penguesan yı 5 c /Mayı e s 2006 penguen yaşam biçimi dergisi

Transkript

1 pngunc Syı 5 /Myıs 2006 pngun yşm biçimi drgisi

2 pngunc İçindkir LKD'dn 4 Yzıım Lisns V Tif Hk Dniz Akkuş 6 Ndn GPL? İzm Gözükş 8 Crtiv Commons Emr Bymıoğu 11 Bog - Açık Kynk Kodu Bog Yzıım Ard Çtin 16 Müzik - Liypond Srvr Acim 20 Bş Öyküsü Ando u Ajnsı 24 Gzgin Pngun Ard Çtin 25

3 pngunc pngunc'dn Ş n ik vr! P ngu nc p ngu n yşm s iti i d rgis i Syı 5 /M yıs 2006 Linux Ku nıcı D rn ğ i (LKD ) G n Yön tm n: H k n UYGUN Yzı İş ri : İz m GÖZ Ü KELEŞ T k nik İş r : S n UĞ URO Ğ LU Grfik Ts m : O nur Ü NAL Lojis tik D s t k : S f r KILIÇ Ür tim : Ays un KILIÇ Bu d rgi GNU FD Li yyın nm k tdır. LKD 'nin V. Linux v Özgür Yzı ım Ş n iğ i Ank r O D TÜ 'd M yıs trih ri rs ınd. Ş n ik s ırs ınd P ngu nc d rgis i ok ur v ür tici ri o rk top nıyoruz. 13 M yıs Cum rt s i günü 11:30-12:30 rs ınd C s onund P ngu nc Top ntıs ı ypı ck. Tüm P ngu n ri b k iyoruz. *** D os y k onus u o rk is ns iç r n bu s yım ız bir ik t d rgim izd çift is ns m k u nm y bş ıyoruz. Yzr m ız yzı nın h ngi is ns yyın ncğ ını s ç bi c k r. GNU FD L i CC rs ınd bir s çim ypm h k k ın s h ip o ck r. Böy c h m s iz ok ur m ızın h m d yzr m ızın h k nı k orum uş o cğ ız. Bu s yı i bir ik t k s i b irti m diğ i h rd P ngu nc d rgis inin iç riğ i GNU FD Ldir. H k n Uygun

4 pngunc LKD'dn GENELK URULH AK K IND A D O Ğ RU BİLD İĞ İM İZ YANLIŞ LAR Bş Özyurt * Bu s n Linux v Özgür Yzı ım Ş n iğ i'nd Linux Ku nıcı D rn ğ i'nin g n k uru u ypı ck. D rn ğ in şu nk i yön tim k uru u (yk ) üy rind n biris i o rk, yön tim k uru u n dir, ns ıdy o unur gibi bir k ç m vzuy di im in döndüğ ünc çık ık g tirm y ç ışcğ ım. Um m bu yzı d rn ğ im iz v özgür yzı ım f s f s in g rç k t n fyd ı o rk, s s iz çoğ un uk içind s ırs ını b k y n biri rinin bir dım ön çık m s ın fyd ı o bi ir. YK üy s i o m k s izi popü r k ı r. Yn ış. YK üy s i o duğ unuz için yo unuzun h yrn k it niz trfındn k s i c ğ ini, im z ı pos t r rinizin g nç rin od nı s üs y c ğ ini s nm yın. Bunun bir ik t, bi işim s k törünün önd g n p k çok is m i i dh rh t diy og k urbi c k, b k i bşk tür ü s tnışm ycğ ınız h rik ins n r tnışck s ınız. YK üy s i o urs m pry pr d m m. Kıs m n doğ ru. Örn ğ in şu nk i yön tim k uru u üy rind n D oruk Fiş k pry Gı, Türk r Gü üm is Gu diyor. H pim iz bir ry g diğ im izd Kio d m yi t rcih diyoruz. Ş k bir yn, YK üy s i o m nın s iz pr k zndırm ycğ ın m in o bi irs iniz. YK üy s i o urs m c pt n pr h rcm m g r k ir m i? G n ik h rh ngi bir üy d n dh fz pr h rcm nız g r k m y c k tir. YK üy s i o m nız s iz Bh r Un u M m ü r d ypı n LKD -İdri top ntı nd dh z (y d dh fz ) h s p öd m niz g r ğ ini doğ urm z. YK üy s i o m k için Linux k u nıyor o m m g r k ir m i? Linux Ku nıcı D rn ğ i Yön tim Kuru u, d ğ im i?ev t. G r k ir. Bunun bir ik t, bu s tır yzn k işi dh io m k üz r p k çok YK üy s i h yt nın ç şit i zm n nd v frk ı iş rind bşk bşk iş tim s is t m ri d k u nm ış rdır v k u nm k tdır r. Ady o m k için ciddi proj v vt r ih tiycım yok m u? Ciddi proj v vt riniz vrs s izi m rk din y c k bir s on do us u ins n o ck. G çm iş g n k uru rd bzı m ız s çm g n vt r dy o n rk dş m ız d o du, m bizim top u uğ um uz d m ok rtik ypıs ı g r ğ i on d dış m dı. H r d tyı n iz di m iş bir iş p nı d ğ i s bi, n d n dy o m k is t diğ inizi n tck üç s tır ık bir cüm y b tt ih tiycınız o ck. B n diğ r dy tnım ıyorum. Bir ik t ç ışb i ir m iyim k i? Kpris ypm yınız çok ric d c ğ im. Ç ışbi irs iniz tbi k i. H tt bu ins n r tnışm k için bundn dh güz bir fırs t o bi ir m i?ş u nk i yön tim k uru und bu unn ins n r birbir rini b k i bir y r rd görm üş rdi h ps i o. Ş im di is n r d ys h pim iz çok iyi rk dş o duk. Bzı m ız o m dık b k i, m o bşk bir yzının k onus u. B n Ank r d oturm uyorum. Top ntı r k tı m zs m n o ur? Bugün k drk i YK üy rinin çoğ u Ank r dn çık tığ ı için doğ s ür çt yüzyüz top ntı r Ank r d ypı dı. Am örn ğ in s on yön tim k uru u üy rind n Bş M tin İs tnbu d o m s ı n d niy h r top ntıy k tı m s bi, top ntı önc s i ypı n -

5 LKD'dn pos t trtışm v top ntı not nın k tronik ortm d s k nm s ı s y s ind günd m d n h iç k opm dı. Biz rk dş r h p b ir ik t dy o b i ir m iyiz? Bir ik t uyum u ç ışcğ ınız bir k droy gör v t ip o m nız g rç k t n d s t k nir. Ady o m k için dh önc d rn k içind g çi m s i g r k n dım r b u unm k t m ıdır? Ev t. Ady ığ ını duyurn r k işi LKD çi h n s ind 40 gün 40 z ytin tn s i i çi s ini do durm ı, k ndini bu m ı, nm ı v özün dönm idir. Çi s ini do durn dy r bşk iş tim s is t m rin tövb tm i v g n k urus onun büyük bir o gun uk v ğ ırbş ı ık içind t k s ır o rk girm idir. Ş k m ı b u? Ev t, şk. İşin özü, d rn ğ in ns ıç ıştığ ını n ybi m k için bir s ür ç ışm grup nd bir ş y r ypm nız iyi o ck tır. G n ik YK dy ç ışm grup nın iç ris ind n çık m k tdır. Am bu bir k ury d g n k d ğ i dir. Ady ık tüm d rn k üy rin çık tır. O y m giz i m i ypı m k tdır? Ev t. Pus u r dy n is im ri s ır i yzı ır n çok oyu n y di k işi YK üy s i s onrk i y di k işi y d k üy s çi ir. Ş u n k dr h iç bir g n k uru um uzd 15 dy çık m m ıştır m, g r k irs i k 14 k işid n s onrk i k işi r d h m n orcık t bir ş y o rk s çi bi ir. S çi irs m n o ur? S çim d n s onr g n ik h p bir ik t y m ğ gid riz. Sonr s iz s çi n y di k işi giz ic y m k t n k k ıp bşk bir k öş y oturur fıs ır fıs ır k onuşm y bş rs ınız. As ınd gör v dğ ı ım ı yptığ ınızı h rk s bi ir;onun için k im s top u uk içind fıs ır fıs ır yıp o m uyor m u b y r! d m z. Ak güh oc s çi diys o bşk n s çi ir, s k r t r, s ym n v diğ r ünvns ız üy r b ir nir. S çi m zs m n o ur? Bir ş y o m z. H iç k im s s izi s ok k t prm ğ ıy gös t rip işt o s çi m y n zv ı diy gü m z. Bizim s çim rim iz bir yş d ğ i, gönü ü ük, i tift v byrk t s im i ş k ind g ç r. Bir s n s çi m y n bir s onrk i s çim rd d dy o bi ir. Y t r i s yıd k işi dy o m zs n o ur? S ondn biri ri biri rini dy gös t rir. Ady gös t ri n k işi dy o m k is t m diğ ini b irtirs n o ur? Is rr di ir. Çok dir nirs dh çok ıs rr di ir. G rç k t n dy o m k is t m diğ ini ifd d bi irs (k i o k b ık t birz zor o ck tır bu) dh fz ıs rr di m z. T k if vr ıs rr yok gibi pişk in cüm r k onu k ptı ır. Ş k y k şık n tm y ç ıştığ ım ş y şu : G n Kuru g m d n önc d rn ğ im iz v özgür yzı ım f s f s i için n r ypbi c ğ inizi düşünün. Ş u nk i YK üy rinin tm m ın yk ını bu s çim d dy o m yck nı b irtti r. Am h r zm n yk ınınızd, top u uk içind o ck r. G c ğ i ş k i ndir n bu güz ins n n rs ınd, g in, inizi tşın tın s ok un. Ady o un! * LKD Yöntim Kuruu Üysi

6 pngunc dosy Yzı ım Lis ns v T if H k D niz Ak k uş S rb s t yzı ım dünys ın i k k z gir n biris ini şşırtn bir m vzudur is ns m. İ k bşt bir s ürü yzı ım cının ç şit i h uk uk i m tin ri k ıys ıyor o m s ı, h tt bu h uk uk i m tin rin trftr nın v bu trftr r rs ınd t ş i trtışm r o m s ı grip g bi ir. As ınd s rb s t yzı ım dünys ı tm m n bu is ns r üz rin k uru udur. S rb s t yzı ım is ns o m s bugün n Linux o bi irdi, n Em cs. Yzı ım is ns nın ön m ini n m k için i k önc h uk uk k rşıs ınd bir yzı ım ın n o duğ unu v h ngi k nun r k orum tın ındığ ını k ıs c h tır m k g r k ir. Pt nt v T if H k Frk v K ıs Trih ç s i: Antik dünyd k şif r s d c k şf d n it d ğ i di. Biri ri M zopotm y'd ç şit i ot tür rinin toh um nı toprğ s rpm nin rt s i s n yiy c k bir ş y r d tm m ns ın g diğ ini k şf tti, v k om şu onu tk it tti r. Böy c tm orty çık tı. K şif rin bu ş k i d g n yyı m s ı, g n in s tndrdını yük s ttiğ i için o um u bir ş y o rk gı nbi ir. Fk t k şfi ypn bir y, bu çbs ı k rşı ığ ınd i k o m nın k ıs s ür i vntjı h ricind bir ş y d tm di. B ki n yptığ ı frk di n k dr bir k ç yı k om şu n buğ dy v rip k rşı ığ ınd bir ş y r bi m iştir, fk t bunun d vm d m diğ i k s in. D o yıs ıy bir m üdd t s onr k şif v ict n s ğ dığ ı gör c i üs tün üğ ü k orum k için giz i ik v s ır tutm r bş dı. Pors nin ns ı im di diğ i büyük bir Çin s ırrıydı v Çin'in pors n ih rctının d vm ı ığ ını s ğ ıyordu, t k i 1708'd, M is s n v D r s d n'd ç ışn ik i k işi bğ ım s ız o rk pors n im d n k dr. Kubb çtm nın us u ri, ç ik d tm t k nik ri v dh p k çok ict uzun yı r, ict d n rin gör c i üs tün ük rini k oruybi m s i için giz ndi. 16 yy'd Jpony d niz yo unu k şf d n Port k iz i r uzun yı r s yir d ft r rini cn ph s ın giz di r. Pt nt h k yni bir icdı bir m üdd t ict d nin t k ind bırk m k v bunu k nun yo u i g rç k ştirm k bu g işm rd n doğ du. Am ç, ict s ır o m k tn çık rm k v do yıs ıy k z i yok o m s ını ng m k, bunu yprk n d ict d n rin ict ndn yrr nbi m rini s ğ m k idi. İ k pt nt k nunu, 1474'd V n dik Cum h uriy ti'nd yürür üğ k ondu. Eğ r pors n ür tim ini k şf ttiys niz, ür tim t k nik rini pt nt tın rk pors n ür tm yi k şf tm iş o m nın fyd ndn yrr nbi irs iniz.

7 dosy Pors n ür t r k s tm k is t y n h rk s, o ür tim i t k rr ypm k zorunddır v pt nt s h ibind n izin m k zorund k ır. Fk t bir rom n yzdıys nız, s izin rom nınızı s tm k is t y n biris i t k rr rom n yzm z. Sizin rom nınızı k opy r. Bu s b pt n do yı fik ir v s nt s r ri için ür tim i d ğ i, k opy nm s ını k ıs ıt yıcı h uk uk i k orum g r k m iş v t if h k bu yrım dn doğ m uştur. Antik çğ d k opy m im k n nın k ıs ıt ı ığ ı, bu k onud bir düz n m ypm yı g r k s iz k ı dı. Fk t m tbnın icdı, bu durum u d ğ iştirdi. D h önc yzm s ı i çok s ınır ı s yıd çoğ tı bi n bir s r, çok s yıd çoğ tı ıp ucuz s tı bi iyordu. M tbcı r k ıs s ür iç ris ind k opy m prob m i i k rşı k rşıy k dı r. Y ni bir s ri piys y s ürm k ph ı bir ç ışm v ticri bir ris k ti. H buk i s ttığ ı görü n bir s r ris k m k s ızın k opy nrk rk ip bir m tb trfındn piys y s ürü bi iyordu. H k s ız r k b ti ön yici im tiyz düz n m ri i bir s ri b i bir s ür t k m tbnın s tbi m s i h uk uk i k orum tın ındı. Fk t bu m tb im tiyz, s rin yznı d ğ i, m tb s h ip rini k oruyordu. T if h k k nun bugünk ü m od rn ş k ini i k d f 1710'd İngi t r 'd Kr iç Ann Knun (Qu n Ann Sttut ) i dı. Es r yzr nı v on n i rini t şvik tm k v s r ür tim ini çoğ tm k m cı i ypı n k nun, s rin k opy m h k nın s r yzn it o duğ unu b irtiyordu. Günüm üzd, t if h k, Evr ns İns n H k Bi dirg s i'nd, h rk s in yrttığ ı bi im, d biyt v y s nt s r rind n doğ n m ddi v m n vi h k nın k orunm s ını is t m h k k ı vrdır m dd s i i t m ins n ık h k rs ınd y r ır. Ç şit i u us rrs ı n şm r i d k orum tın ınm ış o n t if h k, ü k m izd 5846 no' u Fik ir v Snt Es r ri Knunu i düz n nir. Kıs c, bir s rd n doğ n tüm m ddi v m n vi h k r s rin yrtıcıs ın ittir. Es ri k opy m k, d ğ iştirm k, k u nm k is t y n r yrtıcıs ındn izin m k zorunddır. T if h k i pt nt ri uygu m d yırn bir öz ik, t if h k nın doğ bir h k o m s ıdır. Bir s ri yrttığ ınız zm n, o s rin t if h k nı m k için yrıc bir iş m g r k yok tur. Bir k şık ığ m ni o m k için s rin yrtıcıs ının trih v is im b irtm s i g n ğ i vrdır, fk t zorun u d ğ i dir. Yzı ım r v Tipik Yzı ım Lis ns : Bi gis yr yzı ım, fik ri s r s ıftı i t if h k k nun uync k orunur r. H rh ngi bir yzı ım ı k opy m k, k u nm k, d ğ iştirm k o yzı ım ın s h ibinin iznin bğ ıdır. Bi gis yr is ns bu nok td d vr y gir r. Sık s ık k u nıcının k rşıs ın çık n v Kbu Ediyorum tık nm s ı g r k n is ns r, o yzı ım ın s h ibinin, k u nıcıy k u nm izni v rm s i için g r k i şrt düz n r. Kp ı k ynk k od dünys ınd k u nı n tipik yzı ım is ns, k u nıcıy s d c çok k ıs ıt ı v b i şrt r dh i ind yzı ım ı k u nm im k nı v rir. Çoğ u zm n o yzı ım ın ns ı ç ıştığ ını n m y ç ışm k (r v rs ngin ring), yzı ım ı ticri m ç r d ğ i, k işis k u nım için dh i k opy m k (örn ğ in y d k m ypm k ) gibi ş y r dh i ys k nm ıştır. Kopy nm nın ys k nm s ı v v ri n iznin s d c k u nm y yön ik o m s ı bu tür is ns n b i bş ı öz iğ idir. S rb s t Yzı ım Lis ns : S rb s t yzı ım dünys ınd is, yzı ım is ns ı frk ı bir rooynr. Bu dünyd yzı ım is ns, k opy m y v üçüncü şh ıs n d s ri bşk n v rm s in b i şrt r tınd izin v rir. BSD, k ynk b irti diğ i m üdd tç, GPL, yzı ım ın k ynk k od ynınd v ri diğ i m üdd tç, bşk is ns r ticri m ç için k u nı m dığ ı m üdd tç, yin bşk is ns r ypı n d ğ işik ik r i k yzr bi diri diğ i m üdd tç yzı ım ın, s rb s tç k opy nıp üçüncü şh ıs r trfındn d ynı k oşu rd dğ ıtı bi m s i iznini v rir. Türk iy 'd S rb s t Yzı ım Lis ns nın H uk uk i D urum u: Türk iy 'd s rb s t yzı ım is ns nın h uk uk i durum u b irs iz ik rz tm k t dir. M vcut s rb s t yzı ım is ns nın Türk k nun önünd n ş k i d gı ncğ ın yön ik bir typı m vcut d ğ i dir. H i h zırd s d c ç şit i gönü ü r trfındn ypı m ış ç viri ri m vcut o n s rb s t yzı ım is ns nın Türk iy 'd k i h uk uk i typı iç ris ind y r m s ının ç ışm iv di ik ypı m ıdır.

8 dosy N d n GPL? İz m Gözük ş H uk uk, birbir riy ç iş n frk ı çık r rdn doğ r v yin bu ç işk i trfındn k oşu ndırı ır. D o yıs ıy h uk uk, b ir i bir top um s ortm d, frk ı öz çık r r rs ındk i ç işk iy d nk düş n trih s bir k t goridir. Ps h uk nis 'in [1]d b irttiğ i gibi, h uk uk, h uk uk çu n k f nd v t ori rind y r n trih dışı bir o gu d ğ i dir. Tm k s in, h uk uk, ins n n çoğ u zm n frk ınd o m dn, ür tim i işk i rinin zor m s ıy girdik ri b ir i bir trih s bğ m d g rç k ş n top um s i işk i r k üm s idir. Yzı ım dünys ındk i frk ı çık r n h uk uk s nd s om ut nm s ı o n yzı ım is ns nı d bu ç rç v d d ğ r ndirm k g r k ir. Bu bğ m d, trih t k ıs bir g zinti fyd ı o ck tır. Yzı ım t rim i i k k z 19 57'd Tuk y trfındn k u nı ır. As ınd yzı ım özgür doğ r v uzunc bir s ür şğ ıdk i üç öz iğ i iç rir: 1- Yzı ım, k ynk k oduy v ri ir y d k ynk k odu dğ ıtım m s rfı dışınd k bir ücr t t p tm k s izin dğ ıtı ır. 2- H rh ngi bir k işi, yzı ım ı, onu g iştir n bir is ns prs ı öd m d n, dğ ıtm h k k ın s h iptir. 3- H rh ngi bir k işi, yzı ım ı k ndi ih tiyç n gör d ğ iştir bi ir y d ondn fyd nrk y ni bir yzı ım yrtbi ir. Anck, 19 60' n s on n doğ ru bu durum un d ğ iştiğ ini görürüz. Bund öz ik IBM 'in, donnım ı v yzı ım ı yrı yrı fiyt ndırm girişim inin ro ü büyük tür [2]. Yzı ım piys s ı yvş yvş o uşm k tdır ' rin orts ınd bugün çok yk ındn tnıdığ ım ız, m o zm n r o k dr tnınm yn k ötü dm orty çık r v py şım ı doğ bir o gu o rk k bu d n yzı ım m rk ı nı h ırs ız ık s uç r [3]. BASIC k u nn yüz rc k u nıcıdn dığ ım ız g ri b s m r p y o um u. Bunun bir ik t ik i şşırtıcı durum vr, 1- "k u nıcı n"çoğ u s BASIC'i s tın m m ış (A tir bi gis yr s h ip rinin % 10'undn zı s tın m ış BASIC'i) v 2- H obici r ypm ış o duğ um uz s tış rdn d ttiğ im iz g ir bk ı ck o urs A tir BASIC için h rcdığ ım ız m ğ in s ti 2$'dn dh z g iyor. "N d n böy?h obici rin çoğ unun frk ınd o cğ ı gibi çoğ unuz yzı ım ı ç ıyors unuz. D onnım için öd m ypı m ı m yzı ım py şı ck bir ş ydir. O yzı ım üs tünd ç ışm ış ins n r öd m ypı ıp ypı m m s ı k im in um urund? "Bu di c bir dvrnış m ı?yzı ım ç rk ypm ycğ ınız ş y, bir prob m çık tığ ınd M ITS' gitm k tir. M ITS yzı ım s trk pr k znm ıyor. Biz öd n n pr, m nu, t yp v bunun i gi i h rcm r bunu bşbş bir op rs yon ypıyor. Yptığ ınız ş y iyi yzı ım g iştiri m s ini ng m k. Prof s yon c bir işi b dvy ns ıyptırırs ınız?h ngi h obici progrm m y, h t bu m y, ürünü b g m y v bunu b dv dğ ıtm y 3 dm -yıyırır?g rç k şu k i biz h riç h iç k im s h obi yzı ım ın bu k dr ytırım ypm dı BASIC'i yzdık v 8080 APLv 6800 APL'yi yzıyoruz fk t bunu h obici r s unm k için p k bir h v s im iz k m dı. D oğ rudn s öy m k g r k irs, yptığ ınız ş y h ırs ız ık tır." Fk t bu k ötü dm ı o k dr d s uç m m k g r k ir. O s d c diğ r k ötü ri t d c k k dr bş ı o m uştur ' i yı rd bi gis yr k u nıcı nın profi i h ız d ğ işm k t dir. Artık s öz k onus u o n y nız üniv rs it r, rştırm ns titü ri y d s k ri k urum r d ğ i dir. Bi gis yr r iş dünys ının için dh çok girm iş, PC' r b rb r (g n d oyun m ç ı o s d) v r girm y bş m ıştır. İşt bu s ür çt, yzı ım firm nın d ğ iş n k u nıcı k it s in gör s trt jik bir k rr m g cik m m iştir: Kynk k odunun yzı ım dn yrı m s ı. Y ni k u nıcı n, önc k i rin k s in, bi gis yr i işk i ri i ri düz yd d ğ i dir. D o yıs ıy on r için ön m i o n progrm ın ç ışıp ç ışm m s ıdır. Bu yüzd n, k ynk k odunun progrm b rb r v ri iyor o m s ı,

9 dosy h ız çoğ n v yzı ım firm nın h d f k it s ini o uşturn k u nıcı r bir n m ifd tm z. Bir diğ r d yiş, yzı ım dk i özgür üğ k ıs vd d ih tiyç yok tur. Anck, firm r için, k ndi rinin s h ip o duğ u m rk ip rinin s h ip o m dığ ı h rh ngi bir bi gi piys içind k i r k b tt bir vntjdır. D o yıs ıy firm r, m üşt rinin t p tm diğ i, m rk ip rinin u şm m s ı durum und k ndi rin piys d vntjs ğ yck yzı ım k ynk k odunu s k m yo un gitti r. Bir diğ r d yiş, k pit izm in i k o uşum yı nd toprğ ın çit nm s i ys n b nz r ş k i d, yzı ım ın trfın, copyrigh t ys ç rç v s ind çit r örü m y (f ncing) bş ndı. Bu y ni çit m ys y, yzı ım d özgür üğ ün iç rdiğ i üç öz ik çit r örü r k yzı ım öz s h ip i h g tiri di v çit rin dışınd k n k u nıcı r içins y ni ys r şöy o uştu: 1- Yzı ım, k ynk k oduy v ri m k zorund d ğ i dir. 2- H rh ngi bir k işi, yzı ım ı, onu g iştir n bir is ns prs ı öd m d n, dğ ıtm h k k ın s h ip d ğ i dir. 3- H rh ngi bir k işi, yzı ım ı k ndi ih tiyç n gör d ğ iştir m z y d ondn fyd nrk y ni bir yzı ım yrtm z ' i yı n bşınd, yzı ım ın öz s h ip i (propri try) h g tiri m s i s ür ci h ız i r m k t ydi v çit m h r k ti h ck r' n ç ışm n n yön m işti. Burd önc ik h ck r' r h k k ındk i yn ış bi gi ndirm yi düz tm k g r k ir. H ck r' r m dyd gös t ri diğ i gibi bnk h s p n gir n v w b s it rin s dırn k işi r d ğ i dir. Söz k onus u yık ıcı y m ri ypn r crck r dı v ri ir. H ck r' r yık m nın k s in, yzı ım ı yrtıcı tk in ik rinin bir n s n s i h in g tir n, öz ik Int rn t'in inşs ınd büyük py s h ibi o n ins n rdır. D o yıs ıy, s ırdn bi gis yr k u nıcı gibi, yzı ım ın s d c ç ışıp ç ışm m s ı i i gi nm y n, vr o n yzı ım s ür k i g iştirm y / iyi ştirm y uğ rşn v bunun için d yzı ım ı k ynk k odundn yrı düşün m y n yzı ım cı rdır [4]. Bu bğ m d, h ck r' n uzunc bir s ür PC' ri bir r oyunck o rk gördük rini, dh çok üniv rs it v rştırm ns titü rind çok dh g işm iş bi gis yr r trfınd k üm ndik rini b irtm k t fyd vr. Bu n d n, PC' rd k i yzı ım n öz s h ip i h g tiri m s i h ck r dünys ınd çok büyük bir ynk ı bu m dı. T k i s ür ç h ck r' n k u ndığ ı yzı ım r yön n d k! H ck r' h ck r ypn, on n yzı ım k urduk s ınırs ız/özgür i işk iydi. Yzı ım ı k ynk k odundn k oprm k d m k, h ck r' n vr ık nın ön k oşu ndn biri o n ür tici tk in ik rini d yok tm k d m k ti. Nit k im öy d o du ' rin orts ın g indiğ ind h ck r top u uk h ız dğ ı m k tydı. Öy bir dğ ı m k i L vy'nin yı ınd i k bs k ıs ı yyın nn k itbınd St m n, h ck r k ü türünün s on t m s i cis i o rk tnıtı m k tydı. Bu n d n, St m n'ın 27 Ey ü19 83't i k duyurus unu yptığ ı GNU proj s inin bşy u şm s ı p k d o nk ı görünm üyordu. St m n, h rk s in özgürc k u nbi c ğ i, UNIX tipind bir iş tim s is t m i yzcğ ını duyuruyor, bu m ç doğ ru tus und zm n, progrm v pr d s t ğ i is tiyordu. Bu dünyd t k b ir k ur vrdır ;Bşk nın girişini ng m k için çit örm k ys k tır! O gün rd çok s ırdışı v çı gınc görün n bu girişim, h pim izin d bi diğ i gibi bşy u ştı v düny GNU ök üzünün boynuz üz rind dönm y bş dı. E b tt k i, St m n'ın v proj y k tk ı k oyn diğ r yzı ım cı n y t n ğ i proj nin g işim s ür cind ön m i bir rooyndı. Anck bu bş, GNU GPL(G n rpub ic Lic ns G n Km u Lis ns ı) o m dn n şı m z. As ınd ironik o rk, GNU GPLd copyrigh t ys n dynıyordu. Fk t, yzı ım dk i m ü k iy t i işk i rini ik i dım d öz t n bi c k bir ç rç v d y nid n tnım ıyordu. İ k h m, GNU proj s ind k i yzı ım rd çit rin k dırı dığ ının i n di m s iydi. D o yıs ıy, i k gün rind k i gibi, yzı ım k ynk k oduy v ri iyor;k u nıcı n yzı ım ı k ndi ih tiyç n gör d ğ iştirm s in y d rk dş y py şm s ın izin v ri iyordu. Anck, ik inci h m d k u nıcı n özgür üğ ü k ıs ıt nıyordu: H içbir k u nıcı, diğ r k u nıcı n özgür üğ ünü k ıs ıt m özgür üğ ün s h ip d ğ i di.

10 dosy Bir diğ r d yiş, GPL' i bir yzı ım, ç vr s in çit r ör r k öz s h ip i h g tiri m zdi. Bu bğ m d GPL, bir virüs gibi yzı ım dn yzı ım yyı dı [5]. GPL' i k ynk k odundn tür ti n yzı ım r, yin ynı is ns, GPLi, dğ ıtı m k zorund o duğ undn GNU proj s i çığ gibi büyüdü. Fk t GPL' yön ti n ştiri r d tm bu nok td yoğ un şıyor: GPL, k u nıcı n özgür üğ ünü k ıs ıt yrk, tik o m yn bir dvrnış s rgi iyor. Bu ştiri s h ip rinin, M icros oft yön tici rind n, çık k ynk k od dünys ındn Eric Rym ond' [6] k dr uznıyor o m s ı, GPL'in özgür ük bğ m ınd trtışı m s ını g r k i k ı ıyor. H rş yd n önc, GPL, Özgür Yzı ım dünys ının nys s ıdır. Bu dünyy dh i o m k için çit rd n t m nız g r k o m dığ ı gibi k pı (Gt s ) v p nc r (W indow s ) k vrm d bu dünyy it d ğ i dir. Bu dünyd y r m k t y d m m k t özgürs ünüz. Anck, bu dünyd t k bir k ur vrdır: Bşk nın girişini ng m k için çit örm k ys k tır! Bu dünyd vr o up o m m k k işinin tm m n özgür s çim in bğ ı o duğ undn, GPL'in özgür üğ ü k ıs ıt yıcı o duğ u iddis ı y rs izdir. İk inci o rk, öz s h ip i yzı ım g iştir n firm r için k ynk k odu, bşk nın bi m m s i g r k n bir bi gidir. Özgür yzı ım d is k ynk k odu, s ür k i birik n top um s bi gi o rk k vrm s ştırı ır. Bu bğ m d, GPL, bu s ür k i iğ i grnti tın dığ ı gibi, yzı ım cı r rs ınd k rşı ık ı yrdım şm nın v py şım ın önünü çrk yzı ım ı top um s ştırır. Ayrıc GPL, k u nıcıyı s t tük tici k onum undn, tük tirk n ür t n durum un g tirir. Yzı ım ın h p özgür o cğ ı güv nc s i, proj y k tk ı k oybi c k k u nıcı n m otivs yonunu rttırır. Son o rk, GPL' i özgür yzı ım, bş ngıçt k ndind özgür o n yzı ım ın, bi inç i bir özgür üğ k vuşm uş h idir. GPLi yzı ım dk i özgür ük n t o rk tnım nır v yzı ım cı n/k u nıcı n, yzı ım k urduğ u özgür i işk inin s ür k i iğ inin s ğ nm s ı t m ind biçim nir. Bu bğ m d, GPL, yzı ım dn pr k znm y k rşı çık m z. Krşı çık tığ ı y nızc, yzı ım ın öz s h ip i h g tiri ip diğ r k u nıcı n özgür üğ ünün k ıs ıt nm s ıdır. D o yıs ıy oyunun k ur nı, firm r d ğ i, bizzt yzı ım ı g iştir n r k oyr. K ynk r: [1]Ps h uk nis, E. B. (19 89 ). Lw nd M rxis m, Trns t d by Brbr Einh orn nd dit d by Ch ris Arth ur (pp. 1 72). Gr t Britin: P uto Pr s s.2 [2]Cm pb -K y, M. (19 9 5). D v opm nt nd s tructur of th int rntions oftw r indus try, BUSINESS AND ECO NO M IC H ISTO RY, Vo um 24, no. 2, W int r. [3]h ttp://w w w.fz m s i.n t/ind x.ph p?=rti c & s id=3064 [4]L vy, S. (2001). H ck rs : H r o s of th Com put r R vo ution (pp ).P nguinbook s. [5]D Lnd,M. (2001). O p n-s ourc : Am ov m nt in s rch of ph i os oph y. pr s nt d t th Ins titut for Advnc d Study, Princ ton, N w J rs y, R tri v d Nov m b r 21,2005, from h ttp://w w w.cddc.vt. du/h os t/d nd/pg s /op ns ourc.h tm. [6]h ttp://w w w.m yfr bs d.com.br/s ttic/rym on d h tm

11 dosy Cr tiv Com m ons :"Som Righ ts R s rv d" Em r Bym ıoğ u Cr tiv com m ons n dir? Cr tiv Com m ons (CC) 2001 yı ınd C nt r for th Pub ic D om in[1]k uru uşunun d s t ğ iy bş yn v r nd fik ri m ü k iy t k onus und uzm n Jm s Boy, M ich Crro, M o y Sh ff r Vn H ouw ing, v Lw r nc L s s ig, M IT d com put r s ci nc prof s örü H Ab s on, h uk uk k ök n i b g s fi m ci v s ib r h uk uk uzm nı Eric S tzm n, gibi s ntçı v nt k tü rin bu unduğ u bir grup trfındn, t if h k nınd s n k ik v py şım ı yygın ştırm k m cıy k uru m uş bir düşünc h r k tidir. Cr tiv Com m ons bu m c u şm k için s ntçı r v g n o rk tüm s r s h ip rin, ys nın k ndi rin tnıdığ ı k im i h k k m uy py şbi m rin im k n v r c k, öz o rk h zır nm ış t if is ns ı s öz şm ri ön rm k t dir. Fr Softw r Foundtion trfındn dh önc m ydn g tiri n GNU G n rpub ic Lic ns (GNU GPL) m tin rini t m n bu s öz şm rin öz iğ i, yrtıcı k işi r, t if h k k ındn tm m n f rgt tm k s izin s r rini py şım çm n im k n tnım s ıdır. Cr tiv Com m ons trfındn h zır nıp, üy ü k rd k i t m s i ci k uru uş rc i gi i h uk uk gör uyr nn bu s öz şm r, öz ik dijitp tform d s r rin izins iz k opy nm s ı k onus und yşnn h uk uk i k os d ğ işik bir bk ış çıs ıy yk şm k tdır. Sh ibi trfındn Cr tiv Com m ons is ns s öz şm s i tınd k m uy s unu n s r r, ticr t dışı m ç r için k u nım ını d s t k y r k İnt rn t'in ışv riş k n ı y rin g rç k bir bi giy rişim p tform u h in g bi m s i yönünd tm m n bğ ım s ız v gönü ü k tk ı n m ın g m k t dir. 21. yy. k dr t if h k nd ışı g m iş righ ts r s rv d (tüm h k s k ıdır) y rin, s om righ ts r s rv d (bzı h k s k ıdır) s ognıy yo çık n Cr tiv Com m ons h n g işm iş btı ü k rinin ynı s ır Ü rdün, M t, M k s ik v İs ri in d bu unduğ u 40 yk ın ü k d f iy tt dir. T if h uk uk u v cr tiv com m ons G çtiğ im iz 30 yı, g işm iş btı ü k rinin öncü üğ ünd tüm dünyd, fik ri h k n g niş ndiğ i v yygın ık k zndığ ı bir dön m o m uştur. Öz ik t if h k k ı v y dh doğ ru bir d yiş s r s h ibinin h k çıs ındn bk tığ ım ızd bu h k n, s ür bk ım ındn uzdığ ın v yptırım n ğ ır ştığ ın tnık o m k tyız. Öz ik s r s h ibinin h k nı n tw ork üz rind k orum y t k no ojik ön m rin h uk uk i güv nc y k vuşm s ı, t if k orum s ının yzı ım boyutun tşınm s ını yni, D RM o gus unu k rşım ız çık rm ıştır. Gittik ç s ınır dr n bu ortm içind cr tiv com m ons, k u nıcı boyutund k bu di bi ir v s n k bir k tm n o uşturm yı h d f m k t dir.[2]g işm iş h uk uk s is t m ri inc ndiğ ind s r s h ibinin h k k t goris ind s rin çoğ tı m s ı, dğ ıtı m s ı, iş n r k bşk bir s r o uşturu m s ı, s rin icrs ı, k m uy s unu m s ı gibi y tk i r y r ır. T if h k k ı s h ibinin izni o m k s ızın bu y m rd n birini g rç k ştir n r, ğ r t if h uk uk unun frk ı ö çü rd g tirdiğ i is itin rdn d yrr nm ıyor rs, ih içind k bu di ir r. Bu durum i gi i o rk i k girişim, yzı ım nınd Rich rd St m n v Eb n M og n trfındn orty k onm uş v GNU G n r Pub ic Lic ns v y k ıs dıy GPLorty çık m ıştır. H rk s ç bi indiğ i üz r GPL in rk s ınd ytn fik ir, yzı ım ın k ynk k odunu çık h g tir r k h rk s ç k u nı bi m s in im k n tnırk n, s öz k onus u k odun iş nm s iy yrtı ck y ni yzı ım n d ynı şrt,çık k ynk ı o rk yyım nm s ını s ğ m k tır.[3] GPL is ns ın k zndığ ı bş üz rin Stnford Ü niv rs it s i'nd n Prof s ör Lw r nc L s s ig, yzr v s ntçı n, bir h uk uk çunun yrdım ı o m k s ızın s r rini, diğ r yrtıcı k işi rin d k u nım ın çbi m rini s ğ yck, cr tiv com m ons proj s ini bş tm ıştır. Cr tiv com m ons bu m c u şm k için ç şit i is ns tip ri öngürür. İ k is ns r 2002 yı ı Ar ık yınd yürür üğ girm iştir.

12 dosy Cr tiv com m ons is ns Cr tiv com m ons rç s d c is ns rdn ibr t o m yıp bun k im i işr t, tik t v diğ r b g r d k n bi ir. Bundn bşk, CC is ns ı s r rin İnt rn t tryıcı progrm r trfındn gı nm s ını s ğ yn k tronik tik t (tg) d m vcuttur. Yuk dk i tik tin bir s r i gi i o rk k u nı m s ı, s r s h ibinin bzı h k nı d tutrk n, k im i bzı h k nı d k m uy py ştığ ı n m ını tşır. Aşğ ıd çık nck 6 tip is ns için d ynı tik t k u nı ır. Bir bşk rç o n com m ons d d, k ıs c k m uy i gi i is ns tipiy i gi i bi inm s i g r k n ri çık r. Aynı zm nd h r bir is ns için k u nım k ps m ını çık yn bs it s m bo r d bu unm k tdır. CC is ns nı k u nm y k rr v r n s r s h ib i ik i s oruy c vp v rm k durum unddır: 1)Es r s h ibi s rin ticri k u nım ın izin v r c k m idir? 2)Es r s h ibi s rin iş nm s in [4], yni s rd n fyd nı rk bşk s r r o uşturu m s ın izin v r c k m idir? Yuk dk i ik i s orudn b iri ik i diğ ri üç s ç n k i o m s ı k rşım ız 6 d ğ işik k om b ins yon çık rm k tdır. 1)Atıf şrt ı = Attribution 2)Atıf şrt ı iş m y k p ı = Attribution-No D rivtiv s 3)Atıf şrt ı yn n py şım şrt ı iş m =Attribution-Sh r A ik 4)Atıf şrt ı - gyri ticri = AttributionNonCom m rci 5)Atıf şrt ı - gyri ticri - iş m y k p ı= Attribution-NonCom m rci -NoD rivs CC b u s oruy üç ş k i d çözüm g tirm k t dir. ) İş m tm m n ys k nbi ir. b) Es r s h ibi iş m nin ypı m s ın, r prodük s iyonun, dğ ıtı m s ın, gös t rim in v icrs ın izin v r bi ir. c) Es r s h ibi b s ç n ğ ind k i iş m y, iş m s onucu orty çık n s rin d yn n py şım [5]k oşu u yyım nm s ı şrtıy izin v r bi ir. Bunun n m ı, iş m s onucu orty çık ck s rin d bşk nc CC yn n py şım k oşu u is ns k ur ç rç v s ind k u nı bi m s idir. Bu k ur, s onrk i diğ r iş m r için d zincir m ş k i d d vm d c k tir. 6)Atıf şrt ı - gyri ticri - yn n py şım şrt ı iş m = Attribution-NonCom m rci Sh r A ik Bütün is ns tür ri k u nıcıy düny g n ind, b d s iz, m ünh s ır o m yn (non xc us iv ) v s ür k i [6]bir k u nım h k k ı v rm k t dir. Bun gör h r is ns, s rin r prodük s iyonun, d r m s r r için ınm s ın, dğ ıtı m s ın, k m uy s unum un v icrs ın izin v rm k t dir. İş m y izin v r n is ns r, ynı zm nd orty çık n iş m nin k opy nın dğ ıtı m s ın v icrs ın d izin v rir. Tüm is ns rd, bu h k n h n m vcut v y g c k t orty çık ck h r tür form t v m cr için g ç r i o duğ u b irti m k t dir. Ayrıc is ns t b irti m y n h k n s k ı tutu duğ u yni, s om righ ts r s rv d ifd di m k t dir.

13 dosy Lis ns rd öngörü n s ınır m r Tüm is ns r, is ns ın bir k opys ının s r i iştiri m s ini v y dijitortm d Uniform R s ourc Id ntifi r k nm s ini şrt k oşm k tdır. Tüm is ns rd y r n ik inci k ıs ıt m, tüm k u nım rd s rin yrtıcıs ının dının b irti m s idir. Bu k uröz ik k ıt Avrups ı h uk uk nd y r n m n vi h k h tır tm k tdır. Türk h uk uk u çıs ındn bk ı dığ ınd s r s h ibinin dının b irti m s i m n vi bir h k o rk, is ns s öz şm s ind y r m s bi trf n ortdn k dırm ycğ ı bir h us us tur. Bu k ur ynı zm nd iş m s r rd dının y r m s ını t p d bi m yi d iç rir.[7] Lis ns n öngördüğ ü h k rdn yrr nbi m k için bu k ıs ıt m r uyu m s ı g r k m k t dir. Gyri-ticri is ns r, s rin birincio rk ticri v y k znç g tirm m ç ı k u nı m s ını ng r. M dd nin s onun ypı n bir k m i P2P n tw ork üz rind dos y d ğ işim inin pr k rşı ığ ı o m dık ç ticri k u nım s yı m ycğ ı b irti m iştir. Anck yin d, n yin ticri k u nım [8]o duğ u s orus u h r h uk uk s is t m ind frk ı d ğ r ndirm r s b p o bi m k t dir. Söz k onus u is ns m dd s ind o um s uz bir tnım m ypı rk n y izin v ri m diğ i ifd di m k t dir. Ek onom ik büyüm nin v k r m k s im izs yonunun t m d ğ r k bu di diğ i s rb s t piys k onom is in dy ı top um rd, h rh ngi bir ş yin ticri o m dığ ını s öy m k zm n zm n zor o bi ir. [9 ]Örn ğ in r k m g iri d d n bir w b s it s inin, tıf şrt ı-gyri ticri is ns ı s r r y r v rip v r m y c ğ i trtışı bi ir. Lis ns n h r ü k h uk uk un gör uyr ndığ ı düşünü ürs, ticri k u nım ın n m ı h r h uk uk s is t m ind v h tt h r m h k m önünd frk ı yorum r m ruz k ck tır. İş m y yn n py şım k ur ı izin v r n is ns, k u nıcıy k ndi yrrtığ ı iş m s r üz rind bşk nın d iş m ypm s ın izin v rm yük üm ü üğ ü g tirir. Kuşk us uz bu yük üm ü ük yrtı n iş m s rin dğ ıtı m s ı h ind yürür ük k znck tır. H r is ns i işk in bir com m on d d bu unm k tdır v üz rind k i s m bo r s r s h ibinin t rcih ri k onus und bi gi v rir. Tüm is ns n iç rdiğ i bir bşk yük üm ü ük is k u nıcının dğ ıtım v y k u nım s ırs ınd is ns h ük üm rini üçüncü k işi r çık ç b yn tm k tir. Cr tiv com m ons is ns nın h uk uk i b ğ yıcı ığ ı CC proj s inin bşs ı yuk d çık nn s ınır m n m h k m rc tnınm s ı yni uygu nır o m s ıdır. Öz ik s r s h ibinin dının b irti m s i (tıf), ticri o m yn k u nım v yn n py şım k ur ın uyu m s ı ön m idir. İk inci bir tk n is k u nıcı n, is ns t b irti n h k k u ndık nd, m h k m rin k ndi rini s orum u tutm ycğ ın innm dır. Gyri Ticri Lis ns r, s rin b irincio rk ticri v y k znç g tirm m ç ı k u nı m s ını ng r M rt yınd H o nd m h k m s i önün g n dvd v rdiğ i k rr CC is ns ının h uk uk i tk is ini t yit tm iştir. Adm Curry is im i M TVvj i k ndis inin v yk ın nın fotoğ rf nı ticri o m yn yn n py şım k ur ı CC is ns ı i İnt rn t't yyım m k tdır. W k nd is im i m gzin gz t s i Curry i i gi i bir h b rd bu fotoğ rf k u nınc. Curry, CC is ns h ük üm rinin ih di diğ i iddis ı i m h k m y bşvurm uştur. Gz t s vunm s ınd is ns i gi i işr t rin çık o m dığ ını v Curry nin onyın g r k o m dığ ın inndık nı b irtm iştir. M h k m bu s vunm yı r dd tm iş v s öz k onus u fotoğ rf n is ns k ur n tbi o duğ un h ük m d r k, yyım cı k uru uş gibi prof s yon bir k urum un fotoğ rf bs m dn önc d ty ı bir inc m ypm s ı g r k tiğ ini vurgu m ıştır.[10]bundn dh d ön m i bir bşk k rr 2006 Ş ubt'ınd İs pny nın Bdjoz m h k m s ind n g m iştir. İs pnyo m üzik s r ri m s k bir iğ inin bir br iş tm s in k rşı çtığ ı dvd, iş tm CC is ns ı m üzik ç dığ ını v do yıs ıy s r ri k m uy s unm s ının t if ücr ti g r k tirm diğ ini ön s ürm üştür. M h k m, m s k bir iğ inin, M tropois im i brdn CC is n ı m üzik için öd m t p d m y c ğ in h ük m tm iştir.[11] Tüm CC is ns, s r rin k u nı ırk n CC is ns ının bir k opys ının bu unduru m s ını, ink s ğ nm s ını v y Uniform R s ourc Id ntifi r i iştiri m s ini şrt k oşr. yn n

14 dosy py şım k oşu u is, iş m s rin k m uy s unum u, dğ ıtı m s ı v y icrs ı h ind s öz k onus u iş m s rin d yn n py şım k oşu u is ns yyım nm s ını g r k tirir. Yuk d d b irti n ik inci h us us k u nıcı n CC is ns ının k ndi rin y t r i h uk uk i güv n ik s ğ dığ ın innm dır. Bir bşk d yiş CC is ns ı bir s ri, is ns k ur n uygun k u ndık s ür c ih iddis ıy k rşı şm yck nı bi m ridir. Önüm üzd k i yı rd, CC is ns ı bir s rin popü rit k znm s ı üz rin s r s h ibinin h k nı g ri t p tm s in v y s ri CC is ns ı o rk s unm k tn vzg çm k is t m s in tnık o bi iriz. Son rm y i işk in m dd s r s h ibinin di diğ ind s rin tbi o duğ u k oşu d ğ iştir bi c ğ ini, frk ı bir is ns g ç bi c ğ ini nck o n k dr s rd n CC is ns ı o rk fyd nn n is ns ının g ri ınm s ının m üm k ün o m dığ ını b irtm k t dir. K ynk r [1]h ttp://w w w.c nt rpd.org/bod.h tm [2]h ttp://cr tiv com m ons.org/bout/h is tory [3]Bk. Rob rt W. Gom u k i w icz, G n r Pub ic Lic ns 3.0: H ck ing Th Fr Softw r M ov m nt s Cons titution, H ous ton Lw R v. v. 42 s yı :4 s h ttp://w w w.h ous ton w r vi w.org/rch iv /dow n ods /42-4_pdf/Gom u k i w icz.pdf [4]Bir m üzik s rind n s m p ınm s ı, y nid n düz n nm s i, bir d bi s rin bşk di ç viris i, bir rom nın s nryo o rk uyr nm s ı iş m k k urum un örn k gös t ri bi ir. [5]s h r - ik [6]Bu s ür k i ik t if h k k ı yürür ük t o duğ u s ür c dir. CC is ns s rin t if h k k ının s ür s inin bitim ind [7]5846 s yı ı Fik ir v Snt Es r ri Knunu M dd 15: Es ri, s h ibinin dı v y m üs t r dı i yh ut ds ız o rk,um um rz tm v y yyım m h us us und k rr v rm k s h iy ti m unh s ırn s r s h ibin ittir. Bir güz s nt s rind n çoğ tm i d di n k opy r bir iş nm nin s ı v y çoğ tı m ış nüs h üz rind s ı s r s h ibinin d v y m tinin, k rr ştırı n v y d t o n ş k i d b irti m s i v vücud g tiri n s rin bir k opy v y iş nm o duğ unun çık ç gös t ri m s i şrttır. [8] in ny m nn r th t is prim ri y int nd d for or dir ct d tow rd om m rcidvntg or privt m on try com p ns tion [9 ]M ik Pw o, W h t is Th M ning O f NonCom m rci?, Int rntioncom m ons t th D igitag Editör : D niè Bourci r & M é ni D u ong d Ros ny, Rom i t, 2004 Pris, s. 69 vd, h ttp://fr.cr tiv com m ons.org/icom m ons AtTh D igit Ag.pdf [10]h ttp://drn.ok fn.org/nod /9 9 [11]fi :///C:/D ocum nts % 20nd% 20S ttings / nyguy/m y% 20D ocum nts /cc/ccd cis ions.h tm tknik Özgür Msüstü Yyıncıığın Özgür Arcı Pngunc'nin bu syısı Prdus 1.0 tınd Scribus i hzırnmıstır

15 dosy GPL, Am rik n M h k m ri trfındn s ınndı. GNU G n K m u Lis ns ı y rini s ğ m ştırdı. tknik 20 M rt 2006 Pzrt s i günü, Am rik ı yrgıç Joh n D ni Tind r, Fr Softw r Foundtion k rşı s ürü n, Sh rm n Knun n gör trös t k rşıtı iddi g ri ç virdi. D vcı D ni W c trfındn ön s ürü n iddi r;gpl in bir s öz şm, k om p o v bir ik o uşturduğ u, ticr t üz rind h k s ız bir bs k ı yrttığ ı, FSF nin IBM, R d H t Inc., Nov v diğ r riy t if h k ı m n fiyt nı k ontro tınd tutn bir bir ik o uşturduğ uydu. FSF yön ticis i P t r Brow n h b r r şöy ynıt v rdi: GPL in yrtıcıs ı v GPLi is ns nm ış özgür yzı ım n o uşturduğ u n büyük ypının t if s h ibi o rk FSF, k ndin k rşı ys iddi n v GPL m ydn ok um n h b rini ıyor. GPL in h iç m h k m d t s t di m diğ in v bunun d onun zyıf ığ ını gös t rdiğ in dir k ork unun, b irs iz iğ in v şüph nin (FUD ) frk ındyız. Gün ş b çık s ıvnm z: Eğ r GPL in m dd rini k bu tm iyors nız, GPLi is n nm ış h içbir ç ışm nın üz rind bir h k k ınız bu unm z. T s t di c k n vr?gplbir yzı ım is ns ıdır, bir k ontrt d ğ i dir. T if s h ibinin iznini v rir. Bu izin ri is t m iyor m us unuz?konu k pnm ıştır. D vyı g ri ç vir n v FSF yi h k ı bu n yrgıç yrıc FSF nin m s rf nı W c çık rdı. W c ın şim di k rn t m yizi için 30 günü vr fk t FSF k onu h k k ınd k yd d ğ r dh fz g işm b k m iyor. Fr Softw r Foundtion (FSF) h k k ınd FSF yı ınd, bi gis yr k u nıcı nın bi gis yr progrm nı k u nbi m, üz r rind ç ışbi m, g iştir bi m v y nid n dğ ıtbi m h k k ını g niş tm s i için k uru du. FSF öz ik GNU tbn ı iş tim s is t m ri v GNU/Linux vrys yon v on n dök üm nts yon o m k üz r, özgür yzı ım ın k uru um u v g işim i i i gi nir. FSF yrıc, yzı ım ın özgür üğ ünün tnik v po itik yn n ins n n dik k ti ç k r. W b s it s i (w w w.fs f.org) GNU v Linux h k k ınd ön m i bir bi gi k ynğ ıdır. Yptık nı d s t k m k için yrdım r h ttp://dont.fs f.org s it s i üz rind n ypı bi ir. M rk z ri Bos ton, M A, ABD d bu unur. h ttp://w w w.fs f.org/n w s /w c -vs -fs f s it s ind n ç vir n: S n Uğ uroğ u

16 pngunc bog Açık K ynk K od u B og Yzı ım Ard Ç tin Bu s yım ızd, günüm üzd o duk ç popü r ş n bir w b uygu m s ı o n b og' rdn v çık k ynk k od u b og yzı ım ndn s öz d c ğ iz. Anck.. Önc g in, b og'un tnım m s ını yp ım. B og N dir?b ogg r k im dir? B og, İngi izc 'd k i "w b"v " og"k im rinin bir şm s ind n o uşn w b og k vrm ının zm n yygın şm ış v k ıs tı m ıştır dıdır. K im, di im izd "gün ük ", "ğ gün üğ ü"v "günc "gibi k im r k u nı s d h iç biri s ı "b og"k im s ini tnım m m k tdır. (Bu yüzd ndir k i, yzı boyunc "b og"k im s ini k u ncğ ım, m zur görünüz.) Yı2003' g indiğ ind Goog 'ın B ogg r Inc. şirk tini s tın m s ıy bş yn h m dünyd h m ü k m izd b og k ü türünün tın çğ ı bş m ış o du.2005 yı ınd ücr ts iz i k Türk ç b og s rvis i o n B ogcu.com yyın h ytın bş yrk, B ogg r v M SN Spc gibi İngi izc o n b og yyın s rvis rin Türk ç bir t rntif o uşturm uş o du. Ayrıc Türk iy 'nin b og k om ünit s i o n B og Krd ş iğ i[1]s y s ind bir çok b og yz ynı çtı tınd bu uşuyor. H tt yı d bir k ç k z düz n n n bu uşm r y ni ins n r tnışm fırs tı yk nıyor. Yuk d "b og"k im s inin tnım ını ypm k t zor nm m ızın v "gün ük "ç viris inin k bu di m m s inin n ön m i s b bi b og s yf nd, yzn is t diğ i k onud yzı yzbi iyor o m s ı. Kişis gün ük rd n, t k no ojik h b r/dök üm n r h tt y m k trif rin k dr s yıs ız k onu bş ığ ı tınd yzı n b og' r bu m nız m üm k ün. Bu b og' r örn k r; W b uygu m : A tı Ü s tü Ts m (h ttp://w w w.unbf.c/ tius tu/), C m s h id (h ttp://w w w.c m s h id.com ) Y m k trifi: Portk Ağ cı (h ttp://w w w.portk gci.com ) Pzr m : Frk ting (h ttp://w w w.frk ting.com ), B og, g n ik günc d n s k iy doğ ru Pzr O (h ttp://pzro.b ogs pot.com ) s ır nm ış yzı v yorum n yyın ndığ ı, w b K işis : tbn ı bir yyını b irtir. Çoğ un uk h r Burk in Fs fis o gönd rinin s onund yzn dı v gönd ri ogs pot.com ) zm nı b irti ir. Yyıncının s çim in gör yzı r (h ttp://burk infs fis o.b B t 3 (h t t p:/ / b t 3.b ogs pot.com ) yorum ypı bi ir. Yorum r b og k ü türünün çok Ş irk t : ön m i bir dinm iğ i v ypıtşıdır. Yorum T.com.tr (h ttp://t k om turk iy.b ogs pot.com ), m k nizm s ı i yzr v ok uyucu r rs ınd Am b jts m ı s ür k i bir i tişim s ğ nır. (h ttp://w w w.m b jts rim i.com ) B ogg r' n yni b og yzn k işi rin k ndi rin h s bir k ü türü vrdır. Ypı birbirin b nz r, üz r rind k i yzışm v k onuşm n trz birbir rin b nz r. İ k b og r m nü o rk yzı ıp günc nirk n, bugün bu iş için öz yzı m ış yzı ım r k u nı m k tdır. Ü k m izd k i b og k u nım ı 'd k uru n ch tk pi.com i bş dı. Ardındn h fif.org v diğ r ri g di..

17 bog B og K ü türü v Açık K ynk K od' i işk is i B og k ü türünün çoğ m s ıy b og yzr, yzdık yzı n is ns h k k onus und bi gi dinm ryış n girdi r, Cr tiv Com m ons v GNU FD Lgibi özgür is ns m od rin duyu n i gi gid r k rttı. H tt Türk b og yzr nın özgür is ns m od rini s çm rind k i rtışı frk d n, Burk in Fs fis o yz A i Işıngör, bu is ns n Türk iy 'd k i ys ık durum unu trtışm k için CC/GPLLis ns Top ntıs ı[2]bi düz n m işti. Top ntıd k onuşu n r tm o rk g rç k şm s bi İs tnbubi gi Ü niv rs it s i Cr tiv Com m ons Türk iy yğ ını üs t n r k biz ri s vindirdi :-) Eğ r s iz d b og'unuzdk i yzı Cr tiv Com m ons v y GNU FD L is ns y k orum tın m k is t rs niz, b og'unuzun h rh ngi bir y rin "Bu s it nin iç riğ i XXX i is ns nm ıştır."d m niz (v vrs o is ns it bir ogo/buton k oym nız) y t r idir. Bunun dışınd h rh ngi bir r s m i m k m v y i gi i is ns y tk i i rin bir bşvurud bu unm nız g r k m m k t dir.(ev t, b og is ns m k için vuk t ih tiycınız yok.) B og Yzı ım Ü cr ts iz (v Türk ç ) b og s rvis i v r n s it rin rtışın rğ m n, k ndi w b h os ting nı bu unn b og yzr h k ı o rk k ndi rin öz bir b og yzı ım ı s h ibi o m k is t m k t r. Bu b og yzı ım ndn n popü r o n h k k ınd k ıs bi gi r: W ordpr s s (W P) h ttp://w w w.w ordpr s s.org W ordpr s s, şüph s iz düny g n ind n popü r v n çok k u nı n b og yzı ım ı. W ordpr s s 'in ü k m izd d o duk ç popü r o m s ındn o s g r k, g ç n s n W ordpr s s Türk iy [3]d ı grup k uru du. Grubun w b s it s ind n W P Türk ç didos y ndn, yrdım forum n k dr, y ni k u nıcı r için o duk ç yrr ı bi gi r u şm nız m üm k ün. W P'nin bu popü rit s ini k o y k uru um un/k u nım ın, z ngin t m v k nti rin borç u o duğ unu s öy m k yn ış o m z. 2.0 s ürüm ünd k uru um u s d c 3 dım d tm m yıp, içind h zır g n t m rdn biri k uru u o rk h m n bir b og s h ibi o bi iyors unuz.yzı ım ın t ypıs ı k nti v t m gibi y ni g işim r çık o duğ undn is t y n, (v birzcık progrm m bi gis i o n) h rk s W ordpr s s 't bir ş y r yzıp, gönd r bi ir. Ayrıc W ordpr s s 'in bu s n bşınd bş ttığ ı bir s it o n w w w.w ordpr s s.com 'dn, h rh ngi bir ücr t öd m d n, k u nıcıdı.w ordpr s s.com dr s i bir b og s h ibi d o bi irs iniz. Artık W P k u nm k için i k i bir w b nı s h ibi o m zorun u uğ unuz k m dı. Artısı: Koy kunım, bo knti v tm. Eksisi: Özik 2.0 i gidrk hntşn bir t ypı. Pun: 10/9 M ovb Typ (M T) h ttp://w w w.s ixprt.com /m ovb typ / M ovb Typ, çoğ un uk işin k m r rk s ınd y d işin m utfk k ıs m ınd bu unn ins n r diy tnım ybi c ğ im iz "t k nik " b og k u nıcı nın k u ndık türd n bir b og yzı ım ı. W ordpr s s 'in k s in ücr t i bir b og yzı ım ı o n M T'd 60 gün ük d n m s ürüm ü m vcut. En ucuz k u nım pk ti o n k işis pk t is 69 do r s tı m k t. Ku nıcı k it s ind n do yı o s g r k M T, ücr t i bir yzı ım o m s ın rğ m n ücr ts iz yzı ım r k ıys bom ik trd t m v k ntis i m vcut d ğ i. (Z t n k u nn r bk ı dığ ınd, çoğ un uk s d ts m n t rcih di diğ ini gör bi irs iniz.) Bunun b rb r, w b s tndrt n uygun uğ u v k ndi h zır dığ ınız ts m k o y nt gr o bi m öz ik ri m vcut. Artısı: At ypı sğmığı Eksisi: Yüksk fiyt Pun: 10/6 B ogg r - h ttp://w w w.b ogg r.com H r n k dr s d c bir "b og yzı ım ı" o m s ındn çok, ücr ts iz b og s rvis i o rk tnıns d B ogg r'ı d k ndi w b nınız üz rind bndırbi irs iniz. Bu yr m için w w w.b ogg r.com 'dn h s bınızı o uşturduk tn s onr S tting(ayr r) m nüs ünd n Pub is h ing(yyın m ) s yfs ın g r k, FTP v y SFTP s ç n k rind n birini s ç bi irs iniz.bundn s onr b og'unuz girdi rinizi v dos y/r s im yük m rini B ogg r.com üz rind n ypbi c k s iniz.

18 bog B ogg r'ın i k bş rd k ıs ıt ı o n t m d s t ğ i s on zm n rd h m r s m i h m gyri r s m i t m r o duk ç g niş di. Goog s y s ind gid r k popü r ş n B ogg r için bir çok k nti türü k od m yzı m k t. Anck W b 2.0 i bir ik t g n y ni n s i t k no oji rd B ogg r k ndini p k gös t r m iyor. Öz ik tik t(tg) v k t gori öz iğ inin o m m s ı B ogg r k u nıcı nı "yn s nyi ürün r"k u nm k zorund bırk ıyor. Etik t(tg) öz iğ i için T ch norti v y d.icio.us gibi s it rin v rdiğ i h izm t r, g işm iş RSS öz iğ i d f dburn r.com i tm m nıyor.ayrıc bir çok yn h n H TM Lk oddn dir k o rk ypı m s ındn do yı w b progrm m (XH TM L) k onus und h iç bi gis i o m yn bir B ogg r k u nıcıs ı s it s in y ni bir ink k m k is t diğ ind o duk ç zor nbi ir.b ogg r G iştirm Ek ibi'nd n bu y ni öz ik ri n k ıs zm nd görm k is t m k t yiz. Z t n g iştirici rin k ndi b og' ndn[4]tk ip ttiğ im iz k dy bunun h zır ık iç ris ind r. Artısı: Vri tbnı v PHP grktirmz, koy kunım Eksisi: Yni nsi tknoojir yk uydurmmıştır Pun: 10/7.5 B2 vo ution - h ttp://w w w.b 2 vo ution.n t PH P/M ysqlik i is in ih tiyç duyn bir bşk b og yzı ım ı o n B2 vo ution, g işm iş çok u k u nıcı d s t ğ i i dik k t ç k iyor.sınır ı t m d s t ğ in rğ m n i gi ç k ici k nti ri(p ugin) m vcut nck tk ip ttiğ im b og' rdn B2 vo ution k u nn Türk b og yzr k u ndık yzı ım dn p k m m nun d ğ i r. Artısı: Çoku RSS v kunıcı dstği Eksisi: Az syıdki tm Pun: 10/3 S r ndipity - h ttp://s 9 y.org H k ttiğ i i gi v d s t ğ i p k gör m s d M ovb Typ trzı ypıs ıy dik k t ç k ici bir bşk b og yzı ım ı o n S r ndipity'nin bo m ik trd k ntis i v t m s ı m vcut. D iğ r b og yzı ım rdn frk ı o rk S r ndipity'i M ysqlv ritbnı dışınd Pos tgr SQL' d k u nm nız m üm k ün. Bu s b pt n o s g r k, bir çok Pos tgr SQL g iştiricis i ynı zm nd S r ndipity k u nıcıs ı. Artısı: PostgrSQL v HTML formtı syf dstği Eksisi: Ytrsiz knti dstği Pun: 10/7 D rup- h ttp://w w w.drup.org Sd c b og o rk d ğ i, fotoğ rf büm ü, h b r rşivi gibi bir porto rk d k u nbi c ğ iniz D ruptürünün n iyi örn k rind n.öz ik g ç n s n PH PNuk 'd k i bitm z tük nm z güv n ik çık s b biy D rup 'ın d ğ ri dh çok n şı m y bş ndı v k u nıcı s yıs ı gid r k rttı. (Bun "PH P-Nuk 'un k ym ğ ını y di"diy bi iriz d..) G niş k nti v t m d s t ğ inin ynı s ır, k ndi ts r dığ ınız s yfyı D rup ' uyr m k d o duk ç k o y. (Bu k onud D rup 'ın h k k ını v r n s it r rs ınd Türk iy 'd n w w w.urbn5.com (+ 13) i k s ır rd.) Bu k dr güz öz iğ in rğ m n, "b n s d c bir s yfd yzı m ı yzcğ ım. B ki yzının ynın bir-ik i fotoğ rf k rim, o k dr"diyors nız D rups iz bir b d n büyük g bi ir. Anck "h b r d yzm, b og d.. Ayrıc fotoğ rf büm üm d o s un, h b r rşivim d, s it m öz üy r d "diy büyük düşünüyors nız doğ ru y rd s iniz d rim. Artısı: Bog dhi bir port ouşturmk için rdığınız hr şy brbrind giyor. Eksisi: Kuruumu dh koy obiir. Pun: 10/9 Fs fis o - h ttp://w w w.fs fis o.org Bştn s öy y yim ;bu yzı ım dı üz rind bir b og yzı ım ıdır nck ş n ik t [6]bşım bir ş y g m s ind n ç k indiğ im için burd tnıtım ı ypı m ıştır :) Fs fis o Turk is h W b og, "h m PH P bi gim i g iştirim h m d oy nm ış o urum "diy bş yn, d vm ınd ik i k işi ik d v bir k ip o up "h di şu öz iğ i d k y im, şu y d

19 bog yp ım "d ni n s onrs ındys "W ordpr s s ' rk ibiz"diy tıp tutu n bir b og yzı ım ıdır. G yik m uh bb ti üz rin tür y n proj nin k ynk k od n şim di rd "gy t ciddi" TÜ BİTAK üz rind k i bir s unucudn riş bi irs iniz.[7]h nüz g işm şm s ınd o n Fs fis o'yu k u nn ndir ins n rdn biriyim fk t öz ik ri, Goog k nt tındk i B ogg r'ı rtm ıyor diy bi irim.h r k t gori için yrı RSS d s t ğ ind n, W ordpr s s 'in boç şit t m nı Fs fis o'y bir k ç k üçük düz n m y yr ybi m y, yk ınd g c k öz ik rd n o n çok u k u nıcı d s t ğ in k dr dh 1.0 s ürüm ü çık m dn piys dk i bir çok b og yzı ım ın rk ip o cğ b nziyor. (Tbii ğ r 1.0 bit r v çık rs...) Ayrıc Fs fis o Turk is h W b og proj s inin bir güz iğ i d Türk r trfındn yzı m ış, i k b og yzı ım ı o m öz iğ i.[5] Artısı: Türkç, WordPrss tmnı koyık uyrybim, çoku RSS dstği Eksisi: Adı üzrind omsı..frkı: Fiytı :) Pun:?/10 İnc m y dığ ım ız b og yzı ım bun r. B ğ ndiğ iniz h rh ngi bir b og yzı ım ını s çip, k urup k u nm y bş ybi irs iniz. B og k ü türün h oşg diniz! :-) Ard Ç tin <rd t inux-s v n r.org> Bu dok üm n iç riğ i GNU Fr D ocum nttion Lic ns i is ns nm ıştır. [1]h ttp://w w w.b ogk rd s igi.com [2]h ttp://burk infs fis o.b ogs pot.com /2005/10 /s on-y rn- n-gz -top nts.h tm [3]h ttp://w w w.w ordpr s s -tr.com [4]h ttp://buzz.b ogs pot.com [5]B nz r Türk proj r vr fk t h iç biri Fs fis o'dn önc k u nı bi ir bir s ürüm çık rtm dı r. [6)5.Linux Özgür Yzı ım Ş n iğ i h ttp://s n ik. inux.org.tr [7]h ttps ://s vn.prdus.org.tr/proj r/fs fis o/ Kynk r: h ttp://tr.w ik ip di.org/w ik i/b og h ttp:// n.w ik ip di.org/w ik i/b og_s oftw r h ttp://w w w.bi dirg c.org/yzi/b og-n dir

20 pngunc müzik Li ypond S rv r Acim K s ik Btı M üziğ i trih ind M ozrt, B th ov n gibi b s t ci r, b s t dik ri s r rin not nı riy yzr rdı. Not yyım cı ığ ı'nın bş m s ıy b s t cinin yzdık v icrcının ok um k t güç ük ç k bi c ğ i not dh iyi bir güz bir not yzım ı i y nid n yzrk yyım h zır h g tir n k işi r k opis t dı v ri m k t idi. yzı ım rdn biri SCO RE yzı ım ı idi. Scor k im s i'nin bird n fz n m ı vr İngi izc 'd. Biri, s por nınd s yı n m ın g m k t, diğ ri is bir m üzik s rinin nots ı n m ın k rşı ık g m k t dir. Bir zm n r k opis t rin yptığ ı s ri t m iz ç k m işinin bi gis yr r i g rç k ştirm nin i k dım rdn biri o n SCO RE yzı ım ın not giriş ri dos k rnınd k om ut r i ypı m k t idi. Bu giri n k om ut r dh s onr grfik bir dos yy dönüşm k t ydi. SCO RE yzı ım ı i i gi i İngi izc çık m r u şm k için h ttp://c.cdiu.c/s cor / ink s 3.h tm ink in tık ybi irs iniz. D h s onr d vr y FINALE not yzm progrm ı girdi. B s t ci r, ç gı m ypn r, m üzik ğ itim i k urum yı r boyunc FINALE yzı ım ını k u ndı r. Bu yzı ım h m W indow s İş tim Sis t m ind, h m d M ACX O S bi gis yr rd k u nı m k t idi. FINALE - W indow s Ek rnı'ndn Bir Görüntü(K ynk : Fın W b Syfs ı) Bch - Si M inör K ntt(bch yz ısıi ) K ynk : Soth by M u s u m Bi gis yr'ın top um yşm ın girm s i i bir ik t, not yzm yzı ım, yzı ım r dünys ın bir r bir r girm y bş dı r. Not yzm progrm içind i k orty çık n FINALE yzı ım ı i i gi i g niş bi giy h ttp://w w w.fin m us ic.com /W b s yfs ındn u şbi irs iniz.

21 müzik Fin yzı ım ı popü r bir k u nım s h ip ik n d vr y SIBELIUS yzı ım ı girdi. Fin ndiy ı b s t ci J n Sib ius 'un is m ini tşıyn bu yzı ım i k orty çık tığ ınd, öz bir s is t m s h ip bi gis yr r i ç ışm k tydı. İ k bş rd s ınır ı s yıd k u nıcıy s h ip o n Sib ius yzı ım ını yzn k işi r, ynı zm nd ğ itim i m üzik çi idi r. Bu yzı ım ın W indow s v M ACX O S iş tim s is t m ri için s ürüm rinin çık m s ıy bir ik t yzı ım ını k u nn m üzik çi rin s yıs ı gid r k rtm y bş dı. Bugün fi m m üziğ i b s t ci ri, popü r m üzik b s t ci ri, k s ik m üzik b s t ci ri trfındn yygın bir ş k i d k u nı n Sib ius yzı ım ı yrıc İngi t r 'd Roy Co g of M us ic gibi pr s tij i m üzik ğ itim i k urum nd, ort ok u rdk i bi gis yr bortuvr nd k u nı m k t o up, ğ itim nınd d g niş bir k u nım ğ ın s h iptir. Sib ius yzı ım ı i i gi i g niş bi giy w w w.s ib ius.com W b s yfs ın u şrk din bi irs iniz. "Not Yzım yzı ım s d c yuk d dı g ç n yzı ım rdn ibr t o m s d, bşk yzı ım r Fin v Sib ius yzı ım ynınd m tör düz yd k m k tdır. LILYPO ND yzı ım ı is Açık Kynk Kod u bir not yzm yzı ım ıdır. Bu yzı ım ın n d n, h ngi ih tiyçtn orty çık tığ ı k ıs c şöy öz t nm k t dir k ndi w b s yf nd: Li ypond'un i h m dığ ı nok t, ik i s ık ı rk dş o n m üzis y nin bi gis yr çık tı nın s ık ıcı v h t ı s onuç ndn rh ts ız ık duym s ıdır. H r m üzis y n güz bir ş k i d yzı m ış notyı k u nm k is t r, o h d biz progrm cı r bu s orunu çöz m z m iyiz? Li ypond işt bunu bşr. Siz n z h t i tipogrfik çıdn n iyi ş k i d h zır nm ış bir s onuç s unr. Z m nınızı boş uk düz tm k, s m bo r rs ınd g zinm k v y bğ biçim mk tük tm zs iniz. D os t nızı v m s k tş nızı pırıpırıbir not i tk i yin. Progrm ı yzn r onu "utom t d ngrving s ys t m."o rk tnım m k tdır r. İ k ok u d öğ r ti n güz yzı t k niğ in b nz r bir ş k i d güz not yzım ı t k niğ inin çok ön m i bir d ty o duğ un innn k ndi ri m üzis y n o n Li ypond progrm cı, m üzik çinin önün k onu ck o n notnın çok güz bir ş k i d yzı m ış o m s ı g r k tiğ in innm ış r v bu progrm ı bu m ç yzm ış rdır. Aşğ ıdk i örn k t Fin yzı ım ı k u nı rk yzı n bir notd tipogrfik bir h t o duğ unu, m i nots ının s o undk i b m o işr tinin k onduğ u nok td b m oişr tinin s otrfının bir önc k i notnın için girdiğ i görü m k t dir. Bi gis yn o m dığ ı dön m rd not yyım cı ığ ı, gz t rin, k itp n bs ım t k iniğ in b nz r bir ş k i d not m tbcı ık t k niğ i d ni n bir yönt m i bs ı m k tydı. Not r m tb t k niğ in b nz r bir ş k i d bs k ıy h zır nırk n bunu h zır yn k işinin us t ığ ı ön m i idi.

22 müzik Li ypond yzı ım ının m cı d, not yzım ınd bu us t ığ ı i u şı n tipogrfik z rf t progrm ın s onucund d di n çık tıd u şm k m cını tşım k tdır. Bu yzı ım ın W indow s, M AC O S v Linux v rs iyon vrdır. k ndin özgü k od i ypı m k t v k od girişi bittik t n s onr i gi i k om ut r dos y. y uzntı ı Li ypond dos ys ın v /v y.pdf uzntı ı Acrobt R d r dos ys ın y d.m id uzntı ı m idi dos ys ın dönüştürü m k t dir. Progrm ın W b s yfs ı: h ttp:// i ypond.org Li ypond Not Çık tı Görünüm ü M ty - İnönü Ü niv rs it s i Güz Snt r Fk ü t s i M üzik Bö üm ü Öğ r tim Ü y s i M AC O S İş tim Sis t m ind ç ışn Li ypond Ek rn Görüntüs ü Yuk dk i görüntüd n d n şı cğ ı gibi, not s yfs ının görünüm ü progrm ın birz d h tm k od nı ndırn fk t progrm ın Pngunr Topnıyor! 5. Linux Özgür Yzıım Şniği 13 Myıs Cumrtsi 11:30-12:30 C Sonu Tüm okurmız dvtidir...

23

24 pngunc bş öyküsü Fotoğ rf Arşivi için tüm üy özgür yzı ım r k u nm k tdır. Ando u Ajns ı, nm -ı diğ r AA b u y b ş öyk ü ri k öş m izin k onuğ u. M. M urt Ak b ş P ngu nc 'nin s oru nı ynıt dı : K urum unuzu tnım yn ok uyucu m ız için, Ando u Ajns ı'nın ç ışm nını k ıs c n tır m ıs ınız? Ando u Ajns ı 6 Nis n 19 20'd M us tf K m Attürk trfındn k uru m uştur. Kurum bon rin h b r, fotoğ rf v s on ik i yı dır d görüntü h izm ti v rm k t dir. Kurum çok d ğ işk n bir bon profi in s h iptir. SM S yo u i k işis bon ik r, int rn t üz rind n y r bs ın k uru uş için İBü t ni v İ Fotoğ rf bon ik ri;yin int rn t üz rind n int rn t h b r s it ri için Öz Bü t n Abon iğ i, İnt rn t üz rind n Fotoğ rf Arşivi bon iğ i, D VB t k no ojis i k u nı rk H b r, Fotoğ rf v Görüntü G n Bü t n bon ik ri vrdır. Bun n ynınd Ando u Ajns ı GSM op rtör ri için d iç rik s ğ yıcıs ı k onum unddır. Ando u Ajns ı, özgür yzı ım r i i k n zm n v ns ıtnıştı? Kurum um uz özgür yzı ım i k o rk yı ınd k u nm y bş dı. İ k o rk k urum un güv n ik duv (fir w ) v pos t s unucus und özgür iş tim s is t m ri v özgür yzı ım r k u nı dı. Ardındn d h ız tüm uygu m r özgür yzı ım p tform un g çiri di v bu iş m büyük ö çüd tm m ndı. Bugün s unucu nızd h ngi uygu m rd özgür yzı ım k u nıyors unuz? Kurum un tüm int rn t s rvis ri (w b, -pos t, h b r rşivi, fotoğ rf rşivi, dos y s unucu ), D NS, D H CP, ntis pm, ntivirüs, güv n ik duvr, ğ yön tim yzı ım, v ritbnı s unucu, k üm m s is t m ri, d po m ünit rim izd v y d k m s is t m rind özgür yzı ım r k u nıyoruz. M s üs tünd özgür yzı ım k u nım ın ns ıb k ıyors unuz? Açık çs ı m s üs tünd özgür yzı ım k u nı m s ı uzun zm ndır düşünü üyor. Anck h r k urum d o duğ u gibi önc ik t k nik p rs on in ğ iti m si g r k iyor. Bu m ç bir s ür dir ç şit i dön m rd t k nik p rs on h izm tiçi ğ itim r v ri iyor. Bir k ç yı dır d bir çok m s üs tü t rm in ind O p no ffic k u nı m k t. H zır nm k t o n H b r Yön tim yzı ım ım ız p tform bğ ım s ız o cğ ı için yk ın bir trih t t rm in rd özgür iş tim s is t m ri k u nı m s ı düşünü m k t dir. Bu k onud s on k u nıcı rdn h rh ngi b ir dir nç y d o um s uz tvır görüyor m us unuz? E b tt k u nıcı n ışk n ık nı öz ik büyük k urum rd d ğ iştirm k çok güç. Anck bir çok k u nıcım ızın v k urum yön tici rinin özgür yzı ım r k onus undk i yk şım ı bizi c s r t ndirm k t dir. Özgür yzı ım ın Ando u Ajns ı'n s ğ dığ ı vntj r n rdir?n d n özgür yzı ım ı t rcih diyors unuz? Özgür yzı ım önc ik güv n ik v k rr ı ık k vrm nı k g tiriyor. Bu yüzd n s unucu trfınd trtışm s ız o rk özgür yzı ım k u nı m s ı n r d ys zorun u o uyor. Ayrıc k o y yön tim, k o y k uru um v h ız ı d s t k gibi fyd r d b tt gözrdı di m z. M s üs tünd is özgür yzı ım dh güv n i t rm in r için k çını m z bir çözüm o rk görü üyor. Son o rk, özgür yzı ım k u nm yı düşün n diğ r k urum r için ön ri riniz o ur m u? Snıyorum özgür yzı ım d n m m iş k urum p k yok tur. K s ik ışk n ık ndn k urtu n k dr s br d n h r k urum Ayrıc k urum un uzun yı rdır k u ndığ ı yurt dışındn s onuçt özgür yzı ım nh tr t s im i o rk ınm ış H b r An Sis t m i, k u nm y k ıs zm n iç ris ind y ni c k tir. Yurt içind f iy t bş yck tır. gös t r n bir yzı ım firm s ı trfındn yzı n H b r Yön tim Sis t m i yzı ım ı tm m ıy özgür iş tim s is t m ri üz rind ç ışck. Bunun ynınd h ttp://w w w..com.tr dr s ind h izm t v r n k urum w b s it s i v h ttp://foto..com.tr dr s ind h izm t v r n

25 pngunc gzgin pngun G zgin P ngu n'in 5. turun h oş g diniz! Ard Ç tin Az gittik, uz gittik d rk n 5. s yım ız k rşınızdyız. P ngu nc 'nin bu s yıs ı 5. Linux v Özgür Yzı ım Ş n iğ i'n öz bir s yı. G in, G zgin P ngu n o rk k ndi ş n iğ im iz gitm d n, yurtdışındk i Linux tk in ik rin bir göz t ım ; Fos d m (h ttp://w w w.fos d m.org) O 'R i y'nin n s pons or uğ und g çtiğ im iz şubt yınd düz n n n, öz ik bu s n k i k tı ım cı y o duk ç s s g tir n bir çık k ynk v özgür yzı ım tk in iğ i. Bu s n k i bşs ının rdınd k onuşm cı r is t s i ytıyor. Ş öy k i;m ozi Avrup'dn Ax H ch t, XEN Proj s i id ri, B g 'dn Jon Trow bridg, O p no ffic.org proj s ind n M ich M k s, FSF'd n Rich rd M. St m n, P n 9 'dn Uri M. P r ir, R dh t't n A n Cox v bir çok KD E g iştiricis iy, tm k dro O p nsuse g iştirici ri bu tk in ik t ydi.bu k dr ün ü is m i s ydık tn s onr Fos d m 'i k çırdık diy üzü m niz g r k yok çünk ü bir çok s m in rin vid o k ydını D ivx form tınd bu bi irs iniz; h ttp://ftp.b n t.b /m irror/fo SD EM / LinuxW or d Goog 'd LinuxW or d diy rttığ ınızd k rşınız çık n 27 m i yon s onuç rs ınd n r d ys dünynın h r k öş s ind k i ü k nin uzntıs ınd bir s yf çık ck tır, tbii com.tr h riç. LinuxW or d, ID G W or d Expo d ı şirk t trfındn, dünynın 22 frk ı ş h rind düz n n n, bugün k drk i n büyük Linux tk in ik r zinciri. (D iğ r dıy "H ip retk in ik "..) En yk ın zm nk i LinuxW or d tk in iğ i Ağ us tos 2006'd Am rik Sn Frncis co'd düz n n c k. LinuxW or d Conf rnc & Expo, büyük bir n üz rind k uru u C BIT/Com p x b nz ri bir fur nıy bş ıyor. Burd bi işim s k törünün önd g n -v Linux'u d s t k y n- firm nın s tnd nı bu bi iyors unuz. Stnd n rk trfındys bir çok s m in r s onund k onuşm cı r s unum nı ypıyor o uyor r. Bu k onuşm cı n Fos d m 'd k i r çok frk ı o m dığ ını b irtm y g r k yok s nırım. h ttp://w w w. inuxw or d xpo.com

26 gzgin pngun LinuxTg A m ny'nın Linux Ş n iğ i o rk d d ndırbi c ğ im iz LinuxTg, A m ny Unix Ku nıcı Grubu (GUUG - h ttp://w w w.guug.d ) trfındn 3-6 M yıs 2006'd W i s bd n ş h rind düz n niyor. O SD L'd n Andr w M orton, Z Sys t m 'd n Bård Frs td, R dh t't n A s dir G. K rgon v H inz M u s h g n, M ysql'd n D vid Axm rk v Ki Voigt, Nov 'd n B rnh rd Kindgibi is im r dışınd A m ny'nın S rdr Köy ü' ri v D oruk Fiş k ' ri v t k nik s m in r r/tö y r dopdo u bir tk in ik. h ttp://w w w. inuxtg.org/2006/ n/ K D E D v op rs nd Us rs Conf r nc "K d m y" G ç n yıis pny'd g rç k ş n KD E G iştirici ri v Ku nıcı Konf rns tk in iğ i bu yıd ubi'd ziyr tçi rini b k iyor Ey ü 2006 trih ri rs ınd düz n n c k o n tk in ik t şüph s iz dünynın dört bir trfındn(h tt Türk iy 'd n bi ) KD E g iştirici rini v k u nıcı nı bu bi c k s iniz. h ttp://dot.k d.org/ / S s h dot'tn Ts m Yşm s ı S s h dot,m ods ı g çm iş ts m ını d ğ iştirm k için girişim rin frk ı yo r d o s bş dı. G ç n yk i "S s h dot CSS R d s ign Cont s t"bş ık ı h b rd bir k urzinciri rdındn /. üy rind n CSS ts m ı ypı m s ı is t niyor. Yşm yı k znn birinciy dizüs tü bi gis yr h diy di iyor. h ttp://s s h dot.org Fir fox F ick s M ozi Fir fox'un birk ç y önc bş ttığ ı, m töründ n prof s yon in " n iyi Fir fox r k m ı"k m pnys ı s on rdi v k znn r b i o du. Kim i k om ik, k im i düşündürücü, k im iys Fir fox'un rk ip rini tiy n trz rd top m 5 d r c y girm iş k ip m vcut.iyi s yir r. h ttp://w w w.fir foxf ick s.com Gud c G ç n yıo duk ç s s g tir n bir diğ r m s üs tü ortm ı GNO M E'un tk in iğ i bu yı24-30 H zirn 2006'd İs pny'd düz n n c k. Kd m y tk in iğ ind o duğ u gibi on rc GNO M E g iştiricis i v k u nıcıs ı GUAD EC'd o ck r. h ttp://2006.gud c.org Goog Sum m r of Cod 2006 Goog 'ın çık k ynk k od u proj r d s t k m ç ı düz n diğ i Goog Sum m r of Cod tk in iğ i bu s n d bir çok proj için k pı nı çıyor. h ttp://cod.goog.com /s oc/