İbrahim KOZAN Bilgisayarlar ve Asosyallik. Yusuf SANSARKAN Chromium

Transkript

1 . Özgürlüg-ün Sınırlarını Sen Belirle! Ayhan AKTAŞ Localhost'a Joomla Kurulumu Utku DEMİR PHUN - Fizik Simülatörü İbrahim KOZAN Bilgisayarlar ve Asosyallik Yusuf SANSARKAN Chromium Ayfer KAYA Mono Projesi Murat CEBİR Basic Kit

2 Localhost'a Joomla Kurulumu /Ayhan AKTAŞ Y IL : 2 SAYI: 16 TARİH: 15 ŞUBAT 2010 Sahibi: PHUN - Fizik Simülatörü /Utku DEMİR Bilgisayarlar ve Asosyallik /İbrahim KOZAN Proje Sorumlusu / Editör: Ayhan AKTAŞ Chromium /Yusuf SANSARKAN Mono Projesi /Ayfer KAYA Dergi Tayfası / Yazarlar: İbrahim KOZAN Bekir NALBANTOĞLU Ayfer KAYA Adem ERGİN Basic Kit /Murat CEBİR Dergi Tayfası / Tasarım: Ramazan GÜRBÜZ Karikatür /Bekir NALBANTOĞLU Dergimizde Yayınlanmasını İstediğiniz Yazılar İçin Bize Ulaşabileceğiniz Adresler: e-posta: sudo@ubuntu-tr.org UBUNTU TÜRKİYE SUDO Dergisi, Creative Commons (CC) by-nc-nd ile lisanslıdır. SUDO Dergi Tasarımında Tamamen Özgür Yazılımlar Kullanılmaktadır.

3 Editör'den.. ubuntu türkiye Herkese kucak dolusu sevgiler ve merhabalar! Sizler ile beraber geçirdiğim bu süre zarfında öğrendiğim en güzel şeylerden birinin insanlığa hizmet etmek ve paylaşmak olduğunu anladım. İçimizdeki Linux ve açık kaynak sevgisi her geçen gün büyüdükçe, aramıza her dakika yeni kişiler katılmaktadır. Aramıza katılan her kişide sizlerin de bir emeği olduğunu asla unutmamanız gerekir. Sudo'da yenilikler bitmek bilmiyor! Özgürlüğün ve yardımlaşmanın nimetlerinden olan Sudo Dergisi bu ay da eğitici ve eğlendirici yazılar ile dolduruldu. Dergide ilk göze çarpan şeyin şık bir tasarım olduğunu fark ederken, Joomla ile açık kaynağa dalacaksınız, PHUN ile eğlencenin keyfini çıkartacaksınız. Bilgisayarın yararlarını ve zararlarını okurken, açık kaynağa ve Linux'a son sürat destek veren Google'ın Chrome adlı tarayıcısının en güzel özelliklerini keşfedeceksiniz. Bitmedi, Mono IDE'nin kullanımını öğrenirken bir yandan da Ubuntu'nuzun performansını arttıracaksınız. Son olarak Windows'un zararını ve Ubuntu'nun yararını anlatan bir karikatür ile karşılaşacaksınız. Sizlere sağlıklı ve mutlu günler dileyerek Sudo ile başbaşa bırakıyorum. Proje Sorumlusu Ayhan AKTAŞ 3

4 Localhost'a Joomla Kurulumu Bu ay sizlerle beraber Localhost'a Joomla kurulumu yapacağız. Biliyorsunuz ki 14. sayıda Utku arkadaşımız bizlere Localhost'a Wordpress kurulumunu anlatmıştı ve beğenilmişti. Biz de bu sayıda açık kaynaklı olduğu için Joomla'da karar kıldık. Daha önce Utku arkadaşımız anlatmıştı Php, MySQL ve Apache kurulumunu ben de fazla ayrıntıya girmeden onun anlattığı kurulumdan yola çıkacağım. Apache Kurulumu: Apache kurulumu yapmadan önce paketlerimizi güncelleyelim. sudo apt-get update daha sonra Apache kurulumunu gerçekleştirelim. sudo apt-get install apache2 Php ve MySQL Kurulumu; Ayhan AKTAŞ Sıra geldi Joomla paketini indirip kurulumunu yapmaya. İlk olarak Joomla'nın resmi sitesine girip son versiyon olan Joomla paketini indirelim. Ben bu yazıyı yazarken Joomla'nın en güncel sürümü sürümü ve kurulum ona göre anlatılmıştır. Veritabanın oluşturulması; Joomla kurulumu için ilk önce bir veritabanı oluşturmamız lazım. Konsolu (Uçbirim) açıyoruz ve veritabanını oluşturmaya başlıyoruz. Aşağıdaki komut ile MySQL'a bağlanıyoruz. Kodu yazdıktan sonra bizden şifre isteyecektir oraya MySQL kurulumunda yazdığımız şifreyi yazalım. mysql -u root -p Aşağıdaki komut ile yeni bir veritabanı oluşturunuz. create database joomla; sudo apt-get install php5 php5-mysql mysql-server komutu ile Php ve MySQL kurulumunu yapabilirsiniz. Kurulum sırasında bizden MySQL için root parolası isteyecektir parolayı yazdıktan sonra kuruluma devam ediniz. Kurulumları gerçekleştirdikten sonra Apache'yi yeniden başlatalım. Sıra geldi Joomla için bir kullanıcı oluşturmaya. create user identified by 'parola_giriniz'; sudo /etc/init.d/apache2 restart komutu ile Apache'yi yeniden başlattıktan sonra tarayıcımıza localhost veya yazarak çalışıp çalışmadığını kontrol ediniz. 4

5 Localhost'a Joomla Kurulumu Ayhan AKTAŞ Kullanıcımıza Joomla veritabanı için yetkiler vermeliyiz onun için şu komutu kullanınız. grant all privileges on joomla.* to with grant option; Daha sonra quit yazarak MySQL'ı kapatabilirsiniz. Joomla Kurulum; İndirdiğiniz Joomla paketini açıp içindekileri masaüstüne çıkartın. Daha sonra konsola gelip; sudo nautilus komutunu vererek klasörlere erişimi root yetkisi ile açmış oluyoruz. /var/www klasörüne gidiyoruz ve Joomla dosyalarını atıyoruz. Ben Joomla adında bir klasör açıp atmıştım siz de istediğiniz bir ad ile klasör açabilirsiniz. Dosyaları attıktan sonra tarayıcımızı açıp arama çubuğuna /joomla yazıyoruz. Joomla yerine siz hangi klasör adı verdiyseniz onu yazınız. Bizi Joomla şöyle bir görüntü ile karşılayacaktır. Buradan Türkçe'yi seçip "sonraki" yazan butona tıklıyoruz. Diğer sayfada denetim bölümü yer almaktadır. Dikkat etmiş iseniz configuration.php karşısında kırmızı yazı ile Hayır yazmaktadır. Kurulumun sonunda configuration.php dosyasını el ile düzeltmek istemiyorsanız bu dosyaya yazdırılabilir hakkı vermemiz gerekir. Klasörün içine girip configuration.php-dist dosya adını configuration.php ile değiştirin daha sonra konsola gelip sudo chmod 777 /var/www/joomla/configuration.php -R komutunu verip konsolu kapatıyoruz. Kuruluma tekrar gelip sonraki diyerek diğer sayfaya geçebilirsiniz. Burada lisans bilgileri yazmaktadır. Joomla'nın GNU/GPL v2.0 ile lisanslandığını görüceksiniz. Burayıda geçip veritabanı bölümüne geliniz. 5

6 Localhost'a Joomla Kurulumu Ayhan AKTAŞ Veritabanı Türü : MySQL Sunucu Adı: Localhost Kullanıcı Adı: Veritabanı için oluşturduğumuz kullanıcı adını yazınız. Şifre: Kullanıcı için oluşturduğumuz şifreyi giriniz. Veritabanı Adı: Buraya veritabanı adını giriniz. Kırmızı renkte şöyle bir yazı yazmaktadır. LÜTFEN INSTALLATION DİZİNİNİ TAMAMEN KALDIRMAYI UNUTMAYINIZ Bu noktadan ötesine installation klasörünü kaldırmadan geçemeyeceksiniz. Bu engelleme, Joomla'nın bir güvenlik özelliğidir. Gerekli yerleri yukarıdaki anlatımdaki gibi doldurduysanız diğer sayfaya geçiniz. Bu sayfada bizden ftp bilgilerini istemekte burayı atlayabilirsiniz. Burada yapmamız gereken kurulum için kullandığımız installation klasörünü silmek. Sildikten sonra Yönetici butonuna tıklayacağız ama tıklamadan önce şunu belirteyim: Site yapılandırma ayarlarına geldik. Site adına istediğiniz bir adı yazınız orası sitenizin ismi olacaktır. Yönetici e-posta adresi ve şifre belirleme bölümünde ilk olarak mail adresinizi yazınız daha sonra sitede yetkili olabilmek için şifrelerinizi yazınız. Bilgileri doldurduktan sonra diğer sayfaya geçiniz. Böylece kurulum tamamlanmış olacak ve bize şöyle bir görüntü gönderecektir. Yönetici kullanıcı adımız admin'dir giriş yaparken kullanıcı adı olarak onu kullanacağız. Şimdi yönetici butonuna tıklayıp siteye admin olarak giriş yapalım. Kullanıcı adına admin, şifreye ise yapılandırmada belirttiğimiz şifreyi giriyoruz. Admin paneline girdikten sonra site ile ilgili ayarları yapabilirsiniz. 6

7 PHUN - Fizik Simülatörü Utku DEMİR utdemir@gmail.com Programın ilgi çeken başka bir özelliği ise sıvı ortamlar oluşturabilmesi. Bu ortamlarda cisimlerde yoğunluklarına göre yüzüyor veya batıyor. Diğer bir ilgi çekici yanı ise çok fazla işlemci gücü istememesi, sıvı işlemleri hariç. Örnek olarak bu inceleme Atom işlemcili bir netbook'ta yapıldı ve sıvı veya çok sayıda karmaşık öğe bulunmadıkça bilgisayar akıcı davrandı. Bu yazıda da ilginç bir program var karşınızda. Bu program; Phun, bir fizik simülatörü. Gerçek dünya ortamının bir benzerini yaratmak amacı. Kendi yarattığınız ortamda kendi yarattığınız objeler birbirleri ve çevreleri ile fizik kuralları çerçevesinde etkileşime giriyor. Bu da size fikirlerinizi deneyecek veya sadece zaman geçirecek kullanışlı bir sanal ortam oluşturuyor, bir nevi Tanrıcılık :). Program, profesyonellere yönelik bir program değil; sıfır fizik bilgisiyle eğlenebilir, çok az fizik bilgisiyle şaşırabilirsiniz. Karmaşık arayüzler beklemeyin; basit, kullanışlı ve sade menüleri; renkli, çizgi roman gibi bir arayüzü var. Ancak bu basit arayüzle bile yapabileceğinizin şeylerin sınırı yok neredeyse. Program basit görünmesine rağmen, bol özellikli. İstediğiniz maddeden yapılmış cisimleri istediğiniz ortamda oluşturabiliyorsunuz. Cisimlerinize akslar, gücünü ve hızını ayarlayabileceğiniz motorlar ekleyebiliyor, cisimleri birbirine bağlayabiliyor, hareket ettirip döndürebiliyorsunuz. Üstelik bunların hepsini gerçek zamanlı uygulayabiliyorsunuz. Ne yazık ki program daha taze olmasından dolayı Ubuntu depolarında bulunmuyor veya deb paketi indirilemiyor. Ancak kurulumu yine de basit, internetten indireceğiniz bir arşivin içindeki dosyanın çalıştırılmasından ibaret. Phun için önce gereken libsdl-image1.2 ve libpng3 bağımlılıklarını kurmamız gerekiyor. Bunları: sudo apt-get install libsdl-image1.2 libpng3 komutu ile kuruyoruz. Ve ardından adresine gidip "Linux" kısmından işlemci mimarimize göre olan paketi indirip içindeki klasörü bildiğimiz bir konuma çıkarıyoruz. Artık sadece çıkarttığımız klasörün içindeki "phun" dosyasına tıklayıp "Çalıştır"ı seçerek programımızı kullanmak kalıyor. 7

8 PHUN - Fizik Simülatörü Utku DEMİR utdemir@gmail.com İlk araç çubuğundaki aletlerin kullanımı basit. İlk beşli sırasıyla nesneleri taşımaya, nesnelere istediğiniz yönde hareket vermeye, kendi etrafında çevirmeye, boyutlarını değiştirmeye ve kesmeye yarıyor (Kesme aracı neredeyse en zevk veren araç :). Aşağıdaki serbest çizim ve dikdörtgen araçlarını kullanarak etkileri birden çok cisme de yayabilirsiniz. Programımızın arayüzü gayet anlaşılır. Yukarıda araç çubuklarını düzenleyen bir menü ve aşağıda üç adet araç çubuğu var. Bunlardan ilki ana çubuğumuz; cisimleri oluşturmak, değiştirmek veya birbirine bağlamak gibi işlemleri yapabileceğimiz aletler bulunduruyor. İkinci araç çubuğu kontrol çubuğu olarak görev yapıyor; canlandırmayı başlatıp durdurmak, geri almak, yakınlaşıp uzaklaşmak, hava sürtünmesini veya yerçekimi kapatıp açmak için gerekli butonları bulunduruyor. Üçüncü ve son içerik çubuğu ise seçtiğimiz nesne ile ilgili özellikleri ayarlamamızı sağlıyor. İkinci grup ise, nesneler oluşturmaya yarıyor. İkinci grup ile sırasıyla; dış hatlarını çizerek nesne oluşturabilir, fırça aracı ile nesne çizebilir, dikdörtgen ve çembersel nesneler yapabilir, dişli oluşturabiliir, zemin çizebilir veya zincir oluşturabilirsiniz. Aynı zamanda serbest çizim ve dikdörtgen araçlarını birden çok cismi seçmek amacı ile de kullanabilirsiniz. Üçüncü grup ise nesnelerin birbirleri ile bağlantılarını inceliyor. Üçüncü dörtlü grubun ilki ile nesneleri bağlayacak bir yay oluşturabilir, ikincisi ile nesneleri arkaplana sabitleyebilir, üçüncüsü ile aks oluşturabilir ve dördüncüsü ile de cisimlerin hareketleriyle beraber iz bırakmasını sağlayabilirsiniz. Burada en çok kullanılan araçlar "Fixate" ile "Hinge", yani sabitleme ile aks. 8

9 PHUN - Fizik Simülatörü Normalde, eğer yerçekimi açıksa, eklediğiniz bütün nesneler yerçekimine göre aşağı düşer. "Fixate" ile istediğiniz cismi arkaplana sabitleyerek düşmesini önleyebilirsiniz. Aynı zamanda Fixate, cisimleri birbirine sabitlemenize yardım eder. Aks ile ise cisimleri birbirine serbestçe dönebilecek şekilde bağlayabilirsiniz. Aynı zamanda aksları istediğiniz güçte ve hızda istediğiniz yönde dönen motorlar haline getirebilirsiniz. İkinci araç çubuğunun ilk kısmında yaptığınız işlemleri geri alma veya yineleme işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz. Aynı zamanda simülasyonu durdurmak ve başlatmak da bu araç çubuğundan yapılmaktadır. Phun'un en güzel taraflarından biri simülasyonu durdurmuş iken veya simulasyon anında nesneler oluşturabilmeniz veya oluşturduğunuz nesnelerde değişiklik yapabilmenizdir. Bu sayede yaptığınız etkilerin nasıl bir tepkiye neden olduğunu anında görebilirsiniz. Simülasyon varsayılan olarak gerçek zamanlıdır, ancak "Options>Simulation" yolunda "Simulation Speed" barını değiştirerek simülasyon hızını isteğinize göre ayarlayabilirsiniz. İkinci araç çubuğunun en önemli kısmı ise yerçekimini ve hava sürtünmesini açıp kapatabilmenizdir. Örneğin hava sürtünmesini kapatarak ideal sarkaç oluşturabilirsiniz veya yerçekimini kapatarak nesnelerinizi daha kolay inceleyebilirsiniz. Tabii ki programın yerçekimi ve hava sürtünmesi ile ilgili tek ayarı bu değil. "Options>Simulation" yolundan ulaşabileceğiniz "Gravity strength" ile yerçekimi ivmesini (9.80 m/sn, Dünya'nın varsayılan yerçekimi ivmesi), "Air friction strength" ile ise hava sürtünmesini ayarlayabilirsiniz. Utku DEMİR utdemir@gmail.com Programın ana kontrolleri bu kadar, artık kullanımı biraz zorlaşıyor. Buraya kadar genel etkilerle uğraştık. Şimdi ise belirli bir nesnenin özelliklerini nasıl değiştireceğimize bakacağız. Yarattığınız bir nesneye bastığınızda, varsayılan olarak ekranın sol tarafında olan araç çubuğu, o nesnenin belirli özelliklerini ayarlayabileceğiniz seçenekleri içermeye başlıyor. Aynı zamanda birden çok nesneyi seçerek seçtiğiniz ayarların birden çok nesnede geçerli olmasını sağlayabilirsiniz. Bu kısımdaki araçları kendimizce "her nesne için geçerli olanlar" veya "belirli nesneye özel ayarlar" olarak sınıflandırabiliriz. Bu araçların açıklaması da kısaca şu şekilde: Genel Araçlar Erase: Nesne ya da nesneleri silmeyi sağlar. Clone: Nesnenin aynı özelliklerde bir kopyasını oluşturur. Mirror: Nesneyi dikey eksene göre simetriği ile değiştirir. Appearance: Nesnenin görünümünü ayarlar, pratik bir önemi yoktur, görsellik amaçlıdır. Information: Nesnenin o anlık hız, tork, kütle, hacim, enerji gibi bilgilerini gösterir. Selection: Seçtiğiniz cismi kaydetmenizi, onu diğer cisimlerin önüne veya arkasına göndermenizi (görünüm olarak), haricindekileri seçmenizi veya ekranı ona odaklayarak izlemenizi sağlar. Bu özellik hareketli cisimlerde kullanışlıdır, onu mouse ile kovalamayı engeller :). Aynı zamanda nesneleri gruplayarak daha kolay bir yönetim sağlayabilir, gruplanmış cisimleri çözebilirsiniz buradan. 9

10 PHUN - Fizik Simülatörü KÜTLELİ NESNELER İÇİN AYARLAR Material: Maddenin cinsini ve/veya özelliklerini ayarlamanızı sağlar. Bu araçla hazır nesnelerden birini seçebilir veya elle maddenin yoğunluğunu (density), kütlesini (mass), sürtünmesini (friction), sekme katsayısını (restitution) ayarlayabilirsiniz. Not: d=m/v formülüne uygun olarak, maddenin yoğunluğu ve kütlesi doğru orantılıdır, bu yüzden yoğunluk ile kütleyi birbirinden bağımsız ayarlayamazsınız. Collision menu: Buradan da hangi maddelerin birbirleri ile etkileşeceklerini ayarlayabilirsiniz. Bu sayede birbirleri ile kesişen ama birbirlerine çarpmayan veya sekmeyen cisimleri ayarlayabilirsiniz. Buradaki mantık şudur; ortak çarpışma grubuna sahip cisimler birbirleri ile etkileşir, farklı gruba sahip olanlar ise birbirlerinden etkilenmez. Aynı cisim birden fazla çarpışma grubuna dahil olabilir veya hiç bir çarpışma grubuna sahip olmayabilir. Geometry Actions: Glue to background: Nesneyi arkaplana yapıştırmayı sağlar. Fixate'den farklı olarak arkasına değil, arkaplana sabitler. Loosen: Cismi bağlı olduğu cisim veya bağlardan kurtarır. Add center hinge: Nesnenin tam merkezine aks ekler. Bu sayede tekerleklerinizin eliptik dönmesini engelleyebilirsiniz. Liquify selected: En etkileyici özelliklerden biri daha; seçtiğiniz nesneyi sıvı su haline getirir, en çok işlemci gücü isteyen araçlardan bir tanesi, test bilgisayarında deneyemedik bu yüzden. Aynı su şeklinde davranan, akışkan, kaldırma kuvveti olan bir sıvı elde ediyorsunuz. Gearify: Nesneyi dişli haline getirmeye yarar. Utku DEMİR utdemir@gmail.com Transform into box: Yuvarlak hatları olan bir cismi bir dikdörtgene indirger. CSG: Cisimlerin kesişimleri veya birleşimleri ile cisimleri düzenlemeye yarar. KÜTLESİZ ARAÇLAR İÇİN AYARLAR Bu ayarlar dişli, aks, yay, iz bıraktırıcı gibi nesnelere tıkladığınızda belirir, bu nesnelerin kendilerine özgü ayarlarını görüntüler: Hinges(Akslar): Buradan akslarınıza motor özelliği verebilir, motorunun gücünü, hızını ayarlayabilirsiniz. Aynı zamanda "Reversed" ile motorun yönünü değiştirebilirsiniz. Tracers(İz bıraktırıcılar): Bıraktığı izin kalıcılık süresini ve kalınlığını ayarlayabilirsiniz. Gears(Dişliler): Bu, diğerlerinden farklı olarak dişli oluştururken belirir. Dişlinin diş çapını, iç ve dış dişlerini ayarlayabilirsiniz. Springs(Yaylar): Yayların gücünü, esnekliğini, serbest uzunluğunu ayarlayabilirsiniz. Tabii ki PHUN'un yapabilecekleri bunlarla sınırlı değil. Siz de deneyerek yeni özelliklerini bulabilir, fikirlerinizi gerçeğe çevirebilirsiniz. İyi eğlenceler :). 10

11 Bilgisayarlar ve Asosyallik İbrahim KOZAN Bilgisayar amaç değil araçtır. Bu söz gerçekten hoşuma giden hatta bu yazıyı yazmama neden olan bir söz. Gerçekten doğru değil mi? Araç olması için tasarlanan bir alet. Hangi amaca hizmet edeceğine liste yapsak uzar gider çünkü bilgisayar hayatımızın her alanında... Satın alınması kullanılması artık zenginlere has bir özellik de değil. Biz bilgisayar kullanıcılarını ilgilendiren şey bilgisayarımız başında bir günde ne kadar kaldığımız, neler yaptığımız... Bilgisayar başında zamanın çok hızlı ilerlediği bir gerçek. Müzik dinliyoruz, video izliyoruz. Hele hele internetiniz varsa yemek içmek gibi bazı zorunlu ihtiyaçlarınız dışında hiçbir şeye ihtiyacınız yok. Oturursunuz yatarsınız nasıl rahat ederseniz, bilgisayarın başına saatlerce internet başında her ne yapıyorsanız; karnınızın acıktığını hissetmedikçe, biri çağırmadıkça bıkmadan usanmadan devam edersiniz. Hele hele canınız sıkılmışsa, ne bileyim o gün okulda birşeyler ters gitmişse, iş yerinizde planladıklarınız olmadıysa. Sanki yatıştırıcı gibi sakinleştirir sizi bilgisayarınız. Bilgisayar başında yapabilecekleriniz sınırsızdır. Favori iletişim sitelerinde listenizde onlarca arkadaşınız vardır. Bir forum sitesine üyesinizdir ve hergün orada vakit geçirmekten insanlara yardım etmekten ve ilginiz olan her ne ise hakkında bilgi almaktan hoşlanırsınız. Yüzünü görmeseniz dahi insanlarla tanışabilir, arkadaş olabilir, günlerce onunla yazışabilir, sırlarınızı bile söyleyebilir ve hatta aşık bile olabilirsiniz. Bazılarını hiç kullanmayacak olsanız da film, müzik, program indirmek, kimseyle yazışmasanızda oturup saatlerce amatör videoları komik şeyleri seyretmek ve biri sizi gıdıklıyor gibi öyle yalnız başınıza gülmek de bunların arasında tabii. Bunları yaparken kendinizi gözlemlediniz mi? En son ne zaman sinemaya gittiniz, bir arkadaşınız ile oturup sohbet ettiniz sordunuz mu kendinize? Azıcıkta olsa uzaktan bakıp azaltmaya çalıştınız mı bilgisayar başında geçirdiğiniz saatleri? 11

12 Bilgisayarlar ve Asosyallik İbrahim KOZAN Kendinizi ifade etmekte zorlanıyor musunuz? Karşı cinsten arkadaşınız yok mu ya da bulmakta zorlanıyor musunuz? Yeni insanlarla tanışmaktan hoşlanmıyor musunuz? Toplum içinde bulunmaktan sıkılıyor musunuz? Derslerinizde başarısız mısınız? Bilgisayardan uzak kaldığımız her ortamda kendinizi rahatsız hissediyor ve canınınız sıkılıyor mu? Uykusuzluk mu çekiyorsunuz? Gözleriniz yavaş yavaş bozuluyor mu? onunla gidermeye çalışıyoruz. Bir veya bir kaçına evet dediyseniz asosyal olabilirsiniz. Sosyal olmak size yazışmak, sadece vesikalık fotoğrafını gördüğünüz kişi ile tanışmak onunla bilgisayar başında oyun oynamak gibi gelebilir. Bundaki yanılma payınız size verdiği zararlar başlayınca ortaya çıkıyor. En büyük zarar ise asosyal biri olarak kendinizi ifade etmekte zorlanmanız. Burada bilgisayar gibi yararlı bir alete de damga vurmak çok yanlış ve gereksiz çünkü aslında bizi asosyal yapan bilgisayar değil. Biz zaten asosyal olduğumuz için bilgisayar başındayız. Hayatımızdaki bazı eksiklikleri, bozuklukları Biraz olsun bu sorunlarımıza yardımcı olabilmek adına nacizane birkaç önerim olabilir: - Bilgisayar kullanmak için kendinize saat sınırı koyun. (örneğin bir günde en fazla 2 saat) - Bilgisayar başına oturmadan önce yapmanız gereken her şeyi yapmayı kendinize ilk edinin. (ödev yapmak, odayı düzenlemek, kendine vakit ayırmak vs.) - Uyumak için kendinize kesin saat belirleyin. -..ve kendinize şu soruyu kesin sorun, aldığınız cevap doğrultusunda hareket edin. neden bilgisayarın başındayım? - Bilgisayar yüzünden asla uykusuz kalmayın. Uyku düzeniniz bozulursa her şey bozulur. - Bugün ne zamandır konuşmak istediğiniz ama konuşamadığınız biri varsa biraz cesaret edin konuşun onunla. Mücadele ruhunuzdan bir şey kaybetmeyin. Kendinize iyi bakın. 12

13 Chromium (Hızlı ve Hafif Web Tarayıcı) Yusuf SANSARKAN Genelde Linux ve web tarayıcı denince akla Firefox gelir. Hepimizin aşina olduğu bu tarayıcı namını hak edecek kadar iyi aslında. Hızlı, güzel, bol eklentili ve güvenli... Bir şey ne kadar iyi olursa olsun insanlar hep değişik ve yeni şeyler ararlar. Ayrıca kul yapımı hiçbir şey mükemmel olmadığından, o şey ne kadar iyi olsa da tüm insanların zevkine hitap edemez. Ben de bunları göz önüne alarak sizlere Linux dağıtımları üzerinde rahat kullanılabilen web tarayıcı, Chromium'dan bahsetmek istiyorum: Chromium, açık kaynak kodlu bir web tarayıcıdır. Sadeliği ve hızı kendine esas edinmiş olan Chromium, sadece bu iki özellik dikkate alınınca benzersizdir. Herhangi bir eklenti kullanılmadığında çok az sistem kaynağı tüketir. Kısayoluna tıklayınca hemen ekrana gelmesi onu kullanıcının gözünde tatlılaştırır. Yeni olmasına rağmen bu kadar hızlı gelişmesini, arkasında Google'ın olmasına bağlıyorum. Kısa sürede yeni sürümleri çıkmış ve daha şimdiden on beş yıllık Opera'yı, pazarda geride bırakmıştır. Tanıtıma gelince tabi ki en önemli özelliği sadeliğidir. Fazla butonları ve dosya, düzen vs. gibi menüleri yoktur. Birkaç buton, bir yıldız, bir boş sayfa ve bir İngiliz anahtarından ibaret bir araç çubuğuna sahiptir. Sekme özellikleri çok gelişmiştir. Bir sekmeyi sağa sola taşımak artık tüm tarayıcılarda vardır ama bir sekmeyi pencereden dışarı çıkarmak, veya dışarıdaki bir pencereyi sekme olarak başka bir pencereye koymak her babayiğidin harcı değildir. Herhangi bir sekmeye sağ tıkladığınızda birkaç tane fazladan özellik bulabilirsiniz. Mesela bir sekmenin aynısında açtırabilir veya bir sekmeyi iğne seçerek yer kaplamasını engelleyebilirsiniz. 13

14 Chromium (Hızlı ve Hafif Web Tarayıcı) Yusuf SANSARKAN Soldaki resimde gördüğünüz gibi yeni bir sekme açınca sizi, en çok açtığınız sayfaların küçük resimleri karşılıyor. Sağ üstteki küçük butonları kullanarak dilerseniz küçük resimleri link şeklinde de görebilirsiniz. Bu küçük resimlerden dilediğinizi sabitleyebilir, dilediğinizi bir daha görmemek üzere kaldırabilirsiniz. İstediğinizi istediğiniz sıraya götürmek ise bir çek-bıraktan ibaret. Chromium'u rakiplerinden ayıran bir diğer üstün yanı ise gizli pencere özelliği. Bu özellik sayesinde dilediğiniz kadar gezinip, arkanızda hiç çerez bırakmayabilirsiniz. Ya da normal gezinti sırasında, çerezlere yerleşmesini istemediğiniz bir linke sağ tıklayıp gizli olarak açabilirsiniz. Bir sayfayı yer imlerine eklemek isterseniz, yapmanız gereken tek şey adres satırının başındaki yıldıza tıklamak. Bu yıldıza tıkladığınız anda sayfanız yer imlerine eklenmiş oluyor. Dilerseniz bunu yer imleri çubuğuna, dilerseniz de diğer yer imlerine rahatlıkla taşıyabilirsiniz. Yer imleri için her tarayıcıda olduğu gibi klasörler oluşturabilirsiniz. Bunlardan ayrı, hiçbir tarayıcıda olmayan bir özellik olarak yer imleri çubuğunu sadece yeni sekme sayfasında görüntüleyebilirsiniz. Tema seçenekleri bol ama ben bunlara değinmeyeceğim. Zaten bir tema yüklemek, Chromium'da bir tıktan ibaret. Temalara İngiliz Anahtarı altındaki ayarlardan ulaşabilirsiniz. 14

15 Chromium (Hızlı ve Hafif Web Tarayıcı) Yusuf SANSARKAN Son olarak eklenti desteğine biraz yer vermek istiyorum. Her ne kadar Chromium'u çevirenler buna Uzantılar adını takmış olsalar da bence eklenti kulağa daha hoş geliyor. Uzantıları, İngiliz Anahtarından açabiliriz. Açılan sayfada hali hazırda yüklü olan uzantılar görünmekte. Buradan uzantılarımızı aktif-pasif yapabilir ve kaldırabiliriz. Yeni uzantılara gitmek için en alttaki linke tıklamamız yeterli olacaktır. Açılan sayfada bizi yüzlerce uzantı bekliyor. Eğer sıkı bir Chromium kullanıcısıysanız bu sayfayı ara sıra ziyaret etmenizde fayda var. Reklam engelleyen, web pencerelerinin resmini çeken, Gmail gelen kutunuzu gösteren vs. bir sürü eklenti var burada. Eğer bir tavsiyede bulunmam gerekseydi size FastestChrome Browse Faster'ı tavsiye ederdim. Bu eklentinin çok güzel iki özelliği var: Birincisi: Arama yaptığınız sayfaları kendi kendine sıralıyor. Diyelim ki Google'da bir şey aradınız ve 20 sayfa sonuç çıktı. Bu eklenti kuruluysa ikinci sayfaya geçmek için 2'ye tıklamanıza gerek yok, sadece sayfayı aşağı kaydırın yeter. İkincisi: Herhangi bir web sayfasında, bir kelimeyi işaretlediğiniz anda hemen üstünde bir baloncuğun belirdiğini göreceksiniz. İşaretlediğiniz kelimeyi, bu baloncuk sayesinde dilediğiniz sitede tek tıkta aratabilirsiniz. Ayrıca resimde gördüğünüz gibi siteleri kendiniz seçebilirsiniz. 15

16 MONO Projesi Ayfer KAYA Önce Mono'nun sözlük anlamı nedir ona bakalım. Mono, İspanyolca'da maymun anlamına geliyor (maymunun doğuşu). Sanıyorum Mono Projesi'nin,.NET'in evrimleşmiş hali olabileceği aklınızdan geçmiştir. Şimdi de Özgür Yazılım Dünyasında bize neyi ifade ediyor, buna bakalım: Mono Projesi Ximian tarafından desteklenen ve ECMA standartlarına dayanan bir projedir. Miguel de İcaza 19 Temmuz 2001 de sahip olduğu Ximian firmasında Mono'yu oluşturacak olan açık kaynak projesine başlayacaklarını duyurdu. İcaza, 1999'da Özgür Yazılım Vakfı FSF'den Özgür Yazılım Ödülü, Amerika'da bulunan dünyanın en iyi teknik üniversitelerinden biri olan MIT den teknoloji alanında 'Yılın Yenilikçisi Ödülü', 2000 yılında da Time Magazin tarafından seçilen, 'Yüzyılın 100 Yenilikçisi' arasındaki bir Özgür Yazılım programcısıdır. İcaza; Mono ile GNU/Linux, UNIX, Mac OS X ve Windows tabanlı makinelerde çalışabilen.net uyumlu araçlar oluşturmayı amaçlamaktaydı. Yani Microsoft'un.NET teknolojisi ile geliştirilen bütün uygulamalarının çalıştırılabileceği, büyük bölümü C# ile yazılmış olan kodların derlenebileceği bir framework alanı oluşturmak. Bu projenin gelişiminde Microsoft ve Novell mühendisleri aralarında dayanışma göstererek proje kapsamında öncelikli olarak Microsoft tarafından geliştirilmiş ve ECMA ya sunulmuş teknolojilerle uyumlu uygulamaların geliştirilmesi üzere birlikte çalışılmıştır. Mono, Microsoft.NET ile aynı teknik altyapıyla geliştirilmiş ve birbirleri tarafından derlenmiştir/derlenebilmekte. Zaten bu da yukarıda belirttiğimiz amaca hizmet etmektedir. Mono'nun önemli diyebileceğiz birkaç özelliğini sıralayacak olursak; - Mono, yazılım geliştirmede yüksek verim sağlar. - Mono nun çok küçük bir bölümü C ile, büyük bir bölümü C# la yazılmıştır. - Mono'da.NET ile derlenmiş uygulamalar yeniden derlenmesine gerek kalmaksızın çalıştırılabilirler. - Linux'te, Unix tabanlı FreeBSD ve Solaris'te, Windows işletim sistemlerinde (NT, 2000, XP, ME, 98, Vista, Windows 7), ve Mac OS X üzerinde çalışabilir. Bu da programcılar için büyük kolaylıklar sağlamaktadır. - Mono'nun herhangi bir lisans ücreti yoktur. - Açık kaynak kodlu.net teknolojisini kullanılmaktadır. - Mono sadece Windows üzerinde çalışan framework ve kütüphanelerin kopyası değil, aksine 16

17 MONO Projesi Mono'dan tam anlamıyla Cross-Platform amaçlanmaktadır. Cross-Platform; bir programcıya birçok platform için tek seferde programlar geliştirmeyi mümkün kılan programlama ortamıdır. - Novell sadece Microsoft'un, geliştirdiği teknolojilerin ECMA için sunduğu standartları kullanır. - Mono'nun Windows'tan bağımsız kendine has oldukça iyi kütüphaneleri de mevcuttur. - Monodoc yapısı itibariyle MSDN e yapısına benzeyen ve Mono hakkında birçok bilginin olduğu bir kütüphanedir ve sürekli olarak yenilenmektedir. - Mono'da 'System.Windows.Forms' kütüphanesinden faydalanmak için Wine programı kullanılmaktadır. - Mono'da kararlı yazılımları daha kısa sürede geliştirmek mümkün hale gelmektedir. - Kendi kendini (binlerce satırlık kodlar bütününü) sadece 1-2 saniyede derleyebilecek kadar hızlı olması da Mono'nun önemli özellikleri arasında gösterilir. sağlar. - Daha düşük bellek kullanımı ve daha yüksek I/O performansı - Her gün genişleyen bir toplulukla gelişimini hızla sürdürmektedir. - Mono ve GNOME projeleri amaçlarından dolayı birbirini tamamlamaktadır. Ayfer KAYA ayferkaya@ymail.com - Çıkış noktalarından bir tanesi de gönüllülerin GNOME projesi kapsamında geliştirilen kütüphaneleri C++, Python, Perl, PHP, Ruby, Haskell, LISP gibi dillerde kullanma isteğinin neden olduğu iş yükü. Hedefler arasında; - VB/Delphi/C# programcıları yazılımlarını istediği anda Linux'da sorunsuzca çalıştırabilmek, - Bu yazılımları geliştirmeyi Linux'te sürdürebilmek, Kararlı sınıf kütüphanesi sayesinde Linux'daki geriye uyumluluk sorunlarını çözmek de yer almakta. - Mono Projesi birçok yazılım devinin birleşmesi ve gönüllülerin çalışması sonucu gelişmesine Novell sponsorluğunda devam etmekte. Icaza da şu anda Novell geliştirme grup başkan yardımcılığını sürdürmektedir. Hemen burada birçok tartışmayı beraberinde getiren önemli bir noktanın altını çizmek istiyorum. Bu proje tamamen Ximian destekli serbest bir yazılımdır. Bilinenin aksine Microsoft'un bu projeye doğrudan bir katkısı yoktur ve tamamen bağımsızdır (ticari anlamda). Hatta isterseniz bütün Özgür Yazılımlar'da olduğu gibi bu projede sizin de katkınız olabilir. Mono Projesi birçok anlamda büyük yenilikler getirmiştir. Birçok platformda çalışabilen bir program olması, Windows'tan Linux'e geçişi kolaylaştırması ve bunun temelinde insanlara yardım edilmesinin düşünülmesi, en önemlisi belki de 17

18 MONO Projesi var olan mevcut bilgiyi, tecrübeyi değerlendirmesi adına çok önemli bir projedir. Bu gelişme bize Özgür Yazılım ve GNU/Linux'un herzaman bir adım önde olduğunu/olacağını gösterir. Gönüllüler ve Özgür Yazılım bir de yardımlaşma bir anlamda özgürlüğün gerçek tanımıdır diyebiliriz. Amaca yakın olan öndedir! Mono Projesi hakkında daha fazla bilgi için Mono'nun resmi sitesini ziyaret edebilirsiniz: Mono Projesinin yapı taşlarından biri de MonoDevelop'tur. Şimdi, MonoDevelop nedir, neyi amaçlamaktadır cevap vermeye çalışalım: MONODEVELOP Ayfer KAYA Tabii ki açık kaynak kodludur, yani yazılım geliştiricilerine ücretsiz yararlanma ve geliştirme imkânı sunar. bütün Özgür Yazılımlar'ın temelinde olduğu gibi. Popüler, esneklik, kolaylık ve güç bakımından tercih edilen C# ve.net uygulamalarını Linux ortamında geliştirmemize olanak sağlayan arayüz uygulamasıdır. MonoDevelop, C#, Visual Basic.Net, C/C++,.NET gibi programlama dilleri için bir tümleşik geliştirme ortamıdır. Mono'nun genel özelliklerinde söylediğimiz gibi Linux, Windows ve Mac üzerinde aynı arayüzle çalışabilmektedir. MonoDevelop yazı-kod düzenleme yeteneklerine sahiptir. C# için kod tamamlama desteği, örnekleri ve kod katlamaları sunmaktadır. MonoDevelop'un kullanıcı arayüzünden de anlaşılacağı üzere Türkçe desteği de mevcut. MonoDevelop'ta form tasarımı için Gtk# görsel tasarım aracı kullanılır. Yine Windows'taki gibi bir Tools menüsü de sürükle bırak mantığı ile çalıştırılabilir, bunun yanında konsol uygulamaları da tercih edilebilir seçenekler arasındadır. Mevcut uygulamalar Windows ortamındakilerle büyük benzerlik gösterdiği için deneyimi olanlar pek de zorlanmayacaklardır. 18

19 MONO Projesi Ayfer KAYA Ayrıca ASP.NET uygulamaları için entegre debugger desteği mevcuttur. Şu anki güncel sürümü 2.2 olan MonoDevelop hakkında daha fazla bilgi için: adresi ziyaret edilebilir. MonoDevelop'un sağladığı bu nimetlerden yararlanmaya başlamak için Synaptic'e girip Mono diye aratabilir ya da sitesini ziyaret edebilirsiniz: Ayrıca konsoldan: sudo apt-get install monodevelop komutunu vererek de indirebilirsiniz. Programı çalıştırmak için; Uygulamalar >> Programlama >> MonoDevelop'tan ya da Uçbirim'e monodevelop yazarak incelemeye başlayabilirsiniz. Bir sonraki sayıda MonoDevelop uygulaması için daha detaylı bir anlatım ile tekrar görüşmek üzere demeden evvel Linux'e geçerken tecrübeyi en iyi şekilde değerlendirmeniz dileğiyle. Mono'nun zeki geliştiricileri bunu çok iyi yapıyor! Mutlu kalın. 19

20 BASIC KIT KURULUMDAN SONRA YAPILMASI GEREKENLER: sudo aptitude install ubuntu-restricted-extras konsola gireceğimiz bu komut ile flash player eklentisi, video codec'leri ve lazım olan bazı fontları yüklüyoruz. Eğer flash dosyalarında ses sorunu yaşıyorsanız şu paketi yükleyin. sudo aptitude install flashplugin-nonfree-extrasound Murat CEBİR Sistem>Yönetim>Hizmetler Olay Zamanlayıcı (anacron-atd): Zamanlayıcılardır. Birini kaldırın. Brltty: Görme engelli değilseniz kaldırın. Bluetooth: Kullanmıyorsanız kaldırın. Bilgisayar Etkinliği Kaydedicisi (klogd-sysklogd): Birini kaldırın. Yazıcı Hizmeti (cups): Yazıcı kullanmıyorsanız kaldırın. Sık kullandığınız programların açılma hızını arttırmak istiyorsanız sudo apt-get install preload SİSTEM PERFORMANSINI ARTIRMAK: Ubuntu'nun yavaş açıldığını veya açıldıktan sonra ağır çalıştığını düşünüyorsanız yapabileceğiniz birkaç şey var: Sistem açılırken veya açıldıktan sonra arka planda çalışan bazı uygulamaları kapatabiliriz. Bu bize hem açılış hızında hemde açılıştan sonra hız kazandırır. Sistem>Tercihler>Başlangıç Uygulamaları'nı açalım. Bluetooth Yöneticisi: Kullanmıyorsanız kaldırın. Evolution Alarm Notifier: Kullanmıyorsanız kaldırın. Görsel Yardım: Görme engelli değilseniz kaldırın. Uzaktaki Masaüstü: Kullanmayacaksanız kaldırın. FIREFOX PERFORMANSINI ARTTIRMAK İÇİN 3.0 Versiyonu için; 1) Filter yazan yere network.http.pipelining yazarak network.http.pipelining'i buluyoruz. Ardından value'nin altında "false" yazan yere çift tıklayarak "true" olarak değiştiriyoruz. Değişiklikten sonra satırın koyulaşması lazım. 2) Filter yazan yere network.http.pipelining.maxrequests yazarak network.http.pipelining.maxrequests'i buluyoruz. Value'nin altında "4" yazan yeri "8" olarak değiştiriyoruz. 20

21 BASIC KIT 3) Filter yazan yere network.http.proxy.pipelining yazarak network.http.proxy.pipelining'i buluyoruz. Value'nin altında "false" yazan yeri "true" olarak değiştiriyoruz. Çift tıklayarak.. 4) Filter yazan yere network.dns.disableipv6 yazarak network.dns.disableipv6'i buluyoruz. Value'nin altında "false" yazan yeri "true" olarak değiştiriyoruz. 5) Filter yazan yere plugin.expose_full_path yazarak plugin.expose_full_path'i buluyoruz. Value'nin altında "false" yazan yeri "true" olarak değiştiriyoruz. 6) Şimdi filter kısmını temizliyoruz. Herhangi bir özellik adının üzerine sağ tıklayıp çıkan pencereden New ve Integer seçeneklerini seçiyoruz. New Integer Value isimli bir pencere açılıyor. nglayout.initialpaint.delay yazarak OK diyoruz. Şimdi de bizden Integer değeri girmemizi isteyen yeni bir pencere açılıyor. "0" yazarak kapatın. 7) Şimdi filter kısmını temizliyoruz. Herhangi bir özellik adının üzerine sağ tıklayıp çıkan pencereden New ve Integer seçeneklerini seçiyoruz. New Integer Value isimli bir pencere açılıyor. content.notify.backoffcount yazarak OK diyoruz. Şimdi de bizden Integer değeri girmemizi isteyen yeni bir pencere açılıyor. "5" yazarak kapatın. 8) Şimdi filter kısmını temizliyoruz. Herhangi bir özellik adının üzerine sağ tıklayıp çıkan pencereden New ve Integer seçeneklerini seçiyoruz. New Integer Value isimli bir pencere açılıyor. ui.submenudelay yazarak OK diyoruz. Şimdi de bizden Integer değeri girmemizi isteyen yeni bir pencere açılıyor. "0" yazarak kapatın. Murat CEBİR 9) Şimdi filter kısmını temizliyoruz. Herhangi bir özellik adının üzerine sağ tıklayıp çıkan pencereden New ve Integer seçeneklerini seçiyoruz. New Integer Value isimli bir pencere açılıyor. browser.cache.memory.capacity yazarak OK diyoruz. Şimdi de bizden Integer değeri girmemizi isteyen yeni bir pencere açılıyor. Buraya yazacağınız rakam Firefox'unuz ne kadar RAM kullanacağını belirleyecek. Dolayısıyla bu bilgisayardan bilgisayara değişir ama örneğin 8MB ram ayırmak istemezsiniz. 16Mb ayırmak bu iş için mantıklı bir seçenek olabilir. Eğer 16 mb ayırmak istiyorsanız açılan pencereye "16384" yazın ve pencereyi kapatın. 3.5 Versiyonu için; 1) network.http.max-connections satırında 30 yazan yeri 48 yapın. 2) network.http.max-connections-per-server satırında 15 yazan yeri 24 yapın. yapın. 3) network.http.max-persistent-connections-per-proxy burayı 12 4) network.http.pipelining.firstrequest bunu true yapın. 5) network.http.pipelining bunu true yapın. 6) network.http.pipelining.maxrequests bunu 32 yapın. 7) network.http.proxy.pipelining bunu true yapın. 21

22 BASIC KIT Murat CEBİR 8) nglayout.initialpaint.delay bunu 0 yapın. SİSTEM TEMİZLİĞİ 9) network.http.request.max-start-delay bunu 5 yapın. Ubucleaner bilgisayarınızı temiz tutmaya yardım eden basit bir bash betiğidir. 10) extensions.checkcompatibility bunu false yapın. Daha sonra Chrome Cleaner eklentisini indirerek kurunuz. Şimdi Firefox'u kapatıp yeniden başlatın. KURULMASI TAVSİYE EDİLEN PROGRAMLAR Ubuntu Tweak programı Ubuntu'nuzun kişiselleştirilmesi için harika bir programdır. Programın yapabileceği şeyler o kadar fazla ki Ubuntu kurulmuş her bilgisayarda olmazsa olmaz programlardan biridir. - Temel Sistem Bilgilerini Görmek (Dağıtım, Kernel, CPU, Memory vs..) - GNOME Oturum Kontrolü - Startup Program Kontrolü - Splash Görüntüsünü Değiştirmek ve Gizlemek/Göstermek - Masaüstü Simgelerini Gizlemek/Göstermek - Compiz Fusion Ayarları, Window Stil Ayarları, Menu Stil Ayarları - GNOME Panel Ayarları - Nautilus Ayarları - Sistem Güvenlik Ayarları Kurulumu adresinden ücretsiz olarak indirebilirsiniz. Özellikleri: - apt cache temizliği. - Kaldırılmış.deb paketlerinden kalan config dosyalarının silinmesi. - Kullandığınız kernel dışındaki kernelleri kaldırır. - Bütün kullanıcıların (root dahil) çöp kutularını boşaltır. Betiğin Kurulumu ve Çalıştırılması; wget komutu ile betiği indiriyoruz. sudo chmod +x ubucleaner.sh komutu ile gerekli çalışma iznini veriyoruz. sudo./71529-ubucleaner.sh komutu ile betiğimiz çalışır ve gerekli temizlikleri yapar. 22

23 Bekir NALBANTOĞLU Karikatür 23