KSÜ. Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(2) KSU. Journal of Science and Engineering 7(2)-2004

Transkript

1 KSÜ. Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(2) KSU. Journal of Science and Engineering 7(2)-04 Tarla Koşullarında Farklı Avcı:Av Yoğunluklarında Pamuk Bitkisi Üzerinde Amblyseius longispinosus (Evans) (Acarina: Phytoseiidae) un Tetranychus cinnabarinus (Boisd.) (Acarina: Tetranychidae) Üzerinde Etkisi * Tülin ÇOLKESEN ÖZSİSLİ 1, Erdal ŞEKEROĞLU 2 1 KSÜ Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Kahramanmaraş 2 ÇÜ Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Adana ÖZET: Amblyseius longispinosus (Evans) un pamuk bitkisi üzerinde Tetranychus cinnabarinus Boisd. a karşı etkinliği tarla koşullarında çalışılmıştır. Denemeler kafes içerisine alınan ve açıkta bırakılan parsellerde yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme desenine göre yapılan çalışmada kontrol ile birlikte dört uygulama düzenlenmiştir. Denemeler her uygulama için iki tekerrürlü olarak kurulmuştur. Her bir parsel 28 adet pamuk bitkisinden oluşturulmuştur ve kontrol dışındaki parsellerdeki her bitkiye avcı:av oranı 1:5, 1:15 ve 1:30 olacak şekilde salım yapılmıştır. Sayımlar yaprakların alt yüzeyinde 4-cm 2 lik alanda el merceği ile yapılmıştır. Her parselden tesadüfi olarak 25 adet yaprak örneklenmiştir. Tarla koşullarında A. longispinosus, T. cinnabarinus u yalnızca kafes denemelerinde 1:5 ve 1:15 avcı:av oranlarında baskı altında tutmuştur. Tarla denemelerinde 1:5, 1:15, 1:30 avcı:av oranlarında T. cinnabarinus populasyon yoğunluğu, A. longispinosus un ve tarlada bulunan diğer avcıların etkisi ile birlikte çok düşük düzeylerde kalmıştır. A. longispinosus populasyonu da avına bağlı olarak düşük yoğunluklar göstermiştir. Anahtar Kelimeler: Amblyseius longispinosus, Tetranychus cinnabarinus, tarla koşulları, avcı: av oranı, pamuk. The Effect of Amblyseius longispinosus (Evans) (Acarina: Phytoseiidae) on Tetranychus cinnabarinus Boisd. (Acarina: Tetranychidae) at Different Initial Prey and Predator Ratios on Cotton in the Field Conditions ABSTRACT: Effectiveness of Amblyseius longispinosus (Evans) to control Tetranychus cinnabarinus Boisd. was studied on cotton plant in the field conditions. The experiments were conducted cotton plants covered with cages and in open field conditions. Completely randomized block design with four treatments including the control was set up. Experiments were conducted with two replications per treatment. Each plot consisted of twenty eight plants, and with release rates of (predator:prey) 1:5, 1:15 and 1:30 per plant. Counts were made on 4-cm 2 area from the bottom side of each leaf by hand-lens. Twenty five leaves from each plot were sampled randomly. In the field conditions, A. longispinosus was only able to control T. cinnabarinus when cotton plants covered with cages at 1:5 and 1:15 predator:prey ratios. T. cinnabarinus population density was very low due to A. longispinosus and the other predators which occurred at 1:5, 1:15 and 1:30 predator:prey ratios in open field conditions. The populations of A. longispinosus showed low densities according to low prey population. Key Words: Amblyseius longispinosus, Tetranychus cinnabarinus, field conditions, predator: prey ratio, cotton. GİRİŞ Acarina takımı Tetranychidae familyasına bağlı akarlar birçok kültür bitkisinde zarara neden olmaktadır (Jeppson ve ark., 1975; El-Banhawy ve El- Bagoury, 1991). Phytoseiidae familyasından Amblyseius longispinosus (Evans), tetranychid akarlara özelleşmiş, (Schausberger ve Croft, 00) ve tetranychid akarlar üzerindeki etkinliği birçok ülkede laboratuvar, sera ve tarla koşullarında çalışılmış olan önemli bir avcı akardır (Mallik, 1975; Akimov ve Kolodochka, 1981; Şengonca ve Lababidi, 1987; Nakagava, 1991; Thongtab ve ark., 01). Tetranychid akar Tetranychus cinnabarinus Boisd., Türkiye de Doğu Akdeniz Bölgesi nde sera ve tarla koşullarında ana zararlılardan biridir (Kazak, 1991; Yiğit ve Erkılıç, 1992). Kullanılan pestisitlere dayanıklık geliştirmesi nedeni ile ülkemizde T. cinnabarinus a karşı phytoseiid akarların kullanıldığı biyolojik kontrol çalışmaları başlatılmıştır (Kılınçer ve ark., 1992; Şekeroğlu ve ark., 1997; Kazak ve ark., 1997). Bu çalışmalara A. longispinosus la ilgili araştırmalar da eklenmiştir (Kazak ve ark., 1992; Çölkesen ve ark., 1994; Çölkesen ve Şekeroğlu, 1998; Çölkesen ve Şekeroğlu, 00). * Çalışma Ç.Ü. Araştırma Fonu tarafından desteklenmiş ve Kasım 1996 tarihinde sonuçlandırılmış olan doktora tezinin bir bölümüdür.

2 KSÜ. Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(2) KSU. Journal of Science and Engineering 7(2)-04 Bu araştırma, pamuk bitkisi üzerinde oluşturulan farklı avcı:av oranlarında A. longispinosus un T. cinnabarinus populasyonunu baskı altına alabilme etkinliğini belirlemek için yapılmıştır. MATERYAL ve METOT Tarla koşullarında, A. longispinosus un T. cinnabarinus üzerindeki etkinliğini araştırmak amacı ile pamuk bitkisi (Gossypium. hirsutum var. Çukurova 1518) kullanılmıştır. Çalışmalar 1992 yılında, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Araştırma Parselinde, 1da lık pamuk alanında yürütülmüştür. A. longispinosus un T. cinnabarinus a karşı etkinliği tarlada kafes içerisine alınan ve alınmayan parsellerdeki bitkilerde incelenmiştir. Böylece tarladaki kafes içerisindeki kontrollü koşullarda ve doğal koşullardaki etkinlikleri karşılaştırılmıştır. Bu amaçla pamuk bitkilerinin içerisinde gelişmesini rahatlıkla sürdürebileceği büyüklükte olan ve dışarıdan olabilecek bulaşmaları önleyebilecek özellikte küçük gözenekli tül geçirilmiş, demir profil çerçeveli 150x150x0 cm boyutlarındaki kafesler kullanılmıştır. Deneme alanında her bir sırasında 14 adet pamuk bitkisi bulunan 2 sıralı, 16 parsel düzenlenmiştir. Bu parsellerden 8 i kafes içerisine alınmış, diğer parseller ise doğal koşullara bırakılmıştır. Pamuk bitkilerinin boyları ortalama 40 cm olduğunda salımlar yapılmadan bir hafta önce, kafes içerisindeki bitkiler, olası zararlı ve yararlı diğer türleri ortamdan soyutlamak amacı ile DDVP kullanılarak ilaçlanmıştır. İlaçlamadan iki gün sonra bitkiler tekrar kontrol edilerek kafes içerisinde kalan böcekler emgi şişesi yardımı ile toplanarak kafesler temizlenmiştir. Kafes içerisine alınmayan 8 parsele tarihinde ince uçlu bir fırça yardımı ile bitki başına 30 ar adet olmak üzere T. cinnabarinus un çiftleşmiş genç dişi bireyleri aktarılmıştır. Av salımı yapılmış olan 8 parselden ikisi avcı akar salımı yapılmadan kontrol olarak bırakılmıştır. Diğer 6 parsel ikişerli üç gruba ayrılmıştır. Bu üç gruba ise tarihinde av populasyonunun 1:5, 1:15 ve 1:30 oranında olmak üzere sırası ile 6 şar, 2 şer ve 1 er adet çiftleşmiş genç A. longispinosus dişi bireylerinin salımları yapılmıştır. Böylece kontrol ve her avcı:av oranı uygulamalarının her biri iki tekerrürlü olarak düzenlenmiştir. Salımların yapılmasından dört gün sonra sayımlara başlanmıştır. Bitkilerin alt, orta ve üst bölümlerinden tesadüfi olarak seçilen yaprakların alt yüzeyinde, her parsel için 25 adet 4-cm 2 lik alanda 10 büyütmeli el büyüteci ile A. longispinosus ve T. cinnabarinus un yumurta ile birlikte diğer dönemlerinin sayımları yapılmıştır. Üç-dört gün ara ile devam edilen sayımlar, 4 kez yapıldıktan sonra tarihinde ortamda artık A. longispinosus görülmediğinden bırakılmıştır. Kafes içerisine alınmayan parseller için yukarıda verilen salım işlemleri aynı tarihte olacak şekilde kafes kullanılan parsellerdeki bitkilere de uygulanmıştır. Ancak Temmuz ayı sonunda olumsuz hava koşullarının kullanılan kafeslere zarar vermesi nedeni ile kafeslerin kullanıldığı parsel denemeleri yeniden kurulmuştur. Bu nedenle kafesler içerisinde, tarihinde iki sıralı 28 adet pamuk bitkisi bulunan yeni parseller oluşturulmuş ve ortamdaki zararlı ve yararlı türleri soyutlamak için ilaçlama yapılmış, bitki boyları ölçülmüştür. Bitkilerin boylarının uzamış (ortalama olarak cm) olması nedeni ile deneme için yeterli populasyonu sağlamak amacı ile bitkilere salımı yapılan avcı ve av sayısı da artırılmıştır. Sekiz parselin her birine tarihinde bitki başına 90 adet olmak üzere çiftleşmiş T. cinnabarinus genç dişi bireylerinin salımı yapılmıştır. Parsellerden ikisi kontrol olarak bırakılmıştır. Daha sonra aynı gün diğer 6 parsel ise üç gruba ayrılmış, av populasyonun 1:5, 1:15 ve 1:30 oranında olmak üzere sırası ile 18 er, 6 şar ve 3 er adet A. longispinosus salımı yapılmıştır. Böylece kafes içerisine alınmadan yapılan çalışmadaki gibi kontrol ve avcı:av oranı uygulamalarının her biri iki tekerrürlü olarak düzenlenmiştir. Sayımlar kafes içerisine alınmayan parsellerde olduğu gibi yapılmıştır. A. longispinosus ve T. cinnabarinus bulaştırılmasından bir hafta sonra sayımlara başlanmış, 3-4 gün ara ile devam edilerek 9 kez sayım yapıldıktan sonra deneme tarihinde bırakılmıştır. Sayım yapılan günlere göre, avcı ve avın ortalama olarak yumurta, ergin öncesi ve erginleri ile toplam yoğunluk değerlerinin, kontrol ile birlikte her salım oranı için karşılaştırılmalarının istatistiksel olarak varyans analizleri yapılmıştır. Ortalamalar arasındaki fark Tukey testine göre (P=0.05) değerlendirilmiş ve tablo olarak düzenlenmiştir (Çölkesen, 1995). Deneme süresince kafese alınan bitkilerde düşük yoğunlukta Scolothrips sp. (Thysanoptera: Thripidae) populasyonuna rastlanmış, bu avcıya ilişkin elde edilen veriler ayrıca sunulmuştur. A. longispinosus Bonn Üniversitesinden (Bonn, Almanya) getirtilmiştir. Av ise bir yıldan daha fazla bir süredir Ç.Ü. Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü nde 16 saat aydınlatmalı, 25±1 o C sıcaklık ve % 60±10 orantılı nem koşullarında iklim odalarında üretilen populasyonlardan elde edilmiştir. Çalışmaların yapıldığı aylardaki iklim değerleri Adana Meteoroloji Bölge Müdürlüğünden elde edilmiştir. Ortalama sıcaklık ve orantılı nem değerleri sırası ile kafes kullanılmayan çalışma süresince 26.6 o C ve % 58.7; kafes kullanılan çalışma sırasında 27.9 o C ve % 67.1 olmuştur. BULGULAR ve TARTIŞMA Tarlada Kafes İçinde Kurulan Denemeler Kafes kullanılan pamuk parsellerinde oluşturulan 1:5, 1:15 ve 1:30 avcı:av oranlarında, A. longispinosus ve T. cinnabarinus un populasyon yoğunluğu Tablo 1 ve Şekil 1 de verilmiştir. Kontrol parsellerindeki pamuk bitkileri üzerindeki T. cinnabarinus populasyonu salımdan 18 gün sonra,

3 KSÜ. Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(2) KSU. Journal of Science and Engineering 7(2) tarihinde adet/4-cm 2 /yaprak ile en yüksek yoğunluğa ulaşmıştır. Kontrol parselindeki bitkilerde özellikle 28. günden sonra T. cinnabarinus un kendi yoğunluğu nedeni ile besleneceği yaprak bulamadığı için populasyon yoğunluğu azalmaya başlamıştır (Tablo 1 ve Şekil 1). Tablo 1. Kafes denemelerinde pamuk bitkileri üzerindeki 1:5, 1:15, 1:30 avcı:av oranlarında ve kontrolde Amblyseius longispinosus ve Tetranychus cinnabarinus un populasyon yoğunlukları (adet/ 4cm 2 /yaprak)* Salım sonrası sayım günleri 1:05 1:15 1:30 Kontrol 1992 yılı Toplam ortalama A. longispinosus (7. gün) 1.27 a 0.54 b 0.14 b (11.) 0.65 a 0.52 a 0.42 a (14.) 0.62 ab 0.98 a 0.46 b (18.) 0.90 a 1.66 a 1.30 a (21.) 1.07 a 1.82 a 1.82 a (25.) 1.14 b 2.16 a 1.92 a (28.) 0.92 b 1.76 a 1.50 ab (31.) 0.68 b 1.92 a 1.64 a (34.) 0.64 b 1.28 a 1.00 ab - Toplam ortalama T. cinnabarinus (7. gün) 1.83 b 5.98 a 4.46 ab 6.34 a (11.) 0.40 b 2.58 b 7.10 a 9.28 a (14.) 1.01 b 5.42 b a a (18.) 2.31 c 7.72 bc b a (21.) 1.36 b 2.64 b 10. b a (25.) 0.70 b 1.98 b 5.16 b a (28.) 1.05 b 0.94 b 1. b 15. a (31.) 1.36 b 0.78 b 0.54 b 9.86 a (34.) 0.73 ab 0.32 b 0.22 b 2.84 a *Ortalamalar soldan sağa doğru izlendiğinde aynı harfi içermiyorsa Tukey testine göre istatistiksel olarak önemlidir (P=0.05). Toplam ortalama T. cinnabarinus (adet/4cm 2 /yaprak) 30 T. cinnabarinus A. longispinosus Scolothrips sp :5 1: :30 10 Kontrol Toplam ortalama A. longispinosus ve Scolothrips sp. (adet/4cm 2 /yaprak) Salım parsellerinden 1:30 oranındaki av populasyon yoğunluğu 14. günde yapılan sayımlarda kontrol parseline benzer yoğunluk göstermiş, 21. günden sonra ise belirgin olarak azalmıştır (Tablo 1). A. longispinosus populasyonu 1:30 oranındaki parsellerde T. cinnabarinus populasyonunun artış göstermesinden hemen sonra yükselmeye başlamış ve daha sonra av populasyonunun çok azalmasına karşın yüksek yoğunluklarda kalmıştır. Ancak avcı populasyonu, 1:30 oranında av populasyonunun kontrol parseline benzer şekilde belirgin bir tepe noktası meydana gelmesinden sonra artmaya başlaması nedeni ile av üzerindeki etkinliği gecikmiştir (Şekil 1). Salım parsellerinden 1:15 de A. longispinosus populasyonu 14. günden sonra gittikçe yükselerek av populasyonunun yüksek yoğunluklara ulaşmasını engellemiş ve özellikle 21. günden sonra çok düşük düzeylerde kalmasına neden olmuştur (Tablo 1 ve Şekil 1). Avcı akar populasyonu nedeniyle 1:5 salım parselinde T. cinnabarinus populasyonu hiç gelişme gösterememiştir (Tablo 1 ve Şekil 1) Salım sonrası sayım günleri Şekil 1. Kafes kullanılan pamuk parsellerindeki 1:5, 1:15 ve 1:30 avcı:av oranlarında Amblyseius longispinosus ile Tetranychus cinnabarinus un ve kafeslerde karşılaşılan Scolothrips sp. nin populasyon yoğunluğu (ilk sayım tarihi ; T. cinnabarinus: adet/4-cm 2 /yaprak) Kontrolde çok az yoğunluklarda olan Scolothrips sp. varlığına rağmen T. cinnabarinus populasyonu gelişme göstermiştir. Diğer uygulama parsellerindeki A. longispinosus un T. cinnabarinus üzerindeki etkinliği ise Scolothrips sp. nin varlığından etkilenmemiştir (Şekil 1). Mallik (1975), açık alanda kafes kullanarak yapmış olduğu çalışmada patlıcan bitkisi üzerindeki 1:5, 1:10, 1:15, 1: ve 1:25 olan avcı:av oranlarındaki

4 KSÜ. Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(2) KSU. Journal of Science and Engineering 7(2)-04 Tetranychus ludeni Zacher populasyonunun sırası ile 1, 2, 3, 4 ve 5. haftada tepe noktası oluşturduğunu ve her salım oranında av azalmaya başladığında A. longispinosus populasyonunda da benzer şekilde artış görüldüğünü bildirmiştir. Açık alandaki kafes içerisinde farklı bir bitki ve av üzerinde yapıldığı bildirilen çalışmada olduğu gibi, bu çalışmada da A. longispinosus 1:5 ve 1:15 salım oranlarında T. cinnabarinus üzerinde başarılı olmuştur. olmadığını bildirmiştir. Lo (1986), çilek bitkilerine kitle salımı yapılan A. longispinosus un 4 hafta sonra T. kanzawai populasyonunda % 85 in üzerinde bir azalmaya neden olduğunu belirtmiştir. T. cinnabarinus A. longispinosus Diğer avcılar 1:5 Tarlada Açık Alanda Kurulan Denemeler Kafes kullanılmayan pamuk parsellerinde oluşturulan 1:5, 1:15 ve 1:30 avcı:av oranlarındaki A. longispinosus ve T. cinnabarinus un populasyon yoğunluğu Tablo 2 ve Şekil 2 de verilmiştir. A. longispinosus populasyon yoğunluğu 1:5, 1:15 ve 1:30 parselleri arasında istatistiksel bir fark bulunmamıştır. Avcı akar salımı yapılmış parsellerde ve kontrolde T. cinnabarinus populasyon yoğunluğu da istatistiksel olarak benzerlik göstermiştir (Tablo 2). Bütün avcı akar salımı yapılan parsellerde aynı populasyon düzeylerinde olan A. longispinosus 1:5 ve 1:15 de 11. güne, 1:30 da ise 15. güne kadar varlığını sürdürmüştür (Tablo 2 ve Şekil 2). Sayımlarda ortamda Chrysoperla carnea Stephens (Neuroptera Chrysopidae), Aeolothrips sp. (Thysanoptera: Aeolothripidae), Orius sp. (Hemiptera: Anthocoridae) ve Scymnus levaillanti (Mulsant) (Coleoptera: Coccinellidae) ve Nabidae gibi avcılarla da karşılaşılmıştır. Bu avcıların toplam populasyon yoğunlukları da Şekil 2 de verilmiştir. Toplam ortalama T. cinnabarinus (adet/4cm 2 /yaprak) 1:15 1:30 Toplam ortalama A. longispinosus ve diğer avcılar (adet/4cm 2 /yaprak Tablo 2. Tarla denemelerinde pamuk bitkileri üzerindeki 1:5, 1:15, 1:30 avcı:av oranlarında ve kontrolde Amblyseius longispinosus ve Tetranychus cinnabarinus un populasyon yoğunlukları (adet/ 4cm 2 /yaprak)* Salım sonrası 1:05 1:15 1:30 Kontrol sayım günleri 1992 yılı Toplam ortalama A. longispinosus ( 4. gün) 0.64 a 0.52 a 0.16 a ( 8. ) 0.24 a 0.14 a 0.02 a (11.) 0.04 a 0.04 a 0.04 a (15.) 0.00 a 0.00 a 0.02 a - Toplam ortalama T. cinnabarinus ( 4. gün) 1.42 a 2.74 a 2.02 a 2.90 a ( 8. ) 0.16 a 0.78 a 1.18 a 0.90 a (11.) 0.12 a 0.14 a 0.28 a 0.30 a (15.) 0.28 a 0.06 a 0.68 a 1.02 a *Ortalamalar soldan sağa doğru izlendiğinde aynı harfi içermiyorsa Tukey testine göre istatistiksel olarak önemlidir (P=0.05). Hsiao (1988), Chen (1986) e atfen Taiwan da çay bitkisi üretim alanlarında bulaşık olan Tetranychus kanzawai Kishida populasyonunu düzenlemek için 1:5, 1:10 ve 1: oranları olacak şekilde 4 farklı zamanda A. longispinosus salımı yapıldığını ve elde edilen sonuçlarda farklı salım oranları arasında önemli bir fark Kontrol Salım sonrası sayım günleri Şekil 2. Kafes kullanılmayan pamuk parsellerindeki 1:5, 1:15 ve 1:30 avcı:av oranlarında Amblyseius longispinosus ile Tetranychus cinnabarinus un ve ortamda karşılaşılan diğer avcıların populasyon yoğunluğu (ilk sayım tarihi ) Bildirilen çalışmalarda A. longispinosus un açık alanlarda doğal olarak bulunan farklı tetranychid akarlar üzerinde belirli oranlarının salındığı veya kitle salımlarının yapıldığı belirtilmiştir. Yapılan bu çalışmanın yukarıda bildirilen çalışmalardan bir farkı, T. cinnabarinus un bulaşık olmadığı ancak tetranychid akarlar üzerinde beslenebilen diğer birçok avcı türün

5 KSÜ. Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(2) KSU. Journal of Science and Engineering 7(2)-04 bulunduğu açık alanda belirli oranlarda av populasyonu oluşturulmaya çalışılarak A. longispinosus salımının yapılmasıdır. Avcı tür sayısı bakımından zengin olan bu alanda salımı yapılan T. cinnabarinus, kontrol parseli dahil bütün parsellerde düşük yoğunluklarda kalmıştır. Buna bağlı olarak A. longispinosus populasyonunun da oldukça düşük düzeylerde kalmış olması doğaldır. Chao ve Lo (1974), Taiwan da insektisit uygulanmayan tarla koşullarında, Tetranychus truncatus Ehara un değişik takımlardan 30 kadar doğal düşmanı arasında, A. longispinosus un Oligota oviformis Casey (Coleoptera: Staphylinidae) ve Arthrocnodax occidentalis Felt (Diptera: Cecidomyiidae) ile birlikte T. truncatus populasyonu üzerinde etkili olarak çalışabildiğini belirtmişlerdir. Bildirilen çalışma A. longispinosus un insektisit uygulanmayan fakat tetranychid akarların bulaşık olduğu ortamlarda birçok doğal düşman arasında da etkin olabildiğini göstermektedir. Çalışmalarında Hyun ve Lee (1985) ise fungusit ve insektisit uygulaması yapılan elma bahçelerinde, kontrol sistemlerine bağlı olarak populasyon yoğunluğu bir parselden diğerine ve yıldan yıla değişiklik gösteren A. longispinosus un Tetranychus urticae Koch nin en etkili doğal düşmanlarından biri olduğunu belirtmişlerdir. Diğer taraftan Thulasi ve ark. (1994), Hindistan ın Karnata bölgesinin birçok yöresinde pamuk üzerinde bulunan tek doğal düşmanın A. longispinosus olduğunu; ayrıca sentetik pyretroidlerin kullanılmadığı ve kullanıldığı yerlerde av yoğunluğu gibi avcı yoğunluğunun yüksek yada düşük olduğunu bildirmişlerdir. Bildirilen bu iki çalışma ise kimyasal savaşım uygulanan ve doğal düşmanların yoğun olmadığı alanlarda da A. longispinosus un av populasyonuna göre değişen yoğunluklarda bulunabildiğini göstermektedir. A. longispinosus un populasyon yoğunluğunu etkileyebilen değişik faktörlerin bazıları yukarıda bildirilen çalışmalarda belirtilmiştir. Ayrıca tarlada yapılan bu gibi çalışmalarda dikkate alınması gereken diğer önemli bir faktör ise sıcaklık ve orantılı nem düzeyindeki değişimler olabilir. Bu çalışma sırasında bölgedeki orantılı nem tarihinde oldukça düşerek % 37.0 olmuştur. A. longispinosus yumurtalarının açılma oranı yüksek sıcaklık ve düşük orantılı nemde azalma göstermektedir. Orantılı nemin % 70 olduğu koşullarda, o C arasında değişen sıcaklıklarda A. longispinosus yumurtaları açılmamaktadır (Çölkesen, 1995). SONUÇ Bu çalışmada tarlada kafesler içerisine alınan parsellerde pamuk bitkisi üzerinde A. longispinosus T. cinnabarinus u 1:5 ve 1:15 oranlarında baskı altında tutmuştur. Kafes ile örtülü olmayan 1:5, 1:15, 1:30 oranlarındaki parsellerde T. cinnabarinus populasyon yoğunluğu A. longispinosus ve ortamda bulunan diğer avcıların etkisi ile birlikte çok düşük olmuştur. A. longispinosus populasyonu da avına bağlı olarak düşük yoğunluklarda kalmıştır. KAYNAKLAR Akimov I.A., Kolodochka, L.A recd Amblyseius longispinosus (Evans) (Parasitiformes - Phytoseiidae) a Potential Predatory Mite for Use in Biological Control. Vestn., Zool. 5: Chao, S.R.S., Lo, P.K.C Biological Studies of the Spider Mites, Tetranychus truncatus and Its Natural Enemies. J. Taiwan Agric. Res., 23(2): Çölkesen, T., Zaman K., Şekeroğlu, E Avcı Akarlardan Amblyseius bibens Blommers ve A. longispinosus (Evans) (Acarina: Phytoseiidae) un Karşılaştırmalı Biyolojisi. XII. Ulusal Biyoloji Kongresi (6-8 Temmuz), Edirne, Çölkesen, T Değişik Sıcaklık ve Orantılı Nem Ortamlarında Avcı Akar Amblyseius longispinosus (Evans) (Acarina: Phytoseiidae) un Biyolojisi, Beslenme Özellikleri, Yaşam Çizelgeleri, Sera ve Tarla Koşullarında Etkinlikleri. Ç.Ü. Fen Bil. Ens., Bitki Koruma Anabilim Dalı, Adana, Doktora Tezi, 175s. Çölkesen, T., Şekeroğlu, E Functional Response of the Predatory Mite Amblyseius longispinosus (Acarina: Phytoseiidae) on Carmine Spider Mite, Tetranycus cinnabarinus (Acarina: Tetranychidae). VI th European Congress of Entomology, (August 23-29) Czech Republic. Çölkesen, T., Şekeroğlu, E. 00. The effect of Amblyseius longispinosus (Evans) (Acarina: Phytoseiidae) on Tetranychus cinnabarinus Boisd. (Acarina: Tetranychidae) on Different Cucumber Cultivars. Bull. IOBC/WPRS, 23(1): El-Banhawy E.M., El-Bagoury, E Biological Studies of Predacious Mite Tphlodromus pelargonicus a Predator of The Two Spotted Spider Mite Tetranychus urticae on Cucumber Plants (Acari: Phytoseiidae, Tetranychidae). Entomophaga, 36(4): Hsiao, S.N Studies on the Biological Control of Tea Pests in Taiwan. Recent Development in Tea Production, Hyun, J.S., Lee, S.W Studies on the Population Dynamics of Apple Mites in Apple Orchards. Agric. Rese. of Seoul Nat l Univ., 10(1) : Jeppson, L.R., Keeifer, H.H., Baker, E.W Mites Injurious to Economic Plants. University of California 614 pp. Berkeley, California U.S.A. Kazak, C Değişik Sıcaklık ve Bağıl Nem Düzeylerinde Günlük Sınırlı ve Optimum Besin Düzeylerinin Phytoseiulus persimilis Athias-Henriot Üzerindeki Etkileri. Ç.Ü. Fen Bil. Ens., Bitki Koruma Anabilim Dalı, Adana, Yüksek Lisans Tezi, 60 s. Kazak, C., Çölkesen, T., Şekeroğlu, E Bromoproplate Uygulanmış Serada Domates

6 KSÜ. Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(2) KSU. Journal of Science and Engineering 7(2)-04 (Lycoperscan lycopersicum (L.)) Karst ex Farw Üzerinde Tetranycus cinnabarinus Boisd. (Acarina: Tetranychidae) a Karşı Avcı Akar Phytoseiulus persimilis A.H. Amblyseius longispinosus (Evans) (Acarina: Phytoseiidae) Etkinliği ve Bemisia tabaci Genn. (Homoptera: Aleyrodidae) nin Populasyon Gelişimi. Uluslararası Entegre Zirai Mücadele Simpozyumu (15-17 Ekim), İzmir, Kazak C., Çölkesen, T., Karut, K., Şekeroğlu, E Biological Control of Tetranycus cinnabarinus by Phytoseiulus persimilis on Greenhouse Cucumbers. Bull. IOBC/WPRS, (4): Kılınçer, N., Çobanoğlu S., Has, A Avcı akar Phytoseiulus persimilis Athias-Henriot (Acarina: Phytoseiidae) in Sera Koşullarında Çeşitli Bitkilerde Biyolojik Mücadele Olanakları Üzerinde Araştırmalar. Türkiye II. Entomoloji Kongresi, (28-31 Ocak), Adana., Lo, P.K.C Present Status of Biological Control of Mites Pests in Taiwan. Plant Prot. Bull., (Taiwan, R.O.C.), 28: Mallik, B Biology of Amblyseius longispinosus (Evans) (Acarina: Phytoseiidae) and Tetranychus ludeni Zacher (Acarina: Tetranychidae) and Interaction Between Them. Mysore J. Agr. Sci., 9(3) : Nakagava, T Effect of Temperature and Humidity on the Ability of Amblyseius longispinosus (Evans) to Regulate the Population of the Kanzawa Spider Mite, Tetranychus kanzawai Kishida. Proc. Assoc. Pl. Prot. Kyushu, 37:1-3. Schausberger, P., Croft, B.A. 00. Nutritional Benefits of Intraguild Predation and Cannibalizm Among Generalist and Specialist Phytoseiid Mites. Ecological Entomology, 25: Şekeroğlu, E., Çölkesen, T., Karut, K., Kazak, C Biological Control of Tetranycus cinnabarinus by Phytoseiulus persimilis Under Small Grover High Tunnel Plastic Greenhouse Conditions (Poster: abstract). Bull. IOBC/WPRS, (4): 296. Şengonca, Ç., Lababidi, M.S Laboratuar Koşullarında Çeşitli Avcı Akarların Pamuk Kırmızı Örümceği Tetranycus cinnabarinus Boisd. (Acarina: Tetranychidae) a Karşı Etkinliği Üzerinde Araştırma. Türkiye I. Entomoloji Kongresi, (13-16 Ekim), İzmir, Thongtab, T., Chandrapatya, A., Baker, G.T. 01. Biology and Efficacy of predatory Mite, Amblyseius longispinosus (Evans) (Acari, Phytoseiidae) as a Biological Control Agent of Eotetranychus cendanai Rimando (Acari, Tetranychidae). J. Appl. Ent., 125: Thulasi-Ram-K., Patil, B.V., Bheemanna, M Survey of the Spider Mite Species and Their Natural Enemies on Cotton in Tungabhadra Project Area. Karnata J. of Agric. Sci., 7 (2): Yiğit, A., Erkılıç, L Studies on Chemical Control of Tetranycus cinnabarinus Boisd. (Acarina: Tetranychidae), a Pest of Strawberry in the East Mediterranean Region of Turkey. Crop Prot., 11: