MAGNİTÜD-SIKLIK İLİŞKİSİ PARAMETRELERİNİN ROBUST TAHMİNİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MAGNİTÜD-SIKLIK İLİŞKİSİ PARAMETRELERİNİN ROBUST TAHMİNİ"

Transkript

1 . Türkiye Deprem Mühedisliği ve Sismoloji Koferası -4 Ekim 0 ODTÜ ANKARA MAGNİTÜD-SIKLIK İLİŞKİSİ PARAMETRELERİNİN ROBUST TAHMİNİ Ayşe D. AKKAYA ve M. Semih YÜCEMEN Profesör, İstatistik Bölümü, ODTÜ, Akara, Türkiye Profesör, İşaat Mühedisliği ve Deprem Çalışmaları Bölümleri, ODTÜ, Akara, Türkiye akkay@metu.edu.tr ÖZET: Bu çalışmada Richter i doğrusal deprem magitüdü-sıklık ilişkisi icelemiş ve bu ilişkideki a ve b parametreleri ormal dağılıma sahip olmaya hata terimleri içi uyarlamış e çok olabilirlik tahmi yötemiyle elde edilmiştir. Tüm Kuzey Aadolu fay hattı içi magitüd-sıklık ilişkisideki a ve b parametrelerii e küçük kareler ve uyarlamış e çok olabilirlik tahmicileri hesaplamış ve bu tahmicileri etkilik ve robustlık özellikleri karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma soucuda uyarlamış e çok olabilirlik tahmicisii e küçük kareler tahmiciside çok daha etki ve robust olduğu gösterilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Uyarlamış e çok olabilirlik, deprem magitüdü-sıklık ilişkisi, sismik tehlike, Kuzey Aadolu fay hattı. GİRİŞ Olasılıksal sismik tehlike aalizide (OSTA) depremleri magitüd açısıda gösterdikleri rassallık doğruda doğruya bir olasılık dağılımı ile taımlaır. Bu olasılık dağılımı, deprem magitüdleri ile buları oluş sıklıkları arasıdaki ilişkiyi göstere bağıtılarda çıkartılır. E yaygı kullaıla ilişki Richter (958) tarafıda öerile aşağıdaki doğrusal magitüd-sıklık ilişkisidir: ( ) a bm log 0 N m = () burada, N(m) = birim zama içide magitüd değeri m ye eşit ya da m de büyük ortalama deprem sayısı; a ve b = ilgili bölge içi saptaa katsayılar; m = Richter magitüdü ve log 0 = 0 tabaıa göre logaritmadır. Eğer α = a(l 0) ve β = b(l 0) olarak taımlaırsa, Deklem şu şekilde yazılabilir. ( ) e α βm N m = () Deklem de α, bir bölgede olabilecek depremleri toplam sayısıa ilişki bilgiyi yasıtmaktadır. α değeri, geellikle göz öüde tutula bölgei büyüklüğü ve icelee zama süresi ile doğruda doğruya ilgilidir. Bua karşılık β değeri daha çok bölgei tektoik yapısı ile ilişkilidir ve büyük magitüdlü depremleri küçüklere ola göreceli oraıı gösterir. Bu bakımda, β değeri bölgei tektoik açıda sismik etkiliğii bir göstergesi olarak kabul edilir. β ı değeri sismik bölgeler arasıda farklılık göstermektedir. Sismik tehlikei tahmiide yaygı bir biçimde kullaıla Richter i doğrusal deprem magitüdü-sıklık ilişkisii (Deklem ) parametreleri, a ve b i doğru tahmii, sismik tehlike değerlerii geçerliliği bakımıda çok öemlidir. Bu parametreleri tahmii içi değişik istatistiksel yötemler kullaılmaktadır. E küçük kareler (EKK) ve e çok olabilirlik (EÇO) istatistiksel tahmi yötemleri e fazla tercih edilelerdir. Acak bu tahmi yötemleri kullaılırke sağlaması gereke varsayımları geçerliliği adire kotrol

2 . Türkiye Deprem Mühedisliği ve Sismoloji Koferası -4 Ekim 0 ODTÜ ANKARA edilmekte ve bu durum yalış souçlara yol açabilmektedir. Öreği EKK ile elde edile tahmicileri ormal olmaya dağılımlar içi etki ve robust olmadıkları belirlemiştir (Akkaya ve Tiku, 008). EÇO yötemide ise elde edile deklemleri çözümü içerdikleri doğrusal olmaya foksiyolar edeiyle, iteratif çözüm yapılsa bile, çok zordur. Ayrıca iteratif çözümler sırasıda bir çok problemle karşılaşmak mümküdür. Bu bildiride, Richter i doğrusal deprem magitüdü-sıklık ilişkisideki a ve b parametrelerii ormal olmaya hata terimleri içi uyarlamış e çok olabilirlik (UEÇO) tahmi yötemiyle elde edilmesi içi gerekli deklemler çıkartılmış, EKK ve UEÇO tahmicilerii etkilik özellikleri karşılaştırılmıştır. UEÇO tahmicilerii robust olma özelliği ise sayfa kısıtlaması edeiyle bu bildiride ele alımamıştır. Bu özellik ayrıtılı bir biçimde Tiku ve Akkaya (004) da açıklamaktadır. Yötemi uygulamasıı göstermek amacı ile de tüm Kuzey Aadolu fay hattı içi deprem magitüdü-sıklık ilişkisideki a ve b parametrelerii UEÇO tahmicileri hesaplamıştır.. DEPREM MAGNİTÜDÜ-SIKLIK İLİŞKİSİNDEKİ PARAMETRELERİN TAHMİNİ.. Magitüd-Sıklık Modeli Richter i ilişkisi (Deklem ()) doğrusal bir regresyo modelidir: y i = a + bm i + e i, i (3) burada y = log 0 N ve e rassal hata terimi olup ormal, N(0, σ ), dağılıma sahip olduğu varsayılır. Deklem (3) de verile modeli parametrelerii tahmi etmek içi geellikle EKK ve EÇO yötemleri kullaılmaktadır. Geçmiş deprem verileri hata terimleri dağılımıı ormal olduğu varsayımıı sağlarsa EKK ve EÇO yötemleri ile elde edile a ve b parametrelerii tahmicileri birbirie eşittir. Acak bir çok uygulamada hata terimleri dağılımıı ormal olmadığı gözlemiştir (Spjotvoll ve Aastveit (980)). Bu durumda EKK tahmicilerii etki ve robust olmadığı bilimektedir (Islam ve Tiku (004); Akkaya ve Tiku (008)). Diğer yada EÇO tahmicilerii bulmak içi kullaıla EÇO deklemlerii çözümü iteratif çözümler kullaılsa bile sıklıkla içerdikleri doğrusal olmaya foksiyolar edeiyle i) yavaş yakısama, (ii) yalış değerlere yakısama ve (iii) hiç bir değere yakısamama (Puthepura ve Siha (986)) gibi edelerle çok zor baze de imkasız olmaktadır. İteratif çözümler kullaılarak deklemler çözülebilse bile çok yoğu simülasyolar kullaılmada EÇO tahmicilerii istatistiksel özelliklerii bulmak, özellikle küçük öreklemler içi, çok zor olmaktadır...uyarlamış E Çok Olabilirlik Yötemi Tiku (967) tarafıda öerile ve Tiku ve Suresh (99) tarafıda geliştirile uyarlamış e çok olabilirlik tahmi yötemi bu tür problemlere çözüm getirmekte ve bu parametreleri robust bir biçimde tahmiie olaak sağlamaktadır. Uyarlamış e çok olabilirlik tahmi yötemi üç basamakta özetleebilir: e çok olabilirlik deklemleri sıralı istatistikler ciside yazılır, (ii) doğrusal olmaya foksiyolar doğrusal foksiyolara yaklaştırılır ve (iii) elde edile deklemler çözülür. Bu çözümlerde elde edile tahmicilere UEÇO tahmicileri deir. Uyarlamış e çok olabilirlik tahmicileri gözlemleri foksiyolarıdır ve kolaylıkla hesaplaabilir. Bu tahmiciler e küçük kareler tahmicileride (özellikle öreklem büyük olduğuda) çok daha etki, asimptotik olarak tam etkiliğe (yasız ve e küçük varyaslı) sahip ve robusttır. Bu bildiride, Richter i doğrusal magitüd-sıklık ilişkisideki a ve b parametrelerii tahmicilerii beta dağılımıa sahip hata terimleri içi UEÇO tahmi yötemiyle elde edilmesi içi gerekli deklemler çıkartılmıştır. Burada beta dağılımıı seçilme edei uygulama da tüm Kuzey Aadolu fay hattı (Şekil ) içi deprem magitüdü-sıklık ilişkisideki hata terimlerii bu dağılıma sahip olmasıdır.

3 . Türkiye Deprem Mühedisliği ve Sismoloji Koferası -4 Ekim 0 ODTÜ ANKARA.3. Beta Dağılımı Deklem (3) deki hata terimlerii, e i, Deklem (4) de verile beta (u,v) dağılımıa sahip bezer ve bağımsız rassal değişkeler olduğuu varsayalım, u v f(e) = (e / σ) ( (e / σ)), 0 < e < ; β(u, v) (4) burada β (u, v) beta foksiyou, σ ise hata terimii ölçek parametresidir. Hata terimlerii beklee değeri ve varyası ise sırasıyla, aşağıdaki gibidir: u uv E (e) = σ ve V(e) = σ. (5) u + v (u + v) (u + v + ) Deklem (4) değişik u ve v parametreleri içi hem simetrik hem de çarpık (skewed) dağılımları temsil eder. Öreği u ve v i küçük değerleri içi (u v), Deklem (4) kısa-kuyruklu simetrik bir dağılım olur. Deklem (6) da verile olabilirlik foksiyou u v L z i i = i σ = i i σ σ i ( z ), z e / (y a bm ) / ( i ), (6) kullaılarak aşağıdaki olabilirlik deklemleri elde edilir: l L (u ) (v ) = zi + ( zi ) = 0, a σ σ l L (u ) (v ) = mizi + mi ( z) = 0 ad b σ σ l L (u ) (v ) = zizi + ( zi ) zi = 0. σ σ σ σ (7) (8) (9) Olabilirlik foksiyoları, g (z i )= zi ve g (z i )= ( z i ) gibi doğrusal olmaya foksiyolar içerdiğide Deklem (7)-(9) ile verile eşitlikleri kesi ve açık çözümü yoktur. Dolayısıyla EÇO tahmicilerii bulmak mümkü olmamaktadır. UEÇO Tahmicileri: UEÇO tahmicilerii bulmak içi öce olabilirlik deklemlerideki (Deklem (7)-(9)), z i,, aşağıdaki sıralı istatistikler, z, ciside yazılır. z () z()... z(); z = (y a bm ) / σ ( i ) (0) Daha sora g (z ) ve g (z ) aşağıdaki doğrusal foksiyolar ile değiştirilir: g (z ) = z αi βi z ve g (z ) = ( z ) α i + βiz () 3

4 . Türkiye Deprem Mühedisliği ve Sismoloji Koferası -4 Ekim 0 ODTÜ ANKARA Deklem () de verile eşitlikleri iki tarafı arasıdaki farklar öreklem sayısı arttıkça sıfıra yakısar. α, β, α ad β Taylor serisii i. populasyo kuatili, t, etrafıdaki açılımıda elde edilir: i i i i α = t, β = t ve α = ( t ) β t, β = ( t ). () i i t i değerleri Deklem (3) ü çözümüde buluabilir: i i i t (i ) β(u, v) u v (z) ( z) dz 0 i =, + i. (3) Üçücü ve so basamakta ise Deklem (), Deklem (7)-(9) a yerleştirilir. Bu deklemleri çözümü soucuda aşağıda verile UEÇO tahmicileri elde edilir: = y[.] bˆm [ ] ( / ν) σˆ, bˆ = K Dσˆ ve ˆ σ = { B + (B + 4C)}/ { ( ) }, â. K = νi (m[ i] m[.])y[ i] / νi (m[ i] m[.]), D = δi (m[ i] m[.]) / νi (m[ i] m[.]), B = δi { y[ i] y[.] K(m[ i] m[.])} ve C = νi { y[ i] y[.] K(m[ i] m[.])} ; ν i = ( u ) βi + (v ) βi ve δi = (u ) αi (v ) α i. (4) Hesaplamalar: İlk olarak a ve b parametrelerii EKK tahmicileri, verile hata terimleri tahmi edilir. a i ve b i kullaılarak Deklem (5) de ei = yi ai bimi ( i ). (5) Daha sora hata terimleri küçükte büyüğe doğru sıraya dizilir ve (y i, u i ) çiftii e i küçükte büyüğe sıraladığıda ei i i. sıralı değerie karşılık gele değerleri, ( y [ i ], u [ i ]), buluur. Bu değerler kullaılarak UEÇO tahmicileri, â i ve bˆ i, hesaplaır. Deklem (5) de a i ve b i yerie hesaplaa UEÇO tahmicileri kullaılarak yei hata terimleri tahmi edilir ve yei ( y[ i ], u[ i]) çifti buluur. Revize edile UEÇO tahmicileri yeide hesaplaır. Bu işlem bir kez daha tekrarlaır. Böylece UEÇO tahmicileri EKK tahmicilerii kullaıldığı ilk basamak hariç iki iterasyola tahmi edilir. Bu işlem tahmicileri yeterice istikrarlı hale getirebilmek içi yapılır. Buu edei UEÇO tahmicileri hesaplaırke sadece ei leri göreceli büyüklüklerii gerekli olmasıdır (Islam ve Tiku, 004; Akkaya ve Tiku, 008). 4

5 . Türkiye Deprem Mühedisliği ve Sismoloji Koferası -4 Ekim 0 ODTÜ ANKARA EKK Tahmicileri: E küçük kareler tahmicileri aşağıdaki gibidir: u = σ a y bx, b = ( xi x)yi / (xi x) ve σ = s e /( uv /{(u + v) (u + v + )} ); u + v / se = { (yi y b(xi x)) /( )}, y = y / x = x /. (6) i, 5 i Deklem (6) da verile a ve σ parametrelerii EKK tahmicileri içi yalılık düzeltmesi yapılmıştır. Bu parametreleri UEÇO tahmicileri içi bu tür bir düzeltmeye gerek yoktur, çükü olar kedi kedilerie yalılık düzeltebilme özelliğie sahiptir. EKK Tahmicilerii Göreceli Etkilikleri (GE): EKK tahmicileri buluurke herhagi bir dağılım varsayımı yapılmamakta ve bu durum etkilik kaybıa ede olmaktadır. EKK tahmicilerii göreceli etkiliklerii GE=00(UEÇO tahmicisi varyası)/(ekk tahmicisi varyası) bulmak amacıyla [00,000/] Mote Carlo simülasyou kullaılmıştır. EKK tahmicilerii göreceli etkilikleri =30, 50 ve 00 öreklem içi Tablo de verilmiştir. Hesaplamalarda σ = alımıştır. Tahmicileri bezetim yoluyla elde edile ortalamaları yalılığı öemsiz olması edeiyle verilmemiştir. Tablo. EKK tahmicilerii göreceli etkilikleri (u=.5, v=.5) (u=.5, v=3.0) (u=.5, v=5) (u=.5, v=0) a b σ a b σ a b σ a b σ (u=4, v=.5) (u=4, v=3.0) (u=4, v=5) (u=4, v=0) (u=0,v=.5) (u=0, v=3.0) (u=0, v=5) (u=0, v=0) Tablo de görüldüğü gibi UEÇO tahmicileri, â, bˆ ve σˆ, EKK tahmicileride daha etkidir. UEÇO tahmicileri (u=0, v=0) değerleri içi sadece az bir farkla daha etkidir ve buu edei beta dağılımıı bu parametre değerleri içi ormal dağılıma bezerlik göstermesidir. 3. UYGULAMA 3. Sismik Veri Tabaı Uyarlamış e çok olabilirlik tahmi yötemi ile a ve b parametrelerii elde edilmesii uygulamasıı göstermek ve değişik tahmi yötemleride elde edile souçları karşılaştırmak amacı ile Kuzey Aadolu fay (KAF) hattı icelemiştir. KAF hattı yaklaşık 500 km uzuluğuda olup takribe 4 ve 4 Doğu boylamları arasıda yer almaktadır. KAF hattıı ve segmetlerii koumu içi değişik araştırmacılar farklı öerilerde bulumuşlardır. Bu çalışmada Bommer vd. (00) tarafıda verile koum, elde edile yei bilgilere göre

6 . Türkiye Deprem Mühedisliği ve Sismoloji Koferası -4 Ekim 0 ODTÜ ANKARA yapıla bazı düzeltmelerde sora, beimsemiştir. Bua göre KAF hattıı ve dört segmetii belirlee koumları Şekil de gösterilmiştir. Çalışmada kullaıla deprem kataloğu, farklı kayaklarda toplaa deprem verilerii karşılaştırılarak birleştirilmeside elde edilmiştir. Kullaıla kayaklar şulardır: Afet İşleri Geel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi (GDDA-ERD, 004), Boğaziçi Üiversitesi Kadilli Rasathaesi ve Deprem Araştırma Estitüsü (KOERI, 004), Uluslararası Sismoloji Merkezi (ISC, 004a ve 004b) ve Birleşik Devletler Jeolojik Araştırmalar Kurumu (USGS, 004a ve 004b). Bu kataloglarda yer ala ve Ocak 900 ile Ocak 0 yılları arasıda ve Şekil de KAF hattıı gösterile sıırları (,, 3 ve 4 olu sismik kayaklar) içerisie düşe depremler sismik veri tabaıı oluşturmuştur. Değişik ölçeklerde verile magitüd değerleri Deiz ve Yüceme (00) tarafıda verile deklemler kullaılarak momet magitüd ölçeğie döüştürülmüş ve sadece magitüd değeri 4.5 ta büyük (M w 4.5) depremler dikkate alımıştır. Şekil. Kuzey Aadolu fay hattıı ve dört segmetii (Kayak No:,, 3, 4) koumları 3. KAF Hattı içi a, b ve σ Parametrelerii Uyarlamış E Çok Olabilirlik Tahmicileri UEÇO tahmi yötemii uygulamasıı göstermek amacıyla KAF hattıı tümü icelemiştir. Bu aalizi soucuda, e i leri ormal dağılıma sahip olduğu varsayımıı temel ala ve regresyo deklemi uyum iyiliğii ölçe geleeksel F testie göre, Richter i magitüd-sıklık ilişkisii uyum iyiliği açısıda alamlı olduğu görülmüştür (R =0.94, R korelasyo katsayısıdır). Buula birlikte küçükte büyüğe sıralamış e i leri (Deklem (5)) stadart ormal dağılımı kuatillerie, t, karşı çizilmesiyle elde edile ve e i leri dağılımıı ormal olması durumuda heme heme mükemmel doğrusal ilişki göstere Q-Q grafiği (Şekil ) e i leri kısa kuyruklu bir dağılıma sahip olduğua işaret etmektedir (Hamilto, 99, s. 6; Tiku ve Akkaya, 004). 6

7 . Türkiye Deprem Mühedisliği ve Sismoloji Koferası -4 Ekim 0 ODTÜ ANKARA e Q Şekil. e i ler içi Q-Q grafiği Q-Q grafiği ve veride elde edile çarpıklık-basıklık değerleri dikkate alıdığıda, beta (u=5, v=.) dağılımıı e i ler içi uygu olduğu görülmüştür. Varsayıla dağılımıı parametrelerii yaklaşık olarak bulmak içi kullaıla başka bir yötem ise aşağıda özetlemiştir (Tiku ve Akkaya, 004): i) Varsayıla parametreler kullaılarak UEÇO tahmicileri buluur. ii) Bulua tahmiciler kullaılarak değişik (u,v) değerleri içi log-olabilirlik foksiyou ( / )l Lˆ = l( σˆ ) + ((u ) / ) l ẑi + ((v ) / ) l( ẑ i )} (7) hesaplaır. iii) Deklem (7) yi ebüyükleye (u, v) değerleri beta dağılımıı parametre değerleri olarak kullaılır. Bu uygulamada u = 5 ve v =. olarak bulumuştur. e i 'leri Beta (u=5, v=.) dağılımıı kuatillerie karşı çizile Q-Q grafiği R =0.99 değerii vermiş ve bu dağılımı hata terimleri içi ormal dağılımda çok daha uygu olduğu görülmüştür. UEÇO tahmicilerii robust olma özelliğide dolayı (u, v) i bu değerlere yakı diğer değerlerii kullaımı da uygu olacaktır. Beta (u=5, v=.) dağılımı kullaılarak elde edile a, b ve σ parametrelerii UEÇO ve EKK tahmileri ve tahmileri stadart hataları (SH) Tablo de verilmiştir: Tablo. KAF hattıı tümü içi a, b ve σ parametrelerii UEÇO ve EKK tahmileri ve stadart hataları UEÇO EKK Tahmi SH Tahmi SH A B σ * σ / )( + / i değeri, λ 4 = µ 4 / µ -3= -0. (Roy ve Tiku, 96) * ( λ4 ) Burada stadart hataları hesaplamak içi asimptotik varyaslar kullaılmıştır (Tiku ve Akkaya, 004). Tablo de de görüleceği gibi UEÇO ve EKK tahmileri birbirie çok yakı acak UEÇO tahmileri çok daha kesidir (UEÇO tahmilerii varyasları EKK tahmilerikide daha küçüktür). 7

8 . Türkiye Deprem Mühedisliği ve Sismoloji Koferası -4 Ekim 0 ODTÜ ANKARA 4. SONUÇLAR Richter i magitüd-sıklık ilişkisi parametereleri a ve b i tahmii sismik tehlike aalizii öemli aşamalarıda biridir. Bu kouda yapılmış çalışmaları tümüde hata terimlerii ormal dağılıma sahip olduğu varsayımı yapılmıştır. Oysa gerçek veriler ışığıda yapıla aalizler, bu bildiride de gösterildiği gibi, ormal dağılım varsayımıı her zama geçerli olmadığıı ispatlamaktadır. Sıklıkla kullaıla EKK ve EÇO tahmi yötemleri ormal dağılıma sahip olmaya hata terimleri içi etki olmadığı gibi uygulamada da çok çeşitli zorluklarla karşılaşılmasıa ede olmaktadır. Bu çalışmada öerile UEÇO tahmicileri i) Asimptotik olarak tam etkidir, ii) küçük öreklemler içi eredeyse tam etkidir (yasız veya ihmal edilebilir derecede yalı ve varyasları e küçük varyas sıırıda çok az büyüktür) ve iii) gözlemleri açık foksiyoları olup, kolayca hesaplaabilir ve aalitik olarak iceleebilir. Yapıla uygulamada Kuzey Aadolu Fay hattıı tümü içi Richter i magtüd-sıklık ilişkisideki hata terimlerii dağılımıı ormal olmadığı ve buları beta dağılımı ile daha iyi temsil edilebileceği gösterilmiştir. Dolayısıyla, bu çalışmada a, b ve σ ı UEÇO tahmicilerii matematiksel formülleri beta dağılımı varsayımı altıda çıkartılmış ve bu tahmicileri etkilikleri EKK tahmicilerii etkilikleriyle karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmalar Tablo de özetlemiştir. Tablo de de görüleceği üzere UEÇO tahmicileri EKK tahmicileride çok daha kesi ve robusttır. Bu souçlar doğrultusuda Richter i magtüd-sıklık ilişkisideki hata terimleri dağılımı dikkatle icelemeli ve ormal olmaya dağılımlar içi EKK (veya EÇO) tahmicileri yerie UEÇO tahmicileri kullaılmalıdır. KAYNAKLAR Richter, C.F. (958). Elemetary Seismology, W.H. Freema ad Co, Sa Fracisco: CA. Akkaya, A. D. ve Tiku, M. L. (008). Robust estimatio i multiple liear regressio model with o-gaussia oise. Automatica, 44, Tiku, M.L. ve Akkaya, A. D. (004). Robust Estimatio ad Hypothesis Testig. New Age Iteratioal Publishers, New Delhi. Spjotvoll, E. ve Aastveit, A. H. (980). Compariso of robust estimators o some data from field experimets. Scad. J. Statist., 7, -3. Islam, M. Q ve Tiku, M. L. (004). Multiple liear regressio model uder o-ormality. Commu. Stat.- Theory Meth. 33, Puthepura, S. ve Siha, N. K. (986). Modified maximum likelihood method for the robust estimatio of system parameters from very oisy data. Automatica,, Tiku, M. L. (967). Estimatig the mea ad stadard deviatio from a cesored ormal sample. Biometrika, 54, Tiku, M. L. ve Suresh, R. P. (99). A ew method of estimatio for locatio ad scale parameters. J. Stat. Pla. Ifer., 30, 8-9. Bommer, J, Spece, R, Erdik, M, Tabuchi, S, Aydioglu, N, Booth, E, Del Re, D, Peterke, O. (00). Developmet of a earthquake loss model for Turkish catastrophe isurace, Joural of Seismology, 6,

9 . Türkiye Deprem Mühedisliği ve Sismoloji Koferası -4 Ekim 0 ODTÜ ANKARA GDDA-ERD, (004). Deprem Araştırma Dairesi İteret Sayfası: TURKNET, Afet İşleri Geel Müdürlüğü, Bayıdırlık ve İska Bakalığı, Akara. KOERI (004). Kadilli Rasathaesi ve Deprem Araştırma Estitüsü İteret Sayfası. Katalog, Boğaziçi Üiversitesi, İstabul. ISC (004a). Iteret page of the Earthquake Research Departmet of Turkey, Geeral Directorate of Disaster Affairs, Miistry of Public Works ad Settlemet, Akara, ISC Based, ISC (004b). Uluslararası Sismoloji Merkezi İteret Sayfası, O-lie Bulleti, Iteratl. Seis. Cet., Thatcham, Uited Kigdom. USGS (004a). Iteret page of the Uited States Geological Survey. U.S. Departmet of the Iterior, Resto, VA. USGS/NEIC (PDE) 973 Preset, available o-lie at USGS (004b). Iteret page of the Uited States Geological Survey. U.S. Departmet of the Iterior, Resto, VA. Sigificat Worldwide Earthquakes (50 B.C A.D.), available o-lie at Deiz, A. ve Yüceme, M.S. (00). Magitude coversio problem for the Turkish earthquake data. Natural Hazards, 55:, Hamilto, L. C. (99). Regressio with Graphics. Brooks/Cole Publishig Compay, CA. Roy, J. ve Tiku, M. L. (96). A Laguerre series approximatio to the samplig distributio of the variace. Sakhya, 4,

TAHMİNLEYİCİLERİN ÖZELLİKLERİ Sapmasızlık 3.2. Tutarlılık 3.3. Etkinlik minimum varyans 3.4. Aralık tahmini (güven aralığı)

TAHMİNLEYİCİLERİN ÖZELLİKLERİ Sapmasızlık 3.2. Tutarlılık 3.3. Etkinlik minimum varyans 3.4. Aralık tahmini (güven aralığı) 3 TAHMİNLEYİCİLERİN ÖZELLİKLERİ 3.1. Sapmasızlık 3.. Tutarlılık 3.3. Etkilik miimum varyas 3.4. Aralık tahmii (güve aralığı) İyi bir tahmi edici dağılımı tahmi edilecek populasyo parametresie yakı civarda

Detaylı

Bağımsızlık özelliğinden hareketle Ortak olasılık fonksiyonu (sürekli ise

Bağımsızlık özelliğinden hareketle Ortak olasılık fonksiyonu (sürekli ise YTÜ-İktisat İstatistik II Örekleme ve Öreklem Dağılımları BASİT RASSAL ÖRNEKLEME N tae ese arasıda taelik bir öreklem seçilmesii istediğii düşüelim. eseli olaaklı her öreklemi seçilme şasıı eşit kıla seçim

Detaylı

BİYOİSTATİSTİK İstatistiksel Tahminleme ve Hipotez Testlerine Giriş Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH

BİYOİSTATİSTİK İstatistiksel Tahminleme ve Hipotez Testlerine Giriş Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH BİYOİSTATİSTİK İstatistiksel Tahmileme ve Hipotez Testlerie Giriş Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üiversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr

Detaylı

ˆp x p p(1 p)/n. Ancak anakütle oranı p bilinmediğinden bu ilişki doğrudan kullanılamaz.

ˆp x p p(1 p)/n. Ancak anakütle oranı p bilinmediğinden bu ilişki doğrudan kullanılamaz. YTÜ-İktisat İstatistik II Aralık Tahmii II 1 ANAKÜTLE ORANININ (p GÜVEN ARALIKLARI (BÜYÜK ÖRNEKLEMLERDE Her birii başarı olasılığı p ola birbiride bağımsız Beroulli deemeside öreklemdeki başarı oraıı ˆp

Detaylı

4/16/2013. Ders 9: Kitle Ortalaması ve Varyansı için Tahmin

4/16/2013. Ders 9: Kitle Ortalaması ve Varyansı için Tahmin 4/16/013 Ders 9: Kitle Ortalaması ve Varyası içi Tahmi Kitle ve Öreklem Öreklem Dağılımı Nokta Tahmii Tahmi Edicileri Özellikleri Kitle ortalaması içi Aralık Tahmii Kitle Stadart Sapması içi Aralık Tahmii

Detaylı

BÖLÜM 3 YER ÖLÇÜLERİ. Doç.Dr. Suat ŞAHİNLER

BÖLÜM 3 YER ÖLÇÜLERİ. Doç.Dr. Suat ŞAHİNLER BÖLÜM 3 YER ÖLÇÜLERİ İkici bölümde verileri frekas tablolarıı hazırlaması ve grafikleri çizilmesideki esas amaç; gözlemleri doğal olarak ait oldukları populasyo dağılışıı belirlemek ve dağılışı geel özelliklerii

Detaylı

Tahmin Edici Elde Etme Yöntemleri

Tahmin Edici Elde Etme Yöntemleri 6. Ders Tahmi Edici Elde Etme Yötemleri Öceki derslerde ve ödevlerde U(0; ) ; = (0; ) da¼g l m da, da¼g l m üst s r ola parametresi içi tahmi edici olarak : s ra istatisti¼gi ve öreklem ortalamas heme

Detaylı

İSTATİSTİK DERS NOTLARI

İSTATİSTİK DERS NOTLARI Balıkesir Üiversitesi İşaat Mühedisliği Bölümü umutokka@balikesir.edu.tr İSTATİSTİK DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Umut OKKAN idrolik Aabilim Dalı Balıkesir Üiversitesi İşaat Mühedisliği Bölümü Bölüm 5 Örekleme

Detaylı

NOT: BU DERS NOTLARI TEMEL EKONOMETRİ-GUJARATİ KİTABINDAN DERLENMİŞTİR. HAFTA 1 İST 418 EKONOMETRİ

NOT: BU DERS NOTLARI TEMEL EKONOMETRİ-GUJARATİ KİTABINDAN DERLENMİŞTİR. HAFTA 1 İST 418 EKONOMETRİ NOT: BU DERS NOTLARI TEMEL EKONOMETRİ-GUJARATİ KİTABINDAN DERLENMİŞTİR. KULLANILAN ŞEKİLLERİN VE NOTLARIN TELİF HAKKI KİTABIN YAZARI VE BASIM EVİNE AİTTİR. HAFTA 1 İST 418 EKONOMETRİ Ekoometri: Sözcük

Detaylı

EME 3117 SİSTEM SIMÜLASYONU. Girdi Analizi Prosedürü. Dağılıma Uyum Testleri. Dağılıma Uyumun Kontrol Edilmesi. Girdi Analizi-II Ders 9

EME 3117 SİSTEM SIMÜLASYONU. Girdi Analizi Prosedürü. Dağılıma Uyum Testleri. Dağılıma Uyumun Kontrol Edilmesi. Girdi Analizi-II Ders 9 ..7 EME 37 Girdi Aalizi Prosedürü SİSTEM SIMÜLASYONU Modelleecek sistemi (prosesi) dokümate et Veri toplamak içi bir pla geliştir Veri topla Verileri grafiksel ve istatistiksel aalizii yap Girdi Aalizi-II

Detaylı

ÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ

ÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ İSTATİSTİKSEL TAHMİNLEME VE İSTATİSTİKSEL YORUMLAMA TAHMİNLEME SÜRECİ VE YORUMLAMA SÜRECİ ÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ ÖRNEKLEME VE ÖRNEKLEME ÖRNEKLEME DAĞILIMLARI VE ÖRNEKLEME DAĞILIMLARI Yorumlama

Detaylı

İşlenmemiş veri: Sayılabilen yada ölçülebilen niceliklerin gözlemler sonucu elde edildiği hali ile derlendiği bilgiler.

İşlenmemiş veri: Sayılabilen yada ölçülebilen niceliklerin gözlemler sonucu elde edildiği hali ile derlendiği bilgiler. OLASILIK VE İSTATİSTİK DERSLERİ ÖZET NOTLARI İstatistik: verileri toplaması, aalizi, suulması ve yorumlaması ile ilgili ilkeleri ve yötemleri içere ve bu işlemleri souçlarıı probabilite ilkelerie göre

Detaylı

2016 YILI I.DÖNEM AKTÜERLİK SINAVLARI RİSK ANALİZİ VE AKTÜERYAL MODELLEME. aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir? n exp 1.

2016 YILI I.DÖNEM AKTÜERLİK SINAVLARI RİSK ANALİZİ VE AKTÜERYAL MODELLEME. aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir? n exp 1. 06 YILI I.DÖNEM AKTÜERLİK SINAVLARI Soru Toplam hasar miktarı S i olasılık ürete foksiyou X x i PS ( t) = E( t ) = exp λi( t ) ise P S(0) aşağıdaki seçeeklerde hagiside verilmiştir? A) 0 B) C) exp λ i

Detaylı

İSTATİSTİKSEL TAHMİN. Prof. Dr. Levent ŞENYAY VIII - 1 İSTATİSTİK II

İSTATİSTİKSEL TAHMİN. Prof. Dr. Levent ŞENYAY VIII - 1 İSTATİSTİK II 8 İSTATİSTİKSEL TAHMİN 8.. İstatistiksel tahmileyiciler 8.. Tahmileyicileri Öellikleri 8... Sapmasılık 8... Miimum Varyaslılık 8..3. Etkilik 8.3. Aralık Tahmii 8.4. Tchebysheff teoremi Prof. Dr. Levet

Detaylı

İSTATİSTİK 2. Tahmin Teorisi 07/03/2012 AYŞE S. ÇAĞLI. aysecagli@beykent.edu.tr

İSTATİSTİK 2. Tahmin Teorisi 07/03/2012 AYŞE S. ÇAĞLI. aysecagli@beykent.edu.tr İSTATİSTİK 2 Tahmi Teorisi 07/03/2012 AYŞE S. ÇAĞLI aysecagli@beyket.edu.tr İstatistik yötemler İstatistik yötemler Betimsel istatistik Çıkarımsal istatistik Tahmi Hipotez testleri Nokta tahmii Aralık

Detaylı

LİNEER OLMAYAN DENKLEMLERİN SAYISAL ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ-2

LİNEER OLMAYAN DENKLEMLERİN SAYISAL ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ-2 LİNEER OLMAYAN DENKLEMLERİN SAYISAL ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ SABİT NOKTA İTERASYONU YÖNTEMİ Bu yötemde çözüme gitmek içi f( olarak verile deklem =g( şeklie getirilir. Bir başlagıç değeri seçilir ve g ( ardışık

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 3: MERKEZİ EĞİLİM VE DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Prof. Dr. İrfa KAYMAZ Taım Araştırma souçlarıı açıklamasıda frekas tablosu ve poligou isteile bilgiyi her zama sağlamayabilir. Verileri

Detaylı

Veri nedir? p Veri nedir? p Veri kalitesi p Veri önişleme. n Geometrik bir bakış açısı. n Olasılıksal bir bakış açısı

Veri nedir? p Veri nedir? p Veri kalitesi p Veri önişleme. n Geometrik bir bakış açısı. n Olasılıksal bir bakış açısı Veri edir? p Veri edir? Geometrik bir bakış açısı p Bezerlik Olasılıksal bir bakış açısı p Yoğuluk p Veri kalitesi p Veri öişleme Birleştirme Öreklem Veri küçültme p Temel bileşe aalizi (Pricipal Compoet

Detaylı

HİPOTEZ TESTLERİ. İstatistikte hipotez testleri, karar teorisi olarak adlandırılır. Ortaya atılan doğru veya yanlış iddialara hipotez denir.

HİPOTEZ TESTLERİ. İstatistikte hipotez testleri, karar teorisi olarak adlandırılır. Ortaya atılan doğru veya yanlış iddialara hipotez denir. HİPOTEZ TETLERİ İstatistikte hipotez testleri, karar teorisi olarak adladırılır. Ortaya atıla doğru veya yalış iddialara hipotez deir. Öreği para hilesizdir deildiğide bu bir hipotezdir. Ortaya atıla iddiaya

Detaylı

ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI Bezetimi e öemli faydalarıda birisi, uygulamaya koymada öce alteratifleri karşılaştırmaı mümkü olmasıdır. Alteratifler; Fabrika yerleşim tasarımları Alteratif üretim

Detaylı

ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI µ µ içi Güve Aralığı ALTERNATİF İTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMAI Bezetimi e öemli faydalarıda birisi, uygulamaya koymada öce alteratifleri karşılaştırmaı mümkü olmasıdır. Alteratifler; Fabrika yerleşim tasarımları

Detaylı

REGRESYON DENKLEMİNİN HESAPLANMASI Basit Doğrusal Regresyon Basit doğrusal regresyon modeli: .. + n gözlem için matris gösterimi,. olarak verilir.

REGRESYON DENKLEMİNİN HESAPLANMASI Basit Doğrusal Regresyon Basit doğrusal regresyon modeli: .. + n gözlem için matris gösterimi,. olarak verilir. 203-204 Bahar REGRESYON DENKLEMİNİN HESAPLANMASI Basit Doğrusal Regresyo Basit doğrusal regresyo modeli: y i = β 0 + β x i + ε i Modeli matris gösterimi, y i = [ x i ] β 0 β + ε i şeklidedir. x y 2 gözlem

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 3: MERKEZİ EĞİLİM VE DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Prof. Dr. İrfa KAYMAZ Taım Araştırma souçlarıı açıklamasıda frekas tablosu ve poligou isteile bilgiyi her zama sağlamayabilir. Verileri

Detaylı

4/4/2013. Ders 8: Verilerin Düzenlenmesi ve Analizi. Betimsel İstatistik Merkezsel Eğilim Ölçüleri Dağılım Ölçüleri Grafiksel Gösterimler

4/4/2013. Ders 8: Verilerin Düzenlenmesi ve Analizi. Betimsel İstatistik Merkezsel Eğilim Ölçüleri Dağılım Ölçüleri Grafiksel Gösterimler Ders 8: Verileri Düzelemesi ve Aalizi Betimsel İstatistik Merkezsel Eğilim Ölçüleri Dağılım Ölçüleri Grafiksel Gösterimler Bir kitlei tamamıı, ya da kitlede alıa bir öreklemi özetlemekle (betimlemekle)

Detaylı

Ki- kare Bağımsızlık Testi

Ki- kare Bağımsızlık Testi PARAMETRİK OLMAYAN İSTATİSTİKSEL TEKNİKLER Prof. Dr. Ali ŞEN Ki- kare Bağımsızlık Testi Daha öceki bölümlerde ölçümler arasıdaki ilişkileri asıl iceleeceğii gördük. Acak sıklıkla ilgileile veriler ölçüm

Detaylı

İstatistik Ders Notları 2018 Cenap Erdemir BÖLÜM 5 ÖRNEKLME DAĞILIMLARI. 5.1 Giriş

İstatistik Ders Notları 2018 Cenap Erdemir BÖLÜM 5 ÖRNEKLME DAĞILIMLARI. 5.1 Giriş İstatistik Ders Notları 08 Ceap Erdemir BÖLÜM 5 ÖRNEKLME DAĞILIMLARI 5. Giriş Öreklem istatistikleri kullaılarak kitle parametreleri hakkıda çıkarsamalar yapmak istatistik yötemleri öemli bir bölümüü oluşturur.gülük

Detaylı

BASAMAK ATLAYARAK VEYA FARKLI ZIPLAYARAK İLERLEME DURUMLARININ SAYISI

BASAMAK ATLAYARAK VEYA FARKLI ZIPLAYARAK İLERLEME DURUMLARININ SAYISI Projesii Kousu: Bir çekirgei metre, metre veya 3 metre zıplayarak uzuluğu verile bir yolu kaç farklı şekilde gidebileceği ya da bir kişii veya (veya 3) basamak atlayarak basamak sayısı verile bir merdivei

Detaylı

İŞLETİM KARAKTERİSTİĞİ EĞRİSİ VE BİR ÇALIŞMA THE OPERATING CHARACTERISTIC CURVE AND A CASE STUDY

İŞLETİM KARAKTERİSTİĞİ EĞRİSİ VE BİR ÇALIŞMA THE OPERATING CHARACTERISTIC CURVE AND A CASE STUDY Süleyma Demirel Üiversitesi Vizyoer Dergisi Suleyma Demirel Uiversity The Joural of Visioary İŞLETİM KARAKTERİSTİĞİ EĞRİSİ VE BİR ÇALIŞMA ÖZET Yrd. Doç. Dr. Halil ÖZDAMAR 1 İstatistiksel kalite kotrol

Detaylı

NİĞDE İLİ RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ WIND ENERGY POTENTIAL OF NIGDE PROVINCE

NİĞDE İLİ RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ WIND ENERGY POTENTIAL OF NIGDE PROVINCE Niğde Üiersitesi Mühedislik Bilimleri Dergisi, Cilt 1, Sayı, (1), 37-47 NİĞDE İLİ RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ Uğur YILDIRIM 1,* Yauz GAZİBEY, Afşi GÜNGÖR 1 1 Makie Mühedisliği Bölümü, Mühedislik Fakültesi,

Detaylı

WEIBULL DAĞILIM PARAMETRELERİNİ BELİRLEME METODLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

WEIBULL DAĞILIM PARAMETRELERİNİ BELİRLEME METODLARININ KARŞILAŞTIRILMASI VII. Ulusal Temiz Eerji Sempozyumu, UTES 008 7-9 Aralı 008, İstabul WEIBULL DAĞILIM PARAMETRELERİNİ BELİRLEME METODLARININ KARŞILAŞTIRILMASI Seyit Ahmet AKDAĞ, Öder GÜLER İstabul Tei Üiversitesi, Eerji

Detaylı

NİÇİN ÖRNEKLEME YAPILIR?

NİÇİN ÖRNEKLEME YAPILIR? İÇİ ÖREKEME YAPIIR? Zama Kısıdı Maliyeti Azaltma Hata Oraıı Azaltma Souca Ulaşma Hızı Doç.Dr. Ali Kemal ŞEHİRİOĞU Araş.Gör. Efe SARIBAY Örekleme Teorisi kousuu içide, Örekleme Tipleri populasyoda örek

Detaylı

Cebirsel Olarak Çözüme Gitmede Wegsteın Yöntemi

Cebirsel Olarak Çözüme Gitmede Wegsteın Yöntemi 3 Cebirsel Olarak Çözüme Gitmede Wegsteı Yötemi Bu yötem bir izdüşüm tekiğie dayaır ve yalış pozisyo olarak isimledirile matematiksel tekiğe yakıdır. Buradaki düşüce f() çizgisi üzerideki bilie iki oktada

Detaylı

İSTATİSTİKSEL TAHMİNLEME VE HİPOTEZ TESTİ

İSTATİSTİKSEL TAHMİNLEME VE HİPOTEZ TESTİ İSTATİSTİKSEL TAHMİNLEME VE HİPOTEZ TESTİ Bu bölümdeki yötemler, bilimeye POPULASYON PARAMETRE değeri hakkıda; TAHMİN yapmaya yöelik ve, KARAR vermekle ilgili, olmak üzere iki grupta icelemektedir. Parametre

Detaylı

Burçin Gonca OKATAN YÜKSEK LİSANS TEZİ İSTATİSTİK GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ AĞUSTOS 2007 ANKARA

Burçin Gonca OKATAN YÜKSEK LİSANS TEZİ İSTATİSTİK GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ AĞUSTOS 2007 ANKARA UYUM İYİLİĞİ İÇİN AMICO TEK-ÖRNEK TESTİ VE İĞER UYUM İYİLİĞİ TESTLERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI Burçi Goca OKATAN YÜKSEK LİSANS TEZİ İSTATİSTİK GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ AĞUSTOS 7 ANKARA TEZ

Detaylı

ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE

ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE ANADOLU ÜNİVERSİTESİ BİLİM VE TEKNOLOJİ DERGİSİ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY Cilt/Vol.:-Sayı/No: : 355-366 (9) ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE TEK DEĞİŞKENLİ KARARLI DAĞILIMLAR,

Detaylı

DÖNEM I BİYOİSTATİSTİK, HALK SAĞLIĞI VE RUH SAĞLIĞI DERS KURULU Ders Kurulu Başkanı : Yrd.Doç.Dr. İsmail YILDIZ

DÖNEM I BİYOİSTATİSTİK, HALK SAĞLIĞI VE RUH SAĞLIĞI DERS KURULU Ders Kurulu Başkanı : Yrd.Doç.Dr. İsmail YILDIZ DÖNEM I BİYOİSTATİSTİK, HALK SAĞLIĞI VE RUH SAĞLIĞI DERS KURULU Ders Kurulu Başkaı : Yrd.Doç.Dr. İsmail YILDIZ ARAŞTIRMADA PLANLAMA VE ÇÖZÜMLEME (03-09 Ocak 014 Y.ÇELİK) Araştırma Süreci (The research

Detaylı

5. BORULARDAKİ VİSKOZ (SÜRTÜNMELİ) AKIM

5. BORULARDAKİ VİSKOZ (SÜRTÜNMELİ) AKIM 5. ORURKİ İSKOZ (SÜRTÜNMEİ) KIM 5.0. oru Sistemleri Çözüm Yötemleri oru sistemleriyle ilgili problemleri çözümüde tip çözüm yötemi vardır. ular I. Tip, II. Tip ve III. Tip çözüm yötemleridir. u çözüm yötemleride

Detaylı

Yatırım Projelerinde Kaynak Dağıtımı Analizi. Analysis of Resource Distribution in Investment Projects

Yatırım Projelerinde Kaynak Dağıtımı Analizi. Analysis of Resource Distribution in Investment Projects Uşak Üiversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (2012) 5/2, 89-101 Yatırım Projeleride Kayak Dağıtımı Aalizi Bahma Alp RENÇBER * Özet Bu çalışmaı amacı, yatırım projeleride kayak dağıtımıı icelemesidir. Yatırım

Detaylı

AFYONKARAHİSAR İLİ YENİLENEBİLİR ENERJİ POTANSİYELİ. Ziya DEMİRKOL 1 Mehmet ÇUNKAŞ 2

AFYONKARAHİSAR İLİ YENİLENEBİLİR ENERJİ POTANSİYELİ. Ziya DEMİRKOL 1 Mehmet ÇUNKAŞ 2 S.Ü. Müh. Bilim ve Tek. Derg., c.2, s.1, 2014 Selcuk Uiv. J. Eg. Sci. Tech., v.2,.1, 2014 ISSN: 2147-9364 (Elektroik) AFYONKARAHİSAR İLİ YENİLENEBİLİR ENERJİ POTANSİYELİ Ziya DEMİRKOL 1 Mehmet ÇUNKAŞ 2

Detaylı

İleri Diferansiyel Denklemler

İleri Diferansiyel Denklemler MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferasiyel Deklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulumak veya kullaım koşulları hakkıda bilgi içi http://ocw.mit.edu/terms web sitesii ziyaret ediiz.

Detaylı

MACH SAYISININ YAPAY SİNİR AĞLARI İLE HESAPLANMASI

MACH SAYISININ YAPAY SİNİR AĞLARI İLE HESAPLANMASI V. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI UHUK-014-065 8-10 Eylül 014, Erciyes Üiversitesi, Kayseri MACH SAYISININ YAPAY SİNİR AĞLARI İLE HESAPLANMASI İlke TÜRKMEN 1 Erciyes Üiversitesi, Kayseri Seda ARIK

Detaylı

MONTE CARLO BENZETİMİ

MONTE CARLO BENZETİMİ MONTE CARLO BENZETİMİ U(0,) rassal değişkeler kullaılarak (zamaı öemli bir rolü olmadığı) stokastik ya da determiistik problemleri çözümüde kullaıla bir tekiktir. Mote Carlo simülasyou, geellikle statik

Detaylı

İstanbul Göztepe Bölgesinin Makine Öğrenmesi Yöntemi ile Rüzgâr Hızının Tahmin Edilmesi

İstanbul Göztepe Bölgesinin Makine Öğrenmesi Yöntemi ile Rüzgâr Hızının Tahmin Edilmesi Makie Tekolojileri Elektroik Dergisi Cilt: 8, No: 4, 011 (75-80) Electroic Joural of Machie Techologies Vol: 8, No: 4, 011 (75-80) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.tekolojikarastirmalar.com e-issn:1304-4141

Detaylı

ISF404 SERMAYE PİYASALARI VE MENKUL KIYMETYÖNETİMİ

ISF404 SERMAYE PİYASALARI VE MENKUL KIYMETYÖNETİMİ 8. HAFTA ISF404 SERMAYE PİYASALARI VE MENKUL KIYMETYÖNETİMİ PORTFÖY YÖNETİMİ II Doç.Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr Geleeksel Portföy Yaklaşımı, Bu yaklaşıma göre portföy bir bilim değil,

Detaylı

AKIŞKAN BORUSU ve VANTİLATÖR DENEYİ

AKIŞKAN BORUSU ve VANTİLATÖR DENEYİ AKIŞKA BORUSU ve ATİLATÖR DEEYİ. DEEYİ AMACI a) Lüle ile debi ölçmek, b) Dairesel kesitli bir borudaki türbülaslı akış şartlarıda hız profili ve eerji kayıplarıı deeysel olarak belirlemek ve literatürde

Detaylı

POLİNOMLAR. reel sayılar ve n doğal sayı olmak üzere. n n. + polinomu kısaca ( ) 2 3 n. ifadeleri polinomun terimleri,

POLİNOMLAR. reel sayılar ve n doğal sayı olmak üzere. n n. + polinomu kısaca ( ) 2 3 n. ifadeleri polinomun terimleri, POLİNOMLAR Taım : a0, a, a,..., a, a reel sayılar ve doğal sayı olmak üzere P x = a x + a x +... + a x + a x + a biçimideki ifadelere x e bağlı reel katsayılı poliom (çok terimli) deir. 0 a 0 ax + a x

Detaylı

MEKANİK TESİSATTA EKONOMİK ANALİZ

MEKANİK TESİSATTA EKONOMİK ANALİZ MEKANİK TESİSATTA EKONOMİK ANALİZ Mustafa ÖZDEMİR İ. Cem PARMAKSIZOĞLU ÖZET Düya çapıda rekabeti ö plaa çıktığı bu gükü şartlarda, e gelişmiş ürüü, e kısa sürede, e ucuza üretmek veya ilk yatırım ve işletme

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Ön Söz Polinomlar II. ve III. Dereceden Denklemler Parabol II. Dereceden Eşitsizlikler...

İÇİNDEKİLER. Ön Söz Polinomlar II. ve III. Dereceden Denklemler Parabol II. Dereceden Eşitsizlikler... İÇİNDEKİLER Ö Söz... Poliomlar... II. ve III. Derecede Deklemler... Parabol... 9 II. Derecede Eşitsizlikler... 8 Trigoometri... 8 Logaritma... 59 Toplam ve Çarpım Sembolü... 7 Diziler... 79 Özel Taımlı

Detaylı

BİR ÇUBUĞUN MODAL ANALİZİ. A.Saide Sarıgül

BİR ÇUBUĞUN MODAL ANALİZİ. A.Saide Sarıgül BİR ÇUBUĞUN MODAL ANALİZİ A.Saide Sarıgül DENEYİN AMACI: Akastre bir çubuğu modal parametrelerii (doğal frekas, titreşim biçimi, iç söümü) elde edilmesi. TANIMLAMALAR: Modal aaliz: Titreşe bir sistemi

Detaylı

TUTGA ve C Dereceli Nokta Koordinatlarının Gri Sistem ile Tahmin Edilmesi

TUTGA ve C Dereceli Nokta Koordinatlarının Gri Sistem ile Tahmin Edilmesi TMMOB Harita ve Kadastro Mühedisleri Odası, 5. Türkiye Harita Bilimsel ve Tekik Kurultayı, 5 8 Mart 5, Akara. TUTGA ve C Dereceli Nokta Koordiatlarıı Gri istem ile Tahmi Edilmesi Kürşat Kaya *, Levet Taşcı,

Detaylı

TÜME VARIM Bu bölümde öce,kısaca tümevarım yötemii, sorada ÖYS de karşılamakta olduğumuz sembolüü ve sembolüü ele alacağız. A. TÜME VARIM YÖNTEMİ Tümevarım yötemii ifade etmede öce, öerme ve doğruluk kümesi

Detaylı

Regresyon ve Korelasyon Analizi. Regresyon Analizi

Regresyon ve Korelasyon Analizi. Regresyon Analizi Regresyo ve Korelasyo Aalz Regresyo Aalz Regresyo Aalz Regresyo aalz, aralarıda sebep-souç lşks bulua k veya daha fazla değşke arasıdak lşky belrlemek ve bu lşky kullaarak o kou le lgl tahmler (estmato)

Detaylı

ON THE TRANSFORMATION OF THE GPS RESULTS

ON THE TRANSFORMATION OF THE GPS RESULTS Niğde Üiversitesi Mühedislik Bilimleri Dergisi, Cilt 6 Sayı -, (00), 7- GPS SONUÇLARININ DÖNÜŞÜMÜ ÜZERİNE BİR İNCELEME Meti SOYCAN* Yıldız Tekik Üiversitesi, İşaat Fakültesi, Jeodezi Ve Fotogrametri Mühedisliği

Detaylı

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ VE CİVARININ POISSON YÖNTEMİ İLE DEPREM TEHLİKE TAHMİNİ

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ VE CİVARININ POISSON YÖNTEMİ İLE DEPREM TEHLİKE TAHMİNİ DOĞU ANADOLU BÖLGESİ VE CİVARININ POISSON YÖNTEMİ İLE DEPREM TEHLİKE TAHMİNİ ÖZET: Tuğba TÜRKER 1 ve Yusuf BAYRAK 2 1 Araştırma Görevlisi, Jeofizik Müh. Bölümü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon 2

Detaylı

SAÜ. Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER Dönemi Ders Notları. Prof. Dr.

SAÜ. Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER Dönemi Ders Notları. Prof. Dr. SAÜ. Mühedislik Fakültesi Edüstri Mühedisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER - Döemi Ders Notları Pro. Dr. Cemaletti KUBAT .Çok Değişkeli Foksiolarda Talor-McLauri Açılımları, Ekstremum Noktalar..Talor-McLauri

Detaylı

POLİNOMLARDA İNDİRGENEBİLİRLİK. Derleyen Osman EKİZ Eskişehir Fatih Fen Lisesi 1. GİRİŞ

POLİNOMLARDA İNDİRGENEBİLİRLİK. Derleyen Osman EKİZ Eskişehir Fatih Fen Lisesi 1. GİRİŞ POLİNOMLARDA İNDİRGENEBİLİRLİK Derleye Osma EKİZ Eskişehir Fatih Fe Lisesi. GİRİŞ Poliomları idirgeebilmesi poliomları sıfırlarıı bulmada oldukça öemlidir. Şimdi poliomları idirgeebilmesi ile ilgili bazı

Detaylı

3. Ders Parametre Tahmini Tahmin Edicilerde Aranan Özellikler

3. Ders Parametre Tahmini Tahmin Edicilerde Aranan Özellikler 3. Ders Parametre Tahmii Tahmi Edicilerde Araa Özellikler Gerçek düyada rasgelelik olgusu içere bir özellik ile ilgili ölçme işlemie karş l k gele X rasgele de¼gişkeii olas l k (yo¼guluk) foksiyou, F ff(;

Detaylı

5 İKİNCİ MERTEBEDEN LİNEER DİF. DENKLEMLERİN SERİ ÇÖZÜMLERİ

5 İKİNCİ MERTEBEDEN LİNEER DİF. DENKLEMLERİN SERİ ÇÖZÜMLERİ 5 İKİNCİ MERTEBEDEN LİNEER DİF. DENKLEMLERİN SERİ ÇÖZÜMLERİ Bir lieer deklemi geel çözümüü bulmak homoje kısmı temel çözümlerii belirlemesie bağlıdır. Sabit katsayılı diferasiyel deklemleri temel çözümlerii

Detaylı

SBE 601 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ, ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ

SBE 601 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ, ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ SBE 601 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ, ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ ÖRNEKLEM BÜYÜKLÜĞÜNÜN SAPTANMASI ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ Prof. Dr. Ergu Karaağaoğlu H.Ü. Tıp Fakültesi Biyoistatistik ABD ÖRNEKLEM BÜYÜKLÜĞÜNÜN SAPTANMASI

Detaylı

Bileşik faiz hesaplamalarında kullanılan semboller basit faizdeki ile aynıdır. Temel formüller ise şöyledir:

Bileşik faiz hesaplamalarında kullanılan semboller basit faizdeki ile aynıdır. Temel formüller ise şöyledir: 1 BİLEŞİK FAİZ: Basit faiz hesabı kısa vadeli(1 yılda az) kredi işlemleride uygulaa bir metot idi. Ayrıca basit faiz metoduda her döem içi aapara sabit kalmakta olup o döem elde edile faiz tutarı bir soraki

Detaylı

TOPLAM KOLESTEROL, LDL, HDL VE TRİGLİSERİT SEVİYELERİNİN YAŞA GÖRE DEĞİŞİMİNİN DEĞİŞİK REGRESYON MODELLERİYLE İNCELENMESİ

TOPLAM KOLESTEROL, LDL, HDL VE TRİGLİSERİT SEVİYELERİNİN YAŞA GÖRE DEĞİŞİMİNİN DEĞİŞİK REGRESYON MODELLERİYLE İNCELENMESİ T.C. İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TOPLAM KOLESTEROL, LDL, HDL VE TRİGLİSERİT SEVİYELERİNİN YAŞA GÖRE DEĞİŞİMİNİN DEĞİŞİK REGRESYON MODELLERİYLE İNCELENMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ EMRE DİRİCAN

Detaylı

Analiz II Çalışma Soruları-2

Analiz II Çalışma Soruları-2 Aaliz II Çalışma Soruları- So gücelleme: 04040 (I Aşağıdaki foksiyoları (ilgili değişkelere göre türevlerii buluuz 7 cos π 8 log (si π ( si ta e 9 4 5 6 + cot 0 sec sit t si( e + e arccos ( e cos(ta (II

Detaylı

HALL ETKİLİ AKIM TRANSFORMATÖRÜNÜN SPEKTRAL VE İSTATİSTİKSEL ANALİZİ

HALL ETKİLİ AKIM TRANSFORMATÖRÜNÜN SPEKTRAL VE İSTATİSTİKSEL ANALİZİ ISSN:306-3 e-joural of New World Scieces Academy 2008, Volume: 3, Number: 2 Article Number: A0075 NATURAL AND APPLIED SCIENCES ELECTRIC AND ELECTRONIC ENGINEERING BİR Received: September 2007 Accepted:

Detaylı

EN BÜYÜK OLASILIK YÖNTEMİ KULLANILARAK BATI ANADOLU NUN FARKLI BÖLGELERİNDE ALETSEL DÖNEM İÇİN DEPREM TEHLİKE ANALİZİ

EN BÜYÜK OLASILIK YÖNTEMİ KULLANILARAK BATI ANADOLU NUN FARKLI BÖLGELERİNDE ALETSEL DÖNEM İÇİN DEPREM TEHLİKE ANALİZİ EN BÜYÜK OLASILIK YÖNTEMİ KULLANILARAK BATI ANADOLU NUN FARKLI BÖLGELERİNDE ALETSEL DÖNEM İÇİN DEPREM TEHLİKE ANALİZİ ÖZET: Y. Bayrak 1, E. Bayrak 2, Ş. Yılmaz 2, T. Türker 2 ve M. Softa 3 1 Doçent Doktor,

Detaylı

CİLALI ve PÜRÜZLÜ AÇIK KANAL AKIMLARINDA SÜRTÜNME KATSAYILARININ İNCELENMESİ

CİLALI ve PÜRÜZLÜ AÇIK KANAL AKIMLARINDA SÜRTÜNME KATSAYILARININ İNCELENMESİ İLALI ve PÜRÜZLÜ AÇIK KANAL AKIMLARINDA SÜRTÜNME KATSAYILARININ İNELENMESİ (*) Mehmet Ardıçlıoğlu, (**) Ahmet Bilgil, (*) Özgür Öztürk (*) Erciyes Üiversitesi, İşaat Müh., Böl., Kayseri (**) Niğde Üiversitesi,

Detaylı

AYRIK DALGACIK DÖNÜŞÜMÜ İLE GÜRÜLTÜ SÜZME

AYRIK DALGACIK DÖNÜŞÜMÜ İLE GÜRÜLTÜ SÜZME AYRIK DALGACIK DÖNÜŞÜMÜ İLE GÜRÜLTÜ SÜZME Fahri VATANSEVER 1 Ferudu UYSAL Adullah UZUN 3 1 Sakarya Üiversitesi, Tekik Eğitim Fakültesi, Elektroik-Bilgisayar Eğitimi Bölümü, 54187 Esetepe Kampüsü/SAKARYA

Detaylı

Normal Dağılımlı Bir Yığın a İlişkin İstatistiksel Çıkarım

Normal Dağılımlı Bir Yığın a İlişkin İstatistiksel Çıkarım Normal Dağılımlı Bir Yığı a İlişi İstatistisel Çıarım Bir üretici edi ürüleride, piyasadai 3,5 cm li vidalarda yalıca boyları 3,4 cm ile 3,7 cm aralığıda olaları ullaabilmetedir. Üretici, piyasadai bu

Detaylı

x 2$, X nın bir tahminidir. Bu durumda x ile X arasındaki farka bu örnek için örnekleme hatası x nın örnekleme hatasıdır. X = x - (örnekleme hatası)

x 2$, X nın bir tahminidir. Bu durumda x ile X arasındaki farka bu örnek için örnekleme hatası x nın örnekleme hatasıdır. X = x - (örnekleme hatası) 4 ÖRNEKLEME HATASI 4.1 Duyarlılık 4. Güveilirik 4.3 Örek hacmi ve uyarlılık arasıaki ilişki 4.4 Örek hacmi ve göreceli terimler ile uyarlılık arasıaki ilişki 4.5 Hata kareler ortalaması Örekte ele eile

Detaylı

GAZİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK - MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. KM 482 Kimya Mühendisliği Laboratuarı III

GAZİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK - MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. KM 482 Kimya Mühendisliği Laboratuarı III GAZİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENİSLİK - MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENİSLİĞİ BÖLÜMÜ KM 482 Kimya Mühedisliği Laboratuarı III eey No : 2-a eeyi adı : Kesikli istilasyo eeyi amacı : a) Kolodaki basıç kaybıı belirlemek,

Detaylı

AÇIK ĐŞLETME BASAMAKLARI TENÖR KONTROLÜNDE JEOĐSTATĐSTĐKSEL TAHMĐN MODELĐ SEÇĐMĐ

AÇIK ĐŞLETME BASAMAKLARI TENÖR KONTROLÜNDE JEOĐSTATĐSTĐKSEL TAHMĐN MODELĐ SEÇĐMĐ Eskişehir Osmagazi Üiversitesi Müh.Mim.Fak.Dergisi C.XXI, S., 2008 Eg&Arch.Fac. Eskişehir Osmagazi Uiversity, Vol..XXI, No:, 2008 Makalei Geliş Tarihi : 2.02.2007 Makalei Kabul Tarihi : 23.03.2007 AÇIK

Detaylı

GENEL YÜK VEKTÖRLERİ İLE ÇOK MODLU İTME ANALİZİ (GENEL İTME ANALİZİ)

GENEL YÜK VEKTÖRLERİ İLE ÇOK MODLU İTME ANALİZİ (GENEL İTME ANALİZİ) . Türkiye Deprem Mühedisliği ve Sismoloi Koferası - Ekim ODTÜ ANKARA ÖZET: GENEL YÜK VEKTÖRLERİ İLE ÇOK MODLU İTME ANALİZİ (GENEL İTME ANALİZİ) F.S. Alıcı, K. Kaatsız ve H. Sucuoğlu Araştırma Görevlisi,

Detaylı

ÜSTEL VE Kİ-KARE DAĞILIMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN SİMULASYON İLE ÜRETİLEN RANDOM SAYILARLA GÖSTERİLMESİ

ÜSTEL VE Kİ-KARE DAĞILIMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN SİMULASYON İLE ÜRETİLEN RANDOM SAYILARLA GÖSTERİLMESİ C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı, 3 97 ÜSTEL VE Kİ-KARE DAĞILIMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN SİMULASYON İLE ÜRETİLEN RANDOM SAYILARLA GÖSTERİLMESİ Yalçı KARAGÖZ Cumhuriyet Üiversitesi

Detaylı

(3) Eğer f karmaşık değerli bir fonksiyon ise gerçel kısmı Ref Lebesgue. Ref f. (4) Genel karmaşık değerli bir fonksiyon için. (6.

(3) Eğer f karmaşık değerli bir fonksiyon ise gerçel kısmı Ref Lebesgue. Ref f. (4) Genel karmaşık değerli bir fonksiyon için. (6. Problemler 3 i Çözümleri Problemler 3 i Çözümleri Aşağıdaki özellikleri kaıtlamaızı ve buu yaıda daha fazla soyut kaıt vermeizi isteyeceğiz. h.h. eşitliğii ölçümü sıfır ola bir kümei tümleyei üzeride eşit

Detaylı

6. Uygulama. dx < olduğunda ( )

6. Uygulama. dx < olduğunda ( ) . Uygulama Hatırlatma: Rasgele Değşelerde Belee Değer Kavramı br rasgele değşe ve g : R R br osyo olma üzere, ) esl ve g ) ) < olduğuda D ) sürel ve g ) ) d < olduğuda g belee değer der. c R ve br doğal

Detaylı

SAÜ. Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER Dönemi Karma Eğitim Ders Notları. Doç. Dr.

SAÜ. Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER Dönemi Karma Eğitim Ders Notları. Doç. Dr. SAÜ. Mühedislik Fakültesi Edüstri Mühedisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER 9- Döemi Karma Eğitim Ders Notları Doç. Dr. Cemaletti KUBAT .Çok Değişkeli Foksiolarda Talor-McLauri Açılımları, Ekstremum Noktalar..Talor-McLauri

Detaylı

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ BİLİM VE TEKNOLOJİ DERGİSİ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY Cilt/Vol.:5-Sayı/No: 2 : (2004)

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ BİLİM VE TEKNOLOJİ DERGİSİ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY Cilt/Vol.:5-Sayı/No: 2 : (2004) ANADOLU ÜNİVERSİTESİ BİLİM VE TEKNOLOJİ DERGİSİ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY Cilt/Vol.:5-Sayı/No: : 343-349 (004 DÜZELTME/ERRATUM Dergimizde Cilt 5, Sayı 'de, Sayfa 5'de yer ala

Detaylı

Öğrenci Numarası İmzası: Not Adı ve Soyadı

Öğrenci Numarası İmzası: Not Adı ve Soyadı Öğreci Numarası İmzası: Not Adı ve Soyadı SORU 1. a) Ekoomii taımıı yapıız, amaçlarıı yazıız. Tam istihdam ile ekoomik büyüme arasıdaki ilişkiyi açıklayıız. b) Arz-talep kauu edir? Arz ve talep asıl artar

Detaylı

KALİTE VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME İÇİN MÜŞTERİ GERİ BİLDİRİMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

KALİTE VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME İÇİN MÜŞTERİ GERİ BİLDİRİMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Altı Sigma Yalı Koferasları (9- Mayıs 8) KALİTE VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME İÇİN MÜŞTERİ GERİ BİLDİRİMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Serka ATAK Evre DİREN Çiğdem CİHANGİR Murat Caer TESTİK ÖZET Ürü ve hizmet kalitesii

Detaylı

Tek Bir Sistem için Çıktı Analizi

Tek Bir Sistem için Çıktı Analizi Tek Bir Sistem içi Çıktı Aalizi Bezetim ile üretile verile icelemesie Çıktı Aalizi deir. Çıktı Aalizi, bir sistemi performasıı tahmi etmek veya iki veya daha fazla alteratif sistem tasarımıı karşılaştırmaktır.

Detaylı

Değişkenler: Bir problemin modeli kurulduktan sonra değeri hesaplanacak olan bilinmeyen simgelerdir.

Değişkenler: Bir problemin modeli kurulduktan sonra değeri hesaplanacak olan bilinmeyen simgelerdir. 2. DOĞRUSAL PROGRAMLAMA (DP) 2.1. DP i Taımı ve Bazı Temel Kavramlar Model: Bir sistemi değişe koşullar altıdaki davraışlarıı icelemek, kotrol etmek ve geleceği hakkıda varsayımlarda bulumak amacı ile

Detaylı

ÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ

ÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ ÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ TEMEL KAVRAMLAR PARAMETRE: Populasyou sayısal açıklayıcı bir ölçüsüdür ve aakütledeki tüm elemalar dikkate alıarak hesaplaabilir. Aakütledeki tek bir elema dahi işlemi

Detaylı

HARDY-CROSS METODU VE UYGULANMASI

HARDY-CROSS METODU VE UYGULANMASI HRY-ROSS MTOU V UYGUNMSI ğ şebekelerde debi bir oktaya çeşitli yollarda gelebildiği içi, şebekei er agi bir borusua suyu agi yolda geldiğii ilk bakışta söyleyebilmek geellikle mümkü değildir. Çözümleme

Detaylı

İKİ ÖLÇÜTLÜ PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: MAKSİMUM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM ERKEN BİTİRME

İKİ ÖLÇÜTLÜ PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: MAKSİMUM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM ERKEN BİTİRME V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstabul Ticaret Üversitesi, 25-27 Kasım 2005 İKİ ÖLÇÜTLÜ PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: MAKSİMUM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM ERKEN BİTİRME Tamer EREN

Detaylı

ÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ

ÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ ÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ 1 TEMEL KAVRAMLAR PARAMETRE: Populasyou sayısal açıklayıcı bir ölçüsüdür ve aakütledeki tüm elemalar dikkate alıarak hesaplaabilir. Aakütledeki tek bir elema dahi işlemi

Detaylı

DENEY 4 Birinci Dereceden Sistem

DENEY 4 Birinci Dereceden Sistem DENEY 4 Birici Derecede Sistem DENEYİN AMACI. Birici derecede sistemi geçici tepkesii icelemek.. Birici derecede sistemi karakteristiklerii icelemek. 3. Birici derecede sistemi zama sabitii ve kararlı-durum

Detaylı

1. GRUPLAR. 2) Aşağıdaki kümelerin verilen işlem altında bir grup olup olmadığını belirleyiniz.

1. GRUPLAR. 2) Aşağıdaki kümelerin verilen işlem altında bir grup olup olmadığını belirleyiniz. Sorular ve Çözümleri 1. GRUPLAR 1) G bir grup olmak üzere aşağıdaki eşitlikleri gösteriiz. i) e G birim elema olmak üzere e 1 = e. ii) a G olmak üzere (a 1 ) 1 = a. iii) a 1, a 2,, a G içi (a 1 a 2 a )

Detaylı

YENĐ BĐR ADAPTĐF FĐLTRELEME YÖNTEMĐ: HĐBRĐD GS-NLMS ALGORĐTMASI

YENĐ BĐR ADAPTĐF FĐLTRELEME YÖNTEMĐ: HĐBRĐD GS-NLMS ALGORĐTMASI Uludağ Üiversitesi ühedislik-imarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı, 008 YENĐ BĐR ADAPĐF FĐLRELEE YÖNEĐ: HĐBRĐD GS-NLS ALGORĐASI Sedat ĐRYAKĐ * eti HAUN ** Osma Hilmi KOÇAL ** Özet: Bu makalede, adaptif

Detaylı

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR www.tekolojikarastirmalar.com e-issn:134-4141 Makie Tekolojileri Elektroik Dergisi 28 (3) 41-48 TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR Makale Düşük Sıcak Kayaklı Isı Pompaları Eerji Maliyet Aalizi Özet Murat KAYA Hitit

Detaylı

Ekonometri I VARSAYIMLARI

Ekonometri I VARSAYIMLARI Ekonometri I ÇOK DEĞİŞKENLİ REGRESYON MODELİNİN VARSAYIMLARI Hüseyin Taştan Temmuz 23, 2006 İçindekiler 1 Varsayım MLR.1: Parametrelerde Doğrusallık 1 2 Varsayım MLR.2: Rassal Örnekleme 1 3 Varsayım MLR.3:

Detaylı

3. TEKNE FORM PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİ

3. TEKNE FORM PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİ . TEKNE FOR ARAETREERİNİN EİRENESİ Kovasiyoel gemi formlarıı performası büyük ölçüde ekesit alaları ve dizay su hattı eğrilerii formua bağlıdır. u edele bu eğrileri taımlaya blok katsayısı (), orta kesit

Detaylı

M Ü H E N D İ S L E R İ Ç İ N S AY I S A L YÖ N T E M L E R

M Ü H E N D İ S L E R İ Ç İ N S AY I S A L YÖ N T E M L E R İ H S A N T İ M U Ç İ N D O L A P C İ, Y İ Ğ İ T A K S O Y M Ü H E N D İ S L E R İ Ç İ N S AY I S A L YÖ N T E M L E R P U B L I S H E R O F T H I S B O O K Copyright 13 İHSAN TİMUÇİN DOLAPCİ, YİĞİT AKSOY

Detaylı

Diziler ve Seriler ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Prof.Dr. Vakıf CAFEROV

Diziler ve Seriler ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Prof.Dr. Vakıf CAFEROV Diziler ve Seriler Yazar Prof.Dr. Vakıf CAFEROV ÜNİTE 7 Amaçlar Bu üiteyi çalıştıkta sora; dizi kavramıı taıyacak, dizileri yakısaklığıı araştırabilecek, sosuz toplamı alamıı bilecek, serileri yakısaklığıı

Detaylı

SU KAYNAKLARI EKONOMİSİ TEMEL KAVRAMLARI Su kaynakları geliştirmesinin planlanmasında çeşitli alternatif projelerin ekonomik yönden birbirleriyle

SU KAYNAKLARI EKONOMİSİ TEMEL KAVRAMLARI Su kaynakları geliştirmesinin planlanmasında çeşitli alternatif projelerin ekonomik yönden birbirleriyle SU KYNKLRI EKONOMİSİ TEMEL KVRMLRI Su kayakları geliştirmesii plalamasıda çeşitli alteratif projeleri ekoomik yöde birbirleriyle karşılaştırılmaları esastır. Mühedis öerdiği projei tekik yöde tutarlı olduğu

Detaylı

Tümevarım_toplam_Çarpım_Dizi_Seri. n c = nc i= 1 n ca i. k 1. i= r n. Σ sembolü ile bilinmesi gerekli bazı formüller : 1) k =1+ 2 + 3+...

Tümevarım_toplam_Çarpım_Dizi_Seri. n c = nc i= 1 n ca i. k 1. i= r n. Σ sembolü ile bilinmesi gerekli bazı formüller : 1) k =1+ 2 + 3+... MC formülüü doğruluğuu tümevarım ilkesi ile gösterelim. www.matematikclub.com, 00 Cebir Notları Gökha DEMĐR, gdemir@yahoo.com.tr Tümevarım_toplam_Çarpım_Dizi_Seri Tümevarım Metodu : Matematikte kulladığımız

Detaylı

OKUL ÖNCESİ DÖNEM İŞİTME ENGELLİLERDE MÜZİK EĞİTİMİ İLE ÇOCUKLARIN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE TERAPÖTİK BİR ÇALIŞMA

OKUL ÖNCESİ DÖNEM İŞİTME ENGELLİLERDE MÜZİK EĞİTİMİ İLE ÇOCUKLARIN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE TERAPÖTİK BİR ÇALIŞMA Joural of Research i Educatio ad Teachig OKUL ÖNCESİ DÖNEM İŞİTME ENGELLİLERDE MÜZİK EĞİTİMİ İLE ÇOCUKLARIN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE TERAPÖTİK BİR ÇALIŞMA Yard.Doç.Dr. Tüli Malkoç Marmara Üiversitesi

Detaylı

f n dµ = lim gerçeklenir. Gösteriniz (Bu teorem Monoton yakınsaklık teoreminde yakınsaklık f n = f ve (f n ) monoton artan dizi

f n dµ = lim gerçeklenir. Gösteriniz (Bu teorem Monoton yakınsaklık teoreminde yakınsaklık f n = f ve (f n ) monoton artan dizi 4.2. Pozitif Foksiyoları İtegrali SOU : f ), M +, A) kümeside bulua foksiyoları mooto arta dizisi ve h.h.h. f = f ise f dµ = f dµ gerçekleir. Gösteriiz Bu teorem Mooto yakısaklık teoremide yakısaklık yerie

Detaylı

TÜRKİYE DE KAYITDIŞI EKONOMİ VE BÜYÜME İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE KAYITDIŞI EKONOMİ VE BÜYÜME İLİŞKİSİ ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 3, Sayı 5, 2007, ss. 7-87. TÜRKİYE DE KAYITDIŞI EKONOMİ VE BÜYÜME İLİŞKİSİ Doç.Dr. Gülsüm AKALIN Marmara Üiversitesi İİBF İktisat Bölümü gulsum@marmara.edu.tr Öğr.Gör.

Detaylı

7. Ders. Bazı Kesikli Olasılık Dağılımları

7. Ders. Bazı Kesikli Olasılık Dağılımları Hatırlatma: ( Ω, U, P) bir olasılık uzayı ve 7. Ders Bazı Kesikli Olasılık Dağılımları : Ω ω R ( ω) foksiyou Borel ölçülebilir, yai B B içi { ω Ω : ( ω) B } U oluyorsa foksiyoua bir Rasgele Değişke deir.

Detaylı

Tahmin teorisinde amaç örneklem (sample) bilgisine dayanarak anakütleye. (population) ilişkin çıkarsamalar yapmaktır. Bu çıkarsamalar örneklem

Tahmin teorisinde amaç örneklem (sample) bilgisine dayanarak anakütleye. (population) ilişkin çıkarsamalar yapmaktır. Bu çıkarsamalar örneklem YTÜ-İktisat İstatistik II Nokta Tahmii 1 Tahmi teoriside amaç öreklem (sample) bilgisie dayaarak aakütleye (populatio) ilişki çıkarsamalar yapmaktır. Bu çıkarsamalar aakütlei dağılımıı belirleye bilimeye

Detaylı

ORTALAMA EŞĐTSĐZLĐKLERĐNE GĐRĐŞ

ORTALAMA EŞĐTSĐZLĐKLERĐNE GĐRĐŞ ORTALAMA EŞĐTSĐZLĐKLERĐNE GĐRĐŞ Lokma Gökçe Olimpiyat problemlerii çözümüde eşitsizlik teorisi öemli bir yer tutar. Baze bir maksimum miimum değer problemide, baze bir geometrik eşitsizlik kaıtıda, baze

Detaylı