GENÇ NÜFUSTA GIDA TÜKETİM BİLİNCİ VE GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK SOSYAL PAZARLAMA STRATEJİLERİNİN BELİRLENMESİ

Transkript

1 GENÇ NÜFUSTA GIDA TÜKETİM BİLİNCİ VE GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK SOSYAL PAZARLAMA STRATEJİLERİNİN BELİRLENMESİ M. Göksel AKPINAR 1 Burhan ÖZKAN 1 Eda İLBASMIŞ 1 mgoksel@akdeniz.edu.tr bozkan@akdeniz.edu.tr edailbasmis@akdeniz.edu.tr 1 Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, Antalya ÖZET Toplum sağlığının sürdürülebilirliği, kamu ve özel sektör sorumluluğunda önemsenen bir alandır. Bu alanın geliştirilmesinin maliyeti gıda tüketimi kapsamında tüm toplumların ortak bir alanı olarak görülmektedir. Gıda tüketim bilinci ve modeli ülkeler arasında kültür ve gelişmişlik düzeyine bağlı olarak farklılık göstermektedir. Bir taraftan obezite ve açlık, diğer taraftan güvenilir gıda ve yeterli gıdaya erişim konusu kamuoyu gündeminde sorun olarak değerlendirilen ve üzerinde çalışılan ortak bir duyarlılık alanı olarak önem arz etmektedir. Bu durum özellikle genç nüfus açısından daha fazla oranda öncelikli hale gelmektedir. Belirtilen gerekçelerle bu çalışmada, Antalya ili kentsel alanında genç nüfusun gıda tüketimine yönelik bilinç düzeyi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Anahtar kelimeler: Genç Nüfus, Gıda, Bilinçli Tüketim, Antalya

2 FOOD CONSUMPTION CONSCIOUSNESS OF YOUNG POPULATION AND ITS DEVELOPMENT ORIENTED DETERMINATION OF SOCIAL MARKETING STRATEGY ABSTRACT The sustainability of community health care which is considered an important issue. Due to the fact that the cost of community health care development is increasing day by day, this subject is seen as a common concerns in every society in the world. The conscious of food consumption and its model differ depending on culture, society and development level of country. The subjects of obesity, hunger, food security and access to adequate food evaluated as a problem in the public agenda and studied to find a common solution have importance. The subject especially becomes more indispensable in the case of young population. In this concept, social marketing strategies are needed to develop the studies which aim to contribute to healthy consumption habits of young people. The aim of this study is to determine of food consumption of young population in Antalya province oriented consciousness level, attitude and determination of behavior. Key-words: Young People, Food, Conscious Consumption, Antalya 2

3 1.GİRİŞ Gıda tüketimi ve beslenme konusu toplumsal düzeyde önemle irdelenen bir alandır. Günümüz planlama anlayışı, tüketici istek ve ihtiyaçlarının belirlenmesi ve yüksek bir tanıtım düzeyi ile karşılanması olarak ifade edilen sosyal fayda odaklı yaklaşımda çevre ve insan sağlığına zarar vermeyen üretim dağıtım ve tüketim modelinin geliştirilmesi önem kazanmaktadır. Üretici işletme ve ürün sayısının artış gösterdiği yoğun rekabet sürecinde demografik özelliklerindeki pozitif yönlü gelişim daha bilinçli tüketici modelini de ortaya çıkarmaktadır. Tüketim ve tüketici bilincinin geliştirilmesi konusu kamu ve özel sektörün ortak sorumluluk alanı olarak değerlendirilmektedir. Kamusal boyutta ilişkilendirilmesi bu amaçlı yürütülen çalışmalar sosyal pazarlama boyutuyla ifade edilebilmektedir. Bu konu ile ilgili kabul gören ilk tanım 1971 yılında Kotler ve Zaltman tarafından yapılmıştır. Bu tanıma göre sosyal pazarlama tasarım, uygulama ve sosyal fikirlerin kabul edilebilirliğinin etkisini hesaplayan programların kontrolü ve üretim planlamayı göz önünde bulundurmayı, fiyatlama, iletişim, dağıtım ve pazarlama araştırmalarını içeren bir pazarlama dalı olarak adlandırmıştır. Ancak bu tanımlama birkaç yönden problem arz etmektedir. Rangun ve Karim (1991), bunlardan ilkinin sosyal pazarlama ve toplumsal pazarlama kavramlarının karıştırılmasına neden olduğunu belirtmiştir. Rangun ve Karim e (1991),göre sosyal pazarlama sosyal fayda için örgütlerin ve bireylerin tutum, davranış ve inançlarını değiştirirler ve buna ek olarak, sosyal değişiklik sosyal pazarlama kampanyalarının birincil amacıdır. Kotler ve Zaltman (1971) ın tanımındaki bir diğer tartışma konusu ise, sosyal pazarlamanın uygulamada kamu ve kar amacı gütmeyen işletmelerle sınırlı olup olmadığıdır. Tartışma yaratan durum ise, özel sektör firmalarının sosyal pazarlama konusu ile ilgilenmeleridir. Örneğin; sigorta sektörünün emniyet kemeri kullanımını teşvik etmesi veya alkollü içecek sektörünün sorumlu tüketim uyarısında bulunması gibi. Rangun ve Karim (1991) bu tür çabaların sosyal pazarlama alanı içerisinde yer almaması gerektiğini çünkü sosyal değişimin özel sektör firmalarının kampanyalarının ikincil amacı olduğunu ileri sürmektedirler. Evans 2006 ya göre ise, sosyal pazarlama; ticari pazarlamanın prensiplerini ve süreçlerini kullanır ancak ürün ve hizmetlerini satış amacı yoktur. Daha doğrusu sosyal pazarlamanın amacı, sosyal fayda sağlayarak davranış değişikliğini sağlayan programları tasarlamak, düzenlemek ve teşvik etmektir. Tüketicilerin gıda tüketimi konusunda yeterince bilgiye sahip olmaması ya da yanlış bilgiye sahip olması, ya da sağlıklı gıda tüketimi konusuna yeterince önem vermemesi gibi durumlar gıda tüketiminde sosyal pazarlamanın önem kazanmasını sağlamaktadır. Bu nedenle çalışmanın amacı, Antalya ili kentsel alanında genç nüfusun gıda tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi, kamu spotları ile tüketim alışkanlıkları arasındaki ilişki ve bunlardan etkilenme düzeyinin belirlenmesidir.

4 2. MATERYAL VE YÖNTEM Çalışmanın temel materyalini, Antalya ili kentsel alanında yer alan alışveriş merkezlerinde, toplam 175 tüketici ile yüz yüze görüşme yöntemi ile gerçekleştirilen anketlerden elde edilen veriler oluşturmaktadır. Anketler, alışveriş merkezlerindeki yemeiçme bölümlerinde tesadüfi örnekleme yöntemine göre seçilen genç nüfusa (15-29 yaş grubu) 2016 yılı Mart ayında uygulanmıştır. Ayrıca çalışmada, ulusal ve uluslararası düzeyde yapılmış bilimsel çalışmalardan yararlanılmıştır. Görüşmelerde elde edilen veriler; tüketicilerin sosyo-demografik yapılarını, gıda ürünleri ve fast-food gıda ürünlerini tüketim sıklıklarını ve tüketim eğilimlerini kapsamaktadır. Araştırmada, Türkiye de sosyal pazarlama açısından en fazla uygulanan yöntemlerden biri olan kamu spotlarının, tüketicilerin tüketim alışkanlıklarını etkileme düzeyleri ve tüketimlerinde meydana getirdiği değişimler incelenmiştir. Verilerin analizinde SPSS 20.0 paket programı kullanılmıştır. Anketlerden elde edilen veriler, frekans analizleri, oransal dağılımlar ve ki-kare analizi yöntemleri ile değerlendirilmiştir. Araştırmada, sosyo-demografik faktörler ile kamu spotu uygulamalarının tüketici tercihlerini ve eğilimlerini etkileme düzeyi arasındaki ilişki ki-kare analizi ile test edilmiştir (Şekil 1). Sosyo- Demografik Faktörler Cinsiyet Yaş Eğitim durumu Medeni durum Aile üye sayısı Ortalama gelir Şekil 1. Araştırma Modeli Kamu Spotunun Tüketici Tercihlerini Etkileme Düzeyi Televizyon Reklam ve Afiş Araştırma kapsamında değişkenler arasındaki ilişkiler incelenirken kullanılan hipotezler aşağıda belirtilmektedir. H 1= Cinsiyet ile kamu spotu uygulamalarından (TV) etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. H 2 = Yaş ile kamu spotu uygulamalarından (TV)etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. H 3= Eğitim durumu ile kamu spotu uygulamalarından(tv) etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. H 4 = Medeni durum ile kamu spotu uygulamalarından (TV)etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. H 5= Aile üye sayısı ile kamu spotu uygulamalarından (TV)etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır H 6 = Aylık ortalama gelir ile kamu spotu uygulamalarından (TV) etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. H 7= Cinsiyet ile kamu spotu uygulamalarından (Reklam ve afiş) etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. H 8 = Yaş ile kamu spotu uygulamalarından (Reklam ve afiş) etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. H 9= Eğitim durumu ile kamu spotu uygulamalarından (Reklam ve afiş) etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. H 10 = Medeni durum ile kamu spotu uygulamalarından (Reklam ve afiş) etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. H 11= Aile üye sayısı ile kamu spotu uygulamalarından (Reklam ve afiş) etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır H 12 = Aylık ortalama gelir ile kamu spotu uygulamalarından (Reklam ve afiş) etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. 4

5 3. BULGULAR Çalışma kapsamında, Antalya ilinde kentsel alanında tüketicilerin sosyo-demografik yapıları, tüketim alışkanlıkları ve tüketim alışkanlıklarına kamu spotunun etkisi ortaya konulmuştur. Görüşme yapılan tüketicilerin eğitim durumları incelendiğinde, üniversite düzeyinde eğitime sahip olan %37,8 lik pay ile 66 kişiden oluşan katılımcılar en yüksek orana sahiptir. Katılımcıların %35,6 sı olan 62 kişinin eğitimi lise düzeyindedir. Bunu sırasıyla %17,8 ile ön lisans, %6,3 ile ortaokul ve %2,5 ile lisansüstü eğitim düzeyi takip etmektedir. Katılımcıların yaş düzeyleri yaş arasında 3 kategoriye ayrılmıştır. Özellikle genç nüfusun tüketim alışkanlıkları ve kamu spotlarından etkilenme düzeyleri incelendiği için 15 yaş altı ve 29 yaş üzeri genç nüfus olarak çalışma kapsamında ele alınmamıştır yaş arasındaki 46 katılımcı toplam katılımcı sayısının %26,3 ünü oluşturmaktadır yaş arasındaki katılımcılar ise ankete katılanların %47,4 ünü oluşturan 83 kişi den oluşan en yüksek paya sahiptir yaş grubu katılımcı sayısı da 46 kişiden oluşup toplam katılımcıların %26,3 üdür. Çalışma kapsamında görüşülen katılımcıların evlerinde yaşadıkları kişi sayısı incelenmiştir. Bu kapsamda katılımcıların birlikte yaşadıkları kişi sayıları 0-4, 5-9, ve 15 ve üzeri olmak üzere 4 kategoride incelenmiştir. Söz konusu kategorilerde katılımcıların birlikte yaşadıkları üye sayısı oranları sırasıyla %65,7, %30,3, %2,3 ve %1,7 dir. Katılımcıların aylık ortalama gelir düzeyleri 4 kategoride incelenmiştir TL aylık ortalama gelire sahip olan katılımcıların oranı %40 ile 70 kişiyi ifade etmektedir. Diğer katılımcıların aylık ortalama gelirleri; %20 oranı ile 35 kişi de TL arasında gelire sahiptir TL arasında gelire sahip olanların sayısı 35 kişi toplam katılımcıların arasında %20 lik paya sahiptir TL ve üzerinde gelire sahip olanların sayısı ise 36 olup toplam içindeki oranı %20,6 dır (Çizelge 1). Çizelge 1. Tüketicilerin Sosyo- Demografik Özellikleri Özellikler Kategoriler Frekans (N) Pay (%) Kadın ,6 Cinsiyet Erkek 69 39,4 Total Ortaokul 11 6,3 Lise 62 35,6 Eğitim Durumu Ön lisans 31 17,8 Üniversite 66 37,8 Lisansüstü 5 2,5 Total ,3 Yaş , ,3 Total , ,3 Aile üye sayısı ,3 15 ve üzeri 3 1,7 Total , ,4 Gelir , Ve Üzeri 36 20,6 Total

6 Araştırma kapsamında, tüketicilerin gıda ürünleri tüketim alışkanlıkları ve eğilimleri incelenmiştir. Bu kapsamda temel gıda ürünleri ana kategorilere ayrılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre tüketicilerin büyük bir çoğunluğu et tüketimi gerçekleştirmektedir. Katılımcıların sırasıyla et ürünleri tüketim oranları ve katılımcı sayıları; %93,6 ile 164 kişi kırmızı et, %95,4 ile 167 kişi beyaz et, %91,4 ile 160 kişi balık tüketimi gerçekleştirmektedir. Deniz ürünleri tüketim oranı ise toplam katılımcı sayısının %71,4 üdür (Çizelge 2). Çizelge 2. Tüketicilerin et ürünlerinin tüketim alışkanlıkları Et çeşitleri Faktörler Tüketmeyen Tüketen* Toplam Kırmızı Et Frekans (N) Pay (%) 6,3 93,7 100,0 Beyaz Frekans (N) Pay (%) 4,6 95,4 100,0 Balık Frekans (N) Pay (%) 8,6 91,4 100,0 Deniz Ürünleri Frekans (N) Pay (%) 28,6 71,4 100,0 *En az ayda 1 kez tüketenler. Çalışmaya katılan tüketicilerin %90 ı ve üzeri süt, ayran, meyve suyu, kola ve maden suyu tüketirken, enerji içeceği tüketenler %84,6, alkollü içecek tüketenler %66,9 oranına sahiptir (Çizelge 3). Çizelge 3. Tüketicilerin içecek grubu ürünleri tüketim alışkanlıkları İçecek Çeşitleri Faktörler Tüketmeyen Tüketen* Toplam Süt Frekans (N) Pay (%) 8,0 92,0 100,0 Ayran Frekans (N) Pay (%) 5,1 94,9 100,0 Meyve Suyu Frekans (N) Pay (%) 9,7 90,3 100,0 Kola Frekans (N) Pay (%) 8,6 91,4 100,0 Madensuyu Frekans (N) Pay (%) 7,4 92,6 100,0 Enerji İçeceği Frekans (N) Pay (%) 15,4 84,6 100,0 Alkollü İçecek Frekans (N) Pay (%) 33,1 66,9 100,0 *En az ayda 1 kez tüketenler. Araştırma sonuçlarına göre; sırasıyla beyaz, tam buğday ve mısır ekmeği tüketen katılımcı sayısı 154, 129 ve 115 kişidir. En yüksek tüketici sayısı ise %88 oranı ile beyaz ekmek tüketen katılımcılardan oluşmaktadır. Bunu oransal olarak %73,7 paya sahip olan tam buğday ekmeği tüketenler takip etmektedir (Çizelge 4). 6

7 Çizelge 4. Tüketicilerin ekmek tüketim alışkanlığı Ekmek Çeşitleri Faktörler Tüketmeyen Tüketen* Toplam Beyaz Ekmek Frekans (N) Pay (%) 12,0 88,0 100,0 Tam Buğday Frekans (N) Pay (%) 26,3 73,7 100,0 Mısır Ekmeği Frekans (N) Pay (%) 34,3 65,7 100,0 *En az ayda 1 kez tüketenler. Görüşme yapılan tüketicilerin %90,9 u zeytinyağı, Ayçiçek yağı ve tereyağı tüketmektedirler. Mısır yağını tüketenlerin oranı %74,3 iken iç yağı tüketenler ise sadece %64 paya sahiptirler (Çizelge 5). Çizelge 5. Tüketicilerin yağ tüketim alışkanlığı Yağ Çeşitleri Faktörler Tüketmeyen Tüketen* Kişi Zeytinyağı Frekans (N) Pay (%) 9,1 90,9 100,0 Mısır Yağı Frekans (N) Pay (%) 25,7 74,3 100,0 Ayçiçek Yağı Frekans (N) Pay (%) 9,1 90,9 100,0 Tereyağı Frekans (N) Pay (%) 9,1 90,9 100,0 İç Yağı Frekans (N) Pay (%) 36,0 64,0 100,0 *En az ayda 1 kez tüketenler. Çalışma sonuçlarına göre, tüketicilerin %96 sı sebze, %98,3 ü ise meyve tüketimi gerçekleştirmektedir. Tahıl ve baklagil tüketen katılımcıların oranları ise sırasıyla %94,6 ve 92,6 dır (Çizelge 6). Çizelge 6. Tüketicilerin diğer ürün çeşitlerini tüketim alışkanlığı Ürün Çeşitleri Faktörler Tüketmeyen Tüketen Kişi Sebze Frekans (N) Pay (%) 4,0 96,0 100,0 Tahıl Frekans (N) Pay (%) 5,1 94,9 100,0 Baklagil Frekans (N) Pay (%) 7,4 92,6 100,0 Meyve Frekans (N) Pay (%) 1,7 98,3 100,0 Kuruyemiş Frekans (N) Pay (%) 6,3 93,7 100,0 Bal Frekans (N) Pay (%) 7,4 92,6 100,0 Reçel Frekans (N) Pay (%) 10,9 89,1 100,0 Pekmez Frekans (N) Pay (%) 9,1 90,9 100,0 Unlu Mamul Frekans (N) Pay (%) 15,4 84,6 100,0 7

8 Ulusal ve uluslararası olmak üzere fast-food gıda tüketimi iki ana başlık altında ele alınmıştır. Katılımcıların %89,1 i döner tüketimini tercih etmektedir. Tüketiciler tarafından en çok tercih edilen diğer ürün çeşitleri ise sırasıyla kebap (%88,0), hamburger (%86,9) ve pide (%86,3) dir. Çiğ köfte ve ev yemekleri ise 175 kişi arasından sadece 52 ve 53 kişi tarafından tüketilmektedir (Çizelge 7). Çizelge 7. Tüketicilerin fast-food gıda ürünlerini tüketim alışkanlığı Ürün Çeşitleri Faktörler Tüketmeyen Tüketen* Kişi Hamburger Frekans Pay (%) 13,1 86,9 100,0 Pizza Frekans Pay (%) 16,0 84,0 100,0 Sandviç Frekans Pay (%) 15,4 84,6 100,0 Makarna Frekans Pay (%) 17,7 82,3 100,0 Döner Frekans Pay (%) 10,9 89,1 100,0 Kebap Frekans Pay (%) 12,0 88,0 100,0 Pide Frekans Pay (%) 13,7 86,3 100,0 Çiğ Köfte Frekans Pay (%) 52,0 48,0 100,0 Ev Yemekleri Frekans Pay (%) 53,1 46,9 100,0 *En az ayda 1 kez tüketenler. Görüşme yapılan tüketicilerin, sosyo-demografik özellikleri ile kamu spotu uygulamalarının tüketime ve eğilimine olan etkisi Ki-kare testi ile analiz edilmiştir. Çalışma kapsamında belirlenen hipotezlerden H7, H9 ve H12 de kamu spotu uygulamalarından (Reklam ve afiş) etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir (Çizelge 8). H7= Cinsiyet ile kamu spotu uygulamalarından (Reklam ve afiş) etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. Cinsiye ile kamu spotu uygulamalarından (Reklam ve afiş) etkilenme düzeyi arasında %5 önem seviyesinde P= 0,04 düzeyinde anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. H9= Eğitim durumu ile kamu spotu uygulamalarından (Reklam ve afiş) etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. Eğitim durumu ile kamu spotu uygulamalarından (Reklam ve afiş) etkilenme düzeyi %10 önem seviyesinde P= 0,016 düzeyinde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. H12 = Aylık ortalama gelir ile kamu spotu uygulamalarından (Reklam ve afiş) etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki vardır. Aylık ortalama gelir ile kamu spotu uygulamalarından (Reklam ve afiş) etkilenme düzeyi %10 önem seviyesinde P= 0,079 düzeyinde arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. 8

9 Çalışma kapsamında belirlenen hipotezlerden H1,H2, H3, H4, H5, H6, H8, H10 ve H11 %5 ve %10 önem seviyesinde anlamlı bulunmamıştır. Bu nedenle söz konusu hipotezler reddedilmiştir. Bu nedenle, tüketicileri sosyo-demografik özellikleri ile kamu spotu uygulamalarından (TV) etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki belirlenememiştir. Çizelge 8.Sosyo- Demografik Özellikleri ile Kamu spotu uygulamalarının tüketim alışkanlıklarını etlikeme düzeyi Kamu Spotu TV Kamu Spotu Reklam/Afiş Değişkenler Significance Significance Value df Value df (2-sided) (2-sided) Cinsiyet 0, ,964 15, ,004* Yaş 3, ,907 9, ,295 Eğitim Durumu 16, ,415 30, ,016* Medeni Durum 7, ,951 18, ,295 Aile Üye Sayısı 11, ,503 6, ,887 Çalışma Alanı 11, ,934 24, ,209 Gelir 10, ,552 19, ,079** Toplam (N) *%5 anlam seviyesinde anlamlıdır. ** %10 anlam seviyesinde anlamlıdır. 4. SONUÇ Sosyal pazarlama çalışmalarından biri olan kamu spotunun, tüketicilerde tüketim davranışlarında ve eğilimlerinde etkili olması beklenmektedir. Günümüzde özellikle genç nüfusta fast-food gıda tüketimi artış göstermektedir. Gelecekteki nüfusun sağlıklı ve bilinçli tüketicilerden oluşması amacıyla, günümüz gençlerinin bilinçlendirilmesi için kamu spotu uygulamaları önem arz etmektedir. Bu nedenle söz konusu çalışma kapsamında genç nüfusun tüketim alışkanlıkları ve eğilimi ve bunlarda kamu spotu uygulamalarının etkisi incelenmiştir. Araştırma kapsamında görüşülen tüketicilerin yaş düzeyleri yaş arasında 3 kategoriye ayrılmıştır yaş arasındaki katılımcılar ise ankete katılanların %47,4 ünü oluşturan 83 kişi den oluşan en yüksek paya sahiptir yaş grubu katılımcı sayısı da 46 kişiden oluşup toplam katılımcıların %26,3 üdür. Eğitim durumları incelendiğinde, üniversite düzeyinde eğitime sahip olan %37,8 lik paya sahiptir. Katılımcıların %35,6 sı olan 62 kişinin eğitimi lise düzeyindedir. Yani yaklaşık %73,4 ü ailesinden sağladığı gelir ile geçinmektedir. Bu nedenle TL aylık ortalama gelire sahip olan katılımcıların oranı %40 ile 70 kişiyi ifade etmektedir. Çalışma sonucunda, katılımcıların sosyo-demografik özellikleri ile tüketim alışkanlıklarına, kamu spotu uygulamalarından televizyonun ve reklam ve afişlerin etkisi ayrı ayrı belirlenmiştir. Tüketicilerin eğitim durumu ile kamu spotu reklam ve afiş uygulamalarının tüketim alışkanlıklarını etkilemesi arasında P= 0,016 (%10)önem düzeyinde anlamlı bir ilişki olduğu kabul edilmiştir. Aylık ortalama gelir ile kamu spotu uygulamalarından (Reklam ve afiş) etkilenme düzeyi %10 önem seviyesinde P= 0,079 düzeyinde arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Tüketicilerin cinsiyeti ile kamu spotu reklam ve afiş uygulamalarından kaynaklanan tüketimdeki değişimleri arasında P=0,004 (%5) önem seviyesinde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Tüketicilerin demografik özellikleri ile kamu spotu uygulamalarından (TV) tüketim alışkanlıkları etkilenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki olmaması, TV de yayınlanan kamu spotu uygulamalarında sosyo-demografik özelliklere yönelik geliştirilmesi gerektiği sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Aksi takdirde yetersiz olması kamu spotlarının amacına ulaşmasını sağlayamayacaktır. 9

10 KAYNAKLAR AMA, American Marketing Association. (Erişim Tarihi: 31 Mart 2016). Akpınar, Analyzing the effects of consumers demographic characteristics on the preferences of fresh fruit and vegetables supply chains. African Journal of Agricultural Research Vol. 7(9), pp , 5 March, İlter, B., Bayraktaroğlu, G., Kar amacı gütmeyen sosyal içerikli pazarlama uygulamaları: sosyal pazarlama. Erciyes Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:28, Ocak-Haziran Ss: Lazer ve Kelly, Social Marketing: Perspectives and Viewpoints. Homewood: Richard D. Irwin. Tek, Ö. B. ve Özgül, E., Modern Pazarlama İlkeleri. Birleşik Matbaacılık, İzmir. Evans, W. D., How Social Marketing Works in Health Care, British Medical Journal 322, ss: Kotler, P., ve Zaltman, G., Social Marketing: an Approach to Planned Social Change. Journal of Marketing, July. Rangun, V.K., ve Karim, S., Teaching Note: Focusing the Concept of Social Marketing. Cambridge, MA: Harvard Business School. 10