SÜRGÜ KASABASI NDA (DOĞANŞEHİR- MALATYA)KÜLTÜR BALIKÇILIĞI VE REKREASYONEL ETKİNLİKLER

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SÜRGÜ KASABASI NDA (DOĞANŞEHİR- MALATYA)KÜLTÜR BALIKÇILIĞI VE REKREASYONEL ETKİNLİKLER"

Transkript

1 Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Fırat University Journal of Social Science Cilt: 16, Sayı: 2 Sayfa: 43-62, ELAZIĞ-2006 SÜRGÜ KASABASI NDA (DOĞANŞEHİR- MALATYA)KÜLTÜR BALIKÇILIĞI VE REKREASYONEL ETKİNLİKLER Cultural Fishing and Recreational Activities In Sürgü Town (Doğanşehir- Malatya) Ramazan SEVER Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Erzurum. rsever@atauni.edu.tr. ÖZET Dünyada ve ülkemizde agvakültür veya kültür balıkçılığı olarak bilinen balık yetiştiriciliği gittikçe önem kazanmaktadır. Hatırlanacağı üzere bu gibi yerler bir yandan besin ihtiyacı sağlarken diğer yandan peyzaj güzellikleri ile insanları kendine çeken rekreaktif sahalar durumundadır. Malatya ili Doğanşehir ilçesine bağlı Sürgü Kasabası da böyle sahalardan biridir. Pınarbaşı, Takaz kaynakları ve Sürgü Barajı göl sahasına bağlı olarak ortaya çıkan kültür balıkçılığı, kasabada önemli sayılabilecek bir ekonomik uğraş halini almıştır. Kasabadaki 14 alabalık yetiştirme tesisinde yılda ortalama 300 ton kadar alabalık üretilirken, yaklaşık 100 kişiye de istihdam oluşturmaktadır. Sürgü kasabası ziyaretçilerin günübirlik yararlanabileceği bir mesafede ve konumda olması nedeniyle rekreasyonel etkinlikler bakımından da son derece önem taşımaktadır. Özellikle Pınarbaşı ve Takaz rekreasyon sahalarına Malatya ve Adıyaman dan çok sayıda ziyaretçi gelmektedir. Bunun yanında, Malatya-Adana karayolunun kasabanın içinden geçmesi de yöreye ilgiyi artıran bir diğer faktördür. Bu çalışmada söz konusu kasabadaki kültür balıkçılığının (alabalık üretme ve yetiştirme) potansiyeli, mevcut tesislerinin durumu ve sorunları belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca, kasabada sürdürülen kültür balıkçılığına bağlı olarak ortaya çıkan günübirlik rekreasyonel potansiyele yetkililer ve yatırımcıların dikkatinin çekilmesi de amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Kültür balıkçılığı, alabalık, rekreasyon, turizm, Sürgü, Türkiye. ABSTRACT Fishery, knowns as aguaculture or cultural fishing in our country and the world gains greater importance everyday. As will be remembered, such places on the one hand supply the need of nutrition, on the other hand they are recreative places with their landscape beauties. Sürgü town in Doğanşehir, province of Malatya city, is one of such places. The cultural fishing depending on the lake areas of Sürgü Dam and Pınarbaşı and Takaz water springs, has been an important economic activity in the town. While approximately 300 tons of trout are got annually in 14 trout farms, it provides employment to 100 people there. As Sürgü town is situated in an area where visitors can have daily visits, it is important, at the same time, for recreational activities. Especially, people from Malatya and Adıyaman visit Pınarbaşı and Takaz recreative areas. Besides, one of the major factors increasing the interest towards the area is that Malatya-Adana highway pass through the town. We aim to determine the potential, the situation of the present establishments and problems of the cultural fishing (trout growing). At the same time, we aimed at calling attention of authorities and investors on daily recreational potential depending on cultural fishing in the town. Key Words: Cultural fishing, trout, recreation, tourism, Sürgü, Turkey.

2 F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi (2) Giriş Günümüzde sağlıklı beslenme amacıyla gerek dünyada gerekse ülkemizde su ürünlerine olan ilgi giderek artmaktadır. Nitekim su ürünleri yetiştiriciliği, FAO tarafından dünyada en hızlı büyüyen gıda sektörü olarak belirlenmiştir ( Türkiye de de iç su ve denizlerde su ürünleri yetiştiriciliği sürekli gelişen sektörlerden biri halini almıştır. Hatırlanacağı üzere kültür balıkçılığı, bir çeşit balık yetiştirme çiftlikleri kurma veya yapay olarak buralarda balık yavru veya yumurtalarını çoğaltma tekniğine dayanır (Doğanay-1998:271). Söz konusu yetiştiricilik bakımından ülkemiz zengin sayılabilecek bir potansiyele sahiptir. Ancak bu potansiyel çeşitli nedenlerden dolayı uzun süre değerlendirilememiştir. Ülkemizde kültür balıkçılığı ile ilgili ilk uygulamalar, iç sularda alabalık üretimi için 1970, deniz balıkları üretimi için ise 1980 li yılların ortalarından itibaren başlamıştır yılı verilerine göre iç sularda 1301, denizlerde ise 358 adet olmak üzere toplam 1659 işletme bulunmaktadır yılında su ürünleri üretimi iç sularda ton, denizlerde ise ton olarak gerçekleşmiştir ( İç sularda üretilen su ürünlerinin önemli bir kısmını ise alabalık oluşturur ( Kuşkusuz hızlı nüfus artışı ve şehirleşme sonucu, şehirlerde kişi başına düşen yeşil alan miktarı azalmakta ve toplumun ruh ve beden sağlığı olumsuz yönde etkilenmektedir. Açık havada eğlenme ve dinlenme insanın sosyal ve psikolojik yapısını olumlu yönde etkileyen bir faktör oluşu göz önüne alındığında, kırsal rekreasyon alanların insan yaşamı ve sağlığı için taşıdığı önem her geçen gün biraz daha artmaktadır (Güner- Sever,2000:117). Bu nedenle kültür balıkçılığı yapılan sahalar besin ihtiyacını karşılaması yanında, peyzaj güzelliklerine dayalı olarak günübirlik rekreasyon sahaları bakımından da dikkat çekmektedir. Turizm coğrafyasındaki en temel kavramlardan biri olan rekreasyon insanların boş zamanlarında yaptıkları faaliyetler olarak ifade edilebilir. Sanayileşme ve şehirleşmenin ortaya çıkardığı bu kavram hakkında bir çok tanım yapılmakla birlikte, insanın beden ve zihnini dinlendirmek, tazelemek ihtiyacı olarak ifade edilse pek de hatalı olmaz (Özgüç- 2003:3). Günübirlik rekreasyon sahaları, geceleme olanağına sahip olmayan, büyük nüfus kitlelerinin yaşadığı şehirler çevresinde, günübirliğine gidiş ve dönüş yapılabilecek kadar yakın doğal güzelliklere sahip konumlarda gelişmişlerdir. 44

3 Sürgü Kasabası nda... Araştırmamıza konu olan kültür balıkçılığı ve buna bağlı ortaya çıkan günübirlik rekreaktif etkinlikler, Sürgü 1 Kasabası nda yapılmaktadır. Söz konusu kasaba, Doğu Anadolu Bölgesi nin Yukarı Fırat Bölümü nde yer alır ve idari bakımdan da Malatya ilinin Doğanşehir ilçesi sınırları içinde kalır (Şekil 1). Şekil 1. Lokasyon Haritası. Sürgü kasabasında bulunan alabalık tesisleri, mesire ve piknik alanları bir bütün olarak kırsal rekreasyon faaliyetlerini teşkil etmektedir. Bu yerler mesafe bakımından şehre yakın, günlük gidilip-gelme özelliğinden dolayı günlük tatil olarak değerlendirilebilir. Örneğin söz konusu kasaba Doğanşehir ilçe merkezine 14 km, Malatya şehrine 70 km, Adıyaman şehrine 80 km lik bir mesafede bulunmaktadır. Bunun yanında kasabanın içinden geçirilen Malatya-Adana Devlet karayolu nedeniyle, bu yolda seyahat edenlerin de yaralanabileceği bir konuma sahiptir. Sürgü Kasabası nın Başlıca Coğrafi Özellikleri Sürgü Ovası ve çevresindeki en yaşlı kayaçları Pütürge metamorfikleri adıyla tanımlanan birimler oluşturur. Bu birimin üzerinde sahada geniş bir alanda bulunan Malatya Metamorfikleri yer alır. Muskovit, biyotit, şist ve genellikle mermer ve kristalize kireçtaşlarından oluşan bu birimin kalınlığı 1000 m den fazladır. Kuvaterner ise yamaç 1 Sürgü adının en eski hali Sargi iken, Memluklu-Osmanlı Döneminde Sürgi ye dönüşerek günümüzde Sürgü halini aldığı sanılmaktadır (Yeşillikler Beldesi Doğanşehir-2003:45). 45

4 F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi (2) molozları ve alüvyonlarla temsil edilir (Canpolat, 2001:13-33). Sahanın bu litolojik yapısı kültür balıkçılığı için en temel şartlardan biri olan yeraltı su kaynaklarının bol olmasını sağlamıştır. Sahasının bugünkü topoğrafik görünümünü kazanmasında tektonik hareketler belirleyici bir faktör olsa da, sonradan flüviyal etken ve süreçler baskın duruma geçmiştir. Bu oluşum ve gelişim sürecinde ortaya çıkan başlıca jeomorfolojik birimleri dağlar, platolar, ovalar ve vadiler oluşturur. Güneydoğu Toroslara ait dağlar Sürgü Ovası nın kuzeyinde (Kurudağ, Bozdağ) ve güneyinde (Malatya Dağları) birbirlerine paralel şekilde uzanmaktadır. Söz konusu dağların ortalama yükseltileri m arasında değişmektedir. Dağlık kuşağın altında m ler arasında plato düzlükleri yer almaktadır. Sürgü Kasabası nın da üzerinde kurulduğu Sürgü Ovası Doğu Anadolu Fay (DAF) Zonu nun bir kolu olan Sürgü fayına bağlı olarak oluşmuştur. Ovanın ortalama yükseltisi 1300 m civarındadır. Sürgü Ovası, çevredeki yüksek alanlardan mevsimlik akarsuların ve Sürgü Çayı nın getirdiği alüvyonların birikmesiyle oluşmuş alüvyal tabanlı bir ovadır. Yüzölçümü 23 km² kadar olan ovanın 6 km² si Sürgü Barajı rezervuar sahası içinde kalmıştır (Şekil 2). Karasal iklim koşullarının hüküm sürdüğü Sürgü ve çevresinde Doğanşehir ve Akçadağ meteoroloji istasyonu verilerine göre yıllık yağış miktarı 535 mm (Doğanşehir), yıllık sıcaklık ortalaması ise 12,5 ºC (Akçadağ) civarındadır. Söz konusu iklim koşullarına bağlı olarak saha da hâkim bitki örtüsünü step formasyonları oluşturur. Korunabilmiş alanlarda yer yer meşe (Quercus) ve ardıç (Juniperus) toplulukları da bulunmaktadır. Topografya, iklim ve bitki örtüsü altında oluşan başlıca topraklar ise kahverengi orman toprakları, alüvyal ve kolüvyal topraklardır. Araştırma sahasındaki en önemli akarsuyu Sürgü Çayı oluşturur. Karakaya Tepesi yamaçlarından kaynaklarını toplayan Sürgü Çayı daha sonra Reşadiye Deresi ve Takaz (Eşi benzeri olmayan anlamında) suyu ile birleşerek Göksu Çayı adıyla Fırat Nehri ne kavuşur. Söz konusu akarsu üzerine 1968 yılında sulama amaçlı Sürgü Barajı 2 inşa edilmiştir. Bunun dışında sahada karstik ve fay hatlarına bağlı olarak çok sayıda kaynak da vardır. Bunlar arasında en önemli kaynaklar kültür balıkçılığının da yörede kurulmasını ve gelişmesini sağlayan Pınarbaşı ve Takaz kaynakları oluşturmaktadır. 2 Sürgü Barajı 1870 tarihinde bir bent olarak yapılmış, 1956 yılına kadar da toprak kanallarla sulama hizmetine devam etmiştir. Ancak bugünkü baraj kaya-toprak dolgu tipinde inşa edilerek 1968 yılında hizmete açılmıştır. Barajın temelden yükseltisi 59 m dir. 46

5 Sürgü Kasabası nda... Şekil 2. Topoğrafya Haritası. 47

6 F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi (2) Yaklaşık 70 km² lik su toplama sahasına sahip olan söz konusu kaynaklardan Pınarbaşı kaynağının ortalama debisi 100 l/sn, Takaz kaynağının ise 400 l/sn kadardır (DSİ- Malatya 92. Şube Müdürlüğü kayıtlarından elde edilmiştir). Sürgü nün yerleşme tarihi Malatya şehrinin yerleşme tarihi kadar eskidir. Kasaba Doğu Anadolu Bölgesi ile Akdeniz Bölgesi nin önemli merkezlerine ulaşımı sağlayan Güneydoğu Torosları ın güneybatı kısmında bu yöne doğru açılan önemli geçiş güzergâhı (Eski Halep yolu) olması nedeniyle stratejik bir konumda yer alır (Göğebakan-2002:1-2). Bu önemine binaen yerleşmenin Hitit döneminde ortaya çıktığı sanılmaktadır. Kasaba daha sonra Roma, Bizans, Selçuklu, Danişmentli hâkimiyetinde kalmış ve 1178 yılında tamamen Selçuklu topraklarına katılmıştır. Uzun bir süre Memluklu-Osmanlı arasında mücadeleye sahne olan Sürgü 1516 yılında Osmanlı hâkimiyetine girmiştir (Göğebakan- 2002: ). Nitekim Sürgü ve çevresi 1560 da Malatya Sancağı Besni kazasına bağlı Subadra nahiyesine tabi bir köy durumundadır (Yinanç-Elibüyük, 1983:XV.505). Cumhuriyet döneminde ilk olarak 1928 yılında belediye statüsüne geçen yerleşme, daha sonra bu statüyü korumayarak köy idari birimine dönüşmüştür. Kasabada 1954 de tekrar belediye kurulmuş ve günümüzde de bu idari fonksiyonu devam etmektedir. Belediye örgütlü bir kasaba olan Sürgü nüfusu 6109 kişidir (DİE-2000). Sürgü kasabasının ekonomisi tarıma dayalıdır. Tarım ürünlerinden elde edilen gelirin büyük bir kısmını buğday, fasülye, tütün ve şekerpancarı oluşturur. Ekonomik değer taşıyan başlıca meyveler elma ve kayısıdır. Hayvancılık ise büyük bir gelir kaynağı olmamakla birlikte ekonomiye katkısı azımsanmayacak ölçüdedir. Kasabada 1980 den sonra başlayan kültür balıkçılığı ve bunun ortaya çıkardığı rekreasyonel etkinlikler, giderek önem kazanan ekonomik sektörlerdir. Balık yetiştirme tesislerinde tamamen alabalık üretilmektedir. Hatırlanacağı üzere yaşam ortamı bakımından temiz, serin ve oksijen yönünden zengin suları tercih eden alabalık, özellikle etinin lezzetli ve besleyici oluşuyla tanınmaktadır. Genellikle alabalık yetiştiriciliğine uygun olan coğrafi şartlar rekreasyonel faaliyetlere de uygundur. Sürgü kasabası, bu iki özelliği bir arada bulunduğu bir yerdir. Sürgü Kasabası nda Kültür Balıkçılığının Gelişimi Sürgü Kasabası nda karstik ve fay hatlarına bağlı oluşan çok sayıda kaynak bulunmaktadır. Bu kaynakların akım ve rejimlerinin yeterli ve düzenli olması, suların fiziki ve kimyasal özellikleri, kasabada kültür balıkçılığı bakımından büyük bir potansiyel ortaya çıkarmıştır. Özellikle Pınarbaşı ve Takaz kaynakları ile 1968 yılında oluşan Sürgü barajı rezervuar sahası bu potansiyeli daha da artırmıştır. Ancak uzun bir süre bu 48

7 Sürgü Kasabası nda... potansiyel değerlendirememiş ve kasabada balıkçılık amatör bir uğraş olmanın ötesine geçememiştir. Kasabada kültür balıkçılığının ticari bir uğraş niteliği kazanması 1973 yılına kadar geriye gitmekle birlikte, asıl gelişme kazandığı dönem 1974 yılında Sürgü Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifi nin kurulmasından sonradır (Fotoğraf 1). Bugün söz konusu kooperatif, hem alabalık üretimi hem de pazarlamasını yapmakta ve bundan da büyük başarı sağlamaktadır. Kasaba halkı kültür balıkçılığındaki bu gelişmeden etkilenerek 1980 den sonra balık tesislerini bir biri ardına açmaya başlamıştır. Fotoğraf 1. Sürgü Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifi. Sürgü deki bu potansiyeli değerlendirmek ve yöre ekonomisine alternatif bir gelir kaynağı oluşturmak için, 1998 yılında Malatya İnönü Üniversitesine bağlı Sürgü Su Ürünleri Meslek Yüksel Okulu 3 açılmıştır. Söz konusu okulun açılması kasabadaki kültür balıkçılığı için son derece önemli bir yatırımdır. Yüksek okul yöre halkına su ürünleri yetiştiriciliği konusunda bilgiler aktarmakta, görsel ve uygulamalı eğitim olanağı sağlamaktadır. Bu kurumun ve kooperatifin çalışmaları kasabada kültür balıkçılığının temel geçim kaynaklarından bir haline gelmesini sağlamıştır. Son yıllarda özellikle havuz balıkçılığı alanında hızlı bir gelişme meydana gelmiş ve buna bağlı olarak işletmede üretilen balık yavruları, çevre il ve ilçelerinde taleplerini karşılayacak düzeye ulaşmıştır. Şüphesiz kasabanın içinden D850 karayolunun geçmesi, aynı zamanda Adıyaman (2000 yılı nüfusu ) ve Malatya ( ) gibi büyük kentlere yakınlığı nedeniyle günübirlik rekreasyon sahası olarak değerlendirilmesi bu gelişmeyi etkileyen bir diğer faktördür. Bilindiği üzere alabalık yetiştiriciliğinde su ve yer seçimi öncelikli konuların başında gelir. Sürgü kasabası da bu açıdan değerlendirildiğinde çok uygun koşullara sahip 3 Yüksekokul 1998 yılında 30 öğrenci alarak faaliyete geçmiş ve eğitim-öğretim yılında ilk mezunlarını vermiştir. 49

8 F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi (2) olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim sahada alabalık yetiştiriciliğine uygun su kaynakları ve tesislerin kurulduğu yerler su akışını sağlayacak eğime (% 15-20) sahiptir. Yine kasaba ve çevresinde çevre kirliliğine neden olacak sanayi tesislerinin bulunmaması da önemli bir avantajdır. Ancak kasabadaki tarım alanlarında yoğun olarak gübre ve tarım ilaçlarının kullanılması, az da olsa kültür balıkçılığına zarar verebilir. Şüphesiz kasabadaki balıkçılığın gelişmesinde Takaz kaynağının ayrı bir yeri vardır. Kaynağın tek çıkışı olmayıp onlarca gözeden oluşur. Kaynak Sürgü Kasabası nın 1 km kadar güneyinde, 40 dan fazla gözeden çıkmaktadır. Bu kaynakların tümüne birden Takaz adı verilmiştir (Fotoğraf 2,3). Takaz kaynağı sahadaki diğer kaynak oluşumlarında olduğu gibi karstik ve faylı yapıya bağlı olarak gelişmiştir 4. Takaz kaynağının debisi ise 400 l/sn kadardır tarihinde kaynağın debisi 1,532 m³/sn olarak ölçülmüştür (DSİ-Malatya 92 Şube Müdürlüğü kayıtlarından elde edilmiştir). Kaynak sularının bir kısmı Doğanşehir ilçe merkezinin içme-kullanma su ihtiyacını karşılamak için 1983 yılında kanallara alınmıştır. Fotoğraf 2,3. Sürgü Kasabasındaki kültür balıkçılığının gelişmesinde önemli rol oynayan Takaz kaynağı. Hemen Takaz kaynağının doğusunda benzer özellikler gösteren Pınarbaşı kaynağı da kültür balıkçılığı için çok önem taşımaktadır. Takaz kaynağı gibi onlarca gözeden çıkan kaynak suları iki küçük havuza toplandıktan sonra Pınarbaşı mesire sahasına bırakılmaktadır (Fotoğraf 4,5). Kuşkusuz bütün ticari amaçlı üretimlerde olduğu gibi kültür balıkçılığı için 4 Sahada yaygın olan Paleozoyik kireçtaşları iyi akifer özelliğe sahip olduğundan yağış sularının büyük bir bölümünü, çatlak ve yarıklar boyunca yeraltına sızdırırlar. Sızan bu sular az veya çok bir derinlikten sonra kırık hatlar boyunca yüzeye çıkmaktadır. Dolayısıyla bu şekilde meydana gelen kaynak suları hem litoloji hem de kırıklı yapının müşterek etkiyle oluşurlar. (Bu konuda geniş bilgi için bakınız: İzbırak, R.1990, s.74-82, Atalay, İ.1997,s , Önal, A.,1993,s.70-71) 50

9 Sürgü Kasabası nda... yukarda belirtilen fiziki koşullar yanında pazarlama ve ulaşım imkânı da önem taşımaktadır. Bu açıdan da Sürgü çok uygun bir konum özelliğine sahiptir. Nitekim kasabanın içinden D850 Devlet karayolunun geçmesi kasabada alabalık üretimi ve günübirlik rekreasyon faaliyetlerinin hızla gelişmesini sağlamıştır. Fotoğraf 4,5. Pınarbaşı kaynağı. Sürgü kasabasında Gökkuşağı alabalığı üretilmektedir. Kuzey Amerika kökenli Gökkuşağı alabalığı5 (Onchorynchus mykiss) dünyada ve ülkemizde yetiştiriciliği en yaygın olan balık türüdür. Çevreye uyumu ve hastalıklara karşı daha dayanıklı olması gibi özelliklerinden dolayı, Gökkuşağı alabalığı diğer alabalık türlerine göre daha yaygın olarak yetiştirilmektedir. Söz konusu balık yüksek sıcaklıklara, olumsuz çevre şartlarına daha dayanıklıdır. Ayrıca, çabuk büyüyen ve hızlı gelişen bir balık türüdür. Ortalama 11.5 yılda sofralık balık büyüklüğü olan gr a ulaştığından oldukça ekonomiktir ( Diğer taraftan önceleri Sürgü Çayı nda bol miktarda bulunan Kırmızı Pullu Alabalık usulsüz yapılan avcılık sonucunda büyük oranda yok edilmiştir. Kuşkusuz alabalık tesislerinin kurulabilmesi için suyun uygun sıcaklıkta, temiz, berrak ve devamlı olması gerekir. Su, her şeyden önce, balığın hayatını geçirdiği yerdir. Bundan dolayı suyun miktarı ve kalitesi çok önemlidir. Alabalık yetiştirilen suların oksijen miktarının 9 mg/it, PH nın arasında olması gerekmektedir. Ayrıca alabalık yetiştirilecek suyun yaz-kış sıcaklığı fazla değişmemeli ve sıcaklık 20 ºC yi 5 Gökkuşağı alabalığının Türkiye de yetiştiriciliği 1970 li yıllarda kamu ve özel girişimciler tarafından başlatılmıştır. Dünya genelindeki kültür balıkçılığının gelişimine koşut olarak ülkemizde de özellikle üstün yetiştirme avantajları nedeniyle Gökkuşağı alabalığı üretimi büyük aşamalar kat etmiştir. Önceleri küçük işletmeler tarafından gerçekleştirilen Gökkuşağı alabalığı üretimi, 1990 lı yıllardan itibaren bütünleşmiş üretim tesislerine dönüşmüştür. Gökkuşağı alabalığının çevre koşullarına çok iyi uyum göstermesi yanında özellikle yüksek sıcaklıklara dayanıklı olması, aktif yem alması nedeniyle yemlenmesinin kolay olması ve yemi değerlendirmesinin daha iyi olması yönünden iyi bir büyüme göstermektedir ( 51

10 F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi (2) geçmemelidir ( Dolayısıyla alabalık yetiştiriciliğinde aranan su özelliklerinin hemen hepsi Pınarbaşı ve Takaz sularında mevcuttur (Tablo 1). Bu nedenle söz konusu kaynaklar alabalık yetiştiriciliği için son derece uygundur. Sıcaklık Oksijen Tablo 1. Sürgü Takaz kaynaklarının bazı özellikleri. Askıda katı madde PH 7,3 11 o C (yaz-kış değişmiyor) 10,5 mg/lt 18 mg/lt Kaynak: KÜÇÜKBAY, F. Z., ve Diğerleri Takaz Kaynağı nın hemen yanında kurulan Sürgü Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifi başlıca üç kısımdan oluşur. Kuluçka binası, havuzlar ve işletme binasıdır. Kuluçka binasında sağım yeri, yumurta çıkış ve büyütme işleri yapılmaktadır. Tesisteki havuzlar genellikle küçük, dar ve uzun kanal şeklindedir. Alabalıklar genellikle sonbahar ve kışın yumurta vermekle birlikte, sadece ocak ayında sağım yapılır. Yaklaşık 1 kg ağırlığındaki dişi bir balık ortalama 1500 civarında yumurta verebilmektedir. Yumurtalardan 10 C lik su sıcaklığında yaklaşık bir ay içerisinde yavrular çıkar. Yavrular aylık oluncaya kadar, kuluçka binasındaki yalaklarda beslenirler. Daha sonra kuluçka binasının dışındaki cm derinliğindeki yavru büyütme havuzlarına alınırlar g oluncaya kadar burada büyütülürler. Bu dönemde alabalık yavrularının gelişmesi çok hızlı olmakta, büyümelerinde de farklılıklar görülmektedir. Bunun için yavrular büyüdükçe ve farklılaştıkça seyretme yapılmaktadır. Yavru alabalıklar çok sık yem yerler. Yavru döneminde günde 5-6 öğünle başlayan yemleme, yavrular beslenme havuzlarına alınıncaya kadar günde 2-3 öğüne indirilir gram ağırlığına ulaşan balıklar, beslenme (büyütme) havuzlarına alınırlar. Yetişkin alabalıklar, günde 3 öğün yemlenmektedir. Dolayısıyla alabalık yetiştiriciliğinde tüm masrafların % ini yem teşkil eder. Sürgü deki alabalık tesislerinde kullanılan balık yemi Kahramanmaraş tan getirilmektedir. Ancak bu ilde de balık yemi üretilmemekte olup İzmir den getirilmektedir. Dolayısıyla maliyet artarak balık yeminin 1 kg na KDV hariç 8.8 cent (11,88YTL) ödenmektedir (2004). Ayrıca ücretin tamamı peşin ödenmektedir. Sürgü Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifi nde, 2004 yılında ayda yaklaşık 5 ton yem tüketmiştir. Yukarda belirtilen yem fiyatı göz önüne alınırsa ayda yaklaşık 600 YTL, yılda ise 7200 YTL sadece yem için harcanmaktadır. Yavru alabalıklar iyi bir bakım ve yemlenme ile ay arasında grama ulaşırlar. Bu büyüklük balığın pazarlanabileceği büyüklüktür. Alabalıklar pazarlanmadan 52

11 Sürgü Kasabası nda... birkaç gün önce yemleme kesilir. Balıklar etlerinin daha lezzetli olması için temiz, berrak ve hızlı akışlı kanal veya havuzlara alınır (Fotoğraf 6,7). Fotoğraf 6,7. Sürgü Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifindeki havuzlardan bir görünüş. Kasabadaki Değirmen, Karacalar ve Bolcalı alabalık yetiştirme çiftlikleri, tesis ve üretim özellikleri bakımından Sürgü Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifine benzerlik göstermektedir. Değirmen alabalık tesislerinde son birkaç yıldır ilave havuz yapımı halen devam etmektedir (2005). Bütün tesislerde, yıllar arası değişmekle birlikte yaklaşık olarak ton yem tüketilmektedir. Ayrıca tesislerde balığın büyümesini hızlandıran hormonlu yem kullanımına rastlanmamıştır. Kasabadaki Alabalık Tesisleri, Üretim ve Pazarlama Kuşkusuz kültür balıkçılığı üretim ve pazarlama şartları ile doğrudan ilgilidir. Kasabada Sürgü Su Ürünleri Alabalık Kooperatifi dışında 13 kadar alabalık tesisi bulunmaktadır. Bunlardan sadece Karacalar, Değirmen ve Bolcalı Alabalık tesislerinde yavru balık üretimi yapılmakta diğerlerinde ise havuzlarda yetiştirilen balıklar, besin ihtiyacını karşılamak üzere satışa sunulmaktadır. Yavru balık üretimi yapan tesislerde yetiştirilen alabalıkların bir kısmı il içine dağıtımı yapılırken, bir kısmı da il dışına pazarlanmaktadır (Tablo 2). İl dışına pazarlanan yavru alabalık ve alabalık miktarları hakkında herhangi bir kayıt tutulmamıştır. Bunun yanında kasabadaki üreticilerle yapılan görüşmelerde de sağlıklı bilgi sağlanamamıştır. Ancak yetersiz bilgilere rağmen, satılan balıkların büyük bir bölümünün Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi ndeki önemli merkezlere olduğu anlaşılmıştır (Şekil 3). 53

12 F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi (2) Tablo 2. Sürgü Kasabası ndaki alabalık tesisleri ve üretim miktarları. Alabalık Tesisinin Kuruluşu Kapasitesi Pazarlama Adı (ton) Sürgü Kooperatif (Yavru) Malatya, Adıyaman, Gaziantep, Muş, Diyarbakır, Elazığ, Van Kahramanmaraş, Hakkâri, Bingöl, Mardin, Batman, Elazığ Karacalar (Yavru) K.Maraş, Gaziantep, Adana, Değirmen K.Maraş, Gaziantep, Adıyaman, (Yavru) Bolcalı (Yavru) Malatya, Adıyaman, Gaziantep, Muş, Diyarbakır, Elazığ, Çobanlar Lokanta Gökkuşağı Lokanta Çardak Lokanta Çavlan Lokanta Mavi Akım Lokanta Sunpet Lokanta Pınarbaşı Lokanta (Mesire yeri) Ali Dayının Yeri Lokanta Huzur Lokanta Kanaat Et Lokanta Lokantası Toplam 295 Kaynak: Sürgü Su Ürünleri Alabalık Kooperatifi (2004). Şekil 3. Alabalığın pazarlandığı başlıca iller. Sürgü Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifi ve diğer tesislerde alabalık üretimi yıllara göre büyük değişkenlik gösterse de ortalama olarak yılda ton alabalık üretildiği söylenebilir. Sürgü Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifinde 2004 yaz ayında (Temmuz) 1 kg alabalık 6 milyon TL iken, diğer 54

13 Sürgü Kasabası nda... tesislerde 5,5 milyon TL ye kadar satılmaktaydı. Yine aynı yıl Kooperatif yaklaşık 10 gr gelen yavru balıkların tanesini 150 bin TL den satışa sunmaktaydı yaz sezonunda (Haziran) sahada yapılan araştırmalarda alabalığın kilosu üretimdeki fazlalık ve sezonun yeni başlaması nedeniyle 5 YTL, yavru alabalıkların tanesi de Yeni Kuruşa satılmaktaydı. Kooperatif dışındaki diğer tesislerde gelir gider defteri tutulmadığından yıllar arasındaki satış miktarlarını ortaya koymak oldukça güçtür. Kooperatifteki defterlerde ise kayıtlar sağlıklı tutulmasa da üretim ve pazarlama hakkında bir fikir vermektedir. Yıllar arasında satışta büyük dalgalanmaları olsa da 2000 yılından sonra kasabada tesis sayısının artmasına bağlı olarak kooperatifteki satışların azalması dikkat çekicidir (Tablo 3). Tablo 3. Sürgü Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifinde yıllarında satılan balık miktarları. Yıl Satılan balık adeti Gelir (TL) milyar milyar milyar milyar Kaynak: Sürgü Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifi Hesap Defterinden. Balık yetiştiriciliğinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması amacıyla büyük bir potansiyele sahip olan baraj göllerinde Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (DSİ) arasında 1994 yılında yapılan bir protokolle ağ kafeslerde su ürünleri yetiştiriciliğine başlanmıştır. Bu amaçla Sürgü baraj göl yüzeyinin yaklaşık %1 i kafes balıkçılığına ayrılmıştır (Fotoğraf 8). Kafeslerde daha çok alabalık yetiştirilmekle birlikte kafes dışında sazan da bulunmaktadır. Sürgü Su Ürünleri Meslek Yüksek Okuluna ait iki adet kafeste alabalık üretimi yapılmaktadır. Fotoğraf 8. Sürgü Barajı nda yer alan kafes balıkçılığı sahasından bir görünüş. 55

14 F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi (2) Sürgü Kasabası nda Rekreasyonel Etkinlikler Sürgü kasabasında en önemli günübirlik rekreasyon sahasını Takaz kaynağının hemen 20 m kadar yakınında kurulmuş olan Takaz Alabalık Tesisi oluşturur. Başlangıçta Sürgü Su Ürünleri Alabalık Kooperatif sahası durumunda iken daha sonra artan talep karşısında rekreasyon sahası genişletilmiştir. Bir süre Kooperatif tarafından işletilen tesis sonradan özelleştirilmiştir. Söz konusu günübirlik rekreasyon alanı, doğal ortamda piknik yaparak eğlenmek ve dinlenmek isteyenler için çok uygun koşullara sahiptir. Ancak, bu sahada konaklama tesisleri olmadığından ziyaretçilerin tamamı günübirlik gelmektedir. Günübirlik rekreasyon sahasında ziyaretçilerin beslenme ihtiyacına yönelik büyük bir kır lokantası bulunmaktadır. Lokanta alanında aynı anda 300 kişiye hizmet verilebilmektedir. Bunun yanında tesis çevresi, mesire yeri olarak çok iyi koşullara (ağaçlık olması) sahip olduğundan ziyaretçiler piknik yapma imkânına sahiptirler (Fotoğraf 9,10). Ancak, özellikle hafta sonları günübirlik rekreasyon alanına gelen ziyaretçilerin sayısının fazla olması, kontrolsüz piknik yapılmasına neden olur. Çevredeki ağaçlık alana dağılan ziyaretçiler doğal çevreye zarar vermekte ve görüntü kirliliğine yol açmaktadır. Fotoğraf 9,10. Takaz mesire alanı. Günübirlik rekreasyon sahasının hemen yanı başında Sürgü Su Ürünleri Alabalık Kooperatifi ve Değirmen Alabalık Yetiştirme Tesislerinin olması, ziyaretçilere önemli bir avantaj sağlamaktadır. Özellikle son yıllarda söz konusu günübirlik rekreasyon sahasına ilgi giderek artmaktadır. Ziyaretçilerin en yoğun olarak geldikleri devre Mayıs-Ekim ayları arasıdır. Ancak sıcaklığın yıl içindeki gidişine bağlı olarak belirtilen süre kısalmakta veya 56

15 Sürgü Kasabası nda... uzayabilmektedir. Kasabadaki tesislerde genellikle kapalı mekânlar olmadığından geçiş mevsimlerinde pek rekreasyonel faaliyetler yapılmamaktadır. Ziyaretçilerin büyük bir bölümü Doğanşehir, Malatya ve Adıyaman dan gelseler de, karayolunda özel otolarıyla seyahat edenlerin sayısı da az değildir. Nitekim adı geçen yerleşim yerlerinden gelenler nedeniyle hafta sonu bir yoğunluk yaşanmasına rağmen, diğer günlerdeki ziyaretçilerin çoğu, D850 karayolunda seyahat eden kişiler oluşturur (Fotoğraf 11,12). Nitekim tesisin hemen girişinde yol kenarına park etmiş otomobillerin birçoğunun il dışından (Şanlı Urfa, Gaziantep, Adana, Mersin, Osmaniye, Kahramanmaraş, Elazığ) olması bunu doğrulamaktadır. Fotoğraf 11,12. Sürgü Kasaba merkezinden geçen D850 karayolu boyunca çok sayıda alabalık tesisleri bulunmaktadır. Takaz alabalık tesislerinde altyapı hizmetlerinin yeterli olduğu söylenebilir. Elektrik, su ve benzer hizmetlerde pek bir sorun görülmemektedir. Gelen ziyaretçilerin eğlenebileceği veya çocukları için parklarının yetersizliği rekreasyon sahasının en önemli eksikliğidir. Ancak piknik yapmak, manzara seyri ve yürüyüş gibi rekreasyon etkinlikler için oldukça uygundur. Bunun yanında ziyaretçilerin en büyük eğlencesi Değirmen ve Sürgü Su Ürünleri Alabalık Kooperatif sahasını gezmeleridir. Onlarca havuzun bulunduğu bu alanda kontrollü bir şekilde ziyaretçilerin alabalık havuzlarını görmesine izin verilmektedir. Ayrıca piknik sahasındaki yapay göllerde olta ile balık avcılığı da ziyaretçilere büyük bir keyif vermektedir. Bir diğer rekreasyon sahası, Pınarbaşı kaynak sularının çıktığı alanda bulunmaktadır. Bu alanda bir kır lokantası bulunsa da, burası daha ziyade manzara güzelliğine bağlı olarak ziyaretçiler tarafından mesire alanı olarak değerlendirilmektedir. Mesire sahasında büyükçe bir havuz yanında, içme suyu ihtiyacını karşılayacak çeşmeler de vardır. Ayrıca bu çeşmelerden biri hafif maden suyu özelliği de taşımaktadır. Ne var ki debisinin az olması ve bilinen maden suyu özelliğinde olmaması nedeniyle işletilmesi söz konusu değildir (Fotoğraf 13,14). 57

16 F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi (2) Fotoğraf 13,14. Pınarbaşı Mesire sahasında büyük bir yapay havuz bulunmaktadır. Kasabada potansiyeli en yüksek günübirlik rekreasyon sahasını 1968 yılında sulama amaçlı inşa edilen Sürgü Barajı dır. Yaklaşık 6 km² lik Sürgü Barajı rezervuar sahasını bir kısmında kafes balıkçılığı yapıldığı daha önceden belirtilmişti. Ulaşım kolaylığına rağmen bugün göl çevresinde ziyaretçilerin yararlanabileceği herhangi bir tesis bulunmamaktadır. Yeterince ağaçlandırma yapılmadığı için göl çevresi de mesire yeri olarak da kullanılmamaktadır. Gerçi DSİ 92 Şube müdürlüğüne ait bazı yeşil alanlar bulunsa da buraların ziyaretçiler tarafından her zaman kullanılmasına izin verilmemektedir. Pınarbaşı kaynağı ve Sürgü Barajı nın göl sahası günübirlik rekreasyon etkinlikler bakımından, doğal taşıma kapasiteleri nispeten yüksektir. Belirtilen sahaların değerlendirilmesi halinde hem artan ziyaretçi talebi karşılanabilir hem de Takaz günübirlik rekreasyon sahasına yoğun ziyaretçi akınının önüne geçilebilir. Bunun yanında başta Sunpet olmak üzere diğer alabalık lokantaları da, son yıllarda olanaklarının (kamelyalar, havuzlar, şelaleler) artırılması ile özellikle karayolunda seyahat edenlerin uğrak yerleri haline almışlardır. Kasabadaki günübirlik rekreaktif etkinlikler ticari yaşama da canlılık kazandırmaktadır. Piknik için satılan malların yanında Sürgü de yetiştirilen meyve ve sebze satışlarında da bir artış olmaktadır. Çiftçi aileler karayolunun kenarında birinci elden ürünlerini satarak daha çok kar ederken, ziyaretçilerde taze olan bu ürünlere büyük rağbet göstermektedir. Özellikle yörede birinci sınıf dermason fasulyesi en fazla satılan ticari ürünler arasındadır. Günübirlik rekreaktif faaliyetler çoğunlukla mevsimlik olsa da büyük bir istihdam da oluşturmaktadır. Tarım işçisi olarak çalışan pek çok genç, alabalık tesislerinde veya 58

17 Sürgü Kasabası nda... lokantalarda iş bulmaktadır. Yaz aylarında bu şekilde çalışanların sayısı 100 kişinin üzerine çıkmaktadır. Kasabada konaklama olanakları oldukça az olmakla birlikte karayolunun kenarındaki Sumpet tesislerinin açılması bu eksikliği büyük oranda gidermiştir. Söz konusu tesis Sürgü nün 1 km batısında Malatya-Adana karayolu kenarında kurulmuştur. Sunpet Takaz Konaklama Tesisleri 11 oda ve 21 yatak kapasitesi ile modern bir motel görünümüne sahiptir. Ayrıca büfe, balık lokantası ve havuzları ile birinci sınıf bir konaklama yeri niteliği de taşımaktadır. Sonuç ve Öneriler Sürgü kasabası alabalık üretimi, yetiştirilmesi ve günübirlik rekreasyonel etkinlikler bakımından oldukça uygun koşullara sahiptir. Bu potansiyelin değerlendirilmesi hem yöre halkı hem de ülke ekonomisi açısından önemli getiriler sağlayacaktır. Fakat söz konusu potansiyelin toplumun bugün ve gelecekteki ihtiyaçlarına bu haliyle cevap verebilmesi oldukça güçtür. Bu nedenle söz konusu potansiyel alanların, daha yüksek fayda sağlayabilecek şekilde yeniden düzenlenmesi, belirtilen önerilerin göz önüne alınması yararlı olacaktır. Sahada yapılan incelemelerde, alabalık üretim ve yetiştirme tesislerin istenilen standartların altında olduğu tespit edilmiştir. Tesislerde en önemli eksiklikler hizmet binalarının (kuluçkahane, soğuk hava deposu, satış yeri, büro vb.) ve su dinlendirme havuzlarının yeterli düzeyde olmamasıdır. Bu eksikliklerin giderilmesi ile kasabadaki alabalık üretim tesisleri daha modern bir duruma gelebilir. Tesislerde alabalık üretiminde kullanılan sular, diğer alabalık çiftliklerinde ya da tarım alanlarında kullanıldığından mutlaka filtre ile suların temizlenmesi gerekmektedir. Bunun için kullanılan ve inşaat eleklerine benzeyen süzgeçlerin yeterli olduğunu söylemek güçtür. Kasabadaki tesislerde kullanılan sular sonunda Sürgü Baraj gölünde toplandığından gelecekte gölün kirlenmemesi için bir takım önlemlerin alınması gerekmektedir. Ayrıca Pınarbaşı ve Takaz kaynak çıkışlarının üstü ve çevresi kapatılmalıdır. Balık yetiştiriciliği, hem yeni bir iş alanı olması, hem de çok değişik faktörlerden etkilenmesi, dolayısıyla, bilgili ve nitelikli insan gücüne ihtiyaç gösterir. Bu nedenle kasabada Su Ürünleri Meslek Okulu nda alabalık üretme ve yetiştiriciliği ile uğraşan kişilere yönelik olarak bilgilendirici seminerler verilmesi ve yerinde bazı bilgilerin uygulamalı olarak gösterilmesi yararlı olacaktır. Ayrıca Su Ürünleri Meslek Okulu ve Sürgü Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifi arasındaki işbirliğinin daha da 59

18 F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi (2) geliştirilmesi gerekmektedir. Sürgü Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifi ve diğer tesisler yeterli miktarda yavru alabalık ve yumurta ihtiyacı sağlamaktadır. Gelecekte artan talebi karşılamak için mutlaka havuz sayısı artırılmalı ve ek binalar yapılmalıdır. Alabalık üretme ve yetiştirme tesislerinin kurulması için yapılması gereken harcamaların yüksek olması ve prosedür işlemlerin fazlalığı da önemli bir sorundur. Bu sorunları önlemek için, büyük kuruluşlarca yöredeki alabalık üreticisini teşvik amacıyla borçlandırma yapılması, tesis kurulması, yavru sağlanması, yem sağlanması ve elde edilen ürünün pazarlanmasında yardımcı olunması gibi alternatifler üzerinde durulabilir. Ayrıca, balık yetiştirme tesisleri kamu arazileri ise söz konusu arazilerin, kurulacak işletmeye tahsisi veya işletme haklarının kiralanması sağlanmalıdır. Bunun yanında gelecekte bazı sorunlar yaşamamak için de mutlaka tesis sayısına sınırlandırma getirilmelidir. Yeni tesisler kurma yerine mevcut tesislerin modernize edilmesi daha rasyonel çözüm gibi görünmektedir. Bilindiği üzere balık yemlerinin pahalı olması üretimi ve karlılığı azaltıcı bir etki yapmaktadır. Nitekim balık yetiştiriciliğinde işletme giderlerinin yaklaşık % 60 ı yemden kaynaklanır. Yemin ikinci elden alınması maliyeti daha da artırmaktadır. Bu nedenle Kahramanmaraş tan getirilen yem maliyetini azaltmak için İzmir den direkt olarak getirilmesi sağlanmalıdır. Ayrıca Malatya ilinin kültür balıkçılığı potansiyeli de dikkate alınarak söz konusu ilde bir yem fabrikasının kurulması düşünülebilir. Ülkemizde birçok doğal ve beşeri turistik kaynakların değerlendirmesinde yaşanan sorunlardan biri tanıtım sorunudur. Sürgü Kasabası nda yapılan kültür balıkçılığı ve bunla ilişkili tesisleri tanıtan broşürler hazırlanmalı, bölgede yer alan yazılı ve görsel medya aracılığı ile tanıtımı yapılmalıdır. Bunun yanın da kasabanın içinden D850 karayolu geçtiğinden kasabanın girişinde ve çıkışındaki reklâm panolarının sayısının artırılması yararlı olabilir. Kasabada ziyaretçilerin veya karayoluyla seyahat edenlerin konaklayabileceği tesis yeterli değildir. Bu nedenle motel ve pansiyon sayısı artırılmalıdır. Hemen kasabanın çıkışındaki verimsiz ve kıraç düzlükler motel ve pansiyon kurmaya oldukça elverişlidir. Gerekli görülen noktalarda piknik yerleri, koşu ve gezi parkuru, kamp yerleri, spor alanları gibi aktif rekreasyon sahaları tesis edilebilir. Hemen bütün tesisler donanım eksikliği nedeniyle yaz sezonunda faaliyet göstermektedir. Oysa başta Pınarbaşı ve Takaz mesire alanlarına en azından bahar aylarında hizmet verecek kapalı mekânlar yapılsa hem gelir durumu iyileşecek hem de daha iyi hizmet verecek yatırımlar için ekonomik kaynak sağlanmış olacaktır. 60

19 Sürgü Kasabası nda... Malatya-Adana karayolundaki duble yol çalışmalarının henüz tamamlanmamasına rağmen, kasabaya ulaşımda herhangi bir sorun yoktur. Ancak Pınarbaşı ve Takaz tesislerine giden yolların standardı mutlaka yükseltilmelidir. Bunun yanında son derece yetersiz olan oto park alanları genişletilmeli ve çocuk oyun parkı yapılamalıdır. Tesislerde alabalık yanında yöresel yemekler de sunulmalıdır. Özellikle yörede Polat köftesi olarak tanınan içli köfte başta olmak üzere, sac böreği (Gözleme), bazlama, hınkel, kenger yahnisi gibi yöresel yemekler burada sayılabilir. Sürgü baraj gölü kenarında büyük bir kır lokantası yapılaması düşünülebilir. Yukarda belirtilen önerilerin dikkate alınması halinde Sürgü deki kültür balıkçılığı ve buna bağlı ortaya çıkan rekreaktif alanlardaki tesisler yöre ve bölge halkına daha iyi hizmet verebilecektir. KAYNAKLAR Anonim, Yeşillikler Beldesi Doğanşehir,(2003), İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Kültür ve Sanat Dergisi, Yorulmazlar Ofset, Malatya. ARISOY, S., , Türkiye de Balıkçılığın Reorganizasyonu, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 22-23, s , İstanbul. ATALAY, İ., (1997), Karstic Sources in Malatya Province, East of Turkey, Proceedıngs Of The Internatıonal Symposıum On Water Tracıng Portoroz/Slovenıa May, Tracer Hydrology 97,Kranjc(ed.), Balkema, Rotterdam. CANPOLAT, C., (2001), Sürgü Ovası-Kurucaova (Malatya) Depresyonu ve Yakın Çevresinin Jeomorfolojisi, Fırat Üniv. Sosyal Bil. Enst. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Elazığ. DİE-2000, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Etkileri, Ankara. DOĞANAY, H., (1998), Türkiye Ekonomik Coğrafyası, Çizgi Kitabevi, Konya. DOĞANAY, H., (2001), Türkiye Turizm Coğrafyası, Çizgi Kitabevi, Konya. DOĞANAY, S., ALIM, M., (2003), Coğrafi Bir Tanıtım: Yedigöller (Uzundere) Günübirlik Rekreasyon Alanı, Atatürk Üniv. Fen-Edb. Fak. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:3, Sayı:30, s , Erzurum. DSİ- Malatya 92. Şube Müdürlüğü kayıtları. GÖĞEKAKAN, G., (2002), XVI. Yüzyılda Malatya Kazası ( ), Malatya Belediyesi Kültür Yayınları No:6, Uğurel Mat., Malatya. GÜNER, İ., SEVER, R., (2000), Az Bilinen Bir İçme: Aşağıispendere İçmeleri, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı:35, s , İstanbul. İZBIRAK,R., (1990), Sular Coğrafyası, Öğretmen Kitapları Dizisi. İstanbul. 61

20 F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi (2) KÜÇÜKBAY, F. Z, ÖRÜN, İ., YAZLAK, H., ÖZTÜRK, E., (2004), Bazı Ağır Metallerin (Bakır, Kurşun ve Krom) ile Selenyumun Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus myksis, W.1792) E Vitamini Düzeylerine Etkisi, XVIII. Ulusal Kimya Kongresi, 5-9 Temmuz 2004, Kars. ÖNAL, A., (1993), Derme Karst Kaynağı ve Geliştirilmesi, TMMOB, Jeoloji Mühendisliği Yayın Organı, Sayı:42, s.64-73, Ankara. ÖZGÜÇ, N., (2003), Turizm Coğrafyası. Özellikler ve Bölgeler, Çantay Kitapevi, İstanbul. Su Ürünleri Semineri, (1988), İstanbul Ticaret Odası Yay No. 21, Can Mat. İstanbul. YİNANÇ, R., ELİBÜYÜK, M., (1983), Kanuni Devri Malatya Tahrir Defteri (1530), Gazi Üniv. Yay. No.31, Gazi Eğitim Fak. Yay. No:1, Ankara. ekutup.dpt.gov.tr/gida/ugbs/beslenme.pdf, strateji.pdf ftp://ftp.fao.org/fi/stat/snapshots/02vs01.pdf,

COĞRAFYA ARAZİ KULLANIMI VE ETKİLERİ ASLIHAN TORUK 11/F-1701

COĞRAFYA ARAZİ KULLANIMI VE ETKİLERİ ASLIHAN TORUK 11/F-1701 COĞRAFYA ARAZİ KULLANIMI VE ETKİLERİ ASLIHAN TORUK 11/F-1701 Türkiye de Arazi Kullanımı Türkiye yüzey şekilleri bakımından çok farklı özelliklere sahiptir. Ülkemizde oluşum özellikleri birbirinden farklı

Detaylı

SARAY Saray İlçesinin Tarihçesi:

SARAY Saray İlçesinin Tarihçesi: Saray İlçesinin Tarihçesi: Saray İlçesinin ne zaman ve kimler tarafından hangi tarihte kurulduğu kesin bilinmemekle beraber, bölgedeki yerleşimin Van Bölgesinde olduğu gibi tarih öncesi dönemlere uzandığı

Detaylı

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI:

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: Ülkemizin güney doğusunda yer alan bölge nüfus ve yüzölçümü en küçük bölgemizdir. Akdeniz, Doğu Anadolu Bölgeleriyle, Suriye ve Irak Devletleriyle

Detaylı

BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) TARIM VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KURUMU (TKDK) DESTEKLERİ

BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) TARIM VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KURUMU (TKDK) DESTEKLERİ BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) TARIM VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KURUMU (TKDK) DESTEKLERİ Selin ŞEN Eylül 2012 SUNUM PLANI I. SÜT ÜRETEN TARIMSAL İŞLETMELERE YATIRIM II. ET ÜRETEN TARIMSAL İŞLETMELERE

Detaylı

Çaldıran daha önceleri Muradiye İlçesinin bir kazası konumundayken 1987 yılında çıkarılan kanunla ilçe statüsüne yükselmiştir.

Çaldıran daha önceleri Muradiye İlçesinin bir kazası konumundayken 1987 yılında çıkarılan kanunla ilçe statüsüne yükselmiştir. Çaldıran Tarihçesi: İlçe birçok tarihi medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Medler, Bizanslılar, Urartular, İranlılar ve son olarak Osmanlı devleti bu ilçede hâkimiyet sürmüşlerdir. İlçenin tarih içerisindeki

Detaylı

2016 Özalp Tarihçesi: Özalp Coğrafyası: İlçe Nüfus Yapısı: Yaş Grubu Erkek Kadın Toplam 0-14 Yaş Yaş Yaş Yaş Yaş

2016 Özalp Tarihçesi: Özalp Coğrafyası: İlçe Nüfus Yapısı: Yaş Grubu Erkek Kadın Toplam 0-14 Yaş Yaş Yaş Yaş Yaş Özalp Tarihçesi: Özalp ilçesi 1869 yılında Mahmudiye adıyla bu günkü Saray ilçe merkezinde kurulmuştur. 1948 yılında bu günkü Özalp merkezine taşınmış ve burası ilçe merkezi haline dönüştürülmüştür. Bölgede

Detaylı

ÖSYM. Diğer sayfaya geçiniz KPSS / GYGK-CS

ÖSYM. Diğer sayfaya geçiniz KPSS / GYGK-CS 31. 32. Televizyonda hava durumunu aktaran sunucu, Türkiye kıyılarında rüzgârın karayel ve poyrazdan saatte 50-60 kilometre hızla estiğini söylemiştir. Buna göre, haritada numaralanmış rüzgârlardan hangisinin

Detaylı

Ö:1/5000 25/02/2015. Küçüksu Mah.Tekçam Cad.Söğütlü İş Mrk.No:4/7 ALTINOLUK TEL:0 533 641 14 59 MAİL:altinoluk_planlama@hotmail.

Ö:1/5000 25/02/2015. Küçüksu Mah.Tekçam Cad.Söğütlü İş Mrk.No:4/7 ALTINOLUK TEL:0 533 641 14 59 MAİL:altinoluk_planlama@hotmail. ÇANAKKALE İli, AYVACIK İLÇESİ, KÜÇÜKKUYU BELDESİ,TEPE MAHALLESİ MEVKİİ I17-D-23-A PAFTA, 210 ADA-16 PARSELE AİT REVİZYON+İLAVE NAZIM İMAR PLANI DEĞİŞİKLİĞİ AÇIKLAMA RAPORU Ö:1/5000 25/02/2015 Küçüksu Mah.Tekçam

Detaylı

Tablo : Türkiye Su Kaynakları potansiyeli. Ortalama (aritmetik) Yıllık yağış 642,6 mm Ortalama yıllık yağış miktarı 501,0 km3

Tablo : Türkiye Su Kaynakları potansiyeli. Ortalama (aritmetik) Yıllık yağış 642,6 mm Ortalama yıllık yağış miktarı 501,0 km3 Dünyadaki toplam su miktarı 1,4 milyar km3 tür. Bu suyun % 97'si denizlerde ve okyanuslardaki tuzlu sulardan oluşmaktadır. Geriye kalan yalnızca % 2'si tatlı su kaynağı olup çeşitli amaçlar için kullanılabilir

Detaylı

Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası:

Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası: Başkale nin Tarihçesi: Başkale Urartular zamanında Adamma olarak adlandırılan bir yerleşme yeriydi. Ermeniler buraya Adamakert ismini vermişlerdir. Sonraları Romalılar ve Partlar arasında sınır bölgesi

Detaylı

4. Ünite ÜRETTİKLERİMİZ

4. Ünite ÜRETTİKLERİMİZ 4. Ünite ÜRETTİKLERİMİZ Ekonomi: İnsanların geçimlerini sürdürmek için yaptıkları her türlü üretim, dağıtım, pazarlama ve tüketim faaliyetlerinin ilke ve yöntemlerini inceleyen bilim dalına ekonomi denir.

Detaylı

COĞRAFYANIN PUSULASI HARİTALARLA COĞRAFYA 2018 KPSS BAYRAM MERAL

COĞRAFYANIN PUSULASI HARİTALARLA COĞRAFYA 2018 KPSS BAYRAM MERAL COĞRAFYANIN PUSULASI HARİTALARLA COĞRAFYA 2018 BAYRAM MERAL 1 Genel Yetenek - Cihan URAL Yazar Bayram MERAL ISBN 978-605-9459-31-0 Yayın ve Dağıtım Dizgi Tasarım Kapak Tasarımı Yayın Sertifika No. Baskı

Detaylı

1.Turizm Coğrafyası ve Planlama. 2.Doğal Coğrafi Kaynaklar ve Turizm Türleri. 3.Beşeri Kaynaklar ve Turizm Türleri

1.Turizm Coğrafyası ve Planlama. 2.Doğal Coğrafi Kaynaklar ve Turizm Türleri. 3.Beşeri Kaynaklar ve Turizm Türleri 1.Turizm Coğrafyası ve Planlama 2.Doğal Coğrafi Kaynaklar ve Turizm Türleri 3.Beşeri Kaynaklar ve Turizm Türleri 4.Uluslararası Turizm Ulaştırması ve Turist Akışı 5.Dünya Turizm Bölgeleri 6.Türkiye nin

Detaylı

MALATYA KONFEKSİYON YATIRIMLARI REHBERİ

MALATYA KONFEKSİYON YATIRIMLARI REHBERİ MALATYA KONFEKSİYON YATIRIMLARI REHBERİ Nüfus Malatya, Doğu Anadolu Bölgesinin ekonomik açıdan en gelişmiş ilidir. 2010 ADNKS verilerine göre il nüfusu 740.643, il merkezi nüfusu 400 binin üzerinde, şehirleşme

Detaylı

MURADİYE Nüfus Erkek Kadın Toplam Gürpınar Oran %52 % Kaynak: Tüik

MURADİYE Nüfus Erkek Kadın Toplam Gürpınar Oran %52 % Kaynak: Tüik Muradiye Tarihi: Muradiye, cumhuriyet ilanına kadar Kandahar ve Bargıri adıyla iki yerleşim birimi olarak anılırken cumhuriyet sonrası birleşerek Muradiye ismini almıştır. Tarihi ile ilgili fazla bilgi

Detaylı

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1247

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1247 KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1247 KAHRAMANMARAŞ İLİNİN GENEL MEYVECİLİK DURUMU Mehmet SÜTYEMEZ*- M. Ali GÜNDEŞLİ" Meyvecilik kültürü oldukça eski tarihlere uzanan Anadolu'muz birçok meyve türünün anavatanı

Detaylı

1- Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklere ne denir?

1- Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklere ne denir? 1- Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklere ne denir? a. Ova b. Vadi c. Plato d. Delta 2- Coğrafi bölgelerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? a. Coğrafi özellikleri

Detaylı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı

Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya ve Çek Cumhuriyeti nde Tahıl ve Un Pazarı Polonya da 400-450 un değirmeni olduğu biliniyor. Bu değirmenlerin yıllık toplam kapasiteleri 6 milyon tonun üzerine. Günde 100 tonun üzerinde üretim gerçekleştirebilen

Detaylı

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI:

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: DOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: Ülkemizin doğusunda yer alan bölge kabaca üçgene benzer. Marmara ve Ege Bölgeleri hariç her bölge ile komşudur. Suriye hariç bütün doğu komşularımızla

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİ. Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü. Ankara

TÜRKİYE EKONOMİSİ. Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü. Ankara TÜRKİYE EKONOMİSİ Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü 1 Ankara Ülke Ekonomisinde Etkili Olan Faktörler Tarih Doğal Kaynaklar Coğrafi yer Büyüklük Arazi şekilleri

Detaylı

TKDK DESTEKLERİ AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ

TKDK DESTEKLERİ AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ ARALIK 2014 101-1 Süt Üreten Tarımsal İşletmelere Yönelik Destekler Tarımsal işletmelerin sürdürülebilirliklerini ve birincil ürünlerin üretiminde genel performanslarını geliştirmek,

Detaylı

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır.

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. PLATO: Çevresine göre yüksekte kalmış, akarsular tarafından derince yarılmış geniş düzlüklerdir. ADA: Dört tarafı karayla

Detaylı

İspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı

İspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı İspanya ve Portekiz de Tahıl ve Un Pazarı İspanya da 120 un değirmeni olduğu bilinmektedir. Bu değirmenlerin çok büyük bir çoğunluğu yılda 2000 tonun üzerinde kapasiteyle çalışmaktadır. Pazarın yüzde 75

Detaylı

Neden Malatya ya yatırım yapmalı

Neden Malatya ya yatırım yapmalı Neden Malatya ya yatırım yapmalı 11 2011 Temel Bilgiler Malatya, Doğu Anadolu Bölgesinin ekonomik açıdan en gelişmiş ilidir. 2010 ADNKS verilerine göre il nüfusu 740.643, merkez nüfusu 500 bin civarında,

Detaylı

COĞRAFİ YAPISI VE İKLİMİ:

COĞRAFİ YAPISI VE İKLİMİ: TARİHİ : Batı Toroslar ın zirvesinde 1288 yılında kurulan Akseki İlçesi nin tarihi, Roma İmparatorluğu dönemlerine kadar uzanmaktadır. O devirlerde Marla ( Marulya) gibi isimlerle adlandırılan İlçe, 1872

Detaylı

ILISU KASABASI. Ramazan ÖZDEMİR TC AHİLER KALKINMA AJANSI AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ

ILISU KASABASI. Ramazan ÖZDEMİR TC AHİLER KALKINMA AJANSI AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ ILISU KASABASI Ramazan ÖZDEMİR TC AHİLER KALKINMA AJANSI AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ ILISU KASABASI GÜZELYURT, AKSARAY 1. GENEL TANITIM Ilısu kasabasının kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemektedir ancak

Detaylı

2016 Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası:

2016 Başkale nin Tarihçesi: Başkale Coğrafyası: Başkale nin Tarihçesi: Başkale Urartular zamanında Adamma olarak adlandırılan bir yerleşme yeriydi. Ermeniler buraya Adamakert ismini vermişlerdir. Sonraları Romalılar ve Partlar arasında sınır bölgesi

Detaylı

Şimdiye kadar özelliklerini belirtmeye çalıştığımız Kütahya Yöresi'nin kuzey kesimi içerisinde de farklı üniteler ayırd etmek mümkündür.

Şimdiye kadar özelliklerini belirtmeye çalıştığımız Kütahya Yöresi'nin kuzey kesimi içerisinde de farklı üniteler ayırd etmek mümkündür. Akarsularla boşaltılmış ovalar daha çok Kütahya'nın güneyinde ve güneybatısında, başka bir tarifle Murat Dağı'nın kuzey ve kuzeydoğusunda yer almaktadırlar. Bunlar: Adırnaz Çayı ve Kocaçay'ın yukarı çığırlarındaki

Detaylı

TÜRKİYE COĞRAFYASI VE JEOPOLİTİĞİ

TÜRKİYE COĞRAFYASI VE JEOPOLİTİĞİ Editör Doç.Dr.Asım Çoban TÜRKİYE COĞRAFYASI VE JEOPOLİTİĞİ Yazarlar Doç.Dr.Asım Çoban Doç.Dr.İbrahim Aydın Doç.Dr.Yüksel Güçlü Yrd.Doç.Dr.Esin Özcan Yrd.Doç.Dr.İsmail Taşlı Editör Doç.Dr.Asım Çoban Türkiye

Detaylı

KAHRAMANMARAŞ TA GÜNÜBİRLİK REKREASYON ALANINA BİR ÖRNEK: BAŞKONUŞ

KAHRAMANMARAŞ TA GÜNÜBİRLİK REKREASYON ALANINA BİR ÖRNEK: BAŞKONUŞ An Example of Daily Recreation Area in Kahramanmaraş: Başkonuş KAHRAMANMARAŞ TA GÜNÜBİRLİK REKREASYON ALANINA BİR ÖRNEK: BAŞKONUŞ An Example of Daily Recreation Area in Kahramanmaraş: Başkonuş Doç.Dr.Mehmet

Detaylı

MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri

MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri Türkiye de Sıcaklık Türkiye de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı Türkiye haritası incelendiğinde Yükseltiye bağlı olarak

Detaylı

Fiziki Özellikleri. Coğrafi Konumu Yer Şekilleri İklimi

Fiziki Özellikleri. Coğrafi Konumu Yer Şekilleri İklimi KİMLİK KARTI Başkent: Roma Yüz Ölçümü: 301.225 km 2 Nüfusu: 60.300.000 (2010) Resmi Dili: İtalyanca Dini: Hristiyanlık Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 29.500 $ Şehir Nüfus Oranı: %79 Ekonomik Faal Nüfus

Detaylı

Gayri Safi Katma Değer

Gayri Safi Katma Değer Artıyor Ekonomik birimlerin belli bir dönemde bir bölgedeki ekonomik faaliyetleri sonucunda ürettikleri mal ve hizmetlerin (çıktı) değerinden, bu üretimde bulunabilmek için kullandıkları mal ve hizmetler

Detaylı

ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJELERİ YARIŞMASI ŞENKAYA İLÇE MERKEZİNİN MEKAN OLARAK DEĞİŞTİRİLMESİ PROJESİ ONUR PARLAK TUĞÇE YAĞIZ

ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJELERİ YARIŞMASI ŞENKAYA İLÇE MERKEZİNİN MEKAN OLARAK DEĞİŞTİRİLMESİ PROJESİ ONUR PARLAK TUĞÇE YAĞIZ ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJELERİ YARIŞMASI ŞENKAYA İLÇE MERKEZİNİN MEKAN OLARAK DEĞİŞTİRİLMESİ PROJESİ ONUR PARLAK TUĞÇE YAĞIZ Erzurum, 2015 Proje adı Şenkaya ilçe merkezinin mekan olarak değiştirilmesi

Detaylı

İÇ SU BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ

İÇ SU BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ İÇ SU BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ Karada bir su ürünleri işletmesi kurulacaksa, su kaynağı olarak kaynak suyu, dere, ırmak, akarsu, göl, baraj suları veya yeraltı suları kullanılabilir. Yetiştiriciliğin

Detaylı

İnce Burun Fener Fener İnce Burun BATI KARADENİZ BÖLGESİ KIYI GERİSİ DAĞLARI ÇAM DAĞI Batıdan Sakarya Irmağı, doğudan ise Melen Suyu tarafından sınırlanan ÇAM DAĞI, kuzeyde Kocaali; güneyde

Detaylı

ANTEP FISTIĞI DÜNYA ÜRETİMİ

ANTEP FISTIĞI DÜNYA ÜRETİMİ ANTEP FISTIĞI DÜNYA ÜRETİMİ Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) nün en güncel verileri olan 2010 yılı verilerine göre; dünyada Antep fıstığı üretiminde lider durumda bulunan ülke İran dır. Ancak

Detaylı

COĞRAFYA-2 TESTİ. eşittir. B) Gölün alanının ölçek yardımıyla hesaplanabileceğine B) Yerel saati en ileri olan merkez L dir.

COĞRAFYA-2 TESTİ. eşittir. B) Gölün alanının ölçek yardımıyla hesaplanabileceğine B) Yerel saati en ileri olan merkez L dir. 2012 LYS4 / COĞ-2 COĞRAFYA-2 TESTİ 2. M 1. Yukarıdaki Dünya haritasında K, L, M ve N merkezleriyle bu merkezlerden geçen meridyen değerleri verilmiştir. Yukarıda volkanik bir alana ait topoğrafya haritası

Detaylı

DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce

DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce İNGİLTERE DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce DİNİ: Hıristiyanlık PARA BİRİMİ: Sterlin 1.

Detaylı

ULUSAL HUBUBAT KONSEYİ 2018 ÜLKESEL HUBUBAT REKOLTE DEĞERLENDİRME RAPORU

ULUSAL HUBUBAT KONSEYİ 2018 ÜLKESEL HUBUBAT REKOLTE DEĞERLENDİRME RAPORU ULUSAL HUBUBAT KONSEYİ 2018 ÜLKESEL HUBUBAT REKOLTE DEĞERLENDİRME RAPORU (21.05.2018) Türkiye Geneli Bitki Gelişimi Türkiye de 2017-2018 Ekim sezonunda buğday ekim alanlarının geçen yılki rakamdan daha

Detaylı

Beşparmak, Karakümes ve Marçal Dağları'ndan oluşan dağlara "Batı Menteşe Dağları" denir.

Beşparmak, Karakümes ve Marçal Dağları'ndan oluşan dağlara Batı Menteşe Dağları denir. Beşparmak, Karakümes ve Marçal Dağları'ndan oluşan dağlara "Batı Menteşe Dağları" denir. yukarıda adı geçen dağlardan oluşan "Doğu Menteşe Dağları" arasında arasında Çine Çayı Vadisi uzanır. Aydın iline

Detaylı

AR&GE BÜLTEN. İl nüfusunun % 17 si aile olarak ifade edildiğinde ise 151 bin aile geçimini tarım sektöründen sağlamaktadır.

AR&GE BÜLTEN. İl nüfusunun % 17 si aile olarak ifade edildiğinde ise 151 bin aile geçimini tarım sektöründen sağlamaktadır. İzmir İlinin Son 5 Yıllık Dönemde Tarımsal Yapısı Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ İzmir, sahip olduğu tarım potansiyeli ve üretimi ile ülkemiz tarımında önemli bir yere sahiptir. Halen Türkiye de üretilen; enginarın

Detaylı

YAPRAK TEST-31 4. SORU KPSS 2009 GK-(31) KONU ANLATIM SAYFA 33 13. SORU

YAPRAK TEST-31 4. SORU KPSS 2009 GK-(31) KONU ANLATIM SAYFA 33 13. SORU KPSS 2009 GK-(31) 31. Bir Türkiye fiziki haritasında kahverengi tonlarının fazla olduğu yerlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Karın yerde kalma süresinin uzun olduğu B) Yıllık sıcaklık

Detaylı

SUNGURLU. Sungurlu OSB

SUNGURLU. Sungurlu OSB SUNGURLU OSB 2 SUNGURLU Sungurlu, Karadeniz Bölgesini Ankara ya ve Güney-Batı illerine bağlayan Ankara-Samsun-Trabzon anayolu üzerinde konumlanmıştır. Doğu Anadolu illerinin ana bağlantı yolu olan Ankara-Sivas-Erzurum

Detaylı

İTALYA. Sanayi,Turizm,Ulaşım

İTALYA. Sanayi,Turizm,Ulaşım İTALYA FİZİKİ ÖZELLİKLERİ Coğrafi konum Yer şekilleri İklimi BEŞERİ ÖZELLİKLERİ Nüfusu Tarım ve hayvancılık Madencilik Sanayi,Turizm,Ulaşım İTALYANIN KİMLİK KARTI BAŞKENTİ:Roma DİLİ:İtalyanca DİNİ:Hıristiyanlık

Detaylı

YEDİGÖLLER MİLLİ PARKI

YEDİGÖLLER MİLLİ PARKI YEDİGÖLLER MİLLİ PARKI Ülkemizin nadide şehirlerinden birisi olan Bolu alanlarında bulunan ve yedi adet gölden oluşan Yedigöller milli parkı adeta bir saklı cennet köşesi gibidir.. Gerçek huzur ve doğa

Detaylı

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI YATIRIM VE İŞLETMELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI YATIRIM VE İŞLETMELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI YATIRIM VE İŞLETMELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MANİSA TURGUTLU URGANLI TERMAL TURİZM MERKEZİ 1/25000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI PLAN NOTU İLAVESİ AÇIKLAMA RAPORU 2017-ANKARA 1 ALAN TANIMI

Detaylı

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR GİRİŞ Solanaceae familyasına ait olduğu bilinen patatesin Güney Amerika`nın And Dağları nda doğal olarak yetiştiği; 16. yüzyılın ikinci yarısında

Detaylı

(Change of Water Masses-Dust Storms Interaction in Syria and Iraq) Suriye ve Irak taki Su Kütlelerindeki Değişimin Toz Fırtınaları ile İlişkisi

(Change of Water Masses-Dust Storms Interaction in Syria and Iraq) Suriye ve Irak taki Su Kütlelerindeki Değişimin Toz Fırtınaları ile İlişkisi V. ULUSLARARASI KUM VE TOZ FIRTINASI ÇALIŞTAYI ORTA DOĞU TOZ KAYNAKLARI VE ETKİLERİ 23-25 EKİM 2017, İSTANBUL (Change of Water Masses-Dust Storms Interaction in Syria and Iraq) Suriye ve Irak taki Su Kütlelerindeki

Detaylı

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ Topraklar zonal, intrazonal ve azonal topraklar olmak üzere üçe ayrılır. 1. Zonal (Yerli) Topraklar iklim ve bitki örtüsüne bağlı olarak oluşan ve bütün katmanların(horizonların)

Detaylı

EÜFBED - Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Cilt-Sayı: 4-1 Yıl: 2011 23-30

EÜFBED - Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Cilt-Sayı: 4-1 Yıl: 2011 23-30 23 GÜMÜŞHANE VE ERZİNCAN İLLERİNDE SU KAYNAKLARI VE SU ÜRÜNLERİ ÜRETİMİ WATER RESOURCES AND AQUCULTURE PRODUCTION IN GÜMÜŞHANE AND ERZİNCAN PROVINCES Hamdi AYDIN * Kocaeli Üniversitesi, Gazanfer Bilge

Detaylı

T.C. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı Düzce Yatırım Destek Ofisi Yatırıma Uygun Turizm Alanları Raporu Sektörel Raporlar Serisi IX

T.C. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı Düzce Yatırım Destek Ofisi Yatırıma Uygun Turizm Alanları Raporu Sektörel Raporlar Serisi IX T.C. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı Düzce Yatırım Destek Ofisi Yatırıma Uygun Turizm Alanları Raporu Sektörel Raporlar Serisi IX AĞUSTOS 2014 DÜZCE TURİZM YATIRIM ALANLARI T.C. DOĞU MARMARA KALKINMA AJANSI

Detaylı

ÜLKELER NEDEN FARKLI GELİŞMİŞLERDİR

ÜLKELER NEDEN FARKLI GELİŞMİŞLERDİR ÜLKELER NEDEN FARKLI GELİŞMİŞLERDİR Ülkelerin Gelişmişliğini Belirleyen Faktörler Coğrafya Öğretmeni Gelişmeyi tek bir ölçütle ifade etmek, ülkelerin ekonomik, sosyal ve siyasal yapılarındaki farklılık

Detaylı

Horzumalayaka-ALAŞEHİR (MANİSA) 156 ADA 17 PARSEL DOĞAL MİNERALLİ SU ŞİŞELEME TESİSİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU

Horzumalayaka-ALAŞEHİR (MANİSA) 156 ADA 17 PARSEL DOĞAL MİNERALLİ SU ŞİŞELEME TESİSİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU Horzumalayaka-ALAŞEHİR (MANİSA) 156 ADA 17 PARSEL DOĞAL MİNERALLİ SU ŞİŞELEME TESİSİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU Yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde uygun jeolojik şartlarda doğal olarak oluşan,

Detaylı

TÜRKİYE DE SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ VE ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİ

TÜRKİYE DE SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ VE ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİ TÜRKİYE DE SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ VE ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİ Nadir USLU Deniz Balıkları Grup Sorumlusu BSGM - Yetiştiricilik Daire Başkanlığı GFCM Paydaş Platformu İzmir, 10-14 Aralık 2013 1 TÜRKİYE DE SU ÜRÜNLERİ

Detaylı

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA 6.3.2.4. Akdeniz Bölgesinde Tarımsal Ormancılık Uygulamaları ve Potansiyeli Bölgenin Genel Özellikleri: Akdeniz kıyıları boyunca uzanan Toros

Detaylı

AR&GE BÜLTEN 2012 EYLÜL SEKTÖREL TARIM KENTİ İZMİR

AR&GE BÜLTEN 2012 EYLÜL SEKTÖREL TARIM KENTİ İZMİR TARIM KENTİ İZMİR Şebnem BORAN Gözde SEVİLMİŞ Küresel iklim değişikliği, gıda fiyatlarındaki yükseliş, dünya nüfusundaki hızlı artış gibi gelişmelerin etkisiyle tarım sektörünün son derece stratejik bir

Detaylı

Kıyı turizmi. Kıyı turizminin gelişiminde etkili olan etmenler; İklim Kıyı jeomorfolojisi Bitki örtüsü Beşeri etmenler

Kıyı turizmi. Kıyı turizminin gelişiminde etkili olan etmenler; İklim Kıyı jeomorfolojisi Bitki örtüsü Beşeri etmenler Kıyı turizmi Kıyı turizmi denizden çok çeşitli rekreasyonel faaliyetlerle büyük ölçüde yararlanan ve konaklama, ağırlama gibi hizmetleri kıyıya bağlı bir turizm çeşididir. Kıyı turizminin gelişiminde etkili

Detaylı

Iğdır Aralık Rüzgâr Erozyonu Önleme Projesi

Iğdır Aralık Rüzgâr Erozyonu Önleme Projesi Iğdır Aralık Rüzgâr Erozyonu Önleme Projesi Proje Alanının Genel Özellikleri: Iğdır ili Türkiye nin en kurak ili olup yıllık yağış miktarı 250 mm civarındadır (Meteoroloji kayıtları). Yağan yağış ya da

Detaylı

Haritanın Tanımı. Harita Okuma ve Yorumlama. Haritanın Tanımı. Haritanın Özellikleri. Haritanın Özellikleri. Kullanım Amaçlarına Göre

Haritanın Tanımı. Harita Okuma ve Yorumlama. Haritanın Tanımı. Haritanın Özellikleri. Haritanın Özellikleri. Kullanım Amaçlarına Göre Haritanın Tanımı Harita Okuma ve Yorumlama Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ HARİTA: Yer yüzeyinin tümünün ya da bir kısmının, doğal ve yapay özelliklerini bir projeksiyon sistemine göre ve belirli bir ölçekte

Detaylı

Büyük baş hayvancılık

Büyük baş hayvancılık Büyük baş hayvancılık hayvancılık faaliyetleri özellikle dağlık bir araziye sahip kırsal kesimlerde ön plana geçerek, birinci derecede etkili ekonomik Yakın yıllara kadar bir tarım ülkesi olarak kabul

Detaylı

AVUSTURYA VE MACARİSTAN DA TAHIL VE UN PAZARI

AVUSTURYA VE MACARİSTAN DA TAHIL VE UN PAZARI AVUSTURYA VE MACARİSTAN DA TAHIL VE UN PAZARI Avusturya da un üretimi sağlayan 180 civarında değirmen olduğu tahmin edilmektedir. Yüzde 80 kapasiteyle çalışan bu değirmenlerin ürettiği un miktarı 500 bin

Detaylı

TÜRKİYE NİN DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ

TÜRKİYE NİN DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ İ İ İ İ Ğ TÜRKİYE NİN DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ TÜRKİYE VE YAKIN ÇEVRESİ NEOTEKTONİK HARİTASI TÜRKİYE VE ÇEVRESİ LEVHA HARİTASI TÜRKİYE VE ÇEVRESİ LEVHA HARİTASI-2 TÜRKİYE PALEOZOİK ARAZİLER HARİTASI TÜRKİYE

Detaylı

TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ 2023 VE MALATYA İLİ TURİZMİ

TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ 2023 VE MALATYA İLİ TURİZMİ TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ 2023 VE MALATYA İLİ TURİZMİ Dr. ADNAN ASLAN 27 MART 2013 ANKARA KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI YATIRIM ve İŞLETMELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇERİK 1.Dünyada ve Türkiye de Turizm 2. Türkiye

Detaylı

İŞ GÜCÜ PİYASASI İHTİYAÇ ANALİZİ RAPORU

İŞ GÜCÜ PİYASASI İHTİYAÇ ANALİZİ RAPORU İŞ GÜCÜ PİYASASI İHTİYAÇ ANALİZİ RAPORU Aşağıda 30.12.2014 tarihinde Yozgat Ticaret Ve Sanayi Odası ve Boğazlıyan Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yapılan Boğazlıyan Ve Çevresindeki İşgücü İhtiyaç Analizi

Detaylı

Şekil 1: Planlama Alanının Bölgedeki Konumu

Şekil 1: Planlama Alanının Bölgedeki Konumu EDİRNE İLİ 1/25 000 ÖLÇEKLİ 1. PLANLAMA ALANININ GENEL TANIMI Planlama alanı, Edirne İli, Merkez İlçe, Tayakadın Köyü, Karakoltepe Mevkii, 34 Pafta, 164 Ada, 27 Parselin bulunduğu alanı kapsamaktadır.

Detaylı

Doğal ve doğal olmayan yapı ve tesisler, özel işaretler, çizgiler, renkler ve şekillerle gösterilmektedir.

Doğal ve doğal olmayan yapı ve tesisler, özel işaretler, çizgiler, renkler ve şekillerle gösterilmektedir. HARİTA NEDİR? Yeryüzünün tamamının veya bir parçasının kuşbakışı görünümünün, istenilen ölçeğe göre özel işaretler yardımı ile küçültülerek çizilmiş örneğidir. H A R İ T A Yeryüzü şekillerinin, yerleşim

Detaylı

AB IPARD FONLARININ KULLANILABİLMESİ İÇİN TEMEL GEREKLİLİKLER,

AB IPARD FONLARININ KULLANILABİLMESİ İÇİN TEMEL GEREKLİLİKLER, AB IPARD FONLARININ KULLANILABİLMESİ İÇİN TEMEL GEREKLİLİKLER, Kırsal Kalkınma (IPARD) Programının hazırlanarak Avrupa Komisyonu tarafından onaylanması: (25 Şubat 2008 tarihinde onaylanmıştır. nun ve İl

Detaylı

Doğal Su Ekosistemleri. Yapay Su Ekosistemleri

Doğal Su Ekosistemleri. Yapay Su Ekosistemleri Okyanuslar ve denizler dışında kalan ve karaların üzerinde hem yüzeyde hem de yüzey altında bulunan su kaynaklarıdır. Doğal Su Ekosistemleri Akarsular Göller Yer altı su kaynakları Bataklıklar Buzullar

Detaylı

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA Ülkemizde Tarımsal Ormancılık Çalışmaları Ülkemizde tarımsal ormancılık çalışmalarını anlayabilmek için ülkemiz topraklarının yetişme ortamı özellikleri

Detaylı

Türkiye nin Dünyaya Açılan Kapısı: Yeryüzü Cenneti Mersin

Türkiye nin Dünyaya Açılan Kapısı: Yeryüzü Cenneti Mersin Türkiye nin Dünyaya Açılan Kapısı: Yeryüzü Cenneti Mersin 80 81 de taçlandırmaktadır. Nitekim Mersin Serbest Bölgesi; 9 bine yakın istihdamı ve Türkiye de faaliyet gösteren 19 Serbest Bölge içerisinde

Detaylı

ŞANLIURFA YI GEZELİM

ŞANLIURFA YI GEZELİM ŞANLIURFA YI GEZELİM 3. Gün: URFA NIN KALBİNDEN GÜNEŞİN BATIŞINA GEZİ TÜRKİYE NİN GURURU ATATÜRK BARAJI Türkiye de ki elektrik üretimini artırmak ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi ndeki 9 ili kapsayan tarım

Detaylı

Yeraltısuları. nedenleri ile tercih edilmektedir.

Yeraltısuları. nedenleri ile tercih edilmektedir. DERS 2 Yeraltısuları Türkiye'de yeraltısularından yararlanma 1950den sonra hızla artmış, geniş ovaların sulanmasında, yerleşim merkezlerinin su gereksinimlerinin karşılanmasında kullanılmıştır. Yeraltısuları,

Detaylı

III.BÖLÜM A - KARADENİZ BÖLGESİ HAKKINDA

III.BÖLÜM A - KARADENİZ BÖLGESİ HAKKINDA III.BÖLÜM Bu bölümde ağırlıklı olarak Kızılırmak deltasının batı kenarından başlayıp Adapazarı ve Bilecik'in doğusuna kadar uzanan ve Kastamonu yu içine alan Batı Karadeniz Bölümü, Kastamonu ili, Araç

Detaylı

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA Doğu Anadolu Bölgesinde Tarımsal Ormancılık Uygulamaları ve Potansiyeli Bölgenin Genel Özellikleri: Ülkemizin en yüksek ve engebeli bölgesidir.

Detaylı

BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ

BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ Doğal, beşerî ve ekonomik özellikler bakımından çevresinden farklı; kendi içinde benzerlik gösteren alanlara bölge denir. Bölgeler, kullanım amaçlarına göre birbirine benzeyen

Detaylı

1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU

1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU 1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU Alanın Tanımı: Planlama Alanı Bursa, Nilüfer İlçesi nin güneyinde yer alan İnegazi Köyü, h21c13a4 pafta 101 ada 22,23,25 ve 26 numaralı parsellerde yer alan

Detaylı

BURDUR-YASSIGÜME KÖYÜNÜN, FİZİKİ COĞRAFYA AÇISINDAN, ÇEVRE SORUNLARI

BURDUR-YASSIGÜME KÖYÜNÜN, FİZİKİ COĞRAFYA AÇISINDAN, ÇEVRE SORUNLARI BURDUR-YASSIGÜME KÖYÜNÜN, FİZİKİ COĞRAFYA AÇISINDAN, ÇEVRE SORUNLARI Arş. Gör. Hakan YİĞİTBAŞIOĞLU Göller Yöresinde yeralan Burdur Havzası'nın oluşumunda tektonik hareketlerin büyük etkisi olmuştur. Havza

Detaylı

Rize Yöresi Alabalık İşletmelerinin Yapısal ve Biyo-teknik Özellikleri

Rize Yöresi Alabalık İşletmelerinin Yapısal ve Biyo-teknik Özellikleri KSÜ. Fen ve Mühendislik Dergisi, 9(1), 2006 77 KSU. Journal of Science and Engineering 9(1), 2006 Rize Yöresi Alabalık İşletmelerinin Yapısal ve Biyo-teknik Özellikleri Hakan Murat BÜYÜKÇAPAR 1, Özgür

Detaylı

Yüz ölçümü: 301 225 km² Nüfusu : 61.261.254 (2012) Önemli Şehirleri: Napoli, Milano, Torino, Venedik, Cenova

Yüz ölçümü: 301 225 km² Nüfusu : 61.261.254 (2012) Önemli Şehirleri: Napoli, Milano, Torino, Venedik, Cenova Yüz ölçümü: 301 225 km² Nüfusu : 61.261.254 (2012) Önemli Şehirleri: Napoli, Milano, Torino, Venedik, Cenova Başkenti: Roma Dili: İtalyanca Dini: Hristiyanlık Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 29.500dolar

Detaylı

PROGRAM EKİNİN GAYRİ RESMİ ÇEVİRİSİDİR. E K L E R EK 1.1... 4 DAİMİ İKAMET EDENLERİN SAYISI, TOPLAM NÜFUS, İLLERE GÖRE ŞEHİR VE KIRSAL

PROGRAM EKİNİN GAYRİ RESMİ ÇEVİRİSİDİR. E K L E R EK 1.1... 4 DAİMİ İKAMET EDENLERİN SAYISI, TOPLAM NÜFUS, İLLERE GÖRE ŞEHİR VE KIRSAL PROGRAM EKİNİN GAYRİ RESMİ ÇEVİRİSİDİR. E K L E R EK 1.1... 4 DAİMİ İKAMET EDENLERİN SAYISI, TOPLAM NÜFUS, İLLERE GÖRE ŞEHİR VE KIRSAL YERLEŞİMLERDEKİ NÜFUS %'Sİ... 4 EK 1.2... 6 KİŞİ BAŞI REEL GSYİH,

Detaylı

Yıllar 2015 2016 2017 2018 2019 PROJE ADIMI - FAALİYET. Sorumlu Kurumlar. ÇOB, İÇOM, DSİ, TİM, Valilikler, Belediyeler ÇOB, İÇOM, Valilikler

Yıllar 2015 2016 2017 2018 2019 PROJE ADIMI - FAALİYET. Sorumlu Kurumlar. ÇOB, İÇOM, DSİ, TİM, Valilikler, Belediyeler ÇOB, İÇOM, Valilikler 1. HAVZA KORUMA PLANI KURUM VE KURULUŞLARIN KOORDİNASYONUNUN 2. SAĞLANMASI 3. ATIK SU ve ALTYAPI YÖNETİMİ 3.1. Göl Yeşil Kuşaklama Alanındaki Yerleşimler Koruma Planı'nda önerilen koşullarda önlemlerin

Detaylı

T.C. BALIKESĠR ÜNĠVERSĠTESĠ FEN-EDEBĠYAT FAKÜLTESĠ COĞRAFYA BÖLÜMÜ HAVZA YÖNETĠMĠ DERSĠ. Dr. ġevki DANACIOĞLU

T.C. BALIKESĠR ÜNĠVERSĠTESĠ FEN-EDEBĠYAT FAKÜLTESĠ COĞRAFYA BÖLÜMÜ HAVZA YÖNETĠMĠ DERSĠ. Dr. ġevki DANACIOĞLU T.C. BALIKESĠR ÜNĠVERSĠTESĠ FEN-EDEBĠYAT FAKÜLTESĠ COĞRAFYA BÖLÜMÜ HAVZA YÖNETĠMĠ DERSĠ Dr. ġevki DANACIOĞLU Dersin içeriği Havza ve havza yönetimi tanımı, tarihsel gelişimi ve coğrafya bilimiyle ilişkisi

Detaylı

DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3

DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3 DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3 İnsan yaşamı ve refahı tarihsel süreç içinde hep doğa ve doğal kaynaklarla kurduğu ilişki ile gelişmiştir. Özellikle sanayi devrimine kadar

Detaylı

KONYA ĐLĐ JEOTERMAL ENERJĐ POTANSĐYELĐ

KONYA ĐLĐ JEOTERMAL ENERJĐ POTANSĐYELĐ Konya İl Koordinasyon Kurulu 26-27 Kasım 2011 KONYA ĐLĐ JEOTERMAL ENERJĐ POTANSĐYELĐ Yrd.Doç.Dr.Güler GÖÇMEZ. Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi. gulergocmez@selcuk.edu.tr 1.GĐRĐŞ Jeotermal

Detaylı

B-) Aşağıda verilen sözcüklerden uygun olanları ilgili cümlelere uygun biçimde yerleştiriniz.

B-) Aşağıda verilen sözcüklerden uygun olanları ilgili cümlelere uygun biçimde yerleştiriniz. A-) Aşağıdaki bilgilerden doğru olanın yanına (D), yanlış olanın yanına (Y) yazınız. 1-( ) Ege Bölgesi nde dağlar kıyıya paralel uzanır. 2-( ) Çarşamba ve Bafra Karadeniz kıyısındaki delta ovalarımızdır.

Detaylı

ÇATAK Kaynak: Tüik

ÇATAK Kaynak: Tüik Çatak Tarihçesi: İlçenin esas adı olan Şatak veya Şatakh 1960 yılına dek kullanılmış, daha sonra Türkçe anlam yüklenerek Çatak adı verilmiştir. Eski bir Ermeni yerleşimi olan yörenin adı en erken 870 yılı

Detaylı

Murat TÜRKEŞ ve Telat KOÇ Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, Çanakkale

Murat TÜRKEŞ ve Telat KOÇ Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, Çanakkale (*)Türkeş, M. ve Koç, T. 2007. Kazdağı Yöresi ve dağlık alan (dağ sistemi) kavramları üzerine düşünceler. Troy Çanakkale 29:18-19. KAZ DAĞI YÖRESİ VE DAĞLIK ALAN (DAĞ SİSTEMİ) KAVRAMLARI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

Detaylı

KONYA-EREĞLİ TİCARET BORSASI TÜRKİYE DE VE İLÇEMİZDE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ SORUNLARI

KONYA-EREĞLİ TİCARET BORSASI TÜRKİYE DE VE İLÇEMİZDE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ SORUNLARI KONYA-EREĞLİ TİCARET BORSASI 2015 TÜRKİYE DE VE İLÇEMİZDE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ SORUNLARI TÜRKİYE DE HAYVANCILIK SEKTÖRÜ Ülkemiz coğrafi özellikleri bakımından her türlü hayvansal ürün üretimi için uygun

Detaylı

Türkiye nin Nüfus Özellikleri ve Dağılışı

Türkiye nin Nüfus Özellikleri ve Dağılışı Türkiye nin Nüfus Özellikleri ve Dağılışı 1 Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Nüfus miktarı kadar önem taşıyan bir başka kriter de nüfusun yaş yapısıdır. Çünkü, yaş grupları nüfusun genel yapısı ve

Detaylı

İdari Durum. İklim ve Bitki Örtüsü. Ulaşım

İdari Durum. İklim ve Bitki Örtüsü. Ulaşım . İdari Durum İlçemizde belediye teşkilatı 1884 yılında kurulmuştur. İlçeye bağlı 16 mahalle muhtarlığı bulunmaktadır. Mezra ve oba mevcut değildir. İklim ve Bitki Örtüsü İnönü Marmara, Ege ve İç Anadolu

Detaylı

Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik

Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik TARIM VE EKONOMİ Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlıdır. Bazı ülkelerde tarım tekniği

Detaylı

Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler

Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler Nüfusun Dağılışında Etkili Faktörler Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler 1-Doğal Faktörler: 1.İklim : Çok sıcak ve çok soğuk iklimler seyrek nüfusludur.

Detaylı

ULUSAL HUBUBAT KONSEYİ HAZİRAN ÜLKESEL BUĞDAY GELİŞİM RAPORU

ULUSAL HUBUBAT KONSEYİ HAZİRAN ÜLKESEL BUĞDAY GELİŞİM RAPORU ULUSAL HUBUBAT KONSEYİ HAZİRAN- 2017 ÜLKESEL BUĞDAY GELİŞİM RAPORU (12.06.2017) Türkiye Geneli Bitki Gelişimi Türkiye de 2016-2017 Ekim sezonunda buğday ekim alanlarının geçen yılki rakamı koruyacağı hatta

Detaylı

ve 20 Tekne Kapasiteli Yüzer İskele

ve 20 Tekne Kapasiteli Yüzer İskele MUĞLA İLİ, FETHİYE İLÇESİ, GÖCEK MAHALLESİ, 265 ADA 1 PARSEL, 266 ADA 1 PARSEL 433 ADA 1 PARSEL ve 20 Tekne Kapasiteli Yüzer İskele 1 İÇİNDEKiLER BÖLUM -1: TAŞINMAZLARA YÖNELiK MEVCUT DURUM ANALiZi...

Detaylı

ANTEP FISTIĞI DÜNYA ÜRETİMİ

ANTEP FISTIĞI DÜNYA ÜRETİMİ ANTEP FISTIĞI DÜNYA ÜRETİMİ Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) nün en güncel verileri olan 2011 yılı verilerine göre; dünyada Antep fıstığı üretiminde lider durumda bulunan ülke İran dır. İkinci

Detaylı

TÜRKİYE DE SINIRAŞAN YERALTISUYU REZERVLERİ VE KULLANIMI

TÜRKİYE DE SINIRAŞAN YERALTISUYU REZERVLERİ VE KULLANIMI TÜRKİYE DE SINIRAŞAN YERALTISUYU REZERVLERİ VE KULLANIMI Hasan KIRMIZITAŞ Jeoloji Mühendisi DSİ Genel Müdürlüğü Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı Yeraltısuları Etüt ve Değerlendirme

Detaylı

Sakarya ili kültür ve turizm bakımından önemli bir potansiyele ve çeşitliliğe sahiptir. İlde Taraklı Evleri gibi

Sakarya ili kültür ve turizm bakımından önemli bir potansiyele ve çeşitliliğe sahiptir. İlde Taraklı Evleri gibi TARİH Tarihi kaynaklar bize, Adapazarı yerleşim bölgesinde önceleri Bitinya'lıların, ardından Bizanslıların yaşadıklarını bildirmektedir. Öte yandan, ilim adamlarının yaptıkları araştırmalara göre; Sakarya

Detaylı

ELAZIĞ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

ELAZIĞ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI ELAZIĞ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI Elazığ ili Doğu Anadolu Bölgesinin güneybatısında, Yukarı Fırat havzasında yer almakta ve Doğu Anadolu Bölgesini batıya bağlayan yolların kavşak noktasında bulunmaktadır.

Detaylı

TÜRKİYE VE DÜNYADA KANATLI SEKTÖRÜNÜN GENEL DURUMU

TÜRKİYE VE DÜNYADA KANATLI SEKTÖRÜNÜN GENEL DURUMU TÜRKİYE VE DÜNYADA KANATLI SEKTÖRÜNÜN GENEL DURUMU Resim 1: Bakanlığımızca Geliştirilen Yerli Hibritlerimiz (ATAK S). 1. Kanatlı sektörü ile ilgili üretim, tüketim ve istihdam Bakanlığımız, 1930 lu yıllarda

Detaylı