CAROL J. ADAMS 1951 yılında doğan Carol Adams, 1970 yılı başlarında University of Rochester da kadın çalışmaları üzerine eğitim görmüş, Vietnam

Transkript

1 CAROL J. ADAMS 1951 yılında doğan Carol Adams, 1970 yılı başlarında University of Rochester da kadın çalışmaları üzerine eğitim görmüş, Vietnam Savaşı protestolarında yer almış, Yale Divinity School ve University of Pennslylvania bünyesinde birçok kadın hakları programına katılmıştır sonları ve 1980 yılları boyunca yoksulluk, ırkçılık ve cinsiyetçilik karşıtı bir sivil toplum kuruluşu olan Chautaugua County Rural Ministry başkanlığını yürütmüştür yılında taşındığı ve halen yaşadığı Dallas ta evsizlere ve risk altındaki gençler ve çocuklara barınma sağlayan bir kuruluşta çalışırken Etin Cinsel Politikası nı tamamlamıştır. Halen biri Jane Austen üzerine, diğeri de Chautauqua County deki bazı cinayetleri konu alan bir gerilim romanı olmak üzere iki kitap üzerinde çalışıyor. Yazarın diğer kitapları şunlardır: Ecofeminism and the Sacred. Continuum, Neither Man nor Beast: Feminism and the Defense of Animals. Continuum, Woman-battering: Creative pastoral care and counseling series. Fortress Press, Marie M. Fortune ile birlikte: Violence against Women and Children: A Christian Theological Sourcebook. Continuum, Josephine Donovan ile birlikte: Animals and women: Feminist theoretical explorations. Duke University Press, The inner art of vegetarianism: Spiritual practices for body and soul. Lantern Books, Journey to gameland: How to make a board game from your favorite children s book. Lantern Books, 2001 Howard Williams ile birlikte: The ethics of diet: A catena of authorities deprecatory of the practice of flesh-eating. University of Illinois Press, 2003 Help! My child stopped eating meat!: An A-Z guide to surviving a conflict in diets. Continuum, The Pornography of Meat. Continuum, Prayers for Animals. Continuum, God listens when you re sad: Prayers when your animal friend is sick or dies. Pilgrim Press, God listens to your love: prayers for living with animal friends. Pilgrim Press, God listens to your care: prayers for all the animals of the world. Pilgrim Press, Douglas Buchanan ve Kelly Gesch ile birlikte: Bedside, bathtub and armchair companion to Frankenstein. Continuum, The Feminist Care Tradition in Animal Ethics: A Reader. Columbia University Press, 2007 How to eat like a vegetarian even if you never want to be one: More than 250 shortcuts, strategies, and simple solutions. Lantern Books, Living among meat eaters: The vegetarians survival handbook. Lantern Books, 2008.

2 Ayrıntı: 736 İnceleme Dizisi: 250 Etin Cinsel Politikası Feminist-Vejetaryen Eleştirel Kuram Carol J. Adams Kitabın Özgün Adı The Sexual Politics of Meat A Feminist-Vegetarian Critical Theory İngilizce den Çeviren Güray Tezcan & Mehmet Emin Boyacıoğlu Yayıma Hazırlayan Özge Altın Son Okuma Arlet İncidüzen Carol J. Adams, 2010 This translation is published by arrangement with Bloomsbury Publishing Inc. Bu kitabın Türkçe yayım hakları Ayrıntı Yayınları na aittir. Kapak Tasarımı Arslan Kahraman Kapak Düzeni Gökçe Alper Dizgi Hediye Gümen Baskı Kayhan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Davutpaşa Cad. Güven San. Sit. C Blok No.:244 Topkapı/İstanbul Tel.: (0212) Sertifika No.: Birinci Basım: İstanbul, 2013 Baskı Adedi 2000 ISBN Sertifika No.: AYRINTI YAYINLARI Basım Dağıtım Tic. San. ve Ltd. Şti. Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No.: 3 Cağaloğlu - İstanbul Tel.: (0212) Faks: (0212) & info@ayrintiyayinlari.com.tr

3 Carol J. Adams Etin Cinsel Politikası Feminist-Vejetaryen Eleştirel Kuram

4 İNCELEME DİZİSİ ÖPÜŞME, GIDIKLANMA VE SIKILMA ÜZERİNE/A. Phillips Ë İMKÂNSIZIN POLİTİKASI/J.M. Besnier Ë GENÇLER İÇİN HAYAT BİLGİSİ EL KİTABI/R. Vaneigem Ë EKOLOJİK BİR TOPLUMA DOĞRU/M. Bookchin Ë İDEOLOJİ/T. Eagleton Ë DÜZEN VE KALKINMA KISKACINDA TÜRKİYE/A. İnsel Ë AMERİKA/J. Baudrillard Ë POSTMODERNİZM VE TÜKETİM KÜLTÜRÜ/M. Featherstone Ë ERKEK AKIL/G. Lloyd Ë BARBARLIK/M. Henry Ë KAMUSAL İNSANIN ÇÖKÜŞÜ/R. Sennett Ë POPÜLER KÜLTÜRLER/D. Rowe Ë BELLEĞİNİ YİTİREN TOPLUM/R.Jacoby Ë GÜLME/H. Bergson Ë ÖLÜME KARŞI HAYAT/N. O. Brown Ë SİVİL İTAATSİZLİK/Der.: Y. Coşar Ë AHLAK ÜZERİNE TARTIŞMALAR/J. Nuttall Ë TÜKETİM TOPLUMU/J. Baudrillard Ë EDEBİYAT VE KÖTÜLÜK/G. Bataille Ë ÖLÜMCÜL HASTALIK UMUTSUZLUK/S. Kierkegaard Ë ORTAK BİR ŞEYLERİ OLMA- YANLARIN ORTAKLIĞI/A. Lingis Ë VAKİT ÖLDÜRMEK/P. Feyerabend Ë VATAN AŞKI/M. Viroli Ë KİMLİK MEKÂNLARI/D. Morley-K. Robins Ë DOSTLUK ÜZERİNE/S. Lynch Ë KİŞİSEL İLİŞKİLER/H. LaFollette Ë KADIN- LAR NEDEN YAZDIKLARI HER MEKTUBU GÖNDERMEZLER?/D. Leader Ë DOKUNMA/G. Josipovici Ë İTİRAF EDİLEMEYEN CEMAAT/M. Blanchot Ë FLÖRT ÜZERİNE/A. Phillips Ë FELSEFEYİ YAŞAMAK/R. Billington Ë POLİTİK KAMERA/M. Ryan-D. Kellner Ë CUMHURİYETÇİLİK/P. Pettit Ë POSTMODERN TEORİ/S. Best-D. Kellner Ë MARKSİZM VE AHLÂK/S. Lukes Ë VAHŞETİ KAVRAMAK/J.P. Reemtsma Ë SOSYOLOJİK DÜŞÜNMEK/Z. Bauman Ë POSTMODERN ETİK/Z. Bauman Ë TOPLUMSAL CİNSİYET VE İKTİDAR/R.W. Connell Ë ÇOKKÜL- TÜRLÜ YURTTAŞLIK/W. Kymlicka Ë KARŞIDEVRİM VE İSYAN/H. Marcuse Ë KUSURSUZ CİNAYET/J. Baudrillard Ë TOPLUMUN McDONALDLAŞTIRILMASI/G. Ritzer Ë KUSURSUZ NİHİLİST/K.A. Pearson Ë HOŞGÖRÜ ÜZERİNE/M. Walzer Ë 21. YÜZYIL ANARŞİZMİ/Der.: J. Purkis & J. Bowen Ë MARX IN ÖZGÜRLÜK ETİĞİ/G. G. Brenkert Ë MEDYA VE GAZETECİLİKTE ETİK SORUNLAR/Der.: A. Belsey & R. Chadwick Ë HAYATIN DEĞERİ/J. Harris Ë POSTMODERNİZMİN YANILSAMALARI/T. Eagleton Ë DÜNYAYI DEĞİŞTİRMEK ÜZERİNE/M. Löwy Ë ÖKÜZÜN A SI/B. Sanders Ë TAHAYYÜL GÜCÜNÜ YENİDEN DÜŞÜNMEK/Der.: G. Robinson & J. Rundell Ë TUTKULU SOSYOLOJİ/A. Game & A. Netcalfe Ë EDEPSİZLİK, ANARŞİ VE GERÇEKLİK/G. Sartwell Ë KENTSİZ KENTLEŞME/M. Bookchin Ë YÖNTEME KARŞI/P. Feyerabend Ë HAKİKAT OYUNLARI/J. Forrester Ë TOPLUM- LAR NASIL ANIMSAR?/P. Connerton Ë ÖLME HAKKI/S. İnceoğlu Ë ANARŞİZMİN BUGÜNÜ/Der.: Hans-Jürgen Degen Ë MELANKOLİ KADINDIR/D. Binkert Ë SİYAH AN LAR I-II/J. Baudrillard Ë MODERNİZM, EVREN- SELLİK VE BİREY/Ş. Benhabib Ë KÜLTÜREL EMPERYALİZM/J. Tomlinson Ë GÖZÜN VİCDANI/R. Sennett Ë KÜRESELLEŞME/Z. Bauman Ë ETİĞE GİRİŞ/A. Pieper Ë DUYGUÖTESİ TOPLUM/S. Mestroviç Ë EDEBİYAT OLARAK HAYAT/A. Nehamas Ë İMAJ/K. Robins Ë MEKÂNLARI TÜKETMEK/J. Urry Ë YAŞAMA SANATI/G. Sartwell Ë ARZU ÇAĞI/J. Kovel Ë KOLONYALİZM POSTKOLONYALİZM/A. Loomba Ë KREŞTEKİ YABANİ/A. Phillips Ë ZAMAN ÜZERİNE/N. Elias Ë TARİHİN YAPISÖKÜMÜ/A. Munslow Ë FREUD SAVAŞLARI/J. Forrester Ë ÖTEYE ADIM/M. Blanchot Ë POSTYAPISALCI ANARŞİZMİN SİYASET FELSEFESİ/T. May Ë ATEİZM/R. Le Poidevin ËAŞK İLİŞKİLERİ/O.F. Kernberg Ë POSTMODERNLİK VE HOŞNUTSUZLUKLARI/Z. Bauman Ë ÖLÜMLÜLÜK, ÖLÜMSÜZLÜK VE DİĞER HAYAT STRATEJİLERİ/Z. Bauman Ë TOPLUM VE BİLİNÇDIŞI/K. Leledakis Ë BÜYÜSÜ BOZULMUŞ DÜNYAYI BÜYÜLEMEK/G. Ritzer Ë KAHKAHANIN ZAFERİ/B. Sanders ËEDEBİYATIN YARATILIŞI/F. Dupont Ë PARÇALANMIŞ HAYAT/Z. Bauman Ë KÜLTÜREL BELLEK/J. Assmann Ë MARKSİZM VE DİL FELSEFESİ/V. N. Voloşinov Ë MARX IN HAYALETLERİ/J. Derrida Ë ERDEM PEŞİNDE/A. MacIntyre Ë DEVLETİN YENİDEN ÜRETİMİ/J. Stevens Ë ÇAĞDAŞ SOSYAL BİLİMLER FELSEFESİ/B. Fay Ë KARNAVALDAN ROMANA/M. Bakhtin Ë PİYASA/J. O Neill Ë ANNE: MELEK Mİ, YOSMA MI?/E.V. Welldon Ë KUTSAL İNSAN/G. Agamben Ë BİLİNÇALTINDA DEVLET/R. LourauË YAŞADIĞIMIZ SEFALET/A. Gorz Ë YAŞAMA SANATI FELSEFESİ/A. Nehamas Ë KORKU KÜLTÜRÜ/F. Furedi Ë EĞİTİMDE ETİK/F. Haynes Ë DUY- GUSAL YAŞANTI/D. Lupton Ë ELEŞTİREL TEORİ/R. Geuss Ë AKTİVİSTİN EL KİTABI/R. Shaw Ë KARAKTER AŞINMASI/R. Sennett Ë MODERNLİK VE MÜPHEMLİK/Z. Bauman Ë NIETZSCHE: BİR AHLÂK KARŞITININ ETİĞİ/P. Berkowitz Ë KÜLTÜR, KİMLİK VE SİYASET/Nafiz Tok Ë AYDINLANMIŞ ANARŞİ/M. Kaufmann Ë MODA VE GÜNDEMLERİ/D. Crane Ë BİLİM ETİĞİ/D. Resnik Ë CEHENNEMİN TARİHİ/A.K. Turner Ë ÖZ- GÜRLÜKLE KALKINMA/A. Sen Ë KÜRESELLEŞME VE KÜLTÜR/J. Tomlinson Ë SİYASAL İKTİSADIN ABC si/r. Hahnel Ë ERKEN ÇÖKEN KARANLIK/K.R. Jamison Ë MARX VE MAHDUMLARI/J. Derrida Ë ADALET TUTKUSU/R.C. Solomon Ë HACKER ETİĞİ/P. Himanen Ë KÜLTÜR YORUMLARI/Terry Eagleton Ë HAYVAN ÖZGÜRLEŞMESİ/P. Singer Ë MODERNLİĞİN SOSYOLOJİSİ/P. Wagner Ë DOĞRUYU SÖYLEMEK/M. Foucault Ë SAYGI/R. Sennett Ë KURBANSAL SUNU/M. Başaran Ë FOUCAULT NUN ÖZGÜRLÜK SERÜVENİ/J. W. Bernauer Ë DELEUZE & GUATTARI/P. Goodchild Ë İKTİDARIN PSİŞİK YAŞAMI/J. Butler Ë ÇİKOLATANIN GERÇEK TARİHİ/S.D. Coe & M.D. Coe Ë DEVRİMİN ZAMANI/A. Negri Ë GEZEGENGESEL ÜTOPYA TARİHİ/A. Mattelart Ë GÖÇ, KÜLTÜR, KİMLİK/I. Chambers Ë ATEŞ VE SÖZ/G.M. Ramírez Ë MİLLETLER VE MİLLİYETÇİLİK/ E.J. Hobsbawm Ë HOMO LUDENS/J. Huizinga Ë MODERN DÜŞÜNCEDE KÖTÜLÜK/S. Neiman Ë ÖLÜM VE ZAMAN/E. Lévinas Ë GÖRÜNÜR DÜNYANIN EŞİĞİ/K. Silverman Ë BAKUNIN DEN LACAN A/S. Newman Ë ORTAÇAĞDA ENTELEKTÜELLER/J. Le Goff Ë HAYAL KIRIKLIĞI/Ian Craib Ë HAKİKAT VE HAKİKATLİLİK/B. Williams Ë RUHUN YENİ HASTALIKLARI/J. Kristeva Ë ŞİRKET/J. Bakan Ë ALTKÜLTÜR/C. Jenks Ë BİR AİLE CİNAYETİ/M. Foucault Ë YENİ KAPİTALİZMİN KÜLTÜRÜ/Richard Sennett Ë DİNİN GELECEĞİ/Santiago Zabala Ë ZANAATKÂR/Richard Sennett Ë MELEZLİĞE ÖVGÜ/Michel Bourse Ë SERMAYE VE DİL/Christian Marazzi Ë SAVAŞ OYUNLARI/Roger Stahl Ë BİR İDEA OLARAK KOMÜNİZM/Alain Badiou & Slavoj Žižek Ë NİHİLİZM/ Bülent Diken Ë MADDESİZ/André Gorz Ë BİLGİNİN ARKEOLOJİSİ/M. Foucault Ë TÜKETİM TOPLUMU, NEVROTİK KÜLTÜR ve DÖVÜŞ KULÜBÜ/H. Övünç Ongur Ë ANTİKAPİTALİZM/Jeremy Gilbert Ë ÇALIŞMAK SAĞLIĞA ZARARLIDIR/Annie Thébaud-Mony Ë BERABER/Richard Sennett Ë HAYATIN ANLAMI/Terry Eagleton Ë DUYURU/Michael Hardt-Antonio Negri Ë KÜRESELLEŞMENİN SONU MU?/Arif DirlikË İSYAN PAZARLANI- YOR/ Joseph Heath&Andrew Potter Ë VAMPİRİN KÜLTÜR TARİHİ/ Gülay Er Pasin Ë TUHAF ALAN / Burcu Canar Ë ÜTOPYA / Nilnur Tandaçgüneş Ë AKIL HASTALIĞI VE PSİKOLOJİ / Michel Foucault Ë İŞLETME HASTALIĞI- NA TUTULMUŞ TOPLUM / Vincent de Gaulejac

5 Her yıl 31.1 milyar, her gün 85.2 milyon Her saat 3.5 milyon, her dakika in anısına ve İlk okurum Mary Daly nin ( ) anısına: Kendimizi güvende hissettiğimiz dünyaların kapısını o araladı.

6

7 Hakkından feragat etmek ne şimdi mümkün ne de ilerde mümkün olacak. Böyle bir şey edebiyatta mümkün olsaydı o zaman da iyi bir şey olmazdı. Gelecek kuşağın rahata ermesi için bu kuşak elini taşın altına koymak zorunda. Sırf bizim sayemizde bir şeylerin değişemeyeceğini ben de biliyorum. Bazı parçalar, paragraflar, belki bir sayfa: Daha fazlası değil ama. ( ) Benim gördüğüm kadarıyla insan ruhu, öyle bir an geliyor ki, sil baştan diyor. Şimdi o anlardan birindeyiz. O yüzden kimse bütün resmi kolay kolay göremez. En keskin görüşlü olanımız bile anca bir burnun ucunu, bir omzun suretini, kıvrılıp giden bir şeyi, yani hep hareket halinde olanı fark edebilir. Ben yine de o bir anda görünüp kayboluvereni yakalamanın en iyisi olacağı kanaatindeyim. -Virginia Woolf tan Gerald Brenan a Noel Hayvanların ölü bedenlerini nasıl kullanacağımızı öğrendiğimiz gibi öfkeyi nasıl kontrol edeceğimizi de öğrendik. Yara bereydi, dayaktı, değişimdi derken sağ kaldık ve büyüdük. Angela Wilson ın deyişiyle, yola devam ediyoruz. -Audre Lorde The Uses of Anger: Women Responding to Racism Söyle bakalım Stella, bir sonrakini çekerken temize, Aynı ciddiyetle bağlı kalacak mısın metne? -Jonathan Swift Şiirlerini derleyen Stella ya

8

9 İçindekiler Türkçe Baskıya Önsöz...13 Etin Cinsel Politikası nın Yirminci Yıl Baskısına Önsöz...19 Onuncu Yıl Baskısına Önsöz...29 İlk Baskıya Önsöz...47 Nellie McKay in Sunuşu: Feministlerin Mizah Anlayışı Yoktur...57 Teşekkür...65 BİRİNCİ KISIM Etin Ataerkil Metinleri 1. Etin Cinsel Politikası...75 Erkek Kimliği ve Et Yeme...77 Et: Erkeğe Mahsus...80 Etin Irksal Politikası...83 Et Kraldır...86 Et Yemenin Eril Dili...89 Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği/Tür Eşitsizliği...90 Bitki : Kadınsı Edilgenliğin Simgesi?...92 Et Ataerkinin Bir Simgesidir Hayvanlara Tecavüz Edilmesi, Kadınların Kesilmesi...97 Kayıp Gönderge Kadınlar ve Hayvanlar: Örtüşen ama Kayıp Olan Göndergeler Irkçılık ve Kayıp Gönderge Cinsel Şiddet ve Et Yeme Nesneleştirme, Bölümlere Ayırma ve Tüketme Döngüsü Mecazen Et Tüketmek Bölümlere Ayrılmanın Atlanması Maskelenmiş Şiddet, Susturulmuş Sesler Maske Olarak Dil Yanlış Adlandırma Kaynaşık Baskılar Gerçek Anlamda Düşünmek Susturulmuş Sesler Yeni Adlandırma Söz İnsanı Yarattı Pisagor un Öğretileri Vejetaryen Karşı Çıkış Edebiyatı...171

10 Vejetaryen Söz İnsanı Yarattı Savaş Düzenine Sokulmuş Sohbetler Etin Öyküsü İKİNCİ KISIM Zeus un Midesinden 5. Paramparça Metinler, Paramparça Hayvanlar Parçalarına Ayırmanın Tanımı Joseph Ritson: Vejetaryenliğin Muhafızı Gerçek Anlamı Yazmak; Vejetaryenliği Yazmak Vejetaryen Sözü Taşımak Frankenstein ın Vejetaryen Canavarı Kapalı Çemberler ve Vejetaryen Bilinci Romantik Vejetaryen Sözü Taşımak Susturulmuş Anlamları Deşifre Etmek Feminizm, I. Dünya Savaşı ve Modern Vejetaryenlik Savaşın Cinsel Politikası I. Dünya Savaşı: Vejetaryenliği Modernleştirmek Kadın Edebiyatı ve Genişletilmiş Cephe Vejetaryenliğin Altın Çağı ve Kadın Edebiyatı Anlatısal Sekte Vurma Stratejisi Hâkim Görüşlerin Üstesinden Gelmek ÜÇÜNCÜ KISIM Pilav Ye, Kadınlara İnan 8. Vejetaryen Bedenin Bozunumu Vejetaryen Bedeni Tanımlamak Eleştirel Bozunumlar Cinsellik ve Vejetaryen Beden Et Fobisi? Vücut Bulan Meramlar Feminist-Vejetaryen Eleştirel Kuram Feminizmin ve Vejetaryenliğin Tarihini Yeniden Yapılandırmak Vejetaryen Arayış Vejetaryen Anlam ve Edebiyat Eleştirisi Vejetaryen Bedenin Feminist-Vejetaryen Yorumuna Doğru Sonsöz: Ataerkil Tüketimin İstikrarını Bozma Kaynakça Yirminci Yıl Kaynakçası Dizin...381

11 Çevirmenin Önsözü Merhaba. Oldukça uzun ve incelikli bir çeviri sürecini geride bıraktık. Bu önsözü, yalnızca çeviriye dair bazı teknik bilgiler vermek için yazıyoruz. Çevirmekte zorlandığımız bazı sözcükler olduğunu itiraf etmemiz gerekir. Zaman zaman da okurun metnin aslında geçen sözcüğü bilmesinin, konuyu kendi başına araştırabilmesi bakımından daha yararlı olacağını düşündük. Bu gibi gerekçelerle kimi sözcüklerin İngilizce metindeki karşılıklarını çevirmenin notu (ç.n.) şeklinde sayfanın altına yerleştirdik. (ç.n.) ve (y.h.n.) diye belirtilen notları kitabın Türkçe baskıya hazırlanması sürecinde düzeltmen ve çevirmenler olarak

12 biz ekledik. Bunların dışında kalan numaralandırılmış dipnotlar ise yazar Carol J. Adams a aittir. Bu kitabın bazı kısımları İngilizce ye yerleşmiş cinsiyetçi veya türcü deyimleri ifşa etme amacı taşıyor. Bu gibi durumlarda İngilizce deyimleri Türkçe metinde aynen bıraktık ve yanına köşeli parantez açarak tam karşılığı varsa onu yazdık. Tam karşılığı yoksa birisi birebir karşılığı diğeri ise anlamsal karşılığı olan iki öneriyi yerleştirdik. Metnin içindeki italik sözcüklerin, tırnak işaretlerinin ve parantezlerin büyük çoğunluğu yazara aittir. Biz metnin içine, anlaşılırlığı güçlendirmek adına yer yer ekleme yapma gereği duyduğumuzda bunu köşeli parantezle ilettik. Birincil hedefimiz, olabildiğince fazla kişi tarafından kolayca anlaşılabilecek bir metin oluşturmaktı. Bu yüzden yeri geldiğinde bir sözcüğün Türkçe si mevcut olmasına rağmen Türkçe de daha sık kullanılan yabancı karşılığını, yeri geldiğinde ise bir sözcüğün yabancı karşılığı kimi kesimler tarafından daha çok bilinmesine rağmen herkes anlayabilsin diye Türkçe sini seçtik. Dernek veya yer isimlerini çok oturmuş bir Türkçe si olmadığı sürece orijinal isimleriyle bıraktık. Kitap isimleri ise kitaplar Türkçe de yayınlanmış ise ilk göründüğü yerlerde orijinal isimleriyle, sonra Türkçe leriyle anıldı. Türkçe leri yok ise metin boyunca orijinal isimleriyle anıldılar; ancak konuyla çok yakın ilişkili bulduğumuz Türkçe si olmayan kimi kitapların adlarının Türkçe karşılıklarına köşeli parantez ile yer verdik. Sürçülisan ettiysek affola. Güray Tezcan (Londra) Mehmet Emin Boyacıoğlu (Ankara) Nisan

13 Türkçe Baskıya Önsöz The Sexual Politics of Meat [Etin Cinsel Politikası] 1990 da İngilizce olarak yayımlandı ve o zamandan beri birçok dile tercüme edildi. Türkçe ye yapılan bu yeni çeviri beni çok memnun etti. Kitabım ilk basıldığında, onu bugün Türkçe ye çeviren iki kişiden biri bir, diğeriyse iki yaşındaydı! Geçen onca yıla rağmen kitabım tüm dünyada ve tabii ki Türkiye de geçerliliğini sürdürüyor; çünkü tahlil ettiği kültür hâlâ gelişmeye devam ediyor. Et yemenin erkek egemenlikle ilişkili olduğunu, kadınlar ile insan olmayan hayvanların benzer ve birbirine bağlı şekillerde konumlandırıldığını iddia ediyorum. Etin cinsel politikasının yemek kitaplarında, filmlerde ve romanlarda, felsefi önerme- 13

14 Etin Cinsel Politikası lerde ve reklamlarda etkin olduğunu fark ettim. Şimdi de şu soruyu sorabiliriz: Etin cinsel politikası Türkiye kültürünün neresindedir? Çevirmenlerim bu soruyu cevaplamama yardımcı oldu ve beni belli örneklere yöneltti. Türkiye nin çokkültürlü bir imparatorluğun (Osmanlı İmparatorluğu) ardılı olmasından mütevellit çeşitli etnik ve dini gruplara evsahipliği yaptığını ve yekpare bir kültürün hüküm sürmediği bu ülke hakkında fazlaca genelleyici çıkarımlar yapmadan önce dikkatli olunması gerektiğini bana hatırlattılar. Kültürel asimilasyon, şiddetli baskı ve güncel insan hakları ihlalleri ile şekillenen bir tarihle karşı karşıyayken kafamızda şöyle bir soru belirebilir: Neden etin cinsel politikası? Bu kitapta tartışmaya açılan şiddetin Türkiye tarihi ve kültürü ile ilişkisi ne? Toplumsal cinsiyet ile yemek kültürü arasında değişmez bir ilişki olduğu iddia edilebilir mi? Hayır. Zaten Etin Cinsel Politikası nın amacı da bu değil. Etin Cinsel Politikası, kimi çağrışımların mevcut tahakkümü nasıl güçlendirdiğini inceleyerek çok yönlü, birbirine kenetlenmiş baskı biçimlerini dikkate almak için bir metodoloji öneriyor. Şiddeti kıymetli addeden hâkim kültüre muhalif olmanın bir yolunu sunuyor. Seçkin bir askeri zümre tarafından kurulan ve askerlik yapmanın her erkek için zorunlu olduğu bir ülke olan Türkiye nin devlet politikası, tüm erkeklerin devlet ruhsatlı şiddetle yetkilendirildiği bir ortam yaratıyor, ataerkil değerlerin egemenliğini sürdürmesine olanak veriyor. Bu durumun sonuçlarını namus adı altında işlenen kadın cinayetlerinde olduğu gibi LGBT bireylere yönelik nefret suçlarında (ve özellikle trans bireylerin öldürülmesinde) görmek mümkün. Birçok başka ülke gibi Türkiye de de cinsel taciz ve tecavüz vakaları oldukça yaygın. Etin Cinsel Politikası nda yalnızca kadınlara değil, egemen olmayan bütün diğer insanlara ve hayvanlara yönelik cinsel şiddet ile kötü muamele arasında bir bağıntı olduğunu savunuyorum. Türkçe deki mal kelimesi (eşya, mülk gibi anlamlarının yanı sıra) hem kırsal lehçelerde büyükbaş hayvan hem 14

15 15 Carol J. Adams de kent argosunda iffetsiz kadın anlamına geliyor. Türkiye de hâkim erkek kültürü, erkeksi olmayan varlıkların arasındaki çağrışımı onları aşağılamak için kullanarak bu kelimenin çift anlamlılığını suistimal ediyor. Mala vurmak veyahut ete gitmek kulağa büyükbaş hayvanlar ile ilgiliymiş gibi gelse de aslında seks işçileriyle birlikte olmak demek. Kadınbudu köfte adında bir yemeğin varlığı ve bir peynir çeşidi olan kaşar ın hafifmeşrep kadın anlamında kullanılması da cabası... Kadınlar ve insan olmayan hayvanlar arasındaki bir diğer ilişki de doğurganlıkları üzerindeki denetim. Türkiye son on yıldır muhafazakâr bir siyasi parti tarafından yönetiliyor. Bu on yıl boyunca birçok kadın düşmanı yasa çıkarıldı. Kadın Bakanlığı diye bilinen Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı na dönüştürüldüğünde, bu isim değişikliği aynı zamanda bir odak kaymasının da ilanıydı. Hükümet tarafından kürtajı bir suç haline getirme çabaları sürüyor. (Kürtajı erişilemez ve yasa dışı bir şey yapmak, yok olacağı değil yalnızca kadınlar için daha tehlikeli bir hal alacağı anlamına gelir.) Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, evli çiftlere en az üç çocuk sahibi olmalarını öğütlemeye devam ediyor; çünkü Türkiye nin daha genç bir nüfusa ihtiyacı var ve bu hedef ancak kadının ömrünün önemli bir kısmında eve kapanmasıyla mümkün oluyor. Yakın zamanda Uluslararası Af Örgütü Türkiye: İfade Özgürlüğünün Tam Zamanı adlı bir rapor yayınlayarak Türkiye yi muhalif olmayı suç olmaktan çıkarmaya davet etti. Yayınlanan doküman şöyle açıklıyordu: Türkiye de ifade özgürlüğü tehdit altında. Her yıl siyasi aktivistler, insan hakları savunucuları, gazeteciler, avukatlar ve diğerleri aleyhinde hukuku istismar eden yüzlerce kovuşturma açılıyor. Bu kovuşturmalar bugün Türkiye nin en köklü insan hakları sorunlarından birini temsil ediyor. Bu tür davalar genellikle, devleti eleştiren veya hassas meseleler hakkında resmi görüşün aksi fikirler ifade eden kişiler aleyhinde açılıyor.

16 Etin Cinsel Politikası Mesele hayvancılığa geldiğinde Amerika Birleşik Devletleri de duruma muhalefet eden aktivistleri hedef alıyor. Birleşik Devletler de hayvan özgürlüğü aktivizmine yönelik baskıcı tepkiler her geçen gün daha da yaygınlaşıyor. Eyaletler birer birer ag-gag kanunları * adı verilen yasaları geçiriyor. Bu yasalar büyük, endüstrileşmiş ziraat tesislerinde (yani evcilleştirilmiş hayvanların öldürülüp ete dönüştürülmeden önce ya da benim dişilleştirilmiş protein diye adlandırdığım şeylerin üretirlerken hapsedildiği yerlerde) olup bitenleri fotoğraf veya video çekerek belgelemeyi yasa dışı hale getiriyor. Birçok aktivist bu yerlerde yapılanları kayıt altına alabilmek için buralarda müstear isimlerle işe girmişti. Bu ag-gag kanunları, tesislere girebilmek için iş arıyormuş gibi yapmayı dahi yasaklıyor. Etin Cinsel Politikası nda kayıp gönderge sistemi fikrini ortaya atıyorum. Et, yumurta ve süt ürünleri üretimi yoluyla hayvanlar kayıp hale getiriliyor. Bireyler olarak, canlı varlıklar olarak ortadan kayboluyorlar. Devletler ag-gag kanunları aracılığıyla endüstrileri kolluyor ve kayıp gönderge sistemini ayakta tutuyor. Bunun yanı sıra, hayvan hakları aktivizminin bazı biçimleri (2006 da National Cattlemen s Beef Association [Ulusal Sığır Yetiştiricileri Birliği] gibi gruplar ile Pfizer ve GlaxoSmithKline gibi büyük ilaç şirketlerinin talebiyle geçen Animal Enterprise Terrorism Act [Hayvancılık Teşebbüsleri Terörizm Yasası] yardımıyla) eko-terörizm addediliyor. Hayvanları korumanın Amerika Birleşik Devletleri nde iç güvenliğini tehdit etmek olarak gösterilmesi, hak mücadelelerinde geriye gidişten başka bir şey değildir. Bir Amerika Birleşik Devletleri Adalet Bakanlığı araştırması, hayvan hakları aktivistlerini takip etmek için kullanılan kaynakların boşa harcanmış olduğu, organize suç örgütlerinden gelebilecek yüksek seviyede risk yerine düşük seviyede risk oluşturan bu tür aktivitelere mesai harcandığı tespitini yapıyor. * Ag-gag laws: Tarım, çiftçilik, ziraat anlamındaki agriculture kelimesinin ilk hecesi ile hem gizli kamera şakaları için kullanılan hem de birisinin ağzını tıkayıp onu susturmak manasına gelen gag sözcüğünün bir araya getirilmesiyle oluşturulan bir tamlama. (ç.n.) 16

17 Carol J. Adams Türkiyeli okurlar bir süredir Peter Singer, Tom Regan ve Gary L. Francione gibi hayvan hakları yazarlarının çalışmalarını Türkçe çevirilerinden okuma imkânına sahipti. Ancak Etin Cinsel Politikası Türkçe literatürde feminizm ile hayvan hakları arasındaki köprüyü kuran ilk örnek... Güray Tezcan a ve Mehmet Emin Boyacıoğlu na kitabımı çevirmek için verdikleri titiz emek için teşekkür ediyorum. Kitabımın Türkçe baskısını çeviren iki bireyin de etin cinsel politikasının kendi kültürlerindeki yansımasının önemini kavrayan erkekler olması beni ayrıca cesaretlendiriyor. Cinsiyetçilikten ve türcülükten özgürleşmiş ilişkileri özenle kurmanın tohumları Türkçe de mevcut. Bunu cinsiyetli zamirlerin olmayışında görmek mümkün. Üçüncü tekil şahıs zamiri olan o hem kadına hem de erkeğe işaret etmek için kullanılabiliyor; göndergesi erkek ya da dişi bir hayvan, hatta Tanrı bile olabiliyor. Türkiye de hayvan özgürlüğü için çalışma yürüten ve ayrımcılığın her türüyle mücadele eden çeşitli topluluk ve dernekler var. Yeryüzüne Özgürlük Derneği, Vegan Kolektif ve Bağımsız Hayvan Özgürlüğü Aktivistleri, hem feminizmi hem de veganlığı savunuyor. Bu gruplara feminist-vejetaryen eleştirel kuramın Türkiye de tabandan gelen hareketler aracılığıyla ifade imkânı bulabileceğini anladıkları için teşekkür etmek istiyorum. Gelin, şiddetin her biçimini engellemek için çalışalım. Gelin, şiddet orucu ve vegan ziyafeti başlatalım. Bir araya gelelim ve aşureyi paylaşalım. Hâkim kültürün değer yargılarını tersyüz edip ölüme değil yaşama değer verelim. Gelin pilav yiyelim ve kadınlara inanalım. Carol J. Adams 17