Adli Metalurji. Doç.Dr. Derya Dışpınar İstanbul Üniversitesi

Transkript

1 Adli Metalurji Doç.Dr. Derya Dışpınar

2 Ürünlerin servis dışı kalması üzerine yapılan araştırma ve incelemeler, üretici firmalar için ürünlerini geliştirebilmek adına çok değerli bilgiler vermektedir Bilgi kaynağı oluşturur: Yönetim Bilişim Sistemleri!

3 Ürün dizaynlarının geliştirimesi için bundan daha güzel bir yol olamaz. «Servis dışı kalma» tamamen ortadan kaldırılmasa da, en azından minimize edilebilir.

4 «Engineering Failure Analysis» dergisi ABD ve Japonya başta olmak üzere, Avrupa da da «veri derlemeleri» vardır. Hatta web üzerinde de kullanıcılara kolaylık sağlayacak şekilde yeni girişimler başlatılmıştır. Bütün modern veri derlemeleri ve dünyadan çeşitli örnekler içermektedir. Ancak bu veri derlemelerinin birçoğunda göz ardı edilen bir durum vardır: adli durumlar Çünkü genellikle teknik detaylara girip, gerçekte ne olduğunun hikayesini anlatmazlar.

5

6 Adli Metalurji Ürünlerin servis dışı kalması, bir hikayenin kronolojikolarak incelendiği durumlarda daha gerçekçi ve mantıklı bir durum alır. Böylelikle, ürünlerin gerçekte neden servis dışı kaldığı anlaşıldığı gibi ileride bu tip hataların oluşumunu engellemek adına tasarımda nasıl değişikliklere gidilmesi konusunda da bilgi verir. Birçok servis dışı kalma, beklenmedik yükler veya tekrarlanan yükler, kimyasal reaksiyonlar, özel noktalarda beklenmedik seviyelerde gerilim oluşmasından dolayıdır.

7 Adli Metalurji Bu ve benzeri mekanik sorunlar yükün nasıl ve hangi oranda oluştuğu konusunda bilgi gerektirirken kullanılan malzemenin özellikleri ile nasıl ilişkilendirildiği de önem kazanır. Yük ile gerilim arasındaki ilişki önemlidir. «Yükün uygulandığı yön önem kazanır.» Kırılma mekanizmaları ve bunların nedeninin tespiti çekme, basma, darbe, yorulma,. optik mikroskop, SEM cihazlarında yapılır. Ne tip hatalar kırılmaya veya servis dışı kalmasına sebep verir? Hangi ürün hangi yöntemler ile üretilirse ne gibi avantajları veya dezavantajlar oluşur?

8 Metalurji ve Malzeme Neyi nasıl üretmek gerekir? Ürünlerin kalite kontrolü nasıl yapılmalı. Neye nerde gerek var? Birçok metalurjik ürün, insan hayatının risk edildiği yerlerde kullanılmaktadır. Dolayısıyla kalite ve bunun tespiti çok önemlidir. Polimer ZrN

9

10 Adli mühendis nedir? «Adli» Kanuna bağlı olan Tartışmaya açık veya bağlı Yasal araştırmalara bağlı bilimsel çalışma Mühendislik Mühendisin yaptığı sanat veya meslek Mühendis Tasarlayan, yapan, üreten, pratik kullanıma sunan

11 Adli mühendis nedir? Adli metalurjist 1. Ürünün servis dışı kalması 2. Üretimin başarısızlığı (hataları) 3. Tasarımın başarısızlığı (hataları)

12

13

14 Fakat güvenlik açısından daha kritik yerlerde kullanılan parçalar tahmin dışı bir sürede servis dışı kalırsa, detaylı incelemeye alınır!!

15 Lastik aşındığı zaman «aa?? Niye aşındı?» denmez Radyatör su kaçırdığı zaman kazaya sebep verip insan hayatını riske atsaydı, daha farklı bir durum oluşurdu.

16 Sıradan Analiz Hata tespit etmenin en basit yolu nedir? Bazen öyle yöntemler vardır ki, kullanırız, ve farkında değilizidir.

17 Sıradan Analiz Örneğin: soğuk bir havada araba çalışmazsa? AKÜ! Bitmiş olabilir, donmuş olabilir, yeterli elektriği iletmiyor olabilir, bujiler ateşlemiyor olabilir, benzin bitmiş olabilir, benzin motora pompalanmıyor olabilir.. Ve daha zincirleme ihtimaller düşünebilriiz

18 Bu ve benzeri temel bazı bilgilerin yanısıra «yani: neden araba çalışmadı» diye düşünürken, gündelik hayatımızda kullandığımız basit bazı cihazların çalışmaması durumunda başvurduğumuz bir durum vardır. Örneğin: mikrodalga fırın, CD-player, ütü, bilgisayar çalışmaz ise «kullanıcı klavuzu»nu okuruz. Okumaya çalışırız Bilgisayarda ilginç bir durum vardır. Kendi içerisinde «yardım» dosyaları vardır. Eğer bilgisayarınız zaten çalışmıyor ise nasıl olacak?? =)

19 Araba örneğinde olduğu gibi, bozulma durumlarında danışabileceğimiz bazı klavuzlar vardır: Bir problemi takip eden adımlarla köküne inmeye çalışabiliriz

20 Bu şekilde, tabloyu adım adım takip ederken, çalışmayan parçayı veya kısmı bularak problemi bulabiliriz.

21

22

23 Bu tip «check-list» (kontrol listesinde) unutulan bir faktör vardır: Kullanıcıdan kaynaklanan sebepler.

24

25 «KILAVUZ»

26 Soba borusu Kömür içeriği? «S» kükürt SO 2 oluşturur Rutubet ile reaksiyon: H 2 SO 4 oluşur..

27 Hata ağacı diyagramları 1962 yılında ABD Hava Kuvvetleri, Bell Telefone Laboratuvarında öne sürülmüştür. Daha sonra Boeing Firması geliştirmiş ve yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. «Sembolik mantıksal analitik çözüm» yöntemlerinden biridir.

28 Grafiksel bir modeldir ve sistemin tahmin edilebilen ve istenmeyen kayıplarının «yolu» olarak bilinir. Bu yollar, standart bazı mantık sembolleri ile birbirine bağlıdır

29 Hata Ağacı Hata Ağacı Analizi, «Hata Ağacı» oluşturur Hata ağacı, istenmeyen olaylar arası ilişkinin mantıksal modelidir Son olay: istenmeyen olay Orta olay: ara olay Temel olay (primer, ilk olay): Ağacın en altındaki temel olaydır Mantıksal ilişkiler mantıksal semboller (geçitler) ile gösterilir

30 Basit Hata Ağacı Yapısı Mantık geçitleri İstenmeyen üst olay Orta seviye olay Temel olay

31 Temel, basit olay Şarta bağlı olay Gelişmemiş olay Doğru/Yanlış olayları Transfer

32 Geçitler «VEYA» geçidi: Üst seviyedeki olay, alt olaylardan en az biri olursa gerçekleşir «VE» geçidi: Üst seviyedeki olay, alt olayların hepsi olursa gerçekleşir «GEÇİŞ» geçidi: Hata ağacında olaylar arası geçiş gerektiğinde kullanılır

33 Hata Ağacı oluşturmanın 4 temel nedeni: 1. Analizi yapılacak olan istenmeyen olayın tanımlanması 2. Sistemin sınırlarının belirlenmesi 3. Dikkate alınması gereken temel olayların tanımlanması 4. Sistemin başlangıç durumununun tanımlanması

34 HAA amacının tanımı HAA amacının belirlenmesi Son olayın tanımlanması Çözüm oluşturma Hata ağacı oluştur HAA temel kuralları Hata ağacı değerlendir Sonuçları incele ve sunuş

35 YANGIN ÇIKMASI Yanıcı gaz/sıvının sızması Yanıcı gaz/sıvının yanında ateşleyici bulunması Kıvılcım oluşması Çalışanın sigara içiyor olması

36 Güç ünitesinin servis dışı kalması Aşırı yüklenme Bileşen problemi Aşırı voltaj uygulanması Kullanıcı hatası Aşırı ısı uygulanması Kullanıcı hatası Parçanın satın alındığında hatalı olması üretici hatası Parçanın montaj veya test sırasında zarar görmüş olması montajcının hatası

37

38 En iyi çözümler Yüksek riskli, büyük miktarlarda kayıpların oluşabileceği sistemlerde Çok çeşitli potansiyel hataların olabileceği sistemlerde Karmaşık ve çok bileşenli sistem veya proseslerde Zaten bilinen ve istenmeyen eylemlerin oluştuğu durumlarda Ayırtedilemeyen hata sebeplerinde (otopsi)

39 Hata ağaç analizi: Kayıplara yol açan olay veya şartların grafiksel zincirler halinde gösterilmesinde Kritik olarak, potansiyel servis dışı kalma durumunlarıdan tanımlanmasında Sistem karakteristiklerinin anlaşılmasının geliştirilmesinde

40 Hata ağaç analizi: Kayıplara sebep veren olayların kalitatif veya kantitatif olarak olasılıklarının hesaplanmasında Servis dışı kalma durumlarını engellemek adına tanımlamalarda bulunmak Kaynakların optimize edilmesi adına risk faktörleri için rehber oluşturulması Analitik sonuçların kayıt altına alınmasında

41 Üst olayların tanımlanması Eski kayıtların ve geçmişin taranması Kaynakların incelenmesi Hataya sebep verecek potansiyel katkıların tanımlanması «ne olur» senaryolarının oluşturulması «alış-veriş listesinin» oluşturulması

42 Tümevarım: olayın sonuçlarına bakılarak ileri doğru model oluşturur OLAY İLERİ BAKIŞ SONUÇ Tümdengelim: olaya neden olan sebeplere bakılarak, geriye doğru model oluşturulur OLAY GERİYE BAKIŞ NEDEN

43 Tümevarım İstenmeyen sonuç oluşturan olayı başlatan sebep ilk olarak tanımlanır: Bu olayı tetikleyen alt olaylar belirlenir Bu tetikleyen olaylara bağlı model senaryoları tanımlanır Senaryo sonuçları açıklanır

44 Tümdengelim Olaya neden olan sebepler çözümlenir Çözümlenen olay, acil ve gerekli alt olaylara çözümlenir Uygun mantıklar kurularak, olay nedenler ile ilişkilendirilir Bu adımlar, temel sebep tanımlanana kadar devam eder

45 İstenmeyen olay, En basit sebebine indirgenir Temel nedeni açıklanır Hata ağaç diyagramı, mantıksal ilişkiler ile çizilir

46 Hata ağaç analizi, en üst olayların sonucu verecek şekilde farklı ilişkileri detaylı olarak gösterir Hata ağacının oluşturulmasında mantıklı ve temel sebeplerin detaylı olarak anlaşılması durumu vardır En üst olaya sebep verebilecek mantıksal ve temel sebeplerin sistematik olarak analizidir En üst olayın kalitatif ve kantitatif olarak değerlendirilmesi için iskelet bir yapı oluşturur

47 Niye HAA? Detaylı bir şekilde hatanın nedenini tanımlamak üzere kullanılır Sistemdeki en zayıf halkayı tanımlamak için kullanılır Tasarımdaki güvenilirliği denetlemek için kullanılır İnsana bağlı hataları tanımlamak için kullanılır

48 Niye HAA? Hataya sebep veren kalemlerin (adımların) önem sırasını belirlemek için kullanılır Sistemin güncellenmesi ve geliştirilmesi için etkin bir tanımlama yapmak için kullanılır Hata olasılıklarının miktarının belirlenilmesinde kullanılır Test ve bakımların optimizasyonu için kullanılır

49 Niye HAA? Sistem hatalarının nedenlerinin çözümlenmesinde kullanılır Sistem hata olasılıklarının ölçülmesinde kullanılır Sistem güvenilirliğini arttırmak amacıyla kaynakların optimize edilmesi amacıyla kullanılır Kaza sebeplerinin çözümlenmesinde kullanılır Risk analizlerinin modellenmesinde kullanılır

50 Hata Nedeni? Hata Mekanizması?

51 Hata Nedenleri Bazı durumlarda, hata mekanizması ile hata nedenleri birbirinden ayrılır Hata nedeni, hatayı başlatan olarak tanımlanır «Zil düğmesi temas etmiyor»

52 Hata Mekanizmaları Hata mekanizması ise hatanın oluşumuna sebep veren proses olarak tanımlanır Zil düğmesi «korozyon yüzünden» elektrik devresini tamamlamıyor ve zil çalmıyor. HAA de de «ne, ne zaman, nasıl, niçin» gibi soruların cevaplanması önemlidir

53 Düşünce süreci HAA geriye doğru bakıştır En sonda bulunan sonuç, analizin başlangıç noktasıdır Bu sonuç, adım adım irdelenir Sebepler ve sonuçları arasındaki ilişki mantık sembolleri ile gösterilir Bu süreç, temel sebep bulunana kadar devam eder HAA prosesi kodlandırır ve sistematize eder

54 HAA, beklenmeyen bir olayın çözümlenmesinde tümdengelime dayalı bir analiz yöntemidir Olaydan geriye doğru ilerleyerek sebebin bulunmasına yardımcı olur Spesifik olarak adım adım ilerleme mantığı vardır Olaylar arası ilişkileri mantık sembolleri kullanarak görsel olarak gözler önüne koyar İlişkiler arası mantık diyagramları çizilerek oluşturulur

55 Olasılıklı Risk Değerlendirmesi Bir senaryoda, servis dışı kalma durumunu başlatan bir olay ve bunun alt sistemleri vardır HAA ile sistemdeki hatanın nedenini ortaya çıkartacak model oluşturulur Nedenlerin olasılıklarının belirlendiği bir veri oluşturulur ve sistemin servis dışı kalma olasılığı belirlenir Senaryonun oluşabilme olasılığı tespit edilmiş olunur

56 Tasarımcılar, başarı için tasarlar Güvenlik analistleri hata oluşumuna göre analiz ederler

57 Simple Battery Powered Circuit (BPC)

58 Hata ağacı tanımı Son olay: Düğmeye basıldığında motorun çalışmaması Sınırlar: motor, düğme ve pil (güç ünitesi)nden oluşan devre Çözümlenmesi gerekenler: Bağlantı kabloları ve dışındaki temel bileşenler Başlangıç durumu: Düğmeye basınca motorun çalışması

59 Düğmeye basıldığı halde motor çalışmıyor veya motor çalışmıyor Motora güç gelmiyor veya Aküden motora giden kablo arızalı Aküden güç gelmiyor A

60 A Aküden güç gelmiyor veya Akü güç üretemiyor Aküye güç gelmiyor veya Aküdeki kablo düğmeye güç iletemiyor Düğmeye elektrik gelmiyor B

61 B Düğmeye elektrik gelmiyor veya Düğmede temassızlık var Düğme ile motor arasındaki kablo arızalı

62 Primer sebep Sekonder sebep Normal dışı koşul

63 Hata ağacının oluşturulması 1. Üst olay dikdörtgen içerisinde yazılır 2. Gerekli ara şartlar veya alt olaylar belirlenir 3. Olaylar arası uygun geçitler belirlenir 4. Her bir ara olay, bir üst olaymış gibi devam edilir 5. Proses son adımına kadar devam eder

64 Diğer yöntemlerle kıyaslama Balık kılçığı (Fİshbone) veya CEDAC diye bilinen «Cause-and -Effect-With-Added-Cards) Detaylı değil Basit Tümdengelim FMEA (Failure Modes and Effects Analysis) Tek bir sebebin farklı etkilerini inceler Tümevarım

65 The Ishikawa Fishbone Diagram

66

67 Üretim Bir ürün üretilirken, belirli bir spesifikasyonlara göre üretimi yapılır

68 Üretim Bir ürünün, çalışma ortamına dayanamaması (veya herhangi bir şartta servis dışı kalma durumu) «üretim ve tasarım» kademelerinde halledilmesi gereken bir problemdir.

69 Ürün Geliştirme Planlama Spesifikasyon Modelleme Prototip Testler

70 Üretim Başarılı prototipleme tamamlandıktan sonra artık üretim planlamasına geçilir

71 Üretim Bu kısım, prosesin en maliyetli bölümüdür, çünkü artık kalıp, makinalar, araçlar herşey kullanılmaya başlar

72 Üretim Üretim tamamlandıktan sonra, artık ürün piyasaya sunulur

73 Üretim Piyasada, yani kişiler tarafından kullanılmaya başlandıktan sonra, ürün hakkında bir «kalite» olgusu oluşmaya başlar

74 BİLGİ ANA FAZLAR TEKNİK Patent İhtiyacın belirlenmesi Piyasa araştırması Yasalar Spesifikasyonlar Değerlendirme Rakipler Prototipleme Malzeme seçimi

75 BİLGİ ANA FAZLAR TEKNİK Standartlar Detaylı tasarım Analiz Malzeme özellikleri Üretim Maliyet Uygulama Satış Üretim metodu

76 BİLGİ ANA FAZLAR TEKNİK Test ve kullanım Satış ve kullanım Testler Kırılma nedeni araştırılması Kullanım ve servisdışı kalma FMEA, Ishikawa, Pareto vb. Uygulama Aşınma ve ömür Kırılmanın araştırılması

77 Tasarım Ürün piyasada kullanıldığı sırada, servis dışı kalma durumunda hemen tasarım ekibine geri bildirim yapılır.

78 Adli Metalurjist Adli metalurjist ise, bu hatanın nerden ve nasıl ve niçin olduğunu sorgulamaya ve araştırmaya başlar

79 Ürün hataları İlk olarak «hata»nın tanımına bakalım: Ürünün veya parçanın uygun şekilde çalışmasını engelleyen özelliği ve karakteristiği Burada, tanımda geçen «özellik» kelimesi, doğal olarak spesifikasyonda yer alan bir olgu değildir

80 Hatalar Temel olarak iki tip hata vardır: 1.Bir ürün, piyasa veya kullanıma sunulmadan önceiçerisinde yer alabilecek 2.Ürünün kullanımı sırasında zamanlaveya kullanım şartlarına bağlı olarak oluşan hatalar

81 Temel hatalar 1. Gerilim bölgelerindeki keskin köşeler 2. Gerilim bölgesi oluşturan porozite gibi boşluklar veya inklüzyonlar 3. Parçanın veya bileşenin boyutsal olarak uygun olmayışı ve kullanılması gereken yere monte edilememesi 4. Kötü kalitede hammadde ile malzeme üretimi 5. Bileşenlerdeki çatlaklar

82

83 İkincil hatalar 1. İki parçanın birbiri üzerinde hareketi ile aşınması 2. Belirli bir çevirimden (kullanımdan) sonra süreye bağlı çatlak oluşumu 3. Zamana bağlı olarak korozyon veya bozunma 4. Zamana bağlı olarak boyutsal değişiklikler 5. Malzeme özelliğinin zamanla değişmesi

84 Tasarım (geometri) Tasarım (malzeme) Üretim Montaj Son işlem Temel hatalar Boyutlar Gerilim bölgeleri Zayıf malzeme Boşluklar İnklüzyonlar Kirlilikler Kötü kalıplama Kötü döküm Kaynak çizgileri Kirlilikler Çatlaklar Uygun bağlanmama Kötü kaynak vb. Yüzey hataları Paketleme hataları İkincil hatalar Çatlaklar Bozunma Zamanla bozulma Zamanla bozulma Yüzey bozunması

85 Bazı ürünlerde hatalar tolere edilebilir.. Belirli bir tolerans limitleri vardır Ancak bunları nasıl kontrol edildiği çok önemlidir Uygun testler yapılıyor mu? Hangi standartlara göre? Mekanik testler, tahribatsız muayeneler Her numune mi? Yoksa istatistiksel olarak örnekleme mi yapılıyor?

86

87

88 Test sonuçlarının güvenilirliği Kullanım şartlarının uygun olarak oluşturulamaması Test yönteminin uygun olarak kontrol edilmemesi Yetersiz veya yanlış test yöntemi sonucu gerekli hatayı tespit edememek

89 Garanti Birçok ürünlerde, servis dışı kalma durumunda yaratılan çözümler: Üreticinin yeni ürünü tedarik etmesi Üreticinin ürün fiyatını geri ödemesi Sigortadan karşılanması

90 Dava durumu Ancak bazı durumlar vardır, mahkemelik olmadan halledilemez Kırılma durumunun kanıtları net veya belirgin değil Hata sonucu kanıtlar yok edilmiş Kanıtlar yeterince korunamamış Kanıtlar, şüpheye düşürücü ve çelişkili yorumlara yol açıyor

91 Dava durumu Servis dışı kalma sebebi 3.şahıslara ait Hatalar yapıda var olabilir ama servis dışı kalma durumu ile ilişkili (alakalı) olmayabilir Hatalar hemen hemen her bölgededir ve bölgesele nazaran daha ciddi bir etkiye sahiptir Yöresel bazı sebeplerden dolayı servis dışı kalma durumu olabilir

92 Ticari anlaşmazlıklar tipik olarak davalara yansıtılır Mahkemeler, gerçeklerin ortaya koyulması için duruma bağlı olarak bilirkişi raporu isteyebilir İşte, burada görev size düşüyor =)

93 Duruşma günü

94 Adli metalurjistin görevi Dava öncesi, laboratuvarında, gerekli uygun cihazlar ile uygun şartlarda bağımsız bir şekilde gereken deneyleri ve analizleri yaparak rapor hazırlar

95 Adli metalurjist 1. Servis dışı kalmanın doğasını ve sonuçlarını 2. Kırılmış numunenin kendi analizi 3. Kırılmış numunenin kanıtlarının değerlendirilmesi ve yorumları 4. Kırılmanın muhtemel nedenleri 5. Kazanın olasılık ihtimalleri 6. Gerekiyorsa, kaza oluşum şartlarının yeniden inşası veya simülasyonu

96 mutatis mutandis «yapılması gereken yapılmıştır»

97 Sessiz kanıt

98

99 Görsel olarak

100

101 Malzemeler Her malzemenin, kullanıldığı yere, şartlara, maruz kaldığı yüklere ve yüklerin uygulanma yönüne bağlı olarak belirli bir ömürleri vardır Tasarımcılar ve üreticiler, tüm bu şartları düşünerek, teknik olarak hiç servis dışı kalmadan; veya ekonomik olarak çalışma ömrü boyunca servis dışı kalmadan çalışabilecek limitlerde bir malzeme bulup ona uygun tasarım yapmak ister

102 Malzemelerde «ömür» Ya gözle görülür değişimler meydana gelir ve değiştirmek durumunda kalırsınız Ya da laboratuvarda yapılan testler sonucunda bir üst limit belirlenir ve o şartlara ulaşıldığında parça değiştirilir

103 «bathtub» küvet grafikleri İkincil hatalar Temel hatalar

104

105 CoD:

106 «Ölüm Nedeni»: Mühendislik Uygulamaları 1. Doğuştan (erken ölüm):

107 «Ölüm Nedeni»: Mühendislik Uygulamaları 2. Doğuştan (yavaş ölüm):

108 «Ölüm Nedeni»: Mühendislik Uygulamaları 3. Hastalık

109 «Ölüm Nedeni»: Mühendislik Uygulamaları 4. Önceki bir ameliyattan kalan kusur

110 «Ölüm Nedeni»: Mühendislik Uygulamaları 5. Travma

111 Cevaplanacak sorular Nasıl? Niçin? Sebep veren neydi?

112

113 Kırık yüzeyine bakarak ne boyutta ne tip bir hatanın kırılmaya sebep verdiğini rahatlıkla görebiliriz

114

115

116 Metalografi Optik mikroskop Elektron mikroskobu SEM TEM EDS veya EDX Spektral analiz

117 Üretim hataları «Doğuştan» gelen hatalar olarak adlandırabiliriz Tipik olarak, hata üzerinden başlayan ve ilerleyen ve sonuç olarak «yorulma» şeklinde kırılmaya sebep veren hatalardır

118 Üretim hataları 1. Döküm ile şekil verme yönteminde oluşan hatalar 2. Deformasyon (dövme, hadde, ektrüzyon, derin çekme) hataları 3. İşleme sırasında oluşabilecek hatalar 4. Birleştirme sırasında oluşabilecek hatalar (kaynak, lehim, sinterleme) 5. Birleştirme sırasında oluşabilecek hatalar (vidalama, perçin vb)

119 Döküm hataları

120 Hata analizi haritası

121 Döküm hataları 1. Metalik izdüşümler 2. Boşluklar 3. Süreksizlikler 4. Yüzey hataları 5. Dolum hatası (yürümeme) 6. Boyut veya şekil hataları 7. İnklüzyonlar

122

123

124

125 Deformasyon hataları Hadde hataları

126 Deformasyon hataları Hadde hataları

127

128

129

130

131 Ekstrüzyon hataları

132

133

134 Kaynak hataları

135

136

137 İşleme hataları

138

139 Bu temel hatalara ek olarak: 1. Yığın halinde yapılan ısıl işlemler 1. Temperleme 2. Çökelme sertleşmesi 3. Tavlama 2. Yüzey işlemleri 1. Bölgesel sertleştirme 2. İndüksiyon sertleştirme 3. Kaplamalar 1. Difüzyon, plasma, sprey, elektro kaplama, anodizasyon 4. Mekanik yüzey işlemleri 1. Dövme, parlatma

140 Hata Kazaya mı sebep oldu? Kaza sonucu mu oluştu?

141 Yük Yapısı Boyutu Yönü

142

143 Tasarım beklentisi dışında aşırı yüklenme

144 Adli metalurjist

145 Adli metalurjist 1. Kullanım dışı kalmış parçanın bütün bileşenlerine bakmalı!

146 Adli metalurjist 2. Kullanıldığı yere bakmalı

147 Adli metalurjist 3. Kullanıldığı yerde maruz kaldığı yüklere bakmalı

148 Bileşenler ve bileşenler boyunca oluşan yük dağılımı

149

150 Yanlış kullanım! Hataların ve kazaların çoğunluğu insan kaynaklı!

151