IBRAM IUSEIN ESTE CANDIDATUL U.D.T.R. LA PARLAMENTUL ROMÂNIEI

Transkript

1 - Septembrie / Eylül 2004 pagina / sayfa 16 DIRECTOR OSMAN FEDBI Redactor-şef ERVIN IBRAIM ÇOCUKLARIMIZA... TAMAMLA ATASÖZÜ Sevgili çocuklar, sizlere eğlenmek için aşağıdaki tamamlanmamış atasözleri veriyoruz: Akıl ile satılmaz. Baba borcu ödenmez. Çürük basma. Damla göl olur. Fazla para delmez. Kabul edilmeyecek duaya deme. Yukarda aynı gibi görünen altı resimden ikisi diğerlerinden farklı. Bu resimleri bulabilir misiniz? Secretar de redacþie: Asan Murat Secretar tehnic: Omer Minever Colectiv redacþional: Abdula Gülten, Vildan Bormambet, Firdes Veli, Iomer Subihan A: A A A A E: E E E E I: I I I İ: İ İ İ O: O O U: U SONBAHAR İşte geldi sonbahar, Havalar iyice soğudu Bak, ağaçlar ve otlar, Artık sarardı ve soldu. Yollar sanki bir halı, Hayret içinde insanlar, Renklere bürünmüş yalı, Kışa hazır ormanlar. Bak ne güzel sonbahar, Yağıyor sisli yağmurlar, Hava her gün bulutlu, Olsun, insanlar çok mutlu. Adresa de corespondenţă: B-dul Tomis nr. 99, bl. S0, ap. 3 Constanţa Tel./Fax: hakses@1a.ro Tehnoredactare computerizată în sediul U.D.T.R. Tehnoredactor: Fârtat Cicero HARF AVI... Şablonda gördüğünüz gibi, sessiz harflerin aralarında bulunan boşluluklara aşağıdaki olduğumuz sesli harfleri yerleştirerek kelime üretmeniz gerekiyor. N E S İ L H R Z Ç L K T V K R M T B R Ş S B N Y Ş L Ç Ç K F K R Elis Bürcan (Bulgaristan) Tiparul executat de: s.c. Xpress Promotion s.r.l. Constanþa I.S.S.N Anul VI 2004, Nr. 9 (111) VOCEA AUTENTICĂ SEPTEMBRIE / EYLÜL ROMANYA TÜRK DEMOKRAT BİRLİĞİNİN YAYIN ORGANIDIR PERIODIC BILINGV AL UNIUNII DEMOCRATE TURCE DIN ROMÂNIA EDITAT CU SPRIJINUL CONSILIULUI MINORITĂŢILOR NAŢIONALE IBRAM IUSEIN ESTE CANDIDATUL U.D.T.R. LA PARLAMENTUL ROMÂNIEI Conferinţa Naţională a U.D.T.R. din 21 august 2004 l-a desemnat cu o majoritate covârşitoare pe d-nul Ibram Iusein drept candidat al Uniunii Democrate Turce din România la Camera Deputaţilor. Prezentăm în acest număr CV-ul candidatului nostru. Curriculum Vitae 1. Nume:...Ibram 2. Prenume:...Iusein 3. Data şi locul naşterii: Cetăţenie:...română 5. Naţionalitate:...turcă 6. Stare civilă:...căsătorit 7. Studii: Facultatea de Drept, Universitatea Ecologică, Bucureşti studii postuniversitare, Management general, Universitatea de Medicină şi Farmacie, Iaşi 8. Locul de muncă actual şi funcţia: Registrul Auto Român-expert tehnic 9. Activitate în cadrul U.D.T.R.: membru activ al filialei Tulcea U.D.T.R. din 1993 preşedinte al filialei Tulcea a U.D.T.R. din 1995 vicepreşedinte U.D.T.R. din 1999 preşedinte interimar U.D.T.R. în anul 2001 reprezentant U.D.T.R. la Plenarele Consiliului Minorităţilor Naţionale Îi dorim d-lui Ibram Iusein mult succes în alegeri şi facem un apel la toţi etnicii turci să-l susţină la alegerile din noiembrie a.c. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK Kompozisyon Yarışması Aşağı Tuna Araştırma, Geliştirme, Eğitim ve Kültür Merkezi ile RDTB - Galati derneğinin TUNA MEKTUPLARI dergisinin tarafından 20 yy. ünlü devlet ve siyaset adamı, Mustafa Kemal Atatürk kompozisyon konulu bir yarışma açılmıştır. Büyük devlet ve siyaset adamı Mustafa Kemal Atatürk üzerine şimdiye kadar Romanya da kapsamlı bir çalışma yapılmamış olması, bu yarışmanın asıl gerekçesinini teşkil etmektedir. Araştırma yarışmasının jurisi aşağıdaki isimlerden meydana gelmektedir. A. JURİ Sayın Serap Ataay - T.C. Köstence Baºkonsolosu Prof. Ibraım Ervın - Köstence Celal Firdes - Köstence Viktor Cilinca - gazeteci - Galati Gafar Serin - Köstence Düzenleyen Komite üyeleri Gülten Abdullah Nazare Lica B. ÖDÜLLER 1. Bisiklet 2. Saat 3. Volkmen Mansyon: 20 mensyon C. YARIŞMA ŞARTNAMESİ 1. Kompozisyon yarışması isteyen 7.ve 8. sınıf öğrencileri, herkese açıktır. 2. Kullanılan lisan Römence veya Türkçe olacaktır. 3. Çalışmalar bilgisayar yazılımlı olacak 4. Yarışmaya katılacak kompozisyon en geç 29 Ekim 2004 tarihine kadar Tuna Mektupları yayınına ulaştırılması gerekmektedir. ( Galati, Micro 20, Bl.K, ap.134, sc.4, ROMANIA) 5. Yarışmada dereceye giren eserler kitap olarak da yayınlanabilecektir. 6. Çalışmalar dereceye girsin veya girmesin iade edilmeyecektir. 7. Son müracat 29 ekim Yarışmanın açıklama töreni 10 Kasım 2004 Yer: Köstence Kütüphanesi

2 - Septembrie / Eylül 2004 pagina / sayfa 2 pagina / sayfa 3 CONGRESUL TINERILOR TURCI - ED. XI În perioada 4-11 septembrie, în Constanţa, au avut loc lucrările celui de-al XI Congres al Tinerilor din Lumea Turcă. Deschiderea festivă a avut loc duminică, 5 septembrie, la Casa de Cultură a Sindicatelor, în prezenţa mai multor personalităţi, printre care amintim: Cristian Jura- Secretar de Stat în cadrul Departamentului pentru Relaţii Interetnice din cadrul Guvernului României, Gheorghe Martin- Prefectul jud. Constanţa, Omer Zeytinoğlu - Ambasadorul Turciei la Bucureşti, Serap Ataay- Consulul General al Turciei la Constanţa, Bagîş Şahinghirai, Muftiul Cultului Musulman din România, din partea conducerii U.D.T.R. Osman Fedbi Preşedinte, Hasan Ali Karasar Preşedinte D.T.G.B., Kerim Unal- Secretar general adjunct Türk Ocakları. Luni, 6 septembrie, s-a desfăşurat simpozionul cu tema Islamul, religie a păcii: lupta împotriva terorismului şi tolernaţa între religii în secolul XXI. Lucrările au fost conduse de Dl. Hasan Ali Karasar, preşedinte D.T.G.B. În sala unde s-a desfăşurat simpozionul a fost amenajat un stand, unde reprezentanţii tuturor organizaţiilor au avut posibilitatea să-şi expună publicaţiile: cărţi, reviste, pliante, ziare. Dl. Kerim Ünal, secretar general adjunct al Türk Ocaklarý, a deschis lucrările simpozionului. Încă o dată, aşa cum ne-a obişnuit, D-ra Serap Ataay, Consul General al Republicii Turcia la Constaţa a fost printre noi, delegaţii şi voluntarii acestui Congres, ascultând cu atenţie fiecare vorbitor. Cuvântările au fost scurte, clare, la obiect cu tema discutată, fără să plictisească auditoriul, atât în limba turcă, puntea de legătură între participanţi, cât şi în limba rusă. La dorinţa majorităţii, lucrările simpozionului s-au defsăşurat fără pauză, dovada faptului că discuţiile nu au fost plictisitoare, dimpotrivă, au captat atenţia tuturor. Printre invitaţi s-a aflat şi Dl. Ahmet Erdem, ataşatul pe probleme de religie din cadrul Consulatului General al Republicii Turcia la Constanţa şi, având în vedere tema, nu a putut sta deoparte şi a provocat aplauzele ascultătorilor prin cuvintele sale. De asemenea, din partea U.D.T.R. a luat cuvântul şi D-na Abdula Ghiulten, care a prezentat traducerea cărţii Papucii lui Mahmut un model de toleranţă între religii. continuare în pag. 14 DÜNYA TÜRK GENÇLERİ Asan Murat, R.T.D.B. Genel Başkan Yardımcısı, Köstenceye Türk Dünyasından Gelen Gençlere Mesaj Romanya ya, Köstence şehrimize hoş sefa geldiniz. Romanya Demokrat Türk Birliği nin Genel Başkan Yardımcısı olarak sizleri şeref ile selamlıyorum ve tüm heyetlere başarı çalışmalar diliyorum. Gençler, siz almakta olduğunuz terbiye ve irfan ile, insanlık meziyetinin, vatan sevgisinin,fikir hürriyetinin en kıymetli sembolüsunuz. Dünya Türk gençleri, yükselen yeni nesil istikbal sizindir. Edebiyete akıp giden her senede Türk Dünyası Gençler günlerini ve kurultayını daha büyük şereflerle, saadetlerle, huzur ve refah içinde kutlanmasını gönülden dilerim. Sizler, yani Türk gençleri, doğru yolu takip edeceksiniz. Türk gençliği gayeye, yüksek ideallere durmadan, yorulmadan yürüyecektir. Dünya Türk gençleri, Türk dilimizi, İslam dinimizi, Türk geleneklerimizi, örf, adet, dini inançlarımızı sizler koruyacaksınız ve yaşatacaksınız. Türk Dünyası Gençlik Günleri ve Kurultayı, Romanya da, Köstence şehrinde olması bizim için büyük bir şeref sayılır. Bu vesile ile tüm gelen heyetlere hoş sefa geldiniz diyorum, ayrıca teşekkürler sunuyorum ve faaliyetlerinizde başarılar diliyorum. Teşekkürler, Asan Murat Bucureºtiul adoptã o Lege de sprijinire a românilor de pretutindeni La începutul lunii august, Guvernul României a prezentat la Mangalia proiectul de Lege privind sprijinul acordat românilor de pretutindeni. Delimitându-se explicit de modelul reprezentat de Legea maghiară a Statutului, proiectul românesc cuprinde numai drepturi culturale şi educaţionale care vizează păstrarea şi afirmarea identităţii etnice, lingvistice şi religioase a românilor de pretutindeni. Necesitatea acordării de către statul român a unui sprijin consistent destinat etnicilor români care trăiesc în afara graniţelor ţării, pe linia prezervării şi afirmării identităţii lor, constituie o chestiune de interes naţional, inclusiv în baza Constituţiei României (articolul 7 prevede obligaţia statului român de a asigura sprijinirea comunităţilor româneşti de pretutindeni), se arată în preambulul la proiectul de lege. Textul normativ a primit avizul de euroconformitate atât din partea Comisiei de la Veneţia (Consiliul Europei), cât şi de la Înaltul Comisar pentru Minorităţi Naţionale al OSCE. În strictă conformitate cu standardele europene şi internaţionale, acest proiect de lege cuprinde numai drepturi culturale şi educaţionale care vizează păstrarea şi afirmarea identităţii etnice, lingvistice şi religioase a românilor de pretutindeni. Legea nu include drepturi sociale sau economice, deoarece asemenea prevederi ar încălca normele internaţionale şi ar fi considerate o ingerinţă în afacerile interne ale statelor de cetăţenie ale etnicilor români. Sfera de aplicare a legii Legea reglementează: a) drepturile persoanelor de etnie română, precum şi ale celor care aparţin filonului cultural românesc, din afara graniţelor României, având ca scop menţinerea, promovarea şi dezvoltarea identităţii culturale, entice, lingvistice şi religioase a românilor din străinătate. b) atribuţiile autorităţilor competente din România. Românii de pretutindeni vor beneficia de drepturile conferite de viitoarea lege, pe baza îndeplinirii următoarelor criterii: a) declara, pe baza voinţei liber exprimate, în condiţiile prevăzute de Convenţia - cadru privind protecţia minorităţilor naţionale, că îşi asumă identitatea culturală română, indiferent de denumirea folosită în statul de cetăţenie/reşedinţă pentru desemnarea minorităţii respective, b) posedă cunoştinţe de limbă română corespunzătoare, c) este membru al unei organizaţii reprezentative a românilor din străinătate, dacă există. Legea prevede: dreptul de a beneficia de acces gratuit în România în instituţiile publice de cultură, monumente istorice, sit-uri de patrimoniu; dreptul de a studia în România şi de a beneficia de facilităţile aferente la toate nivelurile şi formele de învăţământ; dreptul de a solicita şi obţine, prin concurs, burse de studiu şi facilităţile aferente în România, la toate nivelurile şi formele de învăţământ; Nr. crt Numele şi prenumele dreptul de a participa la strategii de perfecţionare în România şi de a beneficia de facilităţile aferente pentru cadrele didactice; dreptul de a participa la Congresul Românilor de Pretutindeni; dreptul de a obţine vize gratuite pentru participarea la activităţi având ca scop menţinerea şi dezvoltarea identităţii culturale, etnice, lingvistice şi religioase, organizate în România; dreptul de a solicita şi obţine sprijinul statului român pentru construcţia sau renovarea de lăcaşe de cult în statul de reşedinţă; dreptul de a solicita şi obţine sprijinul statului român pentru construcţia sau renovarea de instituţii educaţionale cu predarea în limba română în statul de reşedinţă; dreptul de a solicita şi obţine sprijin pentru editarea de publicaţii şi realizarea de producţii audio-vizuale în limba română, precum şi pentru crearea de instituţii mass-media proprii; dreptul de a solicita şi obţine sprijinul autorităţilor române pentru a beneficia de manuale, cărţi de specialitate, beletristică, publicaţii şi alte materiale editate sau pe support electronic în limba română; dreptul de a solicita şi obţine sprijinul statului român pentru susţinerea manifestărilor culturale, artistice şi religioase ale românilor de pretutindeni, a învăţământului în limba română, precum şi pentru funcţionarea organizaţiilor culturale ale românilor de pretutindeni şi pentru alte activităţi legate de obiceiurile şi tradiţiile acestora; Un element esenţial al Legii îl reprezintă organizarea Congresului Românilor de Pretutindeni, sub egida Parlamentului României, anual, în România sau în străinătate. Totodată, a fost decisă şi constituirea Consiliului Românilor de Pretutindeni, având personalitate juridică şi caracter permanent. Modul de organizare şi funcţionare a Consiliului se stabileşte de către Congresul Românilor de Pretutindeni, cu avizul conform al Biroului Permanent al Camerei Deputaţilor. Consiliul Românilor de Pretutindeni acordă consultanţă şi asistenţa instituţiilor guvernamentale de profil, cu care colaborează la realizarea şi aplicarea programelor destinate comunităţilor româneşti. Am urmărit să conturăm astfel un cadru instituţional menit să reglementeze atât colaborarea instituţiilor statului român cu etnicii români de pretutindeni, astfel încât aceştia să beneficieze de sprijin real pentru păstrarea şi afirmarea propriei identităţi, cât şi implicarea nemijlocită a românilor de pretutindeni în luarea deciziilor şi implementarea proiectelor care îi privesc în mod direct, se mai arată în explicaţiile la proiectul de lege. Autoritatea competentă din România pentru aplicarea prevederilor acestei legi este Departamentul pentru Românii de Pretutindeni. Pe baza de parteneriat instituţional, Ministerul Afacerilor Externe, Ministerul Educaţiei şi Cercetării, Ministerul Culturii şi Cultelor şi alte instituţii din România cu competente în materie vor acorda tot sprijinul necesar pentru implementarea rapidă şi eficientă a prevederilor acestui act normativ. COMISIA NAŢIONALĂ DE SPECIALITATE LIMBA ŞI LITERATURA TURCĂ Titlu ştiinţific Grad didactic Funcţia în comisie Instituţia de învăţământ Judeţul 1 BAUBEC AGIEMIN...Conf.univ.dr...Preşedinte...Universitatea Bucureşti...Ilfov 2 ALI LEMAN...Lector univ...vicepreşedinte...m.e.c.t...ilfov 3 ENE ULGEAN...Prof.def...Membru...Şc.Valu Traian...Constanţa 4 GELAL FIRDES...Prof.gr.I...Membru...Şc.nr.12Constanţa...Constanţa 5 IBRAIM ERVIN...Prof.def...Membru...Şc.nr.12 Constanţa...Constanţa

3 - Septembrie / Eylül 2004 pagina / sayfa 4 pagina / sayfa 5 INFLUENÞA LIMBII TURCE De la bun început, trebuie să facem precizarea că acest studiu izvorăşte din necesitatea de a acoperi un domeniu atât de puţin explorat de lingviştii români, acela al influenţei limbii turce asupra limbii române. Din păcate apriorismul a constituit şi constituie în continuare o barieră în calea cercetării aprofundate şi temeinice a întrepătrunderilor lingvistice româno-turce din spaţiul atât de complex al Balcanilor, spaţiu din care facem parte cel puţin parţial din punct de vedere istoric, geografic, al culturii şi civilizaţiei. Studiul nostru se îndreaptă exclusiv asupra influenţei limbii turce asupra graiurilor din Dobrogea şi Muntenia. Am pornit la realizarea acestui întreprinderi temerare în primul rând din motive de ordin ştiinţific. Dobrogea a fost leagănul unei civilizaţii înfloritoare încă din urmă cu două milenii, când primul val al populaţiei române s-a suprapus peste populaţia autohtonă daco-getică. Ulterior s-au aşezat sau doar au trecut pe aici diferite valuri de populaţii migratoare: slavi, ugro-finici, populaţii turcice. Muntenia a fost la rândul ei un leagăn de cultură şi civilizaţie care a fost în decursul istoriei strâns legat de Dobrogea, tărâm care a fost perceput mult timp ca aparţinând Munteniei sau în orice caz, foarte apropiat din toate punctele de vedere de acesta. Deşi nu a fost niciodată paşalâk turcesc, Muntenia a fost timp de secole în relaţie directă cu Imperiul Otoman şi implicit cu limba turcă. Studiul nostru încearcă să surprindă tocmai această influenţă a limbii turce asupra limbii române din Muntenia şi Dobrogea, modul în care au pătruns cuvintele turceşti precum şi diversele transformări fonetice care au precedat încadrarea lor în sistemul gramatical şi lexicologic al limbii române. caracteristici de ordin general ale influenţei limbii turce asupra limbii române Influenţa limbii turce asupra limbii române este considerată de majoritatea lingviştilor ca făcând parte din aşa-numită influenţă orientală adică a limbilor unor popoare altaice, influenţă care s-a exercitat începând din secolul al XIX-lea odată cu începutul incursiunilor repetate şi a aşezării (temporare) a acestor populaţii pe teritoriul ţării noastre. În urma contactului cu aceste populaţii turcice (cumanii, pecenegii, hunii, tătarii), nu au rămas urme semnificative. Dintre acestea, însă, trebuie să menţionăm că cele mai puternice sunt reprezentate de elementele de limbă tătară conservate până în zilele noastre, fie la nivelul limbii literare fie la nivel dialectal. Cea mai puternică influenţă orientală asupra limbii române a început odată cu venirea turcilor otomani în Peninsula Balcanică începând cu secolul al XVI-lea. Astfel timp de mai multe secole, limba turcă osmanlâe a exercitat o influenţă deosebit de puternică asupra graiurilor limbii române. Ţara Românească intră, începând cu 1391 după victoria otomană de la Kosovo sub suzeranitate turcească. Un secol mai târziu şi Moldova va intra sub dominaţie turcească, imediat după moartea lui Ştefan cel Mare. Deşi influenţa turcească asupra limbii române a fost mai mult politică, totuşi, indubitabil limba turcă a exercitat o puternică înrâurire asupra graiurilor româneşti. Termenii turceşti au pătruns în majoritatea provinciilor româneşti şi s-au generalizat consacrându-se în limba română literarară contemporană. Totuşi cele mai multe cuvinte turceşti pătrunse în perioada influenţei otomane, fie s-au pierdut fie s-au păstrat dialectal. Cuvintele turcesti s-au conservat cel mai bine în Moldova în timp ce în Muntenia aceleasi cuvinte s-au adaptat fonetic limbii române. Pentru a demonstra amplitudinea influentei turcesti în Provinciile Române trebuie sa mentionam ca în secolul al XIX-lea conform statisticii realizate de A. de Cihac 17,8% din vocabularul limbii române.este alcătuit din termenii turceşti. O altă statistică realizată de D. Macrea şi care are în vedere limba română contemporană din primele trei decenii ale secolului al XX-lea indică faptul că dintr-un total de cuvinte, 1889 sunt elemente turceşti adică aproximativ 4,36% din vocabularul limbii române. Datorită faptului că, aşa cum am arătat, influenţa turcească a fost mai mult politică, majoritatea termenilor turceşti au ieşit din circulaţie. Aceşti termeni se referă în special la domeniile politic, administrativ, militar, financiar etc. În studiul sau Influenta orientala asupra limbii si culturii române, Lazar Seineanu face precizarea, ca, turcismele din limba româna desemneaza în exclusivitate partea materiala a limbii, termenii abstracti lipsind aproape cu desavârsire ( aproape toate împrumuturile de această origine s-au marginit la partea materiala a limbii, s-au restrâns la sfera politicii ai artei militare, la nume de plante, de animale, de minerale, de locuinte, de îmbracaminte, de alimente, de meserii; la termenii de comert si industrie ). Prezenţi în număr restrâns în limba română, puţinii termeni abstracţi turceşti au şi ei o nuanţă de materialitate:belea exprimă mai degrabă o dificultate sau o afacere rea, berechet înseamnă fertilitatea vizibilă a pământului, habar e o grijă uşoară, huzur e pur şi simplu confortul vieţii, hatâr e o plăcere momentană etc. Din punct de vedere gramatical majoritatea absolută a cuvintelor turceşti din limba română aparţin categoriei substantivului doar o mică parte fiind adjective sau adverbe. Aceasta se datorează faptului, că, prin construcţie, limba română este o limbă flexionară în timp ce limba turcă intră în categoria limbilor aglutinante. În fine pentru a completa această scurtă descriere a principalelor caracteristici ale influenţei limbii turceşti asupra limbii române trebuie să precizăm că din punct de vedere geografic limba turcă a influenţat iniţial limba română literară din Ţara Românească (inclusiv Dobrogea) - ceea ce constituie de altfel şi subiectul pe care îl vom trata pe larg în studiul nostru - şi Moldova. Abia ulterior, odată cu secolul al XIX-lea şi cu modernizarea limbii noastre, elementele de limbă turcă vor începe să pătrundă prin intermediul limbii literare şi în Ardeal. CATEGORISIREA PE DOMENII Atlasul lingvistic pe regiuni Dobrogea şi Muntenia este structurat pe 4 domenii principale şi anume părţile corpului omenesc (I), familia (rude, naştere, căsătorie, moarte) (II), casa (părţile casei, mobilier, obiecte casnice) (III) şi curtea (IV). Prima observaţie care sare pregnant în evidenţă (după o analiză fie şi superficială a materialului dialectologic din N.A.L.R.- Muntenia şi Dobrogea) este faptul că elementele de origine turcă din limba română predomină în cadrul domeniului curţii şi mai ales în cel al casei, în timp ce în cadrul domeniului părţile corpului omenesc şi mai ales în cel al familiei elementele de limbă ASUPRA LIMBII ROMÂNE turcă sunt aproape inexistente. Acest fapt îşi are originea în relaţiile comerciale româno-turce, îndelung dezvoltate de-a lungul timpului în detrimentul relaţiilor intime sau de apropiere familială. O barieră în calea dezvoltării relaţiilor de natură intimă dintre români şi turci a constituit-o religia islamică a turcilor otomani care a împiedicat o convieţuire mai profundă dintre cele două popoare. Această convieţuire a fost însă una exemplară (cu precădere în Dobrogea) şi s-a bazat în primul rând pe respectul reciproc dintre cele două popoare. Aşa cum am subliniat mai sus cele mai multe elemente turceşti din graiurile româneşti vorbite în Muntenia şi Dobrogea sunt prezente în cadrul domeniului casei. Unele dintre acestea precum geam, sobă, chibrit, lighean, perdea au pătruns chiar şi în limba română literară contemporană în timp ce majoritatea sunt prezente doar dialectal în diferite localităţi din Muntenia şi Dobrogea. Printre acestea,,ceardac,,,uluc,,,bageac,,,ceanac,,,peşchir,,,doşeg,,,iastâc etc. Există şi cazuri (mai rar e drept) în care un cuvânt din limba română literară e denumit dialectal în diferite localităţi muntene şi dobrogene în două sau chiar trei variante turceşti (de exemplu,,geamlâc,,,parmaclâc şi,,duvar pentru cuvântul,,pridvor sau,,perdea,,,saia şi,,saivan pentru,,staul ). Concluzii Influenţa limbii turce asupra limbii române este, asa cum am încercat sa o prezentam si în aceasta lucrare, considerabila si de netagaduit. Studiul nostru care s-a sprijinit pe Atlasul Lingvistic Român pe Regiuni-Muntenia şi Dobrogea a urmărit exclusiv influenţa exercitată de limba turcă asupra Munteniei şi Dobrogei. Acest studiu are marele dezavantaj dar în acelaşi timp şi avantaj pentru că este realizat pe un teren necercetat, acela al întrepătrunderilor lingvistice româno-turce la nivel dialectologic. Dezavantajul, constă desigur în lipsa completă de materiale sau de lucrări de referinţă în acest domeniu. Acest fapt a fost însă compensat în bună măsură de satisfacţia pe care ţi-o oferă sentimentul de a descoperi noi fapte lingvistice, fapte care contrazic uneori puncte de vedere consacrate (din nefericire) în dialectologia românească. Aceste puncte de vedere, care minimalizează voit sau în necunoştinţă de cauză influenţa limbii turce asupra limbii române pot fi uşor demontate dacă ne aplecăm temeinic asupra materialului dialectologic existent în prezent în diversele Atlase Lingvistice care pot constitui excelente câmpuri de cercetare la nivel sincronic dar şi diacronic pentru cei doritori de cunoaştere ştiinţifică autentică. Această cercetare asupra fondului lexical al Munteniei şi Dobrogei reliefează câteva caracteristici de bază. Astfel, aşa cum am mai subliniat şi în subcapitolul,,categorisirea pe domenii elementele de origine turcă prezente în Atlasul lingvistic pe regiuni- Muntenia şi Dobrogea sunt frecvente în cadrul domeniilor strict materiale şi concrete ca acel al,,casei şi,,curţii. Acest fapt de limbă demonstrează cu prisosinţă puterea cu care cuvintele turceşti s-au impus atunci când a fost vorba de relaţiile de ordin material dintre turci şi locuitorii celor două provincii româneşti (între care una-dobrogea a fost inclusă vremelnic pentru o perioadă de câteva secole în cadrul sistemului administrativ al Imperiului Otoman ). Atunci însă când e vorba de domeniul,,părţile corpului omenesc elementele de origine turcă sunt extrem de rare iar atunci când acestea există au o conotaţie (în general) peiorativă. Aşa cum am mai subliniat şi în într-un capitol anterior, religia turcilor (necreştină) a constituit o barieră în calea relaţiilor familiale româno-turce (trebuie să precizăm că cele 2 comunităţi-română şi turcă au convieţuit în bună înţelegere în provincia Dobrogea însă această convieţuire s-a bazat şi pe dorinţa turcilor, aceea de a nu incomoda populaţia creştină). Acest fapt îşi găseşte concretizarea în plan lingvistic în lipsa oricărui termen turcesc în cadrul domeniului,,familiei. O altă concluzie, destul de interesantă ce reiese din analiza geografică a influenţei turceşti asupra limbii române în Muntenia şi Dobrogea este faptul că elementele turceşti sunt mai frecvente în cadrul Dobrogei decât în Muntenia. Acest fapt se datorează în bună măsură îndelungatei prezenţe turceşti în Dobrogea şi convieţuirii model dintre români şi turci pe acest spaţiu atât în perioada Imperiului Otoman cât şi după reintegrarea Dobrogei la Patria Mamă-România. coloniştii aromâni din Balcani, care s-au aşezat masiv în România şi special în Dobrogea după Mişcarea de Luptă a Popoarelor din Balcani împotriva prezenţei seculare otomane (ca o ironie a sorţii românii din sudul Dunării-aromânii şi-au pierdut toate drepturile etnice şi religioase după destrămarea Imperiului Otoman când noile state independente nu au mai recunoscut comunităţile româneşti din afara statului românesc). Aromânii, au fost supuşi din partea turcilor unei influenţe seculare mult mai profundă decât în cazul românilor din nordul Dunării (datorită faptului că teritoriile unde locuiau aceştia au fost incluse administrativ în cadrul Imperiului Otoman şi în consecinţă au avut contacte multiple atât cu autorităţile dar şi populaţia turcă din zonă).astfel, aceştia, au fost supuşi procesului firesc de bilingvism şi în mod firesc au inclus multe cuvinte turceşti în vocabularul lor. Odată ajunşi în Dobrogea ei ar fi putut împrumuta populaţiei româneşti din Dobrogea (ba chiar şi populaţiei de naţionalitate turcă şi tătară din Dobrogea) elemente de limba turcă. Referitor la influenţa mai puternică pe care limba turcă a exercitat-o asupra limbii române în Dobrogea în detrimentul Munteniei vom exemplifica prin câteva fapte de limbă concrete. Chiar şi acolo unde astăzi nu se mai folosesc cuvinte de origine turcă, avem indicii că în trecut locuitorii foloseau anumite cuvnte turceşti, astăzi ieşite din uz. Astfel pentru cuvântul plapumă avem,,plapumă,plăpumi+:894:nu se spune iorgan. Informatorul din această localitate dobrogeană menţionează în mod expres că nu se foloseşte termenul turcesc acest lucru demonstrând fie că informatorul avea cunoştinţă de termenul turcesc <<iorgan>>, termen care circulase probabil înainte fie că acest cuvânt era folosit în localităţile învecinate. Într-o localitate muntenească (866) găsim pentru plapumă,,plapumă,plăpumi dar şi (B),,iorgan, gane cu menţiunea În Dobrogea se zice duşac. Deşi turcescul,,döşek înseamnă în limba turcă saltea, e posibil ca acest cuvânt să pătrundă în limba română vorbită în Dobrogea cu înţelesul apropiat de plapumă. Oricum această informaţie este extrem de importantă pentru că demonstrează faptul că informatorul cunoaşte, că, în Dobrogea influenţa limbii turce este foarte puternică. Asemenea exemple ce pun în evidenţă influenţa deosebit de puternică a limbii turce asupra limbii române invită la o reconsiderare a punctelor de vedere în privinţa influenţei limbii turce asupra limbii române în ansamblu. Avem în acest moment nu doar exemple la nivelul limbii literare sau făcând o cercetare asupra istoriei limbii române dar şi la nivel dialectal. Acest fapt este extrem de important pentru că în fond demonstrează că la nivelul limbii vorbite există nenumărate fapte de limbă care pun în evidenţă înrâurirea limbii turce asupra limbii române. Dacă vrea să fie obiectivă, lingvistica română trebuie să ia în considerare acest fapt.

4 Bugün, bir iyilik yapın kendinize... Bir selam verin sevdiklerinize yahut yağmur damlalarıyla halleşin.. Eski günlerdeki gibi masal diyarında yolculuğa çıkın şöyle bir, Hatırlayın hayalin ne kadar uçsuz bucaksız olduğunu Çünkü hayal, hayatın rengidir tadıdır, tuzudur.. En fakiri zengin eder hayaller, çünkü cebi dolu, hayal dünyası boş insanlar vardır her yerde. Kainatta zerreyi göremeyenlerin yanında, zerrede kainatı görenlerden olun... Bugün bir iyilik yapın kendinize.. Dostlarınızla güzel bir yemek paylaşın, Tebessüm edin minik bir çocuğa, Vedalaşın sonbahar yapraklarıyla, Çayınızın her yudumunda Içinize dolan iyilik sevinci paylaşın Ve paylaştıkça çoğalsın güzellikler. Işığı seyredin bugün, Alışılmışın dışında bir kitap edinin, sayfalarda gezindikçe dünyanıza bir dünya daha katın.. Bugün kendinize çok büyük bir iyilik yapın. Sevin en küçüğünden en büyüğüne herkesi, her şeyi Ki Rabbiniz de sizi sevsin... Gelmeyen dolmuşunuzu beklerken sabırdan ışıltılar sunsun gözleriniz. Öfkeden kaşları iki büklüm olmuş bir hanıma tebessümü öğretsin... Nakış nakış işlensin ruhunuza mutluluk... Bugün çok önemli bir başka iyiliği de unutmayın. Dua edin herkese, vermeyi seven, vermekten usanmayandan isteyin isteyeceğinizi... Istemekten usanmayın, Hep iyiyi hep hayrı isteyin.en çok da başkaları için isteyin ki - Septembrie / Eylül 2004 pagina / sayfa 6 pagina / sayfa 7 26 Eylül Türk Dil Bayramı Türkçe yi resmi yazı dili haline getirmek ve yabancı etkilerden temizlemek amacıyla girişilen hareketlerin yıl dönümlerinde yapılan anma törenlerine Dil Bayramı denir. Bu Bayramı kutlamalıyız, çünkü Türk Dilini ve medeniyeti atalarımızdan bize kalmış ve onları daha ileriye götürmeliyiz. Romanya da yaşayan Türk gençleri bunu görev olarak, en büyük gururla, yerine getirmelidir. Bir bayram tarihi gerekmiyor, bizim için her gün bayram olsun ve her gün iki cümle de olsa Türkçe konuşalım ve dilimizi unutmayalım. Bence Türkiye Türkçesi konuşmak şart değildir, bizim Dobruca Türk lehçesini de konuşarak bu görevi yerine getirebiliriz. Dobruca Türkçesi bizim dilimiz ve o bizim kimliğimizden bir parçasıdır. Arkadaşlar, kimliğimizin bir parçasını kaybedersek gönlümüzün bir parçasını kaybetmiş oluruz. Nilgün Asan Tavsiye Sizin dua gönüllüleriniz melekler olsun. Düşen her yaprağa verdiğiniz selam alan melekler olsun duacınız.. Içini sonbaharda olabildiğince boşaltıp rahatlayan göğün derdini dinleyin, Sohbet edin kuşlarla.. Kedileri ürkütmeden geçtiğiniz duvar kenarlarına bir parça ekmek bırakın bazen.. Ve bir de yağmur sularıyla oyun oynayın Şıpırtılar içinde koştuğunuz cadde küsmesin size, Karanlık sandığınız gece ümitlerinizle aydınlansın. Ne olur, bugün ümit edin.. Bugün hayal edin Bugün düşünün..bugün paylaşın..sevin bugün herkesi ve her şeyi.. Hem gecenin karanlığı hiçbir zaman korku vermesin. Dünyanın bir diğer diyarı aydınlıktır şimdi.. Çok korkuyorsanız, rüyalarınızı seyretmeye başlayın hemen.. Orada güneş kadar aydınlık mekanları dolaşın.. Yahut diğer tarafına gidin dünyanın..güneşle kovalamacılık oynayın.. Gerek de yok bunlara, çünkü karanlık da olsa Güzeldir geceler.. Günün bitiminde yarın için tohumlar ekeriz ya yüreğimize Ya da hayaller kurarız yarın için.. Şükürlerle kapatır bir günü Göz kapaklarımızı tek bir çizgide buluşturur, sımsıcak örtünün içinde en tatlı uykulara yol alırız. Siz ne yapacaksanız en güzeli onu bugün yapın.. Bereketlendirin bugünü, gelmeyen günden önce ve giden dünden sonra.. Böylece aydın olsun bir ömür, Herkesi aydınlatsın.. Yaşamayanlara ibret olsun, Şevklendirsin yaşayanları. Lezzet dolsun saniyeler.. Zerreler adedince şükürler olsun Rabbimiz her daim bizimle Ve yüreğimiz Rabbimizle dolu olsun Camilerimizde Berat Gecesi Hızla tükenen hayatın, sonu gelmez bir kazanma ve harcama yarışıyla insan yaşamını törpülediği şu ortamda, biz müslümanlara sunulan en önemli ilahi bağışlardan biri de hiç kuşkusuz Berat Gecesi dir. Berat: borçtan, suç ve cezadan, hastalıktan kurtulmak demektir. Dini terim, günahlardan arınmak temize çıkmak, ilahi af rahmete nail olmak demektir. Berat kelimesinin ifade ettiği bu anlamlarla bağlantılı olarak bu geceye de Berat(Kurtuluş) Gecesi denilmiştir. Dolayısıyla günahları bağışlananlara Allah ın bu gece berat yazacağı müjdelenmiştir. Her kandil gecesi olduğu gibi Romanya camileri tıklım t ı k l ı m d o l d u. M e v l i t l e r, ilahier ve Kur an-ı Kerimden ayetler okunarak b u m u b a r e k geceyi kutladık. Yine Köstence Hünkar Camii misafirleriyle gözde olmayı başardı. Romanya Müftüsü Sayın Bağış Şahinghirai güzel bir acılış yaparak bu gecenin önemini anlattı. Geceyi Romanya eski Müftüsü Osman Necat Bey, caminin imamları Nevzat Cebeci Bey, Eren Osman Bey ve Kral Caminin imamı mevlit ve ilahiler okuyarak dinleyicilere büyüleyici bir hava yansıtmaya başardılar. Karanlığın Acısı Karanlığın acısını bilir misin? Tarif edebilirmisin? Edemezsin... Bilemezsin ki o acı Seni anlatır. Geç saatlere kadar Seni hatırlatır. Hayalini gözümün önüne getirir, Ah karanlığın acısı... Karanlığın acısı, Ayrılığın acısı, Bitmez, tükenmez bilmiyor Anlatılmak bilinmiyor. Firdevs Veli BERAT KANDİLİ 29 Eylül Çarşamba gününü 30 Eylül Perşembe gününe bağlayan gece, Ramazan Ayının habercisi mübarek Berat Kandili geçirdik. Yüce Allah ın affına, merhametine, yardım ve bereketine vesile olan bu geceye erişmenin heyecan ve mutluluğunu yaşadık. Günah, borç ve cezadan kurtulmak gibi anlamlara gelen berat özünde, günahlardan arınma ve Yüce Allah ın rahmet ve mağfiretine ulaşmaktır. Bu gecede Allâh ın affı ve bağışlamasının çok olacağı müjdelendiğinden, bu geceye Berat Gecesi denmiştir. Yüce Allah, bu gecede ilahi rahmetini bol bol indirmekte, rızık ve şifâ kapılarını sonuna kadar açarak, bizleri sonsuz ikramlarına davet etmektedir. Nitekim Sevgili Peygamberimiz, Şaban ayının 15. gecesini ibadetle geçirin, gündüzünde de oruç tutun. Çünkü Yüce Allah, bu gece dünya semasına rahmetiyle tecelli eder ve Tövbe eden yok mu, tövbesini kabul edeyim! Rızık isteyen yok mu, rızık vereyim! Şifa isteyen yok mu, şifa vereyim!.. Başka isteği olan yok mu, ona da istediğini vereyim buyurmuştur. Berat Gecesi, af ve mağfiret gecesidir. Sevgili Peygamberimiz, bu gece vesilesiyle pek çok kişinin Yüce Allah ın af ve mağfiretine nail olacağı müjdesini vermiştir. Bu itibarla, Berat Gecesini idrak eden herkes, Yüce Allah ın Kur an-ı Kerim deki; De ki: Ey kendilerinin aleyhine aşırı giden kullarım! Allah ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin. Şüphesiz Allah bütün günahları affeder. Çünkü O, çok bağışlayan, çok merhamet edendir müjdesinin farkına vararak kendi özüne dönmeli, ümitlerini canlandırmalı, bağışlama ve bağışlanma duygularını güçlendirmelidir. Bu ve benzeri geceler iman, ibadet ve düşünce bakımından kendimizi yenilememiz, geçmişimizi muhasebe, geleceğimizi planlama ve ümitlerimizi tazelememiz için büyük bir fırsattır. Bu gece münasebetiyle, içimizdeki manevi duyguların sesine kulak vererek günahlarımıza tövbe edelim. Kendimiz, ailemiz, ülkemiz, bütün müslümanlar ve insanlık için Allah a dua ve niyazda bulunalım. Bu gecenin çağın getirdiği sıkıntılarla bunalan ruhlara, manevi hayatın ihmaliyle daralan kalplere bir şifa olması dileğiyle, hepinizin Berat Kandili ni kutluyor, insanlığın barış, huzur ve saadetine, bütün müminlerin de affına vesile olmasını Yüce Allah tan niyaz ediyorum. F. Veli

5 - Septembrie / Eylül 2004 pagina / sayfa 8 pagina / sayfa 9 TÜRK KÜLTÜRÜNDE FOLKLRUN ÖNEMİ Toplumun Mayasi Ziya Gökalp Hars sözcüğünü kültür kapsamında kullanmıştır. Gökalp, bu deyim ile, Latince den diğer dillere geçmiş olan cultura (kültür) sözüne bir karşılık bulmaya çalışmış idi. Bununla birlikte Türklerin hars i ile Fransız la Culture ya da Alman die Kultur kapsamlarının bir olmadığını anlatmaya çalıştığını da yazar. Kultur, belirli bir kök ten gelmiş bir toplumun ana mayası anlamındadır. Bir toplum un ana mayasını: o toplumun tarih, töre, dil, edebiyat, ve sanat birliğinin toplamı belirler. Bir toplumun benligini oluşturan bu ortak değerler, o toplumun diğer toplumların kimliklerinden nasıl ve nerede ayrıldığını belgeler. Bir toplumun üyesi olan her kişinin yapısında ve benliğinde, o toplumun mayasından bir parca bulunur. Fransız ve Alman kültürleri arasındaki ayrılıklar, bira mayası ile şarap mayası arasındaki ayrılıklardan daha da derindir. Bunun gibi, Türklerin ana mayası da diğer toplumların mayalarından ayrıdır. Bununla birlikte, yoğurt ve peynir mayalarının bir kökenden gelmiş olduğu da unutulmamalıdır. Ancak, bir maya yalnız başına bırakıldığında, kendi kendini yer. Bu bir dil surcmesi değildir. Maya içine katıldığı diğer maddeleri etkiler: yoğurt mayası, süt ü yoğurt a çevirir. Şarap mayası, üzüm suyunu şarap yapar. Eğer maya, içinde gelişeceği, çoğalacağı ana maddeyi bulamaz ise, kendi kendini yemeye başlar. Sonucunda ölür. Üzüm suyuna yoğurt mayası katılırsa, sonuç ne şaraptır, ne de yoğurt. Ne içilebilir, ne de yenilebilir. Entegrasyon gündemin önemli bir tartışma yer almaktadır. Hatta korku yaratıcısıdır. İşte bu mayalar bozulmadıyan. Bir birine karışmadıyan kültürümüzü yaşatmaya çalışalım ona sahip çıkalım diyorum. Kültür maya sı, insanın beyninde yaşar. Insan beyni, insan gövdesi gibi, birçok değişik kaynaklardan mayalanmış bilimlerden yararlanarak yaşamak zorundadır. Bir beyin, yalnız matematik, ya da şiir maya sı ile gelişemez. Matematik maya sı ile öğrendiklerini nerede, kimin yararına ve nasıl kullanacağını ancak tarih mayası yolu ile öğrenebilir, bilebilir. Şiir ve müzik yaratırken, ulusunun büyükleri ve basından geçen önemli olaylar ı tarih ten öğrendiği gibi, çalışmalarına kaynak alacaktır. Yoksa, kendi maya sı yerine, başka maya lara hizmet edecektir. Maya ların inceltilmesi ve arılaştırılması surekli, kesiksiz eğitim yolu ile olur. Bu arılaştırma uğrası sırasında, arılaştırma yı yapan toplum, diğer toplumların maya ları ile tanışır. Toplumlararası ilişkilerin gelişmesi sonucu, uluslararası uygarlık ilerler. Uluslararası toplantılar ve sempozyumların amacından biride budur. Maya nın canlı tutulabilmesi için, sürekli olarak kullanılması gerekir. Yeni mayalanmış yoğurdun bir parcası ayrılıp maya olarak saklanır. Böylelikle maya da kendini yenilemiş olur. Bir toplumun kültürü de bundan farksızdır. Kullanılmayan kültür ölür. Kitaplıklar da, içlerinde toplumların mayalarının saklandığı bir hazinedir. Içindeki kitaplar, yeni kuşakların kafalarını mayalar. Bu maya tutar, yeni kitaplar yazılmasına neden olur. Yeni yazılan kitaplar da kitaplığa eklenir. Maya gibi, benlik te büyür, incelir, arılaşır ve yukselir. Dolayısı ile, bizim de adetlerimiz, geleneklerimiz, türkülerimiz, oyunlarımız, manilerimiz, masaallarımız, efsanelerimiz bir maya dır, kullanılmaz ise ölür. Ölen yalnız bir kitap ve içinde toplanmış değerli bilgiler değildir, o kitabı yaratan kişiyi yetiştiren toplumun mayasıdır, benliğidir. Bu sebebten bizlere düşen vazife onları canlı tutmak ve bozulmadıyan ileri götürmek. Her nerede Türk yaşıyorsa ve Türk Kültürünü sürdürmeye çalışıyorsa, ne mutlu bize. GULTEN ABDULLAH - gazeteci Romanya Demokrat Türk Birliği- Kültür Komisyonu, Ruse Fotoreportaj Festivalul Cântecului ºi Dansului Turcesc Balcanic - Ruse / Bulgaria Fidanlar Delegaţia din România Turcia - Edirne Turcia - Edirne Bulgaria Fotoreportaj realizat de Sureia Şachir Seară turcească Mehtap

6 - Septembrie / Eylül 2004 pagina / sayfa 10 pagina / sayfa 11 ROMEN FOLKLORUNDA ROMENLER VE OSMANLILAR Dr. Cornelia Calın BODEA Dr. Cornelia Calın BODEA tarafından kaleme alınan Romen Folklorunda Romenler ve Osmanlılar adlı kitap, Araştırma Merkezimize yazar tarafından hediye edilmiştir. Kitapta Bodea nın yapmış olduğu Türkçe ve İngilizce özetlemeyi, kitabın geneli hakkında bilgi vermesi açısından aynen yayımlıyoruz. 1 [1] ÖZET Doktora tezimiz olan bu kitap, on bir yıl süren Romen ve Türk filoloji araştırmaları alanındaki çabalarımızdan ortaya çıktı. Bu çabalarımız, Romen ve Güney-Doğu Avrupa folklorunun tetkik edilmesi ile devam etti (mukayese açısından çalışıp Romen-Türk alanına özel bir dikkat göstererek). İncelememiz, kitaplık ve müellif katkısını ihtiva etmeyen gerçek folklor kaynaklarına (sözlü kaynaklara) dayanmaktadır. Köy ve kasabalarda derlenen folklor edebiyatı metinlerinden söz ediyoruz. Bu metinler, ya teyp bandına kaydedildi, ya Romanya, Millî Folklor Arşivi nde muhafaza edilen el yazmalarında yazıldı ya da uzmanlık eserleri, antoloji ve tipoloji ciltleri ile folklor dergilerinde yayınlandı. Sözlü kaynakları gerçek tarih çerçevesine sokabilmek için kaynaklarımızdan aldığımız bilgilerin diğer folklor kaynakları ve gerçek tarih kaynaklarından aldığımız bilgiler ile destekledik. Demek, mukayese metodunu kullandık. Böylece, konumuzu ilimler arası bir şekilde araştırdık. İddia edebiliriz ki, bu eserimiz üç ilim, arasındaki hudutta bulunuyor (folklor, etnografya ve tarih). Her ilmî eserde mevcut olmaları mecburî, olan bazı unsurları bu kitabımızın içerisine almak istedik ve bunu başardığımızı umut ediyoruz. Bu mecburî unsurlara göre, bir îlmî eser şunları ihtiva etmek zorundadır: - şimdiye kadar yapılan araştırmaların seviyesini göstermek; - kullanılan metotlar ve aletlerini belirtmek; - alanındaki tahlile devam edip yeni katkılarda bulunmak; - kullanılan metotlar ve de elde edilen sonuçların doğru olduklarını ispat etmek. Kitabımızda, çoktan beri kabul edilen şu ilmî gerçeklere dayandık (ki bir bilimsel araştırma için kaçınılmazdır): - halkın hatırası genellikle yıl sürmektedir, ama bazen daha az zaman da devam edebilmektedir (binalar, diğer inşaatlar ve yer adlarına bağlı dursa); - tarih eyleminin değeri, sosyal ve kültürel sonuçlar ile anlamlarına bağlıdır; - her folklor topluluğu, kendisine lâzım olan şahsiyetleri yaratmaktadır, demek ki önemli olan, tarih değil, o topluluğu duygulandıran tarih eylemidir; - hiç bir hikâyevî folklor ürünü, hakikî bir temeli (somut vaka) yoksa, ortaya çıkmaz. Eserimizin aşağıda sunacağımız üç bölümü vardır. Giriş Bölümü nde, tarihçilik ve metodoloji teoritik meseleleri tahlil edilmektedir. Kezâ, konumuzu araştırma seviyesi ve kullanılan kaynaklar sunulmaktadır. Nihayet, bazı terminoloji mülâhazaları yapılmaktadır. Şimdiki modem ilmî araştırmalarda, ilimler arası şekilde çalışmak mecburîdir. Konu tektir ve insanî bilmek imkânı sınırlıdır. Bu, iyi bilinen bir gerçektir. Bundan dolayı, biz de ilimler arası şekilde araştırmanın mecburî olduğunu zannetmekteyiz. Bazen, bir ilmin iç zorlukları çözülmez gibi görünüyorlar. O zaman, ilimler arası şekilde yapılan bir araştırma gerçekten faydalı oluyor. Çünkü, böylece, o zorluklar kolaylıkla çözülüp sonuçların doğruluğu artıyor. Yukarda yazdıklarımızı ispatlamak için ilimler arası bir tahlil konusu olarak Marcu şi Gerul (Marcu ve Ayaz) adlı baladı seçtik. Bu balad, Türkler (Osmanlı Türkleri) hakkındaki en eski Romen baladlarından birisidir. Romen folklor ilminde, bu baladdan ötürü iki mühim ekol ortaya çıktı ( mitoloji ekolü ve tarih ekolü.) Biz, şu varsayımı kullandık. Bu balad, 1498 senesinde Lehistan da vuku bulan ve Polonyalı folklorunda belirtilmeyen bir tarih olayından dolayı yaratıldı. Kezâ, biz de sanıyoruz ki, hikâyevî bir folklor ürününde onu yaratan topluluğu duygulandıran mutlaka hakikî bir temel var (bu durumda, Romen topluluğunu kastediyoruz). Böylece, bu baladın temeli olarak gerçek bir tarih olayı bulduk yılındaki Câtlâbuga (Güney Boğdan da) meydan muharebesinden bahsediyoruz. Bu meydan muharebesinde, Boğdan Prensi olan Ştefan cel Mare (Koca İstefan), Malkoçoğlu Ali Bey tarafından komutanlık edilen Osmanlı ordusunu yendi. Elbette, doğa kuvvetlerinin düşmanlara karşı mücadelesi adlı evrensel hikâyevî unsur da var bu baladda. Romen folklorunda, bu unsur ayazın Türklere karşı mücadelesi olarak adlandırılıyor. Ama, bu unsurun büyük şiddeti, yalnızca hakikî temeli olan Romen arazisinde vuku bulan yukarıda belirttiğimiz gerçek tarih olayı vakıasıyla izah edilebiliyor. Varsayımımızı desteklemek için şu ilâveli ispatları sunuyoruz: - Malkoç adını alan köy, tepe ve göl adları (ki kuzey Dobruca da Tuna nehri ağızları yakınında bulunuyor); - Gerul lui Malcoci (Malkoç un ayazı) deyiminin tüm Romen arazisinde bulunması, ama Lehistan da hiç bulunmaması (bu deyim, çok sert bir ayaz hakkında kullanılıyor). İkinci Bölüm de, Romenler ile Osmanlı Türkleri ve Osmanlı döneminden önceki Türkler arasındaki ilişkiler, manzume hikâyevî folklor kategorileri bakımından tahlil edilmektedir. Bu folklor kategorileri şunlardır: Kahramanlık hikâyevî şarkısı; aile baladı ve konusu tarihsel olan hikâyevî şarkı ( tarih şarkı ). Bunlardan hemen hemen mitolojik olan şu çeşit ilişkiler ortaya çıkmaktadır: - cesur düşmana karşı saygı (esarete düşen savaşçıya hayat ve hürriyet hediye edilmektedir); - cesaret için ödül (kaliraman, kadı kızı ya da hatta Türk İmparatoru nun kızı ile evlenmektedir); - yenilmiş olan kahramanın, namus, dürüstlük ve çalışkanlık sıfatlarının takdir edilmesi; - kaçırılma ya da aldatılmadan çıkmamış olan evlilik ve akrabalık ilişkileri; - iki ayrı din arasında vasıtasız yükleştirme (Constantin Brâncoveanu); - millî kurtuluş mücadeleleri (Tudor Vladimirescu); - millî hürriyet ve bağımsızlık için mücadeleler ( yıllarındaki Romanya Bağımsızlık Harbi). Üçüncü Bölüm, Romenler ile Osmanlı Türkleri ve Osmanlı döneminden önceki Türkler arasındaki münâsebetleri Romen halk nesri açısından incelemektedir. İlk önce tarih efsane ve hikâyeleri ile uğraşacağız. Bunlarda şu tür ilişkileri bulabilmekteyiz: - Romen Prenslikleri ile Osmanlı İmparatorluğu, arasındaki ilişkiler (Cuza Vodâ = Romanya nın ilk prensi olan A.İ. Cuza); - Romenler ile Osmanlılar arasındaki savaşlar (Vlad Tepeş = Kazıklı Voyvoda; Romanya kralı Carol I). Sözlü hikâyevî halk edebiyatında, Romen-Türk ilişkileri hakkındaki tarih olaylarının muhafaza ve kaydolunması çok mühimdir. Halktan gelen folklor yaratıcısı, o dönemde mevcut olup kendine mahsus bir şekilde tarih vakasını değerlendirmektedir. Üç tarih şahsiyeti olan Vlad Tepeş, Alexandru Ioan Cuza ve kral Carol I olağanüstü bir tarzda sunulmaktadırlar. Hususiyet ve vasıfları mübalağa edilmektedir. Ama tarihi olayların gerçek temeli muhafaza edilmektedir yıllarında Eflâk Prensi olan Vlad Tepeş, Romen sözlü hikâyevî halk edebiyatında, dürüst, sert ve bilge bir prens olarak tarif edilmektedir. Vlad Tepeş ile Osmanlılar arasındaki münâsebetlere gelince, halkımız, cesur, meziyetli, vatansever ve her zaman Eflâk ın hürriyetini savunan bir prensin hatırasını muhafaza etti. Kazığa sokma, korkunç bir ceza idi. Hırsızlar, katiller ve Eflâk a giren düşmanlara verilmekteydi bu ceza. Eflâk Prensi nin Sarayı ndaki protokole saygı göstermeyen Osmanlı elçileri de kazığa sokuldular. Bu ilginç bir olaydır. Bazen (Vlad Tepeş) Türkleri yeniyordu. Bazen de Argeş Dağları na saklanıyordu. Orada gizli bir kalesi vardı. Hikâyeler, bu masal bölgesinden başlamaktadır (Poienari Kalesi). Eflâk ı Boğdan ile birleştiren Alexandru Ioan Cuza ( ). İstanbul daki Padişah Sarayı nda sevinç ve hürmet ile kabul edilmektedir. Zekâ ve güzelliği ile herkesi hayrete düşürdü. Bizim prensimiz, Padişah Sarayı na meziyetli ve dik olarak, kılıcı zıngırdayarak tam bir masal kahramanı gibi girdi. Ülkemiz için büyük haklar elde edip Türk ülkesinde çoktan beri köle olarak yaşayan tüm Romenleri serbest bıraktırdı. Romanya kralı olan Carol I ( ) da bilge ve cesurdur. Dünya nın tüm imparatorları, O nun öğütlerini dikkate almalıdırlar. Moskov İmparatoru, Plevne yi sadece Prens Carol olan başka bir kahramanın mucizeli yardımı ile zaptedebilmektedir. Prens Carol un kumandası altında, Romen ordusu kahramanca savaşmaktadır. Ordumuzun bu davranışı, adalet ve de millî bağımsızlık arzusundan ortaya çıkmaktadır. Bu arzular ve duygular Plevne, Smârdan ve Grivita meydan muharebeleri vesilesiyle şiddetlenmektedir. Halktan gelen hikâyeci, Romanya nın bağımsızlığının elde edilmesinden sonra ülkemizde hüküm süren sakinlik ve emniyet durumunu fark edip kendisine belâgatlı olarak şöyle soru sormaktadır: Carol a niçin minnettar olmayayım? Şimdi beni hiç kimse rahatsız etmiyor. Artık beni hiç kimse kamçılamıyor. Şimdi, avlumda bir para sandığı ile beraber yatıyorum ama evvelki zamanlarda annem heybesini alıp bataklığa giderek orada yatıyordu... Oradaki kurtların yanında istirahat ediyordu... Bundan sonra, Romen coğrafya efsanelerinde sunulan Romen-Türk ilişkileriyle uğraşacağız. Türkler ve Tatarlar Romen arazisinde vesfedici ve kurucudurlar. Bu çeşit efsaneler şunlardır: - Babadağı kasabasının kuruluşunun efsanesi (bu hikâyevî konunun tahlilinin temeli, birkaç yıl süresinde oradaki Türkler ve Romenler yanında yaptığımız araştırmalar sonucu olarak tarihsel ve yerel bilgilerden oluşturulmaktadır); - Techirghiol (Tekirgölü) ve Lebâda göllerinin efsaneleri; - Mamaia plajinn efsanesi; - diğer Romen köy ve kasabalarının efsaneleri. Kezâ, şu coğrafya efsanelerinde başka iki önemli unsur göze çarpmaktadır: - Tatar ve Osmanlı istilâlarına karşı savunma metotları; - gorgan adlı küçük tepeler (Tuna nehri boyunca bulunan Müslüman cenaze abideleri; gözetleme ve düşmanın gelişini işaret yerleri; Tatarların definelerinin bulunduğu yerler; definelerin ateşi ). Mitoloji efsanelerimizde, Türkler ve Tatarlar mitolojik halklardır ( Devler ve İnsan yiyen devler ). Onlar, kötüleri imha etmek için Tanri tarafından gönderildiler. Romenler, Devler in dostları idiler. Ayrıca, bu tür efsanelerde, Marcoş Paşa isimli efsanevî kahramanı bulabilmekteyiz, Alexandru Macedon (Makedonyalı Büyük İskender) gibi Marcoş Paşa kendi kaderiyle savaşan bir halk kahramanı olmaktadır. Bu iki kahraman, Romen halkının savaşçı kahramanları olmaktadır. Sözlü hikâyevî geleneği ahlâk örneği kaynağı olarak kabul ettik. Böylece, Tuna nehri bölgesindeki Romen ve Türk olan hikâyevî kahramanın vasıflarını âdet kahraman ve uygarlaştırıcı kahraman bakımından anlayıp sunduk. Koyun Baba adlı efsanevi kahramanın mevcudiyeti de Dobruca daki Romen folklorunda yaygın bir unsurdur, Koyun Baba nın şahsiyeti, Babadağı kasabasını tesis eden ve gerçek bir tarih şahsiyeti olan Sarı Saltuk isimli kişiye bağlı idi. Ama, Koyun Baba nın hususi sıfatları vardır. Doğaüstü ve basiretli bir insandır. O, Sarı Saltuk un mezarını keşfetmektedir. Bundan dolayı, Koyun Baba aziz oldu. Romen halk geleneğinde bir tarih şahsiyetinin defnedildiği yer kutsal değildir. Fakat o yeri keşfeden insan kutsaldır. Çünkü bu insan, yerel ahali tarafından verilen doğaüstü sıfatlar ve de kutsallık ile temasa girmesi vasıtasıyla özel (kutsallık) sıfatlar elde etti. Koyun Baba aziz oldu. Mezari ise kutsal bir yer oldu. Sonuç olarak, iddia edebiliriz ki, Tuna nehri bölgesindeki gelenek, Romen Prenslikleri ile Osmanlı İmparatorluğu arasındaki hudut bölgesine has bir folkloru doğurdu. Bu folklorda, Romenler ile Türkler arasındaki ilişkiler, sadece zulmedilenler ile zulmedenler arasında değil, isyancılar ile geçici işgalciler arasında da gelişti. İki taraf, birbiriyle savaştılar. Ama, aynı zamanda, birbirine saygı gösterdiler. Bundan fazla iddia edebiliriz ki, Dobruca da müşterek bir Romen-Türk kültür türü yaratıldı. Bu kültür türüne şimdi Karadeniz Kültürü derler. Bu mülâhazalar, Romen halkı bakımından tasdik edildi. Kitabımızın tüm muhtevası, Romen halkına mahsus hoşgörüyü göstermektedir. Romen halkı hoşgörülü idi. Mademki halkımızın bu sıfatı, hayatta kalmak, doğmak, yeniden doğmak, inşa etmek ve muzaffer olmak için bir şart idi, onu Romenlerin büyük bir değeri olarak muhafaza etmeliyiz. Umarız, gelecekte, Romen tarih ve manevî hayatı üzerine Türk halkının içerisi ve bakımından gelen bir araştırma yapılacak. Böyle bir araştırma, elbette, fikirlerimizi ya tasdik edecek ya da tasdik etmeyecektir. Zannediyoruz ki, eserimizde de ifade ettiğimiz görüş noktamız, folklor ilminde bir yenilik temsil ediyor. Bu görüş noktamız muvakkattır ve her zaman pekiştirilebilir. 1[1] Bodea, Cornelıa Calın, Romanıı Şı Otomanıı În Folclorul Românesc, Krıterıon, Bucureşti 1996.

7 - Septembrie / Eylül 2004 pagina / sayfa 12 pagina / sayfa 13 Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Sayın Abdullah Gül ün 31. İslam Dışişleri Bakanları Konferansı Konuşması Sayın Genel Sekreter, Ekselansları, Hanımefendiler ve Beyefendiler, ªahsımı Konferans Başkanlığı na seçtiğiniz için sizlere teşekkür etmek istiyorum. Görevlerimi yerine getirirken desteğinizden güç alacağım. Sevgili dostum ve meslektaşım Dışişleri Bakanı Sayın Harazzi ye bilgece ve maharetli bir şekilde gerçekleştirdiği Konferans Başkanlığı dönemi için takdirlerimi sunuyorum. Başardığı mükemmel işlerden dolayı Genel Sekreter Sayın Belkeziz e ve onun yetkin önderliğindeki tüm İKÖ Sekretaryası na teşekkür etmek istiyorum. İlerleme ve Küresel Uyum temalı 31. İslam Dışişleri Bakanları Konferansı için İstanbul a hoşgeldiniz. Esasen bu şehirde kendi evinizdesiniz. Bu şehir ortak İslam mirasımızın yaşayan bir abidesidir. İstanbul aynı zamanda yüzyıllardan beri kültürel ve dini uyumun bir sembolü olmuştur. Çok kritik bir dönemde bir araya geliyoruz. Temelinde Filistin sorununun bulunduğu Arap-İsrail uyuşmazlığı umutlarımızı köreltmektedir. Irak henüz istikrara kavuşacağına dair özlü bir işaret vermemiştir. Afrika nın sorunları hala çözülmeyi beklemektedir. Terörizm, kapsamını genişletmekte ve şiddetini yoğunlaştırmaktadır. Güvenlik duygusu hızlı bir şekilde azalmaktadır. Devam eden siyasi, sosyal ve ekonomik yoksunluklar daha büyük istikrarsızlıkları beraberinde getirmektedir. Medeniyetler çatışması konusunda söylenenlere dikkat kesilenlerin sayısı artmaktadır. Önyargılar, bağnazlık ve ayrımcılık her yerdedir. Güvensizlik ortamı, günümüzde küresel ekonominin verimliliğini azalma yönünde tehdit etmektedir. Diğer yandan, uluslararası örgütler, sivil kuruluşlar ve gelişmiş, teknolojik ve bilimsel yeni olanakların sunduğu faydalar, halklar arasındaki dayanışmayı geliştirmektedir. Bizler, İslam ülkeleri olarak, bütün bu hususlardan doğrudan etkilenmekteyiz. Bu nedenle, sorunlarla mücadele etmeliyiz. Bu, bizler için bir seçenek değil, ortak mirasımız ve derin tarih bilincimiz tarafından üzerimize yüklenen bir görevdir. Görevimiz güç olabilir, ancak ümitsizliğe kapılmamalıyız. Dünyayı akılcı ve insancıl bir anlayışla yorumlamamızı sağlayan ortak mirasımızdan kuvvet almalıyız. İslam kültürü ve geleneği, bu niteliğiyle, geçmişte olağanüstü başarılar üretmiştir. Ancak, kendimizi tarihimizle tatmin etmek yeterli olamaz. Şimdiki mücadelemiz, bugün ve gelecekte benzer başarılar elde etmek için çalışmaktır. Bir yıl önce Tahran da ve o günden bu yana birçok yerde ifade ettiklerimi hatırladığınızı düşünüyorum. Adalet, hoşgörü, şefkat ve dayanışmaya dair sahip olduğumuz İslam mirasımızın, daha demokratik, şeffaf ve açık toplumlar için ilhamımızı kuvvetlendirmesi gerektiğini söylemiş, konuşmalarımda, sadece iyi yönetilen ve faaliyet gösterebilen toplumların, kaynakların etkin ve adil dağıtımı ile ekonomik ve sosyal istikrarı güvence altına alabileceğini savunmuştum. Kendi evimizi düzenlemek inisiyatifini elimize almadığımız takdirde, dışarıdan gelen baskıların hissedileceği yolunda uyarıda bulundum. Birçok İKÖ üyesinin de siyasi niteliklerini ve toplumsal standartlarını geliştirme ihtiyacı duyduğunu görmek memnuniyet vericidir. Geçen bir yıl içinde, bu ihtiyacın karşılanmasına yönelik bireysel ve toplu çabalara ºahit olduk. (İstanbul, 14 Haziran 2004) Bunlardan bir kaçını belirtmek gerekirse: - İskenderiye Kütüphanesi Açıklaması, demokrasiyi, özgürlüğün en temel ve en yüksek değer olduğu bir sistem şeklinde tarif etti. - Sana Bildirisi demokratik sistemlerin, herkesin, özellikle mağdur ve korumasız grupların hak ve çıkarlarını gözetmeksizin koruduğunu belirtti. - Geçen ay Tunus Başkanlığı nda yapılan Arap Ligi Zirvesinde reform ve modernleşme için kararlılık açıklamış ve süratle değişen dünyanın ivmesinin yakalanacağı belirtilmiştir. - İran Devlet Başkanı Hatemi nin ve Pakistan Cumhurbaşkanı Müşerref in reformlar konusundaki entelektüel katkıları özellikle kaydadeğerdir. - Aynı zamanda, geçen hafta toplanan G-8 Zirvesi, üye ülkelerin Ortadoğu daki ortaklarıyla bazı müşterek amaçlara yönelik hareket etmesi için bölge ülkeleriyle işbirliği yapmalarına yönelik somut bir adım atmıştır. Zirve de Türkiye nin üstünde durduğu husus, toplumsal değişimin yerel kaynaklardan temel alması ve halklar tarafından sahiplenilmesi gereğini ifade etmek olmuştur. - Bugünkü Konferansımız arifesinde Türkiye, 21. Yüzyılda İslam Dünyası konulu bir uluslararası sempozyuma evsahipliği yapmıştır. Sözkonusu sempozyum siyasi, ekonomik ve kültürel yaşamımızda olumlu değişiklikler yapılması için güçlü bir çağrıyla sonuçlanmıştır. Bunlar doğru yönde atılmış önemli adımlardır. Hepimizin bu ivmeye katkıda bulunması gerekmektedir. İKÖ, bu tartışma ve amaca yönelik faaliyetlere katkıda bulunacak yeteneğe sahiptir. Bu esnada Batı da ve Doğu da, Türkiye nin güncel değerleri geleneksel kimlikle uyumlaştırma deneyimine artan bir ilgi gösterilmektedir. Hakikaten ülkemde, insan hakları, kadın-erkek eşitliği ve hesap verme sorumluluğu son dönemde yüksek standartlara ulaşmıştır. Avrupa siyasi kriterlerini de içeren evrensel standartların hayata geçirilmesi herkes tarafından memnuniyetle karşılanmıştır. Şimdi, toplantımızdan fayda sağlayalım. Reform ve daha iyi bir gelecek için vizyonumuzu ortaya koyalım. Bu kapsamda, müşterek hedeflerimize yönelik ortak çabalarımızı, şimdi belirteceğim ana çizgiler çerçevesinde yapmayı öneriyorum. Ortak Değerler: - İKÖ yü oluşturan egemen uluslar, halklarının siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel gelişimini ilerletmeye kararlıdır. - Vatandaşların eşitlik ve özgürlükleri en güçlü şekilde sahip çıkılan bir ilkedir. - Şeffaflık ve hesap verme sorumluluğu, hükümet etmenin yön gösteren ilkeleridir. - Hükümetin temsili doğasını ve demokratik faaliyetlerini genişletmek değişmez amaçtır. - Bütün vatandaşlara çağdaş eğitim sağlamak hükümetin görevidir. - Sürdürülebilir ekonomik ve toplumsal kalkınmanın gayretle peşine düşülmeli ve fakirliği azaltmaya yönelik çabalar ortaya konulmalıdır. Toplu Çabalar: - İKÖ üyeleri birbirlerine ilerleme ve reform çabalarında yardımcı olmalıdır. - İKÖ, bir kurum olarak, reformların müşterek bir çerçevede desteklenmesine yönelik yolları ve araçları tertiplemelidir. - İKÖ, bu görevlere destek olmak amacıyla ayrıca, Sekretaryasını günümüzün gelişen taleplerine uygun hale getirmek için kararlı bir çaba göstermek ihtiyacındadır. Genişletilmiş Uluslararası İşbirliği: - İKÖ, bölge içi ve bölgelerarası işbirliğini teşvik etmek ve İKÖ üyelerinin ulusal projelerine uzmanlık ve kaynak sağlamak amacıyla Arap Ligi, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, D-8, Körfez İşbirliği Konseyi, Afrika Birliği, ASEAN, Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı ve Karadeniz Ekonomik İşbirliği gibi diğer bölgesel örgütlerle kurumsal ilişkilerini geliştirmeli ve artırmalıdır. - Bu kurumsal ilişkiler, aynı zamanda, küresel ahengi güçlendirme ve bölgesel sorunların çözümünde ve bunlara yönelik anlamlı ilginin sağlanmasına da yardımcı olmalıdır. - İkinci İKÖ-AB Ortak Forumu nun önümüzdeki Ekim ayında İstanbul da toplanmasını da ilgiyle bekliyorum. Bu toplantı işbirliği ve karşılıklı anlayışa her zamandan daha çok ihtiyaç duyduğumuz bir dönemde gerçekleşecektir. Değerli Kardeşlerim, Geçtiğimiz yıl içinde Filistin sorunu daha da derinleşmiştir. Şiddet, birçok masum can almıştır. İsrail in izlediği siyasetin getirdiği yıkım, binlerce Filistinliyi yaşamın asgari gereksinimlerinden dahi mahrum bırakmıştır. Filistin Yönetimi yetki ve sorumluluklarında kısıtlı durumunu sürdürmektedir. Türkiye, terör, intihar eylemleri, suikast operasyonları ve kasıtlı yıkım gibi yöntemlerin kullanılmasının, gerek şimdi, gerek uzun vadede hiçbir tarafa yarar sağlamayacağını her zaman vurgulamıştır. Uluslararası toplumun dikkatini bir kez daha, Irak taki durumla beraber ikiye katlanan ve küresel barış ve uyumu zayıflatan Filistin sorununun çözümünün aciliyetine çekmek istiyorum. Bu kapsamda İKÖ Zirve Başkanı Malezya tarafından alınan inisiyatife yönelik takdirlerimi ifade ederim. Geçen Nisan ayında gerçekleştirilen Bakanlar Özel Toplantısı, iyi organize edilmiş bir diplomatik faaliyete kılavuzluk etmiştir. Türkiye nin de dahil olduğu İKÖ Bakanlar Delegasyonu, şimdiye kadar Quartet in dört üyesinden üçü ile bir araya gelmiştir. Yol Haritası nın destekçilerine mesajımız belirgindir. İKÖ çözüm yönünde anlamlı bir faaliyetin etkin destekçisi olacaktır ve bu bakımdan tüm ilgili tarafları yakından izlemeyi sürdürecektir. Suudi Arabistan Veliaht Prensi Abdullah ın akil fikirlerinden temel alan Arap Barış Girişiminden ilham alan İKÖ, İsrail ve Filistin arasında iki devletli bir çözüme ulaşılması sürecini gözlemleyebilir. Bunu, BM Güvenlik Konseyi nin 242 ve 338 sayılı kararları temelinde, İsrail in Suriye ve Lübnan ile barışı için de yapabiliriz. Bu, halihazırda mevcut İKÖ mekanizmalarının kullanılması suretiyle gerçekleştirilebilir. İKÖ, siyasi ve ahlaki yüksek değerleriyle, bölgede tam normalleşme ve işbirliğinin sağlanmasına yardımcı olabilir. Irak artık, bu ay sonuna kadar egemenliği üstlenecek geçici bir hükümete sahip bulunmaktadır. Bu hükümetin başarılı olmasını diler, faaliyetleriyle Irak halkının tamamının müşterek çıkarlarına hizmet ettiklerini kanıtlamalarını ümit ederim. Irak taki Geçici Hükümetin, meşruluk kaynağının eninde sonunda halk olduğuna ilişkin bilincini korumasını dilerim. Irak taki geçiş sürecinin ilerletilmesine olan katkılarından ötürü BM Genel Sekreteri nin Özel Danışmanı Sayın Lakhdar Brahimi ye takdirlerimi sunarım. Önümüzdeki aylarda BM nin Irak ta kurumların oluşturulması ve seçim hazırlıkları için Iraklılara yardıma yönelik bağımsız ve etkili rolünü oynayabileceğini ümit ediyorum. Bu esnada Irak güvenliksiz ve istikrarsız bir yer olmayı sürdürmektedir. Irak taki şiddet ve terörle mücadele edilmesi gerekmektedir. Bu, ülkenin dönüşümü ve yeniden inşası için elzemdir. Uluslararası camia, Irak halkını bu süreçte desteklemelidir. Bu, bizler için ahlaki bir zorunluluk, aynı zamanda bölgesel barış ve istikrara yönelik bir yatırımdır. Bu kapsamda, oy birliğiyle kabul edilen BM Güvenlik Konseyi nin 1546 sayılı Kararını memnuniyetle karşılıyoruz. Irak krizinin başlangıcından bu yana komşu ülkeler Irak ın bağımsız ve barış içindeki geleceğini desteklemiştir. Devam eden bu ortak girişim, Irak ın bütünlüğü ve istikrarı için büyük bir değerdir. İKÖ nün Irak ta oynayacağı anlamlı bir rol vardır. Dahası BM Güvenlik Konseyi nin 1546 sayılı Kararı, Irak ın istikrarına katkıda bulunmaları için uluslararası ve bölgesel örgütlere çağrı yapmaktadır. Bu nedenle, Irak taki siyasi sürece ve insani ihtiyaçların karşılanmasına ne şekilde katkıda bulunabileceğimize yönelik yollar aramalıyız. Türkiye, IDBK Başkanlığı boyunca bu konuya özel bir dikkat gösterecektir. Afrika nın özel ilgimize ihtiyacı vardır. Ekonomik gelişme, sağlık ve kıtlık gibi uzun süredir devam eden sorunlar, bu kıtadaki ulusların gelişimi önünde engel olmaya devam etmektedir. Bölgesel ihtilaflar, bu engellerin aşılmasını daha da güçleştirmektedir. Afrika da sürdürülebilir kalkınma ve toplumsal gelişimin desteklenmesi, hepimizin içinde pay sahibi olması gereken uluslararası bir sorumluluktur. Afganistan da mevcut güçlüklere rağmen Bonn mutabakatının uygulanmakta olmasından memnuniyet duyuyoruz. Anayasa nın kabulü, Afganistan da yeni bir siyasi yapının kurulması yolunda atılan önemli bir adımdır. Eylül de yapılacak seçimlerle birlikte yeni bir dönem başlayacaktır. Sürecin aynı hızla sürdürülmesi için, Afganistan ın uluslararası toplumun sürekli desteğine ihtiyacı vardır. Türkiye, Afganistan a desteğini sürdürecektir. Jammu ve Keºmir de süregelen durum bizi endişelendirmeye devam etmektedir. Keşmir halkı şimdiye kadar çok acı çekmiştir. Bu sorun, tüm bölgenin istikrarını olumsuz yönde etkilemektedir. Sorunun, uluslararası meşruiyet temelinde, diyalog yoluyla barışçıl bir şekilde çözülmesini arzu ediyoruz. Keşmir halkının haklarına, ilgili BM Güvenlik Kurulu kararları doğrultusunda, tam saygı gösterilmelidir. Pakistan ve Hindistan tarafından son dönemde gerçekleştirilen açılımlar ve başlatılan bileşik diyalog süreci, sorunun çözümü konusundaki umutlarımızı artırmıştır. Pakistan a, diyalog sürecinin devam ettirilmesi yönündeki çabalarını sürdürmesini tavsiye ediyoruz. Bu çabaların, ileride başarıyla taçlanmasını görmeyi umarız. Azeri-Ermeni ihtilafı halen Güney Kafkasya da bölgesel istikrar, kalkınma ve işbirliğinin önündeki en temel sorunlardan biri olmaya devam etmektedir. Bu uyuşmazlığa Azerbaycan ın toprak bütünlüğü çerçevesinde barışçıl bir çözüm bulunması vakti gelmiştir. Azerbaycan topraklarındaki Ermeni işgali sona erdirilmelidir. Bu, bölge ülkelerinin olduğu gibi, tüm uluslararası toplumun da çıkarınadır. Türkiye, sorunun çözümü konusunda üzerine düşeni yapmaya hazırdır. Uluslararası terörizm, faaliyet alanını ve şiddetini artırmaktadır. Bu sorun, tüm dünyada yaşamları ve umutları tehdit etmeye devam etmektedir. Terörün dini, milliyeti veya kültürü yoktur. Terör insanlığa hakarettir. Dolayısıyla, teröre karşı tereddütsüz bir şekilde savaşılmalıdır. Değerli Kardeşlerim, Kıbrıs konusuna gelince, Birleşmiş Milletler in çözüm planı, 24 Nisan 2004 tarihinde Kıbrıs Rumlarının büyük çoğunluğu tarafından reddedilirken, Kıbrıs Türklerinin açık çoğunluğunca onaylanmıştır. Bu netice, Kıbrıs taki koşulları köklü bir biçimde değiştirmiştir. Uluslararası kuruluşlar ve birçok ülke, Kıbrıs Rumlarının tutumundan duydukları üzüntüyü dile getirmiş, Kıbrıs Türklerinin çözüm yönündeki kararlılığını takdir etmişlerdir. Genel Sekreterimiz Dr. Belkeziz, uluslararası toplumun ve özellikle Müslüman ülkelerin maddi ve siyasi açıdan destek olarak, Kıbrıs Türklerinin içinde bulundukları olumsuz durumu ele almak üzere birlikte çalışmaları gerektiğini rapor etmiştir. Aynı zamanda, İKÖ

8 - Septembrie / Eylül 2004 pagina / sayfa 14 pagina / sayfa 15 Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Sayın Abdullah Gül ün 31. İslam Dışişleri Bakanları Konferansı Konuşması Genel Sekreteri nin ilk kez olarak 28 Mayıs 2004 tarihinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ne gerçekleştirdiği ziyaret son derece anlamlı ve zamanlı olmuştur. Ben bu ziyareti, Kıbrıs Türklerine destek olarak yorumluyorum. BM Genel Sekreteri son raporunda tüm ülkeleri, Kıbrıs Türklerine karşı uygulanan ve onların gelişmesi yönünde engel teşkil eden kısıtlama ve ambargoların kaldırılması için gerek ikili düzeyde gerek uluslararası kuruluşlarda işbirliği yapmaya çağırmıştır. Şimdi, uluslararası toplumun Kıbrıs Türkleriyle doğrudan ekonomik, ticari, sosyal ve kültürel ilişki kurmak suretiyle onlara tam desteklerini verme zamanı gelmiştir. Avrupa Birliği ile ABD, halihazırda Kıbrıs Türklerinin izolasyonuna son vermek amacıyla bazı adımlar atmıştır. Bu toplantı, örgütümüz ve İslam Dünyası için Müslüman Kıbrıslı Türk kardeşlerimizin izolasyonlarına son verilmesine tam destek vermeye yönelik bir fırsattır. İKÖ, yıllar boyunca Batı Trakya daki Müslüman Türk azınlığın durumunu izlemiştir. Bu azınlık, ikili anlaşmalar ve uluslararası düzenlemelere dayanan haklara sahiptir. Ancak, bu temel azınlık haklarını henüz tam olarak kullanamamaktadır. Bu nedenle İKÖ nün, Müslüman Türk azınlığının durumunu yakından izlemeye devam etmesi gerekmektedir. Hükümetimin, azınlıkların koşullarının iyileşmesine de katkıda bulunacak şekilde Yunanistan ile olan ilişkilerimizi ve aramızdaki diyalogu geliştireceğini umuyorum. İKÖ nün ekonomik ve ticari faaliyetleri, işbirliğimizin temel ayaklarından birini oluşturmaktadır. Türkiye nin başkanlık ettiği Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi, bu açıdan oldukça etkili bir araç olmuştur. İçinde bulunduğumuz yıl İSEDAK ın kuruluşunun 20. yıldönümüdür. Bu vesileyle ve aramızdaki ekonomik ve ticari işbirliğinin gelişme CONGRESUL TINERILOR TURCI - ED. XI urmare din pag. 2 perspektiflerini değerlendirmek üzere Ekonomi ve Ticaret Bakanlarıyla özel bir toplantı düzenlenecektir. Bu yıl, İslam Konferansı Örgütü Ülkeleri arasında Tercihli Ticaret Sistemi ne İlişkin Çerçeve Anlaşması nın yürürlüğe girmesinden de memnuniyet duymaktayız. Bu bir dönüm noktasıdır. Anlaşma ile oluşturulan Ticaret Görüşme Komitesi de ilk toplantısını geçenlerde Türkiye de gerçekleştirmiştir. Bu bağlamda, Türkiye nin ev sahipliği yaptığı İslam Konferansı Örgütü nün iki tali organı olan IRCICA ve SESRTCIC in faaliyetlerinin Hükümetimiz tarafından desteklendiğini belirtmek istiyorum. Örgütümüz için bazı önemli konuları ele almaya çalıştım. Daha birçok hayati mesele gündemimizi oluşturmaktadır. Bu konularla uğraşmak adanmışlık ve sıkı çalışmayı gerektirmektedir. Burada da Sekretaryanın önemli rolü ortaya çıkmaktadır. Hükümetim, İslam Konferansı Örgütü nü ve Sekretaryasını yeniden canlandırma hususuna yönelik büyük bir ilgiye sahiptir. İKÖ nün bir kurum olarak ileriye gitmesi gerekmektedir. Bunun gerçekleşmesi için mümkün olan her şekilde katkı yapmak istiyoruz. Bu hissiyatla, Hükümetim, İKÖ Genel- Sekreterliği için aday göstermeye karar vermiştir. Prof. Ekmeleddin İhsanoğlu, uzun zamandır IRCICA nın başarılı direktörü olarak örgütümüz bünyesinde faaliyet gösteren bir isimdir. Burada Prof. Ekmeleddin İhsanonoğlu nun hepimizce bilinen mesleki, akademik ve yönetici niteliklerini tekrarlamaya gerek görmüyorum. Kendisinin, İKÖ Genel-Sekreteri olarak, çok yararlı katkılarda bulunacağına inanıyorum. Türkiye, İDBK Dönem Başkanı olarak, gelecek yıl boyunca Örgüt ün karşı karşıya kalacağı zorlukları göğüslemek için elinden geleni yapacaktır. Sizin tam desteğinizi sağlayacağımıza inanıyorum. Teşekkür ederim. Marţi, 7 septembrie, au avut loc lucrările comisiilor congresului. Din partea U.D.T.R. au partivipat următorii delegaţi: comisia politică: Nilgun Asan, comisia literară: Ervin Ibraim, Abdula Ghiulten, Gafar Serin, Comisia de religie: Orhan Osman, comisia economică: Asan Neslihan şi Şucri Taner, comisia sporturilor olimpice: Hasan Emghil, comisia ecologică: Buracai Techin, comisia revistei Bengu: Ismail Semiha. Miercuri, 8 septembrie, la iniţiativa organizatorilor congresului, adică U.D.T.R. şi U.D.T.T.M.R., a avut loc o excursie în locurile istorice ale Dobrogei. Timpul fiind scurt, musafirii au fost plimbaţi la Medgidia şi la Babadag. Seara, după cină, Uniunea a prezentat un program artistic la care au participat ansamblurile noastre: Mehtap, Fidanlar, Delikanlilar. După aceea, musafirii s-au delectat cu minunatele noastre produse culinare: celebrele baclavale, plăcintă cu carne şi plăcintă cu brânză. Joi, 9 septembrie, la orele 11, au început lucrările congresului, care s-au desfăşurat pe două zile. Prima şi principala problemă ridicată a fost pasivitatea tineretului. Sâmbătă, 11 septembrie, după micul dejun, ne-am despărţit de musafirii noştri, unii dintre ei plecând cu lacrimi în ochi în aşteptarea următoarei revederi, care va fi peste un an. Ca locaţie a viitorului congres a fost aleasă Găgăuzia - Republica Moldova. Această săptămână petrecută alături de tineri din lumea turcă, serile în care tineri din diferite ţări îşi prezentau obiceiurile şi tradiţiile (am putut vedea chiar şi un frumos ritual şamanist în jurul focului), discuţiile în jurul unei ceşti de ceai sau de cafea, o partidă de biliard pe terasa hotelului, toate acestea au lăsat în sufletul nostru dorinţa de a ne reîntâlni, de a ne reuni, de a duce mai departe identitatea noastră. Minever OMER Să ne cunoaştem filialele MEDGIDIA Continuăm tradiţia prezentându-vă filiala Medgidia. Încă de la uşă ne-a întâmpinat D-ra Memedali Lale, secretara filialei, o prezenţă mai mult decât obişnuită. Pentru început, am stat de vorbă D-na Bormambet Vildan, o veche colaboratoare a Uniunii, vicepreşedinte Comisia de Învăţământ a U.D.T.R., la nivelul filialei fiind Preşedinta Comisiei de Învăţământ. Am rugat-o, aşa cum era firesc, să spună câteva cuvinte despre activitatea acestei comisii: B.V.: Anul trecut am avut multe activităţi la nivelul filiale, constând în participarea membrilor comisiei de învăţământ la toate activităţile la nivel de învăţământ, inclusiv la Liceul Kemal Ataturk, unde am fost invitaţi şi unde am avut şi noi, la rândul nostru activităţi. Una dintre ele ar fi organizarea înfrăţirii între oraşul Yalova din Turcia şi municipiul Medgidia, noi ca filială ne-am ocupat de toate detaliile privind acest lucru. Am răspuns la toate activităţile organizate de Primăria Municipiului Medgidia, dintre care cea care a rămas impregnată în memoria tuturor ar fi Zilele Medgidiei, la care am implicat atât filiala, cât şi Uniunea, prin toate ansamblurile. De asemenea, aş dori să amintesc faptul că Olimpiadele de Limba şi Literatura Turcă, fazele naţionale, sunt organizate şi se desfăşoară la Colegiul Naţional Kemal Ataturk, unde comisia noastră are un rol foarte important, sub tutela Comisiei de Învăţământ a U.D.T.R., cu care noi avem o strânsă colaborare, prin Dl. Ervin Ibraim. Acum aş dori să vă prezint câteva din proiectele noastre de viitor: o activitate omagială cu ocazia împlinirii a 15 ani de predare a limbii materne, schimb de ştafete între cadrele didactice din România şi Turcia, adică vor pleca 5 profesori de la Colegiul Naţional Kemal Ataturk şi vor veni 5 din Republica Turcia; noi, ca comisie, vom organiza această acţiune. La nivelul filialei vom organiza Ziua Profesorului Öğretmenler Günü ; s-a propus de un schimb de experienţă între cadrele didactice care predau limba maternă în România şi cadre didactice din alte ţări unde comunitatea turcă reprezintă o minoritate. Reporter: Care este situaţia învăţământului în limba turcă în municipiul Medgidia? B.V.: În Medgidia, în cele 7 şcoli, plus Colegiul Naţional Kemal Ataturk, se predă limba turcă începând din clasa I până în clasa a VIII-a, profesorii sunt calificaţi, nu mai avem suplinitori necalificaţi, două cadre titulare: subsemnata şi Emin Filis. Profesorii de religie sunt şi ei calificaţi. La şc. Nr. 4 Medgidia avem o clasă cu predare intensivă a limbii turce. Există de asemenea, propunerea ca şi la şc. 7 să se înfiinţeze o asemenea clasă specială. Grădiniţa bilingvă funcţionează cu 5 clase, educatoarele sunt calificate. Cea mai mare problemă la noi sunt manualele, deoarece, conform noii programe de limbă maternă pentru clasele I-II şi IX-XI, dar şi pentru celelalte clase, manualele trebuiesc schimbate şi reeditate, nu mai corespund noilor cerinţe. Ca să nu mai pomenim de manualele de religie, care nici măcar nu există. În continuare, am stat de vorbă cu Dl. Curti Tanior, preşedintele comisiei de tineret filiala Medgidia, de la care am aflat că tineretul din Medgidia este în plină reorganizare, în momentul actual neexistând o situaţie foarte clară. La ultima şedinţă a comisiei s-a stabilit o listă cu propuneri de acţiuni, care va fi înaintată conducerii U.D.T.R. spre aprobare. Activitatea lor, după cum ne-a declarat, este mai intensă în timpul anului şcolar, când vin şi elevii de la Colegiul Naţional Kemal Ataturk. În cadrul filialei există un ansamblu vocal instrumental şi un ansamblu de dansuri orientale. Din discuţiile noastre, am aflat că Techin (membru), se gândeşte serios să înfiinţeze o mică trupă de teatru cu elevi ai Liceului K. Ataturk. De asemenea, şi el, pe lângă alţi membri ai comisiei, a participat activ la acţiunile organizate de U.D.T.R., fiind chiar coprezentator la Ziua Copilului în Turcia, organizată de Comisia de Tineret a U.D.T.R. În cadrul filialei activează, de asemenea, o comisie de femei, a cărei membră fondatoare este Prof. Bormambet Vildan, care, în viitorul cât mai apropiat, va organiza o expoziţie cu vânzare Hanimelleri, unde femeile vin cu lucru de mână. Aici, în Medgidia, specific este macrameul. În fiecare an se organizează Ziua Femeii. Ultimul, dar nu cel din urmă intervievat a fost Preşedintele filialei Medgidia, Dl. Memet Riza. M.R.: Mă numesc Memet Riza, preşedintele filialei filialei Medgidia, cu o vechime de 8 luni în funcţie. Comitetul de conducere este format din 14 persoane, printre care îi amintim pe: Husein Selatin - vicepreşedinte, Ismail Selmin tineret, Memet Ergivan probleme sociale, Husein Ender financiar, Bormambet Vildan cultură, învăţământ şi femei, Memet Izet religie. R.: Ce activităţi aţi avut de când sunteţi preşedinte? M.R.: Prima activitate a fost de Kurban Bayram, când am distribuit pachete oamenilor nevoiaşi din Medgidia, aprox. 250 de familii, atât din fondurile U.D.T.R., cât şi o sponsorizare personală. La sfârşit de an şcolar am avut o activitate pentru copii, organizată cu sprijinul Primăriei Medgidia. Colaborarea între Filiala Medgidia şi U.D.T.R. este foarte bună, în prezent este o mai bună organizare. Lunar avem şedinţe, la care suntem invitaţi şi noi, în cadrul cărora avem ocazia să ne spunem problemele. Pe viitor aşteptăm invitaţia de a participa la proiectele derulate de U.D.T.R. Eu personal aştept propuneri din partea comisiilor filialei, pentru a le prezenta, la rândul meu, în calitate de preşedinte de filială, conducerii U.D.T.R. În prezent mai avem câteva probleme administrative, legate de sediu, dar sperăm să le rezolvăm cât mai curând. R.: Cum este colaborarea Dvs. cu autorităţile locale? M.R.: Avem un primar nou, de fapt până acum am fost la o şedinţă la Primărie. După cum se pare, primarul este un om cu care se poate colabora. Abia ne-am cunoscut, pe viitor vom mai avea contacte şi vom încerca să obţinem sprijinul Primăriei în orice problemă. Cu părere de rău ţin să menţionez faptul că local nu avem consilier. Le mulţumim pe această cale pentru timpul acordat şi le urăm succes în activităţile propuse. Interviu realizat de Nilgun A. şi Minever O.