GEBELĠKTE BESĠN DESTEKLERĠ FETÜSE OLUMLU VE OLUMSUZ ETKĠLERĠ. Doç. Dr. Hülya DEDE

Transkript

1 GEBELĠKTE BESĠN DESTEKLERĠ FETÜSE OLUMLU VE OLUMSUZ ETKĠLERĠ Doç. Dr. Hülya DEDE Zekai Tahir Burak Kadın Hastalıkları E.A.H. Ankara 2014

2

3 YÖNERGELER IOM Institude of Medicine 1990 Pregnancy Report HHS Health of Human Services 2005 Dietary Guidelines USDA United States Department of Agriculture 2005 IOM 2006 Publication Dietary Reference Intakes: The Essential Guide to Nutrient Requirements RDAs The Recommended Dietary Allowances

4 DESTEK?? Kime verelim? Ne verelim? Ne kadar verelim? Ne zaman verelim?

5 SAĞLIKLI GEBELĠK ĠÇĠN ANAHTAR NOKTALAR Gebe kalınan kilo Gebelikte alınan kilo Medikal Hikaye (Chron s, Diabet ) Obstetrik Hikaye (NTD öyküsü) Uygun Fiziksel Aktivite Yeme alıģkanlıkları Allerji, kötü alıģkanlıklar Uygun Vitamin ve Mineral Desteği J Am Diet Assos 2008

6 MAKRO GIDA DESTEĞĠ GeliĢmiĢ, kaynakları zengin ülkelerde diyete eklenen destek gıda ve vitaminlerin bebeğin kilosuna belirgin etkisi gösterilememiģtir. Buna karģın geri kalmıģ veya kaynakları kısıtlı ülkelerde yaģayanlar için diyete eklenen makronütrient ve mikronütrient lerin her ikisinin de gebelik ve erken çocukluk döneminde geliģime katkısı olduğu, ancak bu iliģkinin karmaģık olduğu söyleniyor. JAMA 2012 Lancet 2013

7 SORGULA - DÜZENLE 24 saatlik beslenme çizelgesi Öğün sayısı, içeriği, güvenilirlik Kalori miktarı ve dengesi Sigara, gazlı içecek, alkol, ilaç kullanımı Vitamin, mineral, bitkisel destek

8 DĠYETTE ÖNERĠLEN kcal/gün KH 175gr/gün, Protein 1.1gr/kg/gün, Yağ??? Enerjinin %25 den azı proteinden gelecek Trans yağ asiti istenmiyor Poliunsatüre YA ağırlıklı Fetal büyüme gelişme, nörolojik gelişim, KVS problemleri erken doğum, düşük doğum ağırlığı,

9 KĠLO VKI Gebelikte alınan kilo <18.5 kg/m2 (zayıf) 12.5 to 18.0 kg 18.5 to 24.9 kg/m2 (normal ) 11.5 to 16.0 kg 25.0 to 29.9 kg/m2 (kilolu) 7.0 to 11.5 kg 30.0 kg/m2 (obese) 5 to 9.0 kg

10 ENERJĠ / PROTEĠN DENGESĠ EN ÖNEMLĠ BESĠN DESTEĞĠ 11 çalıģma, 5385 gebe 1.grup enerji/protein desteği 2.grup destek yok 1.grupda doğum ağırlıkları biraz fazla (41gr), SGA ve ölü doğum belirgin az. Cochrane Database Syst Rev 2012 Gambia da yağmur mevsimi destek doğum ağırlığını belirgin (200gr) artırmıģ. Kuru mevsimde verilen destek ise bir fark yaratmamıģ. Am J Clin Nutr 1987

11 MĠKRO GIDA DESTEĞĠ Yeterli besin tüketemeyenler Çoğul gebeler Ağır sigara içiciler Adölesan gebeler Komplete vejeteryanlar Ġlaç ve madde bağımlıları Laktaz eksikliği olanlar CDC ve IOM MULTĠVĠTAMĠN DESTEĞĠ ÖNERĠYOR

12

13 CDC ve IOM ÖNERĠSĠ Sadece diyetle yeterli alınamadığı için günlük alınması önerilen vitamin/mineraller ve minimum miktarları; Demir 30mg Kalsiyum 250mg (en az) Folat 0.6mg (en az) Vit A, B kompleks, C, D, E, Zn Ġyi beslenen anne adaylarının günlük vitamin almasına gerek olmayabilir, ancak beslenme takibinin dikkatli ve düzenli yapılamayacağı gözönüne alınarak ihtiyatlı olmak adına onlarada günlük vitamin desteği verilmesi önerilir.

14 Cochrane Database Syst Rev 2012 JAMA 2013 Geri kalmıģ ve geliģmekte olan ülkelerde yapılmıģ 21 Randomize çalıģma Multivitamin desteği alanlarda SGA oranı Fe+Folat alanlara kıyasla anlamlı olarak daha düģük Tek baģına multivitamin, demir eksikliği anemisini düzeltmede Fe+Folat kadar etkili değil Anemisi hafif veya olmayanlara verilen multivitamin desteği ise gebelik sonuçları üzerine anlamlı bir farklılık oluģturmamıģ

15 DEMĠR (Fe) Gebelikte ve laktasyonda 1000 mgr Fe kaybımız var Fe tüketimi 15 mg/gün 30 mg/gün arasında artar Rutin prenatal formüllü vitamin preperatları bu dozu içerir ve anemisi olmayan gebeler için yeterlidir Anemik gebelere 30 mg/gün-120 mg/gün arasında anemi düzelene kadar Fe desteği verilmelidir

16 BMJ 2013 Review 48 randomize çalışma (17.793) 44 cohort çalışma ( ) Anemik gebe Fe(+), Fe(-) Hb 4.59 g/l fazla Preterm doğum oranlarında fark yok 1g/L 14gr

17

18 KALSĠYUM Fetüs 30 gr Ca ihtiyacı var yaş arası 1300 mg/gün yaş arası 1000 mg/gün gebelikte ve laktasyonda Normalde desteğe ihtiyaç yok. Erken doğum ve DDA na etkisi yok Riskli grupta Gebelik HT a etkisi Cochrane Database Syst Rev, 2011

19 VĠTAMĠN D Gebelikte rutin incelemeye gerek yok Riskli durumlarda 25-OH-D bakılmalı 20 ng/ml (32 ng/ml) tedavi ver Günlük ihtiyaç 600 IU Günde IU VitD güvenle verilebilir NICE 2012, ACOG 2011

20 FOLĠK ASĠT USPSTF, NTD riskini azaltmak için konseptiondan 1 ay önce başlamak üzere gebeliğin ilk 2-3 ayı boyunca mg/gün folik asit alınması önerilir. Ann Intern Med 2009 RDA s, fetal ve plasental ihtiyacı karşılamak üzere 0.6 mg/gün folik asit alınmalıdır. Am J Clin Nutr, 2013 Doz mg/gün arasında olabilir.

21 ÇĠNKO Prenatal destek gebelikteki günlük alımdan daha yararlı Erken doğum önleme ve doğum ağırlığına etkisi belirsiz Cochrane database Syst Rev, 2012 Riskli grup tedavi edilmeli (İnflamatuar barsak hast., acrodermatitis enterohepatica)

22 BALIK YAĞI Proteinden zengin yağdan fakir iyi bir gıda Balıkta bulunan yağ, uzun zincirli poliunsature yağ asiti = Omega-3= DHA+EPA Beyin, retina gelişimi, visuel ve kognitif fonksiyonların gelişiminde etkin Haftada 2-3 porsiyon civa içermeyen balık tüketilmesi öneriliyor mg/gün gerekli olan doz 12 g/gün kapsüller var

23 BALIK YAĞI Erken doğum, DDA, Preeklampsiyi önlediği iddia ediliyordu Cochrane Database Syst Rev 2005 Bunu destekleyecek yeterli kanıt yok Omega-3 desteği rutin önerilmiyor.

24 HERġEYĠN FAZLASI ZARAR!!!

25 TOKSĠK DOZLAR Vit D 100 mcg (4000 IU) Hiperkalsemi Vit A IU (3000 mcg) Teratojenik İyod 250 mcg/gün Fetal Guatr Demir 60 mg/kg Organ Yetmezliği Selenyum 60 mcg/gün Organ Yetmezliği

26 Vejeteryanlar: Fe, Vit B, Vit D, Zn, Ca, Omega-3, esansiyel a.a desteği Allerjik bünyeliler: Diyet değiştirme önerilmiyor Glutensiz Diyet: Vit B, Niasin, Fe, Folat desteği Kafein: Sınır mg/gün. Fazla alımı abort, DDA, SGA için suçlanıyor.

27 Tatlandırıcı: Gebeler 50 mg/kg/gün den fazla Aspartam almamalı. Diyet kolada 131 mgr var AMA gebelikte güvenli ancak fetüsde atılımı yavaş kaçınmakta fayda var deniyor Flor: Gebelerde flor desteği önerilmiyor. Herbal ürünlerinin gebelikte kullanımı önerilmiyor

28 SONUÇ Gebelik öncesi düzenli, dengeli beslenme ve sağlıklı başlangıç Gebeliğin oluşturduğu fizyolojik değişiklikleri dengelemek amaçlı destek

29 Vit A 4000 IU 20 mg Vit B1 1.6 mg 15 mg Vit B2 1.8 MG 10 mg Vit B6 2.6 mg 5 mg Vit B12 10 mcg 4 mcg Vit C 100 mg 500 mg Vit D3 500 IU 500 IU 400 IU 1.2 mg Vit E 15 IU 15 IU Biotin 200 mg 0.2 g Folat 0.8 mg 0.8 mg 235 mcg mg 5 mg Nikotinamid 19 mg 100 mg Kalsiyum 125 mg 20 mg 1500 mg 666 mg Fe 60 mg 40 mg Mg 100 P 125 Cu 1 Mn 1 Zn 7.5 Ca-pentoant 10

30 TEġEKKÜRLER