KARABAŞ OTU (Lavandula stoechas L.) BİTKİSİNİN FARKLI IN VITRO BESİN ORTAMLARINDA KÜLTÜRE ALINMASI
|
|
- Süleyman Ağca
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 II EGE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ (YÜKSEK LİSANS TEZİ) KARABAŞ OTU (Lavandula stoechas L.) BİTKİSİNİN FARKLI IN VITRO BESİN ORTAMLARINDA KÜLTÜRE ALINMASI Serpil ORHAN Biyomühendislik Anabilim Dalı Sunuş Tarihi: Tez Danışmanı: Prof. Dr. Aynur GÜREL
2 III III Serpil Orhan tarafından Yüksek Lisans Tezi olarak sunulan Karabaş Otu (Lavandula stoechas L.) Bitkisinin Farklı In Vitro Besin Ortamlarında Kültüre Alınması başlıklı bu çalışma E.Ü. Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği ile E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Eğitim ve Öğretim Yönergesi nin ilgili hükümleri uyarınca tarafımızdan değerlendirilerek savunmaya değer bulunmuş ve 07/08/2007 tarihinde yapılan tez savunma sınavında aday oybirliği/oyçokluğu ile başarılı bulunmuştur. Jüri Üyeleri: İmza Jüri Başkanı: Prof. Dr. Aynur GÜREL Raportör Üye: Prof. Dr. Emine BAYRAM Üye: Doç Dr. Erdal Bedir.....
3 IV
4 V V ÖZET KARABAŞ OTU (Lavandula stoechas L.) BİTKİSİNİN FARKLI IN VITRO BESİN ORTAMLARINDA KÜLTÜRE ALINMASI ORHAN, Serpil Yüksek Lisans Tezi, Biyomühendislik Anabilim Dalı Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Aynur GÜREL Ağustos, 2007 Bu tezde, tıbbi ve aromatik özelliklere sahip karabaş otu bitkisine ait sürgün nod eksplantlarının farklı besin ortamlarındaki büyüme parametreleri incelenmiştir. Çimlendirme, sürgün oluşumu ve gelişimi ile köklendirme için uygun besin ortamları belirlenmiştir. En iyi çimlendirmeler (%97), 1 mg/l Benzil Amino Pürin (BAP) içeren Murashige ve Skoog (1962) (MS) besin ortamında gerçekleştirilmiştir. Çimlendirilen iki adet karabaş otu tohumundan elde edilen sürgün nod eksplantlarından in vitro bitki klonları (klon 1 ve klon 2) çoğaltılmıştır. Klon 1 bitkiciklerinin sürgün nod eksplantları 9 farklı MS ortamına aktarılmış ve büyüme parametreleri; sürgün uzunluğu, sürgün sayısı, sürgündeki nod sayısı ve kök sayısı ile kallus oluşturan eksplant yüzdesi incelenmiştir. Klon 1 bitkiciklerine ait sürgün nod eksplantlarında, 0,1 mg/l Naftalen Asetik Asit (NAA) (ortalama 3,6 sürgün/eksplant, 8,44 nod/eksplant) ve 0,5 mg/l İndol Bütirik asit (IBA) (ortalama 3,44 sürgün/eksplant, 8,62 nod/eksplant) içeren MS ortamlarında en iyi sürgün gelişimleri sağlanmıştır. En iyi köklenmeler ise 1 mg/l NAA (ortalama 3,44 kök/eksplant) ve 0,5 mg/l NAA (ortalama 2,29 kök/eksplant) içeren MS ortamlarında gözlenmiştir. Kültüre alınan eksplantlarda en uzun boylu bitkicikler (ortalama 2,23 cm) 0,1 mg/l IBA içeren MS ortamında elde edilmiştir. Sürgün nod eksplantları, 1 mg/l BAP (%68,09) ve 0,5 mg/l BAP (%37,77) içeren MS ortamında yüksek oranda kallus oluşturmuşlardır. Klon 2 bitkiciklerinden alınan sürgün nod eksplantları 2 farklı MS ortamına aktarılmış ve elde edilen büyüme parametreleri klon 1 bitkilerinin büyüme parametreleri ile karşılaştırılmıştır. Büyüme parametreleri için
5 VI VI yapılan istatistiki değerlendirmede iki klon arasındaki farklılıklar önemsiz bulunmuştur. Tüm kültürlerde, 4000 lux aydınlatma, 27±4ºC sıcaklık ve 16 saat aydınlık, 8 saat karanlık fotoperiyot kullanılmıştır. Anahtar Sözcükler: Lavandula stoechas L., karabaş otu, in vitro, klon, büyüme parametreleri.
6 VII VII ABSTRACT CULTIVATION of SPANISH LAVENDER (Lavandula stoechas L.) in DIFFIRENT IN VITRO NUTRIENT MEDIA ORHAN, Serpil M.Sc. Thesis. Bioengineering Department Supervisor: Prof. Dr. Aynur GÜREL August, 2007 In this thesis, growth parameters of nodal shoot explants of Spanish lavender a well known aromatic and medicinal plant were investigated in different culture media. Optimum nutrient media were determined for germination, shoot formation, development and rooting. The best germination in seeds was obtained on Murashige and Skoog, (1962) (MS) medium supplemented with 1 mg/l Benzyl Amino Purine (BAP) (%97). In vitro plant lines (clone 1 and clone 2) were propagated from nodal shoot explants of two germinated seeds. Nodal shoot explants of clone 1 plantlets were transferred on 9 different MS media and growth parameters (plantlet length, shoot number, nodal segment number and root number on shoot and percentage of shoots possessing callus formation) were investigated. The best shoot development in nodal shoot explants of clone 1 plantlets was obtained on MS medium supplemented with 0,1 mg/l Naphthalene acetic acid (NAA) (3,6 average number of shoots/explant, 8,44 average number of nodal segments/explant) and 0,5 mg/l Indole Butyric acid (IBA) (3,44 average number of shoots/explant, 8,62 average number of nodal segments/explant). The best root development was obtained on MS medium supplemented with 1 mg/l NAA (3,44 average number of roots/explant) and 0,5 mg/l NAA (2.29 average number of roots/explant). The tallest plantlets (2,23 cm average plant length) were observed on MS medium supplemented with 0,1 mg/l IBA. The nodal shoot explants induced high percentage of callus formation on MS medium supplemented with 1 mg/l BAP (%68,09) and 0,5 mg/l BAP (%37,77). Nodal shoot explants of clone 2 plantlets were transferred
7 VIII VIII to 2 different MS media. Then growth parameters of clone 2 plantlets in two media were compared with those of clone 1. Between two lines there weren t significant differences on growth parameters. All cultures were incubated at 27 ± 4 0 C under a light intensity of 4000 lux, with 16 hour photoperiod. Key Words: Lavandula stoechas L., Spanish lavender, in vitro, clone, growth parameters.
8 IX IX TEŞEKKÜR Bu tez çalışmasını bana veren ve her türlü desteği sağlayan, sayın Prof. Dr. Aynur GÜREL e, tez konusunun belirlenmesinde yardımlarını esirgemeyen ve kullandığım karabaş otu tohumlarını sağlayan Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi öğretim üyesi sayın Doç. Dr. Hakan Turhan a, uygulamanın gerçekleştirilebilmesi için laboratuar ve malzeme desteği sağlayan ASGEN Tarım Ticaret A.Ş. Doku Kültürü Üretim Laboratuarı yöneticilerine, manevi desteklerinden dolayı aileme ve arkadaşlarıma teşekkürü bir borç bilirim.
9 X X İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET... V ABSTRACT...VII TEŞEKKÜR...IX İÇİNDEKİLER... X ŞEKİLLER DİZİNİ... XIII ÇİZELGELER DİZİNİ...XVI 1. GİRİŞ LİTERATÜR BİLDİRİŞLERİ Bitkisel Özellikler Tıbbi Özellikleri Lavandula stoechas L. deki Doku Kültürü Çalışmaları MATERYAL ve METOD Materyal... 15
10 XI XI İÇİNDEKİLER (devam) Sayfa 3.2.Metod Besin ortamlarının hazırlanması Tohum sterilizasyonu Tohumların çimlendirme ortamına alınması Sürgün nod eksplantlarının sürgün gelişimi ortamlarında kültüre alınması Sürgün nod eksplantlarının kök gelişimi ortamlarında kültüre alınması Sürgün nod eksplantlarından tek tohum kökenli klonların çoğaltılması Kültür koşulları Denemenin kurulması ve verilerin değerlendirilmesi BULGULAR Kültüre alınan tohumlarda kontaminasyon durumu Kültüre alınan tohumlarda görülen gelişmeler Lavandula stoechas L. bitkilerinde in vitro sürgün gelişimi Lavandula stoechas L. bitkilerinde in vitro kök gelişimi Farklı besin ortamlarının in vitro Lavandula stoechas L. klonu üzerine etkileri TARTIŞMA ve SONUÇ...40
11 XII XII İÇİNDEKİLER (devam) Sayfa KAYNAKLAR DİZİNİ ÖZGEÇMİŞ... 47
12 XIII XIII ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil Sayfa 2.1 (a) Lavandula stoechas yaprakları (b) Lavandula stoechas çiçekleri Lavandula vera DC nin in vitro çoğaltım potansiyeline büyüme düzenleyicilerinin etkisi (Andrade, 1999) (a) Çalışmada kullanılan karabaş otu tohumlarının elde edildiği kuru çiçekler (b) Çalışmada kullanılan karabaş otu tohumları Tohumların kullanılan sterilizasyon yöntemlerine göre kontaminasyon yüzdeleri Kültüre alınan tohumlarda çimlenme durumları (a) MS 1BAP ortamında kültüre alınan Lavandula stoechas L. tohumları (b) MS 1IBA ortamında çimlenen Lavandula stoechas L. tohumu (a) ve (b) Lavandula stoechas L. de sürgün gelişimleri Sürgün ortamlarında kültüre alınan 2-3 nodlu sürgün eksplantlarında görülen gelişmeler Sürgün gelişim ortamlarına alınan 2-3 nodlu sürgün eksplantlarında kallus oluşumu (a) ve (b) Lavandula stoechas L. de kök gelişimleri Kök gelişim ortamlarında kültüre alınan 2-3 nodlu sürgün eksplantlarında ortalama kök sayıları...29
13 XIV XIV ŞEKİLLER DİZİNİ (devam) Şekil Sayfa 4.9 (a) ve (b) Lavandula stoechas L. bitkiciklerinin kök bölgesinde kallus gelişimleri Kök gelişim ortamlarına alınan 2-3 nodlu sürgün eksplantlarında kallus oluşumu (a) In vitro da geliştirilen uzun Lavandula stoechas L. sürgünü (MS 0,1IBA ortamında) (b) In vitro da geliştirilen kısa L. stoechas L. sürgünleri (MS 0,5BAP ortamında) (a) ve (b) 7 no lu ortamda (MS 0,1NAA) oluşan çoklu sürgünler (c) ve (d) 4 no lu ortamda (MS 0,1IBA) oluşan sürgünler (e) 9 no lu ortamda (MS 1NAA) oluşan çoklu sürgünler (f) 5 no lu ortamda (MS 0,5 IBA) oluşan tek sürgün üzerindeki sık nodlar (a) 1 No lu ortamdaki (MS 0,1BAP) köklü bitki (b) ve (c) 9 no lu ortamdaki (MS 1NAA) köklü bitkiler (d) 8 no lu ortamdaki (MS 0,5NAA) köklü bitki (a) ve (b) 6 No lu ortamda (MS 1IBA) kültüre alınan sürgün nod eksplantlarında gelişen kökler (a) 1 no lu ortamdaki (MS 0,1BAP) kalluslu bitki (b) 2 no lu ortamdaki (MS 0,5BAP) kalluslu bitki (a) ve (b) 3 No lu ortamda (MS 1BAP) kültüre alınan sürgün nod eksplantlarında oluşan kalluslar Dokuz farklı ortamda kültüre alınan klon 1 bitkilerine ait sürgün nod eksplantlarında görülen gelişmeler...36
14 XV XV ŞEKİLLER DİZİNİ (devam) Şekil Sayfa 4.18 Dokuz farklı ortamda kültüre alınan klon 1 bitkiciklerine ait sürgün nod eksplantlarının kallus oluşturma yüzdeleri İki farklı ortamda kültüre alınan klon 1 ve klon 2 bitkiciklerine ait sürgün nod eksplantlarındaki gelişmeler İki farklı ortamda kültüre alınan klon 1 ve klon 2 bitkiciklerine ait sürgün nod eksplantlarının kallus oluşturma yüzdeleri...39
15 XVI XVI ÇİZELGELER DİZİNİ Çizelge Sayfa 2.1 Lavandula stoechas L. bitkisinin aroma profili* Hatay yöresinde iki farklı lokasyondan alınan lavanta bitkilerinde uçucu yağ oranları (%) Farklı yörelerden alınan karabaş lavanta çeliklerinde köklenme oranı (%) Farklı yörelerden alınan karabaş lavanta çeliklerinde IBA konsantrasyonlarına göre kök uzunluğu ve kök sayısı MS (1962) besin ortamının içerdiği maddeler ve miktarları Tohumlara uygulanan sterilizasyon yöntemleri Tohumların çimlendirilmesinde kullanılan ortamlar Sürgün gelişimi için kullanılan besin ortamlarının kompozisyonları Kök gelişimi için kullanılan besin ortamları Bitki büyüme düzenleyicilerinin in vitro Lavandula stoechas L. e ait klon 1 bitkilerinin büyüme parametreleri üzerine olan etkilerinin belirlenmesi için kullanılan ortamlar Bitki büyüme düzenleyicilerinin in vitro Lavandula stoechas L. e ait klon 2 bitkilerinin büyüme parametreleri üzerine olan etkilerinin belirlenmesi için kullanılan ortamlar Tohumların yüzeysel sterilizasyonları sonucu belirlenen kontaminasyon yüzdeleri Kültüre alınan tohumlarda çimlenme durumları Sürgün ortamlarında kültüre alınan 2-3 nodlu sürgün eksplantlarında görülen gelişmeler....25
16 XVII XVII ÇİZELGELER DİZİNİ (devam) Çizelge Sayfa 4.4 Köklendirme ortamlarında kültüre alınan 2-3 nodlu sürgün eksplantlarında görülen gelişmeler Farklı büyüme düzenleyicileri içeren ortamların Lavandula stoechas L. klon 1 bitkilerinin büyüme parametrelerine etkisi Farklı büyüme düzenleyicileri içeren ortamların Lavandula stoechas L. klon 2 bitkilerinin büyüme parametrelerine etkisi 31
17
18 1 1. GİRİŞ Ülkemizde doğal olarak yetişen ve halk arasında karabaş otu, gargan otu ya da keşiş otu olarak bilinen Lavandula stoechas L., Lamiaceae (Ballıbabagiller) familyasına ait aromatik bir bitkidir. Yüzyıllardır Anadolu halk hekimliğinde antiseptik ve yara iyi edici gibi etkileri başta olmak üzere farklı rahatsızlıkların tedavisinde kullanılmaktadır (Ayral, 1997; Öztürk ve ark., 2005). Dünyada başlıca Güney Avrupa, Cezayir, Tunus, Kanarya Adaları, Güneybatı Asya ve Suriye de yayılış gösteren karabaş otu, ülkemizde özellikle Çanakkale, İstanbul, İstanbul-Büyükada, İzmit-Hereke, Balıkesir-Kazdağı, İzmir, Muğla, Datça, Antalya- Tekirova, İçel-Anamur, Hatay-Samandağı, Yayladağı bölgelerinde yetişmektedir (Ayral, 1997; Yenici, 1999). Lavandula stoechas L., habitat olarak kuru tepelerde, açık ormanlarda, kireçtaşlı ve granitli topraklarda yaşar. Bununla beraber, hemen hemen her çeşit toprakta, özellikle kuru ve çok asidik olmayan topraklarda yetişmektedir. Güneşli pozisyonda, nötralden alkaliye doğru bir toprağı tercih eden bitki kireçli toprakta da iyi yetişmektedir. Sıcak ve kuru ortamları sever, kuraklığa ve -5 ile -10 o C arasındaki soğuğa toleranslıdır (Yenici, 1999). Karabaş otunun tohum olgunlaşma zamanı Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarıdır. İlkbaharda seraya ekilen tohumlar, üzerleri kapatılacak kadar gömülürler. Genellikle 1 3 ay içinde, 15 o C de çimlenmeler gerçekleşir. Fideler, ele alınacak kadar büyüdüklerinde hafifçe kendi saksılarından alınıp serada ilk kışları için yetiştirilirler. Daha sonra ilkbaharın ve don olaylarının geçmesi beklenir. Temmuz ve Ağustos aylarında yarı olgun dallar 7 10 cm ye ulaştığında kesilerek köklenme ortamına alınır ve birkaç hafta içinde yüksek oranda köklenirler. Çiçeklenme zamanı Mayıs, Haziran, Temmuz aylarıdır (Yenici, 1999). Karabaş lavanta çiçeği (Flos Lavandula romanae), L. stoechas L. nin kurutulmuş çiçek durumlarıdır. Eski yazarlar tarafından çok önem verilen bir drogdur. Ağrı kesici, antiseptik, yara iyi edici, yatıştırıcı (sara ve astımda), balgam söktürücü, idrar yolları iltihaplarını giderici, egzama yaralarını iyi edici, sinir ve kalp kuvvetlendirici gibi etkileri nedeniyle geniş bir kullanım alanı bulmuştur (Baytop, 1999).
19 2 Karabaş uçucu yağı (Oleum Lavandulae romanae), karabaş otu bitkisinin toprak üstü kısımlarından su buharı distilasyonu ile elde edilen bir uçucu yağdır. Kafur, fenkon, borneol, terpinol, sineol gibi bileşikler taşımaktadır. Haricen ve dahilen antiseptik ve yara iyi edici olarak kullanılmaktadır (Baytop, 1999). Karabaş otu, çiçeklenme süresinin uzun olması nedeniyle önemli ballı bitkiler listesinde yer almaktadır. Karabaş otunun balı oldukça açık sarı renkli olup kısmen geç kristalleşir. Kristalleştiği zaman ince granüller oluşturur. Balın nane kokusuna benzer bir kokusu vardır (Sıralı, 2002; Anonim, 2007a). Karabaş otu tıbbi ve aromatik amaçla kullanımı dışında güzel kokusu ve görünümü ile çevre düzenleme çalışmaları için önemli bir potansiyele sahiptir. Ayrıca insan beslenmesinden hayvan beslenmesine kadar hatta organik tarımda organik preparat (böcek kaçırıcı, allelopatik etkisi, vb.) olarak ta kullanılma olanakları olan bir bitkidir. Günümüzde doğal bileşiklerin öneminin artması bu gibi bitkilere duyulan ilgiyi arttırmaktadır (Ayanoğlu ve ark., 2000). Tıbbi ve aromatik bitkilerde etken maddeler, genotip ve çevreye bağlı olarak değişkenlik gösterir. Ticari olarak bir bitkinin üretilmesinde standardizasyon gereklidir. Bu nedenle, doku kültürü yöntemiyle aynı genetik yapıya sahip karabaş otu fidelerinin üretilmesi önemlidir. Ayrıca, karabaş otu tohumlarının çok küçük olması doğrudan ekim yapılmasında güçlüğe neden olmaktadır. Yine doku kültürü yöntemiyle üretimde, iklim faktörleri üretimi sınırlamayacağı için hedeflenen bitki materyaline ulaşmak daha kolaydır. Bu proje ile karabaş otunun (Lavandula stoechas L.) doku kültüründe başarıyla üretilmesi ve farklı in vitro kültür ortamlarının bitki gelişimi üzerine etkisinin saptanması amaçlanmıştır. Değeri yeni anlaşılmaya başlanan tıbbi ve aromatik bitkilerden biri olan karabaş otunun mikroçoğaltımı, bu proje sonuçlarının değerlendirilmesiyle yapılabilir. Buna ilave olarak, elde edilecek bulgular, ileride gerçekleştirilmesi planlanan karabaş otuna ait sekonder metabolitlerin hücre ve doku kültürü yöntemleri kullanılarak üretilmesi ile ilgili çalışmalar için de kaynak olarak kullanılabilecektir.
20 3 2. LİTERATÜR BİLDİRİŞLERİ 2.1. Bitkisel Özellikler Lamiaceae (Ballıbabagiller) familyası; çoğu tek veya çok yıllık, otsu, az bir kısmı sarılıcı bitkilerdir. Gövdeleri çoğunlukla dört köşelidir ve genellikle aromatik yağlara sahiptirler. Çok geniş bir familya olup 200 cins ve 3200 kadar türü vardır. Yetişme merkezi Akdeniz bölgesi olmakla birlikte, dünyanın hemen her yerinde yayılış göstermektedir. Ekonomik olarak önemli olan bu familya hem aromatik uçucu yağlarca zengin, hem de bahçelerde süs bitkisi olarak yetişebilecek pek çok türe sahiptir. Bunlardan elde edilen uçucu yağlar tıpta ve parfümeride kullanılmaktadır (Yenici, 1999). Lavandula cinsi Lamiaceae familyasına ait olup, çok yıllık, aromatik çiçekler ve yeşil yapraklar içeren türlere sahiptir (Anonim, 2007b). Bu türler arasında bulunan Lavandula stoechas L., cm yükseklikte, güzel görünüşlü, tüylü, kuvvetli kokulu, çalı formunda ve çok yıllık bir bitkidir. Zengin topraklarda yetişirken bitki çok yaprak yetiştirme eğilimindedir, ama az uçucu yağ verir. Bitki yeşil yapraklı, 1-12 arasında değişen sayıda yaprakları (Şekil 2.1a) tek parça lineer, kenarlar alta doğru kıvrıktır. Çok sayıda dala sahiptir. Dallar, 2 10 kadar çiçekli dairelerle sonlanır. Dalların ucunda silindirik durumda, sık başaklar şeklinde bulunan çiçekler (Şekil 2.1b) siyahımsı mor renklidir. Gövdenin en üstünde fertil küçük çiçekler ile böcekleri çeken dalların üstünde bulunan infertil çiçeklere ve yanında fertil çiçeklere sahiptir. Bitki çiçek durumu sapına göre iki alttüre ayrılır; subsp. stoechas - çiçek sapı: 0,5 2,5 cm, çiçek durumundan daha kısa, subsp. cariensis - çiçek sapı: 5 20 cm, çiçek durumundan daha uzun (Ayral, 1997; Baytop, 1999; Yenici, 1999).
21 4 (a) (b) Şekil 2.1 (a) Lavandula stoechas yaprakları (b) Lavandula stoechas çiçekleri 2.2. Tıbbi Özellikleri Bugün alternatif tıpta kullanılan pek çok bitki arasında bulunan Lavandula türleri, hem halk ilacı olarak, hem de pek çok preparatın bileşimine girmesi nedeniyle önemli bir yere sahiptir (Yenici, 1999). Lavandula türlerinin ait olduğu Lamiaceae familyası bitkileri, terpenoid bileşikler bakımından zengindir, ayrıca uçucu yağlar, flavonoidler, kumarinler ve az da olsa kinoid yapıda maddelerle bazı basit alkaloitler taşırlar. Dünyada Lavandula türleri üzerinde pek çok araştırma yapılmış ve yapılmaktadır. Bugün Lavandula türlerinden elde edilen droglar birçok farmakopede kayıtlı olup çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır (Ayral, 1997). Lavandula stoechas L. bitkisinden özellikle drog olarak pek çok eski yazar söz etmektedir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde bu bitkinin kolera tedavisinde kullanılması ve eczanelerde sattırılması ile ilgili 1848 yılında çıkmış bir padişah emri de bulunmaktadır (Yenici, 1999). Lavandula stoechas L., bir glikozit, saponinler ve uçucu yağ taşımaktadır. Türkiye de yetiştirilen Lavandula stoechas L. bitkisinin içeriğini oluşturan uçucu yağ bileşenleri ayrılmıştır. Çeşitli kromatografik yöntemlerle yapılan çalışmalarda ortalama %0,5-0,7 verimle elde edilen uçucu yağ başlıca kafur, fenkon, borneol, terpinol, sineol linalol, linalil asetat, bornil asetat ve kadinen taşımaktadır (Çizelge 2.1). Türkiye de
22 5 yetişen türlerde keton miktarının çok yüksek olduğu ve bu bakımdan Avrupa da yetişen türlerin uçucu yağından farklı olduğu bilinmektedir. Uçucu yağı %30 kafur ve %18 fenkon taşımaktadır, yani uçucu yağın yarısını ketonlar oluşturmaktadır. Bu uçucu yağda linalol miktarı %0,6 kadardır. Bu bakımdan Türkiye de yetişmekte olan türler linalol kaynağı değil, kafur kaynağı olarak yararlanılabilecek bitkilerdir. Doğal kafur dekstrojir bir maddedir. Kalp ve solunum analeptiği olarak sodyum kamfosülfonat sulu çözeltileri kullanılmıştır. Akciğer ve solunum yollarında antiseptik bir etki meydana getirdiğinden kafur taşıyan preparatlar buğu şeklinde veya kafur taşıyan pomatlar göğüs ve sırta sürülmek suretiyle kullanılmaktadır. Kafur elde edildikten sonra kalan uçucu yağdaki safrol, sabun sanayi ile vanilin ya da helyotropin sentezinde başlangıç maddesi olarak kullanılır. Ayrıca selüloit sanayinde faydalanılan bir madde olarak önem taşımaktadır (Ayral, 1997; Dülger ve Uğurlu, 1998; Baytop, 1999; Yenici, 1999). Lavandula stoechas L. türünün yaprak ve çiçeklerinden elde edilen uçucu yağın kokusu hoş olmadığından, esansı parfümeri endüstrisinden ziyade eczacılıkta kullanılmaktadır (Ayanoğlu ve ark., 2000). Bitkinin Anadolu halk hekimliğinde antiseptik ve yara iyi edici gibi etkileri başta olmak üzere farklı rahatsızlıkların tedavisinde kullanıldığı kayıtlıdır. Öztürk ve ark., İzmir yöresindeki yabani Lavandula stoechas L. subsp. stoechas taksonundan elde edilen uçucu yağın antibakteriyel ve antifungal kapasitesini araştırmışlardır. Bitkinin toprak üstü kısımları distillenerek uçucu yağı elde edilmiş ve % 1,1 oranında uçucu yağ içerdiği tespit edilmiştir. Yapılan gaz kromatografisi - kütle spektrometresi (GC-MS) analizinde saptanan 26 bileşikten uçucu yağın % 91,63 üne karşılık gelen 8 tanesi tanımlanmış, ana bileşen % 43,47 ile kafur olarak saptanmıştır. Uçucu yağın antibakteriyel ve antifungal etki çalışmaları disk difüzyon yöntemiyle yapılmış ve Proteus vulgaris e (ATCC 6897) karşı standart antibiyotiklerden daha kuvvetli antibakteriyel, Candida albicans (ATCC 10239) fungusuna karşı Nistanin e yakın düzeyde antifungal etki gösterdiği belirlenmiştir (Öztürk ve ark, 2005). Eczacılıkta bitkinin ağrı kesici (özellikle baş ağrıları), antiseptik, balgam söktürücü, idrar yolları iltihaplarını giderici, egzama yaralarını iyi edici, sinir sistemini yatıştırıcı (sara ve astım için) ve kalp kuvvetlendirici gibi etkilerinden yararlanılmaktadır. Uçucu yağının zayıf beslenmeye, romatizmaya ve spazmlara karşı kullanıldığı bilinmektedir. Ayrıca uçucu yağının insan kolon kanseri hücrelerine, hormona bağlı insan prostat
23 6 kanseri hücrelerine karşı aktivite gösterdiği bulunmuştur (Ayral, 1997; Yenici, 1999; Ayanoğlu ve ark., 2000). Çizelge 2.1 Lavandula stoechas L. bitkisinin aroma profili*. Bileşen Yüzde Alpha-pinene 21 Sabinene 0,7 Beta-pinene 0,4 Myrcene 0,8 Cymenes** 0,7 Multi-component*** 20,8 Ocimene - Fenchone 33 Alpha-terpinolene 0,8 Linalool 0,6 Camphor 26,2 Polycyclic ketons** 0,6 Borneol - Lavandulal - Terpineols** 0,2 Methyl thymyl ether - Linalyl acetate - Bornyl acetate 0,3 Carvaerol - Neryl/gerarylacetate - Caryophyllene 0,5 Bergamoteres** - Germacrenes** - Selinenes** 0,2 Farnesenes** - Bisabolenes* 0,3 Cadinenes** 0,2 Selinadiene - Diğer sesquitepenes 0,4 Caryophyllene oksit - Bilinmeyen diterpenler <0,1 Total sesquiterpenes 1,7 * Bileşiklerin isimleri İngilizce sunulmuştur. **İzomerler toplamı ***Beta-phellandrene, cis ocimene, limonene, cineole içerebilir.
24 7 Karabaş otu çiçeklerinin göğüs, karaciğer, dalak ve bazı kanser tiplerinin iyileşmesinde kullanıldığı literatürde kayıtlıdır. Çiçekli dalları çay olarak öksürük ve bronşitte, soğuk algınlığında, baş ağrısında, ayrıca kum sancısı, ülser, mide ve göğüs ağrılarında ve kalp rahatsızlıklarında kullanılır. Diyabete de iyi geldiği söylenmektedir. Şeker hastaları tarafından bitkisel çay olarak tüketilmektedir. Alerjiye karşı dalları kaynatılıp suyunda banyo yapılır. Seboreik dermatit ve kepek önlemede yararlıdır (Ayral, 1997; Ayanoğlu ve ark., 2000; Ertuğ, 2002). Anadolu da diş ve diş eti ile ilgili hastalıkların tedavisinde halk arasında yaygın olarak kullanılan bitkiler üzerinde yapılan araştırmada karabaş otunun bu amaçla kullanıldığı saptanmıştır (Gürsoy ve Gürsoy 2004). Datça yarımadası (Muğla) florası ve bu yörede halkın yararlandığı bitkiler ile Bodrum yöresinde halk tıbbında yararlanılan bitkiler başlıklı araştırmalarda bu yörelerde Lavandula stoechas L. subsp. stoechas ın yaygın olarak, özellikle de çiçekli kısımlarından hazırlanan infüzyonun dahilen kolesterol düşürücü olarak kullanıldığı belirlenmiştir (Ertuğ, 2002; Tuzlacı, 2002). Karabaş otu bitkisi iyi bir haşarat ilacıdır. Büyük dozlarda kullanımı ise narkotik özelliktedir ve ölüme bile neden olabilir (Ayral, 1997). Lavandula stoechas L., bitkisinin alkol ve su ekstrelerinin fibrinolitik sistem üzerindeki etkilerinin araştırılması için bir çalışma yapılmıştır. Çalışma sonucunda karabaş otu ekstrelerinin in vitro olarak fibrinolitik sistemi (kan pıhtısı içindeki fibrinin çözülmesi sistemi) aktive ettiği gözlenmiştir. Böylece Lavandula stoechas L. bitkisinin, koroner sisteme, damar sistemine ve dolaşım sistemine katkıları olduğu fikri desteklenmiştir (Yenici, 1999). L. stoechas çiçeklerinin metanolik sıvı ekstraktı (LS) nın, antispazmodik ve antikonvülsant aktiviteleri incelenmiştir. LS (600mg/kg) farelerde test edildiğinde pentylene tetrazole (PZT) ile oluşturulan sarsılmaların, şiddetini azaltıp gecikmelerini sağlamıştır. LS aynı zamanda, PTZ nin letal etkisini azaltmıştır. Diazepam ın etkisine benzer şekilde farelerin uyku süresini uzattığı tespit edilmiş olup sakinleştirici etkisi olduğu ispatlanmıştır. LS, tavşandan izole edilen ince bağırsak preparasyonlarında, spontan kasılmaların doza bağlı ( mg/ml) gevşemesine neden olmuştur. LS nin benzer dozları aynı zamanda K(+) in oluşturduğu kasılmaları engellemiştir ve böylece
25 8 kalsiyum kanalları bloke edilmiştir. İnce bağırsak preperasyonları LS ile muamele edildiklerinde, standart bir kalsiyum kanalı bloke edici madde olan verapamil in etkisine benzer şekilde etki göstermişlerdir. Bu bilgi bitki ekstraktının antikonvülsant ve antispazmodik aktivite gösterdiğini bildirmektedir (Gilani et al., 2000). İtalya da yabani olarak yetişen Lavandula stoechas L. ssp. stoechas bitkilerinin yaprak ve gövdeleri ile çiçeklerinden, su buharı distilasyon yöntemi ile uçucu yağlar elde edilerek antifungal etkileri test edilmiş ve Rhizoctonia solani ile Fusarium oxysporum üzerinde oldukça etkili, Aspergillus flavus üzerinde ise daha az etkili olduğu saptanmıştır (Angioni et al., 2006). Domateste çürüklüğe neden olan Phytophthora infestans mantarına karşı alternatif fungusid bulmak amacıyla yapılan çalışmada, bazı aromatik bitkilerin toprak üstü parçalarından uçucu yağlar elde edilerek denemeler yapılmıştır. Lavandula stoechas subsp. stoechas ın yüksek konsantrasyonlarının (25,6 µg/ml), bu fungusun etkisini inhibe ettiği tespit edilmiştir (Soylu et al., 2006). Karabaş otu (Lavandula stoechas subsp. stoechas L.) uçucu yağlarının kimyasal kompozisyonları ve Escherichia coli O157:H7, Listeria monocytogenes, Salmonella typhimurium ve Staphylococcus aureus a karşı inhibitör etkilerinin araştırılması amacıyla yapılan bir çalışmada, uçucu yağların güçlü bir antibakteriyel etki gösterdiği tespit edilmiştir (Dadalioglu et al., 2004). Lavandula stoechas L. antimikrobiyal aktivitesinin test edilmesi amacıyla yapılan bir diğer çalışmada, elde edilen ekstraktların, bazı Gram (-) ve (+) bakteriler (özellikle Staphlococcus aureus ATCC 6538P ve Staphlococcus epidermidis NRRL B-4877), maya kültürleri (özellikle Kluyveromyces fragilis NRRL 2415 ve Torulopsis sp.), flamentöz funguslar (özellikle Botrytis cinaeriae, Fusarium oxysporium ve Trichophyton rubrum) üzerine karşı bir antimikrobiyal aktivite içerirken çalışmada kullanılan aktinomisetler üzerine bir antagonistik etkisinin olmadığı saptanmıştır (Dülger ve Uğurlu, 1999) Lavandula stoechas L. deki Doku Kültürü Çalışmaları Bilimsel yayınlarda Lavandula stoechas L. ile ilgili hücre ve doku kültürü konularında çok fazla çalışma bulunmamaktadır. Projemize kaynak oluşturması
26 9 bakımından diğer Lavandula türlerine ait doku kültürü ve çoğaltım çalışmaları incelenmiştir. Büyüme düzenleyicilerinin Lavandula dentata L. in vitro sürgün çoğaltımı ve sürgün gelişimi üzerine etkilerinin araştırılması amacıyla yapılan bir çalışmada, tarla koşullarında yetiştirilmiş olgun bitkilerden alınan koltuk altı tomurcukları kullanılmıştır. En yüksek çoğaltma katsayıları 2,2 µm benziladenin (BA) ve 2,5 µm indol-3-bütirik asit (IBA) içeren Murashige ve Skoog (MS) ortamında elde edilmiştir. Kök gelişimi için en iyi ortam 2,5 µm naftalen asetik asit (NAA) içeren MS ortamı olarak belirlenmiştir. Köklenen bitkiler başarılı bir şekilde toprağa aktarılmıştır. Kısa süre (6 ay) kültürde kalan bitkilerde normal gelişme gözlenirken, uzun süre (1 yıldan fazla) kültürde kalanlarda düşük frekanslarda ve kalıtsal olmayan morfolojik değişiklikler belirlenmiştir (Echeverrrigaray et al., 2005). Lavandin (Lavandula officinalis Chaix X Lavandula latifolia Villars) çeşidi Grosso nun in vitro çoğaltım metodunun tanımlanması için, 30 g/l sükroz, 7,5 g/l agar ve büyüme düzenleyicileri içeren Linsmaier ve Skoog kültür ortamları kullanılmıştır. Başlangıç materyali olarak gövde nod eksplantları alınmış ve çeşitli büyüme düzenleyicilerin etkileri karşılaştırılmıştır: 0,2 mg/l benzil amino pürin (BAP) (Ortam A); 0,2 mg/l BAP+0.5 mg/l giberellik asit (GA3) (Ortam B). Kültürler, başlangıçta 10 mg/l BAP içeren ortamda (Ortam C) 15 gün bırakılmış ve ardından A ya da B ortamlarına transfer edilmişlerdir (C/A; C/B). Tüm koşullarda çoğaltma katsayıları benzerdir. Ancak farklı kaynaklardan alınan eksplantlar farklı çoğalma katsayıları vermişlerdir. 1 mg/l NAA (Ortam F) içeren ortamda kök gelişimi sağlanmıştır. Kallus gelişimi için çiçek parçaları (tomurcuk, çanak), yaprak, gövde nodu ve sürgün ucu kullanılmıştır. 1 mg/l 2,4-diklorofenoksi asetik asit + 0,5 mg/l kinetin (Ortam E) içeren ortamda kallus oluşumu teşvik edilmiştir. Kallusların gelişimi ve organogenezis de gözlenmiştir. En fazla sürgün rejenerasyonu ve maksimum köklenme oranları gövde eksplantlarından gelişen kalluslardan elde edilmiştir. Köklü bitkicikler dış koşullara kolaylıkla adapte edilmişlerdir (Panizza and Tognoni, 1988). Lavandula angustifolia Mill in vitro mikroçoğaltımı için koltuk altı tomurcukları kullanılmıştır. Çoğaltım için NAA, BA ve bunların kombinasyonlarının kullanıldığı Hindistan cevizi sütü içeren ve içermeyen MS ortamları denenmiştir. Kültürler, 16 saat aydınlık / 8 saat karanlık koşullarda 45 m E m 2 s -1 ışık şiddetinde sürdürülmüştür. 1,15 ya da 3,15 mg/l BA içeren ortamlarda en iyi gelişme sağlanmıştır. Bununla birlikte, 3,15
27 10 mg/l BA içeren ortamdaki sürgünler küçük yapraklı kompakt formda oluşmuştur. Bu sürgünler kesilip hormonsuz MS ortamına aktarıldıklarında, 45 gün sonra yapraklarda ve gövdede önemli büyüme sağlanmıştır. Sonrasında ise bitkisel materyal köklenme için kullanılmıştır. Kök teşviki, 0,2-0,4 mg/l IBA içeren ½ MS ortamında elde edilmiştir. Daha sonra, sürgünler saksılara transfer edilmiş ve başarılı bir şekilde seraya şaşırtılmışlardır (Portilla et al., 1995). Aseptik koşullarda yetiştirilen Lavandula latifolia ve Lavandula stoechas çöğürlerinden alınan kotiledon, hipokotil ve kök eksplantlarının morfogenik kapasiteleri incelenmiştir. Bunun için, farklı konsantrasyonlarda ve kombinasyonlarda oksin (IAA, NAA ya da 2,4-diklorofenoksiasetik asit (2,4-D) ve sitokinin (BA ya da Kinetin) kullanılmıştır. Denemelerin çoğunda kök gelişimi gerçekleşirken IAA ya da NAA içerenler ortamların daha verimli olduğu gözlenmiştir. Denenen tüm ortamlarda Lavandula stoechas tan alınan eksplantlar, sürgün üretiminde başarısız olurken Lavandula latifolia dan alınan hipokotil ve kotiledon eksplantları, yüksek oranda tomurcuk oluşturmuştur (Calvo and Segura, 1988). Lavandula viridis in vitro klonal çoğaltımı için eksplant olarak doğal ortamda gelişmiş yetişkin bitkiler kullanılmıştır. Tek nodlu eksplantlar 0,44 µm BA içeren MS ortamında kültüre alınmıştır. En yüksek çoğaltma katsayısı (11,69 sürgün/nod) 0,67 µm BAP içeren ½ MS ortamında gözlenmiştir. Sürgünler Gresshoff ve Doy ortamında kolaylıkla köklenmişlerdir. Şeker konsantrasyonunun 58,4 mm dan 87,6 mm a çıkarılması, köklenme frekansında önemli bir artış sağlamıştır. Bitkiciklerin %80 i başarılı bir şekilde dış ortama aktarılmış ve normal gelişim gözlenmiştir (Dias et al., 2002). Büyüme düzenleyicilerinin, Lavandula vera D.C. nin köklenme ve sürgün çoğaltımı üzerine etkilerinin, araştırılabilmesi için mikroçoğaltım yapılan bitkilerden alınan nodal eksplantlar kullanılmıştır. Başlangıçta, aktif vegetatif büyüme dönemindeki bitkilerden alınan aksiler tomurcukların, 0.5 mg/l BA içeren MS ortamına alınmasıyla in vitro bitkicikler elde edilmiştir. Farklı büyüme düzenleyici kombinasyonlarının aksiler tomurcuk büyümesi üzerine etkisinin araştırılabilmesi için in vitro bitkilerden alınan nodal eksplantlar, farklı sitokininler içeren 0.2 mg/l NAA ile kombine edilen ya da edilmeyen MS ortamlarına aktarılmıştır. 30 günlük kültür süresinin ardından sonuçlar alınmıştır. Şekil 2.1 de görüldüğü gibi BA ve TDZ içeren ortamda sürgün uzaması ve gelişiminin daha iyi olduğu gözlenmiştir. TDZ, sitokinin benzeri etkisiyle eksplant başına
28 11 sürgün sayısını, sürgün gelişimini ve sürgün oluşturan eksplant yüzdesini arttırmıştır. Deneme yapılan tüm ortamlarda gün içinde kök gelişimi saptanmıştır. Bitkicikler toprağa başarılı bir şekilde transfer edilmiş, olgunlaştırılmış ve gelişen bitkilerde somaklonal varyasyon belirtisi görülmemiştir (Andrade, 1999). Şekil 2.2 Lavandula vera DC nin in vitro çoğaltım potansiyeline büyüme düzenleyicilerinin etkisi (Andrade, 1999) Akdeniz karabaş otunun (Lavandula stoechas L.) in vitro klonal çoğaltımı için yapılan araştırmada, dış ortamda yetişmiş bitkilerden alınan eksplantlar kullanılmıştır. In vitro kültür başlangıcında ve sürgün çoğaltımı sırasında, sürgün vitrifikasyonunu azaltıcı prosedürler geliştirilmiştir. Margara N30K tuzları ile 217,2 µm adenine hemisülfat (AdS) ve 0,05 µm NAA içeren kültür ortamına alınan tek nodlu eksplanlardan 4 5 haftada sürgün çoğaltımı elde edilmiştir. 5,4 µm NAA içeren ortamda in vitro köklenme (%100) gerçekleşmiştir (Nobre, 1996). Yabani Lavandula türlerinin kültürü için en uygun ortamın saptanması amacıyla yapılan bir çalışmada üç farklı ortam (A: 50% turbo, 25% perlit, 25% kum; B: 25% turbo,
29 12 25% çam kabuğu kompostu, 25% perlit, 25% kum; C: 50% çam kabuğu kompostu, 50% kum) kullanılmıştır. Bunlardan C ortamı aromatik bitkilerin yetiştirilmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bitki gelişimi için bitki boyu, ana ve ikincil sürgün sayıları, gövde kalınlığı, köklerin ve diğer parçaların yaş ve kuru ağırlıkları ölçülmüştür. Yavaş gelişen çeşitlerde, substratlar arasında fark görülmezken, hızlı gelişen türlerde, turbolu ortamda oldukça yüksek gelişim oranları gözlenmiştir (Lopez et al., 1993). Lavandula stoechas L. için uygun yetiştirme koşullarının saptanması amacıyla yapılan bir çalışmada, 4 aylık karabaş otu filizleri 1:1 ya da 2:1 oranında turbo:perlit içeren ve ph olan ortamda 6 ay kültüre alınmışlardır. Gübre olarak 20N-19P-19K, 2 g/l olarak haftada bir ya da iki haftada bir uygulanmıştır. Bu çalışmada 4 deneme kurulmuştur. 1:1 Ortamında haftada bir gübreleme; 2:1 ortamında haftada 1 gübreleme; 1:1 ortamında 2 haftada 1 gübreleme; 2:1 ortamında 2 haftada bir gübreleme yapılmıştır. 1:1 Ortamında (turbo: perlit) haftada bir yapılan gübreleme, sürgünlerin boylarının uzamasını sağlamıştır. 2:1 Ortamında (turbo: perlit) haftada bir yapılan gübreleme, bitkilerin uzun dik sürgünler ve türe özgü daha fazla yanal sürgünler oluşturmalarına yol açmıştır. İki haftada bir yapılan gübrelemelerde bitkilerde klorozis oluşmuştur. Bu uygulama 2:1 ortamı ile kombine edildiğinde sürgün uzaması inhibe edilmiştir ve bitkiler açık yeşil, kısa ve sert bir görünüm almıştır (Papafotiou et al., 2000). Lavandula stoechas bitkilerinin süs bitkisi olarak kullanılma potansiyeli üzerine yapılan bir çalışmada, karabaş otu bitkileri saksılarda yetiştirilmiştir. Denemeler, üç farklı çevre koşulunda yürütülmüştür: ısıtmasız basit bir sera, gölgelik kafes ve açık hava. Biçim, büyüme oranı ve çiçeklenme yüzdesi gibi ölçümler iklim verileri ile kıyaslanmıştır. Bitki en iyi gelişimini gölgelik kafes altında göstermiştir (Maloupa et al., 2000). Işık ve sıcaklık faktörlerinin Lavandula stoechas tohumlarının çimlenmesi üzerine etkilerinin araştırılması amacıyla yapılan bir çalışmada; tohumlar 25 gün boyunca 5, 10, 15, 20, 25, 30 ve 35 o C de karanlık ve aydınlık (12 saat) koşullarda kültüre alınmıştır. 5, 30 ve 30 o C de aydınlık ya da karanlık koşullarda bekletilen tohumlar çimlenmemiştir. 10, 15 ve 20 o C de aydınlık ya da karanlık koşullarda bekletilen tohumlarda çimlenme artarken maksimum çimlenme (%37,5) 25 o C de karanlıkta kültüre alınan tohumlarda görülmüştür. 10 o C de ışık altında çimlenme kapasitesi en yüksek orana (%96,2) çıkmış ve 25 o C ye doğru sıcaklık yükseldikçe çimlenme kapasitesi %76,2 lere düşmüştür. Işık altında bekletilen tohumlarda çimlenme karanlıktakilere göre daha erken gerçekleşmiştir.
30 13 Sonuç olarak L. stoechas tohumları için 15+5 o C sıcaklık ile aydınlık koşullar çimlenme için en iyi koşullar olarak belirlenmiştir (Maher et al., 2000). Hatay florasında yetişen karabaş lavantanın (Lavandula stoechas subsp. stoechas L.) çelikle köklendirilmesi üzerine farklı lokasyonların ve hormon dozlarının etkisinin araştırıldığı bir çalışmada; biri sahil kesiminde (Işıklı) diğeri ise iç kesimde bulunan (Narlıca) iki lokasyondan alınan çeliklerin köklenme durumları incelenmiştir. Her iki lokasyondan alınan bitki örneklerinin çiçek ve yapraklarında uçucu yağ miktarları belirlenmiştir (Çizelge 2.2). Her iki lokasyondan da çelikler aynı zamanda, Şubat ayında alınmıştır. Yarı odunsu ve yapraklı olarak hazırlanan çelikler, sera koşullarında köklendirme ortamına aktarılmışlar ve on hafta sonra sökülerek incelenmişlerdir. Denemede köklenmeyi teşvik edici olarak IBA kullanılmıştır. İki farklı lokasyondan alınan çeliklere, IBA nın 1000, 2000 ve 4000 ppm lik dozları, 5 sn. süre ile uygulanmış ve hiç IBA uygulanmayan çelikler kontrol olarak kullanılmışlardır. Hormon dozları köklenmeyi olumlu etkilemiş ve her iki lokasyondan alınan çeliklerde, uygulanan IBA konsantrasyonlarındaki artışa bağlı olarak köklenme yüzdesi, kök uzunluğu ve kök sayısı artmıştır. Elde edilen veriler, Işıklı dan alınan çeliklerin, Narlıca ya göre daha yüksek köklenme oranına sahip olduğunu göstermiştir. En yüksek köklenme oranı (% 70), Işıklı köyünden alınan ve 4000 ppm IBA uygulanan çeliklerden elde edilmiştir (Çizelge 2.3), (Ayanoğlu ve ark., 2000). Çizelge 2.2 Hatay yöresinde iki farklı lokasyondan alınan lavanta bitkilerinde uçucu yağ oranları (%). Lokasyon Yaprak Çiçek Işıklı 0,78 1,10 Narlıca 1,12 0,88
31 14 Çizelge 2.3 Farklı yörelerden alınan karabaş lavanta çeliklerinde köklenme oranı (%). IBA Konsantrasyonu Lokasyonlar Işıklı Narlıca Ortalama 0 30,0 0,0 15, ppm 46,6 6,6 26, ppm 36,6 36,6 36, ppm 70,0 33,3 51,6 Ortalama 45,8 19,1 Çalışmada, kök uzunluğuna ait en yüksek değerler, 11,12 cm ile Işıklı dan alınan ve 4000 ppm IBA konsantrasyonuna tabi tutulan çeliklerden alınmıştır (Çizelge 2.4). Genel olarak, Işıklı dan alınan çeliklerin kök uzunlukları, Narlıca dan alınan çeliklere göre daha uzun olmuştur. Kök sayısı bakımından ise, en yüksek değerler 12,24 adet/çelik ile Işıklı yöresinden alınan ve 4000 ppm IBA konsantrasyonu uygulanan çeliklerden elde edilmiştir (Çizelge 2.4). Genel olarak, Işıklı yöresinden alınan çeliklerin kök sayıları, Narlıca yöresinden alınan çeliklere göre daha fazla olmuştur (Ayanoğlu ve ark., 2000). Çizelge 2.4 Farklı yörelerden alınan karabaş lavanta çeliklerinde IBA konsantrasyonlarına göre kök uzunluğu ve kök sayısı. IBA Konsantrasyonu Kök Uzunluğu (cm) Kök Sayısı (adet/çelik) Lokasyonlar Lokasyonlar Işıklı Narlıca Ortalama Işıklı Narlıca Ortalama 0 4,94 0,00 2,47 6,97 0,00 3, ppm 6,66 1,28 3,97 9,60 3,00 6, ppm 6,80 4,14 5,47 9,75 8,53 9, ppm 11,12 3,14 7,13 12,24 6,83 9,54 Ortalama 7,38 2,14 9,64 4,59
32 15 3. MATERYAL ve METOD 3.1. Materyal Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü ne ait deneme alanında, yıllarında kültürü yapılan karabaş otu bitkilerine ait tohumlar materyal olarak kullanılmıştır (Şekil 3.1). (a) (b) Şekil 3.1 (a) Çalışmada kullanılan karabaş otu tohumlarının elde edildiği kuru çiçekler (b) Çalışmada kullanılan karabaş otu tohumları 3.2. Metod Araştırmada, karabaş otu bitkilerinden alınan tohumlarının yüzey sterilizasyonları, farklı yöntemler kullanılarak yapılmıştır. Steril tohumlar, değişik hormon kombinasyonlarına sahip MS (Murashige ve Skoog, 1962) ortamında kültüre alınmışlardır. Besin ortamlarının hazırlanması, tohumların sterilizasyonu, çimlendirilmesi ve eksplantların kültüre alınması ile ilgili yöntemler aşağıda ayrıntılı bir şekilde sunulmuştur.
33 Besin ortamlarının hazırlanması Araştırmada mineral maddeler, vitaminler, bitki büyüme düzenleyicileri ve gelrite içeren MS (Murashige ve Skoog, 1962) besin ortamları kullanılmıştır (Çizelge 3.1). Çizelge 3.1 MS (1962) besin ortamının içerdiği maddeler ve miktarları. Maddeler MS Besin Ortamındaki Miktarlar (mg/l) NH 4 NO KNO MgSO 4.7H 2 O 370 MnSO 4.4H 2 O 22,3 ZnSO 4.7H 2 O 8,6 CuSO 4.5H 2 O 0,025 H 3 BO 3 6,2 KH 2 PO Na 2 MoO 4.2H 2 O 0,25 CaCl 2.2H 2 O 440 KI 0,83 CoCl 2.6H 2 O 0,025 myo-inositol 100 Tritriplex(Na 2 EDTA) 37,3 FeSO 4.7H 2 O 27,8 Nikotinik asit 0,5 Pridoksin-HCl 0,5 Tiamin-HCl 0,1 Çimlenme, sürgün oluşumu ve gelişimi ve köklendirme çalışmaları için bitki büyüme düzenleyicilerinin farklı kombinasyonlarını içeren MS ortamları denenmiştir. Araştırmada kullanılan MS 1BAP ortamının (Çizelge 3.2) hazırlanması için önceden oluşturulmuş stok çözeltilerden 1 litre için gerekli olan miktarlar alınarak, behere aktarıldıktan sonra 1 mg BAP eklenmiştir. Ortama 30 g sükroz ilave edilip, hacim destile su ile 1 litreye tamamlanmıştır. Sükroz iyice eritildikten sonra seyreltilmiş NaOH ve HCl kullanılarak ph=5,8 e ayarlanmıştır. 2,5 g/l gelrite ilave edildikten sonra sürekli karıştırılarak kaynatılan ortam, sıcak olarak kapaklı deney tüplerine 10 ar ml olmak üzere dökülmüştür. Ağızları kapatılan tüpler, otoklavda C de 15 dakika sterilize
34 17 edilmişlerdir. Araştırmada kullanılan diğer besin ortamlarının hazırlanması sırasında da aynı işlemler uygulanmıştır Tohum sterilizasyonu Karabaş otu tohum örnekleri, öncelikle sabunlu su ile iyice yıkanıp akan çeşme suyuyla durulanmıştır. Tohumların sterilizasyonlarında 2 farklı yöntem kullanılmıştır. %70 lik etil alkolde 1 dakika bekletilen tohumlar, daha sonra %30 luk ticari sodyum hipokloritte (NaOCl) 20 ve 25 dakika tutulmuşlardır (Çizelge 3.2). Bu işlemlerin ardından, 3 kez steril distile suda çalkalanan tohumlar, steril filtre kağıdı üzerine bırakılmış, fazla sularından arındırılmışlardır. Çizelge 3.2 Tohumlara uygulanan sterilizasyon yöntemleri. Uygulama I II Etil alkol uygulaması NaOCl uygulaması %70 lik 1 dakika % 30 luk 20 dakika %70 lik 1 dakika % 30 luk 25 dakika Tohumların çimlendirme ortamına alınması Tohumların çimlendirilmesinde, gelrite içeren MS ortamı ve su ile ıslatılmış pamuklu ortamlar kullanılmıştır. Sterilizasyon prosedürü uygulanan tohumlar, her bir tüpte bir tohum bulunacak şekilde, çimlendirme ortamlarında kültüre alınmışlardır. Sükroz ve bitki büyüme düzenleyicilerinin içerikleri Çizelge 3.3 de verilmiştir.
35 18 Çizelge 3.3 Tohumların çimlendirilmesinde kullanılan ortamlar. Ortam Sükroz Bitki Büyüme Düzenleyicileri 1 MS 30 g/l - 2 MS 1BAP 30 g/l 1 mg/l BAP 3 MS 1IBA 30 g/l 1 mg/l IBA 4 Nemli Pamuk Sürgün nod eksplantlarının sürgün gelişimi ortamlarında kültüre alınması In vitro koşullarda çimlendirilen karabaş otu tohumlarından gelişen steril çim bitkilerinden elde edilen, 2-3 nodlu sürgün eksplantları, her bir tüpte bir eksplant olacak şekilde, sürgün gelişimi ortamları içeren tüplere aktarılmıştır. Sürgün gelişimi için 3 farklı MS ortamı kullanılmıştır. Yarı katı besin ortamlarının sükroz ve bitki büyüme düzenleyicilerinin içerikleri Çizelge 3.4 de verilmiştir. Çizelge 3.4 Sürgün gelişimi için kullanılan besin ortamlarının kompozisyonları. Ortam Sükroz Bitki Büyüme Düzenleyicileri 1 MS 1BAP 30 g/l 1 mg/l BAP 2 MS 2BAP 30 g/l 2 mg/l BAP 3 MS 5BAP 30 g/l 5 mg/l BAP
36 Sürgün nod eksplantlarının kök gelişimi ortamlarında kültüre alınması Tohum kökenli bitkiciklerden elde edilen 2-3 nodlu sürgün nod eksplantları, köklendirme ortamlarına alınmıştır. Kök gelişimi için kullanılan 4 farklı besin ortamının sükroz ve bitki büyüme düzenleyicilerinin içerikleri Çizelge 3.5 de verilmiştir. Çizelge 3.5 Kök gelişimi için kullanılan besin ortamları. Ortam Sükroz Bitki Büyüme Düzenleyicileri 1 MS 0,1IBA 30 g/l 0,1 mg/l IBA 2 MS 1IBA 30 g/l 1 mg/l IBA 3 MS 2IBA 30 g/l 2 mg/l IBA 4 MS 1NAA 30 g/l 1 mg/l NAA Sürgün nod eksplantlarından tek tohum kökenli klonların çoğaltılması 1 mg/l BAP içeren MS ortamında çimlendirilen tohumlardan bir tanesi seçilmiş ve elde edilen çim bitkisi (klon 1) sırasıyla MS 0,1IBA, MS 1BAP, MS 0,1IBA ve MS 1BAP ortamlarında üçer hafta süreyle 4 kez altkültüre alınarak çoğaltılmıştır. Bu altkültürler sonucu elde edilen klon 1 bitkiciklerinden kesilen 2-3 nodlu sürgün eksplantları, 9 farklı ortamda (Çizelge 3.6) kültüre alınmış ve büyüme parametreleri kaydedilmiştir. Yine MS 1BAP ortamında çimlendirilen tohumlardan, bir diğeri seçilmiş ve elde edilen çim bitkisi (klon 2) sırasıyla MS 0,1IBA ve MS 1BAP ortamlarında üçer hafta süreyle 2 kez altkültüre alınarak çoğaltılmıştır. Altkültürler sonucu elde edilen klon 2 bitkiciklerinden kesilen 2-3 nodlu sürgün eksplantları, 2 farklı ortamda (çizelge 3.7) kültüre alınmış ve büyüme parametreleri incelenmiştir.
37 20 Çizelge 3.6 Bitki büyüme düzenleyicilerinin in vitro Lavandula stoechas L. e ait klon 1 bitkilerinin büyüme parametreleri üzerine olan etkilerinin belirlenmesi için kullanılan ortamlar. Ortam Sükroz Bitki Büyüme Düzenleyicileri 1 MS 0,1BAP 30 g/l 0,1 mg/lbap 2 MS 0,5BAP 30 g/l 0,5 mg/l BAP 3 MS 1BAP 30 g/l 1 mg/l BAP 4 MS 0,1IBA 30 g/l 0,1 mg/l IBA 5 MS 0,5IBA 30 g/l 0,5 mg/l IBA 6 MS 1IBA 30 g/l 1 mg/l IBA 7 MS 0,1NAA 30 g/l 0,1 mg/l NAA 8 MS 0,5NAA 30 g/l 0,5 mg/l NAA 9 MS 1NAA 30 g/l 1 mg/l NAA Çizelge 3.7 Bitki büyüme düzenleyicilerinin in vitro Lavandula stoechas L. e ait klon 2 bitkilerinin büyüme parametreleri üzerine olan etkilerinin belirlenmesi için kullanılan ortamlar. Ortam Sükroz Bitki Büyüme Düzenleyicileri 3 MS 1BAP 30 g/l 1 mg/lbap 6 MS 1IBA 30 g/l 1 mg/l IBA Araştırmada incelenen büyüme parametreleri; ortalama bitki boyu (cm), sürgün nod eksplantı başına ortalama sürgün sayısı (adet), sürgün nod eksplantı başına ortalama nod sayısı (adet), sürgün nod eksplantı başına ortalama kök sayısı (adet) ve sürgün nod eksplantlarının ortalama kallus oluşturma yüzdeleridir Kültür koşulları Tüm kültürler, fluoresan ışığında 4000 lux aydınlatma altında, 16 saat aydınlık / 8 saat karanlık fotoperiyotta ve 27±4ºC sıcaklıkta tutulmuşlardır.
38 Denemenin kurulması ve verilerin değerlendirilmesi Araştırmamız, tohumlardan geliştirilen bitkiciklerden elde edilen sürgün nod eksplantlarında, sürgün ve kök gelişiminin incelendiği, ön denemeler ile, tek tohumdan geliştirilen klonlarda (klon 1 ve klon 2), büyüme parametrelerinin incelendiği, klon denemeleri olarak iki ayrı deneme şeklinde kurulmuştur. Tek faktör olarak besin ortamlarının (Çizelge 3.4; 3.5; 3.6; 3.7) ele alındığı ön denemeler ile klon denemeleri, 3 tekerrürlü olarak, tesadüf parselleri deneme desenine göre oluşturulmuş ve değerlendirilmiştir. Karabaş otu bitkisinde, klonlar arası farklılıkların saptanabilmesi için, denemelerden elde edilen büyüme parametreleri, birinci faktör olarak klonların (klon 1 ve klon 2); ikinci faktör olarak besin ortamlarının (Çizelge 3.7) ele alındığı 2 faktörlü tesadüf parselleri deneme deseninde incelenmiştir. Tüm değerlendirmelerde farklılıkların önem düzeylerinin ve boyutlarının saptanabilmesi için asgari önemli fark (AÖF=LSD) test yöntemi kullanılmıştır (Açıkgöz, 1998). Çalışmada, oransal olarak ifade edilen verilerin değerlendirilmesinde 0 değerleri içeren verilere log transformasyonu uygulanmıştır. Bu transformasyon tipinde sıfır değerlerinin her birine 1 değeri eklendikten sonra transformasyon yapılmıştır. Orijinal verilerin 1 den küçük olduğu durumlarda tüm veriler sabit bir sayı (100) ile çarpılarak negatif sonuç önlenmiş ve 10 tabanlı logaritma uygulanmıştır (Açıkgöz, 1988).
39 22 4. BULGULAR 4.1. Kültüre alınan tohumlarda kontaminasyon durumu Çalışmada, toplam 360 tohum çimlendirilmek üzere kültüre alınmıştır. Kullanılan 4 farklı ortamda (Çizelge 3.2) görülen kontaminasyon yüzdelerinin ortalamaları Çizelge 4.1 de gösterilmiştir. Dört farklı ortamda tohum sterilizasyonu bakımından yapılan istatistiki değerlendirmede, ortamlar arasındaki farkın ve uygulanan yöntemler arasındaki farkın önemsiz olduğu tespit edilmiştir. Çizelge 4.1 Tohumların yüzeysel sterilizasyonları sonucu belirlenen kontaminasyon yüzdeleri. Uygulamalar 1 2 %30 luk Ticari NaOCl de 20 dakika %30 luk NaOCl de 25 dakika Ortamlar Tek. I Tek. II Tek. III Ort. Tek. I Tek. II Tek. III Ort. MS 3,3 10,0 6,7 6,7 0,0 3,3 0,0 1,1 MS 1BAP 6,7 3,3 3,3 4,4 0,0 0,0 0,0 0,0 MS 1IBA 6,7 3,3 0,0 3,3 3,3 0,0 0,0 1,1 Pamuk 10,0 0,0 3,3 4,4 0,0 3,3 0,0 1,1 Ort. 6,7 4,2 3,3 4,7 0,8 1,7 0,0 0,8 Uygulanan yöntemlerin tohumlarda kontaminasyon oluşum yüzdeleri üzerinde istatistiksel açıdan bir fark bulunmamış olsa da %0,8 değeri ile % 30 luk ticari NaOCl de 25 dakika olan uygulamanın daha etkili olduğu saptanmıştır. Tohumların aynı derişimdeki çözeltide 20 dakika bekletildiği diğer uygulamada çok farklı sonuçlar elde edilmemesine rağmen, kontaminasyon yüzdesi daha yüksek bulunmuştur (Şekil 4.1).
40 23 Kontamisnasyon Yüzdesi (%) ,7 0,8 1 2 Uygulama Numarası Şekil 4.1 Tohumların kullanılan sterilizasyon yöntemlerine göre kontaminasyon yüzdeleri 4.2. Kültüre alınan tohumlarda görülen gelişmeler Çimlenen tohum sayısı için yapılan istatistiki değerlendirme sonucunda, ortamlar arasındaki fark % 1 seviyesinde önemli bulunmuştur (F = 194,184). İstatistiki açıdan ilk grupta yer alan ortamda (MS 1BAP) çimlenen tohum sayısı ortalama 29,7 adettir. Bu ortamı, 8,3 ortalama ile 1 mg/l IBA içeren MS ortamı takip etmiştir. Daha düşük ortalamalara sahip olan nemli pamuk (5,7) ve MS (5,3) ortamları ise ikinci grupta yer almışlardır (LSD= 9,681) (Çizelge 4.2). Çizelge 4.2 Kültüre alınan tohumlarda çimlenme durumları. Çimlenen tohum sayısı (adet) Ortamlar Tek. I Tek. II Tek. III Ort. MS ,3 B MS 1BAP ,7 A MS 1IBA ,3 B Nemli Pamuk ,7 B Her bir tekerrürde kültüre alınan tohum sayısı 30 adettir.
TARIMSAL BİYOTEKNOLOJİYE GİRİŞ
TARIMSAL BİYOTEKNOLOJİYE GİRİŞ Bitki Doku Kültürü Adnan Menderes Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü TB101 Çiğdem Yamaner (Yrd. Doç. Dr.) 4. Hafta (08.10.2013) ADÜ Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü
DetaylıProf.Dr. Fatmagül GEVEN
Prof.Dr. Fatmagül GEVEN Tıbbi bitkilerde pek çok türün yetiştirilmesinde tohumla çoğaltma yöntemi kullanılır. Kekik (Thymus sp), Adaçayı (Salvia sp.), Dağçayı (Sideritis sp.), Oğulotu (Melissa officinalis),
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ. Lavandula angustifolia MILLER SUBSP. angustifolia MILLER VE L. stoechas L.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ Lavandula angustifolia MILLER SUBSP. angustifolia MILLER VE L. stoechas L. SUBSP. L. stoechas BİTKİLERİNDE DOKU KÜLTÜRÜ VE GEN AKTARIM ÇALIŞMALARININ
DetaylıHastalıksız Bitki Üretimi ile Mikroçoğaltım
Hastalıksız Bitki Üretimi ile Mikroçoğaltım Doç. Dr. Yıldız Aka Kaçar Mikroçoğaltım Bir bitkiden alınan ve tam bir bitkiyi oluşturabilme potansiyeline sahip bitki kısımlarından (embriyo, gövde, sürgün,
Detaylıİnce çeperli parankima hücrelerinin kitlesel yapısı. Kallus
İnce çeperli parankima hücrelerinin kitlesel yapısı Kallus Kallus oluşumu Köklerde ve gövdede yaralı bölgede kallus oluşur.. Kallus oluşumu: Erythrina ağacı Yapraktan kallus oluşumu Vaskular dokudan kallus
DetaylıKullanım Yerleri. İnsan beslenmesinde kullanılır. Şekerin hammadesidir. Küspesi hayvan yemi olarak kullanılır. İspirto elde edilir
ŞEKER PANCARI Kullanım Yerleri İnsan beslenmesinde kullanılır. Şekerin hammadesidir. Küspesi hayvan yemi olarak kullanılır. İspirto elde edilir Orijini Şeker pancarının yabanisi olarak Beta maritima gösterilmektedir.
DetaylıODUN DIŞI ORMAN ÜRÜNLERİ
ODUN DIŞI ORMAN ÜRÜNLERİ LIQUIDAMBAR ORIENTALIS ANADOLU SIĞLA AĞACI Muğla Relikt Tarihteki Önemi Kleopatra aşk iksiri ve parfüm olarak kullanmıştır Hipokrat döneminden beri ilaç olarak kullanılmıştır.
DetaylıBİTKİ DOKU KÜLTÜRLERİ. Yrd. Doç. Dr. Hüseyin UYSAL ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ TARIMSAL BİYOTEKNOLOJİ BÖLÜMÜ 2.
BİTKİ DOKU KÜLTÜRLERİ Yrd. Doç. Dr. Hüseyin UYSAL ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ TARIMSAL BİYOTEKNOLOJİ BÖLÜMÜ 2. Ders İN VİTRO KÜLTÜR ESASLARI* *Bitki Biyoteknolojisi, Rüştü Hatipoğlu, Adana,
DetaylıÖZET OTOMATİK KÖKLENDİRME SİSTEMİNDE ORTAM NEMİNİN SENSÖRLERLE HASSAS KONTROLÜ. Murat ÇAĞLAR
vii ÖZET OTOMATİK KÖKLENDİRME SİSTEMİNDE ORTAM NEMİNİN SENSÖRLERLE HASSAS KONTROLÜ Murat ÇAĞLAR Yüksek Lisans Tezi, Tarım Makinaları Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Saadettin YILDIRIM 2014, 65 sayfa
DetaylıŞeker Kamışı Sugarcane (Saccharum officinarum L.)
Şeker Kamışı Sugarcane (Saccharum officinarum L.) 1 Önemi, Kökeni ve Tarihçesi 1850 li yılara kadar dünya şeker üretiminin tamamı şeker kamışından elde edilmekteydi. Günümüzde ise (2010 yılı istatistiklerine
DetaylıDr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü
Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü FONKSİYONEL BİLEŞENLER İÇEREN BAHARAT VE TIBBİ-AROMATİK BİTKİLER Doğal antioksidan kaynağı olan birçok bitki ve baharat bulunmaktadır. Çeşitli baharatlar, kakao
DetaylıBesiyeri. Prof. Dr. Nermin GÖZÜKIRMIZI
Besiyeri Prof. Dr. Nermin GÖZÜKIRMIZI Bitki hücre, doku ve organ kültüründe ana parametreler 1. Besiyeri 2. Eksplant 3. Kültür çevresi Bu faktörlerle oynayarak büyüme ve gelişmeyi etkileyebiliriz. I. İnorganik
DetaylıBazı Ceviz (Juglans regia L.) Çeşitlerinin Çimlenme ve Çöğür (Anaçlık) Gelişme Performanslarının Belirlenmesi
Bazı Ceviz (Juglans regia L.) Çeşitlerinin Çimlenme ve Çöğür (Anaçlık) Gelişme Performanslarının Belirlenmesi Akide ÖZCAN 1 Mehmet SÜTYEMEZ 2 1 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniv., Afşin Meslek Yüksekokulu,
DetaylıDİSTİLEX NANO TEKNOLOJİ ÜRÜNLERİ
DİSTİLEX NANO TEKNOLOJİ ÜRÜNLERİ Distilex tesislerinde; bitki ve meyve özütleri uygun yöntem ve ileri teknoloji ile elde edilerek gıda, ilaç, kozmetik, kimya, insan sağlığında gıda takviye ürünleri, hayvan
DetaylıBahçıvanlık kursu 2015
Bahçıvanlık kursu 2015 FİDAN ÜRETİM TEKNİKLERİ ÜRETİM ÜRETİM EŞEYLİ ÜRETİM EŞEYSİZ ÜRETİM TOHUMLA ÜRETİM ÇELİKLE ÜRETİM AŞI İLE ÜRETİM DALDIRMA İLE ÜRETİM ÇELİKTEN ÜRETİM ÇELİKTEN ÜRETİM GÖVDE ÇELİKLERİ
DetaylıKAVAK VE HIZLI GELİŞEN TÜRLER
KAVAK VE HIZLI GELİŞEN TÜRLER Populus nigra Dr. Süleyman GÜLCÜ - 2008 1 KAVAK FİDANI ÜRETİMİ VE FİDANLIK TEKNİĞİ Kavak fidanı yetiştirilmesinde en önemli konuların başında, kaliteli kavak fidanı yetiştirilmesine
DetaylıEngin TİLKAT, Ahmet ONAY ve Hasan Çetin ÖZEN Dicle Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü 21280 Diyarbakır etilkat@dicle.edu.
Fırat Üniv. Fen ve Müh. Bil. Dergisi Science and Eng. J of Fırat Univ. 20 (1), 15-22, 2008 20(1), 15-22, 2008 Erkek Antepfıstığı Ağaçlarının (Pistacia vera L.) in vitro Mikroçoğaltılması Engin TİLKAT,
DetaylıProje Koordinatörü : Prof. Dr. Ayla GÜRDAL
Proje Koordinatörü : Prof. Dr. Ayla GÜRDAL ÖZET Tekirdağ İlinde bulunan iğde bitkisinin farklı kullanım alanlarını bulmak ve bu sayede ekonomiye katkı sağlamak amaçlanmıştır.sanayide İğde bitkisinin meyvesi,çiçeği,çekirdeğinin
DetaylıÇelikle Çay Üretimi. Ayhan Haznedar -Ziraat Mühendisi
Çelikle Çay Üretimi Ayhan Haznedar -Ziraat Mühendisi Nitelikleri, kalitesi ve diğer özellikleri belirlenen çay klonlarının hızlı, yoğun ve ucuz bir şekilde üretilmesi için en uygun yöntemdir. Çelik alınacak
DetaylıYetiştirme Ortamlarında Besin Maddesi Durumunun Değerlendirilmesi
Yetiştirme Ortamlarında Besin Maddesi Durumunun Değerlendirilmesi N, P, K ve Mg un 1:5 ekstraksiyon çözeltisindeki standard değerleri Çok az Az Yeterli Fazla Çok fazla Oldukça fazla N (meq/l)
DetaylıBAZI DAĞ ÇAYI (Sideritis) TÜRLERİNİN IN VITRO ÇOĞALTIMI. Kenan TURGUT Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, 07058 Antalya
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2009, 22(1), 51 57 BAZI DAĞ ÇAYI (Sideritis) TÜRLERİNİN IN VITRO ÇOĞALTIMI Esra UÇAR a Kenan TURGUT Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri
DetaylıFARKLI YETİŞTİRME ORTAMLARININ SERA VE İKLİM ODASI KOŞULLARINDA PATATES (Solanum tuberosum L.) MİNİ YUMRU ÜRETİMİNE ETKİLERİ
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2004, 17(2), 109-114 FARKLI YETİŞTİRME ORTAMLARININ SERA VE İKLİM ODASI KOŞULLARINDA PATATES (Solanum tuberosum L.) MİNİ YUMRU ÜRETİMİNE ETKİLERİ Ercan ÖZKAYNAK
DetaylıDefne ağacı, bahçeye güzellik verir. Defne yaprağı, yemeklerinize lezzet katar. Defne yağlı sabunu ise cildinizi güzelleştirir
DEFNE Latince ismi : Laurus nobilis Defne ağacı, bahçeye güzellik verir. Defne yaprağı, yemeklerinize lezzet katar. Defne yağlı sabunu ise cildinizi güzelleştirir Defne Bitkisi: Anavatanı Asya olan Defne,
DetaylıZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI. Doç.Dr. Soner KAZAZ
ZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI Doç.Dr. Soner KAZAZ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü 06110-Ankara skazaz@ankara.edu.tr GERBERA YETİŞTİRİCİLİĞİ-2 GERBERANIN
DetaylıLatince Adı: Ocimum Türkçe Adı: Fesleğen
MUTFAK BİTKİLERİ Ocimum Fesleğen Latince Adı: Ocimum Türkçe Adı: Fesleğen Familya: Lamiaceae Orjini: Yunanistan Büyüme Şekli: 12 x 36 cm Büyümesi: orta derecede büyüme gösterir. Yapraklar: karışıklı, dar,
DetaylıODUN DIŞI ORMAN ÜRÜNLERİ
ODUN DIŞI ORMAN ÜRÜNLERİ SÜRGÜN YAPRAK ÇİÇEK MEYVELER 10 Bitkisel Ürünlerden Yararlanma Şekilleri Şifalı bitkilerden aşağıda belirtilen yöntemler kullanılarak yararlanılmaktadır. İnfusyon (Infusion):
DetaylıCANLILARIN SINIFLANDIRILMASI
CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI Dünyamızda o kadar çok canlı türü var ki bu canlıları tek tek incelemek olanaksızdır. Bu yüzden bilim insanları canlıları benzerlik ve farklılıklarına göre sınıflandırmışlardır.
DetaylıVEJETATİF ÇOĞALTMA (EŞEYSİZ)
VEJETATİF ÇOĞALTMA (EŞEYSİZ) Çelikle Çoğaltma Yeni bir bitki elde etmek amacıyla, bitkilerin gövde, dal, kök ve yapraklarından kesilerek hazırlanan parçalara 'çelik' adı verilir. Böyle beden parçalarıyla
DetaylıSıcaklık. 40 dereceden daha yüksek sıcaklarda yanma görülür. Yıllık sıcaklık ortalaması 14 dereceden aşağı olmamalıdır.
Ekolojik istekleri Çayda verim ve kalite ile ekolojik koşullar arasında ilişki vardır. Dünya üzerinde kuzey yarımkürede 42.enlem, güney yarım kürede ise 30. enlem çay bitkisinin son yetişme sınırlarıdır.
DetaylıTÜBİTAK-BİDEB Lise Öğretmenleri (Kimya,Biyoloji,Fizik,Matematik) Proje Danışmanlığı Eğitimi LİSE-1 ÇALIŞTAY 2011 KEPEZ/ÇANAKKALE TEMMUZ-2011
TÜBİTAK-BİDEB Lise Öğretmenleri (Kimya,Biyoloji,Fizik,Matematik) Proje Danışmanlığı Eğitimi LİSE-1 ÇALIŞTAY 2011 KEPEZ/ÇANAKKALE TEMMUZ-2011 İŞLENMİŞ TÜTÜN(Nicotiana tabaccum)ekstresinin ANTİBAKTERİYAL
DetaylıTaksonomi. Familya: Compositea Tür : Cichorium endive Çeşit : Cichorium intybus (witloof)
Taksonomi Familya: Compositea Tür : Cichorium endive Çeşit : Cichorium intybus (witloof) Anavatanı Hindistan Türkmenistan Baykal Gölü Çevresi Sibirya D.Akdeniz Türkiye Ülkemizde Şikori Akdeniz Böglesinde
DetaylıYURTİÇİ DENEME RAPORU
YURTİÇİ DENEME RAPORU PERLA VİTA A+ UYGULAMASININ MARUL VERİM VE KALİTE ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİSİ GİRİŞ Marul ve marul grubu sebzeler ülkemizde olduğu gibi dünyada geniş alanlarda üretilmekte ve tüketilmektedir.
DetaylıFlue Cured Tütün Çeşidinde Farklı Potasyum Formlarının Kaliteye Etkisi
Flue Cured Tütün Çeşidinde Farklı Potasyum Formlarının Kaliteye Etkisi Mahmut Tepecik 1 M.Eşref İrget 2 ÖZET Düzce ili merkeze bağlı Otluoğlu köyünde çiftçi koşullarında yürütülen bu denemede K un farklı
DetaylıT.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
1 T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ENDEMİK Astragalus schizopterus BİTKİSİNİN IN VITRO REJENERASYON POTANSİYELİNİN BELİRLENMESİ REFİK ERKOYUNCU YÜKSEK LİSANS TEZİ TARLA BİTKİLERİ ANABİLİMDALI
DetaylıMALVACEAE (EBEGÜMECİGİLLER)
MALVACEAE (EBEGÜMECİGİLLER) MALVACEAE Otsu, çalımsı veya ağaç şeklinde gelişen bitkilerdir. Soğuk bölgeler hariç dünyanın her tarafında bulunurlar. Yaprakları basit, geniş ve parçalıdır. Meyve kuru kapsüldür
DetaylıZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI. Doç.Dr. Soner KAZAZ
ZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI Doç.Dr. Soner KAZAZ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü 06110-Ankara skazaz@ankara.edu.tr KASIMPATI (KRZANTEM) YETİŞTİRİCİLİĞİ-1
DetaylıKabak Çekirdeği Kabuğu ve Pirolizinin Buğday ın Gelişimi ve Bitki Besin Elementi. İçeriklerine Etkisi EMRE CAN KAYA
Kabak Çekirdeği Kabuğu ve Pirolizinin Buğday ın Gelişimi ve Bitki Besin Elementi EMRE CAN KAYA NAZLI ZEYNEP ARIÖZ AYŞENUR ŞAHIN ABDULLAH BARAN İçeriklerine Etkisi 1. GİRİŞ Tarımda kimyasal girdilerin azaltılması
DetaylıBöğürtlende Mikro Çoğaltım Çalışmaları *
Uludag.Üniv.Zir.Fak.Derg., (2006) 20(1): 25-31 Böğürtlende Mikro Çoğaltım Çalışmaları * Demet YILDIZ * Erdoğan BARUT * ÖZET Bu çalışmada, Bursa-I ve Chester böğürtlen çeşitlerinde koltuk tomurcukları kullanılarak
DetaylıALIÇ (Crataegus sp.) IN İN VİTRO MİKROÇOĞALTIMI
T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BAHÇE BİTKİLERİ ANABİLİM DALI ALIÇ (Crataegus sp.) IN İN VİTRO MİKROÇOĞALTIMI YÜKSEK LİSANS TEZİ KAHRAMANMARAŞ KASIM - 2007 T.C. KAHRAMANMARAŞ
DetaylıZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI. Doç.Dr. Soner KAZAZ
ZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI Doç.Dr. Soner KAZAZ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü 06110-Ankara skazaz@ankara.edu.tr GERBERA YETİŞTİRİCİLİĞİ-1 Anavatanı
DetaylıArpa (Hordeum vulgare L.) Bitkisinde Mikrobiyel Gübrelerin Çimlenme Üzerine Etkisinin Belirlenmesi. Çiğdem KÜÇÜK, Cenap CEVHERİ
Arpa (Hordeum vulgare L.) Bitkisinde Mikrobiyel Gübrelerin Çimlenme Üzerine Etkisinin Belirlenmesi Çiğdem KÜÇÜK, Cenap CEVHERİ Hayvan yemi olarak tüketilen tahıllar içinde; yem değeri en üstün olan arpa,
DetaylıProf. Dr. Sait GEZGİN, Uzman Nesim DURSUN. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Böl., Konya. *sgezgin@selcuk.edu.
Toprağa Farklı Şekil ve Miktarlarda Uygulanan TKİ-Hümas ın Toprak Reaksiyonu ve luluğuna Etkisi, Bu Etkisinin Diğer Bazı Humik asit Kaynakları ile Karşılaştırılması Prof. Dr. Sait GEZGİN, Uzman Nesim DURSUN
DetaylıFarklı BAP Konsantrasyonlarının Soya Fasulyesinde (Glycine max L. Merrill) Adventif Sürgün Rejenerasyonu Üzerine Etkileri
Fırat Üniv. Fen Bilimleri Dergisi Fırat Unv. Journal of Science 25(2), 93-97, 2013 25(2), 93-97, 2013 Farklı BAP Konsantrasyonlarının Soya Fasulyesinde (Glycine max L. Merrill) Adventif Sürgün Rejenerasyonu
DetaylıVEJETATIF YOLLA FIDAN ÜRETIMI ÇELĠKLE ÜRETME
VEJETATIF YOLLA FIDAN ÜRETIMI ÇELĠKLE ÜRETME ÇELIKLE ÜRETME KOġULLARı Köklenmeyi Etkileyen iç faktörler 1-Çeliğin alındığı birey (ortet yaģı) Ortetin beslenme durumu Ortetin köklenme yeteneği
DetaylıEVDE BİYOTEKNOLOJİ. Yrd. Doç. Dr. Hüseyin UYSAL ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ TARIMSAL BİYOTEKNOLOJİ BÖLÜMÜ 5. DERS
EVDE BİYOTEKNOLOJİ Yrd. Doç. Dr. Hüseyin UYSAL ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ TARIMSAL BİYOTEKNOLOJİ BÖLÜMÜ 5. DERS STERİLİZASYON; BİTKİ DOKU KÜLTÜRLERİNDE KULLANILAN STERİLİZASYON YÖNTEMLERİ VE BU STERİLİZASYON
DetaylıKLİMALARDA ÜREYEN BAKTERİLERE BİTKİSEL YAĞLARIN ETKİSİ
KLİMALARDA ÜREYEN BAKTERİLERE BİTKİSEL YAĞLARIN ETKİSİ Hazırlayan Öğrenciler Fulya MORDOĞAN 7-B Pırıl ALP 7-B Danışman Öğretmen Demet EROL İZMİR, 2012 1 İÇİNDEKİLER 1. Proje özeti...3 2. Projenin amacı...3
DetaylıBazı Klon Meyve Türlerinde Klon Anaçlarının Yeşil Çeliklerinin Sisleme Ünitesinde Köklendirilmeleri Üzerine Bir Çalışma(*)
GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2012, 29 (2), 1-8 Bazı Klon Meyve Türlerinde Klon Anaçlarının Yeşil Çeliklerinin Sisleme Ünitesinde Köklendirilmeleri Üzerine Bir Çalışma(*) Yemliha EDİZER* Mehmet Akif DEMİREL
DetaylıHazırlayan: Ramazan YILDIRIM
ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI BİTKİSEL ÜRETİM VE UYGULAMA ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ AKADEMİ MERKEZİ FAALİYETLERİ Hazırlayan: Ramazan YILDIRIM BİTKİ KİMLİK KARTI Latince adı:calendula
DetaylıGİSELA 5 KİRAZ ANACININ DOKU KÜLTÜRÜ İLE ÇOĞALTILMASI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA *
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2008, 21(1), 117 121 GİSELA 5 KİRAZ ANACININ DOKU KÜLTÜRÜ İLE ÇOĞALTILMASI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA * Sara DEMİRAL a Salih ÜLGER Akdeniz Üniversitesi, Ziraat
DetaylıFesleğenin (ocimum bacilicum) Antibakteriyel Etkisinin Araştırılması. Grup Ege
Fesleğenin (ocimum bacilicum) Antibakteriyel Etkisinin Araştırılması Grup Ege Gülsüm UYAR Yalçın KABAK Proje Fikrinin Ortaya Çıkışı Fesleğenden sinek kovucu sprey yapalım! Toplu taşıma araçlarında kullanılacak
DetaylıBazı Bitki Hormonlarının Korungada (Onobrychis sativa L.) In Vitro Özellikler Üzerine Etkisi
Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 7(3): 267-278, 2017 Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Iğdır University Journal
DetaylıANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ
ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI BİTKİSEL ÜRETİM VE UYGULAMA ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ AKADEMİ MERKEZİ FALİYETLERİ ADIM ADIM DIANTUS CARYOPHYLLUS(KARANFİL) YETİŞTİRİCİLİĞİ Hazırlayan:Ramazan
DetaylıBatı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 2008, 25(1):40-47 ISSN
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 2, 25(1):-7 ISSN 13-396 OĞULOTU (Melissa officinalis L.) NDA FARKLI BİTKİ SIKLIĞI VE AZOT DOZLARININ DROG VERİMİ VE UÇUCU YAĞ ORANI ÜZERİNE ETKİLERİ
DetaylıCeviz Fidanı-Ağacı İklim ve Toprak İstekleri
Yavuz-1 CEVİZ (KR-2) Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişir. Özellikle geç donların görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir. Verimsiz bir çeşittir. Nisbi Periyodisite görülür. Meyvesi oval şekilli
DetaylıTohumların saklanması sırasındaki rutubet içerikleri %5-14 arasında değişmekle birlikte, genel olarak %8-10 civarına düşmektedir.
Kısa ömürlü tohumlar sınıfında yer alan yumuşak kabuklu Göknar ve Sedir tohumları, %7-12 rutubet içeriği ve -15ºC de 3-5 yıl kadar çimlenme kabiliyetine zarar vermeden saklanabilmektedir. Tohumların saklanması
DetaylıTARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI
T.C. TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI YEMLİK PANCAR (HAYVAN PANCARI)
DetaylıBilim adamları canlıları hayvanlar, bitkiler, mantarlar ve mikroskobik canlılar olarak dört bölümde sınıflandırmışlar.
1- Canlının tanımını yapınız. Organizmaya sahip varlıklara canlı denir. 2-Bilim adamları canlıları niçin sınıflandırmıştır? Canlıların çeşitliliği, incelenmesini zorlaştırır. Bu sebeple bilim adamları
DetaylıTÜBİTAK 1003 Buğday Tuzluluğu Projesinin Üçüncü Dönem Raporu Özeti
TÜBİTAK 1003 Buğday Tuzluluğu Projesinin Üçüncü Dönem Raporu Özeti Toprak tuzluluğu, özellikle kurak ve yarı kurak bölgelerde buğday verimliliğini etkileyen başlıca tarımsal sorunlardan biridir. Ayrıca,
DetaylıT.C ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ
T.C ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ HAŞHAŞ (Papaver somniferum L.) BİTKİSİNİN VERİMİ VE BAZI ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE GİBBERELLİK ASİDİN (GA 3 ) FARKLI DOZ VE UYGULAMA ZAMANLARININ
DetaylıADIM ADIM ANTHIRHINUM(ASLANAĞZI ) YETİŞTİRİCİLİĞİ
ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI BİTKİSEL ÜRETİM VE UYGULAMA ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ AKADEMİ MERKEZİ FALİYETLERİ ADIM ADIM ANTHIRHINUM(ASLANAĞZI ) YETİŞTİRİCİLİĞİ Hazırlayan:Ramazan
DetaylıORGANİK SIVI GÜBRE GRUBU
ORGANİK SIVI GÜBRE GRUBU TERRA FARM ORGANİK SIVI GÜBRE GRUBU ÜRÜNLERİN ORAN VE İÇERİK BİLGİLERİ BİR SONRAKİ SAYFADA VERİLMİŞTİR. Verilen değerler ürünlerimizde bulunan minimum değerlerdir Ürün İçerik Toplam
DetaylıT.C İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ ORMAN ALTI ODUNSU BİTKİLER. Hazırlayan: Danışman: Yrd.Doç.Dr Nurgül KARLIOĞLU
T.C İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ ORMAN ALTI ODUNSU BİTKİLER Hazırlayan: 0601120025 Danışman: Yrd.Doç.Dr Nurgül KARLIOĞLU Laurocerasus officinalis(karayemiş) Sistematik ; Alem : Plantae Bölüm :
DetaylıProje Yürütücüsü Prof. Dr. Erdoğan Eşref Hakkı Selçuk Üniversitesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü
TÜBİTAK-1003 Projesi Serin İklim Tahıllarında Çeşit Islah Programlarının Oluşturulması Çağrısı 214O072 no lu Klasik ve Moleküler Islah Yöntemleri Kullanılarak Bazı Buğday Çeşitlerine Tuza Toleranslılık
DetaylıÖZET. Yüksek Lisans Tezi. Đmge Đ. TOKBAY. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı
iii ÖZET Yüksek Lisans Tezi AYDIN EKOLOJĐK KOŞULLARINDA FARKLI EKĐM ZAMANI VE SIRA ARALIĞININ ÇEMEN (Trigonella foenum-graecum L.) ĐN VERĐM VE KALĐTE ÖZELLĐKLERĐNE ETKĐSĐ Đmge Đ. TOKBAY Adnan Menderes
DetaylıUzun Yapraklı Üçgülün (Trifolium pannonicum ssp. elongatum) Hipokotil ve Yaprak Sapı Eksplantından in vitro Çoğaltılması
TARIM BİLİMLERİ DERGİSİ 2009, 15 (4) 319-323 ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ Uzun Yapraklı Üçgülün (Trifolium pannonicum ssp. elongatum) Hipokotil ve Yaprak Sapı Eksplantından in vitro Çoğaltılması
DetaylıÖNEMLİ ZARARLILARI. Spodoptera spp. (Yaprak kurtları) yumurta
ÖNEMLİ ZARARLILARI Spodoptera spp. (Yaprak kurtları) Ergin 20 mm yumurta Larva 35-40 mm ÖNEMLİ ZARARLILARI ÇİÇEK TRİPSİ (Frankliniella tritici) Küçük sigara şeklinde 1,3 mm uzunluğunda, genelde sarı renkli
DetaylıBiber (Capsicum annuum L.) Tohumlarında Bazı Bitki Büyüme Düzenleyicilerinin İn Vitro Çimlenme Üzerine Etkisi
BAÜ Fen Bil. Enst. Dergisi Cilt 12(2) 42-49 (2010) Biber (Capsicum annuum L.) Tohumlarında Bazı Bitki Büyüme Düzenleyicilerinin İn Vitro Çimlenme Üzerine Etkisi Cemil İŞLEK 1, Esra KOÇ 2, Ayşen Sülün ÜSTÜN
DetaylıNo: 217 Menşe Adı BİRECİK BELEDİYE BAŞKANLIĞI
No: 217 Menşe Adı Tescil Ettiren BİRECİK BELEDİYE BAŞKANLIĞI Bu coğrafi işaret, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun Geçici 1 inci Maddesi uyarınca Mülga 555 sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında
DetaylıPAMUK TARIMI TOHUM YATAĞI HAZIRLAMA
LİF BİTKİLERİ PAMUK TARIMI TOHUM YATAĞI HAZIRLAMA Ön bitki pamuk ise toprak işlemesine çubuk kesme ile başlanır. Sap kesiminden sonra toprak pullukla 20-30 cm derinden sürülür. Kışa doğru tarlanın otlanması
DetaylıC e d r u s ( S e d i r ) C e d r u s a t l a n t i c a C e d r u s b r e v i f o l i a C e d r u s d e o d o r a C e d r u s l i b a n i
1 BİTKİ TANIMA I PEP101_H03 C e d r u s ( S e d i r ) C e d r u s a t l a n t i c a C e d r u s b r e v i f o l i a C e d r u s d e o d o r a C e d r u s l i b a n i Sakarya Üniversitesi İbreliler 2 C
DetaylıYerfıstığında Gübreleme
Yerfıstığında Gübreleme Ülkemizin birçok yöresinde ve özellikle Çukurova Bölgesi nde geniş çapta yetiştiriciliği yapılan yerfıstığı, yapısında ortalama %50 yağ ve %25-30 oranında protein içeren, insan
DetaylıŞEKER PANCARI BİTKİSİNDE GÜBRELEME
ŞEKER PANCARI BİTKİSİNDE GÜBRELEME Ülkemizin Ege - Akdeniz ve Batı Karadeniz sahil kesimleri ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi hariç tüm diğer tarım alanlarında yetiştiriciliği yapılan şeker pancarında verim
DetaylıYağ Gülü (Rosa damascena Mill) nün In Vitro Koşullarda Klonal Çoğaltımı
Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi / Ordu University Journal of Science and Technology Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., 2017; 7(2): 239-252 Ordu Univ. J. Sci. Tech., 2017; 7(2): 239-252 e-issn: 2146-6459
DetaylıODUN DIŞI ORMAN ÜRÜNLERİ BİTKİ TANIMI II
ODUN DIŞI ORMAN ÜRÜNLERİ BİTKİ TANIMI II 1. Laurocerasus officinalis 2. Salvia officinalis 3. Tilia tomentosa 4. Tilia cordata 5. Tilia platyphyllos 6. Tilia rubra 7. Quercus brantii 8. Castanea sativa
DetaylıOdunsu (Sert) Çeliklerle üretme
Odunsu (Sert) Çeliklerle üretme Bir yaşında tamamen olgunlaşmış ve odunlaşmış bir başka ifadeyle durgunluk döneminde bulunan sürgünlerden elde edilen gövde çeliklerine sert veya odun çelik denir. Sert
DetaylıATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ
ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ YÖNTEM YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİBİ Fenolik maddeler uçucu özellik göstermeyen safsızlıklardan distilasyon işlemiyle ayrılır ve ph 7.9 ± 0.1 de potasyum ferriksiyanür
DetaylıJOJOBA'NIN (Simmondsia chinensis) IN VITRO HIZLI ÇOĞALTIMI VE MOLEKÜLER İŞARETLEYİCİLERLE ERKEK VE DİŞİ BİTKİLERİN BELİRLENMESİ
T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ORTAÖĞRETİM FEN VE MATEMATİK ALANLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI BİYOLOJİ EĞİTİMİ BİLİM DALI JOJOBA'NIN (Simmondsia chinensis) IN VITRO HIZLI ÇOĞALTIMI VE
DetaylıGENUS: Convolvulus (gündüz güzeli, gündüz sefası)
BİTKİ TANIMA III FAM: CONVOLVULACEAE Dik sarılıcı otsu veya çalılardır. 1000 kadar türü vardır. Yapraklar sarmal dizilişlidir. Basit veya ender olarak tüysüdür. Taç yapraklar birleşmiş hunu biçimlidir.
DetaylıBİTKİ TANIMA I. P E P 1 0 1 _ H 0 4 C h a m a e c y p a r i s l a w s o n i a n a ( L a v z o n Ya l a n c ı S e r v i s i ) Yrd. Doç. Dr.
1 BİTKİ TANIMA I Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR P E P 1 0 1 _ H 0 4 C h a m a e c y p a r i s l a w s o n i a n a ( L a v z o n Ya l a n c ı S e r v i s i ) C r y p t o m e r i a j a p o n i c a ( K a d i f
DetaylıBurçak (Vicia ervilia (L.) Wild.) Bitkisinin Olgunlaşmamış Embriyo Eksplantlarından Adventif Sürgün Rejenerasyonu ve Hızlı Çoğaltım*
TARIM BİLİMLERİ DERGİSİ 2005, 11 (1) 60-64 Burçak (Vicia ervilia (L.) Wild.) Bitkisinin Olgunlaşmamış Embriyo Eksplantlarından Adventif Sürgün Rejenerasyonu ve Hızlı Çoğaltım* Yılmaz ERDOĞAN 1 Satı ÇÖÇÜ
DetaylıO2 tüketerek ya da salgılayarak ta redoks potansiyelini değiştirebilirler.
RİZOSFER-Besin maddeleri ve kök salgıları bakımından zengindir. Kökler, H+ ve HCO3- (ve CO2) salgılayarak ph yı, O2 tüketerek ya da salgılayarak ta redoks potansiyelini değiştirebilirler. Düşük molekül
DetaylıFARKLI GÜBRE KOMPOZİSYONLARININ ÇAYIN VERİM VE KALİTESİNE ETKİSİ. Dr. GÜLEN ÖZYAZICI Dr. OSMAN ÖZDEMİR Dr. MEHMET ARİF ÖZYAZICI PINAR ÖZER
FARKLI GÜBRE KOMPOZİSYONLARININ ÇAYIN VERİM VE KALİTESİNE ETKİSİ Dr. GÜLEN ÖZYAZICI Dr. OSMAN ÖZDEMİR Dr. MEHMET ARİF ÖZYAZICI PINAR ÖZER Dünya üzerinde çay bitkisi, Kuzey yarımkürede yaklaşık 42 0 enlem
DetaylıAraştırma Makalesi. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 25 (4): (2011) ISSN:
Araştırma Makalesi www.ziraat.selcuk.edu.tr/ojs Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 25 (4): (2011) 58-66 ISSN:1309-0550 Astragalus schizopterus da In vitro Rejenerasyon Sisteminin
Detaylıunalkarik@gmail.com YABANCI DİL BİLGİSİ Yabancı Dil / Derecesi KPDS ÜDS TOEFL IELTS
KİŞİSEL BİLGİLER Adı Soyadı Ünvan Dr. Ünal KARIK Mühendis Dahili 451 E-mail Doğum Tarihi - Yeri unalkarik@gmail.com 16.07.1973-ERZİNCAN EĞİTİM BİLGİLERİ Doktora Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü-Tarla
DetaylıÇ.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:2008 Cilt:17-3
ÇUKUROVA DA YAPRAKPİRELERİNİN [ASSYMETRESCA DECEDENS (PAOLI) VE EMPOASCA DECIPIENS PAOLI.(HOMOPTERA:CICADELLIDAE)] PAMUK BİTKİSİNDEKİ POPULASYON DEĞİŞİMLERİ* The Population Fluctuations of Leafhoppers
DetaylıADIM ADIM LEUCANTHEMUM GRAND(MARGARİT)YETİŞTİRİCİLİĞİ
ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI BİTKİSEL ÜRETİM VE UYGULAMA ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ AKADEMİ MERKEZİ FALİYETLERİ ADIM ADIM LEUCANTHEMUM GRAND(MARGARİT)YETİŞTİRİCİLİĞİ Hazırlayan:Ramazan
DetaylıBESİN MADDELERİNİN KSİLEM VE FLOEMDE UZUN MESAFE
BESİN MADDELERİNİN KSİLEM VE FLOEMDE UZUN MESAFE TAŞINIMI Su, mineral elementler ve küçük molekül ağırlıklı organik bileşiklerin bitkilerde uzun mesafe taşınımları ksilem ve floemde gerçekleşir. Ksilemde
DetaylıFethi Ahmet ÖZDEMİR 1* Musa TÜRKER 2
YYÜ TAR BİL DERG (YYU J AGR SCI) 2014, 24(1): 30-35 Geliş Tarihi (Received): 13.09.2013 Kabul Tarihi (Accepted): 28.11.2013 Araştırma Makalesi/Research Article (Original Paper) Yabani Aspir in (Carthamus
DetaylıTARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA
TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA 6.3.2.4. Akdeniz Bölgesinde Tarımsal Ormancılık Uygulamaları ve Potansiyeli Bölgenin Genel Özellikleri: Akdeniz kıyıları boyunca uzanan Toros
DetaylıKİŞNİŞ(Coriandrum sativum)
KİŞNİŞ(Coriandrum sativum) Tibbi Etkileri ve Kullanımı yöntemleri şöyle sıralanabilir: Eski Mısır papirüsleri, Çince ve Sanskritçe metinlerde ve hatta İncil'de sağlığa yararlı etkilerinden övgüyle söz
DetaylıÜRETİM AŞAMASINDA ADIM ADIM GÜBRELEME
ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI BİTKİSEL ÜRETİM VE UYGULAMA ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ AKADEMİ MERKEZİ FAALİYETLERİ ÜRETİM AŞAMASINDA ADIM ADIM GÜBRELEME Kübra DOĞAN Gübre,
DetaylıHAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER:
ÖZEL EGE LİSESİ GLEDİTSCHİA GÜBRESİ HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER: Osman Emre Yıldırım 7A Frederick Can Troster 7B DANIŞMAN ÖĞRETMEN: Demet Erol İzmir- 2010 1 İÇERİK LİSTESİ: 1. Prpje özeti...3 Projenin amacı
DetaylıZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI. Doç.Dr. Soner KAZAZ
ZBB306 KODLU SÜS BİTKİLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ DERSİ NOTLARI Doç.Dr. Soner KAZAZ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü 06110-Ankara skazaz@ankara.edu.tr ZAMBAK (LİLİUM) YETİŞTİRİCİLİĞİ
DetaylıTÜBĠTAK-BĠDEB YĠBO ÖĞRETMENLERĠ PROJE DANIŞMANLIĞI EĞĠTĠMĠ ÇALIŞTAYLARI YİBO-5 ÇALIŞTAY 2011 (FEN VE TEKNOLOJİ-FİZİK,KİMYA,BİYOLOJİ VE MATEMATİK)
TÜBĠTAK-BĠDEB YĠBO ÖĞRETMENLERĠ (FEN VE TEKNOLOJİ-FİZİK,KİMYA,BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞĠTĠMĠ ÇALIŞTAYLARI YİBO-5 ÇALIŞTAY 2011 Pelargonium graveolens un FARKLI EKSPLANT ÖZÜTLERİNİN ANTİMİKROBİYAL
DetaylıMETEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARAŞTIRMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI
METEOROLOJI METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARAŞTIRMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI Sayı : 130 Aralık 2016 Aylık Bülten www.mgm.gov.tr METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARAŞTIRMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI Sayı : 130 Aralık 2016 YAĞIŞ
DetaylıADIM ADIM BELLİS(ÇAYIR GÜZELİ) YETİŞTİRİCİLİĞİ
ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI BİTKİSEL ÜRETİM VE UYGULAMA ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ AKADEMİ MERKEZİ FALİYETLERİ ADIM ADIM BELLİS(ÇAYIR GÜZELİ) YETİŞTİRİCİLİĞİ Hazırlayan:Ramazan
DetaylıCANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER
CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER Canlıların yapısında bulunan moleküller yapısına göre 2 ye ayrılır: I. İnorganik Bileşikler: Bir canlı vücudunda sentezlenemeyen, dışardan hazır olarak aldığı
DetaylıBÜYÜMEYİ DÜZENLEYİCİ MADDELER VE BAĞCILIKTA KULLANIMI
BÜYÜMEYİ DÜZENLEYİCİ MADDELER VE BAĞCILIKTA KULLANIMI Son yıllarda Bitki Hormonu ve Bitki Büyüme Düzenleyicileri kavramlarının birbiri ile karıştırıldığı ve çoğu kez aynı anlamda kullanıldığı gözlenmektedir.
DetaylıBAKLAGİLLER Familya: Leguminosae Alt familya: Cins: Tür: Cins: Tür: Cins: Tür: Cins: Tür:
BAKLAGİLLER Familya: Leguminosae Alt familya: Papilianaceae Cins: Phaseolus Tür: Phaseolus vulgaris Phaseolus vulgaris var. nanus (Bodur fasulye) İri Phaseolus vulgaris var. comminus (Sırık fasulye) tohumlu
DetaylıSelçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 21 (42): (2007) 43-48
www.ziraat.selcuk.edu.tr/dergi Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 21 (42): (2007) 43-48 KÜLTÜRE ALINAN ADAÇAYI(Salvia halophila Hedge) NIN BAZI AGRONOMİK VE KALİTE ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE GÜBRELERİN
Detaylı