TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ (BAHAR DÖNEMİ) DERS İÇERİĞİ. TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ (BAHAR DÖNEMİ) Hafta TEORİ UYGULAMA 1 ( EXCEL )

Transkript

1 1. AMAÇ : TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ (BAHAR DÖNEMİ) DERS İÇERİĞİ Öğrencilere temel bilgisayar kullanımını öğreterek, eğitim ve iģ hayatlarında aktif larak faydalanmalarını sağlamak, daha kapsamlı araģtırma ve öğrenme ihtiyaçlarına yönelik larak alt yapı luģturmak. Bu amaçla, her bilgisayar kullanıcısının ihtiyaç duyabileceği temel knular seçilerek bu ders kapsamında anlatılmaktadır. 2. TEMEL KONU BAŞLIKLARI : GÜZ DÖNEMİ 1. Bilgisayara GiriĢ ve Temel Dnanım Bilgisi 2. Klavye Kullanımı 3. ĠĢletim Sistemleri: Windws XP 4. Internet 5. Wrd : Kelime ĠĢlemci Yazılımı BAHAR DÖNEMİ 1. Excel : Elektrnik Tabllama Yazılımı 2. MS-DOS Kmut istemi 3. Pwer Pint : Sunum Hazırlama Yazılımı 4. Sistem Kruması: Virüsler ve Antivirüsler 5. Sistem Yedeklemesi ve SıkıĢtırma TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ (BAHAR DÖNEMİ) Hafta TEORİ UYGULAMA MS Excel Genel Tanıtım ve Önemli Kavramlar Excel de yeni dsya luģturma ve Tabl mantığını tanımaya çalıģma ( DOS ) 1.2. TEMEL ARAÇ ÇUBUKLARINI ve Önemli Fnksiynlarını Tanıma (Standart ve Biçimlendirme) 1.3. BASĠT ARĠTMETĠK ĠġLEMLER 1.4. OTOMATĠK VERĠ KOPYALAMA/ARTIRMA 1.5. FORMÜL KULLANIMI Excel dsyaları üzerinde araç çubuklarıyla iģlemler yapma Ġlgili knuların uygulamalı incelenmesi 1.5. FORMÜL KULLANIMI (Devam) Ġlgili knuların uygulamalı incelenmesi 1.6. VERĠ ĠġLEME 1.7. GRAFĠK ÇĠZĠMĠ 2.1. MS DOS Genel Tanıtımı 2.2. Temel DOS kmutları ÇeĢitli veri iģleme yöntemlerinin uygulamalı incelenmesi Örnek tabldan grafik çizdirme Windws içinden MS DOS Kmut istemine geçip, çeģitli DOS kmutlarının uygulamalı incelenmesi Temel DOS kmutları (Devamı) Devam ( DOS ) 8 ARASINAV ARASINAV 9 (POWERPOINT) 10 (POWERPOINT) 11 (POWERPOINT) 12 ( SĠSTEM 3.1. PwerPint Genel Tanıtım ve Önemli Kavramlar 3.2. Slayt düzenleme 3.3. ANAMENÜ nün Önemli Fnksiynlarını Tanıma (Ekle-Biçim-Slayt Gösterisi) 3.3. Önceki knuya devam 4. Bilgisayar Virüsleri ve bunlardan krunma yöntemleri hakkında bilgilendirme PwerPint de yeni sunum luģturma ve Sunum mantığını tanımaya çalıģma Slaytları düzenleme uygulaması Uygulama Ödevi Verilmesi Ġlgili knuların uygulamalı incelenmesi Uygulama Ödevleri Üzerinde Serbest ÇalıĢma PwerPint Uygulama Ödevleri Üzerinde Serbest ÇalıĢma ve Ödevlerin Tplanması Ġlgili knuların uygulamalı incelenmesi

2 KORUMA ) 13 ( SĠSTEM YEDEKLEME ) 5. Genel Sistem ve Dsya Yedeklerinin Alınması ve SıkıĢtırma Kavramlarının Ġncelenmesi 14 GENEL TEKRAR GENEL TEKRAR YIL SONU SINAVLARI Ġlgili knuların uygulamalı incelenmesi 1. EXCEL: ELEKTRONİK TABLOLAMA YAZILIMI 1.1. MS Excel Genel Tanıtım ve Önemli Kavramlar Tabl kavramı ve Yeni ÇalıĢma Belgesi OluĢturma Wrd ile rtak özellikler (Anamenü, Sayfa yapısı, Araç Çubukları, vs.) Hücre, Satır, Sütun, Sayfa Kavramları, Hücre Adresi Seçme/Silme : Hücre, Satır, Sütun Gösterme/Gizleme : Hücre, Satır, Sütun Ekleme : Satır, Sütun (Satır/Sütunun baģlığına sağ tıkla, EKLE yi seç) Hücre içinde değiģiklik = F2 Sınırlı hücrelerde dlaģmak (ilgili hücreler seçilir) Satır yüksekliği ve sütun geniģliğini ayarlama + tmatik ayarlama (aralara çift tıklama) Yazdırma Alanı Hücreleri Biçimlendirme Hücre Tipleri : Genel, Sayı, Metin, Tarih, Para birimi, vs. Hizalama, Yazı Tipi, Kenarlık, Desenler Birden Fazla Sayfada ÇalıĢma Sayfa isimlendirme 1.2. TEMEL ARAÇ ÇUBUKLARINI ve Önemli Fnksiynlarını Tanıma (Standart ve Biçimlendirme) STANDART Araç Çubuğunu Tanıma Artan/Azalan Sıralama : Hangi sütuna göre sıralanacaksa önce sütundaki ĠLK DEĞER seçilmelidir) BĠÇĠMLENDĠRME Araç Çubuğunu Tanıma BirleĢtir ve Ortala Kenarlıklar 1.3. BASİT ARİTMETİK İŞLEMLER Tüm Aritmetik iģlemler ve frmüller = iģareti ile baģlar 4 iģlem (+, -, *, /), yüzde (%) ve üs alma (^) iģlemleri için frmül adı kullanmadan direkt frmül yazılabilir, örneğin A3 ve A5 hücresini tplamak ve A7 ile çarpmak için : = (A5+A5)*A7 veya 3 ün karesi için : = (3 ^ 2) Otmatik Tplam ( + tplanacak hücreler + tplamın yazılacağı hücre seçimi + Enter) Ortalama, Say, En Küçük, En büyük, vs. (Hücre Seçimi + Muse un Sağ TuĢuna basılarak iģlem seçilir) 1.4. OTOMATİK VERİ KOPYALAMA/ARTIRMA Muse un sağ düğmesi ile hücrenin sağ alt köģesi tutulup çekilir ve SERĠLERĠ DOLDUR seçilir) Standart Liste : Sayılar (1,2,3, ), Günler (Pazartesi, Salı, ), Tarihler, Mevsimler, Aylar) Özel Liste Ekleme : Araçlar-Seçenekler-Özel Listeler 1.5. FORMÜL KULLANIMI = FORMÜLADI (Hücre1;Hücre2;Hücre3; ;Hücre N) Örnek : =TOPLA(A1;A3;B9) = FORMÜLADI (ĠlkHücre:SnHücre) Örnek : =TOPLA(A1:A4) Bu iģlem A1,A2,A3 ve A4 hücrelerini tplar. Tek Tek > (;) - Aralık (:) Farklı sayfadan hücre adı : Sayfaadı!Hücreadı Örnek : Sayfa1!A2 veya Mart 2003!A2 (rijinal sayfa adı değiģmiģse tırnak içinde yazılmalıdır) ÖNEMLĠ FORMÜLLER =TOPLA(..), =ÇARPIM(..), ORTALAMA, MAK, MĠN

3 ġġmdġ (), BUGÜN(), METNEÇEVĠR(HAFTANINGÜNÜ(BUGÜN());"gggg") : Bugünün gün adını yazar (pazartesi) KARġILAġTIRMA OPERATÖRLERĠ Operatörler : =, >, <, >=, <=, <> KarĢılaĢtırma : =EĞER(ġart; dğru ise ; yanlıģ ise) Örnek : =EĞER(A1>=50; GEÇTĠ ; KALDI ) : A1 değeri 50 veya büyükse GEÇTĠ, küçükse KALDI yazar. FORMÜL ÇOĞALTMA (Veri çğaltma ile aynı yöntem) 1.6. VERİ İŞLEME VERĠ SIRALAMA VERĠ FĠLTRELEME VERĠ DOĞRULAMA : Veri > Süz > Otmatik Süzgeç 1.7. GRAFİK ÇİZİMİ : Hücrelerin Seçimi > Grafik Düğmesi > Grafik Sihirbazı 2. MS DOS KOMUT İSTEMİ 2.1. MS DOS Genel Tanıtımı DOS nedir, ne zaman kullanılır, neden hala kullanma ihtiyacı var? DOS penceresine geçiģ (BaĢlat > Prgramlar > MS Ds Kmut istemi) 2.2. Temel DOS kmutları Kmutların parametrik kullanımı : kmut / parametre Dsya isimlerinde jker karakter kullanma (* : çk karakter,? : tek karakter) Kmutların kullanılıģında yardım alma > kmut/? Klasör/Dsya Listeleme > DIR Sayfalarda bekletme : DIR/P Dsyaları alfabetik sırada listeleme : DIR/O:N Klasör Kmutları > CD (baģka klasöre geçiģ), MD (luģtur), RD (sil) Sürücü DeğiĢtirme > A: C: Dsya kpyalama Aynı klasöre farklı isimle : COPY dsyaadı yenidsyaadı Farklı klasöre aynı isimle : COPY dsyaadı C:\klasöradı Dsya silme > DEL Dsya adı değiģtirme > REN Disket Kpyalama > COPY A: A: Disket Frmatlama > FORMAT A: DOS penceresini kapatma > EXIT 3. POWERPOINT: SUNUM HAZIRLAMA YAZILIMI 3.1. MS PwerPint Genel Tanıtım ve Önemli Kavramlar Wrd ile rtak özellikler (Anamenü, Sayfa yapısı, Araç Çubukları, vs.) Slayt ve Sunum (Slayt Gösterisi) Kavramları Akıllı Ġçerik Sihirbazı ile adım adım, hızlı ve prfesynel sunum hazırlanabilir ASIL SLAYT : Görünüm menüsü > Asıl Slayt (Tüm slaytlarda rtak lan bilgi ve stiller, altbilgiüstbilgi, vs.) Sunum mdları (Görünüm menüsünde ve slaytın sl altında) Nrmal, Anahat, Slayt Sıralayıcısı, Ntlar, Slayt Gösterisi Slayt Düzenleme Yazılar, Çizim araç çubuğundaki Metin Kutusu ile eklenir Slaytların içerisine, yazı dıģında, resim, ses, görüntü, vs. eklenebilir

4 3.3. ANAMENÜ nün Önemli Fnksiynlarını Tanıma EKLE MENÜSÜ Yeni slayt eklenebilir, ya da mevcut slaytın kpyası luģturulabilir Resim, Film, Ses, Grafik, vs. eklenebilir BĠÇĠM MENÜSÜ Arka Plan : Slaytın arka planına çeģitli renkler veya dlgu efektleri uygulanır. Slayt Düzeni : Yeni bir slaytta baģlık, içerik ve nesnelerin düzeni için öneri sunar. Slayt Tasarımı : Hazır bir slayt tasarımı, mevcut slayta ya da tüm slaytlara uygulanabilir. SLAYT GÖSTERĠSĠ MENÜSÜ Gösteriyi Görüntüle (F5) : Sunumu baģlatır Gösteri Ayarla : Sunumda tüm slaytların mı, belirli slaytların mı gösterileceği ayarlanır. Zamanlama Prvası : Prva yaparak slayt geçiģ sürelerini belirlemeyi ve sunumda tmatik ilerlemeyi sağlar. KnuĢma kaydet : Mikrfn kullanarak Slaytın içerisine ses ekleyebiliriz. Eylem Düğmeleri : Tıklatınca bir iģi yaptırmak istediğimiz bir düğme kymamızı sağlar. Animasyn düzenleri : Slayt üzerindeki tüm yazılar için aynı anda çalıģan rtak animasyn ekler. Özel Animasyn : Ġstediğimiz nesneye istediğimiz animasynu istediğimiz sırada ekleriz. Zamanlama ile mi tıklama ile mi çalıģacağını, hızını, vs. detaylı ayarlayabiliriz. 3 temel animasyn tipi var : GiriĢ, Vurgu, ÇıkıĢ Slayt geçiģi : Slaytlar arası geçiģte uygulanacak efektler belirlenir. 4. SİSTEM KORUMA: VİRÜSLER VE ANTİVİRÜSLER Bilgisayar VĠRÜSÜ nedir? : Bilgisayara ve dsyalara zarar verme amacıyla yazılmıģ, kendini gizleme ve kpyalama yeteneğine sahip prgramlar. Dsyalara BulaĢma Yöntemi : Dsyanın snuna eklenme, içine (araya) yazma, ikame etme (dsyanın yerini alma). Yayılma ġekli : Ağ, Internet ya da Bilgi Deplama Birimlerinden Bilgisayara (RAM > HD) Bilgisayardan Ağ, Internet ya da Bilgi Deplama Birimlerine (HD > RAM) Önemli Virüs Tipleri AçılıĢ Sektörü : Bilgisayar açıldığında ya da disket/cd kunduğunda etkinleģir. Kmut Ġstemcisi : ĠĢletim Sistemi Temel Dsyası lan Cmmand.cm a bulaģır. Dsya Tipi : Bellekte YerleĢik Kalan : Truva Atları (Trjan) : Yararlı gibi görünüp bilgisayardaki bilgileri gizlice gönderen virüs tipleridir. Genelde webden bulaģır, günümüzde çk sık görülmektedir. Gatr, Weather, DateManager, vs.. Makr : Wrd Excel makrlarına bulaģan. Çk Amaçlı : Üstteki yöntemlerden birden fazlasını kullanan. Virüslerin Zararları Ġstem dıģı iģlemler Dsya silme/bzma Bilgisayarın ve prgramların yavaģ çalıģması Hard Diski Frmatlama

5 BIOS u silme Virüslerden Krunma Ylları Antivirüs prgramı yükleme ve düzenli güncelleme Bilgisayarda periydik genel virüs taraması yapma (Antivirüs prgramlarının da % 100 güvenliği sağlayamadığı düģüncesiyle :) Güvenilirliği Ģüpheli Disket ve CD leri kullanmadan önce virüs taraması yapma Disketin güvensiz bir bilgisayarda kullanmadan önce krumasını aktifleģtirme Internet teki güvenilir lmayan sitelerden dsya indirmeme ġüpheli lerin eklerini açmama. 5. ANTİVİRÜS YAZILIMLARI Amaç : Virüsleri tanıyarak bulaģmasını engellemek, virüslü dsyaları bulmak / temizlemek Virüs bellekte aktif lduğunda sistemin temiz bir Disket/CD den açılması gerekir! Bellekte yerleģik kalır ve Görev Çubuğundaki saatin yanında simgesi görülür. Virüs veritabanının internet üzerinden güncellenebilmesi önemli bir özelliktir. (Update) Önemli terimler : Scan (=Tara), Fix/Repair/Clean (=Düzelt/Temizle), Delete (=Sil), Quarantine (Karantinaya alma : temizlenemeyen dsyalar) Update (= Güncelle) Önemli Antivirüs Prgramları ve siteleri Nrtn Antivirüs : McAfee : Önemli Anti-Trjan Prgramları ve siteleri Adaware : 6. SİSTEM EDEKLEMESİ ve SIKIŞTIRMA Bilgisayarda yedek alma kavramı (Genel Sistem ve Dsya Yedeği) Dsyalara zarar veren ptansiyel tehlikeler Bilgisayar ya da deplama birimlerindeki HARĠCĠ zararlar, kayıplar, çalıntılar (Hatalı kullanım, hırsızlık, yangın, vs.) Bilgi deplama birimlerindeki DAHĠLĠ fiziksel arızalar (HD, Disket, CD, vs.) Kullanıcı hatasından kaynaklanan mantıksal dsya bzulmaları / silinmeleri. Virüs tahribatından kaynaklanan mantıksal dsya bzulmaları / silinmeleri. Ağ / Internet rtamından 3. Ģahısların saldırıları. Prgram kdlarındaki ihmallerden kaynaklanan mantıksal hatalar, (Bug lar). Tedbirler Bilgisayarın ve deplama birimlerinin dğru kullanımı. Bilgisayar çalıģırken hareket ettirmeme, Deplama birimlerinin bilgi içeren yüzeylerine dıģarıdan temas etmeme, Disket sürücünün ıģığı yanarken disket takıp çıkarmama,

6 Uygun sıcaklık ve nem kģullarında muhafaza. Manyetik rtamlardan uzak tutma. Gereksiz ya da lisanssız prgram yüklememe, yüklenmiģse Denetim Masasındaki Prgram Ekle Kaldır ya da prgramın kendi Uninstall ı aracılığıyla bilgisayardan kmple kaldırma. Farklı kullanıcı giriģleri için sınırlı kullanıcı hesapları açma (Windws XP +). Antivirüs ve Firewall prgramları kullanma ve sürekli güncelleme. Dsyaların değiģim sıklığına uygun periytlarda yedek(ler) alma Yedekleri farklı rtamlarda saklama (Yangın, hırsızlık, afet, vs. ihtimaline karģı) Yedek alma rtamları Hard Disk (Aynı isimlerle farklı klasörlere veya farklı isimlerle aynı klasöre) > Geçici amaçlı CD-R, CD-RW, DVD Disket (Küçük byuttaki dsyalar) SIKIġTIRMA Amaç > byutu küçültmek (rtalama % 50) ve/veya çk sayıda dsyayı tek dsyada tplamak. Güncel sıkıģtırma prgramları : Winzip, Winrar (Win tabanlı), Pkzip, Arj (Ds tabanlı), SıkıĢtırılmıĢ dsya uzantıları : ZIP, RAR, ARJ. Özel : EXE - Kendi kendini açan. SıkıĢtırma - Açma yöntemi : Windws Gezgininden veya sıkıģtırma prgramından. Genel Prgram Terimleri : SıkıĢtırma : Cmpress, Add t Archive, Açma : Extract t