerik Ekipman Ürün ve MP bilgilerinin toplanması ve bunların kullanılması Endirekt Alanlarda EÜY(Erken Ürün Yönetimi) Sistem Oluşturmak/Uygulamak DR(Design Review)/Gözden Geçirme(GG) Kolay Üretilebilir Ürün MP Arşivi/Sistemi Oluşturmak.

79 DEĞER AKIŞI- Başarılı Uygulama Yapan 250 Fabrikanın Sonuçları Endirekt Alanlarda

80 TEŞEKKÜRLER