GATA Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Gündüz Uykululuk Hallerinin Epworth Uykululuk Ölçeği İle Değerlendirilmesi

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GATA Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Gündüz Uykululuk Hallerinin Epworth Uykululuk Ölçeği İle Değerlendirilmesi"

Transkript

1 Araştırma / Research Article TAF Prev Med Bull 2014;13(1):7-12 GATA Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Gündüz Uykululuk Hallerinin Epworth Uykululuk Ölçeği İle Değerlendirilmesi [An Assessment of Daytime Sleepiness among Students of the Gülhane Military Faculty of Medicine using the Epworth Sleepiness Scale] ÖZET AMAÇ: Uyku zihinsel ve fiziksel sağlığımızı her gün yenilememiz için önemli olan ve yaşamımızın üçte birini kapsayan aktif bir dönemdir. Uyku bozuklukları, sağlık çalışanları gibi bazı özel gruplarda daha da önem kazanmaktadır. Bu nedenle, Gülhane Askeri Tıp Fakültesi (GATF) öğrencilerinin, uykululuk hali sıklığının saptanması, uyku bozukluğu ve uykululuk halini etkileyebilecek bazı özelliklerinin belirlenmesi ve bu duruma yol açan bazı özellikleri saptayarak bu durumları engellemek için alınacak tedbirleri tespit etmek amaçlanmıştır. YÖNTEM: Araştırma tüm GATF öğrencilerinde yapılmıştır. Araştırmaya katılım %69 (412/597) oranında gerçekleşmiştir. Araştırma soru formlarıyla verilerin toplandığı kesitsel bir araştırmadır. Epworth Uykululuk Ölçeği (EUÖ) puanı araştırmanın bağımlı değişkenini oluşturmuştur. Öğrencilerin sosyodemografik özellikleri, yattıkları ortamın fiziksel koşulları, alışkanlıkları, sağlık sorunları bağımsız değişkenlerdir. BULGULAR: Katılımcıların %84,3 ü gün içinde uyuma ihtiyacı hissettiğini bildirmiştir. Öğrencilerden %56,8 i kendini gün içinde aşırı uykulu hissederken %42,8 i aşırı uykulu hissetmemektedir. EUÖ puanında her gün aşırı uykulu hissetme ile ; "her gün alışık olduğu saatte yatmama", "dinlenmiş olarak uyanamama", "gün içinde aşırı uyuma ihtiyacı hissetme", ve "dershanedeki ortam nedeniyle ders dinlerken uykululuk hali yaşama " arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0.05). SONUÇ: Araştırmaya katılan öğrencilerin, %34,5 i gündüz aşırı uykululuk hali yaşamaktadır, bu oran normalde beklenenden (%4-6) yüksek olarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın uygulandığı GATF öğrencilerinin, uykuyu alamamış, yorgun ve dinlenmemiş olarak uyandıklarını belirtenlerin yüzdesi beklenenden oldukça yüksektir (%61,8). Tıp fakültesi öğrencilerine uyku bozukluklarıyla nasıl başa çıkabilecekleri konusunda danışmanlık sağlanmalı, yaşam alanları daha iyi konsantre olabilecekleri hale getirilmelidir. SUMMARY AIM: Sleep is in an active state which is of vital importance for the regeneration of our mental and physical health and which takes up about one third of our lifespan. Sleep disorders are particularly important for specific groups of professionals like health workers. This research aimed to establish the frequency of sleepiness in Gülhane Military Faculty of Medicine students, their sleep disorders and factors that may affect their sleep patterns. It also set out to identify the particular features that may give rise to these conditions and the precautions which may be taken to prevent them. METHOD: The research aimed to encompass all the students in the Gülhane Military Faculty of Medicine. Actual participation was 69% (412/597). The research was cross-sectional with data collected by means of a questionnaire. The Epworth Sleepiness Scale (ESS) score was the dependent variable of the research. The sociodemographic particularities of the students, the physical conditions of their sleep area, their habits and health problems were the independent variables. RESULTS: 84.3% of participants stated that they felt the need to sleep during the day. 56.8% of the students revealed that they felt excessively sleepy during the day, whilst 42.8% did not feel excessively sleeply. A significant statistical link has been established in the ESS score between feeling extremely sleepy every day and not going to bed at the usual time every day, not feeling rested upon waking up, feeling excessively sleepy during the day and experiencing sleepiness in class because of the classroom environment (p<0.05). CONCLUSIONS: Of the students who participated in the survey, 34.5% did experience sleepiness, and this was about 4-6% above the expected level in normal circumstances. The percentage of those Gülhane Military Faculty of Medicine students who had not had enough sleep and those who stated that they got up tired and not properly rested was considerably higher than had been expected (61.8%). Medical students should be advised on how to deal with sleep disorders and their living environments should be carefully constructed for them to concentrate. Soykan Şahin 1, Cengiz Han Açıkel 1, Türker Türker 1, Suat Okyay 2 1 GATA Halk Sağlığı AD., Ankara 2 GATA Askeri Sağlık Hizmetleri AD., Ankara Anahtar Kelimeler: Gündüz Uykululuk Hali, Epworth Uykululuk Ölçeği (EUÖ), Tıp Fakültesi Öğrencileri Key Words: Daytime Sleepiness, Epworth Sleepiness Scale (ESS), Medical Faculty Students Sorumlu yazar/ Corresponding author: Soykan ŞAHİN, GATA Halk Sağlığı AD., Ankara soykan_us@yahoo.com Gönderme Tarihi/Date of Submission: , Kabul Tarihi/Date of Acceptance: DOI: /pmb

2 GİRİŞ Uyku zihinsel ve fiziksel sağlığımızı hergün yenilememiz için önemli bir süreç ve yaşamımızın üçte birini kapsayan aktif bir dönemdir. Uykuya geçme ve uykunun sürmesi karmaşık nörofizyolojik, biyokimyasal düzenekleri içerir (1). Uykuda beynin etkin olarak çalıştığı, nörofizyolojik bir toparlanma ve onarım yapıldığı, uyanıkken öğrenilenleri ayıklama ve depolama, beyin korteksinde uyanıklık için etkin hazırlanma süreçlerinin olduğu da ileri sürülmektedir (2). Uyku beynin birçok kısmı tarafından kontrol edilen çeşitli evrelerden oluşmaktadır. Bu evreler gece boyunca devam eder ve her evrenin farklı fonksiyonları vardır. Uyku insan yaşamında temel ve vazgeçilmez etkinliklerden biri olup yeme, nefes alma, boşaltım kadar önemli bir fizyolojik gereksinimdir. Bu nedenle uyku bireyin yaşam kalitesini ve iyilik durumunu etkileyen, sağlığın önemli değişkeni olarak görülmektedir (3). Sağlıklı uyku tüm bu evrelerin yeterli sürelerde olması ile sağlanabilir. Uyku süresi her gün almamız gereken kalori ihtiyacı gibi yaşa, çalışma tarzımıza ve harcadığımız enerjiye bağlı olarak kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bir bebek için 18 saatlik uyku süresi normal kabul edilirken, yaşlarında bunun yarısının altına düşer. Yetişkinler ortalama 7-8, yaşlılar içinse 6 saatlik uyku yeterli olabilmektedir (4). Ruh hekimliğinde uyku bozukluğu eskiden rahatsızlıkların sadece bir belirtisi olarak görülürken son 40 yılda yapılan çalışmalarla uyku bozuklukları başlı başına bir rahatsızlık veya bir sendromun parçası olarak görülmektedir (1,2). Bilinen seksenden fazla uyku hastalığı vardır. Uykusuzluk, gündüz uykululuk hali yaratmasıyla, yaşam kalitesinin azalmasına ve mesleki kazalara neden olabilmesiyle bir halk sağlığı sorunudur. Bazı uyku bozuklukları uykuya dalma ve uykuyu sürdürme güçlüğüne yol açarken bazıları gündüz aşırı uykululuğa neden olabilmektedir (5). ABD'deki yetişkinlerin yarısı zaman zaman uyku bozukluğundan yakınmakta olup çoğunda bu uyku bozukluğu gece az uyuma ve/veya gündüz uyuklama biçiminde görülmektedir. Bununla birlikte en azından yüzde 15-20'si günlük işlevsel bozukluğa yol açabilen kronik uyku bozukluğu ve uykudayken ritim düzensizliği bildirmektedirler (6). Uyku bozuklukları başlı başına birer hastalık olabildiği gibi psikiyatrik hastalıklar ve bazı organik patolojilerin de önemli bir belirtisi olabilir. Ayrıca, bu gibi sorunlar tıbbi ve psikiyatrik durumların gelişmesine ya da alevlenmesine neden olabilir. Uyku bozuklukları yaşamı tehdit eden kazalar, iş verimliliğinde ciddi kayıplar ve psikososyal işlevlerde önemli bozukluklara neden olabilen ve sıklığı açısından büyük önemi olan halk sağlığı sorunlarıdır. Bu nedenle toplumda uyku bozukluklarının değerlendirilmesi, bu bozukluğa sahip olan insanların bilinçlendirilmesi ve tedavi almaya yönlendirilmesi yaşamsal önem taşır (7,8). Uyku bozuklukları, sağlık meslekleri mensupları gibi bazı özel gruplarda daha da önem kazanmaktadır. Bu nedenle çalışmamızda, Gülhane Askeri Tıp Fakültesi (GATF) öğrencilerinin, uykululuk hali sıklığının saptanması, uyku bozukluğu ve uykululuk halini etkileyebilecek bazı özelliklerinin belirlenmesi ve bu duruma yol açan özelliklerin saptanarak engellenmesi için alınacak tedbirleri tespit etmek amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM Araştırmaya 597 kişilik GATF öğrenci topluluğundan 412 öğrenci (%69) katılmıştır. Araştırma soru formlarıyla verilerin toplandığı kesitsel bir araştırmadır. Soru formları araştırmaya katılmayı kabul edenlere verilmiştir. İlk üç sınıf amfi ortamında ders gördüğü için soru formu kendi amfilerinde, diğer sınıflaraysa yurtlarında uygulanmıştır. Epworth Uykululuk Ölçeği (EUÖ) puanı araştırmanın bağımlı değişkenini oluşturmuştur. Öğrencilerin sosyodemografik özellikleri, yattıkları ortamın fiziksel koşulları, alışkanlıkları, sağlık sorunları ise bağımsız değişkenlerdir. Araştırma materyali olarak 22 sorudan oluşan veri toplama formu ve sekiz sorudan oluşan EUÖ kullanılmıştır. EUÖ 1991 yılında M. W. Johns tarafından geliştirilmiştir. Pratik, uygulaması, değerlendirilmesi kolay ve yaygın olarak kullanılan bir ölçektir. EUÖ dörtlü likert tipi bir ölçektir. 0, 1, 2 ve 3 şeklinde puanlanmakta, 11 puan ve üstü gündüz aşırı uykululuğu göstermektedir. Uykululuğun niteliksel ve niceliksel olarak ölçülmesine yönelik geliştirilen öz bildirim ölçekleri arasında, EUÖ diğer öz bildirim ölçeklerinden farklı olarak, uykululuğun günlük özel durumlar ve özel zaman dilimleri için değerlendirilmesinden öte, gündüz uykululuğunun genel düzeyinin ölçülmesini hedef alır (9,10). EUÖ'nün genel uykululuk düzeyini değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu ve Türkiye'de uyku ve uyku bozukluklarıyla ilgili çalışmalarda kullanılabilecek, sekiz farklı durum için iç tutarlılığının yüksek (Cronbach s a= 8

3 0,80), geçerli ve güvenilir bir test olduğu, belirtilmiştir (9). Veriler, Nisan 2011 tarihleri arasında toplanmış ve sonrasında SPSS 15.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Tanımlayıcı istatistikler sayı, yüzde, ortalama, standart sapma olarak verilmiş, verilerin karşılaştırılmasında ki kare testi kullanılmıştır. GATF Dekanlığı'ndan yazılı, ankete katılan bireylerden sözel onay alınmıştır. BULGULAR Araştırmaya katılan 412 GATF öğrencisinin yaş ortalaması 21,11±1,73 olarak bulunmuştur. Katılanların %30,4'ü (126 öğrenci) birinci sınıf, %22,2'si (92 öğrenci) ikinci sınıf, %11,8 i (49 öğrenci) üçüncü sınıf, %14 ü (58 öğrenci) dördüncü sınıf, %12,3 ü (51 öğrenci) beşinci sınıf ve %8,7 si (36 öğrenci) altıncı sınıf öğrencisiydi (Tablo 1). Araştırmaya katılan öğrencilerin tamamı okuldaki yatakhanelerde ve iki kişilik odalarda kalmaktadır. Öğrencinin %12,5'i (52 öğrenci) sigara kullanmaktadır. Çalışmaya katılan öğrencilerin %91,3 ü (372 öğrenci) çay tüketmektedir. Çay tüketenlerin %78 i (323 öğrenci) günde 1 ile 4 fincan arası, %10,6 sı (44 öğrenci) 5 ile 10 fincan arası, %1,2 si (5 öğrenci) 10 fincandan fazla çay içmektedir. Yine %65,22 si (270 öğrenci) kahve içmezken, %33,6 sı (139 öğrenci) günde 1 ile 4 fincan, %0,7 si (3 öğrenci) günde 4 fincandan fazla kahve tüketmektedir. Katılımcıların %5,5 i de (23 öğrenci) enerji içeceği kullanmaktadır. Öğrenciler arasında uyku ilacı kullanma oranı ise %4,1 (17 öğrenci) dir. Araştırmaya katılan öğrencilerden %53,4 ü (221 öğrenci) yatmadan önce bir şeyler yediğini bildirmiştir. Tablo 1. Katılımcıların Sınıflara Göre dağılımı, (GATF, Ankara, 2011) Sınıf Sayı (%) 1. Sınıf 126 (30,4) 2. Sınıf 92 (22,2) 3. Sınıf 49 (11,8) 4. Sınıf 58 (14) 5. Sınıf 51 (12,3) 6. Sınıf 36 (8,7) Toplam 412 (100) Katılımcıların %84,3 ü (349 öğrenci) gün içinde uyuma ihtiyacı hissettiğini bildirmiştir. Gün içinde uyuma ihtiyacı hisseden 349 öğrencinin %14 ü (49 öğrenci) gün içinde yarım saat, %42,4 ü (148 öğrenci) gün içinde 1 saat, %43,6 sı (152 öğrenci) gün içinde bir saatten fazla uyuduklarını belirtmişlerdir. Çalışmaya katılan öğrencilerin %42,5'i (176 öğrenci) her gün alışık olduğu saatte yatmakta ve %37,6 sı (156 öğrenci) dinlenmiş olarak uyanmaktadır. Katılımcıların %56,8 i (235 öğrenci) kendini gün içinde aşırı uykulu hissederken %42,8 i (177 öğrenci) aşırı uykulu hissetmemektedir. %37,2 si (153 öğrenci) sınav öncesi, %35,7 si (148 öğrenci) her gün öğleden önceleri, %39,6 sı (164 öğrenci) her gün öğleden sonraları, %11,6 sı (48 öğrenci) üzüntülü zamanlarında, %12,3 ü (51 öğrenci) kaygılı zamanlarında uykululuk hali çektiğini söylemiştir. Katılımcıların %39,4'ü (163 öğrenci) uykuya hemen daldıklarını, %60,1 i (249 öğrenci) uykuya dalmalarının zaman aldığını bildirmişlerdir. Katılımcıların %28,4'ü (117 öğrenci) uykuya dalmalarının 20 dakikadan fazla zaman aldığını bildirmişlerdir. Ortalama uykuya dalma süresi 18,74±14,89 dakika olarak bulunmuştur. Araştırmaya katılan öğrencilerden %87,2 si (361 öğrenci) geç yattıklarını, %22,2 si (92 öğrenci) günde 6 saatten az, %64,5 i (267 öğrenci) 6 ile 8 saat arası, %12,8 (53 öğrenci) 8 saatten fazla uyuduklarını söylemişlerdir. Geç yatma nedenleri olarak %58,7 si (243 öğrenci) ders çalışmayı, %48,6 sı (201 öğrenci) muhabbet etmeyi, %45,9 u (190 öğrenci) bilgisayarda vakit geçirmeyi ve %6,5 i (27 öğrenci) televizyon izlemeyi bildirmişlerdir. Katılımcıların %16,9'u (70 öğrenci) horladığını, %7,5'i (31 öğrenci) uykudan nefesi kesilerek uyandığını söylemişlerdir. Araştırmaya katılan öğrencilerden %6,1 i (25 öğrenci) kronik bir hastalığın, %24,2 si (100 öğrenci) içtiği çay veya kahvenin, %39,9 u (165 öğrenci) odanın ışığının, %43,2 si (179 öğrenci) odanın sıcaklığının, %65,7 si (272 öğrenci) ortamdaki gürültünün uykusunu etkilediğini belirtmişlerdir. Katılımcılara derste uykululuk hali çekip çekmediği sorulduğunda %15,2 si (63 öğrenci) hemen her derste, %31,9 u (132 öğrenci) sıkı sık, %37,9 u (157 öğrenci) bazen, %12,6 sı (52 öğrenci) nadiren uykululuk hali yaşarken %1,9 u (8 öğrenci) ise hiç uykululuk hali yaşamadığını belirtmiştir. Derslerde uykululuk hali yaşayanlardan ise %10,8 i (45 öğrenci) dersin kendisini sevmediği, %21 i (87 öğrenci) derste işlenen konuyu sevmediği, %54,3 ü 9

4 (225 öğrenci) öğretim üyesinin konuyu anlatım biçimini sevmediği, %63,5 i (263 öğrenci) dershanedeki ortamı (havasızlık, çok kalabalık olması gibi) sevmediği için derslerde uykululuk hali yaşadıklarını belirtmişlerdir. Katılımcılardan %12,3 ü (51 öğrenci) de bir önceki akşam iyi uyuyamadıkları ya da gece geç yattıkları için derslerde uykululuk hali yaşadıklarını söylemişlerdir. Araştırmaya katılan öğrencilerden %34,5'i (142 öğrenci) EUÖ'den 11 ve üzerinde puan almıştır. Ortalama puan 9,47±3,05 olarak bulunmuştur (Tablo 2). dinlerken uykululuk hali yaşama" arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,05) (Tablo 3). Katılımcıların sigara içme, kahve, çay ve enerji içeceği tüketme durumu ile gündüz aşırı uykululuk halleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki çıkmamıştır (p>0,05). Kaldıkları yerin uyumaya engel bir durum teşkil etmediği saptanmıştır. Yine TV izlemek, ders çalışmak, gece arkadaşlarıyla sohbet etmek, bilgisayarda vakit geçirmek ve yatmadan önce bir şeyler yemek ile gündüz uykululuk hali yaşamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır ( p>0,05). Tablo 2. Tıp fakültesi öğrencilerinin Epworth Uykululuk Ölçeği ne göre aldıkları puanların dağılımı (GATF, Ankara, 2011) Epworth UÖ puanları Sayı (%) (10,9) (54,6) 11 ve üstü 142 (34,5) Toplam 412 (100) EUÖ puanında her gün aşırı uykulu hissetme ile ; "her gün alışık olduğu saatte yatmama", "dinlenmiş olarak uyanamama", "gün içinde aşırı uyuma ihtiyacı hissetme", ve "dershanedeki ortam nedeniyle ders TARTIŞMA Çalışmamız Ankara bölgesindeki bir eğitim araştırma hastanesiyle; araştırmada ele alınan değişkenler, uygulanan ölçüm araçlarının güvenilirlik ve geçerlilik boyutlarıyla; kullanılan araştırma yöntemiyle ve tıp fakültesi öğrencilerinin araştırma aracına verdikleri cevaplarla sınırlıdır. Araştırmaya katılan öğrencilerin, %34,5 i gündüz aşırı uykululuk hali yaşamaktadır. Bu oran Roth ve arkadaşlarının bulduğu normal popülâsyonda beklenen değerden (%0,5-12) yüksek olarak değerlendirilmiştir (11). Öğrencilerde görülen uykululuk hallerinin gün içinde daha çok öğleden sonraları yaşanmakta olduğu görülmüştür. Bu durum öğle yemeklerinden sonrasına gelmesi nedeniyle yemeklerle ilişkilendirilebilir. Yapılan bu çalışmada öğrencilerin %84,3'ü gün içinde uyuma ihtiyacı hissettiklerini belirtmiştir. Tablo 3. Öğrencilerin Bazı Özelliklerine Göre EUÖ Puanlarının Dağılımı (GATF, Ankara, 2011) Özellik (n=412) <11 n (%) EUÖ Puanı 11 n (%) p* Her gün alışık olduğunuz saatte yatar mısınız? 127 (74,3) 142 (60,2) 44 (25,7) 99 (3,8) 0,01 Dinlenmiş olarak uyanıyor musunuz? 113 (72,9) 157 (61,6) 42 (27,1) 100 (38,4) 0,03 Gün içinde aşırı uykulu hissediyor musunuz? 124 (53) 145 (81,9) 111 (47) 32 (18,1) 0,001 Gün içinde uyuma ihtiyacı hissediyor musunuz? 213 (61,2) 56 (90,3) 135 (38,8) 8 (9,7) 0,001 Dershanedeki ortam nedeniyle uykululuk hali yaşayanlar 162 (61,8) 106 (71,6) 100 (38,2) 44 (28,4) 0,04 *Ki Kare Testi 10

5 Uykuda nefes kesilmesi ve boğulma hissiyle sıçrayarak uyanma yakınmaları OUAS tanısını düşündüren majör belirtilerdir. Ohayon, Avrupa ülkelerinde 15 yaş üzerinde kişi ile yapılan anket çalışması sonucunda OUAS prevalans değerini %2,1 olarak bulmuştur (12). Hublin ve arkadaşları yaptıkları çalışmalarında gündüz aşırı uyku yakınması ile doktora başvuran hastaların %75'ine solunumla ilgili uyku bozukluğu, %20'sine narkolepsi, %5'inde huzursuz bacak sendromu ve periyodik bacak hareket bozukluğu tanılarını bulmuşlar, bu grubun ileri değerlendirilmelerinde altta yatan en önemli nedenin obstrüktif uyku apnesi olduğu sonucuna varmışlardır (13). Çalışmamızda sorulan uykuda nefes kesilmesi ile uyanma yakınmalarıyla ilgili sorular, katılımcıların Obstrüktif Uyku Apne Sendromu (OUAS) açısından değerlendirilmesi planlanarak sorulmuş ve %7,5 olarak bulunmuştur. Elde edilen değerlerin anketi yanıtlayan popülâsyonun yaş grubu göz önüne alındığında beklenen değerlere yakın olduğu değerlendirilmiştir. Çalışmanın uygulandığı GATF öğrencilerinin, uykuyu alamamış, yorgun ve dinlenmemiş olarak uyandıklarını belirtenlerin yüzdesi beklenenden oldukça yüksektir (%61,8). Johns yaptığı bir çalışmasında gençlerin %50'sinin yorgun uyandıkları için haftada en az bir gün gündüz uyuma ihtiyacı hissettiklerini saptanmıştır (14). Bu oranın çalışmamızda yüksek bulunmasının nedeninin katılımcıların zor ve stresli bir eğitim alıyor olmaları ve bu yüzden ders çalışmak amacıyla gece geç yatmaları olabileceği düşünülmektedir. Sigara ve kahve gibi nikotin, kafein gibi maddeleri içeren ürünlerin tüketilmesinin uykuya dalmada güçlüğe ve uykunun bölünmesine neden olduklarına dair çalışmalar olmasına rağmen (15,16) çalışmamızda sigara, kahve ve çay tüketen katılımcılarla tüketmeyenlerin gündüz uykululuk hali çekmeleri arasında anlamlı bir istatistiksel fark bulunmamıştır. Carskadon ve arkadaşları araştırmalarında katılımcıların uyku sorunlarıyla ilgili kişisel görüşlerini sormuştur. Çalışmada uyku sorunu olduğunu düşünen katılımcıların büyük bölümü bu sorunlarının nedenleri olarak yoğun çalışma programları ile düzensiz uyku alışkanlıklarının olduğunu belirtmiştir (17). Çalışmamızda katılımcıların %58,7 si ders çalıştıkları için geç yattıklarını bu yüzden uykululuk hali çektiklerini bildirmişlerdir. Katılımcıların yaklaşık üçte birinin EUÖ'den 11 ya da üzeri puan almış olması, Roth ve arkadaşlarının bildirdiği normal popülâsyonda beklenen gündüz uykululuk hali oranı olan %0,5-12 den yüksek bir gündüz uykululuğuna işaret etmektedir (11). Tıp öğrencisi olmanın uykululuk açısından bir risk grubu olup olmadığı araştırılmaya değer bir konu olarak kabul edilebilir. Yoğun bir eğitim öğretim programı olan tıp fakültelerinde çalışmaya katılan öğrencilerden kendilerini gündüz uykulu hissedenlerin özellikle derslerde uykululuk hali yaşayanların yüzdeleri yüksektir. Bu sonuçlar istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkiye işaret etmektedir. Toplumda yaşanan minör psikiyatrik bozukluklarında uyku problemlerine yol açarak hastaların gündüz uykululuk hali yaşamasına neden olduğu bilinmektedir. Yapılan bir çalışmada Hidalgo ve arkadaşları, minör psikiyatrik bozuklukların gündüz uykululuğunu 1,76 kat artırdığını göstermiştir (18). Bu yakınmaların tıp fakültesi öğrencilerindeki sıklığının araştırılarak değerlendirildiği ileri çalışmalara ihtiyaç vardır. Gündüz uyuduğunu belirtenler EUÖ ile de saptanabilmiştir. Gündüz uykululuk çeken öğrenciler uykululuk hallerini gidermek için gündüz uyumaktadırlar. Gündüz uyudukları için de gece uykularını sağlıklı bir şekilde gerçekleştiremiyor olabilirler. Gündüz uyuma; uykuya dalmada güçlüğe, uykuya dalma süresinin uzamasına, uykunun bölünmesine ve uyku süresinin etkinliğinin azalmasına neden olabilmektedir. Uyudukları odada uyumaya engel en az bir durum varlığından söz edenler en çok gürültüden şikayet etmişlerdir. Bu da kaldıkları ortamının uyku hijyeni koşullarını sağlayamaması, birden fazla kişiyle kalma, yine yurt ortamı gibi kalabalık bir yaşam yerinde odaya girip çıkanların çok sayıda olması ve odada kalan diğer kişilerin farklı yatış saatlerinden kaynaklanabilmektedir. SONUÇ VE ÖNERİLER Tıp fakültesinde okuyan öğrencilerin toplumda beklenenin üzerinde gündüz uykululuk halinin belirlenmesi, hem kendileri, hem de hastaları açısından önemli sorunlara yol açabilir. Hem fiziksel, hem de ruhsal açıdan zor ve yıpratıcı olduğu kabul edilen tıp eğitimini alan bu genç bireylerin okul başarılarının artırılması, daha iyi birer hekim olarak yetiştirilebilmeleri için daha iyi bir uyku düzenine sahip olmaları gerekmektedir. Uyku ritminin kurulması için belirli saatler arasında ve kişinin sirkadiyen ritmine göre uyuyabilmesi en sağlıklı yoldur. Tıp fakültesi öğrencilerine uyku bozuklukları ve bu sorunla nasıl başa çıkabilecekleri konusunda 11

6 etkin bir eğitim verilmeli ve danışmanlık sağlanmalıdır. Öğrencilere ait barınma yerlerinde öğrencilerin uyudukları odalarda yalnız kalmaları sağlanmalı, dershanelerdeki ortamlar daha iyi konsantre olabilecekleri hale getirilmeli, bireysel rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmetleri etkin bir biçimde sunulmalıdır. Böylesine özel ve bilinmeyenleri çok olan uyku ve uyku bozuklukları konusunda daha kapsamlı araştırmalar yapılmalıdır. Gelecekte uyku bozukluklarıyla ilgili öğrenciler arasında çalışma yapmayı düşünen araştırmacıların, tıp fakültesi ile diğer bölümlerdeki öğrencileri kıyaslaması yararlı olacaktır. TEŞEKKÜR GATF Dekanlığı'na ve bu çalışmada emeği geçen ve yayımlanabilmesi için kendilerinden sözel onam alınan GATF intörn doktorlarına teşekkür ederiz. KAYNAKLAR 1. Altıntaş H, Sevencan F, Aslan T, Cinel M, Çelik E, Onurdağ F. HÜTF Dönem Dört Öğrencilerinin Uyku Bozukluklarının ve Uykululuk Hallerinin Epworth Uykululuk Ölçeği ile Değerlendirilmesi. STED. 2006; 15 (7): ÖZTÜRK O: Uyku Bozuklukları, Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. 9.Baskı. Ankara. Nobel Tıp Kitabevleri, 2002, p LAFÇI D: Müziğin Kanser Hastalarının Uyku Kalitesi Üzerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi. Adana. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, 2009, p Roehrs T, Merlotti L, Petrucelli N, Stepanski E, Roth T. Experimental sleep fragmentation. Sleep. 1994;17: Türk Uyku Tıbbı Derneği Parasomniler, [Erişim Tarihi: ] 6. Braunwald E, Fauer AS, Kasper DL. Harrison Textbook of Internal Medicine. 15. Edition. 2001, p Young T. Epidemiology of daytime sleepiness:definitions, symptomatology and prevalence. Journal Clinical Psychiatry. 2004; 65 (16): Fava M. Daytime sleepiness and insomnia as correlates of depression. Journal Clinical Psychiatry. 2004; 65 (16): Ağargin MY, Çilli AS, Kara H, Bilici M. Epworth Uykululuk Ölçeği'nin Geçerliği ve Güvenirliliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 1999; 4 (10): Miletin MS, Hanly PJ. Measurement properties of the Epworth Sleepiness Scale. Sleep Medicine. 2003; 4: Roth T, Roehrs TA, Rosenthal L. Normative and pathological aspects of daytime sleepiness. American Psychiatric Press. 1994; Ohayon MM. The effects of breathing-related sleep disorders on mood disturbances in the general population. Journal of Clinical Psychiatry. 2003; 64 (10): Hublin C, Kaprio J, Partinen M, et al. Daytime sleepness in adults, Finnish population. J İntern Med. 1996; 5 (239): Johns MW. A new method for measuring daytime sleepiness: The Epworth Sleepiness Scale. Sleep. 1991; 14: Wetter DW, Young TB. The Relation Between Cigarette Smoking and Sleep Disturbance. Preventive Med. 1994; 23 (3): Philip P, Bioulac B, et al. Sleep duration and caffeine consumption in French middle-aged working population. Sleep Med. 2005; 6: Carskadon MA, Harvey K, Dement WC. Sleep loss in young adolescents. Sleep. 1981; 4: Hidalgo MP, Caumo W. Sleep disturbances associated with minor psychiatric disorders in medical students. Neurological Science. 2002; 23:

Uyku Fizyolojisi Uyku Hijyeni Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu

Uyku Fizyolojisi Uyku Hijyeni Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu Uyku Fizyolojisi Uyku Hijyeni Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu Prof. Dr. Hakan Kaynak Uykum Uyku Bozuklukları Merkezi Normal Uyku Uykunun Dönemleri Nasıl Uyuyoruz? Richardson GS: The human circadian system

Detaylı

İnsomni. Dr. Selda KORKMAZ

İnsomni. Dr. Selda KORKMAZ İnsomni Dr. Selda KORKMAZ Uykuya başlama zorluğu Uykuyu sürdürme zorluğu Çok erken uyanma Kronik şekilde dinlendirici olmayan uyku yakınması Kötü kalitede uyku yakınması Genel populasyonda en sık görülen

Detaylı

TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ

TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ Egemen Ünal*, Reşat Aydın*, Gülnur Tekgöl Uzuner**, Oğuz Osman Erdinç**, Selma Metintaş* *Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Detaylı

Uykusuzluk Yakınması İle Gelen Hastaya Yaklaşım. Dr. Hakan KAYNAK

Uykusuzluk Yakınması İle Gelen Hastaya Yaklaşım. Dr. Hakan KAYNAK Uykusuzluk Yakınması İle Gelen Hastaya Yaklaşım Dr. Hakan KAYNAK Uykusuzluk Birçok kişi için = Uyku ilacı Uyku hekimi için =??? Kabus 1979 Sınıflaması Diagnostic Classification of Sleep and Arousal Disorders

Detaylı

Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri

Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri Didem Yüzügüllü, Necdet Aytaç, Muhsin Akbaba Çukurova Üniversitesi Halk Sağlığı

Detaylı

UYKU UYANIKLIK DÖNGÜSÜ. Dr.Ezgi Tuna Erdoğan İstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.

UYKU UYANIKLIK DÖNGÜSÜ. Dr.Ezgi Tuna Erdoğan İstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D. UYKU UYANIKLIK DÖNGÜSÜ Dr.Ezgi Tuna Erdoğan İstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D. Uyku tanımı Uyku Fizyolojisi (uyku evreleri) Sirkadiyen ritim Uyku yoksunluğu İdeal uyku Uyku ile ilgili bazı hastalıklar

Detaylı

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK ( )

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK ( ) HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK (2.0.20) Gülay Turgay, Emre Tutal 2, Siren Sezer Başkent Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Diyaliz Programı

Detaylı

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results:

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results: ÖZET Amaç: Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışlarını belirlemek amacı ile yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı-kesitsel türde planlanan araştırmanın evrenini;; bir kız ve

Detaylı

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuç: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT The Evaluation of Mental Workload in Nurses Objective: Method: Findings: Conclusion:

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuç: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT The Evaluation of Mental Workload in Nurses Objective: Method: Findings: Conclusion: ÖZET Amaç: Yapılan bu çalışma ile Gülhane Askeri Tıp Fakültesi Eğitim Hastanesinde görevli hemşirelerin zihinsel iş yüklerinin değerlendirilmesi ve zihinsel iş yükünün hemşirelerin sosyo-kültürel özelliklerine

Detaylı

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir. ÖZET Üniversite Öğrencilerinin Yabancı Dil Seviyelerinin ve Yabancı Dil Eğitim Programına Karşı Tutumlarının İncelenmesi (Aksaray Üniversitesi Örneği) Çağan YILDIRAN Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler

Detaylı

Bir üniversitenin yurtta kalan öğrencilerinde uyku kalitesi ve etkileyen bazı faktörler

Bir üniversitenin yurtta kalan öğrencilerinde uyku kalitesi ve etkileyen bazı faktörler Araştırma / Research Article TAF Prev Med Bull 2015;14(2):93-100 Bir üniversitenin yurtta kalan öğrencilerinde uyku kalitesi ve etkileyen bazı faktörler [Sleep quality and some factors affecting sleep

Detaylı

DSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları)

DSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları) DSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları) Şermin Yalın Sapmaz Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı

Detaylı

vardiyalı çalışma ve uyku bozuklukları

vardiyalı çalışma ve uyku bozuklukları vardiyalı çalışma ve uyku bozuklukları Dr.İbrahim Öztura Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Uyku-uyanıklık ritmi Sirkadiyen ve homeostatik süreçlerin etkileşimi sonucu uyku ve

Detaylı

TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN

TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe]. ofsport Sciences 2004 1 15 (3J 125-136 TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN ış TATMiN SEViYELERi Ünal KARlı, Settar KOÇAK Ortadoğu Teknik

Detaylı

HOŞGELDİNİZ. Diaverum

HOŞGELDİNİZ. Diaverum HOŞGELDİNİZ 1 HEMODİYALİZ HASTALARININ DİYALİZ KLİNİKLERİNDEN BEKLENTİLERİ Gizem AKYOL¹, Nergiz TEKYİĞİT¹,Ayşegül TEMİZKAN KIRKAYAK¹,Fatma KABAN²,Filiz AKDENİZ²,Tevfik ECDER²,Asiye AKYOL³ 1-Diaverum Özel

Detaylı

THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT

THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT The purpose of the study is to investigate the impact of autonomous learning on graduate students

Detaylı

ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2010, Volume: 5, Number: 4, Article Number:1B0021

ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2010, Volume: 5, Number: 4, Article Number:1B0021 ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2010, Volume: 5, Number: 4, Article Number:1B0021 Mehtap Omaç 1 Mücahit Eğri 2 MEDICAL SCIENCES Leyla Karaoğlu 3 Received: August 2010 Malatya State

Detaylı

ABSTRACT $WWLWXGHV 7RZDUGV )DPLO\ 3ODQQLQJ RI :RPHQ $QG $IIHFWLQJ )DFWRUV

ABSTRACT $WWLWXGHV 7RZDUGV )DPLO\ 3ODQQLQJ RI :RPHQ $QG $IIHFWLQJ )DFWRUV ÖZET Amaç: Araştırma, Aile Planlaması (AP) polikliniğine başvuran kadınların AP ye ilişkin tutumlarını ve bunu etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu araştırma

Detaylı

Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2014; 1(2):141-145 ISSN: 2148-7472 ARAŞTIRMA / RESEARCH ARTICLE Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi Assessıng Nurses Level of Knowledge

Detaylı

Hastane çalışanlarında hasta bina sendromu ile iç ortam hava kalitesinin ilişkisi

Hastane çalışanlarında hasta bina sendromu ile iç ortam hava kalitesinin ilişkisi Hastane çalışanlarında hasta bina sendromu ile iç ortam hava kalitesinin ilişkisi İnci Arıkan 1, Ömer Faruk Tekin 1, Oğuzhan Erbaş 2 1 Dumlupınar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı 2 Dumlupınar Üniversitesi

Detaylı

Tedaviye Başvuran İnfertil Çiftlerde Kaygı, Öfke, Başa Çıkma, Yeti Yitimi Ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi

Tedaviye Başvuran İnfertil Çiftlerde Kaygı, Öfke, Başa Çıkma, Yeti Yitimi Ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi Tedaviye Başvuran İnfertil Çiftlerde Kaygı, Öfke, Başa Çıkma, Yeti Yitimi Ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi Dr. Gülcan Güleç, DR. Hikmet Hassa, Dr. Elif Güneş Yalçın, Dr.Çınar Yenilmez, Dr. Didem

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARININ UYKU SORUNLARI VE ETKİ EDEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

HEMODİYALİZ HASTALARININ UYKU SORUNLARI VE ETKİ EDEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ HEMODİYALİZ HASTALARININ UYKU SORUNLARI VE ETKİ EDEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ Serap YURDUSEVER 1, Ayşe Gül TEMİZKAN KIRKAYAK 1, H.Müjgan SİFİL 1, Şengül ÖZDEMİR², Fatma KABAN³, Filiz AKDENİZ³, Tevfik ECDER³,

Detaylı

Uykusuzluk, Nedenleri ve Çözüm Önerileri. GRUP UYKUSUZLAR Todup D2 Danışman: Prof.Dr. Murat KASAP

Uykusuzluk, Nedenleri ve Çözüm Önerileri. GRUP UYKUSUZLAR Todup D2 Danışman: Prof.Dr. Murat KASAP Uykusuzluk, Nedenleri ve Çözüm Önerileri GRUP UYKUSUZLAR Todup D2 Danışman: Prof.Dr. Murat KASAP Uyku nedir? Vücudumuzun dinlenmesi, beynimizin mola verebilmesi için gerekli olan bir döngüdür. İnsan ömrünün

Detaylı

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARILARI ÜZERİNE ETKİ EDEN BAZI FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI (MUĞLA ÜNİVERSİTESİ İ.İ.B.F ÖRNEĞİ) ÖZET ABSTRACT

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARILARI ÜZERİNE ETKİ EDEN BAZI FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI (MUĞLA ÜNİVERSİTESİ İ.İ.B.F ÖRNEĞİ) ÖZET ABSTRACT Muğla Üniversitesi SBE Dergisi Güz 2001 Sayı 5 ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARILARI ÜZERİNE ETKİ EDEN BAZI FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI (MUĞLA ÜNİVERSİTESİ İ.İ.B.F ÖRNEĞİ) ÖZET Erdoğan GAVCAR * Meltem ÜLKÜ

Detaylı

Obsesif KompulsifBozukluk Hastalığının Yetişkin Ayrılma Anksiyetesiile Olan İlişkisi

Obsesif KompulsifBozukluk Hastalığının Yetişkin Ayrılma Anksiyetesiile Olan İlişkisi Obsesif KompulsifBozukluk Hastalığının Yetişkin Ayrılma Anksiyetesiile Olan İlişkisi Dr. SiğnemÖZTEKİN, Psikolog Duygu KUZU, Dr. Güneş CAN, Prof. Dr. AyşenESEN DANACI Giriş: Ayrılma anksiyetesi bozukluğu,

Detaylı

YENİDOĞAN BEBEKLERİN FARKLI CİHAZLARLA YAPILAN VÜCUT SICAKLIĞI ÖLÇÜM SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: Ön Çalışma

YENİDOĞAN BEBEKLERİN FARKLI CİHAZLARLA YAPILAN VÜCUT SICAKLIĞI ÖLÇÜM SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: Ön Çalışma YENİDOĞAN BEBEKLERİN FARKLI CİHAZLARLA YAPILAN VÜCUT SICAKLIĞI ÖLÇÜM SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: Ön Çalışma AYDIN N 1, DOĞAN P 1, YAMAN R 2, ÇAĞLAYAN S 2. 1 İstanbul Medipol Üniversitesi, SBF, Hemşirelik

Detaylı

Adana İl Merkezi Acil Servis Hekimlerinin Sağlık Profillerinin Belirlenmesi

Adana İl Merkezi Acil Servis Hekimlerinin Sağlık Profillerinin Belirlenmesi Adana İl Merkezi Acil Servis Hekimlerinin Sağlık Profillerinin Belirlenmesi Dr. Erhan KAYA, Prof. Dr. Ferdi TANIR Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Sözlü Bildiri 05.04.2018.

Detaylı

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ Doç. Dr. Deniz Beste Çevik Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı beste@balikesir.edu.tr

Detaylı

ANKARA DA BİR YAŞLI BAKIMEVİNDE YAŞAYAN YAŞLILARDA DEPRESYON BELİRTİLERİNİN TARANMASI

ANKARA DA BİR YAŞLI BAKIMEVİNDE YAŞAYAN YAŞLILARDA DEPRESYON BELİRTİLERİNİN TARANMASI ARAŞTIRMA RESEARCH ARTICLE ANKARA DA BİR YAŞLI BAKIMEVİNDE YAŞAYAN YAŞLILARDA DEPRESYON BELİRTİLERİNİN TARANMASI Hakan ALTINTAŞ*, Sema ATTİLA*, Funda SEVENCAN*, Seray AKÇALAR**, Yusuf SEVİM**, Özgür Saygın

Detaylı

DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER. PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til

DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER. PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til Su; GİRİŞ ekosisteminin sağlıklı işlemesi, insanların sağlığı ve yaşamının

Detaylı

The International New Issues In SOcial Sciences

The International New Issues In SOcial Sciences Number: 4 pp: 89-95 Winter 2017 SINIRSIZ İYİLEŞMENİN ÖRGÜT PERFORMANSINA ETKİSİ: BİR UYGULAMA Okan AY 1 Giyesiddin NUROV 2 ÖZET Sınırsız iyileşme örgütsel süreçlerin hiç durmaksızın örgüt içi ve örgüt

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ, YETİ YİTİMİ, DEPRESYON VE KOMORBİDİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

HEMODİYALİZ HASTALARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ, YETİ YİTİMİ, DEPRESYON VE KOMORBİDİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ HEMODİYALİZ HASTALARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ, YETİ YİTİMİ, DEPRESYON VE KOMORBİDİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ 22.10.2016 Gülay Turgay 1, Emre Tutal 2, Siren Sezer 3 1 Başkent Üniversitesi Sağlık

Detaylı

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI Arş.Gör. Duygu GÜR ERDOĞAN Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi dgur@sakarya.edu.tr Arş.Gör. Demet

Detaylı

KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem.

KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. Onkoloji Okulu İstanbul /2014 SAĞLIK NEDİR? Sağlık insan vücudunda; Fiziksel, Ruhsal, Sosyal

Detaylı

YASLANMA ve YASAM KALİTESİ

YASLANMA ve YASAM KALİTESİ YASLANMA ve YASAM KALİTESİ Tufan Çankaya İzmir, 2003 Giriş: Doğal süreç; Doğum, büyüme-gelişme, üreme, ölüm Ölüm, yaşamın hangi döneminde meydana geliyor? Genç ölüm - Geç ölüm Dünya topluluklarına bakıldığında:

Detaylı

Dr.İbrahim Öztura. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı

Dr.İbrahim Öztura. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Dr.İbrahim Öztura Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı & Dokuz Eylül Üniversite Hastanesi Uyku Bozuklukları ve Epilepsi İzlem Merkezi Gündüz(asıl) uyanıklık dönemi boyunca ortaya

Detaylı

Böbrek Hastalıklarında Yaşanan Ruhsal Sıkıntılar; Yaşamı Nasıl Güzelleştirebiliriz? Prof.Dr.Oğuz Karamustafalıoğlu Üsküdar Üniversitesi

Böbrek Hastalıklarında Yaşanan Ruhsal Sıkıntılar; Yaşamı Nasıl Güzelleştirebiliriz? Prof.Dr.Oğuz Karamustafalıoğlu Üsküdar Üniversitesi Böbrek Hastalıklarında Yaşanan Ruhsal Sıkıntılar; Yaşamı Nasıl Güzelleştirebiliriz? Prof.Dr.Oğuz Karamustafalıoğlu Üsküdar Üniversitesi Hangi Böbrek Hastalarına Ruhsal Destek Verilebilir? Çocukluktan yaşlılığa

Detaylı

YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ. Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker****

YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ. Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker**** YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker**** *Fulya Acıbadem Hastanesi Sorumlu Hemşire, **Fulya Acıbadem Hastanesi Yoğun Bakım Sorumlu

Detaylı

AĞRIİLE HUZUR EVİ OLUR MU? DR. FİLİZ ŞÜKRÜ DURUSOY

AĞRIİLE HUZUR EVİ OLUR MU? DR. FİLİZ ŞÜKRÜ DURUSOY AĞRIİLE HUZUR EVİ OLUR MU? DR. FİLİZ ŞÜKRÜ DURUSOY GİRİŞ Yaşlılık Dünya Sağlık Örgütü tarafından 65 yaş ve üzeri dönem olarak tanımlamakta; Fiziksel görünüm, güç ve rol kaybı yaşanılan, yaşlılık dönemindeyeti

Detaylı

PAZARTESİ İZMİR GÜNDEMİ

PAZARTESİ İZMİR GÜNDEMİ 17.02.2014 PAZARTESİ İZMİR GÜNDEMİ Yrd. Doç. Dr. Aydoğan: Uykusuzluk Sağlık Sorunlarına Davetiye Çıkarıyor Güzel bir uykunun önemini en iyi uykusuzluk çekenler bilir. Güzel, dinlendirici bir uyku,

Detaylı

BİR SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİNDE BEBEKLERİN UYKU POZİSYONLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER*

BİR SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİNDE BEBEKLERİN UYKU POZİSYONLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER* BİR SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİNDE BEBEKLERİN UYKU POZİSYONLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER* Emine BARAN 1, M. Esin OCAKTAN 2, Sabahattin KOCADAĞ 1, Ayşe YILDIZ 3, Recep AKDUR 4 1 Araş. Gör. Dr. Ankara Üniversitesi

Detaylı

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK SLEEPING QUALITY AND FATIGUE AMONG UNIVERSITY STUDENTS

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK SLEEPING QUALITY AND FATIGUE AMONG UNIVERSITY STUDENTS ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK Sefa Saygılı 1, Ayşe Çil Akıncı 2, Hülya Arıkan 3, Ebru Dereli 4 ÖZET Çalışma Kırklareli üniversitesinde öğrenim gören öğrencilerde uyku kalitesi, yorgunluk

Detaylı

Çocuklarda Uyku ve İlgili Sorunlar

Çocuklarda Uyku ve İlgili Sorunlar Çocuklarda Uyku ve İlgili Sorunlar Doç. Dr. Osman Sabuncuoğlu Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Çocukluk ve Uyku elele gider Anne baba ve hekimler

Detaylı

DİYABET VE UYKU BOZUKLUKLARI

DİYABET VE UYKU BOZUKLUKLARI DİYABET VE UYKU BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Yusuf ÖZKAN F.Ü. Tıp Fakültesi Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı, ELAZIĞ 49. Diyabet Kongresi, 18 Nisan 2013, ANTALYA Sunu planı Diyabet

Detaylı

Normal ve Sezaryen Doğum Yapan Kadınların Doğum Konfor Düzeyine Göre Karşılaştırılması

Normal ve Sezaryen Doğum Yapan Kadınların Doğum Konfor Düzeyine Göre Karşılaştırılması Normal ve Sezaryen Doğum Yapan Kadınların Doğum Konfor Düzeyine Göre Karşılaştırılması Meryem METİNOĞLU Namık Kemal Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü Giriş Doğum kadın hayatında yaşanılan

Detaylı

Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor?

Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Ebru Turgut 1, Yunus Emre Sönmez 2, Şeref Can Gürel 1, Sertaç Ak 1 1 Hacettepe

Detaylı

BASKETBOL OYUNCULARININ DURUMLUK VE SÜREKLİ KAYGI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

BASKETBOL OYUNCULARININ DURUMLUK VE SÜREKLİ KAYGI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ KKTC YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BASKETBOL OYUNCULARININ DURUMLUK VE SÜREKLİ KAYGI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Edim MACİLA BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR PROGRAMI YÜKSEK LİSANS TEZİ LEFKOŞA,

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR Feray Gökdoğan 1, Duygu Kes 2, Döndü Tuna 3, Gülay Turgay 4 1 British University of Nicosia, Hemşirelik Bölümü 2 Karabük

Detaylı

TAF Preventive Medicine Bulletin, 2008: 7(3)

TAF Preventive Medicine Bulletin, 2008: 7(3) Araştırma/Research Article TAF Prev Med Bull 2008; 7(3):23-236 Lisansüstü Eğitime Devam Eden Evli Kadınların Üreme Sağlığı Sorunları ve Etkileyen Faktörler [Reproductive Health Problems of Married Women

Detaylı

Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Ruhsal Durumlarının Değerlendirilmesi

Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Ruhsal Durumlarının Değerlendirilmesi Araştırma/Research Article TAF Prev Med Bull 2012; 11(2): 325-330 Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Ruhsal Durumlarının Değerlendirilmesi [Evaluation of the Mental Conditions of Students in the Health

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ HEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ DERYA DUMAN EMRE ERDEM Prof.Dr. TEVFİK ECDER DİAVERUM GENEL MERKEZ ÖZEL MERZİFON DİYALİZ MERKEZİ GİRİŞ Son yıllarda önem

Detaylı

Yasemin ELİTOK. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi. Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum

Yasemin ELİTOK. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi. Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum Yasemin ELİTOK Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum Tanı olanaklarının gelişmesi ve sağlık kuruluşlarından yararlanma olanaklarının artması, Toplumun bilgi seviyesinin

Detaylı

Dr. İkbal İnanlı Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği

Dr. İkbal İnanlı Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği Dr. İkbal İnanlı Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği Giriş Tükenmişlik; işi gereği yoğun duygusal taleplere maruz kalan ve sürekli diğer insanlarla yüz yüze çalışmak durumunda olan kişilerde

Detaylı

ICDS 3 İnsomnia sınıflaması. Dr. Fuat Özgen

ICDS 3 İnsomnia sınıflaması. Dr. Fuat Özgen ICDS 3 İnsomnia sınıflaması Dr. Fuat Özgen Uykusuzluğun Genel Kriterleri: A. Uykuya başlamada güçlük, uykuya devam ettirmede güçlük ya da çok erken uyanma ya da kronik nitelikte dinlendirici olmayan düşük

Detaylı

Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Sekreterlerin Kas İskelet Sistemi Yakınmalarının İncelenmesi

Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Sekreterlerin Kas İskelet Sistemi Yakınmalarının İncelenmesi Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Sekreterlerin Kas İskelet Sistemi Yakınmalarının İncelenmesi Elif Durmaz, Ersin Nazlıcan, Muhsin Akbaba Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı,

Detaylı

BİRİNCİ BASAMAKDA PSİKİYATRİ NURAY ATASOY ZKÜ TIP FAKÜLTESİ AD

BİRİNCİ BASAMAKDA PSİKİYATRİ NURAY ATASOY ZKÜ TIP FAKÜLTESİ AD BİRİNCİ BASAMAKDA PSİKİYATRİ NURAY ATASOY ZKÜ TIP FAKÜLTESİ AD Çalışmalarda birinci basamak sağlık kurumlarına başvuran hastalardaki psikiyatrik hastalık sıklığı, gerek değerlendirme ölçekleri kullanılarak

Detaylı

AKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018

AKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018 AKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018 Lösemiye bağlı Psikososyal Geç Etkiler Fiziksel Görünüm (Saç

Detaylı

ANAOKULU ÇOCUKLARlNDA LOKOMOTOR. BECERiLERE ETKisi

ANAOKULU ÇOCUKLARlNDA LOKOMOTOR. BECERiLERE ETKisi Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe 1. ofsport Sciences 2004, 15 (2), 76-90 GELişTiRiLMiş OYUN-EGZERSiZ PROGRAMıNıN ANAOKULU ÇOCUKLARlNDA LOKOMOTOR. BECERiLERE ETKisi Fabna KERKEZ ÖZET Bu çalışmanın amacı

Detaylı

Gebelikte Ayrılma Anksiyetesi ve Belirsizliğe Tahammülsüzlükle İlişkisi

Gebelikte Ayrılma Anksiyetesi ve Belirsizliğe Tahammülsüzlükle İlişkisi Gebelikte Ayrılma Anksiyetesi ve Belirsizliğe Tahammülsüzlükle İlişkisi Dr. Sinem Sevil DEĞİRMENCİ Prof.Dr.Gökay AKSARAY Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD Giriş

Detaylı

ilkögretim ÖGRENCilERi için HAZıRLANMıŞ BiR BEDEN EGiTiMi DERSi TUTUM

ilkögretim ÖGRENCilERi için HAZıRLANMıŞ BiR BEDEN EGiTiMi DERSi TUTUM Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe J. ofsport Sciences 2003, 14 (2), 67-82 ilkögretim ÖGRENCilERi için HAZıRLANMıŞ BiR BEDEN EGiTiMi DERSi TUTUM ÖıÇEGiNiN ADAPTASYONU ÖZET Dilara ÖZER, Abdurrahman AKTOP

Detaylı

T.C. Hitit Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Anabilim Dalı

T.C. Hitit Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Anabilim Dalı T.C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı TURİZM PAZARLAMASINDA TÜKETİCİLERİN TURİSTİK SATIN ALMA KARARI ÜZERİNDE ETKİLİ OLAN WEB SİTESİ TASARIM ÖZELLİKLERİNİN NÖROGÖRÜNTÜLEME

Detaylı

ÖNSÖZ. beni motive eden tez danışmanım sayın Doç. Dr. Zehra Özçınar a sonsuz

ÖNSÖZ. beni motive eden tez danışmanım sayın Doç. Dr. Zehra Özçınar a sonsuz i ÖNSÖZ Bu çalışma uzun ve zor, ancak bir o kadar da kazançlı bir sürecin ürünüdür. Öncelikle; bilgi ve deneyimleri ile bu süreçte bana yol gösteren, anlayışlı tutumuyla beni motive eden tez danışmanım

Detaylı

Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi. Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi

Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi. Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kaliteli yaşam; kişinin temel ihtiyaçlarını karşıladığı,

Detaylı

YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ

YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ A.D. Madde deyince ne anlıyoruz? Alkol Amfetamin gibi uyarıcılar Kafein Esrar ve sentetik kannabinoidler

Detaylı

Gündüz Aşırı Uykululuğun Psikiyatrik Nedenleri ve Tedavileri

Gündüz Aşırı Uykululuğun Psikiyatrik Nedenleri ve Tedavileri Gündüz Aşırı Uykululuğun Psikiyatrik Nedenleri ve Tedavileri Dr. Hasan KARADAĞ Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği Gündüz aşırı uykululukta genel popülasyonun % 4-6

Detaylı

Melek ŞAHİNOĞLU, Ümmühan AKTÜRK, Lezan KESKİN. SUNAN: Melek ŞAHİNOĞLU. Malatya Devlet Hastanesi Uzman Diyabet Eğitim Hemşiresi

Melek ŞAHİNOĞLU, Ümmühan AKTÜRK, Lezan KESKİN. SUNAN: Melek ŞAHİNOĞLU. Malatya Devlet Hastanesi Uzman Diyabet Eğitim Hemşiresi DİYABET HASTALARININ HASTALIK ALGI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Melek ŞAHİNOĞLU, Ümmühan AKTÜRK, Lezan KESKİN SUNAN: Melek ŞAHİNOĞLU Malatya Devlet Hastanesi Uzman Diyabet Eğitim Hemşiresi Amaç: TURDEP-2

Detaylı

UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI SINIFLAMA VE TANIMLAR

UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI SINIFLAMA VE TANIMLAR UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI SINIFLAMA VE TANIMLAR Dr. Sibel Özkurt Pamukkale Üniversitesi Tıp T p Fak. Göğüs s Hastalıklar kları Anabilim Dalı Organizmanın çevreyle iletişiminin değişik şiddette uyaranlar

Detaylı

Leyla Karaoğlu, Büşra Nur Değirmen, Asuman Okur, Cansu Tırampaoğlu. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Rize

Leyla Karaoğlu, Büşra Nur Değirmen, Asuman Okur, Cansu Tırampaoğlu. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Rize Leyla Karaoğlu, Büşra Nur Değirmen, Asuman Okur, Cansu Tırampaoğlu Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Rize Konunun önemi Su vücudun yapıtaşı, her yaş için ideal

Detaylı

Bilim Uzmanı İbrahim BARIN

Bilim Uzmanı İbrahim BARIN ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANELERİNDE YATAN HASTALARIN HASTANE HİZMET KALİTESİNİ DEĞERLENDİRMELERİ Bilim Uzmanı İbrahim BARIN Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri AMAÇ Hasta memnuniyeti verilen

Detaylı

İnsomnia ve diğer uyku bozukluklarında bilişsel ve davranışcı tedavi

İnsomnia ve diğer uyku bozukluklarında bilişsel ve davranışcı tedavi İnsomnia ve diğer uyku bozukluklarında bilişsel ve davranışcı tedavi Prof. Dr. Hamdullah Aydın Uyku Tıbbı Hekimliği Sertifikasyon Kursu, 2013 www.uyku.gen.tr Kuramsal tanımlama-i Varsayım: Bireyin duygu

Detaylı

MELLİTUS HASTALIGI VE HEMŞİRELİK BAKıMı

MELLİTUS HASTALIGI VE HEMŞİRELİK BAKıMı ATATÜRK SAGLIK MESLEK LİsESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ SON SINIF ÖGRENCİLERİNİN DİABETES MELLİTUS HASTALIGI VE HEMŞİRELİK BAKıMı HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ Sibel KARA CA * ÖZET Bu araştırma İzmir

Detaylı

EDA ÖZCAN ÇOCUK GELİŞİMİ ÖĞRETMENİ

EDA ÖZCAN ÇOCUK GELİŞİMİ ÖĞRETMENİ EDA ÖZCAN ÇOCUK GELİŞİMİ ÖĞRETMENİ FARKLI GELİŞENLERDE UYKU SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ www.algiabaterapi.com Uyku karmaşık, beyin işlevi ve psikoloji ile ilgili yaşamsal bir durumdur. Uyku, çocuğun biyolojik

Detaylı

BEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı.

BEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı. Horlama ve Uyku Apne Sendromu BEZMİÂLEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uyku Polikliniği rtibat : 0212 453 17 00 GH-02 V;01/2010 Horlama ve Uyku Apne Sendromu

Detaylı

İnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı?

İnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı? İnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı? Burcu Zeydan, Gülçin Benbir, Derya Karadeniz İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Detaylı

YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM

YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM Yaşlıların Psiko-Sosyal Özellikleri İnsanın yaşlılığında nasıl olacağı ya da nasıl yaşlanacağı; yaşadığı coğrafyaya, kalıtsal özelliklere, Psiko-sosyal ve Sosyo-ekonomik şartlara,

Detaylı

DSM V madde kullanım bozuklukları için neler getiriyor? Prof. Dr. Yıldız Akvardar

DSM V madde kullanım bozuklukları için neler getiriyor? Prof. Dr. Yıldız Akvardar DSM V madde kullanım bozuklukları için neler getiriyor? Prof. Dr. Yıldız Akvardar Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD 7 Ekim 2010 MADDE KULLANIM BOZUKLUKLARI DSM IV Madde bağımlılığı Madde

Detaylı

Clayton P, Desmarais L, Winokur G. A study of normal bereavement. Am J Psychiatry 1968;125:168 78. Clayton PJ, Halikes JA, Maurice WL.

Clayton P, Desmarais L, Winokur G. A study of normal bereavement. Am J Psychiatry 1968;125:168 78. Clayton PJ, Halikes JA, Maurice WL. Dr Ali Bozkurt Clayton P, Desmarais L, Winokur G. A study of normal bereavement. Am J Psychiatry 1968;125:168 78. Clayton PJ, Halikes JA, Maurice WL. The bereavement of the widowed. Dis Nerv Syst 1971;32:597

Detaylı

BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN LABORATUVAR DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN LABORATUVAR DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN LABORATUVAR DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ Gülay EKİCİ Gazi Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, ANKARA Özet Bu

Detaylı

Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması

Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması 20 24 Mayıs 2009 tarihleri arasında Antalya da düzenlenen 45. Ulusal Diyabet Kongresinde

Detaylı

Mevsimlik Tarım İşçilerinin İş Kazası Geçirme Durumları

Mevsimlik Tarım İşçilerinin İş Kazası Geçirme Durumları Mevsimlik Tarım İşçilerinin İş Kazası Geçirme Durumları Tülin Gönültaş, Necdet Aytaç, Muhsin Akbaba Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Adana Amaç Bu araştırmanın amacı, Adana

Detaylı

Pervin HORASAN Erciyes Üniversitesi Mehmet Kemal Dedeman Onkoloji Hastanesi

Pervin HORASAN Erciyes Üniversitesi Mehmet Kemal Dedeman Onkoloji Hastanesi Bir Üniversiteye Bağlı Kanser Hastanesinde Çalışan Hemşire ve Doktorlar Arasındaki Empati Eğilimi ve Tükenmişlik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye nin Ortasından Bir Örneklem Pervin HORASAN Erciyes

Detaylı

KÜLTÜREL MUHİTİN ÖĞRENCİ BAŞARISINA ETKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

KÜLTÜREL MUHİTİN ÖĞRENCİ BAŞARISINA ETKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA KÜLTÜREL MUHİTİN ÖĞRENCİ BAŞARISINA ETKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Vedat Nuri TURHAN * Özet : Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesinde 2006 2007 öğretim yılı 2. yarıyılı içerisinde öğrenim

Detaylı

ENGELLİ KADINLARIN DOĞURGANLIK ÖZELLİKLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER

ENGELLİ KADINLARIN DOĞURGANLIK ÖZELLİKLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER ENGELLİ KADINLARIN DOĞURGANLIK ÖZELLİKLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER Sidar AYTEKİN* Fatma KORUK** * İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Malatya ** Harran Üniversitesi

Detaylı

ÇOCUK VE AİLENİN SERVİSE KABULU

ÇOCUK VE AİLENİN SERVİSE KABULU ÇOCUK VE AİLENİN SERVİSE KABULU Hemşire Deniz YALÇIN Gazi Üniversitesi Sağlık Araştırma Ve Uygulama Merkezi Pediatri Hematoloji Onkoloji Kliniği Servis Sorumlu Hemşiresi Sunum Planı Hastanın servise kabulü

Detaylı

Bilişsel Kaynaşma ve Yaşantısal Kaçınmayla Aleksitimi İlişkisi: Kabullenme ve Kararlılık Penceresinden Bakış

Bilişsel Kaynaşma ve Yaşantısal Kaçınmayla Aleksitimi İlişkisi: Kabullenme ve Kararlılık Penceresinden Bakış Bilişsel Kaynaşma ve Yaşantısal Kaçınmayla Aleksitimi İlişkisi: Kabullenme ve Kararlılık Penceresinden Bakış Sedat Batmaz 1, Emrah Songur 1, Mesut Yıldız 2, Zekiye Çelikbaş 1, Nurgül Yeşilyaprak 1, Hanife

Detaylı

Gündüz Uykuluğunu Değerlendiren Nesnel Yöntemler

Gündüz Uykuluğunu Değerlendiren Nesnel Yöntemler Gündüz Uykuluğunu Değerlendiren Nesnel Yöntemler ÇOKLU UYKU LATANS TESTİ UYANIKLIĞI SÜRDÜRME TESTİ Dr. Sinan YETKİN 1 Amaç ÇOKLU UYKU LATANS TESTİ (Multiple Sleep Latency Test) Doğrudan uykululuk düzeyi

Detaylı

SAĞLIK ÇALIŞANLARIN GÜVENLİĞİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER (TÜRKİYE NİN GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE BEŞ FARKLI HASTANE ÖRNEĞİ)

SAĞLIK ÇALIŞANLARIN GÜVENLİĞİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER (TÜRKİYE NİN GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE BEŞ FARKLI HASTANE ÖRNEĞİ) SAĞLIK ÇALIŞANLARIN GÜVENLİĞİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER (TÜRKİYE NİN GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE BEŞ FARKLI HASTANE ÖRNEĞİ) Yrd. Doç. Dr. Nilgün ULUTAŞDEMİR *, Öğr. Gör. Habip BALSAK ** * Avrasya Üniversitesi,

Detaylı

The Study of Relationship Between the Variables Influencing The Success of the Students of Music Educational Department

The Study of Relationship Between the Variables Influencing The Success of the Students of Music Educational Department 71 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl 9, Sayı 17, Haziran 2009, 71-76 Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Öğrencilerinin Başarılarına Etki Eden Değişkenler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Detaylı

OKUMA ALIŞKANLIKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: ANKARA ÜNİVERSİTESİ KALECİK MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ

OKUMA ALIŞKANLIKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: ANKARA ÜNİVERSİTESİ KALECİK MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ OKUMA ALIŞKANLIKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: ANKARA ÜNİVERSİTESİ KALECİK MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ Pınar ŞANLIBABA 1, Eda GÜMÜŞ 2 Özet Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıklarına

Detaylı

OKUL ÖNCESİ ÇOCUĞUNDA UYKU SORUNLARI VE ÖNERİLER

OKUL ÖNCESİ ÇOCUĞUNDA UYKU SORUNLARI VE ÖNERİLER OKUL ÖNCESİ ÇOCUĞUNDA UYKU SORUNLARI VE ÖNERİLER Uykuyla ilgili sorunlar sadece bebeklik döneminde yaşanmaz.okul öncesi dönemde ki çocuklarda çeşitli uyku sorunu yaşarlar.uykuya dalmada güçlük,gece terörleri

Detaylı

SEZARYEN İLE DOĞUM YAPAN ANNELERİN EPİDURAL ANESTEZİ SEÇME NEDENLERİNİN İNCELENMESİ

SEZARYEN İLE DOĞUM YAPAN ANNELERİN EPİDURAL ANESTEZİ SEÇME NEDENLERİNİN İNCELENMESİ SEZARYEN İLE DOĞUM YAPAN ANNELERİN EPİDURAL ANESTEZİ SEÇME NEDENLERİNİN İNCELENMESİ Meryem Karataş*, Aysun Çakır Özçelik*, Canan Sarı*, Sevinç Kaymaz* *Liv Hospital Ulus GİRİŞ Kadın sağlığı açısından gebelik

Detaylı

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE ÇALIŞAN SAĞLIK ÇALIŞANLARININ RUHSAL SAĞLIK DURUMUNUN BELİRLENMESI VE İŞ DOYUMU İLE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE ÇALIŞAN SAĞLIK ÇALIŞANLARININ RUHSAL SAĞLIK DURUMUNUN BELİRLENMESI VE İŞ DOYUMU İLE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE ÇALIŞAN SAĞLIK ÇALIŞANLARININ RUHSAL SAĞLIK DURUMUNUN BELİRLENMESI VE İŞ DOYUMU İLE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ Ercan AYDOĞDU Akdeniz Üniversitesi Hastanesi İşyeri Sağlık Birimi

Detaylı

Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Yrd. Doç. Dr. H. Coşkun ÇELİK Arş. Gör. Barış MERCİMEK

Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Yrd. Doç. Dr. H. Coşkun ÇELİK Arş. Gör. Barış MERCİMEK Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yrd. Doç. Dr. H. Coşkun ÇELİK Arş. Gör. Barış MERCİMEK EYLÜL-2013 Bilgisayar, uzun ve çok karmaşık hesapları bile büyük bir hızla yapabilen, mantıksal (lojik) bağlantılara

Detaylı

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ TAF Preventive Medicine Bulletin, 2006: 5 (6) ARAŞTIRMA RESEARCH ARTICLE BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ Atilla Senih MAYDA*, Türker ACEHAN**, Suat ALTIN**, Mehmet ARICAN**,

Detaylı

Dicle Üniversitesi Ameliyathane Çalışanlarında Kesici Delici Aletlerle Yaralanma Durumu

Dicle Üniversitesi Ameliyathane Çalışanlarında Kesici Delici Aletlerle Yaralanma Durumu Dicle Üniversitesi Ameliyathane Çalışanlarında Kesici Delici Aletlerle Yaralanma Durumu *Hem.Arzu KAHRAMAN **Yrd.Doç.Dr.Gülhan YİĞİTALP *Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi **Dicle Üniversitesi Atatürk Sağlık

Detaylı

POSTPARTUM DEPRESYON VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞİN MATERNAL BAĞLANMAYA ETKİSİ

POSTPARTUM DEPRESYON VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞİN MATERNAL BAĞLANMAYA ETKİSİ POSTPARTUM DEPRESYON VE ALGILANAN SOSYAL DESTEĞİN MATERNAL BAĞLANMAYA ETKİSİ Sevil Şahin 1, İlknur Demirhan 1, Sibel Peksoy 1, Sena Kaplan 1, Gülay Dinç 2 1 Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sağlık Bilimleri

Detaylı

SANAYİDE ÇALIŞAN GENÇ ERİŞKİN ERKEKLERİN YAŞAM KALİTESİ VE RİSKLİ DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ

SANAYİDE ÇALIŞAN GENÇ ERİŞKİN ERKEKLERİN YAŞAM KALİTESİ VE RİSKLİ DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ SANAYİDE ÇALIŞAN GENÇ ERİŞKİN ERKEKLERİN YAŞAM KALİTESİ VE RİSKLİ DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ Yrd. Doç. Dr. Tahsin Gökhan TELATAR Sinop Üniversitesi SYO İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü 28.03.2017 Uluslararası

Detaylı

UYKU ADLİ TIBBI. Psk. Çiğdem Ünlü Çeber

UYKU ADLİ TIBBI. Psk. Çiğdem Ünlü Çeber UYKU ADLİ TIBBI Psk. Çiğdem Ünlü Çeber Adli Psikoloji Günleri 21-22 Mart 2013 Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Hastanesi 50. Yıl Amfisi ANKARA Uyku nedir? Uyku, organizmanın çevreyle iletişiminin,

Detaylı