ABC ENSER OTOMASYON VE GÜVENLİK TEKNOLOJİLERİ SAN VE TİC. A.Ş.

Transkript

1 OTOMASYON VE GÜVENLİK TEKNOLOJİLERİ SAN VE TİC. A.Ş. Osmangazi Mah. Battalgazi Cad No: Samandıra/Sancaktepe/ İSTANBUL TEL: FAX:

2 1. ASENKRON MOTORLARIN YAPISI 1.1 ASENKRON MOTORLARIN ÖNEMİ Asenkron motorlar (Endüksiyon motorları) endüstride en fazla kullanılan motorlardır. Asenkron motorların devir sayıları yükle çok az değişir, bu motorlar sabit devirli motorlar sınıfına girerler. Fakat Asenkron motorlar kullanıcıya birçok avantaj sağlamaktadır. Örneğin; 1- Daha ucuz olması 2- Bakıma az ihtiyaç duymaları, 3- Çalışmaları sırasında elektrik arkı meydana gelmemesi bunlardan birkaç tanesidir. Asenkron motorlar STATOR ve ROTOR olmak üzere iki kısımdan meydana gelmektedir. STATOR Stator asenkron motorun duran kısmıdır. 0,4 0,5 veya 0,8 mm kalınlığında silisyum demir saçlar özel kalıplarla preste basılır. Stator nüvesindeki oluklara üç fazlı stator sargıları yerleştirilir. ROTOR Asenkron motorun dönen kısmına ROTOR denir.. Kısadevreli rotorlu (sincap kafesli rotor) ve sargılı rotor (bilezikli rotor) olmak üzere iki çeşit rotor vardır. 1.2 KISA DEVRELİ ROTORUN DÖNDÜRÜLMESİ Asenkron motorlar (Endüksiyon motorları). Üç fazlı stator sargılarına şebekeden 3~sinüsoidal EMK ler uygulanınca, sargılardan geçen üç fazlı sinüsoidal akımların döner alan meydana getirir Döner alan ortadaki kısadevreli rotorun çubuklarını keserek çubuklarda EMK ler indükler, kısadevreli rotor çubuklarından indüklem akımları geçer. Döner alan rotoun kutuplarını etkileyerek rotoru saat ibresi yönünde döndürürler. 2

3 Asenkron motorda oluşan döner alan hızı, senkron hıza eşit olup, statora uygulanan gerilimin frekansına bağlıdır. Rotor da kaymaya bağlı olarak döner alanı izlediğine göre, stator frekansının kontrol edilmesi ile rotor hız kontrol edilebilir. 1.3 ASENKRON MOTORLARA YOLVERME Kısa devre rotorlu asenkron motorlar ilk kalkınmalarında, sekonderi kısa devre edilmiş bir transformatöre benzedikleri için, normal akımlarının 4-6 katı akım çekerler. Bilhassa büyük güçlü asenkron motorlar direkt olarak yol verildiklerinde ilk kalkınmada çekecekleri büyük kalkınma akımları, enerji iletim hatlarında düşen gerilimin artmasına neden olur. 3

4 2. ASENKRON MOTOR YOLVERME ÇÖZÜMLERİ 2.1 DİREKT YOLVERME Aşırı kalkış akımı, (nominal akımın 8 misli), Mekanik ve elektriki zorlanmalar (koç başı), Şebekedeki elektriki zorlanmalar KALKIŞ GERİLİMİ Nominal gerilimi tamamı (100% Un) kalkış esnasında uygulanır KALKIŞ AKIMI KALKIŞ MOMENTİ Kalkış Momenti (M start) - Nominal değerinin % Mn Max Moment (Mmax) - Nominal değerinin 220% Mn kadar erişebilir 4

5 2.1.4 KALKIŞ SÜRESİ Kalkış Süresi : Yüksek hızlanma momenti, motor devrinin ani olarak artmasına neden olacağından genelde bu sure 1 sn den daha az bir süredir AVANTAJLARI Kompakt ve düşük maliyet DEZAVANTAJLARI Yüksek kalkış akımı nominal değerin % In arasında değişmekte. Buda ani gerilim düşümlerinin oluşmasına neden olmaktadır. Yüksek kalkış momenti gerektirmesi ( % Mn ) arasında olmakta bunun sonucunda ise mekaniksel zorlanmalar meydana gelmektedir. Direk yolverme esnasında çekilen akım; Direk yolverme esnasında oluşan mekanik şoklar; 5

6 2.2 YILDIZ ÜÇGEN YOLVERME Yüksek geçiş akımı (nominal akımın 3 misli), Mekanik ve elektriki zorlanmalar (koç başı), Motora çift besleme kablosunun gitmesi, ek kontaktör kullanılması KALKIŞ GERİLİMİ Yıldız bağlantıda nominal gerilimin (58% Un), Üçgene geçildiğinde gerilimin tamamı (100% Un) uygulanmaktadır KALKIŞ AKIMI : 250% In olup, akım gerilimin karesine bağlı olarak azalacaktır KALKIŞ MOMENTİ :Gerilimin karesi ile orantılı olarak kalkış momenti azalacaktır. Bu gerilim kalkış süresi boyunca sabit kalacaktır. M start Y = (0.58)2 x M start (DOL) = 0.33 x M start (DOL 6

7 2.2.4 KALKIŞ SÜRESİ Düşük kalkış momentine bağlı olarak kalkış süresi artmıştır AVANTAJLAR Basit, küçük boyutlarda, üşük güçlerde pahalı olmayan bir çözüm ve direkt yolvermeye oranla düşük kalkış akımı olması DEZAVANTAJLAR Ayarlanamayan kalkış karakteristikleri Mümkün olabilecek Yüksek anahtarlama akımı ve moment ( pahalı ve kapalı geçiş) Açık çevrim Opsiyon özellikleri taşımamaktadır Motor koruma parametrelerini içermemektedir. Motora 6 kablo bağlantısı yapılmaktadır. Yıldız Üçgen yolverme esnasında çekilen akım; 7

8 2.3 BİLEZİKLİ ASENKRON MOTOR KULLANIP DİRENÇLER İLE YOLVERME Yoğun bakım gerektiren pahalı asenkron motor kulanılması İşletmede yaşanan bilezik fırçaları kaynaklı sorunlar, Direnlerde enerji israfı 2.4 YUMUŞAK YOL VERİCİLER Kalkış ve duruşlarda akım kontrolüne olanak sağlayan yük ve motordaki akımdan kaynaklanan şokları ortadan kaldıran, motor koruma özelliklerine sahip çözüm. 2.5 HIZ KONTROL ÜNİTESİ İLE YOLVERME Frekans konvertörü, sincap kafesli asenkron motorun hızını kademesiz olarak ayarlayan güç elektroniği komponentlerinden oluşan cihazdır. 8

9 3. YUMUŞAK YOLVERİCİ İLE YOLVERME 3.1 Kalkış ve duruşlarda akım kontrolüne olanak sağlayan yük ve motordaki akımdan kaynaklanan şokları ortadan kaldıran, motor koruma özelliklerine sahip çözüm 3.2 AVANTAJLARI Yumuşak ve düzgün kalkış ve duruşu temin etme Ağır şartlarda çalışmaya uygun tasarım (50oC ortam sıcaklığı) Solcon a özel yol verme ve durdurma özellikleri İleri seviyede motor koruma özellikleri Diesel Generatör ile kalkış Bakım gerektirmeyen, elektronik yapı Güç elektroniği komponentlerinin durumunu gösteren indikatörler, Solid state hareketli bir parçası olmadığı için bakım gerektirmez Opsiyonel özellikler, RS-485 haberleşme Analog giriş ve çıkış Termistör girişleri Demeraj akımını azaltma ve mekanik darbeleri engelleme 9

10 3.3 BAŞLANGIÇ AKIMI Softstarter ile yolverme esnasında oluşan mekanik şok 3.4 YUMUŞAK YOLVERİCİ YAPISI Her faz 2 adet ve 3 faz toplam 6 adet SCRs, birbiri ile anti-paralel bağlantı ile bağlanmıştır. L L1 L ~ 10

11 SCR s Ateşleme Sistemi :Sol tarafta yer alan SCR devresi sinüs dalganın pozitif peryodu boyunca iletimde kalmaktadır. Vc Diğer SCR ise anti paralel bağlantı ile birleştirilmiş olup sinüs eğrisinin negatif peryodunda iletime geçer. Diğer SCR ise anti paralel bağlantı ile birleştirilmiş olup sinüs eğrisinin negatif peryodunda iletime geçer. SCRs ateşleme yumuşak yolvericinin çıkış gerilimini kontrol eder. 3.5 KALKIŞ GERİLİMİ Kalkış Momentini belirler ( Kalkış momenti gerilimin karesi ile orantılı olarak azalacaktır Ayar Aralığı: Nominal gerilimin 10-50% (80%) Un set edildiğinde, Start sinyalinden hemen sonra motor dönmeye başlayacaktır. 11

12 3.6 İVMELENME ZAMANI Motor geriliminin başlangıç değerinden tam gerilim değerine yükselme zamanını belirlerayar aralığı: 1-30 (90) sec. Minimum değere set edilmesinde 3.7 AKIM LİMİTİ: Yolalma esnasında motorun çekebileceği maksimum akımını belirler AYAR ARALIĞI: % (500%) I FLA, bu değerin kabul edilebilir bir değere set edilmesi gerekmektedir.çok yüksek bir değere set edilirse şebekeden çok yüksek akım çekilir ve hızlı ivmelenmeye, çok düşük olması ise motorun ivmelenme prosesinin tamamlanmamasına ve tam yüke ulaşılmamsına neden olur. 3.8 YAVAŞLAMA ZAMANI Motorun gerilim düşüş rampasını belirler. Ayar Aralığı: 1-30 (90) sec. Minimum değere set edilmesinde fayda var 12

13 3.9 MOTOR YOLVERİCİ KORUMA ÖZELLİKLERİ Belli sürede kalkış adedini sınırlama Uzun kalkış süresi Aşırı akım, Ani aşırı akım (motor mili bloke) Aşırı yük kontrolü (eğri seçimi yapılarak) Düşük gerilimvfaz kaybı veya faz sırasında değişme Düşük/ Yüksek Frekans kontrolu Düşük / Yüksek GerilimvYük kaybı (motor bağlı değil) Güç kısmında kısa devre (SCR kısa devre) Aşırı ısınmaya karşı koruma Aşırı Yük Koruması Düşük Akım Koruması Faz Kaybı Koruması Faz Sırası Koruması Düşük Gerilim Koruması Yüksek Gerilim Koruması(Yukarıdaki korumalar için1-10 sn geçikme süresi konabilir.) Belli sürede kalkış adedini sınırlama Koruması Faz Sırası Değişikliği Koruması Motor Bağlantısının Kopması Durumunda Koruma Yolalma Süresinin Aşılması Durumunda Koruma Uzun Düşük Hız Süresi Aşılması Durumunda Koruma Tristör Kısa Devresi Koruması Soğutucunun Aşırı Isınmaya karşı koruma(85 C), Harici Hata Sinyali Koruması Elektronik Sigorta Koruması (9xIn) Stator Sargı İzalasyon Seviyesinin Ölçülmesi ve Koruması, Motora yolverme işleminden önce yolvericinin enerjilendirilmesi esnasında motor sargı izalasyon seviyesi ölçülür. Alarm ve arıza olarak 2 aşamalı koruma yapar.by-pass kontaktörü kullanılması durumunda dahi tüm korumalar devrededir 3.10 SOLCON İSTATİKSEL VERİ SAKLAMA Son Yolverme Süresi, Son Yolverme Maksimum Akımı Değeri Motor Toplam Çalışma Süresi Motora Yolverme Toplam Sayısı, Son Hata Kodu, Son Hata Akımı, Hataların Toplam Sayısı START STOP PARAMETRELERİ Kalkış gerilimivkalkış akımı Akım LimitivKalkış Süresi (Ramp-up Time) Yumuşak Duruş Zamanı Pompa Kontrol Moment Kontrolü Dual Adjustments 13

14 Pulse start Diesel Generator Start 3.12 SOFT STARTER İLE POMPA KONTROL PROGRAMI SİSTEME DİREKT OLARAK YOLVERİLMESİ DURUMUNDA ( D.O.L) : Yüksek kalkış momenti, pompa devrinin ani olarak artmasına buna bağlı olarakda, SİSTEME SOFTSTARTER İLE YOLVERİLMESİ DURUMUNDA Kalkış momenti kalkış süresi sonunda bir tepe değeri yapsa dahi büyük bir oranda azlacaktır. Kalkış süresini uzatmak için kalkış momenti azaltılmalıdır POMPA KONTROL Start Eğrileri Tepe moment değerini azaltmak & Kalkış süresini uzatmak için Üç tane özel gerilim rampa eğrisi mevcuttur Ayar aralığı: 1-3 Eğrileri, gerek duyulursa; (veya 4=Moment eğrisi ve 5 =Akım eğrisi) 14

15 3.13 SOSTSTARTER İLE YUMUŞAK BİR DURUŞ YAPILMASI Durma sırasında su darvesini engellemek için tasarlanmıştır DİREKT YOLVERMEDE DURDURMA Hız ani olarak düşeceğinden, akışkan hızı birden sıfıra çekilecek ve buda sistemde Water Hammer adlandırılan suyun darbe etkisini oluşturacak ve mekanik sisteme zarar verecektir SOFTSTARTER İLE YUMUŞAK BİR DURUL YAPILMASI POMPA KONTROL StopEğrileri Durma sırasındaki Su Darbelerini önlemek için 3 özel gerilim rampa düşüş eğrisinden birisi seçilerek motor milinin bloke olmasına ve su darbelerine karşı korunmuş olacaktır Ayar Aralığı:1-3Eğrisi, istendiği taktirdeset as required (4 = Momentkontol) 15

16 3.14 FINAL TORQUE - enables setting a point where motor stops when the valve closes - Before reaching end of deceleration, motor torque is lower than load torque and the valve closes, however motor may continue running. Adjustable: Min-Max., Set as required 3.15 DARBE START ayüksek sürtünmeli yükler, kısa bir zaman için yüksek başlangıç torku gerektirmektedirler. Yaklaşık nominal gerilimin 80% Un olan bir darbe uygulandığında sistemi serbesce koparmaya başlayacaktır akım sınırı olmaksızın Ayar Aralığı: Darbe süresi 0.1 1sn DÜŞÜK MOTOR İZOLASYONU (opsiyonel) tmotor sargılarının izolasyon değerini test eder. Motor çalışmasığı zaman işlev görür. (bir tane hat kontaktörüne ihtiyac duymakta) Ayarlar:vAlarm Seviyesi: Mohm Hata Seviyesi : Off, Mohm, İzin verilebilir Max. Start Sayısı: - kısa süre zaman zarfında, fazla sayıda start sinyali verilmesine karşı sistemi korumaktaır. Ayarlar:vİzin verilebilen start sayısı: Off, 1-10 Start peryodu: 1-60 dakika. Start Inhibit Time (aft 3.17 BY PASS KONTAKTÖRÜ KULLANILMAIS DURUMUNDA DAHİ TÜM KORUMLAR DEVREDEDİR SOLCON KULLANIM ALANLARI Konveyör Bantlar, Kırıcılar, Pompalar, Fanlar, Kompresörler, Döner Değirmenler, Karıştırıcılar ve Santrifuj 16

17 4. O.G. MOTORLARA SOFT STARTER İLE YOLVERME HRVSDN, Orta Gerilim Serisi Gerilim Aralığı; Volt Güç Aralığı; A 4.1 SOLCON OG YUMUŞAK YOL VERİCİ ÇÖZÜMLERİ Solcon OG Yumuşak Yolvericiler Demeraj akımını azaltma ve mekanik darbeleri engelleme Yumuşak ve düzgün kalkış ve duruşu temin etme Ağır şartlarda çalışmaya uygun tasarım (50º C ortam sıcaklığı) Solcon a özel yol verme ve durdurma özellikleri İleri seviyede motor koruma özellikleri Diesel Generatör ile kalkış Bakım gerektirmeyen, elektronik yapı Kolay montaj ve işletme özelliği, kompakt tasarım Çalışma durumunun simule edildiği test özelliği, Güç elektroniği komponentlerinin durumunu gösteren indikatörler Opsiyonel özellikler 17

18 RS-485 haberleşme Analog giriş ve çıkış Termistör girişleri Motor izolasyon test modülü. 4.2 KALKIŞ ESNASINDAKİ AKIM VE GERİLİM Özel Kalkış Yazılımı ile başlangıçtaki akımı %70 (0.7In) ile sınırlamak mümkündür. FPSO Fluminense: Yük: Gas Kompresörü Generator: 21/28MW Motor: 3.5MW (Diğer yüklerde bağlı iken) Current Limit: 3.7 x In Starting Time: 4.7 Sec. 18

19 4.3 HRVS-DN MEKANİK YAPISI 4.4 SOFT STARTER ORTA GERİLİM KISMI 19

20 4.5 A.G. KISMI Fiber-optik Bağlantıları Bağlantı Soketi Aux. Relays Sigortalar Ateşleme Trafosu Seçici Anahtar: * SST-DOL * Local-Remote 4.6 MOTOR VE YOLVERİCİ KORUMA ÖZELLİKLERİ Belli sürede kalkış adedini sınırlama Uzun kalkış süresi Aşırı akım, Ani aşırı akım (motor mili bloke) Aşırı yük kontrolü (eğri seçimi yapılarak) Düşük gerilim Faz kaybı veya faz sırasında değişme Düşük/ Yüksek Frekans kontrolü Düşük / Yüksek Gerilim Yük kaybı (motor bağlı değil) Güç kısmında kısa devre (SCR kısa devre) Aşırı ısınmaya karşı koruma 20

21 4.7 ORTA GERİLİM UYGULAMA ÖRNEĞİ İSKİ Kıraç Pompa İstasyonu Güç Besleme Kabini Sigortalı Ayırıcılı. İSKİ, Istanbul, Türkiye 6 Adet 6300V, 355 KW 3 Adet 6300V, 810 KW, 1 Adet 6300V, 1.800KW, İstasyondaki motor-pompa üç adet olup: Anma gücü 800 kw Anma Akımı 86 A Motor devri 1483 d/d Motor besleme gerilimi 6 kv Bu motorlara Orta Gerilim Yumuşak Yol Vericiler ile yol verilmiştir. Bu sistem sayesinde pompa-motor çiftlerinde yumuşak duruş, yumuşak kalkış ve ileri seviyede motor koruma sağlanmıştır. Elektrik ve su şebekesinde darbelerin önüne geçilerek pompaların ve diğer hidrolik aksamın mekanik ömrü uzatılmıştır. 21

22 5. HIZ KONTROL ÜNİTESİ İLE YOLVERME 5.1 HIZ KONTROL ÜNİTESİ YAPISI Frekans konvertörü, sincap kafesli asenkron motorun hızını kademesiz olarak ayarlayan güç elektroniği komponentlerinden oluşan cihazdır. Sürücü, Frekans konvertörü, İnvertör, Hız kontrol Ünitesi isimleri ile anılmaktadır. (Driver, frequency converter, inverter 1. Doğrultucu: AC~DC dönüştüren 2. Doğru gerilim filtreleri: Doğrultucu çıkışında elde edilen doğru gerilim, C1 C2 kondansatörler yardımı ile filtre edilerek dalgalılığı azaltılır. 3. Evirici:6 adet IGBT tranzistör ile bunlara ters paralel bağlı diyotlardan oluşur. 5.2 AC MOTOR HIZ KONTROL ÜNİTESİ AKSESUARLARI 22

23 A) RFI veya EMC Filtre:EMC (elektromanyetik Uyumluluk ve Frekans analizi)em uyumluluk (EMC) Bir sistem veya cihazın içinde bulunduğu elektromanyetik ortamda fonksiyonlarını giderilemeyecek bir elektromanyetik bozulma olmaksızın yerine getirebilme yeteneği şeklinde tanımlanmakta B) AC Şok Bobini:Yarı iletken elemanalrın tabiatı gereği akım ve gerilim dalgalarında bozulmalara (harmonik) neden olmaktadır C) Frenleme Ünitesi: Frenleme esnasında, motor milindeki mekanik enerji, elektrik enerjisine dönüşür ve DC baraya aktarılır. Şebeke tarafında kontrolsüz doğrultucular bulunduğundan, bu enerji şebekeye geri aktarılamaz. Böylece frenleme ile kazanılan enerjinin doğru gerilim barası üzerinde tüketilmesi gerekir. Filtre kondansatörleri üzerinde bulunan desarj dirençleri belli bir noktaya kadar yeterli olabilir. Ancak tahrik edilen sistemin sıklıkla frenlenmesi gerekiyorsa veya sistemin eylemsizlik momenti çok büyükse, yani fazla miktarda enerji, DC baraya aktarılıyorsa, ek frenleme direncinin kullanılması gereklidir. 5.3 AC MOTOR HIZ KONTROL ÜNİTESİ MOTORUNUZU KORUR! Aşırı akım Aşırı gerilim (1.47*Un) Alçak gerilim (0.65*Un) Aşırı sıcaklık koruma Motor aşırı yük koruma Motor mili bloke (stall) mekanik koruma Referans gerilimi hatası Harici hatalara karşı koruma,ve diğerleri Duruş ve kalkışlarda oluşan mekanik ve elektriksel zorlanmalar minimuma iner, bakım gereksinimi azalır Aktif, reaktif enerji tasarrufu sağlar Kalite ve üretim artar Prosesin kontrol edilebilmesine olanak sağlar Saha haberleşme sistemlerine uygunluk sağlar (ProfibusDP, Modbus vs.) 23

24 6. ASENKRON MOTOR KONTROL YÖNTEMLERİ 6.1 SKALER KONTROL Skaler kontrolde kontrol değişkenleri frekans ve gerilimdir. Pompa ve fan gibi standart uygulamalar için yeterlidir. Skaler kontrol, verilen frekans referansına göre U/f eğrisi (lineer/karesel) takip eder. Sabit akı ve moment oluşumu için sürücü çıkış gerilimini frekansla birlikte değişir. Sabit akı U/f =sabit iken mümkündür. 6.2 VEKTÖR KONTROL Vektör kontrol, AC motorun vektör modellenmesini baz alır. Motor modeli ve hız geri besleme bilgisi, akı ve moment hesabında kullanılır. Oldukça yüksek bir doğrulukla moment ve hız kontrolü sağlanır. 6.3 MOMENT VE FREKANS EĞRİSİ 6.4 YÜK TİPLERİ Endüstride kullanılan çeşitli yük tipleri vardır. Herhangi bir uygulama için sürücü ve motor seçiminde yük tipinin (hız aralığı, moment, güç) bilinmesi gerekmektedir. Ana formül: Tork= 9550*P(kW) / n(1/min 24

25 YÜK TİPLERİ 25

26 7. ABC ENSER HIZ KONTROL ÜNİTESİ ÜRÜN GAMI ALÇAK GERİLİM Hitachi Hız Kontrol Ünitesi Güç Aralığı : 0,2 kw 400kW Gerilim Aralığı : V ORTA GERİLİM Leadher Harvest Hız Kontrol Ünitesi Güç Aralığı : kW Gerilim Aralığı : V 7.1 ALÇAK GERİLİM HIZ KONTROL ÜNİTESİ Güç Aralığı : 0.2 kw kw Gerilim Aralığı : V HITACHI L200/SJ200 ÖZELLİKLERİ Güç aralığı :0,2-7,5 kw Giriş Gerilimi : kw, 200 / 240VAC ± 10% kw, 380 / 460VAC ±10% Giriş Frekansı :50 / 60 Hz ± 5% Çıkış Gerilimi :0.2 7,5 kw 3 Faz VAC kw, 3 Faz VAC Çıkış Frekansı : Hz UL,CE,c-UL,cTick,CSA Standartlarına uygun Dahili RS485 arabirimi PID kontrol Otomatik gerilim regülasyonu EMC filtresi dahili Motor termistör girişi Potansiyometreli dijital gösterge 16 kademe değişik hız Frekans atlatma Çıkış Frekans görüntüleme Hata Kayıtları Görüntüleme PWM Frekansı ayarı Otomatik Moment Kuvvetlendirme Koruma Fonksiyonları : Aşırı akım, aşırı gerilim, elektronik termik koruma, aşırı sıcaklık, Toprak hatası, aşırı yük, Frenleme ünitesi hatası Ortam sıcaklığı:-10 ile 50 derecedir 26

27 Opsiyonlar : Kopyalama ünitesi Harmonik Filtreler Haberleşme kartları (Profibus, Devicenet) Otomatik Başlama Frekans doğruluğu hassasiyeti 1.Digital komut: Maximum frekansın ± 0.01 % i, 2.Analog komut:maximum frekansın ± -0.2 % i, Frekans ayar duyarlılığı : 1.Digital ayar:0.01hz 2.Analog ayar:max.frekans /1000, Gerilim Frekans karakteristiği : Sabit, Azaltılmış veya Yüksek başlama momenti olarak ayarlanabilir. Aşırı yükteki akım kapasitesi : Her 10 dakikada bir 60 sn.boyunca 150% dir, Hızlanma ve yavaşlama zamanları : sn.arasında; lineer veya karesel olarak programlanabilir. Girişler 1. Frekans ayarı a) Digital operatör b) Dahili potansiyometre c) Harici sinyal :0-10 VDC, 4-20 ma 2. Forward-Reverse RUN : a) Digital operator b) Harici sinyal:fw veya Reverse olarak programlanabilen akıllı giriş terminalleri bulunmaktadır, Akıllı giriş terminalleri programlanabilir 1 FW:Forward, RV:Reverse, CF1, CF4:Çok adımlı Hız, JG:Jogging, AT:Analog (akım/gerilim) giriş seçimi, FRS:Free Run Stop, Akıllı giriş terminalleri programlanabilir 2 Ext :Harici hata, RS :Reset, SFT :Software kilidi, PTC:Termal koruma, : 2.Hızlanma ve Yavaşlama zamanları Akıllı Çıkış terminalleri programlanabilir 3 Frekans varış sinyali, Motor çalışma sinyali, Aşırı yük sinyali, PID Kontrol de sapma sinyali, Alarm sinyali Frekans ve akım görüntüleme için harici analogmetre bağlama veya harici digital frekansmetre bağlama imkanına sahiptir. 27

28 7.1.2 HITACHI SJ200 ÖZELLİKLERİ GERİBESLEMESİZ VEKTÖR KONTROL %200 başlangıç momenti, Dahili frenleme modülü Ayrılabilir Operatör paneli Motor potansiyometresi HITACHI SJ700 ÖZELLİKLERİ GERİBESLEMESİZ İLERİ SEVİYE VEKTÖR KONTROLU 0 Hz de Full Moment kontrol Geribeslemesiz Gelişmiş Vektör Kontrol (Kapalı/Açık) % 200 ün üzerinde Başlangıç Monenti PID Kontrol Motor Termistör Girişi Kullanıcı Makro Fonksiyonları HITACHI L300P İLE OTOMATİK ENERJİ TASARRUFU Otomatik Enerji Tasarrufu PID Kontrol Dahili Potansiyometre Motor Senkronizasyonu RS-485 / RS haberleşme Kullanıcı Makro Fonksiyonları 28

29 7.2 ORTA GERİLİM HIZ KONTROL ÜNİTESİ Güç Aralığı : kW Gerilim Aralığı : V LEATHER HARVEST ÖZELLİKLERİ GERGR Gerilim ve Güç aralığı; 3300V : 375~3125 KVA,Motor Gücü 300 ~2500KW 6600V: 375~6875KVA,Motor Gücü 300 ~5500KW 11000V: 375~11000KVA,Motor Gücü 300 ~8800KW Giriş Frekansı : 50 / 60 Hz ± 10% Çıkış Frekansı : Hz Güç Faktörü : 0,95 Sistem Verimliliği : 0,96 Çok katlı, kaskat SPWM Teknolojisi kullanılır. Giriş ve Çıkış Orta Gerilimden direk yapılır. 29

30 Fiber Optik haberleşme ile kontrol edilirharvest in motor çıkışı tüm yük ve hız değerleri için Sinüse çok yakındır. Standart motorlar ile kullanılır. Yeni veya retrofit uygulamalarında doğru seçimdir. Motor yatak akımları oluşmaz dv/dt sorunları yaşanmaz. Motor sargılarında ek stres yaratmaz. Clean Power Konvertör, Giriş ve Çıkışında Sinüse yakın enerji IEEE 519 harmonik şartlarına uyum sağlar Harmonik analizi ihtiyacını ve harmonik filtre masraf ve kayıplarını ortadan kaldırır. 30

31 8 ABC ENSER ENERJİ TASARRUFU UYGULAMASI 8.1 ENERJİ TASARRUFUNUN ÖNEMİ Günümüzde enerji ihtiyacının tam, zamanında ve ucuz karşılanması ve en önemlisi mevcut enerjinin en tasarruflu şekilde kullanılması büyük önem taşımaktır. Standartlara uygun olmayan malzemelerin kullanılmasından veya teknolojiden yeterince faydalanılmamasından doğan kayıpların bedeli, tüketici tarafından ödendiği gibi can ve mal güvenliği açısından da büyük tehlikeler doğurmaktadır. 8.2 ENERJİ TASARRUFUN DA AC SÜRÜCÜNÜN ÖNEMİ Sistemin ve enerjinin optimum kullanımına olanak tanıması Aktif, reaktif enerji tasarrufu sağlaması Duruş ve kalkışlarda oluşan mekanik ve elektriksel zorlanmaların ortadan kalkması ve bakım giderlerinin azalması 8.3 AC MOTOR SÜRÜCÜ İLE FAN VE POMPA MOTORLARINDA ENERJİ TASARRUFU Devir düştüğünde şebekeden çekilen güç de azalacaktır. Devir sayısında olabilecek % 10 bir azalma, güç sistemine yaklaşık % 27 gibi bir azalma ile enerji tassarufu yapacaktır. Fan ve pompalarda için güç devir formülü; P1 / P2 = (n1 / n2)3 => P2 = P1 / (n1 / n2)3 UYGULAMA ÖRNEĞİ UYGULAMA : Fan Motorları 31

32 SİSTEMDE YAŞANAN SORUNLAR Kullanılan fan motorları yıldız/üçgen yol verilmekte idi. Sistemde fazla tüketilen enerjiden dolayı yüksek elektrik faturaları ödeniyordu. Fan balans problemleri vardı. Aşırı vibrasyon bulunmaktaydı. Kayış kasnak aşınmaları ve kayış kopmaları yaşanıyordu. Rulman problemleri oluşmaktaydı. ÇÖZÜM 30 kw Kum Soğutucu Fan motoruna ABC ENSER AC sürücü takılarak devir ayarı yapılmıştır. 45 kw Kum Sfero Gaz Emme Fan motoruna ABC ENSER AC sürücü takılarak devir ayarı yapılmıştır. Baz Alınan Referanslar Toplam Çalışma Süresi : 340 gün Günlük Çalışma Süresi : 16 saat Enerji Bedeli (kw/h) : 7 cent Motor Kodu Kum Soğutucu Fan Motoru Sfero Gaz Emme Fanı Yıldız / Üçgen Yol Verme Motor Gücü (kw) Anma Hızı (rpm) Çekilen Akım (A) AC Sürücü ile Yol Verme Çekilen Güç (kw) Motor Devri (rpm) Çekilen Akım (A) Yıllık her motor için ($) Toplam Tasarruf (Yıl/$) SONUÇ: Bunun gibi birçok sistemde ve uygulama alanında günümüzde var olan teknoloji kullanılarak hem sistemimizin daha sağlıklı, verimli, uzun ömürlü çalışması sağlanmış olacak hem de kendi ve ülkemiz ekonomisine yarar sağlanacaktır. 32