T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI Personel Genel Müdürlüğü

Transkript

1 T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI Personel Genel Müdürlüğü Sayı : B.08.0.PGM / /12 /2004 Konu : İntibak Bülteni Genel Müdürlüğümüzce hazırlanan PERSONEL MEVZUATI BÜLTENİ nin 3 üncü sayısında İNTİBAK la ilgili mevzuat ve açıklamalara yer verilmiştir. Bu Bülten in hazırlanmasındaki amaç, Devlet memurlarının intibak haklarıyla ilgili tereddütlerin mahallinde çözüme kavuşturulması ile uygulamada birlik ve beraberliğin sağlanmasıdır. Bu sebeple, intibakla ilgili olarak daha önce gönderilen genelge, genel açıklama ve münferit yazılarda yer verilen hususların yanı sıra bu Bülten deki açıklamalar doğrultusunda işlem yapılması gerektiğini bilgilerinize arz/rica ederim. DAĞITIM: Merkez Teşkilâtına 81 İl Valiliğine EKLER : 1 Personel Mevzuatı Bülteni

2 T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI Personel Genel Müdürlüğü PERSONEL MEVZUATI BÜLTENİ İNTİBAK GİRİŞ DERECESİ KADEME İLERLEMESİ VE DERECE YÜKSELMESİ HİZMET DEĞERLENDİRMESİ ARALIK

3 İÇİNDEKİLER KONULAR SAYFA A. GİRİŞ DERECESİ 4 1.Giriş Derece ve Kademelerinde Farklılık Oluşturan Durumlar 4 2.Kazanılmış Hak Aylık Derece ve Kademelerine İlave Derece ve Kademe Verilecek Durumlar 12 B. KADEME İLERLEMESİ 14 1.Kademe İlerlemesinin Şartları Yıllık Sicil Notu Ortalamasına Göre Yapılacak Kademe İlerlemeleri 15 3.Görev Yerlerine Göre Uygulanacak Kademe İlerlemeleri 16 C. DERECE YÜKSELMESİ 21 1.Derece Yükselmesinin Usul ve Şartları sayılı Kanun un 68 inci Maddesinin (A) Bendine göre Derece Yükselmesinde Aranan Şartlar 22 3.Kadrosuzluk Sebebiyle Derece Yükselmesi Yapılamayan Durumlar 22 a) 657 sayılı Kanun un 67 nci Maddesinin Uygulanması 23 b) 657 sayılı Kanun a Eklenen Geçici 33 üncü Maddesinin Uygulanması 25 4.Yükselinebilecek Derecenin Üstünde Bir Dereceye Yükselme 28 (657 sayılı Kanun un 37 nci Maddesinin Uygulanması) sayılı Kanun un 37 ve 64 üncü Maddelerinin Karşılaştırılmalı İncelenmesi 29 D. HİZMET DEĞERLENDİRMESİ 30 1.Ek Geçici 2 nci Madde 30 2.Ek Geçici 3 üncü Madde 33 3.Ek Geçici 41 inci Madde sayılı Kanun un 36 ncı Maddesi (A) Bendi 12/d Fıkrasının Uygulanması sayılı Kanun un 36 Maddesi (C) Bendi 1 inci Fıkrasının Uygulanması sayılı Kanun un 36 Maddesi (C) Bendi 2 nci Fıkrasının Uygulanması sayılı Kanun un 36 Maddesi (C) Bendi 3 üncü Fıkrasının Uygulanması sayılı Kanun un 36 Maddesi (C) Bendi 4 üncü Fıkrasının Uygulanması sayılı Kanun un 36 Maddesi (C) Bendi 5 inci Fıkrasının Uygulanması sayılı Kanun un 36 Maddesi (C) Bendi 6 ncı Fıkrasının Uygulanması sayılı Kanun un 36 Maddesi (C) Bendi 7 nci Fıkrasının Uygulanması Muvazzaf Askerlikte Geçen Sürelerin Değerlendirilmesi Adaylıkta Geçen Sürelerin Değerlendirilmesi Devlet Memurlarının Kazanılmış Hak Aylık Derece ve Kademelerinin Kadro Şartı Aranmadan Bir Üst Dereceye Yükseltilmesi 43 (2182 sayılı Kanun ve 458 sayılı KHK Uyarınca) 15.Hizmet Birleştirmesi 44 E) Yürürlükte Bulunan Genelge ve Yazıların Tarih ve Sayıları 48 3

4 A. GİRİŞ DERECESİ Devlet memuriyetine ilk defa atanacakların görev alacakları hizmet sınıfları ve öğrenim durumlarına göre aylıklarının ödenmesinde esas alınacak dereceler giriş derecesi olarak adlandırılmıştır. Giriş dereceleri, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun 1897 sayılı Kanunla yapılan değişikliğinden önce hizmet sınıfları bazında belirlenmişken, bu değişiklikten sonra bazı istisnai durumlar hariç, hangi hizmet sınıfında görev alınırsa alınsın öğrenim durumu esas alınarak belirlenmiştir. 657 sayılı Kanunun 1897 sayılı Kanunla değişik 36 ncı maddesi (A) bendinde; öğrenim durumları itibariyle gösterilen giriş derece ve kademelerinin yanı sıra, yine öğrenim durumlarına göre yükselinebilecek derece ve kademeler de gösterilmiştir. 1. Giriş Derece Ve Kademelerinde Farklılık Oluşturan Durumlar Öğrenim durumları itibariyle Devlet memuriyetine alınmada giriş ve yükselinebilecek derece ve kademelerin 36 ncı maddenin (A) bendinde belirtilmiş olduğuna yukarıda değinmiştik. Aynı bendin fıkraları ile bazı hizmet sınıflarında görev alanlar, bazı öğrenimler ve meslekler bakımından ilave derece ve kademeler öngörülmek suretiyle giriş derece ve kademeleri ile yükselinebilecek derece ve kademeler bakımından farklı belirlemeler yapılmıştır. Giriş derece ve kademelerinde farklı belirlemeleri, diğer bir ifadeyle öğrenim durumlarına göre tabloda gösterilen memuriyete giriş derecelerini yükselten hükümleri, (657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 36 ncı maddenin (A) bendinin 1 den 7 ye kadar konumuzla ilgili olan alt fıkraları) sırasıyla irdeleyelim. a) 1 sayılı fıkrada; Avukatlık stajını açıkta iken yapanlara iki, memuriyette iken yapanlara bir kademe ilerlemesi uygulanır. denilmektedir. Bilindiği üzere avukatlık stajına kabul edilebilecekler, ülkemizde sadece hukuk fakültesi mezunlarıdır. Dört yıl süreli yüksek öğrenim olan hukuk fakültesi mezunları hangi hizmet sınıfına dahil bir kadroda görev alırlarsa alsınlar 4 yıl süreli yüksek öğrenim mezunlarının Devlet Memuriyetine giriş derece ve kademesi olan 9 uncu derecenin 1 inci kademesinden başlayacaklardır. Ancak, bu öğrenimlerinden sonra memuriyete girmeden önce avukatlık stajı gördüğünü belgelendirenlerin giriş derece ve kademeleri, iki kademe ilave edilerek 9 uncu derecenin 3 üncü kademesi olacaktır. Avukatlık stajını memuriyetleri sırasında yani Devlet memuru olarak herhangi bir görevde iken yaptıklarını belgelendirenlere ise, stajlarını tamamladıklarında hangi derecenin kademesinde iseler o kademeye bir kademe ilâve edilecektir. Dolayısıyla bu fıkra ile avukatlık stajını memuriyet dışında yapanlar için 2 kademelik, memuriyetleri sırasında yapanlar için ise bir kademelik bir avantaj sağlanmaktadır. b) 2 sayılı fıkrada; Dört yıl süreli yüksek öğrenimi bitirenlerden yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar sıfatını almış olanlar ile bunlardan öğretmenlik hizmetinde çalışanlar, Erkek Teknik Yüksek Öğretmen Okulu, Erkek Teknik Öğretmen Okulu ve Devlet 4

5 Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu mezunları, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi ile Uygulamalı Endüstri Sanatları Yüksek Okulu mezunları, Teknik Eğitim Fakültesi (Yüksek Teknik Öğretmen Okulu) ve Güzel Sanatlar Fakültesi (İstanbul Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu) mezunları, öğrenimlerine göre tesbit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece, ilave edilmek suretiyle bulunacak derece ve kademeden hizmete alınırlar. denilmektedir. Bu hükümle, kapsamda belirtilen sıfatları alanlar, diğer bir ifadeyle mühendis, mimar ünvanını (sıfatını) kazananlar ile yine kapsamda sayılan öğretim kurumlarından mezun olanlar, hangi hizmet sınıfında görev yaparlarsa yapsınlar 4 yıl süreli yüksek öğrenimi bitirenler için giriş derece ve kademesi olarak belirlenen 9 uncu derecenin 1 inci kademesi üzerine bir derece eklenmek suretiyle 8 inci derecenin 1 inci kademesinden hizmete alınacaklardır. Bu fıkra ile herhangi bir hizmet sınıfında görev yapma şartı öngörülmediği için, belirtilen unvanları kazananlar ve fıkra metninde münhasıran sayılan öğretim kurumlarından mezun olanlar hangi hizmet sınıfına dahil kadrolarda görev alırlarsa alsınlar fıkra hükmünden faydalanacaklardır. Memuriyette iken bu sıfatların kazanılması veya belirtilen öğretim kurumlarının bitirilmesi halinde de bu sıfatların kazanıldığı veya belirtilen öğretim kurumlarının bitirildiği tarihteki kazanılmış hak aylık derece ve kademelerine bir derece ilâve edilmesi gerekecektir. Burada üzerinde durulması gereken önemli husus benzer öğrenimlerin veya mesleklerin bu kapsama dahil edilip edilmeyeceğidir. Bu duruma örnek olarak Kimyager sıfatını almış olanlarla Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu yeni adıyla Mesleki Eğitim Fakültesi mezunları gösterilebilir. Mezunlarına Kimya Mühendisi unvanı veren yüksek öğretim kurumları ile Kimyager unvanı veren yüksek öğretim kurumlarının öğretim programları birbirlerinden farklıdır. Bu noktadan hareket edildiğinde Kimyager sıfatına haiz olanlar kimya mühendisi sayılmadıklarından bu fıkra kapsamından yararlandırılmaları mümkün değildir. O halde fıkra uygulamasında aranacak birinci şart, ilgililerin mezuniyetlerinde mühendis veya mimar yada yüksek mühendis veya yüksek mimar sıfatını almış olmalarıdır. Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu veya Mesleki Eğitim Fakültesi mezunları bakımından olaya bakıldığında da, bu yüksek öğretim kurumlarına fıkra kapsamında yer verilmediği görülmektedir. Her ne kadar bahsi geçen yüksek öğretim kurumlarından mezun olanlar, 3795 sayılı Kanunla Teknik Öğretmen sıfatını almış olduklarını ileri sürerek Yüksek Teknik Öğretmen Okulu veya Teknik Eğitim Fakültesi mezunlarında olduğu gibi kendilerinin de bu fıkra hükmünden yararlandırılmalarını istemekte iseler de, idarenin kanun hükümlerini daraltıcı veya genişletici mahiyette yorumlar yaparak uygulamaya geçme yetkisi bulunmadığından fıkra hükmünde münhasıran yer verilen yüksek öğretim kurumları dışında kalan yükseköğretim kurumları mezunlarının benzer veya aynı tür bir unvanla görev yapıyor olsalar da, bent metninin bu öğretim kurumları mezunlarını da kapsayacak şekilde değiştirilmediği sürece, bir derece yukarıdan memuriyete başlamaları mümkün değildir. Öyleyse bent uygulamasında aranacak ikinci şart kapsamda belirtilen yüksek öğretim kurumlarının birinden mezun olmaktır. ÖRNEK: Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Bilgisayar Eğitimi Bölümü mezunu öğretmenin, Teknik Öğretmen unvanını kullanıp kullanmayacağı ve memuriyete giriş derece ve kademesine bir derece ilave edilip edilmeyeceği? Bilindiği gibi, 3795 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (d) bendinde; Lise üstü dört yıl süreli yüksek teknik öğretim gören erkek teknik öğretmen okulu, erkek teknik yüksek öğretmen okulu, yüksek teknik öğretmen okulu ve teknik eğitim fakültesi mezunları ile kız teknik öğretmen okulu, kız teknik yüksek öğretmen okulunun ve mesleki eğitim fakültesinin teknik eğitim veren bölümlerinden mezun olanlara teknik öğretmen unvanı verilir denilmekte ve bu okulların hangi 5

6 bölümlerinin teknik eğitim veren bölümler olduğu da Yüksek Öğretim Kurulunun 27/04/1995 tarih ve sayılı yazıları ile belirlenmiş bulunmaktadır. Bu itibarla, söz konusu yüksek öğretim kurumlarının (Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi ile önceki adıyla Endüstriyel Sanatlar Yüksek Öğretmen Okulu dahil) teknik eğitim veren bölümleri mezunlarının Teknik Öğretmen unvanını kullanmaları ve bu unvanla anılmaları mümkün bulunmakta ancak, teknik öğretmen unvanına bağlı olarak öğrenim durumları itibariyle memuriyete giriş derece ve kademelerine bir derece ilave edilmesi yasal yönden mümkün bulunmamaktadır. c) 3 üncü fıkrada; Beş yıl ve daha fazla süreli yüksek öğrenimini bitirenlerden yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar sıfatını almış olanlar ile bunlardan eğitim ve öğretim hizmetinde çalışanlar öğrenimlerine göre tespit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece ilâve edilmek suretiyle bulunacak derece ve kademeden hizmete alınırlar. denilmektedir. Bu fıkra uygulaması da, ikinci fıkra uygulamasında olduğu gibidir. Aradaki fark beş yıl süreli yüksek öğrenim mezunu olmalarıdır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus, yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar sıfatını veren yüksek öğretim kurumlarının hangilerinin 5 yıl ve daha fazla öğrenim verdiğinin tespitidir. Bu bakımdan mezuniyet belgelerinde gösterilen öğrenim sürelerinin dikkatlice incelenmesi gerekmektedir. Mezuniyet belgelerinde öğretim kurumunun öğrenim süresi konusunda bir bilgi yoksa, ilgiliden öğrenim süresini belgelendirmesi veya ilgili öğretim kurumundan konu hakkında bilgi istenmelidir. Dikkat edilmesi gereken ikinci bir hususta, hazırlık sınıfında geçen sürenin öğrenim süresinden sayılmayacağıdır. Bu bakımdan hazırlık sınıfında geçen süreler o öğretim kurumunun öğretim süresine dahil edilmeyecektir. d) 4 üncü fıkrada; Teknik hizmetler sınıfında görev almak şartiyle jeolog, jeofizikçi, hidrojeolog, hidrolog, jeomorfolog, kimyager, fizikçi, matematikçi, istatistikçi, yöneylemci (Harekat araştırmacısı), matematiksel iktisatçı (Ekonometrici), Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi veya bölümlerinden mezun Şehir Plancısı, Yüksek Şehir Plancısı, Yüksek Bölge Plancısı, Erkek Teknik Öğretmen Okulu mezunları, fen memurları, teknikerler ve yüksek teknikerler, tütün ve müskirat eksperleri, tarım alet ve makineleri Uzmanlık Yüksek Okulu mezunları ile benzeri fen bilimleri ve teknik bilimler lisansiyerleri, Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Teknoloji Bölümü İş ve Teknik Anabilim Dalı mezunları, üniversitelerin arkeoloji ve sanat tarihi bölümlerinin prehistorya, protohistorya ve önasya arkeolojisi, klasik arkeoloji anabilim dallarından mezun olanlar, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ev Ekonomisi Yüksek Okulundan mezun olanlar öğrenimlerine göre tespit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece ilâve edilmek suretiyle bulunacak derece ve kademelerden hizmete alınırlar. denilmektedir. Bu fıkra uygulamasında dikkat edilecek en önemli husus, sınıf şartı öngörülmüş olmasıdır. Fıkra metninde sayılan sıfatlar veya unvanlar kazanılmış, yada belirtilen öğretim kurumlarından mezun olunmuş olsa da teknik hizmetler sınıfına dahil kadrolarda görev almadıkça bu fıkra hükmünden yararlanılması mümkün değildir. Dikkat edilmesi gereken diğer bir husus ise fıkra metninde geçen benzeri fen bilimleri ve teknik bilimler lisansiyerleri ifadesinin kimleri kapsadığıdır. Kanun koyucu bir kısım unvanları ve bazı öğretim kurumlarını fıkra metninde münhasıran sayarken, bu unvanlara benzer veya eşdeğer bazı unvanların, yada benzer veya eşdeğer öğrenim veren bazı öğretim kurumlarının unutulmuş veya zaman içinde oluşmuş olabileceği noktasından hareketle bundan doğacak mağduriyetleri önlemek istemiştir. Öyleyse idarece, benzeri fen bilimleri ve teknik bilimler lisansiyeri ifadesinden kimlerin anlaşılması gerektiğinin iyi bilinmesi ve bu konuda dikkatli davranılması gerekmektedir. Bilindiği gibi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun irdelemeye çalıştığımız 36 ncı maddesinin (G) bendinde; bu maddede sayılan sınıfların ve fıkraların tayininde, benzeri veya eşdeğer 6

7 öğrenim veya hizmetlerin, ilgili bakanlık veya kuruluşun önerisi üzerine ilgili öğretim kurumu ile Millî Eğitim Bakanlığının muadelet tevsiki (denkliğinin, eşdeğerliğinin belirlenmesi) ve Maliye Bakanlığı ile Devlet Personel Başkanlığının mütalâası alınarak Bakanlar Kurulunca tespit olunacağı hükme bağlanmaktadır. Bu hükümden anlaşılacağı üzere, değişik 36 ncı maddenin (G) bendinin, hizmet sınıfları kapsamının tayininde açıkça belirlenmemiş öğrenim ve hizmetler hakkında uygulanması gerektiği, hizmet sınıflarının kapsamı içinde açıkça sayılmış olan unvanlarda bulunanların aynı maddenin ortak hükümler bölümündeki fıkra hükümlerinden yararlandırılmaları için (G) bendine göre Bakanlar Kurulu Kararı alınmasına gerek olmadığı ortaya çıkmakta ise de; benzeri fen bilimleri ve teknik bilimler lisansiyeri kapsamında değerlendirilecek unvan ve mezuniyetler hakkında öncelilikle Teknik Hizmetler Sınıfı kapsamında yer verilip verilmediğine bakmak, sınıf kapsamında yer almadığının tespit edilmesi halinde (G) bendi uyarınca işlem yapılmak üzere harekete geçmek gerekecektir. ÖRNEK:.. Üniversitesi.. Mühendislik Fakültesi Meslek Yüksek Okulu programından iki yıllık eğitim öğretimini başarıyla tamamlayarak tekniker unvanı ile mezun olanların, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 36 ncı maddesi (A) bendi 4 üncü fıkrasına göre giriş derece ve kademesine bir derece eklenip eklenmeyeceği? Bilindiği gibi, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 3795 sayılı Bazı Lise, Okul ve Fakülte Mezunlarına Unvan Verilmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin (b) bendinde; Gördükleri mesleki teknik öğretim alanlarına göre; lise üstü iki yıl süreli yüksek teknik öğretim görenlere tekniker unvanı verilir. hükmüne yer verilmiştir. Diğer taraftan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun değişik 36 ncı maddesinin A/4 üncü fıkrasında; Teknik hizmetler sınıfında görev almak şartıyla, Erkek Teknik Öğretmen Okulu mezunları ile fen memurları, teknikerler ve yüksek tekniker unvanına sahip olanların öğrenimlerine göre tespit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece ilave edilmek suretiyle hizmete alınacakları hükme bağlanmıştır. Bu hükümler kapsamında, tekniker unvanı ile mezun olanların, tekniker unvanını kullanma hakkını elde etmiş ve teknik hizmetler sınıfında görev yapmış olmaları halinde, memuriyete giriş derece ve kademesine bir derece eklenmesi gerekmektedir. e) 5 inci fıkrada; Dört yıl ve daha fazla süreli yüksek öğrenim görenlerden tabip, diş tabibi, veteriner hekim, eczacı ile benzeri sağlık bilimleri lisansiyerleri (Hayvan sağlığı dahil), biyolog unvanına sahip akademik personel giriş derece ve kademelerine bir derece eklenmek suretiyle bulunacak derece ve kademelerden hizmete alınırlar. denilmektedir. Bu hükümle kapsamda belirtilen unvanları kazananların hangi hizmet sınıfında görev yaparlarsa yapsınlar, gördükleri yüksek öğrenimin süresine göre tabloda gösterilen giriş derece ve kademelerine bir derece eklenmek suretiyle hizmete alınacaklardır. Bir önceki fıkra uygulamalarında olduğu gibi, bu fıkra uygulamasında da iki durum ortaya çıkmaktadır. Birincisi ilk defa Devlet memuru olarak atanacaklar, ikincisi Devlet memuru iken veya Devlet memurluğundan ayrılarak bu unvanları kazananlar. Devlet memurluğuna ilk defa atanacaklar için durum açıktır. Öğrenim durumlarına göre belirlenen giriş derece ve kademelerine bir derece ilâve edilmek suretiyle konu çözümlenecektir. Ancak, Devlet memuru iken veya Devlet memurluğundan ayrılarak, yani belirli bir derece ve kademeyi müktesep hak olarak aldıktan sonra bu unvanları kazananların bu fıkra hükmünden ne şekilde yararlanacaklarıdır. 7

8 Bu bakımdan memuriyette iken veya memuriyetten ayrılarak söz konusu unvanları kazananların, hangi hizmet sınıfında görev yaptıklarına bakılmaksızın ve bu yönde bir ayrıma gidilmeksizin öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri dereceyi geçmemek şartıyla, kazanılmış hak aylık derece ve kademelerine bir derece ilâve edilmesi gerekecektir. Diğer taraftan, 4 üncü fıkrayla ilgili açıklamada da belirtildiği gibi fıkra metninde geçen benzeri sağlık bilimleri lisansiyerleri ifadesi, uygulamada dikkat edilecek önemli bir husustur. Bu bağlamda, uygulayıcının yanlışlıklara meydan vermemesi bakımından kimlerin sağlık bilimleri lisansiyeri olduğunu iyi tespit etmesi gerekmektedir. Bu bakımdan, Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı nın tanımında sayılan unvanları taşıyıp sağlık alanında en az dört yıl, yada sekiz yarıyıl yükseköğrenim görmüş bulunan sağlık personeli açısından, bu maddenin (G) bendine istinaden Bakanlar Kurulu Kararı alınmasına gerek olmadan sağlık bilimleri lisansiyeri sayılarak fıkra hükmünden yararlandırılmaları gerekecektir. Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı ve fıkra kapsamında sayılmayanların bu fıkra hükmünden yararlandırılabilmeleri için (G) bendine istinaden Bakanlar Kurulu Kararı gerekecektir. ÖRNEK: Üniversitesi Sağlık Fakültesi Hemşirelik bölümünden Yüksek Hemşire unvanı ile mezun olanların, memuriyete giriş derece ve kademelerine bir derece ilave edilip edilmeyeceği? Bilindiği gibi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun değişik 36 ncı maddesi III üncü bendinde Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfına dahil unvanlar arasında ebe, hemşire ve hemşire yardımcısı gibi unvanlar sayılmış, aynı maddenin (A) fıkrası 5 inci bendinde; Dört yıl ve daha fazla yükseköğrenim görenlerden tabip, diş tabibi, veteriner hekim, eczacı, biyolog ile benzeri sağlık bilimleri lisansiyerlerinin giriş derece ve kademelerine bir derece eklenmek suretiyle bulunacak derece ve kademelerden hizmete alınacakları hükme bağlanmıştır. Ayrıca Sayıştay Genel Kurulu nun gün ve E.No:1987/1, K.No:4594/1 sayılı Kararın sonuç bölümünde de; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun değişik 36 ncı maddesinde yer alan Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfında unvanları sayılan sağlık bilimleri lisansiyerlerinin, hangi sınıfta görev alırlarsa alsınlar, bunun için anılan maddenin (G) bendi uyarınca Bakanlar Kurulu Kararı aranmadan 36 ncı maddenin (A) fıkrası 5 inci bendi hükmünden faydalandırılmaları gerektiğine işaret edilmiştir. Bu itibarla, Üniversitesi Sağlık Fakültesi Hemşirelik bölümünden Yüksek Hemşire unvanı ile mezun olanlar, sağlık bilimleri lisansiyeri sayıldığından, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 36 ncı maddesi (A) fıkrası 5 inci bendi hükmüne göre giriş derece ve kademelerine bir derece ilave edilerek 8 inci derecenin 1 inci kademesinden göreve başlatılmaları gerekmektedir. ÖRNEK: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksek Okulundan Sosyal Hizmet Uzmanı unvanı ile mezun olanların, memuriyete giriş derece ve kademesine bir derece ilave edilip edilemeyeceği? 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun 36 ncı maddesinin III üncü bendinde; Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfına dahil olan unvanlar sayılmış olup, sağlık hizmetlerinde mesleki eğitim görerek yetişmiş olan tabip, diş tabibi, sosyal hizmetler mütehassısı, biyolog, psikolog, diyetçi gibi benzeri sağlık personelini kapsadığı; aynı maddenin (A) fıkrasının 5 inci bendinde; Dört yıl ve daha fazla süreli yükseköğrenim görenlerden tabip, diş tabibi, veteriner, hekim, eczacı, biyolog ile benzeri sağlık bilimleri lisansiyerlerinin giriş derece ve kademelerine bir derece eklenmek suretiyle bulunacak derece ve kademelerden hizmete alınacakları hükme bağlanmıştır. 8

9 Ayrıca, Sayıştay Genel Kurulunca verilen tarih ve E.No: 1897/2, K.No: 4594/1 sayılı kararın sonuç bölümünde de 657 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinde Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfında unvanları sayılan sağlık bilimleri lisansiyerlerinin hangi sınıfta görev alırlarsa alsınlar bunun için anılan maddenin (G) bendi uyarınca Bakanlar Kurulu Kararı aranmadan 36 ncı maddenin (A) bendi 5 inci fıkrası hükmünden yararlandırılmaları gerektiğine karar verilmiştir. Diğer taraftan, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Yürütme Kurulunun tarihli toplantısında Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu mezunlarının, Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfına dahil sosyal çalışmacı unvanlı kadrolara atanmalarının 2547 sayılı Kanunun 2880 sayılı Kanunla değişik 43/b maddesi uyarınca uygun olduğuna karar verilmiştir. Bu itibarla, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksek Okulundan Sosyal Hizmet Uzmanı unvanı ile mezun olanların sağlık bilimleri lisansiyeri sayıldıklarından, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun değişik 36 ncı maddesinin (A) fıkrasının 5 inci bendi hükmüne göre giriş derece ve kademesine bir derece eklenmek suretiyle 8 inci derecenin 1 inci kademesinden göreve başlatılması gerekmektedir. ÖRNEK: Hacettepe Üniversitesi Sağlık İdaresi Yüksek Okulu mezunu olanların, memuriyete giriş derece ve kademesine bir derece ilave edilip edilemeyeceği? 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun 36 ncı maddesi III üncü bendinde Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfına dahil unvanlar sayılmış, aynı maddenin A bendi 5 inci fıkrasında da; dört yıl ve daha fazla süreli yüksek öğrenim görenlerden tabip, diş tabibi, veteriner hekim, eczacı, biyolog ile benzeri sağlık bilimleri lisansiyerlerinin giriş derece ve kademelerine bir derece eklenmek suretiyle bulunacak derece ve kademelerden hizmete alınacakları hüküm altına alınmıştır. Diğer taraftan, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu nun değişik 43 üncü maddesinin (b) bendi hükmü uyarınca, Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı nın gün ve no lu kararında; Hacettepe Üniversitesi Sağlık İdaresi Yüksek Okulundan mezun olanların Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfında sayılmalarını gerektirecek nitelikte doğrudan sağlık eğitimi görmedikleri ve Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfından sayılmalarının uygun olmadığı belirtilmiş bulunmaktadır. Bu itibarla, Hacettepe Üniversitesi Sağlık İdaresi Yüksek Okulu mezunlarının, görmüş oldukları yüksek öğrenim programı itibariyle sağlık bilimleri lisansiyeri sayılmadıklarından, söz konusu Kanunun anılan hükmünden faydalandırılmaları mümkün görülmemektedir. ÖRNEK:.. Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü mezunu olan ve Biyolog Unvanını kullanma hakkı bulunan personelin, memuriyete giriş derece ve kademesine bir derece eklenip eklenmeyeceği? 657 sayılı Kanunun değişik 36 ncı maddesinin III üncü bendinde; Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfına dahil olan unvanlar sayılmış olup, sağlık hizmetlerinde mesleki eğitim görerek yetişmiş olan tabip, diş tabibi, sosyal hizmetler mütehassısı, biyolog, psikolog, diyetçi gibi benzeri sağlık personelini de kapsadığı hükmüne yer verilmiştir. Anılan maddenin Ortak Hükümler bölümünün (A) bendinin 5 inci fıkrasında da; dört yıl ve daha fazla süreli yüksek öğrenim görenlerden tabip, diş tabibi, veteriner hekim, eczacı, biyolog ile benzeri sağlık bilimleri lisansiyerlerinin giriş derece ve kademelerine bir derece eklenmek suretiyle bulunacak derece ve kademelerden hizmete alınacakları hükme bağlanmıştır. 9

10 Ayrıca, Sayıştay Genel Kurulunca verilen 2/3/1987 tarih ve Esas No: 1987/2, Karar No: 4594/1 sayılı kararda; sağlık bilimleri lisansiyerlerinin kimler olduğu belirtilmiş sonuç bölümünde de 657 sayılı Kanunun değişik 36 ncı maddesinde yer alan Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfında unvanları sayılan sağlık bilimleri lisansiyerlerinin, hangi sınıfta görev alırlarsa alsınlar bu maddenin ve Ortak Hükümler bölümünün (A) bendinin 5 inci fıkrası hükmünden yararlandırılmaları gereğine karar verilmiştir. Diğer taraftan, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 15/9/ sayılı yürütme kurulunun kararında ise Fen veya Fen-Edebiyat Fakültelerinin Biyoloji bölümü mezunlarına Biyolog unvanı verilmesine karar verilmiştir. Bu itibarla, Fen veya Fen-Edebiyat Fakültelerinden Biyolog unvanı ile mezun olanların, yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde sağlık bilimleri lisansiyeri sayılacaklarından 657 sayılı Kanunun değişik 36 ncı maddesinin (A) bendinin 5 inci fıkrası hükümlerine göre giriş derece ve kademelerine bir derece eklenmek suretiyle 8 inci derecenin 1 inci kademesinden göreve başlatılmaları gerekmektedir. ÖRNEK:.. Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji bölümünden mezun olanların, memuriyete giriş derece ve kademesine bir derece eklenip eklenmeyeceği? Bilindiği gibi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 36 ncı maddesi III üncü bendinde; Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfına dahil unvanlar sayılmış, Sağlık hizmetlerinde mesleki eğitim görerek yetişmiş olan tabip, diş tabibi, eczacı, veteriner hekim, sosyal hizmetler mütehassısı, biyolog, psikolog, diyetçi gibi benzeri sağlık personelinin bu sınıfta yer aldığı; aynı maddenin A/5 inci fıkrasında; Dört yıl ve daha fazla süreli yükseköğrenim görenlerden tabip, diş tabibi, veteriner hekim, eczacı, biyolog ile benzeri sağlık bilimleri lisansiyerlerinin giriş derece ve kademelerine bir derece eklenmek suretiyle bulunacak derece ve kademelerden hizmete alınacakları hükme bağlanmıştır. Ayrıca, Sayıştay Genel Kurulu nun gün ve E.No:1987/2, K.No:4594/1 sayılı Kararının sonuç bölümünde de; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 36 ncı maddesinde yer alan Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfında unvanları sayılan sağlık bilimleri lisansiyerlerinin, hangi sınıfta görev alırlarsa alsınlar bunun için anılan maddenin (G) bendi uyarınca Bakanlar Kurulu Kararı aranmadan 36 ncı maddenin A/5 inci fıkrası hükmünden faydalandırılmaları gerektiğine işaret edilmiştir. Diğer taraftan, Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Yürütme Kurulu nun gün ve 46 no lu oturumunda Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji bölümü mezunlarının Psikolog unvanı kullanabileceklerine karar verilmiştir. Bu çerçevede,.. Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji bölümünden Psikolog unvanına sahip olanlar sağlık bilimleri lisansiyeri sayıldığından, memuriyete giriş derece ve kademesine bir derece eklenmek suretiyle giriş derece ve kademelerinin 8 inci derecenin 1 inci kademesi olarak belirlenmesi gerekmektedir. f) 6/b fıkrasında; Ortaokul ve dengi, lise ve dengi okulların, normal öğrenim süresinden fazla olması halinde başarılı her öğrenim yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanır. Bunlardan teknik öğretim okulları mezunlarına, meslekleri ile ilgili görevlerde çalışmaları halinde ayrıca bir kademe ilerlemesi daha verilir. denilmektedir. Bu fıkra ile ortaokul ve dengi, lise ve dengi okulların normal öğrenim süresinden fazla olması halinde uygulanacak işlem ile teknik okul mezunlarının meslekleriyle ilgili görevlerde çalışmaları halinde uygulanacak işlem belirlenmiştir. 10

11 Ortaokul ve dengi okullarla, lise ve dengi okulların normal öğrenim süreleri 3 öğretim yılı olarak belirlenmiştir. Bazı mesleki yada teknik okullar için öğretim programlarının yoğunluğu nedeniyle aynı derecede öğretim kurumu olmalarına rağmen farklı öğrenim süreleri tespit edilmiştir. Aynı derecedeki öğretim kurumlarının öğretim programlarının yoğunluğundan kaynaklanan fazla sürelerin bu okul mezunlarının Devlet memuriyetine alınmalarında aleyhine oluşacak kıdem farklılığının giderilmesi amacıyla normal öğrenim süresinden fazla olan ve başarılı geçen her öğrenim yılı için bir kademe ilerlemesi uygulaması mümkün olmaktadır. Ancak, öğretim süresi 4 er yıl olan akşam ortaokulu ve akşam liselerinin bu kapsamda görülmesi mümkün değildir. Bu okullarımızın öğretim süresinin 4 yıl oluşu, eğitim ve öğretim faaliyetlerinin akşam saatlerinde yürütülmesi sebebiyle normal ortaokul ve lise öğretim programının 4 yılda tamamlanmasından kaynaklanmaktadır. Söz konusu hüküm, iki ayrı düzenlemeyi içermekte olup, birinci cümleden yararlananların ikinci cümleden yararlanabilmeleri için orta öğrenim düzeyinde teknik okul mezuniyetlerine bağlı olarak meslekleri ile ilgili görevlerde çalışmaları halinde ilâve bir kademe ilerlemesinden yararlandırılmalarını öngörmektedir. Bu nedenle yüksek öğretim kurumlarından mezun olduktan sonra Bakanlığımız kadrolarına öğretmen olarak atananların 3795 sayılı Kanun uyarınca Teknik Öğretmen unvanını kullanmış olsalar da orta öğrenim düzeyinde teknik okul mezunu olduktan sonra meslekleri ile ilgili görevlerde çalışanlar için öngörülen ikinci cümle hükmünden yararlandırılmaları mümkün değildir. Diğer taraftan; memuriyete başlamadan veya memuriyete başladıktan sonra dışardan fark derslerini vererek meslek lisesi mezunu olanların, öğrenim seviyesi aynı fakat 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun 36 ncı maddesinde memuriyete giriş derecesi farklı belirlenmiş iki ayrı öğrenimi bitirmiş olanların, bu öğrenimlerini tamamladıktan sonra memuriyete girmiş olmaları halinde giriş derece ve kademesi yüksek olan öğrenimleri dikkate alınarak giriş derecelerinin belirlenmesi, memur iken bitirmeleri durumunda ise; mevcut kazanılmış hak aylık dereceleri, bitirdikleri son öğrenim durumları itibariyle memuriyete girebilecekleri derecenin altında olması halinde memuriyete giriş derecelerine yükseltilmesinin mümkün bulunduğu, bunun dışında intibak yapılması ve giriş derece ve kademeleri arasındaki farkın kazanılmış hak aylık derece ve kademelerine ilâve edilmesinin mümkün bulunmamaktadır. ÖRNEK: Lise dengi mesleki ve teknik okul mezunu olanların Devlet memurluğuna giriş derece ve kademeleri 12 nci derecenin 2 nci kademesidir. Birinci ve ikinci devresiyle birlikte 7 yıl süreyle lise dengi mesleki öğretim veren imam hatip lisesi mezunlarının Devlet memurluğuna girişlerinde normal öğrenim süresinden fazla olan bir yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanarak 12 nci derecenin 3 üncü kademesinin esas alınması gerekmektedir. Aynı fıkrada, bunlardan teknik okul mezunlarının meslekleriyle ilgili görevlerde çalışmaları halinde ayrıca bir kademe ilerlemesi daha uygulanacağına işaret edilmiştir. Burada bunlardan ifadesine dikkat etmek gerekmektedir. Bunlardan ifadesi ile bu ifadeden önce gelen ortaokul ve dengi, lise ve dengi okullardan normal öğrenim süresinden fazla öğrenim veren mesleki okullar değil teknik nitelikli okullar ifade edilmektedir. ÖRNEK: Teknik Lise Mezunu olup, Endüstri Meslek Lisesinde Meslek Dersleri Öğretmeni olarak görev yapanlara 657 sayılı Kanun un Ortak Hükümler Başlıklı (A) Bendinin 6/b fıkrasının uygulanıp uygulanmayacağı? Teknik Liseler 4 yıl süreyle lise dengi teknik öğrenim veren öğretim kurumlarıdır. Bu okul mezunları, Devlet memurluğuna girişlerinde, normal öğrenim süresinden fazla olan bir yıl için bir kademe, teknik hizmetler sınıfında meslekleriyle ilgili görevlerde çalışmaları halinde bir kademe ilerlemesi daha uygulanacaktır. 11

12 Ancak, Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfında öğretmen olarak görev yapanların anılan fıkrada meslekleri ile ilgili görevlerde çalışanlar için öngörülen ilâve bir kademe ilerlemesinden yararlandırılmaları mümkün değildir. Ayrıca, ortaokul ve dengi okullarla, lise ve dengi okulların hazırlık sınıfında geçen süreler de normal öğrenimden fazla olan sürelerden sayılmaktadır. Bu okullarda hazırlık sınıfı okuyarak mezun olanların memuriyete giriş derece ve kademelerine, hazırlık sınıfında geçen süre, kademe ilerlemesi olarak ilâve edilecektir. Yüksek öğrenim sırasında görülen hazırlık sınıflarının anılan fıkra kapsamında bulunmaması nedeniyle, fıkra hükmünün uygulanması mümkün değildir. g) 7/b fıkrasında; Diyanet İşleri Başkanlığı kuruluşunda halen görevli bulunanlarla yeniden göreve atanacaklardan hafız oldukları Diyanet İşleri Başkanlığınca tespit edilecek bir yönetmelik uyarınca belirlenenlere bir derece yükselmesi verilir. (lisans üstü eğitim sebebiyle verilen derece ve kademe ilerlemesi bu fıkra gereğince verilen derece ilerlemesi ile birlikte uygulanamaz.) denilmektedir. Bu fıkra ile Diyanet İşleri Başkanlığında görev yapanlardan hafız olduklarını belgelendirenlerin memuriyete giriş derece ve kademelerine 1 derece eklenmek suretiyle bulunacak derece ve kademeden göreve başlatılmaları öngörülmüştür. Ancak anılan fıkra hükmünden yararlandırılanlar, daha sonra hizmet sınıflarını değiştirmek suretiyle başka bir hizmet sınıfına atanmaları halinde, öğrenim durumları itibariyle görev yaptıkları hizmet sınıfındaki emsallerinin bulundukları derecenin üstünde bir derecede bulunacaklarından, emsalleri ile aradaki farkın giderilmesi bakımından, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 71 inci maddesi uyarınca bulunduğu derece ve kademede bir derece (üç yıl) süresince bekletilmeleri gerekmektedir. ÖRNEK: İmam hatiplik görevini yapmakta iken bir üst öğrenimi bitiren ve sınıf değiştirme suretiyle Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfında görev alanların intibakında hafızlıktan dolayı verilen ilave bir derecenin dikkate alınıp alınmayacağı? Bilindiği gibi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 71 inci maddesinde; Memurların eşit dereceler arasında veya derece yükselmesi suretiyle sınıf değiştirmeleri caizdir. Bu şekilde sınıf değiştireceklerin geçecekleri sınıf ve görev için bu Kanunda veya kuruluş kanunlarında belirtilen niteliklere sahip olmaları şarttır. Bu durumda sınıfları değişenlerin eski sınıflarının derecesinde elde ettikleri kademelerde geçirdikleri süreler yeni sınıflardaki derecelerinde dikkate alınır. Kurumlar, memurlarını meslekleri ile ilgili sınıftan genel idare hizmetleri sınıfına veya genel idare hizmetleri sınıfından meslekleri ile ilgili sınıfa, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle atayabilirler. Eski sınıflarında, görev alacakları yeni sınıfa göre memurluğa daha yüksek bir derece ve kademeden başlamış olup da sınıf değiştirenlerin yeni görevlerindeki ilk ilerleme süreleri eski sınıflarında kazandıkları derece ve kademelere tekabül eden süre kadar uzatılır ve bu süre tamamlanıncaya kadar kendilerine sınıf değiştirmeleri sırasında bulundukları derecede kademe ilerlemesi verilmez denilmektedir. Bu hüküm uyarınca, imam hatiplik görevini yapmakta iken hafızlık belgesi bulunması nedeniyle bir derece ilerlemesi uygulananların, eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfında üç yıl (bir derece süresince) bulunduğu derece ve kademede bekletilmesi gerekmektedir. 2. Kazanılmış Hak Aylık Derece ve Kademelerine İlâve Olarak Kademe veya Derece Verilecek Durumlar 12

13 Devlet memurlarının memuriyetleri sırasında kazandıkları bazı durumlar veya gördükleri bazı öğrenimler sebebiyle kazanılmış hak aylık derece ve kademelerine kademe ilerlemesi veya derece yükselmesi şeklinde ilâve yapılması öngörülmektedir. Bu fıkralar, her ne kadar kazanılmış hak aylık derece ve kademelerine ilâve olarak kademe veya derece verilecek durumlar başlığı altında düzenlenmişse de sadece memur statüsünü kazanmış olanlar hakkında uygulanacağı anlamı çıkarılmamalıdır. Nitekim, bundan önce (1) numaralı şıkta incelediğimiz fıkralarda olduğu gibi Devlet memuriyeti statüsüne atanma sırasında, diğer bir ifadeyle bu statüyü kazanma aşamasında giriş derece ve kademesine ilâve yoluyla söz konusu fıkra ile öngörülen kademe ve dereceden yararlanma mümkün olacaktır. Kazanılmış hak aylık derece ve kademesine ilâve olarak kademe ilerlemesi veya derece yükselmesi uygulanacak durumlar 36 ncı maddenin (A) bendinin 9 ila 12 nci fıkraları ile (B) ve (C) bentlerinde düzenlenmiştir. Şimdi bunları sırasıyla inceleyelim. a) 9 uncu fıkrada; Memurluğa girmeden önce ve memuriyetleri sırasında yüksek öğrenim üstü master derecesi almış olanlarla yüksek öğrenim kurumlarında en az bir yıl ilave öğrenim yaparak lisans üstü ihtisas sertifikası alanlara bir kademe ilerlemesi, tıpta uzmanlık belgesi alanlara, meslekleri ile ilgili öğrenim dallarında doktora yapanlara bir derece yükselmesi uygulanır. Master derecesini alıp bir kademe ilerlemesinden yararlanan memura, mesleği ile ilgili öğrenim dalında doktora yaptığı takdirde iki kademe ilerlemesi uygulanır. denilmektedir. Bu fıkra ile gerek memuriyetten önce gerekse memuriyetleri sırasında lisans üstü (tezli veya tezsiz ayrımı yapılmaksızın) öğrenim görenlerin bu öğrenimlerinin kademe ilerlemesi veya derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilmesi öngörülmektedir sayılı Yüksek Öğretim Kanunu nun Tanımlar Başlıklı 3 üncü maddesinde lisans üstü öğrenim, Yüksek lisans, doktora, tıpta uzmanlık ve sanatta yeterlilik eğitimini kapsar şeklinde tanımlanmıştır. Görüldüğü gibi lisans üstü öğrenim, dört kademeye ayrılmıştır. Bunlardan konumuzla ilgili olanları şu şekilde sıralamak mümkündür. (1) Yüksek lisans; lisans öğrenimine dayalı, eğitim öğretim ve araştırmanın sonuçlarını ortaya koymayı amaçlayan bilim uzmanlığı, yüksek mühendislik, yüksek mimarlık ve master dereceleri bu tür yüksek öğrenimlerdir. (2) Doktora; lisans öğrenimine dayalı, en az altı veya yüksek lisans veya eczacılık veya fen fakültesi mezunlarınca Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenen esaslara göre bir laboratuar dalında kazanılan uzmanlığa dayalı en az dört yarı yıllık programı kapsayan ve orijinal bir araştırmanın sonuçlarını ortaya koymayı amaçlayan yüksek öğrenimlerdir. (3)Tıpta uzmanlık; Sağlık Bakanlığınca düzenlenen esaslara göre yürütülen ve tıp doktorlarına belirli alanlarda özel yetenek ve yetki sağlamayı amaçlayan yüksek öğrenimlerdir. 9 uncu fıkra düzenlemesinde, her ne kadar master derecesi, lisans üstü ihtisas sertifikası ve tıpta uzmanlık belgesi almak şeklinde bir ayrıma gidilmişse de master öğrenimi de, tıpta uzmanlık öğrenimi de Lisans üstü öğrenim derecesi kapsamındadır. Ancak kanun koyucu, bu öğrenim derecelerini değerlendirirken farklı statüde görmek istemiştir. ÖRNEK: Lisans üstü öğrenim derecesinde olmakla birlikte master öğrenimi ile yüksek lisans (bilim uzmanlığı) öğrenimi için bir kademe ilerlemesi öngörülmüşken, tıpta uzmanlık ve öğrenimleri ile ilgili alanlarda doktora için bir derece yükselmesi öngörülmüştür. 13

14 Bu açıklamalardan sonra fıkra uygulamasında dikkat edilecek iki husus ortaya çıkmaktadır. Birincisi, yüksek mühendislik ve yüksek mimarlık, lisans üstü öğrenimin kademelerinden olan yüksek lisans kapsamında sayılmıştır. Dolayısıyla sorun, yüksek mühendis veya yüksek mimar öğrenimlerinin bu fıkra uygulamasından yararlandırılıp yararlandırılmayacaklarıdır. Hatırlanacağı üzere, 36 ncı maddenin (A) bendi 2 ve 3 üncü fıkraları ile ilgili olarak yapılan açıklamalarımızda, yüksek mühendis ve yüksek mimar sıfatını almış olanların hangi hizmet sınıfında görev yaparlarsa yapsınlar öğrenimlerine göre belirlenen giriş derece ve kademelerine bir derece ilâve edileceği belirtilmiştir. 5 yıl süreli yüksek öğretim kurumu mezunlarının giriş derece ve kademeleri 9 uncu derecenin 2 nci kademesi olarak belirlendiğine göre bu derece ve kademeye mühendislik ve mimarlık fakültelerinden yüksek mühendis veya yüksek mimar sıfatını alarak mezun olanlar için hangi hizmet sınıfında görev yaparlarsa yapsınlar bir derece ilâve edilerek giriş derece ve kademesi 8 inci derecenin 2 nci kademesi olarak uygulanacaktır. Dolayısıyla yüksek mimar ve yüksek mühendislik bu fıkralar kapsamında değerlendirildiği ve aynı sebebin mükerrer değerlendirilemeyeceği ilkesi dikkate alınarak bu durum ayrıca 9 uncu fıkra kapsamında değerlendirilmeyecektir. İkincisi, fıkranın ikinci paragrafında master öğrenimi sebebiyle bir kademe ilerlemesinden yararlandıktan sonra doktora öğrenimini tamamlayanlara bir derece yükselmesi değil, iki kademe ilerlemesi verileceğidir. Böylece, master öğreniminden sonra bir kademe ilerlemesinden yararlanmaksızın doktora öğrenimini tamamlayanlar (genelde memuriyetleri öncesinde yada memuriyetten ayrılarak bu öğrenimi görenler) ile master öğrenimi sebebiyle öncelikle bir kademe ilerlemesinden yararlananlar arasındaki denge korunmuştur. b) 10 uncu fıkrasında; Doktora üstü üniversite doçentliği unvanını üniversitede görevli iken kazananlara bir derece, diğer memuriyetlerde iken bu unvanı kazananlara iki kademe ilerlemesi uygulanır. denilmektedir. Fıkra metni çok açık bir şekilde ifadelendirilmiş olup, herhangi bir yanlış anlamaya veya farklı yoruma imkân vermemektedir. Bununla birlikte fıkradan, doktora öğreniminden sonra doçentlik unvanını üniversitede görevli iken kazananlara bir derece yükselmesi, diğer memuriyetlerde görevli iken kazananlara iki kademe ilerlemesi verilmek suretiyle uygulanması gerektiğinin ifade edilmesinde yarar görülmektedir. c) (21/09/2004 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 17/09/2004 tarih ve 5234 sayılı Kanunla değişik) 12/d fıkrasında; Memuriyette iken veya memuriyetten ayrılarak (87 nci maddeye tâbi kurumlarda çalışanlar dahil) üst öğrenimi bitirenler, aynı üst öğrenimi tahsile ara vermeden başlayan ve normal süresi içinde bitirdikten sonra memuriyete giren emsallerinin ulaştıkları derece ve kademeyi aşmamak kaydıyla, bitirdikleri üst öğrenimin giriş derece ve kademesine memuriyette geçirdikleri başarılı hizmet sürelerinin tamamı her yıl bir kademe, her üç yıl bir derece hesabıyla ilave edilmek suretiyle bulunacak derece ve kademeye yükseltilirler. denilmektedir. Fıkra uygulamasıyla ilgili hususlar bu bültenin ana konularından birini oluşturan Hizmet Değerlendirmesi konusu işlenirken ayrıntılı bir şekilde açıklanacaktır. B. KADEME İLERLEMESİ Kademe, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun 38 inci maddesinde; Kademe, derece içerisinde, görevin önemi veya sorumluluğu artmadan, Devlet memurunun olumlu sicil almasına 14

15 ve bulunduğu derecedeki hizmet süresine bağlı olarak aylığındaki ilerleyiş adımıdır. şeklinde tanımlanmıştır. 1. Kademe İlerlemesinin Şartları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun değişik 64 üncü maddesinde; Devlet memurlarının kademe ilerlemesi için gerekli olan şartlar; a) Bulunduğu kademede en az bir yıl çalışmış olması, b) O yıl içinde olumlu sicil almış bulunması, c) Bulunduğu derecede ilerleyebileceği bir kademenin bulunması, şeklinde belirlenmiştir. Bu şartları taşıyan her memur bulunduğu derecede, aylık almakta olduğu kademenin bir ileri kademesine yükseltilecektir Yıllık Sicil Notu Ortalamasına Göre Yapılacak Kademe İlerlemeleri Buraya kadar ifade edilmeye çalışılan kademe ilerlemesi işlemleri genel anlamda Devlet memurlarının başarılı olarak bir yıllık çalışma sürelerinin karşılığında bulunduğu derecede bir ileri kademeye diğer bir ifadeyle aylığının bir ileri kademeye yükseltilmesiydi. Genel anlamdaki bu tür kademe ilerlemeleri dışında farklı şekillerde kademe ilerlemesini hak kazanma, yada kademe ilerlemesi yapılma durumları da mevcuttur. Bunlardan birisi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun 64 üncü maddesine, 29/11/1984 tarih ve 243 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile eklenen Devlet memurlarından 6 yıllık sicil notu ortalaması 90 ve daha yukarı olanların aylık derecelerinin yükseltilmesinde dikkate alınmak üzere bir kademe ilerlemesi uygulanır. şeklinde eklenen fıkradır. Fıkra uygulamasında dikkate alınacak hususlar şu şekilde sıralanabilir. a) Değerlendirmeye esas alınacak son 6 yılın tümünde veya 6 ncı yılda olumlu sicil almış olma şartı söz konusu değildir. Bu süre içinde düzenlenen sicil raporlarına göre sicil notu ortalamasının en az 90 puan olması yeterlidir. b) Sicil raporlarının her yılın Aralık ayı içinde düzenleneceği ve 31 Aralık tarihi itibariyle saklamaktan sorumlu birimlere teslim edileceği dikkate alınarak 6 yıllık sicil notu ortalaması 90 ve daha yukarı olanlar için uygulanacak bir kademe ilerlemesi 1 Ocak tarihinden itibaren geçerli olacaktır. c) Bu şekilde uygulanan kademe ilerlemesi 1 inci şıkta ifade edilen kademe ilerlemelerinde olduğu gibi yukarı derecelere yükselme bakımından da dikkate alınacaktır. d) Öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri derecenin son kademesinde olanlar için ilerletilebilecek bir kademe bulunamayacağından bu durumda olanlara kademe ilerlemesi verilemeyecektir. Konu hakkında bir örnek vermek gerekirse; 30/06/2002 tarihinde 6 ncı derecenin 2 nci kademesine kademe ilerlemesi yapan ortaokul mezunu bir personelin 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002 yılları sicil raporu sonuçlarına göre 6 yıllık sicil notu ortalaması 90 veya daha yukarı olduğu tespit edildiğinde bu personele, 01/01/2003 tarihi itibariyle bir kademe ilerlemesi uygulanarak 6 ncı derecenin 3 üncü kademesine ilerletilecektir. Ayrıca ilgilinin 30/06/2002 tarihinden 01/01/2003 tarihine kadar 2 nci kademede geçen 6 ay 1 günlük süresi 3 üncü kademede kıdem olarak gösterilecek 15

16 ve bu kıdemiyle 6 yıllık ortalamaya dahil edilen 2002 yılı sicil raporunun olumlu olması halinde 30/06/2003 tarihinde 5 inci derecenin 1 inci kademesine yükseltilecektir. Bu personelin 30/06/2002 tarihinde 5 inci derecenin 9 uncu kademesine ilerletildiğini varsaydığımızda öğrenim durumuna göre yükselebileceği 5 inci derecede ilerletilebileceği bir kademe bulunmadığından, 37 nci madde uygulaması istisna tutulacak olursa 6 yıllık sicil notu ortalamasından yararlandırılmayacaktır. 6 yıllık sicil notu ortalamasının tespitinde, aylıksız izin, muvazzaf askerlik, görevden çekilme (istifa), görevden çekilmiş sayılma (müstafi) gibi sicil raporu düzenlenemeyecek dönemler dikkate alınmayacak, sicil raporu düzenlenerek geçirilen sürelerin 6 yılı doldurması yeterli görülecektir. ÖRNEK: 1995, 1996 yıllarında Devlet memuru olarak görevde bulunan ve aylıksız izinli sayılarak 1997 ve 1998 yıllarında muvazzaf askerliğe ayrılan bir personelin 6 yıllık sicil notu ortalaması için 1995, 1996, 1999, 2000, 2001 ve 2002 yılları dikkate alınacaktır. Bu yıllara ait sicil notu ortalamasının 90 veya daha fazla olduğunun tespiti halinde 01/01/2003 tarihi itibariyle bir kademe ilerlemesinden yararlandırılacak, bu yıllara ait sicil notu ortalamasının 90 a ulaşamaması halinde bir sonraki yıl, yani 2003 yılı sicil notu ortalamaya dahil edilecek, bu defa ortalamadan 1995 yılı düşülecektir. Yani hangi yılda ortalama sicil notu 90 a ulaşırsa o yıl için bir kademe uygulaması yapılacaktır. Bu şekilde kademe uygulamasından yararlanan memur için artık yeni bir 6 yıllık dönem beklenecek ve bu altı yılın sicil notuna göre işlem yapılacaktır. 3. Görev Yerlerine Göre Uygulanacak Kademe İlerlemeleri Devlet memurlarının yıl içindeki başarı durumuna göre yapılan kademe ilerlemeleri ve 6 yıllık hizmet süresindeki başarı ortalamasına göre verilen kademe ilerlemelerinden başka 64 üncü maddenin sonuna eklenen fıkra çerçevesinde uygulanan kademe ilerlemesi vardır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 64 üncü maddesinin son fıkrası; Ancak, 72 nci madde gereğince belirli bir süre görev yapmak üzere mecburi olarak sürekli görevle atanan Devlet memurlarından kalkınmada 1 inci derecede öncelikli yörelerde bulunanlara (Erzurum ve Artvin illeri dahil) bu yörelerde fiilen çalışmak suretiyle başarılı geçirilen her iki yılın karşılığında aylık derecelerinin yükseltilmesinde dikkate alınmak üzere ayrıca bir kademe ilerlemesi daha verilir. Yıllık izinde geçirilen süreler fiilen çalışılmış sayılır. İki yıldan az süreler dikkate alınmaz şeklinde düzenlenmiştir. Bu hükmün uygulanabilmesi için öncelikle kimlerin her iki yılına bir kademe ilerlemesinden yararlandırılacağının tespiti gerekmektedir. Bu tespit yapılırken personelin, 1-Atama ve yer değiştirme yönetmelikleri uyarınca (istek, eş durumu, sağlık ve benzeri nedenlerle o ile atanmış olsa da) zorunlu yer değiştirmeye (rotasyona) tabi bir personel olması, 2-Görev yaptığı ilin kalkınmada birinci derecede öncelikli iller arasında olması, 3-Görev yaptığı ilde veya aynı kapsamda (zorunlu hizmet (rotasyon) yükümlüsü ve kalkınmada birinci derecede öncelikli) olan birden çok illerde görev yapanların bu illerde başarılı geçen hizmet süreleri toplamının iki yılını doldurmuş olması, 4-Görev yaptığı il/yer in zorunlu hizmete alındığı tarih ile kalkınmada birinci derecede öncelikli yöreler kapsamına alındığı tarihler arasında farklılık bulunması halinde yürürlük tarihleri bakımından her iki şartın birlikte gerçekleştiği tarih dikkate alınarak bu tarihten sonra yukarıda belirtilen şartların gerçekleştiği tarih itibariyle uygulanması, 5-Atama ve yer değiştirme yönetmelikleri uyarınca görev yaptığı yerde zorunlu hizmetini tamamlamış olsa da aynı yerde görevine devam ediyor olması, gerekmektedir. 16

17 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 64 üncü maddesinin son fıkrası hükmünün uygulanmasında esas alınan 01/05/1990 tarihinde yürürlükte bulunan atama ve yer değiştirme yönetmeliği uyarınca zorunlu hizmet bölgesi ve kalkınmada birinci derecede öncelikli iller listesi daha sonra yönetmeliklerde yapılan değişikliklerle yeniden belirlenmiş ve kalkınmada öncelikli iller arasına yeni illerin alınmış olduğu da dikkate alınması gerekmekle birlikte en son 06/12/2000 tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği Ekindeki Ek-1 Çizelgenin Değiştirilmesi Hakkında Yönetmelikle belirlenen ikinci ve üçüncü hizmet bölgelerinde olmakla birlikte aynı zamanda kalkınmada birinci derecede öncelikli yöreler kapsamında bulunan Adıyaman, Aksaray, Amasya, Artvin, Bartın, Bayburt, Çanakkale (Gökçeada, Bozcaada), Çankırı, Çorum, Elazığ, Erzincan, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, İstanbul, K.Maraş, Karabük, Karaman, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Kilis, Malatya, Nevşehir, Niğde, Ordu, Osmaniye, Rize, Samsun, Sinop, Sivas, Şanlıurfa, Tokat, Trabzon, Yozgat, Zonguldak, Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Erzurum, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şırnak, Tunceli ve Van illeri olarak belirlenmiştir. Bakanlığımız kadrolarında görevli personelden 03/08/1990 tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul ve Kurum Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği ve değişik tarihlerde yayımlanan müteakip Yönetmeliklerle öğretmenlere, 27/10/1990 tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan İlköğretim Müfettişleri Yönetmeliği ve değişik tarihlerde yayımlanan müteakip Yönetmeliklerle de ilköğretim müfettişlerine, Yönetmeliklerince belirlenen zorunlu hizmete (rotasyona) tabi kalkınmada birinci derecede öncelikli illerde (yörelerde) belirli sürelerde görev yapma mecburiyeti öngörülmüştür. Ancak, söz konusu personelin anılan fıkra hükmünden yararlandırılabilmeleri için yukarıda da belirtildiği üzere, öncelikle atama ve yer değiştirme yönetmelikleri uyarınca zorunlu hizmete (rotasyona) tabi olup, olmadığının ilgili birimlerce tespiti gerekmektedir. Öğretmen ve ilköğretim müfettişleri dışında kalan memuriyetler bakımından söz konusu illerde belirli bir süre görev yapma mecburiyetini öngören Bakanlığımıza ait herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. (Not: Bakanlığımız Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfında öğretmen, yönetici veya Genel İdare Hizmetleri Sınıfında şef olarak görev yapmakta iken, Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici Atama, Değerlendirme, Görevde Yükselme ve Yer Değiştirme Yönetmeliği ve 03/10/2000 tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin Geçici 4 üncü maddesi uyarınca 5 ve 6 ncı hizmet bölgelerine şube müdürü olarak atananların, anılan fıkra hükmünden yararlandırılıp, yararlandırılmayacakları hususundaki çalışmalar ilgili kurumlar nezdinde sürdürülmekte olup, sonuçlandığında ayrıca açıklama yapılacaktır.) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 64 üncü maddesinin son fıkrası hükmünün uygulamasında karşılaşılan sorunların giderilmesi amacıyla Bakanlığımız personel Genel Müdürlüğü tarafından valiliklere gönderilen 30/06/1992 tarih ve 89105, 27/03/1995 tarih ve 39427, 11/04/1996 tarih ve 44360, 23/05/1997 tarih ve sayılı yazılar ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 113 ve 150 seri No lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğleri ile açıklama yapılmıştır. Artvin ve Erzurum illeri dahil kalkınmada birinci derecede öncelikli illerde geçirilen hizmetler için kademe ilerlemesini öngören fıkranın, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun 64 üncü maddesine 418 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile eklendiğini belirtmiştik. Bu fıkranın 01/05/1990 tarihi itibariyle yürürlüğe girdiği dikkate alındığında sadece 01/05/1990 tarihinden sonra geçen hizmetlerden her 2 yıl için bir kademe ilerlemesi uygulanacaktır. İki yıldan az hizmetler dikkate alınmayacağı gibi 01/05/1990 tarihi öncesindeki hizmetler de dikkate alınmayacaktır. 17