AKDENİZ ELEKTRİK DAĞITIM ANONİM ŞİRKETİ 2011 YILI RAPORU

Transkript

1 AKDENİZ ELEKTRİK DAĞITIM ANONİM ŞİRKETİ 2011 YILI RAPORU

2 Bu rapor; tarih ve 4046 sayılı Kanun ile tarih ve 6085 sayılı Kanun uyarınca düzenlenmiştir.

3 Denetlenen Kuruluşun ; Unvanı : Akdeniz Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Merkezi Bağlı olduğu kuruluş : Antalya : Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (TEDAŞ) Sermaye Durumu Ortaklık Hisse adedi Taahhüt edilen Ödenen Ödenmemiş TL % TL % TL % TEDAŞ , , Toplam , ,

4 Karar Organı (Yönetim Kurulu) Karar Temsil ettiği Görevli bulunduğu süre Kuruluştaki görevi organındaki Adı ve soyadı veya mesleği Başlama Ayrılma kuruluş Unvanı tarihi tarihi 1- Başkan Bekir Sıtkı AKSOY ÖİB TEDAŞ Gen. Müd. Müşavir Üye Nadir AKSOY " ÖİB Hukuk Müşaviri Devam ediyor " " 3- Üye Şeref ÇOLAK " Maliye Bakanlığı Daire Başkanı " Mehmet ERGÜN " Başbakanlık Devam ediyor " 4- Üye Z.Yıldız KOÇ " ÖİB Daire Başkanı Devam ediyor " 5- Üye Ahmet Hamdi SOYLU " Akdeniz EDAŞ Şirket Müdürü Devam ediyor Denetçiler Denetim Görevli bulunduğu süre Temsil ettiği Kuruluştaki görevi organındaki Adı ve soyadı kuruluş veya mesleği Başlama Ayrılma Unvanı tarihi tarihi 1- Denetçi Hidayet MAT ÖİB Antalya Defterdarı Devam ediyor 2- Denetçi Mehmet Sait ALTUN " Dicle EDAŞ Batman İl Müdürü Devam ediyor

5 İ Ç İ N D E K İ L E R Sayfa No I.TOPLU BAKIŞ I II. İDARİ BÜNYE I A- Mevzuat 1 B- Teşkilat 3 C- Personel durumu 7 III. MALİ BÜNYE 16 A- Mali durum 16 B- Mali sonuçlar 20 IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI 24 A- Giderler 24 B- Tedarik işleri 27 C- Üretim ve Maliyetler 45 D- Pazarlama 53 E- Sigorta işleri 72 F- İşletme sonuçları 73 G- İştirakler 84 H- Yatırımlar 84 V. BİLANÇO 107 Aktif 108 Pasif 122 VI. GELİR TABLOSU 128 VII. EKLER 137

6 KISALTMALAR AB AG AYB DPT DUY EPDK EPE ETKB EÜAŞ GWh HES İHD İSDF KAMU-İŞ KDV KHK KİK KİT kv kva kwh MVA MYTM OG ÖİB ÖYK PMUM SGK TEFE TEDAŞ TEİAŞ TEK TES-İŞ TETAŞ TÜFE TÜİK TWh ÜFE YPK Yİ YİD Avrupa Birliği Alçak Gerilim Avrupa Yatırım Bankası Devlet Planlama Teşkilatı Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Elektrik Piyasası Endeksi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Elektrik Üretim Anonim Şirketi Giga Watt saat Hidroelektrik Santrali İşletme Hakkı Devri İtibari Sistem Dengesizlik Fiyatı Kamu İşletmeleri İşverenler Sendikası Katma Değer Vergisi Kanun Hükmünde Kararname Kamu İhale Kurumu Kamu İktisadi Teşebbüsü kilo Volt kilo Volt Amper kilo Watt saat Mega Volt Amper Milli Yük Tevzii Merkezi Orta Gerilim Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Özelleştirme Yüksek Kurulu Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Toptan Eşya Fiyat Endeksi Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Türkiye Elektrik Kurumu Türkiye Enerji Su ve Gaz İşçileri Sendikası Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi Tüketici Fiyat Endeksi Türkiye İstatistik Kurumu Tera Watt saat Üretici Fiyat Endeksi Yüksek Planlama Kurulu Yap-İşlet Yap-İşlet-Devret

7 I. TOPLU BAKIŞ Türkiye deki elektrik üretim, iletim, dağıtım ve ticaretine ilişkin faaliyetlerin entegre bir sistem içerisinde, bir kamu kurumu çatısı altında birleştirilmesi hedefi doğrultusunda, tarih ve 1312 sayılı Kanun ile imtiyazlı şirketlerin görev bölgeleri ve belediye sınırları dışında elektriğin üretim, iletim, dağıtım ve ticaretini yapmak amacıyla, KİT statüsünde TEK kurulmuş; daha sonra 1312 sayılı Kanuna ek ve değişiklikler getiren tarih ve 2705 sayılı Kanun hükümleri uyarınca da belediye, köyler ve bağlı birliklerinin elektrik hizmetleri, hak ve borçları ile Kuruma devredilerek kamu kesiminde hedeflenen bütünleşme sağlanmıştır yılında yürürlüğe giren 110 sayılı KHK ile 1312 sayılı TEK yasası yürürlükten kaldırılmış ve Türkiye Elektrik Kurumu Genel Müdürlüğünün hukuki bünyesi amaç ve faaliyet konuları yeniden düzenlenmiştir. 233 sayılı KİT ler Hakkında KHK nın 63. maddesi ile Kurumun kuruluşuna ilişkin 110 sayılı KHK yürürlükten kaldırılmış ve 60. maddesi uyarınca Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı KİT olarak yeniden kurulmuş ve ana statüsü tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak faaliyetlerini TEK olarak sürdürmeye devam etmiştir. Elektrik piyasasının serbestleştirilmesi ve özelleştirme hedefleri doğrultusunda tarihli, 93/4789 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile TEK; TEAŞ (üretim, iletim ve toptan satış) ve TEDAŞ (dağıtım ve perakende satış) olmak üzere önce ikiye ayrılmış; daha sonra 2001 yılına gelindiğinde dünya uygulamaları ile uyumlu bir şekilde 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu nun yürürlüğe girmesiyle TEAŞ yeniden yapılandırılarak üretim (EÜAŞ), iletim (TEİAŞ) ve ticaret (TETAŞ) faaliyetleri birbirinden yasal olarak ayrıştırılmıştır. Böylece üretim, iletim, dağıtım ve perakende satış faaliyetleri birbiriyle organik ilişkisi olmayan bağımsız kuruluşların rol aldığı alt sektörler haline gelmiş ve bu esnada doğal tekel niteliği taşıyan iletim ve dağıtım faaliyetlerinin düzenlenmesi ve yatırımcılar açısından iletim ve dağıtım şebekelerine ayrımcı olmayan bir erişim rejimini temin etmek üzere EPDK oluşturulmuştur. Bu kapsamlı düzenlemeler neticesinde, TEK in elektrik dağıtım müesseseleri TEDAŞ bünyesinde kalmış ve müesseselerin mevcut faaliyetleri, ticaret unvanları yeni duruma göre tescil edilmek suretiyle TEDAŞ yapısı içinde aynen devam etmiştir sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösterebilecek, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanması amaçlanmıştır. Söz konusu Kanunun 14 üncü maddesi ile TEDAŞ ve EÜAŞ ın bunların müessese, bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve işletme birimleri ile varlıklarının özelleştirme işlemlerinin, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun çerçevesinde ÖİB tarafından yürütüleceği hükme bağlanmıştır.

8 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının koordinatörlüğünde, DPT, Hazine Müsteşarlığı, EPDK ve ÖİB başta olmak üzere diğer ilgili taraflarca Elektrik Enerjisi Sektörünün aynı zamanda AB topluluk müktesebatına uyum hedefi çerçevesinde serbestleştirilmesi ve söz konusu sektörde yapılması planlanan reform ve özelleştirmelerle ilgili olarak sürdürülen çalışmalar neticesinde hazırlanan Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Stratejisi Belgesi (Strateji Belgesi), YPK nın tarih ve 2004/3 sayılı kararı ile onaylanmıştır. Elektrik Piyasası Kanunu na göre dağıtım sektörü, EPDK tarafından verilen dağıtım lisanslarıyla bölgesel tekeller olarak işletilecek olup; Strateji Belgesi ekinde, Türkiye nin elektrik dağıtım şebekesi coğrafi yakınlık, yönetimsel yapı, enerji talebi ve diğer teknik/mali faktörler dikkate alınarak 21 dağıtım bölgesine bölünmüştür. Görüldüğü üzere, Türkiye de elektrik dağıtım sektörü zaman içinde çeşitli yapısal aşamalardan geçmiş; 4628 sayılı Kanun un yürürlüğe girmesinden 2004 yılına kadar devam eden süreçte TEDAŞ, İstanbul İli Anadolu Yakası ndaki Koordinatörlük ve yedi bağlı ortaklık ile bu bağlı ortaklıkların dışında kalan illerde müesseseler şeklinde yapılanmış; bu dönemden sonraki süreçte elektrik dağıtım sektöründe serbest piyasa koşullarını ve rekabete dayalı bir piyasa ortamını tesis etmek amacıyla kamu mülkiyetindeki elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesine karar verilmiştir. Strateji Belgesi nde özelleştirme uygulamalarına dağıtım bölgeleri baz alınarak kamu mülkiyetindeki elektrik işletmelerinin yeniden yapılandırılması suretiyle elektrik dağıtım ve perakende satış hizmetlerinden başlanacağı belirtilmiş; TEDAŞ bünyesinde bulunan dağıtım şebekesinin, 21 bölge olarak belirlenen dağıtım bölgelerinden, Kayseri haricindeki 20 dağıtım bölgesi eylem planına uygun olarak ÖYK nın tarih ve 2004/22 sayılı kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınmış ve özelleştirmenin satış, kiralama, işletme hakkı devri ve işin gereğince uygun sair hukuki tasarruf yöntemlerinden biri veya birkaçının birlikte ve/veya ayrı ayrı uygulanması suretiyle gerçekleştirilmesi öngörülmüştür. Bu çerçevede ÖİB, dağıtım varlıklarının özelleştirme yöntemini; TEDAŞ a ait dağıtım bölgelerinin birer dağıtım şirketi haline dönüştürülmesi, dağıtım faaliyeti içinde tanımlanamayacak olan duran varlıkların bu şirketlerin mülkiyetine verilmesi, Şirketlere en fazla 49 yıl süre ile dağıtım lisansı verilmesi ve Şirketlerin hisselerinin satılması şeklinde belirlemiştir. Bunun üzerine, Kayseri İli dışında kalan 20 bölgede TEDAŞ ın mevcut 64 müessese ve İstanbul İli Anadolu Yakası ndaki Koordinatörlük ile 7 bağlı ortaklığı 4046 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi çerçevesinde yeniden yapılandırılarak, %100 hissesi TEDAŞ a ait anonim şirket şeklinde 20 dağıtım şirketine dönüştürülmüştür. Böylece ÖYK nın tarihli ve 2004/22 sayılı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınan TEDAŞ ın %100 hissedarı olduğu Akdeniz Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Anasözleşmesi, 4046 sayılı Kanunun 20/A maddesine istinaden düzenlenmiş olup, bu kanun hükümlerine uygun olarak

9 tarihinden itibaren 10. Görev Bölgesi ndeki kurum faaliyetleri Akdeniz Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi adı altında yürütülmektedir. ÖYK nın tarih ve 2005/125 sayılı kararı ile TEDAŞ ın özelleştirme stratejisi belirlenerek, sermayesinin %100 ü TEDAŞ a ait olan ve elektrik dağıtım bölgelerinde dağıtım lisansı ile TEDAŞ ın uhdesinde bulunan dağıtım sisteminin işletme hakkına sahip olan veya ileride sahip olacak dağıtım şirketlerinin hisselerinin blok satış yöntemi ile özelleştirilmesine karar verilmiştir. Bu satış modeline göre yatırımcı, Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş. nin sorumluluğundaki Antalya, Burdur ve Isparta illerinden oluşan dağıtım bölgesinde elektrik dağıtım lisansına sahip tek şirket olacaktır; ancak yatırımcının işletme hakkını devraldığı dağıtım tesisleri ve bu tesislerin işletilmesinde varlığı zorunlu unsurların mülkiyeti TEDAŞ uhdesinde kalmaya devam edecektir. Yatırımcı dağıtım şirketinin hisselerinin sahibi olarak, TEDAŞ ile imzalanmış olan İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi çerçevesinde dağıtım varlıklarının işletme hakkını elde edecektir. Başka bir anlatımla Strateji Belgesindeki hususlar da dikkate alınarak tasarlanan İşletme Hakkı Devri ne dayalı Hisse Satış Modeli ne göre, aktiflerinde dağıtım varlıklarının İşletme Hakkı ile Elektrik Dağıtım Lisansı ve Perakende Satış Lisansı bulunan şirketlerin hisselerinin blok satış yoluyla özelleştirilmesi öngörülmüştür. İşletme Hakkı Devrine dayalı Hisse Satış Modeli nin amacı, yatırımcıya işler durumdaki bir dağıtım şirketini devretmektir. Dağıtım şirketinin kurulması, İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi nin imzalanması, Dağıtım ve Perakende Satış Lisansının verilmesi ve Enerji Alım Anlaşmalarının imzalanması işlemleri, değinilen satış modelinin uygulanabilmesi için gerekli adımları oluşturmaktadır. Bu işlemlerin tamamı ihale ilanı öncesinde tamamlanmış durumdadır. Gelinen aşamada; TEDAŞ a ait Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş. deki %100 oranındaki hissenin blok satış yöntemiyle özelleştirilmesi amacıyla ÖİB tarafından tarihinden itibaren verilen ilanlarla ihale açılmış olup, ihalede son teklif verme tarihi olan itibarıyla 15 teklif alınmıştır tarihinde yapılan nihai pazarlık görüşmeleri sonucunda en yüksek teklif ABD Doları bedelle Park Holding A.Ş. tarafından verilmiştir. Söz konusu satış, ÖYK nın aşağıdaki kararı ile onaylanmıştır. ÖYK nın tarihli, 2011/30 Karar sayılı Toplantısında, ÖİB (İdare) in tarih ve 2187 sayılı yazısı ile ÖYK ya sunulan bilgi ve belgelerin değerlendirilmesinde; ÖYK nın tarih ve 2004/22 sayılı kararı ile özelleştirme programına alınan ve tarih ve 2005/125 sayılı kararı ile özelleştirme stratejisi belirlenen TEDAŞ ın, Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş. deki %100 oranındaki hissesinin, İhale Komisyonu tarafından yapılan tarihli nihai pazarlık görüşmeleri sonucunda;

10 ABD Doları bedelle en yüksek teklifi veren Park Holding A.Ş. ye İhale Şartnamesi çerçevesinde satılmasına, Park Holding A.Ş. nin sözleşmeyi imzalamaktan imtina etmesi veya diğer yükümlülükleri yerine getirmemesi halinde, teminatının İdare lehine irat kaydedilmesine, -Park Holding A.Ş. nin sözleşmeyi imzalamaktan imtina etmesi veya diğer yükümlülükleri yerine getirmemesi halinde ABD Doları bedelle dördüncü teklifi veren Enerjisa Elektrik Dağıtım A.Ş. ye İhale Şartnamesi çerçevesinde satılmasına, Enerjisa Elektrik Dağıtım A.Ş. nin sözleşmeyi imzalamaktan imtina etmesi veya diğer yükümlülükleri yerine getirmemesi halinde teminatının İdare lehine irat kaydedilmesine, -Enerjisa Elektrik Dağıtım A.Ş. nin sözleşmeyi imzalamaktan imtina etmesi veya diğer yükümlülükleri yerine getirmemesi halinde ABD Doları bedelle beşinci teklifi veren Emkat Ortak Girişim Grubuna İhale Şartnamesi çerçevesinde satılmasına, Emkat Ortak Girişim Grubunun sözleşmeyi imzalamaktan imtina etmesi veya diğer yükümlülükleri yerine getirmemesi halinde teminatının İdare lehine irat kaydedilmesine ve ihalenin iptal edilmesine, -Satış sözleşmesi ve konu ile ilgili diğer hususların belirlenmesi ile satış sözleşmesinin imzalanması, satış ve devir ile ilgili işlemlerin yerine getirilmesi hususlarında İdare nin yetkili kılınmasına, Karar verilmiş olup; ancak yukarıda belirtilen tüm teklif sahiplerinin sırasıyla devir sözleşmesini imzalamaktan imtina etmeleri karşısında geçici teminatları İdare lehine irat kaydedilmek suretiyle ihale iptal edilmiş; Şirketin %100 oranındaki kamu hisselerinin blok satış yöntemiyle özelleştirilmesine ilişkin ÖİB tarafından tarihinde yeniden çıkılan ihale ilanında önyeterlilik için son başvuru tarihi , son teklif verme tarihi ise olarak belirlenmiştir. Şirketin genel durumuna ait verilerin son beş yıl üzerinden seyrini gösteren toplu bilgiler tablosu aşağıdadır.

11 Toplu bilgiler Ölçü Son iki yıl farkı Sermaye Bin TL Ödenmiş sermaye Bin TL Öz kaynaklar Bin TL ,3 Yabancı kaynaklar Bin TL ( ) (21,3) Maddi duran varlıklar (edinme değeri) Bin TL ,7 Maddi duran varlıklar birikmiş amortismanı Bin TL Yatırımlar için yapılan nakdi ödemeler Bin TL ,3 Yatırımların gerçekleşme oranı (nakdi) % ,6 (3,4) (3,4) Satın alınan enerji miktarı GWh (321) (5,4) Satın alınan enerji maliyet tutarı Bin TL (72.316) (7,8) Satın alınan enerji birim maliyeti Kr/kwh 12,48 12,43 14,29 15,53 15,12 (0,41) (2,6) Tüm alım tutarı Bin TL (56.647) (5,9) Kayıp ve kaçakların oranı % 9,34 8,99 9,18 9,94 11,01 1,07 10,8 Satılan enerji miktarı GWh (349) (6,5) Net satış tutarı Bin TL ,9 Ortalama satış fiyatı Kr/kwh 12,71 16,77 19,45 21,59 23,72 2,13 9,9 Ortalama satış maliyeti Kr/kwh 12,46 13,93 15,91 17,32 17,20 (0,12) (0,7) Stoklar : İlk madde ve malzeme Bin TL ,5 Diğer stoklar Bin TL (1.112) (86,1) Memur (Ortalama) Kişi ,1 Sözleşmeli (Ortalama) Kişi (14) (5,7) İşçi (Ortalama) Kişi (75) (10,6) Personel için yapılan tüm giderler Bin TL ,5 Cari yıla ilişkin : -Memurlar için yapılan giderler Bin TL ,1 -Memur başına aylık ortalama giderler TL ,8 -Sözleşmeliler için yapılan giderler Bin TL ,5 -Sözleşmeli başına aylık ortalama gider TL ,5 -İşçiler için yapılan giderler Bin TL ,4 -İşçi başına aylık ortalama gider TL ,2 Dönem kârına ilişk. vergi ve diğer yük. Bin TL (14.258) (65,6) Tahakkuk eden vergiler Bin TL (17.020) (32,9) GSYH ye katkı (üretici fiyatlarıyla) Bin TL ,3 GSYH ye katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL ,8 GSMH ye katkı (alıcı fiyatlarıyla ) Bin TL ,8 Mali kârlılık(öz kaynaklar yönünden) % ,1 59,5 79,9 20,4 34,3 Ekonomik kârlılık % - - 9,6 19,0 29,1 10,1 53,2 Zararlılık % 26,0 3, Faaliyet karı veya zararı Bin TL ,6 Dönem karı veya zararı Bin TL (42.952) (3.111) ,9 Bilanço karı ve zararı Bin TL (42.952) (46.063) ,9 Artış veya Azalış %

12 Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş. ( Şirket ) nin ana faaliyet konusu genel ekonomi politikasına uygun olarak elektrik dağıtım faaliyeti ve ticaretini içermektedir. Şirket, 4046 sayılı Kanun ile Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi olmakla birlikte Şirketin elektrik piyasasındaki yükümlülükleri 4628 sayılı Kanun, yönetmelik, lisans, tebliğ ve EPDK kararları ile detaylı bir şekilde düzenlenmiştir. Şirket, tüm elektrik piyasası mevzuatından sorumlu olup, aynı zamanda TEDAŞ ile imzalamış olduğu İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi ile getirilen yükümlülüklere uymak zorundadır. Bu bağlamda Şirket, adeti kendisine, adeti üçüncü şahıslara ait toplam adet dağıtım trafosundan oluşan MVA kurulu gücü ile bölgesindeki Antalya, Burdur ve Isparta il merkezleri, 41 ilçe, 131 belde, köy ve köy bağlısındaki km OG kablo, km OG havai hat, km AG kablo, km AG havai hat olmak üzere toplam km dağıtım hattı şebekesinin işletme ve bakım hizmetleri de dahil olmak üzere tarihi itibarıyla kayıtlı ( : ) adet abonesine elektrik dağıtım hizmeti ile perakende elektrik satışı ve hizmeti vermektedir. Şirket, 2011 yılı faaliyet dönemine ilişkin olarak bu hizmetleri; merkezi Antalya da bulunan Şirket müdürlüğü ve merkez teşkilatında yer alan AR-GE Planlama Proje Tesis, Sistem İşletme, Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri, Malzeme Yönetimi ve İkmal, Muhasebe ve Finansman Müdürlüğü ve İnsan Kaynakları Müdürlüğünden oluşan ana hizmet birimleri ile bağlı Antalya, Burdur, Isparta il müdürlüklerinde kayıtlı ortalama 36 memur, 234 sözleşmeli, 634 işçi statüsünde olmak üzere toplam 904 personel ve dışarıdan hizmet alımı yoluyla kullanılan işgücü kapsamındaki yüklenici işçi eliyle yürütmüştür. Şirket Antalya, Burdur ve Isparta illeri için EPDK nın tarihli ve sayılı, aynı tarihli sayılı kararları ile tarihinden itibaren 30 yıl süreyle elektrik dağıtım lisansı ve perakende satış lisansı temin etmiştir. Şirket sahip olduğu dağıtım lisansı ile yukarıda belirtilen illerde elektrik enerjisi dağıtım faaliyeti yürütürken; perakende satış lisansı ile piyasada elektrik enerjisi ve/veya kapasitenin perakende satışı ve perakende satış hizmeti ile iletim seviyesinin altındaki gerilim seviyesinden ithalat faaliyetlerinde bulunabilmektedir. Şirket yukarıda belirtilen lisansların yürürlük tarihlerinden itibaren Antalya, Burdur ve Isparta illerinden oluşan faaliyet bölgesinde, elektrik dağıtım hizmeti pazarında doğal tekel konumundadır. Perakende elektrik satışı ve perakende satış hizmetleri pazarında ise rekabete açık piyasa yapısına geçiş sürecini yaşamaktadır yılında YPK kararı ile kabul edilen Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi ne göre Türkiye elektrik piyasasında hedef, ikili anlaşmalara ve Gün Öncesi Piyasasına dayalı tamamen rekabete açık bir piyasa oluşturmaktır. Bu amaca yönelik olarak özel sektör tarafından üretilen elektriğin tüketicilere rekabetçi bir piyasa yapısı içerisinde serbest olarak ulaştırılmasını teminen EPDK, serbest tüketici olma limitini sürekli düşürmektedir.

13 2002 yılında 9 milyon kwh/yıl tüketim değeriyle başlatılan serbest tüketici limitini azaltma süreci devam etmektedir yıllarını kapsayan ikinci uygulama dönemine ilişkin tarife usul ve esaslarına göre, ikinci uygulama dönemine hazırlık çerçevesinde alınan EPDK Kurul kararlarıyla Elektrik Piyasası Serbest Tüketici Yönetmeliği nin 10 uncu maddesi hükümleri uyarınca serbest tüketici limiti 2010 yılı için kwh/yıl, 2011 yılı için kwh/yıl, 2012 yılı için kwh/yıl olarak uygulanmaya başlanmıştır. Böylece, Şirketin dağıtım sisteminde sunulan toplam elektrik enerjisi 2010 yılı için 7,1 milyar kwh olup, bunun 5,9 milyar kwh kısmı Şirket abonelerine, 1,2 milyar kwh kısmı serbest tüketicilere ait olmakla birlikte, Şirketin faaliyet bölgesindeki fiili piyasa açıklık oranı %16,5 düzeyinde gerçekleşmiştir. Buna karşılık, 2011 yılında dağıtım sisteminde sunulan yaklaşık 7,5 milyar kwh elektrik enerjisinin 5,6 milyar kwh kısmı Şirket abonelerine, 1,9 milyar kwh kısmı serbest tüketicilere ait olmakla birlikte fiili piyasa açıklık oranı %24,9 seviyesine ulaşmış olup, Şirketin perakende elektrik satışı pazar payı %75,1 oranına gerilemiştir yılına kadar serbest tüketici limitinin sıfırlanarak, Antalya, Burdur ve Isparta illerinden oluşan dağıtım bölgesindeki tüm elektrik tüketicilerinin serbest tüketici kapsamına alınabilmesi için dağıtım sistemindeki ölçme, iletişim ve kontrol teknik altyapısının uygun olması ve Şirketin otomatik sayaç okuma altyapısını kurması gerekmektedir. Şirket, 2011 yılı net satış gelirleri toplamı 1,2 milyar TL nin ağırlıklı olarak %79 unu mesken, ticarethane ve sanayi tarife grubuna tabi abonelerinden, %21 ini ise diğer abone gruplarından elde etmiştir. Perakende elektrik satışı pazarında yaşanan rekabete açık piyasa yapısına geçiş süreciyle birlikte, Şirketin 2010 yılında 5,3 milyar kwh miktarındaki net enerji satışları, 2011 yılı için 5,0 milyar kwh miktarına gerilemiş, ancak net satış hasılatı önceki dönem düzeyini korumuştur. Satılan elektrik miktarı düşerken satış hasılatının aynı kalması, yıl içerisinde yaşanan tarife artışlarından kaynaklanmıştır. Şirketin elektrik maliyetinde önemli artışlara neden olan kayıp-kaçak parametresi, oran ve miktar olarak incelendiğinde; 2010 yılında MWh olan toplam kayıp enerji miktarı, 2011 yılına gelindiğinde azalan enerji tüketimi ile ters orantılı olarak MWh e yükselmiştir yılı ortalama enerji alım fiyatı 15,12 Kr/kWh üzerinden hesaplandığında, kayıp-kaçak enerji miktarının cari dönem için Şirkete maliyeti 93,6 milyon TL dir. Ancak, kayıp kaçakların maliyeti mevcut durumda ulusal tarife altında karşılanmaktadır. Başka bir anlatımla, kayıp kaçak oranı ve işletme maliyeti düşük olan bölgelerden kayıp kaçak oranı ve işletme maliyeti yüksek olan bölgelere fiyat eşitleme mekanizması kapsamında gelir transferi (çapraz sübvansiyon) yapılmaktadır. Bu amaçla, Şirket tarafından diğer dağıtım bölgelerine yapılan gelir transferi 2011 yılı için 215,5 milyon TL dir.( : 96,4 milyon TL)

14 Şirketin, 2011 yılı faaliyet döneminde uygulanan ulusal tarifeler kapsamında program hedeflerine uygun olarak elde ettiği 1,2 milyar TL tutarındaki net satış hasılatına karşılık; satılan enerji maliyeti 850,6 milyon TL, faaliyet giderleri 116,8 milyon TL olmak üzere satışların ticari maliyet toplamı 967,4 milyon TL düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu maliyet/hasılat kombinasyonu neticesinde 219,7 milyon TL tutarında faaliyet karı tahakkuk etmiştir. Böylece Şirket, net satış hasılatının %81,5 i ile toplam satış maliyetlerini karşılamış; söz konusu maliyet/hasılat kombinasyonuna ağırlıklı olarak fiyat eşitleme mekanizması kapsamında diğer dağıtım bölgelerine yapılan gelir transferinden dolayı negatif etki yapan diğer faaliyet unsurları da dikkate alındığında, 2011 yılını 186,7 milyon TL tutarında dönem karı ile kapatmıştır. Şirketin, tarihli sadeleştirilmiş bilançosuna göre varlık ve kaynakları %5,7 oranında artış göstererek 746,4 milyon TL ye yükselmiştir. Toplam kaynakların %49,3 ü dönen varlıklara, %50,7 si duran varlıklara tahsis edilmiştir tarihi itibarıyla Şirkete tahsis edilen ve ticaret siciline tescil edilmiş bulunan tamamı ödenmiş nominal sermaye tutarı ise 123,1 milyon TL dir. Sermayenin tamamı TEDAŞ a ait olmakla birlikte, 4046 sayılı Kanun uyarınca pay sahipliği hakkı ÖİB tarafından yürütülmektedir. Öneriler : Akdeniz Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi nin 2011 yılı çalışmaları üzerinde Sayıştay tarafından yapılan incelemeler sonunda getirilen öneriler aşağıdadır. 1-Şirketin faaliyet bölgesindeki 01.D /09 proje numarası ile yatırım programında yer alan Isparta VI Şehir Şebekesi Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım İşi, 05.D /04 proje no.lu Isparta VII Şehir Şebekesi Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım işi, 01.D /01 proje no.lu Burdur İl Müdürlüğü Bucak Şehir Şebekesi Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım İşi ve 09.D /01,02 proje no.lu Isparta ili Merkez Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım İşi ile ilgili olarak; -Elektrik dağıtım tesisi yapım işinin proje dahilindeki farklı güzergahlarında kazı yapılmak suretiyle yerinde yapılan inceleme ve denetimlerde, gerçekleşen imalat iş kalemlerinin sözleşme ve eki şartnamelerde tanımlanan standartlara uygun olarak yaptırılmadığı tespit edilerek tutanak altına alınan; hatalı ve eksik gerçekleşen iş kalemlerinin söz konusu tesis işinin tamamında incelenerek sözleşme ve eki şartnamelere uygun olarak yaptırılması, tespiti yapılan eksik ve kusurlu işlemler için Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 23, 24 ve 25 inci maddelerine göre işlem yapılması, -Yüklenici firmaların yaptığı işler üzerinde yeterli inceleme ve kontrol yapılmadan eksik, hatalı ve kusurlu olarak gerçekleşen imalat iş kalemlerinin sözleşme ve eki şartnamelerde tanımlanan standartlara uygun olmadığı halde teslim alınmasında ve hakediş düzenlenmesinde sorumluluğu görülenlerin tespit edilmesinin yanı sıra

15 Şirket faaliyet bölgesinde yapımı devam eden projeler ile gelecekte yapılacak projelerin yapım aşamasında bu tür eksikliklerin tekrarının önlenmesi, Hususlarının TEDAŞ Teftiş Kurulunca incelenmesi, gerekirse soruşturulması (Sayfa: ), 2-TEDAŞ Genel Müdürlüğü ve Şirket tarafından ihale edilip kontrollüğü yürütülen 2011 yılı yatırım projeleri saha denetimleri ile ihale dosyaları içeriği bilgi, bulgu ve belgeleri üzerinde yapılan inceleme, araştırma, tespit ve değerlendirme çalışmaları ışığında; -Sözleşme ve yer teslim tarihinden itibaren 5 gün içerisinde yüklenici firmaların Şirkete vermesi gereken teknik eleman bildirimlerinin kontrollük teşkilatı tarafından ayrı ayrı incelenerek süresi içinde tamamlattırılması ve söz konusu bildirimler sunulmadan hakediş ödemelerinin yapılmaması, yılı yatırım projelerine ilişkin olarak yüklenici firmaların sahada bulundurması gereken teknik personel sayısındaki eksikliklerin bir an önce giderilmesi, -Sözleşmelerin 23.2 nci maddesindeki cezaları tahsil etmeyen ilgili personel hakkında, 4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanunu nun Görevlilerin Ceza Sorumluluğu başlıklı 28 inci maddesinin uygulanması, tahakkuk ettirilecek ceza tutarlarının ilgili firmalardan tahsil edilmesi; söz konusu tahsilatın yapılamaması durumunda sorumluluğu görülecek personelden tahsili cihetine gidilmesi, Hususlarının TEDAŞ Teftiş Kurulu nca incelenmesi, gerekirse soruşturulması (Sayfa: ), 3-Şirketin faaliyet bölgesinde yapılan yatırımlardan beklenen faydanın en üst seviyeye çıkarılması, tesis kontrol ve kabul işlemleri, kesin hesapların sonuçlandırılması gibi çok kapsamlı işlerin etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi için; -İlave iş uygulamalarında 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun tanım ve oran hükümlerine bağlı kalınması ve bu konuda mevzuata aykırı işlemlere sebebiyet verilmemesi için yatırım projeleri ile ilgili planlamaların ve yapım işlerine esas ihale keşiflerinin daha gerçekçi belirlenmesi, -Projelerin gerçekleştirilmesi için gerekli ödeneğin zamanında ve yeterli olarak sağlanması, Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinde belirtilen yıllara sari ihalelerin zorunlu durumlar haricinde yılın ilk dokuz ayında ihalesinin yapılması, -Yatırım projelerine ait AG-OG Elektrik Şebekesi işlerinde kablo kanalı işaret plakası uygulamasının yapılmaması nedeniyle yüklenici firmalara fazladan ödenen ,65 TL in yüklenici istihkaklarından mahsup edilmek suretiyle tahsil edilmesi ve sonraki uygulamalarda işin şartnamelerine uygun şekilde yaptırılması,

16 -Şirket ve İl Müdürlükleri bazında ihalesi yapılan yatırım projelerinin büyüklüğüne göre TEDAŞ Yönetim Kurulunun tarih ve sayılı kararıyla yürürlüğe giren Kontrol Yönergesi nde (Elektrik) tanımlanan çekirdek kontrol örgütü kadrolarının oluşturulması, kontrolör olarak görevlendirilecek personelin gerek ihale mevzuatı gerekse teknik bilgi ve donanım konularında bir program dahilinde eğitilmeleri hususlarında TEDAŞ Genel Müdürlüğü ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nezdinde girişimde bulunulması (Sayfa: 92-94), 4-EPDK tarafından her dağıtım şirketi için performansları da dikkate alınarak ayrı ayrı belirlenen hedef kayıp-kaçak parametresinde, düşük performanstan dolayı gerçekleşen yüksek kayıp-kaçak düzeyinin yol açtığı ek maliyetlerin dağıtım şirketlerinin üzerlerinde bırakıldığı ve öngörülen kayıp-kaçak hedeflerinden pozitif ve negatif sapmaların doğrudan gelir tavanına yansıtıldığı bir mekanizma dahilinde Şirketin dağıtım bölgesinde son dönemlerde artış eğilimi göstererek 2011 yılı için %11,01 oran ve MWh miktarına yükselen, cari dönem ortalama enerji alım fiyatı 15,12 Kr/kWh üzerinden işletmeye maliyeti 93,6 milyon TL ye ulaşan kayıp ve kaçakların azaltılması doğrultusunda; Hat ve trafo kayıpları ile dağıtım şebekesine ilişkin diğer teknik kayıpların kabul edilebilir düzeylere çekilmesinin yanı sıra, kaçak ve usulsüz kullanımdan kaynaklanan tahakkuksal kayıpların tamamen önlenerek, mevcut kayıp kaçak parametresinin kademeli geçiş sürecini öngören dönemine ait hedef kayıp kaçak oranı (%8,02) düzeyine düşürülmesi için gereken her türlü teknik, idari ve hukuksal önlem ve uygulamaların etkin şekilde hayata geçirilmesi (Sayfa: 55-63), 5-EPDK tarafından yayımlanmış bulunan ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde Şirketin yükümlülüğündeki sağlıklı ölçüme ilişkin alt yapı yatırımlarının tamamlanmasına ilişkin ikinci uygulama dönemi ( ) yatırım programı kapsamında tedarik sürekliliğinin ve teknik kalitenin otomatik olarak kaydı için tesis edilmekte olan Otomatik Sayaç Okuma Sistemi (OSOS) nin tam kapasite ile devreye alınabilmesi için ihtiyaç duyulan 4,3 milyon TL tutarındaki ek ödenek tahsisi ile elektronik sayaçların OSOS kapsamında sağlıklı biçimde okunmasına yönelik yine acil ihtiyaç duyulan TEDAŞ genelinde uygulanabilecek ortak okuma yazılımının geliştirilmesi hususunda TEDAŞ Genel Müdürlüğü nezdinde gerekli girişimlerde bulunulması (Sayfa: 80-82), 6-Raporun ilgili bölümlerinde yer alan ve Ek.13 de listelenen diğer öneri ve tavsiyelerin de yerine getirilmesi. Sonuç: Akdeniz Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi nin tarihinde kendi genel kurulunda kabul edilen 2011 yılı bilânçosu ve ,90 Türk Lirası dönem kârı ile kapanan gelir tablosu genel görüşmeye sunulur.

17 A-Mevzuat: II. İDARİ BÜNYE Şirket, YPK nın tarih ve 2004/3 sayılı kararı ile kabul edilen Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi ile belirlenen 21 elektrik dağıtım bölgesinden birisi olarak 10 uncu bölgede faaliyette bulunmak üzere, Ana Sözleşmesinin tarihinde ÖİB tarafından onaylanması ile kurulmuştur. Onaylanan Ana Sözleşme Antalya Ticaret Sicili ne tescil edilmiş ve tarih ve 6256 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nde yayımlanarak şirket tüzel kişilik kazanmıştır. Antalya, Isparta, Burdur Elektrik Dağıtım Müesseselerinin faaliyet alanı içerisinde, tarihinden itibaren elektrik enerjisinin dağıtımı, perakende satışı ve perakende satış hizmeti faaliyetlerinde bulunmak üzere kurulan Şirketin bölge merkezi Antalya olarak belirlenmiş olup sermayesinin tamamı TEDAŞ a aittir. Şirkete bağlanan müesseseler, tarihine kadar faaliyetlerine devam etmişler ve belirtilen tarih itibarıyla tüzel kişilikleri sona erdirilerek Şirkete bağlı il müdürlükleri olarak teşkilatlandırılmıştır. Ana Sözleşme ile Şirketin amacı; 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununa uygun olarak Antalya, Isparta, Burdur İl sınırları dahilinde elektrik enerjisinin dağıtımı, perakende satışı ve perakende satış hizmeti faaliyetlerini kârlılık ve verimlilik ilkesi çerçevesinde, ticari, ekonomik ve sosyal gereklere uygun bir biçimde yürütmektir şeklinde tanımlanmıştır. Şirketin başlıca faaliyet konuları, elektrik enerjisi dağıtım ve perakende satış hizmetlerini yapmak, faaliyetle ilgili etüt-proje yapmak ve gerekli tesisleri kurmak, dağıtım tesislerini işletmek, diğer gerçek ve tüzel kişiler ile işbirliği yapmak, faaliyetle ilgili her türlü mal ve hizmeti yurtiçi ve yurtdışı tedarikçilerden temin etmek, yapım, bakım ve onarım hizmetleri için gerekli tesis makine ve insan gücü kapasitelerini değerlendirmek, faaliyeti ile ilgili menkul ve gayrimenkulleri kiralamak, kiraya vermek, kamulaştırma yapmak, faaliyeti ile ilgili hizmet alımlarında bulunmak, faaliyeti ile ilgili 4628 sayılı Kanun ve diğer mevzuattan kaynaklanan görev ve yükümlülükleri yerine getirmek şeklinde sayılmıştır. Elektrik piyasasını düzenleyen 4628 sayılı Kanun ve ilgili mevzuata göre, elektrik enerjisi piyasasında faaliyette bulunacak tüm şirketler için EPDK dan lisans alma zorunluluğu getirilmiştir. Şirket, bölgedeki faaliyetlerini, dağıtım ve perakende satış lisanslarına ve tarifelere ilişkin yürütülen çalışmaların sonuçlandığı tarihine kadar, tarihinden itibaren 10 yıl süreli olarak EPDK tarafından TEDAŞ`a verilen dağıtım lisansı ve perakende satış lisansı kapsamında yürütmüştür.

18 Şirket, daha sonra EPDK tarafından düzenlenen ve tarihinden itibaren 30 yıl süreli olan dağıtım lisansı ve perakende satış lisansı belgesini almıştır. EPDK tarafından hazırlanan ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4 seri nolu; Enerji Piyasasında Faaliyet Gösteren Gerçek ve Tüzel Kişilerin Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Denetlenmesi Hakkında Tebliğ hükümlerine göre bağımsız denetim görmesi gereken Şirket, yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar bu yükümlülüğün dışında tutulmuştur. Şirketin 4046 sayılı Kanun hükümleri doğrultusunda %100 oranındaki hissesinin blok olarak satışı amacına yönelik olarak, faaliyet alanındaki dağıtım hat ve tesisleri ile bunların işletilmesi için varlığı zorunlu diğer taşınmazların mülkiyetlerinin TEDAŞ ta bırakılarak işletme hakkının şirkete verilmesi kararlaştırılmış ve bu kapsamda, TEDAŞ İle Şirket arasındaki tarihli İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi karşılıklı olarak imzalanmıştır. Ana Sözleşmeye göre, Şirketin merkezi Antalya, nominal sermayesi (tamamı TEDAŞ a ait olmak üzere) TL dir. Şirkette iç mevzuat olarak, TEDAŞ ın yönetmelikleri ve talimatları uygulanmaktadır. Şirket ve bağlı işletmelerinde çalışan personelin özlük ve sosyal haklarına ilişkin işlemler; 4046 sayılı Kanun, 527 sayılı KHK ve bunların ek ve değişiklikleri ile YPK ve ÖİB kararlarına göre yürütülürken; işçilerin özlük ve sosyal hakları da 4857 sayılı İş Kanunu, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, bunların ek ve değişiklikleri ile bu kanunlara göre düzenlenen tüzük, yönetmelik ve toplu iş sözleşmeleri hükümleri çerçevesinde yürütülmüştür. Şirket, sermayesindeki kamu payı %50 nin altına düşünceye kadar 3346 sayılı Kanun ve 72 sayılı KHK ye göre TBMM ve Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu nun denetimine tabi iken, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6085 sayılı Sayıştay Kanunun Geçici 4 üncü maddesinin 6 ncı fıkrası gereğince Sayıştay denetimine girmiştir. Strateji Belgesinde öngörüldüğü biçimde, TEDAŞ ve bağlı dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesine ilişkin süreç ÖYK nın tarih ve 2004/22 sayılı TEDAŞ ın özelleştirme kapsam ve programına alındığı kararı ile devam etmiştir. Özelleştirme programına alınmış olan TEDAŞ ile müesseseleri ve yeni kurulan şirketler özelleştirme programına alındıkları tarihinden itibaren, 4046 sayılı Kanunun 37 nci maddesi gereği, 233 sayılı KHK kapsamından ve KİT statüsünden çıkmışlardır. Özelleştirme yöntemine ilişkin hususlar, ÖİB nin TEDAŞ ve bağlı şirketlerinin özelleştirilmesine ilişkin çalışmalarının özelleştirme yöntemini belirleyen belgesi olan

19 Türkiye Elektrik Dağıtım Sektörü Özelleştirmesi adını taşıyan Bilgi Dokümanı ile açıklanmıştır. Bu dokümana göre, dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesinde İşletme Hakkı Devrine dayalı Hisse Satış modeli uygulanacaktır. Bu modele göre yatırımcı, özelleştirilen ve ilgili bölgedeki tek elektrik dağıtım lisansının sahibi olan dağıtım şirketinin hisselerinin sahibi olacaktır; ancak, yatırımcının işletme hakkını devraldığı dağıtım tesisleri ve bu tesislerin işletilmesinde varlığı zorunlu unsurlarının mülkiyeti TEDAŞ ın uhdesinde kalmaya devam edecektir. Yatırımcı, dağıtım şirketinin hisselerinin sahibi olarak, TEDAŞ ile imzalanmış olan İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi çerçevesinde dağıtım varlıklarının işletme hakkını elde etmektedir. Bu çerçevede Şirketin ÖİB tarafından yürütülen özelleştirme kapsamındaki ihale süreciyle ilgili bilgilere raporun Toplu Bakış bölümünde yer verilmiştir. B- Teşkilat: Şirket, ÖİB in tarihli kararı ve tarih-991 sayılı yazısı ile kurulmuş, tarihinde Ana Sözleşmesinin Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayımlanması ile tüzel kişilik kazanarak faaliyetlerine başlamıştır. Merkezi Antalya da bulunan Şirkete Antalya, Isparta, Burdur il müdürlükleri bağlı bulunmaktadır. TEDAŞ Yönetim Kurulu nun tarih ve 9/85 sayılı kararı ile bağlı şirketler ile il ve ilçe teşkilatlanmalarına ilişkin yeni bir TEDAŞ Türkiye Elektrik Dağıtım A. Ş. Genel Müdürlüğü Dağıtım Şirketleri Görev, Yetki ve Sorumluluklar Yönergesi kabul edilerek mevcut organizasyon değiştirilmiştir. Birinci maddesinde amacı Dağıtım Şirketlerinin ekli organizasyon şemalarına esas görevlerinin; kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük, yönetmelik, ilgili mevzuat, Yönetim Kurulu ve TEDAŞ kararlarına uygun olarak, kuruluş yapısı ve çalışma düzeni çerçevesinde yerine getirilmesini sağlamak şeklinde tanımlanmıştır. Yine Yönergenin kapsam başlıklı üçüncü maddesinde; yönergenin Genel Müdürlük düzeyinde teşkilatlandırılmış Anonim Şirketlerin haricindeki, dağıtım şirketlerini ve bağlı il müdürlükleri ile birimlerin görev, yetki ve sorumluluklarını, iş ve işlemlerin yürütülmesinde izlenecek yol ve kuralları kapsayacağı belirtilmesi nedeniyle yönerge yeni kurulan 15 şirkette uygulanacaktır. Dağıtım Şirketleri ve İl Müdürlükleri ile birimlerinde hizmetin sürekliliği ve mevcut kadroların değerlendirilmesi açısından illerdeki mevcut yapılar dikkate alınarak büyük şehir kapsamındaki iller için ayrı diğer iller için ayrı organizasyon şemaları kabul edilmiştir. Şirket organizasyon şeması ekler arasındadır.(ek:1) Ana statünün bu hükmüne ve özelleştirilmesine çok az bir süre kalmış olan Akdeniz ile Gediz, Toroslar ve Dicle EDAŞ ın, ÖİB in tarih ve 55 sayılı oluru ile ana sözleşmenin 11, 14 ve 19 uncu maddeleri değiştirilerek yönetim kurulu üye sayısının 5 e, denetim kurulu üye sayısının 2 ye çıkarıldığı görülmüştür. Bu

20 durumunun Antalya Ticaret Sicili Memurluğuna tescil edildiği ve tarih, 7520 sayılı Ticaret Sicili Gazetesinde de ilan edildiği tespit edilmiştir. Artırılan üyelikler için yeni görevlendirmeler aynı dönemde yapılmıştır. Denetim tarihi (Mayıs 2012) itibariyle denetim kurulu üyeliğinden 1 adedinin boş olduğu görülmüştür. Yönetim kurulunun tam olarak teşkil edildiği Şirketin merkeziyle ilgili herhangi bir teşkilatlanma yapılmamış ve Şirket faaliyetlerinin önemli kısmı fiilen il müdürlükleri tarafından yürütülmektedir. Raporlama döneminde yönetim ve denetim kurulunda görev alanların isimleri ile görevli bulundukları süreleri gösteren çizelgeye raporun baş kısmında yer verilmiştir. Ana sözleşmenin geçici maddelerinde, Şirket sermayesindeki kamu payı %50 nin altına düşünceye kadar 4046 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı hükmü yer aldığından, yönetim kurulu üyeleri ve denetçiler ÖİB in bağlı olduğu Bakanlık tarafından atanmakta, ücret ve diğer özlük haklarının YPK nın belirlediği esaslara göre genel kurul tarafından tespit edileceği hususları yer almaktadır. Yönetim Kurulu, 2011 yılı içerisinde yaptığı 22 toplantıda toplam 114 adet karar almıştır sayılı Kanunun 20/c maddesinde, Özelleştirme programında bulunan ve sermayesinin tamamı devlete ait olan şirket statüsündeki kuruluşlarda, Türk Ticaret Kanununun genel kurul toplantılarına ilişkin hükümleri uygulanmaz. hükmü yer almıştır. Bu hükme dayanarak, ÖİB tarafından TEDAŞ a bağlı şirketlerin genel kurulunun yapılmaması şeklinde bir uygulama benimsenmiş olup, ÖİB tarafından şirketlerin tümü için yazılan bir yazı ile ilgili yıl bilanço ve gelir tabloları ile yönetim ve denetim kurullarının ibra edilmelerine karar verildiği hususu bildirilmektedir yılı için bu husus ÖİB nin tarih ve 149 S K022 sayılı yazı ile yerine getirilmiştir sayılı Kanunda özelleştirme programındaki şirketlerin yönetim kurullarının görev ve yetkilerine ilişkin bir düzenleme olmaması, Şirketin özel hukuk hükümlerine tabi bağımsız bir tüzel kişilik olması ve Ana Sözleşmede yukarıdaki hükmün bulunmasına rağmen özellikle personel atamaları konularında Şirket Yönetim Kurulu yerine TEDAŞ Yönetim Kurulunun karar aldığı görülmektedir. Yönetim Kurulu tarih ve sayılı kararında II ve III sayılı cetvel ile 4857 sayılı yasaya tabi işçi personelin Genel Müdürlükten ve diğer şirketlerden Akdeniz EDAŞ a atanmasında Tedaş Genel Müdürlüğüne yetki devri yapmıştır. Cari yılda bu yönde bir karar alınmamasına rağmen alınmış bu karar ile yetinilmekte, personel atamaları yönünde Yönetim Kurulunda karar alınmamaktadır. Faaliyetlerine Raporun ilgili bölümlerinde yer verilmeyen servislere aşağıda kısaca değinilmiştir.

21 - Hukuk servisi: Şirket merkez ve bağlı il müdürlüklerinde hukuk işleri, TEDAŞ Hukuk Müşavirliği Yönetmeliği esaslarına göre yürütülmektedir. Şirketin hukuk işleri; Şirket merkezinde 1 hukuk müşaviri ile 1 büro personeli, Burdur İl Müdürlüğünde 399 Sayılı KHK ye göre çalışan 1 Avukat ile 1 de büro personeli, Antalya İl Müdürlüğünde 4857 Sayılı yasaya tabi 1 Avukat ile 4 büro personeli, Isparta İl Müdürlüğünde büro personeli 1 işçi, olmak üzere toplam 10 kişi tarafından yürütülmektedir. Kurum kadrolu avukatı bulunmayan Isparta İl Müdürlüğüne inceleme tarihi itibarı ile (Mayıs 2012) 1 adet KPSS sınavı ile 4857 sayılı yasaya tabi avukat atanmıştır. İhtiyaca binaen Antalya il müdürlüğüne de aynı sınavla 1 adet avukat atanması yapılmıştır. TEDAŞ Yönetim Kurulunun 01/10/2007 tarih ve sayılı kararı ile belirlenmiş olan tip vekalet sözleşmesi dahilinde Burdur ve Isparta il müdürlüklerinde 4 er, Antalya İl Müdürlüğünde de 91 olmak üzere toplam 99 sözleşmeli avukat çalıştırıldığı tespit edilmiştir. Cari yılsonu itibarıyla, Şirkete karşı açılan ve Şirketin açtığı olmak üzere toplam adet dava dosyasının mevcut olduğu, kayıtlardan görülmüştür. Önceki dönemden devreden adet dava ile birlikte cari dönemde dosya daha açılmış, buna mukabil dosya işlemden kalkmıştır. Bu dosyalardan 10,5 milyon TL ile adedi Şirket lehine, 1,6 milyon TL tutarında 155 adedi Şirket aleyhine sonuçlanmıştır. Yine aynı tarih itibarıyla, Şirket tarafından takibe konulan ve toplam tutarı 74,4 milyon TL olan icra takibinde adet dosyanın mevcut olduğu tespit edilmiştir. Diğer taraftan cari yılsonuna kadar Şirketçe yapılan taramalar sonucu kaçak elektrik kullananlar için yapılan suç duyurularının sayısı adede ulaşmıştır. Manavgat Taşağıl Beldesi Karabük köyünde tarihinde meydana gelen orman yangını ile ilgili Orman Genel Müdürlüğünce Şirket aleyhine açılan ,07 TL bedelli tazminat davası, inceleme tarihi itibarıyla (Mayıs 2012), tazminata konu miktarın %2 si oranında ,60 TL üzerinden Şirket aleyhine sonuçlanmış olduğu ve dosyanın Yargıtayda temyiz aşamasında bulunduğu tespit edilmiştir. - Denetim grubu: 2008 yılına kadar uygulanan Dağıtım Şirketleri Yönergesinin 5 inci maddesinde İç Denetim ve Kalite Yönetim Grubu olarak tanımlanan ve denetim görevi icra edecek olan birim, TEDAŞ Yönetim Kurulu nun tarih ve 9-85 sayılı kararı ile kabul edilen TEDAŞ Türkiye Elektrik Dağıtım A. Ş. Genel Müdürlüğü Dağıtım Şirketleri Görev, Yetki ve Sorumluluklar Yönergesi nde Denetim Grubu olarak yeniden tanımlanmış ve görev ve sorumlulukları Şirket faaliyetleri ile ilgili inceleme

22 ve soruşturma yaparak Şirket Müdürüne rapor sunmak, mali denetim yapmak mali ve insan kaynaklarının etkili ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak, Şirkete kurumsal yönetim uygulaması ile ilgili hizmet vermek, yol göstermek, yardımcı olmak, Şirket Müdürünce verilen diğer görevleri yapmak şeklinde belirlenmiştir. Şirket Merkezi ve bağlı İl Müdürlüklerinin denetimi, müdür ünvanlı 2 kişi tarafından yapılmakta olup, 2011 yılı içerisinde denetim personeli kendilerine verilen görevlerle ilgili olarak 6 adet inceleme, 20 adet soruşturma olmak üzere 26 adet rapor düzenlemişlerdir. Ayrıca, TEDAŞ Teftiş Yönetmeliği hükümlerine göre gerektiğinde teftiş ve soruşturma işleri ana teşekkül TEDAŞ Teftiş Kurulu tarafından yürütülmektedir. - Bilgi işlem servisi: Yeni teşkilat şemasında birim, şirket merkezinde bilgi işlem müdürü ve yazılım donanım şefliği, il müdürlülüklerinde bilgi işlem tahakkuk müdürlüğüne bağlı yazılım ve donanım şefliği şeklinde yapılandırılmıştır. Şirketin bilgisayar işletiminde, işletmeler arasında koordinasyonu sağlamak, sistemin tek merkezden on-line bağlantılarını kurmak ve sisteme destek hizmeti vermek için bilgi işlem müdürlüğü oluşturulmuştur. Raporlama tarihi itibarıyla (Mayıs 2012), Bilgi İşlem Müdürlüğünde müdürlük kadrosuna bir görevlendirme yapıldığı ve bir kişi ile işlerin yürütüldüğü görülmüştür. İl müdürlüklerinde ise sadece sekiz personel ile iş ve işlemlerin yürütülmesine çalışıldığı tespit edilmiştir. Şirket bilgi işlem personeli açısından çok yetersiz sayı ile hizmet vermektedir. Sistem ve destek hizmetleri Antalya il müdürlüğü tarafından sağlanmaktadır. Bu kapsamda söz konusu il müdürlüğü tarafından Abone-net, BYS kontrol, ağ kontrol ve bakımı, bilgisayar yükleme ve kurulumu, bakımı ve tamiri ile diğer teknik destekler sağlanmakta ayrıca kaçak takip programı, makine ikmal araç takip programı ile taksitli abone takip programlarının yazılım ve uygulanması yine il müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. 2011yılı içerisinde; -Aboneleri uzaktan okuma amacı ile Otomatik Sayaç Okuma Sistemi (OSOS) ihalesine çıkılmıştır. Bu çerçevede, 2 adet sunucu (Server) ile Antalya İl Müdürlüğünde BİM odasına sistem kurdurularak 450 Adet OG abonesi sayaçlara modem montajları yaptırılmış, böylece sistem yazılımları ve sim kartları marifetiyle sayaçlar merkezden okunmaya başlanmıştır Alo çağrı merkezi kurulumu ve yazılımı için ihaleye çıkılmış, 3 adet sunucu ve yazılımları ile sistem kurulmuştur. Çağrı merkezi işletimi hizmet alım ihalesi Nisan 2012 tarihinde neticelenmiş olup, aynı anda 14 bankoda 3 vardiyalı toplam 33 personel ile çalışacak sistemin Haziran 2012 ayı içinde devreye alınması planlanmıştır.

23 C- Personel durumu: 1- Personel kadroları ve personele ilişkin işlemler: Şirketin 2011 yılı personel kadroları ile ortalama ve yılsonu çalışan sayıları aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Personel 2010 Çalışan personel Ortalama kişi Yılsonu kişi Norm Kadro Sayısı Program Kadro Sayısı 2011 Çalışan personel Ortalama kişi Yılsonu Kişi A - Memurlar : 1 - Genel idari hizmetleri Teknik hizmetler Yardımcı hizmetler Toplam ( A ) B - Sözleşmeliler : Sayılı KHK 'ya göre çalışan Toplam ( B ) Toplam ( A + B ) C İşçiler: 1-Sürekli işçiler Geçici işçiler Toplam ( C ) Genel Toplam (A+B+C) Yüklenici işçi Hizmet alım ihalesi yoluyla çalıştırılan işçi sayısının, toplam kadrolu personel sayısını geçtiği Şirkette 2011 yılı sonu itibarı ile kadrolu personel sayısında düşüş görülürken yüklenici eliyle çalıştırılan personel sayısında % 63 oranında artış göze çarpmaktadır. Cari yılsonu itibarıyla Şirkette; 34 ü memur, 220 si sözleşmeli personel ve 565 i işçi statüsünde olmak üzere toplam 819 personel çalışmaktadır. Şirket personelinin servislere dağılımı rapor eki 2 numaralı, yıl içi hareketleri 3 ve 4 numaralı çizelgelerde gösterilmiştir. Rapor eki memur ve sözleşmeli personel hareket çizelgesinin incelenmesinden görüleceği üzere, 2011 yılında; memur kadrosuna toplam 5 adet giriş ve 5 adet çıkış, sözleşmeli personel pozisyonlarına 5 adet giriş ve 32 adet çıkış, işçilerde ise 14 adet giriş ve 140 adet çıkış olmuştur. Memur statüsüne girişlerin tamamı TEDAŞ ve bağlı ortaklıklardan naklen tayin şeklinde geçiş, ayrılışlar ise 4 kişi TEDAŞ ve bağlı ortaklıklara nakil, 1 kişi de başka kuruluşa nakil şeklinde olmuştur. Bu giriş ve ayrılışlar neticesinde 2011 yılı sonunda memur sayısı 34 kişi olmuştur.

24 Giriş yapan 5 sözleşmeli personelin 4 ü TEDAŞ ve bağlı ortaklıklardan geçiş, 1 kişi de askerlik dönüşü göreve başlatılmıştır. Ayrılan sözleşmeli personelden 3 ü emeklilik, 4 ü TEDAŞ ve bağlı şirketlere geçiş, 22 si başka kuruluşlara nakil ve 2 kişi de kurum içi nakil şeklinde olmuştur. Cari yılda 5 kişinin sözleşmeli olarak işe başlaması ve 32 kişinin ayrılması sonucu yılsonunda sözleşmeli personel sayısı 220 kişiye inmiştir. İşçilerden ise 2 si askerlik dönüşü, 12 işçi topluluğa dahil diğer şirketlerden naklen atanmak suretiyle işe başlamış, ayrılan işçilerden 105 i emeklilik, 4 ü kendi isteği ile ayrılma, 21 i TEDAŞ ve bağlı şirketlere naklen tayin, 4 ü askere alınma, 5 i disiplin mevzuatı gereği işten çıkarma, 1 i de başkaca nedenlerden ayrılmıştır. TEDAŞ a bağlı şirketlerin eleman ihtiyacını karşılamak üzere Nisan 2012 tarihinde yapmış olduğu sözlü sınavda 4857 yasaya tabi daimi işçi statüsünde 310 personel almış olup, bunun 26 adedini Şirket emrine atamıştır. Mayıs 2012 ayında şirkette işe başlayan 26 kişinin; Antalya İl Müdürlüğü emrinde, 1 avukat, 2 Elektrik- Elektronik Mühendisi, 6 Elektrik Teknikeri, Burdur İl Müdürlüğü emrinde, 2 Elektrik Mühendisi, 1 Harita Teknikeri, 3 Elektrik Teknikeri, Isparta İl Müdürlüğü emrinde, 4 Elektrik-Elektronik Mühendisi, 1 Harita Teknikeri, 1 Avukat, 5 Elektrik Teknikeri kadrolarında olduğu görülmüştür. Ek çizelgelerin incelenmesinde, son iki yılda personel çıkışlarının girişlere göre önemli sayıda fazla olduğu, özelleştirme sürecinde olan şirketin personel sayısının son üç yılda fazla azalması, Şirket ana faaliyetlerinin önemli bir kısmının hizmet alımı yolu ile yürütülmesine neden olmuştur. Şirket, endeks okuma, enerji kesme açma, kiralık araç ve temizlik işlerini, sayaç sökme takma, özel güvenlik, arıza bakım ve onarım ve güvenlik hizmetlerini Hazine Müsteşarlığı tarafından yayımlanan usul ve esaslar ve izin verdiği ödenekler çerçevesinde dışarıdan hizmet alımı yoluyla yaptırmaktadır. Bu kapsamda Şirkette 2011 yılı sonu itibarıyla endeks okumada 129, enerji kesme-açmada 125, temizlik hizmetlerinde 66, arıza bakım onarım işlerinde 820, özel güvenlik hizmetinde 139 ve araç sürücüsü hizmetinde 125, sayaç sökme takma hizmetinde 25 kişi olmak üzere toplam kişi yüklenici aracılığı ile çalıştırılmıştır. Şirket personelinden önemli bir bölümünün bulundukları kadro veya pozisyonun görevi dışında bir kadro veya pozisyonda görevlendirildikleri, görevlendirme ve vekalet ile işlerin yürütülmesine çalışıldığı, ayrıca geçici görevlendirme yapılan personelin büyük kısmı özel nedenlerinden dolayı harcırah almaksızın iller arası veya şirketler arası yer değiştirmişlerdir. Bu uygulama, geçici görevlendirme suretiyle çalıştırılan personel arasında mali sonuçları olan bir farklılık yaratmaktadır. Bu kapsamda çalıştırılan bir kısım personel maddi yönden mağdur edilmektedir.

25 Vekâlet ve görevlendirmeler, görev unvanının vermiş olduğu sorumluluk bilinci içerisinde işlerin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesini ve karar alma sürecini olumsuz yönde etkileyebileceğinden ve personel mağduriyetine de yol açacağından bu tür atamalardan olabildiğince kaçınılması ile geçici görevlendirme suretiyle gerek başka şirket, gerekse aynı şirket dağıtım bölgesinde görev yapmakta olan personel ile ilgili olarak mevzuatta öngörülen sürelere uyulması ile bu suretle çalıştırılan personel arasında mali sonuçları da bulunan farklılıklara neden olmamak bakımından, ayrıca harcırah verilmemesi suretiyle yapılan uygulamanın yasa karşısında hükümsüz olduğunun bilinmesi ile bu tür uygulamalardan asaleten atama yapılma suretiyle kaçınılması önerilir. Şirkette, 2011 sonu itibariyle 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesi gereğince, 25 özürlü ve 14 eski hükümlü ve 3 kişi de 3713 sayılı yasa kapsamında çalıştırılmıştır. Özürlü, eski hükümlü ve terör mağduru çalıştırma zorunluluğuna ilişkin olarak 4857 sayılı İş Kanunu nun 30 uncu maddesi gereğince uygulanacak usul ve esaslar, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Özürlü, Eski Hükümlü ve Terör Mağduru İstihdamı Hakkında Yönetmelikte düzenlenmiş iken, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 5763 sayılı Kanun un 2 nci maddesi, 4857 sayılı Kanun un 30 uncu maddesini değiştirmiş, bu kapsamda özürlü, eski hükümlü ve terör mağduru çalıştırma zorunluluğu esasları yeniden düzenlenmiştir. Bu değişiklikle 4857 sayılı Kanun un 30 uncu maddesinin başlığı özürlü ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu olarak değiştirilerek, işverenlerin elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç özürlü, kamu işyerlerinde ise yüzde dört özürlü ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlü olduğu hükme bağlanmış, bu kapsamda Şirkette bu yönde oluşacak eksiklikler takip edilerek tamamlanmasına çalışılmaktadır. Şirket ve bağlı il müdürlüklerinde yeterli sayıda işçi personel olmaması nedeniyle mevcut işçilerin izin kullanımlarında aksamalar olduğu görülmüştür sayılı İş Kanununun 53, 56 ve 103 üncü maddeleri gereğince izinlerin kullandırılması için gerekli önlemlerin alınmasında aksamalar tespit edilmiştir. TEDAŞ Genel Müdürlüğü, şirketlere yazdığı yazı ile mevzuat ve yargı kararlarında öngörülen zorunluluklardan bahsederek, cezai müeyyidelerle karşılaşılmaması için yılık izinlerin kullandırılması konusunda gereken önlemlerin alınmasını istemiştir. Buna rağmen raporlama tarihi (Mayıs 2012) itibariyle, Şirket bünyesinde personel üzerinde 205, 217, 256 gün kadar sürelerle iznin biriktiği görülmüştür. Bu kapsamda; işçi statüsündeki personelin geçmiş yıllara ait ücretli izinlerini kullanmayıp biriktirmeleri nedeniyle Şirketin gerekli takibi yaparak ileride doğması muhtemel problemlerin önlenmesini teminen 4857 sayılı İş Kanununun 53 üncü maddesine göre, izinlerin kullandırılması için gerekli önlemlerin alınması, il ve işletme müdürlüklerine bildirmesi ve birikime meydan verilmemesi önerilir.

26 2- Personele yapılan harcamalar: 2011 yılında personele yapılan harcamalar, program ve geçen yılın rakamlarıyla birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

27 2010 yılı 2011 yılı Harcanan Kişi Geçmiş Kişi Personele yapılan başına Ödenek yılla ilgili başına harcamalar Toplam ayda son Esas Ek Sosyal Cari yıl ödeme ve Toplam ayda harcama düşen durumu ücretler ödemeler giderler toplamı geri alışlar harcama düşen Bin TL TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL TL A-Yönetim kurulu üyeleri ve denetçiler (kuruluş dışı) B-Memurlar C-Sözleşmeliler D-İşçiler Genel Toplam (A+B+C+D) Geçen yıl toplamı Fark (2.909) (5.043) (1.093) (264)

28 Cari yılda şirkette çalışan personele 45,3 milyon TL lik kısmı cari yılla, 7 milyon TL lik kısmı da geçmiş yılla ilgili olmak üzere toplam 52,3 milyon TL harcama yapılmıştır. Bu harcamanın, %0,3 ü kuruluş dışı yönetim kurulu üyeleri ve denetçiler, %3,6 sı memurlar, %18,6 sı sözleşmeli personele ve % 77,5 i de işçilere ait bulunmaktadır. Şirketin cari yıl harcamalarının %59,7 si esas ücretler, %19,9 u ek ödemeler ve %20,4 ü de sosyal giderlerle ilgili bulunmaktadır. Kişi başına düşen aylık ortalama gider memurlarda TL, sözleşmelilerde TL, işçilerde ise TL olmuştur. Önceki yıla göre Şirkette memurların ortalama aylık giderleri %13,7 sözleşmelilerin % 25,4, işçilerin ise % 5 oranında artmıştır. Özlük hakları bakımından memur ve sözleşmeli olarak nitelenen nakle tabi personelin aylık ve ücretleri 657 sayılı Kanun, yıllık bütçe kanunları, 527 sayılı KHK, Bakanlar Kurulu kararları ve Yüksek Planlama Kurulu kararları çerçevesinde belirlenmektedir. Memur personel ücretlerinde, 5944 sayılı 2011 Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile, sözleşmeli personel ücretleri de YPK nın tarih ve 2011/T-20 sayılı kararı doğrultusunda belirlenmiştir. İşçi personelin ücret ve diğer sosyal hakları; TEDAŞ ve bağlı ortaklıkları ile bunlara bağlı işyerleri için TES-İŞ ile KAMU-İŞ arasında dönemini kapsamak üzere tarihinde imzalanan 14. Dönem İşletme Toplu İş Sözleşmesine göre tespit edilmiştir yılı Genel Yatırım ve Finansman Programının Uygulanmasına ilişkin Usul ve Esaslar Genelgesinin 9 uncu maddesi doğrultusunda ve TEDAŞ Yönetim Kurulunun tarih ve 2-22 sayılı kararları çerçevesinde; TEDAŞ ve elektrik dağıtım şirketi işyerlerinde 4857 sayılı yasaya tabi olarak çalıştırılan işçi ve 399 sayılı KHK ye tabi olarak çalışan sözleşmeli personele 2011 yılında kullandırılmak üzere fazla mesai vizesi verilmiş olup bu kapsamda ana teşekkül TEDAŞ tarafından yalnız acil arıza ve kaçak-kayıp hizmetleri ile sınırlı olmak kaydıyla tarihleri arasında Genel Müdürlük makamının tarih ve 071 sayılı oluru ile saat, tarih ve 393 sayılı oluru ile saat, tarih ve 8015 sayılı yazı ile bir önceki olura istinaden saat, tarih ve yazı ile aynı olurla saat ve tarih ve 1044 sayılı olurla saat ek fazla mesai olmak üzere periyodik olarak toplam saat fazla mesai saati tahsis edilmiştir yılı içerisinde tahsis edilen fazla mesai saatinin saati kullanılmış, saati kalmıştır. Genel Müdürlük makamının tarih ve 173 sayılı oluru ile Şirketin (Antalya, Burdur, Isparta) emrinde II sayılı cetvel kapsamında çalışan sözleşmeli personele saat fazla mesai tahsisatı yapılmıştır. Tahsis edilen fazla mesainin saati kullanılmıştır saati kalmıştır.

29 Genel Müdürlükçe verilen fazla mesai izinlerinin yalnız acil arıza ve kayıp kaçak hizmetleriyle sınırlı tutulması uygulamasına dikkat edilmesi ile sorun ve aksaklık yaşanmaması için Genel Müdürlük izinleri doğrultusunda fazla mesailerin kullandırılmasına özen gösterilmesi gerekir. 3-Sosyal konular ve giderleri: 2011 yılında Şirket personeline yapılan sosyal nitelikli giderler geçen yılın rakamlarıyla birlikte karşılaştırmalı olarak aşağıda gösterilmiştir.

30 Memur Sözleşmeli İşçi Toplam Sosyal giderler Fark Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL A- Cari yılla ilgili: 1- Aile ve çocuk yardımı Evlenme, doğum ve ölüm yardımı Sosyal yardım Barındırma giderleri 5- Yedirme yardımı (672) 6- Giydirme yardımı (21) 7- Taşıma giderleri (37) 8-T.C. Emekli San. Kurum karşılığı ve ek karşılıklar Emekli ikram. işten ayrılma tazminatı SSK primi işveren payı (409) 11- İşsizlik sigortası işveren payı (38) 12- Sağlık giderleri (58) 13- Eğitim giderleri (12) 14- Spor giderleri 15- Dinlenme kamp. yap. Har. 16- Personel dernek ve vak. Yar. 17- Ayni ve nakdi başkaca giderler (249) Toplam (A) B- Geçmiş yıllarla ilgili: 1- Emekli ikr., işten ayrılma tazm Diğer ödemeler Toplam (B) Genel toplam (A+B)

31 Şirketin 2011 yılı faaliyet dönemine ilişkin sosyal giderleri önceki yıla göre %9,7 oranında artarak 16,3 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Yapılan harcamanın 9,3 milyon TL si cari yılla ilgili iken 7 milyon TL si ise geçmiş yıllarla ilgili bulunmaktadır. Harcamaların en büyük kalemlerini yedirme yardımı, emekli sandığı kurum karşılıkları ve SSK primi işveren payı oluşturmuştur Görüleceği üzere cari yıl sosyal giderlerinin; %60,6 oranında 5,6 milyon TL si SSK primi işveren payları, %10 oranında 934 bin TL si Emekli Sandığı karşılıkları, %3,5 oranında 325 bin TL si emekli ikramiyeleri, işten ayrılma tazminatı, %6,8 oranında 629 bin TL si sosyal yardım zammı, %5,6 oranında 517 bin TL si işsizlik sigortası primi işveren payı ve %13,5 oranında bin TL si de başta giydirme yardımı olmak üzere diğer ayni ve nakdi başkaca giderlerden oluşmuştur. Bazı harcama kalemlerinde memur ve sözleşmeli personel harcaması ayrımının sağlıklı bir şekilde yapılamadığı görülmektedir. Kayıtların memur ve sözleşmeli personel harcamalarının tespitine imkan verecek şekilde tutulması gerekmektedir. Ayni ve nakdi başkaca sosyal giderler hesabında izlenen tutarlar, işçilerde cereyan bedellerine, memur ve sözleşmeli personel için yapılmış harcama olarak görünen tutarlar SGK ve SSK genel sağlık sigortası iştirak primlerine aittir.

32 III. MALİ BÜNYE A-Mali durum: Şirketin mali bünye incelemesine esas teşkil eden mali durum çizelgesi, Ek 5 ve 6 da yer alan varlıkların ve kaynakların ayrıntısı çizelgelerinin özetinden oluşmaktadır. Söz konusu çizelgeler, Şirketin ve tarihli bilançolarından hareketle düzenlenmiştir. Şirketin cari döneme ilişkin mali durumu geçen yıl değerleri ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Mali durum Fark Bin TL % Bin TL % Bin TL Varlıklar ( Aktif ): 1-Dönen varlıklar a)hazır değerler , ,4 583 b)kısa sürede paraya çevr. değerler , ,9 (12.779) Toplam (1) , ,3 (12.196) 2-Duran varlıklar a)uzun sürede paraya çevr. değerler b)bağlı değerler , , Toplam (2) , , Varlıklar toplamı , , Kaynaklar ( Pasif ) : 1-Yabancı kaynaklar a)kısa süreli , , b)uzun süreli , , Toplam (1) , , Öz kaynaklar , , Kaynaklar toplamı , , Bilançonun sadeleştirilmesine ilişkin olarak; Şirket tarafından TEDAŞ a devri öngörülen ancak bir devir işlemi yerine aktif ve pasifte hesaplar arası aktarma suretiyle kayda alınan borç ve alacak toplamlarından 126,7 milyon TL alacak tutarı ile aktifte TEDAŞ tan alacak ve aynı zamanda pasifte de borç olarak izlenen AYB ve Dünya Bankası kredilerine ilişkin lehte kur farklarından ve KDV den kaynaklanan 39,9 milyon TL karşılıklı olarak aktif ve pasiften mahsup edilmiştir. Ayrıca, 6113 sayılı Kanun kapsamında bir kısım borç ve alacak hesaplarına uygulanan terkin işleminden tahakkuk edip, 2012 yılı içerisinde TEDAŞ a devredilecek 154,2 milyon TL lik fiktif kar tutarı 590-Dönem net karı hesabından çıkarılarak yabancı kaynaklara alınmıştır. Şirket, 2011 yılında %49,3 ü dönen, %50,7 si duran değerlerden oluşan 746,4 milyon TL tutarındaki varlıklarının finansmanını; %78,8 oranında yabancı, %21,2 oranında da öz kaynaklarıyla karşılamıştır.

33 Şirketin toplam varlık ve kaynakları 2011 yılında önceki döneme göre %5,7 oranında 40,0 milyon TL artarak 746,4 milyon TL ye yükselmiştir. Şirketin 2011 yılsonu itibariyle sahip olduğu varlık ve kaynaklarının ayrıntısı, raporun 5 ve 6 numaralı eklerinde verilmiştir. 1- Mali yapı: a) Mali kaldıraç: Yabancı kaynaklar x x 100 = Varlıklar toplamı % % = 78,8 78,0 Şirket, 2011 yılı sonu itibarıyla varlıklarının finansmanında %78,8 oranında yabancı kaynak, %21,2 oranında da öz kaynak kullanmıştır. Şirketin varlıklarının finansmanında kullandığı yabancı kaynak kullanım oranı, geçen yıla göre 0,8 puan artmıştır. Şirketin mali bünyesinin sadeleştirme işleminden sonra dönem sonu itibariyle yabancı kaynakların yapısı incelendiğinde, 588,2 milyon TL tutarındaki kısa ve uzun vadeli yabancı kaynağın, % 28,5 i oranında 167,6 milyon TL si TEİAŞ a, TETAŞ a, EÜAŞ/Portföy Şirketlerine olan enerji borçlarına, % 46,5 oranında 273,6 milyon TL si de TEDAŞ ve bağlı şirketlere olan cari hesap borçlarına aittir. Enerji şirketleri arasında yapılan protokoller çerçevesinde bu şirketlerin özelleştirme sonucu üçüncü kişilere devrine kadar gecikme zammı uygulanmayacağı dikkate alındığında yabancı kaynak kullanma oranı yüksekliğinin mali risk açısından sakıncalı olmadığı değerlendirilmektedir. b) Mali yeterlilik (finansman): Öz kaynaklar x x 100 = Yabancı kaynaklar % % = 26,9 28,1 Şirketin öz kaynaklarının yabancı kaynaklarını ne ölçüde karşıladığını gösteren mali yeterlilik oranı geçen döneme göre 1,2 puan azalarak %26,9 düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu oransal azalış, yabancı kaynaklardaki artıştan kaynaklanmıştır. c) Oto finansman (iç kaynaklar): Yedekler x x 100 = Ödenmiş sermaye % % = 22,0 19, yılı kârından ayrılan yedek akçe ile birlikte toplam yedek akçe tutarı 27,1 milyon TL ye yükselmiş olup, yılsonu itibariyle oto finansman oranı önceki döneme göre 2,4 puan artarak %22 olarak gerçekleşmiştir.

34 d) Bağlı değerlerin finansmanında kullanılan kaynaklar ve bu değerlerin kaynaklar içindeki yeri: % % Bağlı değerler x x 100 = Öz kaynaklar = 239,0 210,0 Bağlı değerler x x 100 = Varlıklar toplamı = 50,7 46,1 Bağlı değerlerin ne ölçüde öz kaynaklarla edinildiğini gösteren bu oran önceki döneme göre 29 puan artarak %239 a yükselmiştir yılında bağlı değerler varlıkların % 46,1 ini oluştururken, 2011 yılında bu oran 4,6 puan artarak % 50,7 ye yükselmiştir. e) Paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin varlıklar içindeki yeri: % % Paraya çevrilebilir ve hazır değerler x x 100 = Varlıklar toplamı = 49,3 53,9 Şirketin paraya çevrilebilir ve hazır değerlerinin varlıklar içindeki payı 2010 yılında %53,9 iken 2011 yılında 4,6 puan azalarak 49,3 e inmiştir. Paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin; %92 si ticari alacaklardan, %3 ü diğer alacaklardan, kalan %5 lik kısmı da stoklar ve diğer hazır değerlerden oluşmaktadır. 2 - Likidite: Şirketin kısa vadeli borç ödeme gücünü başka bir anlatımla yabancı kaynakları zamanında ödeyip ödeyemeyeceğini belirlemek için kullanılan likidite oranlarına ve açıklamalarına aşağıda yer verilmiştir. 2) Likidite oranları: Cari oran: Dönen değerler x x 100 = Kısa vadeli yabancı kaynaklar Likidite oranı: (Dönen varlıklar-stoklar) x x 100 = Kısa vadeli yabancı kaynaklar % % = 68,8 74,2 = 67,2 72,6 Şirketin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü gösteren cari oranı önceki döneme göre 5,4 puan azalarak, 68,8 puana gerilemiş olup, bu orana göre Şirketin dönen

35 varlıkları kısa vadeli borçlarının %68,8 ini ödeyecek durumdadır. Şirketin her 100 liralık borcuna karşılık 68,8 liralık dönen değeri bulunmaktadır. Şirketin stoklar hariç diğer dönen varlıkları ile kısa vadeli yabancı kaynaklarını karşılama gücünü gösteren genişletilmiş likidite oranı önceki döneme göre 5,4 puan azalarak %67,2 olmuştur. Bu oran, Şirketin stokları hariç dönen varlıkları ile kısa vadeli borçlarının %67,2 sini ödeyebildiğini göstermektedir. 3 - Varlık kullanım oranları: Şirketin sahip olduğu ve faaliyetlerini yürütmede kullandığı iktisadi kıymetlerini ne ölçüde etkin kullanıldığını gösteren varlık kullanım oranlarına aşağıda yer verilmiştir. Alacak devir Hızı a) Alacak devir hızı: : Net satışlar Ortalama ticari alacaklar = = 3,4 5,0 Şirketin dönem başı ve dönem sonu alacaklarının aritmetik ortalaması, ortalama ticari alacaklar olarak hesaplanmıştır. Buna göre Şirket alacakları 2010 yılında 73 günde devrederken, 2011 yılında bu süre 107 güne çıkmıştır. b) Dönen varlık devir hızı: Net satışlar = Dönen varlıklar = 3,2 3,1 Şirketin dönen varlıklarının ne kadar verimli kullanıldığını göstermek için hesaplanan dönen varlık devir hızı önceki döneme göre 0,1 puan artmıştır. Dönen varlıklar içinde yer alan alacakların yıllarında TEDAŞ a devredilmiş olması ve 6113 sayılı Kanun kapsamında bir kısım ticari borç ve alacakların mahsuplaşma işlemi dönen varlık devir hızını etkilemiştir. Gerçek durumda dönen varlıkların devir hızı yukarıda görülen, gösterge rakamlarının da altında bulunmaktadır. c) Maddi duran varlık devir hızı: Şirketin esas faaliyeti kapsamında kullanılan maddi duran varlıkları tarihli kısmi bölünmede, tamamen amorti edilen taşıt araçları hariç TEDAŞ a devredildiğinden Şirketin maddi duran varlığı bulunmamakta olup, bu nedenle maddi duran varlık devir hızı hesaplanmamıştır. d) Duran varlık devir hızı: Net satışlar tutarı = Duran varlıklar (net) = 3,1 3,6

36 Şirketin duran varlık devir hızı önceki döneme göre 0,5 puan azalarak 3,1 puan olarak gerçekleşmiştir. e) Aktif devir hızı: Net satışlar tutarı = Varlıklar Toplamı = 1,6 1,7 Aktif devir hızı Şirketin aktiflerini ne kadar verimli kullanıldığını göstermekte olup, 2011 yılında Şirket her 100 liralık varlık için 160 lira tutarında satış hasılatı sağlamıştır. f) Net işletme sermayesi devir hızı: 2011 yılında Şirketin dönen varlıkları, kısa süreli yabancı kaynaklarından az olması nedeniyle net işletme sermayesi hesaplanamamıştır. g) Öz kaynak devir hızı: Net satışlar = Öz kaynaklar = 7,0 7,7 Şirketin öz kaynak devir hızı önceki döneme göre 0,7 puan azalarak 7,0 seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu azalma, net satışların önceki dönem düzeylerinde kalmasına karşın ortalama özkaynaklardaki artıştan kaynaklanmıştır. Bu oranda öz kaynaklar olarak, dönem başı ve dönem sonu öz kaynakların ortalaması alınmıştır. B- Mali sonuçlar: 2011 yılı faaliyet dönemini karla kapatan Şirketin; bu döneme ait mali sonuçlarının işletmeye tahsis edilen öz kaynaklar ile olan ilişkisi aşağıda incelenmiştir. 1- Karlılık (rantabilite): a)mali karlılık (Mali rantabilite): Dönem karı x x 100 = Ödenmiş sermaye % % = 151,7 92,0 Dönem karı x x 100 = Öz kaynaklar = 109,8 59,5 Faaliyet karı x x 100 = Öz kaynaklar = 129,1 25,4 Yukarıdaki oranların hesaplanmasında ortalama öz kaynaklar esas alınmıştır.

37 2011 yılında ödenmiş sermayeye göre %151,7, öz kaynaklara göre %109,8 oranında dönem kârı, yine öz kaynaklara göre %129,1 oranında faaliyet kârı oluşmuştur. Mali kârlılık oranları, Şirketçe yatırılan kaynak karşılığında her bir birim için yüksek oranda kâr sağlandığını göstermektedir. b)ekonomik karlılık (Ekonomik rantabilite): Şirket tarafından kullanılan sermayenin tamamının öz kaynak olduğu düşünüldüğü taktirde, başka bir anlatımla Şirket in 2011 yılı faaliyet döneminde yararlanılan yabancı kaynaklar da öz kaynak varsayıldığında, ne oranda kar sağlanabildiğini gösteren ekonomik rantabilite rasyosu aşağıda incelenmiştir. Dönem karı + (Finansman giderleri Yatırım maliyetine verilen faizler) 100 Kullanılan sermaye İşletmeye açılmayan yatırımlarda kullanılan sermaye = x % % = 29,1 19,0 Şirketin borçlandığı tutarlar ile ilgili olarak katlanılan ve netice hesaplarına gider yazılan faiz, komisyon ve kur farkı türünden 590 TL tutarında takasbanka ödenen hizmet bedeli dışında finansman gideri bulunmadığından dönem karı olduğu gibi alınmış; 746,4 milyon TL tutarındaki kullanılan sermayeden 104,9 milyon TL tutarındaki devam eden yatırımların tenzil edilmesinden sonra bakiye tutar oranın paydasına alınmıştır. Buna göre Şirket in ekonomik rantabilite rasyosu %29,1 dir. Bulunan sonucun mali rantabilite oranlarından düşük çıkması, faiz giderleri bulunmayan Şirket in yabancı kaynaklardan faydalanma bedelinin normalin altında olduğunu ortaya koymaktadır. 2- Zararlılık (irrantabilite): 2011 yılı faaliyet döneminde 186,7 milyon TL dönem karı tahakkuk ettiğinden zararlılık incelemesi yapılmamıştır. 3- Mali sonucu ilgilendiren etkenler: a) Finansman giderleri yükü: Esas itibariyle Şirketin yabancı kaynaklarında kayıtlı borç kalemlerinin zamanında ödendiği takdirde faize tabi nitelikleri bulunmadığından, ödenen faizler / faize tabi yabancı kaynaklar rasyosuna ilişkin, Şirketin finansman giderlerine katlandığı yabancı kaynaklara ait finansman giderleri türünden bir inceleme yapılmamıştır. Şirketin zamanında ödeyemediği enerji tedarikçilerine olan ticari borçlarıyla ilgili olarak; TETAŞ ve EÜAŞ (Portföy Şirketleri dahil) ile Şirket arasında imzalanan

38 Enerji Alım Anlaşması uyarınca Şirket hisselerinin üçüncü kişilere devrine kadar, zamanında ödenemeyen ticari borçlara uygulanan gecikme faizi oranı %0 (Sıfır) dır. b) Net satışlara göre karlılık oranları: Dönem sonucunun oluşumunda başlıca etkenlerden biri olan net satışlar üzerindeki inceleme ve analizler, aşağıdaki rasyo yardımıyla değerlendirilmiştir. Net satışlar x 100 Kullanılan kaynaklar-işletmeye açılmayan yatırımlarda kullanılan kaynaklar = x % % = 185,1 183,9 Şirketin 2011 yılında kullandığı toplam kaynak tutarı önceki yıla göre 1,2 puan artmak suretiyle 185,1 oranında gerçekleşmiştir. Diğer bir ifadeyle, 2010 yılında kullanılan her 100 liralık kaynak karşılığı 183,9 TL net satış hasılatı elde edilirken, 2011 yılında kullanılan her 100 liralık kaynak karşılığında 185,1 TL net satış hasılatı elde edilmiştir. Şirketin mali bünye incelemesinden çıkan sonuçlar topluca değerlendirildiğinde; Elektrik enerjisinin satış maliyeti enerji bedeli ve sistem kullanım bedelinden oluşmaktadır. Türkiye de faaliyet gösteren dağıtım şirketleri enerji tedariklerini temel olarak TETAŞ ve EÜAŞ/Portföy Şirketlerinden sağlamaktadırlar. Satın alınan enerjinin nakli TEİAŞ tarafından yapılmakta olup karşılığında sistem kullanım bedeli ödenmektedir. TEDAŞ a bağlı dağıtım şirketlerinin dönem sonuçlarını etkileyen asli unsur enerji alış ve satış fiyatlarıdır. Enerji alış ve satış fiyatları ise bir taraftan EPDK tarafından düzenlenmiş tarifeler üzerinden diğer taraftan piyasa şartlarında (PMUM) belirlenmektedir. Dolayısıyla, işletme sonuçları esas olarak Şirket dışındaki faktörlerin etkisiyle belirlenmektedir. Şirket ile TETAŞ ve EÜAŞ/Portföy Şirketleri arasında ayrı ayrı olmak üzere, tarihinde imzalanan 5 yıl süreli aktif elektrik enerjisi alım anlaşmaları ve ek protokoller uyarınca, Şirket hisselerinin üçüncü kişilere devrine kadar enerji tedarik borçlarına ilişkin gecikme faizinin %0 (sıfır) olarak uygulanması, ayrıca faize duyarlı aktif ve pasif hesapların bulunmaması, Şirketi üçüncü kişilerin olası mali baskılarından koruduğu, Böylece Şirket in, alacak ve borç kalemlerinin vadelerini dengelemeye çalışarak likidite riskini minimum düzeyde tutmaya çaba gösterdiği; en önemlisi likidite ile ilgili bir sorunda TEDAŞ tan destek alabildiği, ayrıca dönem sonu itibariyle yabancı para bakiyesi bulunmayan Şirket in herhangi kur riski taşımadığı,

39 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun geçici 9 uncu maddesi uyarınca tüketicilerin dağıtım bölgeleri arası maliyet farklılıkları nedeniyle, var olan fiyat farklılıklarından kısmen veya tamamen korunmasını sağlamak amacıyla tarihine kadar uygulanacak olan fiyat eşitleme mekanizmasının, EPDK tarafından açıklandığı; değinilen düzenleme kapsamında Şirketin, tarihi itibariyle 215,5 milyon TL tutarındaki destekleme ödemesinin, Şirketin mali yapısını olumsuz biçimde ve önemli ölçüde etkilediği, Nitekim Şirketin gelir-gider dengesi ve karlılık / zararlılık analizlerinin yanı sıra, karlılık yönetimi açısından faaliyet sonuçlarının seyri incelendiğinde; son beş yıla ait karlılık performansının dönem sonuçları bazında önemli dalgalanmalar göstererek istikrarsız bir yapı sergilediği, Dönen varlıkların tümü kısa süreli yabancı kaynakların büyük bir kısmını karşılamakla birlikte, dönen varlıkların %92,7 sini oluşturan ve tahsilinde sıkıntı bulunan ticari alacakların oranının yüksek olduğu hususu dikkate alınarak alacakların tahsili için bu dönemde yasalaşan 6111 ve 6113 sayılı kanunların uygulanması ile giderilen sorunların tekrarlanmaması için gerekli önlemlerin alınması, Gerektiği görüş ve kanaatine ulaşılmıştır.

40 IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI Şirket Anastatüsünün 20 nci maddesinin 4. ve 5 inci fıkralarında belirtilen hükümler çerçevesinde hazırlanan 2011 yılı ilk bütçesi, Yönetim Kurulu nun tarih ve 20/6-153 sayılı kararı ile; revize bütçesi yine Şirket Yönetim Kurulu nun tarih ve 22/5-113 sayılı kararı ile kabul edilmiştir. Şirketin ilk bütçesinde; 5,0 milyar kwh lik enerji satışından 1,1 milyar TL tutarında net satış hasılatı sağlanacağı, bu hasılattan satılan enerji maliyeti 935,6 milyon TL ile faaliyet giderleri toplamı 103,9 milyon TL nin tenzilinden sonra 29,6 milyon TL tutarında faaliyet karı tahakkuk edeceği; söz konusu hasılat maliyet ilişkisine faaliyet dışı unsurların da ilavesiyle 11,2 milyon TL tutarında dönem karı elde edileceği, Revize edilen bütçe programı ile 5,2 milyar kwh lik enerji satışından 1,2 milyar TL tutarında net satış hasılatı sağlanacağı, bu hasılattan satılan enerji maliyeti 837,5 milyon TL ile faaliyet giderleri toplamı 130,3 milyon TL nin tenzilinden sonra 248,1 milyon TL tutarında faaliyet karı elde edileceği, söz konusu hasılat maliyet kombinasyonuna faaliyet dışı diğer unsurların da ilavesi ve tenzili sonucunda 83,0 milyon TL tutarında dönem karına ulaşılacağı, öngörülmüştür yılı bütçe uygulamalarında; 5,0 milyar kwh lik enerji satışından 1,2 milyar TL tutarında net satış hasılatı sağlanmış, bu hasılattan satılan enerji maliyeti 850,6 milyon TL ile faaliyet giderleri toplamı 116,8 milyon TL nin tenzilinden sonra 219,7 milyon TL tutarında faaliyet karı tahakkuk etmiş; söz konusu hasılat maliyet kombinasyonuna faaliyet dışı unsurların da ilavesi ve tenzili sonucunda dönem 179,3 milyon TL tutarında kar ile kapanmıştır. A-Giderler : Şirketin 2011 yılı giderlerinin ayrıntısı, program ve önceki dönem değerleriyle birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

41 Giderler 2010 yılı Gerçekleşen Bin TL İlk durum Bin TL Ödenek Son durum Bin TL 2011 Yılı Gerçekleşen Bin TL Ödeneğin son durumuna göre fark Bin TL Ödeneğe göre sapma İlk Son duruma duruma göre göre % % 0-İlk madde ve malzeme (615) (4,2) (6,7) 1-İşçi ücret ve giderleri (3.462) (3,2) (9,3) 2-Memur ve sözleşmeli ücret ve giderleri (1.714) 33,5 (12,8) 3-Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler ,0 5,6 4-Çeşitli giderler (9.195) (35,6) (61,4) 5-Vergi, resim ve harçlar (*) (2.149) 4,1 (66,6) 6-Amortismanlar ,2 9,8 7-Finansman giderleri Toplam (13.557) 12,3 (10,4) -Satın alınan enerji (10,2) 1,1 -Sistem kullanım bedeli ,8 9,1 Enerji toplamı (9,1) 1,6 Genel Toplam (364) (6,9) - (*) 148 bin TL si mahkeme harçlarıdır.

42 Şirketin faaliyet alanı elektrik dağıtım, elektrik perakende satış ve perakende satış hizmetlerini kapsadığından dönem içerisinde gider yerlerinde oluşan toplam 967,4 milyon TL tutarındaki giderin; %87,9 u satın alınan enerji bedeline, %12,1 i işletme giderlerine aittir. 850,6 milyon TL tutar ile kayıtlı enerji bedelinin; 799,9 milyon TL si tedarikçi firmalardan temin edilen aktif elektrik enerjisi giderlerine, 50,7 milyon TL si de sistem kullanım bedeline(iletim gideri) aittir. Sistem kullanım bedeli, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu(EPDK) tarafından düzenlenen Elektrik Piyasasında İletim ve Dağıtım Sistemlerine Bağlantı ve Sistem Kullanımı Hakkında Tebliğ çerçevesinde iletim sistemine bağlantı ve/veya sistem kullanım anlaşmaları ile ilgili olarak Türkiye Elektrik İletim A.Ş.(TEİAŞ) ye ödenen tutardır. Şirket, satışların maliyeti içerisinde yer alan enerji ve sistem kullanım bedeli haricindeki tüm işletme giderlerini pazarlama, satış dağıtım ve genel yönetim giderlerinde muhasebeleştirmektedir. İlk program bütçe ile Şirket merkez ve bağlı İl müdürlükleri için 1,0 milyar TL lik ödenek öngörülmesine karşın, oluşan giderlerin ödeneklerin oldukça altında gerçekleşme eğilimi göstermesi üzerine revize bütçede füzyon ödenekler %6,9 oranında azaltılarak 967,8 milyon TL ye indirilmiştir yılına ait çeşitli giderlerin detayı, program ve önceki dönem değerleriyle karşılaştırmalı olarak aşağıda gösterilmiştir. Çeşitli giderler 2010 yılı 2011 yılı Gerçekleşme Program (son durum) Gerçekleşme Önceki yıla göre fark Önceki yıla göre artış/azalış Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL (%) -Dava, icra ve noter giderleri (1.958) (33,7) -Yolluk giderleri (130) (26,3) -Sergi ve ilan giderleri (159) (41,5) -EPDK lisans gideri (23) (6,1) -Telefon giderleri ,4 -Kırtasiye ve büro malz. giderleri ,4 -PTT giderleri ,8 -Temsil ve misafir ağırlama gid ,5 -Sigorta giderleri (14) (43,8) -Katılma payları ,4 -Beden terbiye ve spor giderleri ,9 -Mobil yıldırım ekip giderleri (12) (92,3) -Sivil savunma giderleri (1) (12,5) -Lojman ve misafirhane giderleri (6) (75,0) -Havale giderleri (1) (50,0) -Gazete ve yayın giderleri (1) (100,0) Toplam (2.221) (27,8)

43 Satın alınan enerji bedeli hariç, toplam işletme giderlerinin yaklaşık %4,9 unu oluşturan çeşitli gider kalemlerinde %27,8 oranında azalış yaşanmıştır. 5,8 milyon TL tutar ile kayıtlı bu gider grubunun en önemli kalemlerini; dava icra ve noter, yolluklar, sergi ve ilan, EPDK lisans, telefon, kırtasiye ve büro malzemeleri ile PTT ve havale gider kalemleri teşkil etmiştir. 3,8 milyon TL tutarındaki dava, icra ve noter giderleri hukuk müşavirliğince cari dönemde takibe alınan icra ve 731 adet dava dosya stoku ile ilgilidir Yollukların 206 bin TL si işçilere, 127 bin TL si sözleşmeli personele, 31 bin TL si de memurlara aittir. Sergi ve ilan giderlerinde yaşanan %41,5 oranındaki düşme ağırlıklı olarak ihale ilanlarındaki azalıştan kaynaklanmıştır. 356 bin TL tutar ile kayıtlı EPDK lisans gideri, bir önceki hesap dönemine ilişkin olarak Şirket için dağıtımı yapılan elektrik enerjisi üzerinden (kwh) hesaplanan tutar olup; EPDK ya Nisan, Ağustos ve Aralık aylarında üç eşit taksitte ödenmiştir. Cari dönem telefon giderlerinde %16,4 oranında, kırtasiye ve büro malzemeleri giderinde %2,4 oranında, posta ve havale masraflarından oluşan PTT ve havale giderlerinde ise %6,8 oranında artış yaşanmıştır. B- Tedarik işleri : Şirket, mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ait satınalma ve ihale işlemleri bakımından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine tabi olup; tedarik işlerini ağırlıklı olarak Tedaş Genel Müdürlüğü ve Bağlı Dağıtım Şirketlerinin 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü Maddesinin (g) Bendi Kapsamında Yapacağı Mal ve Hizmet Alımları Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda Malzeme Yönetimi ve İkmal Müdürlüğü hizmet birimi eliyle yürütmüştür sayılı Kanun un 3/g maddesinde, kuruluşların ana faaliyet konularına ilişkin mal ve hizmet alımları için belirli limitler dahilinde bazı istisnalar düzenlenmiş olup, istisna kapsamındaki parasal limitler ise Kamu İhale Kurumu tarafından yayımlanan tebliğler ile her yıl güncellenmektedir. Bu amaçla yayımlanan Kamu İhale Tebliğlerinde dönemi parasal limit ve tutar TL; dönemi parasal limit ve tutar TL dir. Buna göre Kamu İhale Kurumunca, ana faaliyet konusu sözleşme bedeli yukarıda belirtilen parasal limitleri aşmayan istisna kapsamındaki mal alımları; muhtelif trafo, pano, modüler hücre, kesici, parafudr, sigorta, ayırıcı, iletken, telsiz, sekonder röle, harici tip fider yönetim sistemi, elektrik dağıtımı ile ilgili diğer tüm AG/OG malzemeleri, El bilgisayarı ve yazıcısı(endeksör ve yazıcısı), Uzaktan algılama(gprs) veya modem yolu ile elektrik sayaçlarının okunması için bilgisayar, modem, chip, vb. malzeme alımı(ab-avrupa Birliği Kredisi kapsamında), 1 kv luk yer altı kablo arıza yeri tespit ve test cihazları, 1-36 kv luk araca bindirilmiş yer altı

44 kablo arıza yeri tespit ve test cihazları, termal kameralar, fider yönetim sistemi(recloser + yük ayırıcısı) vb. diğer malzemelerden oluşmaktadır. Aynı kapsamdaki hizmet alımları ise; kiralık araç çalıştırma, trafo tamiratı, harita plan, CBS hizmetleri, elektrik dağıtım şebekesinin bakım ve onarımı, AG ve OG kablo arıza yeri tespit cihazı bakım ve onarımı, her türlü etüt ve projeler, elektrik sayaçlarının endekslerinin okunması, fatura bildirimi ve dağıtılması, ihbarname dağıtımı ve borçtan dolayı enerji kesme- açma, on yıllık damga süresini doldurmuş sayaçların sökülmesi ve yerine takılması, elektrik sayaçlarının topluca mühürlenmesi ile Elektrik dağıtım şebekesinin arıza onarım ve bakım işleri adı altındaki hizmet alımları olarak sayılmıştır. Ayrıca, 4734 sayılı Kanun un istisnalar başlıklı 3 üncü maddesine, tarih ve 5917 sayılı Kanunun 31 inci maddesiyle Ek (o) bendi ile; Elektrik üretimi, iletimi, ticareti ve dağıtımı alanında faaliyet gösteren kamu iktisadi teşebbüslerinin bu faaliyetlerinin yürütülmesine yönelik olarak diğer kamu kurum ve kuruluşlarından yapacakları enerji ve yakıt alımları ibaresi eklenmiş, böylece Şirketin KİT lerden yaptığı enerji ve yakıt alımları da 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ndan istisna tutulmuştur. Yapılan bu düzenlemeler ile KİT lerin ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde doğrudan mal ve hizmet üretiminde veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli, öngörülen limiti aşmayan mal ve hizmet alımları ihale kanunu kapsamı dışında bırakılmak suretiyle bu kuruluşlara önemli bir kolaylık getirilmiştir. Buna göre Şirket, 2011 yılında gerçekleştirdiği mal ve hizmet alımlarıyla ilgili ihaleleri, 4734 ve 4735 sayılı kanunlar ile TEDAŞ Genel Müdürlüğü 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü Maddesinin (g) Bendi Kapsamında Yapacağı Mal ve Hizmet Alımları Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca belirlenmiş tip sözleşme, tip İdari şarname ve tip teknik şartname dokümanlarına göre şirket müdürlüğü ile bağlı il müdürlükleri tarafından kullanılacak parasal yetki limitleri çerçevesinde yürütmüştür. 1-Alımlar : a) İlk madde-malzeme ve enerji alımları : Şirketin 2011 yılı ilk madde-malzeme ve enerji alımları program ödenekleri, önceki dönem gerçekleşen değerleriyle birlikte aşağıda gösterilmiştir.

45 2010 yılı 2011 yılı Ödeneğin Ödenek ilk durumuna Alımlar Gerçekleşme İlk durum Son durum Gerçekleşme göre sapma Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL % A-İlk madde ve malzeme: -Madeni malzeme ,5 -Kablo ve teller ,5 -Alet edevat takım teçhizat (98,0) -İnşaat malzemesi Muhtelif malzeme ,4 Toplam (A) ,5 B-Enerji alımları: -Elektrik enerji bedeli (10,2) -Sistem kullanım bedeli ,8 Toplam (B) (9,1) Genel toplam (A+B) (8,3) C-Verilen sipariş avansları Şirketin dağıtım bölgesindeki perakende elektrik satışı ve hizmet pazarındaki fiili piyasa açıklık oranının %24,9 seviyesine ulaşması ve dolayısıyla pazar payının %75,1 e düşmesi karşısında, 2011 yılı ilk madde malzeme ve enerji alımları da %7,3 oranında azalış kaydederek 842,6 milyon TL ye gerilemiştir. Toplam alım tutarının %98,4 ü sistem kullanım bedeli dahil elektrik enerjisi alım bedeline, %1,6 sı yedek parça ve işletme malzemesine aittir. Şirket, ilk madde malzeme alımlarını; madeni malzeme, kablo ve teller, alet edevat takım teçhizat, inşaat malzemesi ve muhtelif malzeme kalemleri bazında, enerji alımlarını ise tarihinde imzaladığı ve bölgesinin elektrik ihtiyacını büyük ölçüde garanti altına alan geçiş dönemi sözleşmeleri kapsamındaki tedarikçi kuruluşlar bazında detaylı şekilde programlamıştır. Şirket tarafından 2011 yılında tedarik edilen enerji miktarı, tutarı, ortalama alım fiyatı ve alınan enerjinin toplam içindeki payının tedarikçi kuruluşlar bazında detayı aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

46 Tedarikçi kuruluş Enerji miktarı MWh % Birim fiyatı Kr/kWh Tutar Bin TL Enerji miktarı MWh % Birim fiyatı Kr/kWh Tutar Bin TL TETAŞ ,4 14, ,5 13, EÜAŞ ,0 12, ,9 11, Hamitabat ,7 18, ,3 24, Soma ,4 20, ,0 16, Yeniköy ,4 18, ,5 12, Kemerköy ,6 15, ,4 15, PMUM ,5 19, ,4 19, Toplam ,0 14, ,0 14, Sistem kullanım bedeli* - - 0, , Genel toplam ,0 15, ,0 15, (*) EPDK tarafından yayımlanan Elektrik Piyasasında İletim ve Dağıtım Sistemlerine Bağlantı ve Sistem Kullanımı Hakkında Tebliğ çerçevesinde iletim sistemine bağlantı ve/veya sistem kullanım anlaşmaları ile ilgili olarak TEİAŞ a ödenen tutardır. Strateji Belgesi nin III. Özelleştirme Hazırlık Çalışma Programı başlıklı bölümünde belirtildiği şekilde Şirket, özelleştirme süreci başlamadan önce Elektrik Alım Anlaşmaları nı, TETAŞ ve EÜAŞ/Portföy Şirketleri ile imzalamıştır. Strateji Belgesi nde, yılları arasındaki geçiş döneminde; dağıtım şirketlerinin, dağıtım bölgelerindeki serbest olmayan tüketicilerin toplam elektrik enerjisi talebinin %85 ini TETAŞ ve EÜAŞ/Portföy Şirketleri nden temin edecekleri belirtilmiştir. Daha sonra geçiş döneminin 2012 yılına uzatılmasına paralel olarak Elektrik Alım Anlaşmaları nın süresi uzatılmıştır. Dolayısıyla Şirket, TETAŞ ve EÜAŞ/Portföy Şirketleri ile tarihinde imzaladığı ve bölgesinin elektrik ihtiyacını geçiş döneminde büyük ölçüde garanti altına alan Elektrik Alım Anlaşmaları nı elinde bulundurmaktadır. Şirket, bu sözleşmelerin sürelerinin hitamında serbest piyasa şartlarına tabi olarak istediği kaynaklardan örneğin dikey entegrasyon, spot piyasa ve ikili anlaşmalar yoluyla enerji tedarik edebilecek ve böylelikle rekabetçi piyasaya geçiş yapacaktır. Şirket ile TETAŞ ve EÜAŞ/Portföy Şirketleri arasında imzalanmış elektrik enerjisi alım anlaşmalarının yasal dayanağını, 5496 sayılı Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun un 6. maddesi ile 4628 sayılı Kanuna eklenen Geçici 10. madde oluşturmuştur. Belirtilen kanuni düzenleme uyarınca TETAŞ ve EÜAŞ/Portföy Şirketleri ile dağıtım şirketleri arasında imzalanarak tarihinde yürürlüğe giren ve tarihine kadar sürecek olan Geçiş Dönemi Sözleşmeleri ile bir taraftan TETAŞ ın YİD, Yİ, ve İHD Santralleri ile EÜAŞ tarafından işletilmekte olan bir kısım HES lerden tedarik edilen elektrik enerjisinin, EPDK tarafından onaylanan tarifeler üzerinden dağıtım şirketlerine satma olanağı sağlanmış, diğer taraftan EÜAŞ/Portföy

47 Şirketleri nin özelleştirilmesinden önce piyasada deneyim kazanması ve elektrik dağıtım şirketlerinin başlangıçta arz güvenliğinin temin edilmesi amaçlanmıştır. Bu çerçevede, Şirket ile TETAŞ ve EÜAŞ/Portföy Şirketleri arasında tarihinde imzalanan anlaşmalara göre 7 yıl süre ile Şirket tarafından aktif elektrik enerjisi alımı gerçekleştirilecektir. Taraflar ana sözleşmelerine ilave olarak aktif elektrik enerjisi miktarları alımını revize eden çeşitli protokoller imzalamışlardır. Söz konusu anlaşmalara göre anlaşma süresi boyunca ikili anlaşma bildirimlerine ilişkin olarak bildirim yapılmaması veya yapılan bildirimin PMUM tarafından kısmen veya tamamen reddi halinde kazanç elde eden taraf karşı tarafa Anlaşma ve Bildirim Miktarları Arasındaki Farka İlişkin Ödeme Tutarı nı ödemekle yükümlüdür. Anlaşma doğrultusunda, taraflardan birine yapılacak ödeme veya geri ödeme için vade tarihinden ödemenin yapıldığı tarihe veya fazla ödemenin yapıldığı tarihten geri ödemenin yapıldığı tarihe kadar gecikme zammı oranı üzerinden günlük faiz işletilecektir. Ödeme vade tarihine kadar kısmen ya da tamamen yapılmaz ise ödenmeyen kısım için vade tarihinden ödemenin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için anlaşmada belirtilen gecikme zammı oranı günlük olarak işletilecektir. Şirket anlaşmalar çerçevesinde, müteakip ay içerisinde satılacak aktif elektrik enerjisi miktarına ilişkin vergi ve fonlar dahil faturalamaya esas tutar kadar teminat verecektir. Teminat tutarının hesaplanmasında, müteakip aylara ait satış fiyatı, EPE nin aylık olarak %1 artış göstereceği kabul edilerek belirlenir. Fiili artışın %1 i aşması durumunda son üç aylık EPE artış oranlarının ortalaması esas alınır. Ayrıca DUY kapsamında EPDK tarafından müteakip ay için belirlenen İSDF nin bu şekilde belirlenen fiyatın üzerinde olması halinde teminata ilişkin tutar İSDF üzerinden hesaplanır. Şirket in anlaşma hükümlerine göre ödemekle yükümlü olduğu herhangi bir bedeli anlaşmalarda belirlenen vade tarihinden itibaren 10 gün içinde ödememesi durumunda teminatın, söz konusu ödenmemiş tutar ve bu tutarın gecikme zammına tekabül eden kısmı tedarikçi kuruluşlar tarafından alacağına karşılık olarak gelir kaydedilir. Teminatın gelir kaydedilmesi halinde Şirket, teminatın gelir kaydedilen bölümünü 7 iş günü içinde tamamlamak zorundadır. Maliyet farklarından kaynaklanan artış ya da azalışlar, EPDK kararları doğrultusunda satış fiyatlarına yansıtılır. Böylece Şirket in geçiş dönemi süresince, TETAŞ ve EÜAŞ/Portföy Şirketleri nden aktif elektrik enerjisi tedarikine ilişkin fiyat, miktar, faturalama, ödeme ve benzeri diğer hususlar ayrı ayrı tespit edilmiş; ancak Şirket hisselerinin üçüncü şahıslara devrine kadar, Şirketin bu kuruluşlara olan borç tutarlarına ait gecikme zammının ise %0(sıfır) olarak uygulanacağı ayrıca hüküm altına alınmıştır. Buna göre Şirket yukarıda değinilen geçiş dönemi sözleşmeleri kapsamında, 2011 yılı için TETAŞ tan 2,8 milyar kwh, EÜAŞ/Portföy Şirketleri nden 2,3 milyar kwh elektrik enerjisi tedarik etmiştir. Geçiş dönemi sözleşmeleri kapsamında karşılanamayan 527,2 milyon kwh elektrik enerjisi ise PMUM dan temin edilmiştir.

48 TEİAŞ, bünyesindeki PMUM ve MYTM vasıtasıyla Türkiye elektrik piyasası ve Türkiye elektrik sisteminin işletmecisi konumundadır. PMUM, tedarikçi ile tüketici arasındaki taahhütlerin takibini yapan merkez olup, günlük piyasa dengesizliklerini giderme hedefini gözetmektedir. Türkiye de iletim sisteminin işletmecisi ise, Ankara nın Gölbaşı ilçesinde bulunan MYTM dir. Bunun yanı sıra ayrıca dokuz adet Bölgesel Yük Tevzii Merkezi (BYTM) bulunmaktadır. PMUM, MYTM tarafından elektrik enerjisi arz ve talebinin gerçek zamanlı olarak dengelenmesi sonucunda, (sistem aktif elektrik enerjisi arz ve talebinin eş zamanlı olarak dengede tutulması amacıyla MYTM tarafından yük alma tekliflerinin kabul edilmesi suretiyle, dengeleme birimlerinin üretimlerinin artırılması; yük atma tekliflerinin kabul edilmesi suretiyle, dengeleme birimlerinin üretimlerinin azaltılması) katılımcılar bazında oluşan enerji açık ve/veya fazlalarına ilişkin olarak tüzel kişilerin borçlu ya da alacaklı oldukları tutarları hesaplamak suretiyle yürütülen dengeleme ve uzlaştırma sisteminin uzlaştırma tarafını çalıştırmakla görevli birimdir. Böylece PMUM, TEİAŞ tarafından hazırlanan ve EPDK tarafından onaylanan DUY hükümleri doğrultusunda gerçekleşen alım-satımlar ile sözleşmeye bağlanmış miktarlar arasındaki farkları esas alarak, piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin borçlu ya da alacaklı oldukları tutarları hesaplamak suretiyle mali uzlaştırma sistemini çalıştırmaktadır. Dengeleme ve uzlaştırma sisteminde, PMUM tarafından katılımcılara kesilen fatura tutarları ile katılımcıların PMUM a kestikleri fatura tutarlarının (katılımcılardan alınan piyasa işletim ücreti hariç) birbirine eşit olması esas alınmış ve bu eşitliğin her uzlaşma periyodunda, piyasa katılımcılarının alacak ve borç tutarları arasında oluşan farkların sisteme veriş miktarları oranında katılımcılara yansıtılması suretiyle sıfır bakiye olacak şekilde sağlanması öngörülmüştür. Özet olarak belirtmek gerekirse PMUM; tarihinden itibaren nakdi uygulama başlatılarak yürürlüğe giren dengeleme ve uzlaştırma sistemine ilişkin olarak, ikili anlaşmalara ait bildirimlerin alınması ve işleme konulması, sistem işletmecisi tarafından bildirilen yük alma ve yük atma kabullerine ait bilgiler baz alınarak, saatlik sistem marjinal fiyatları ile her bir uzlaştırma dönemi için aylık sistem dengesizlik fiyatının hesaplanması, İkili anlaşma bildirimlerinin, kabul edilen yük alma ve yük atma tekliflerine ilişkin bilgilerin ve piyasa katılımcılarının sisteme verdikleri ve sistemden çektikleri uzlaştırmaya esas elektrik enerjisi miktarlarının dikkate alınması suretiyle, piyasa katılımcılarına tahakkuk ettirilecek alacak ve borç miktarlarının hesaplanması, ilgili alacak-borç ve teminat yönetimi işlemlerinin yürütülmesinden sorumludur. Türkiye elektrik piyasasında temel olarak iki tip fiyat mevcuttur. Bunlar piyasa fiyatı (PMUM fiyatları) ve EPDK tarafından onaylanmış tarifedir. Aralık 2009 dan itibaren sistem dengesizlik fiyatları, gün öncesi piyasası fiyatları ile değiştirilmiştir. Gün öncesi piyasası fiyatları, piyasa katılımcılarının her birinden tekliflerin alındığı,

49 elektrik arzı ile talebini buluşturan Gün Öncesi Planlama ( tarihi itibarıyla Gün Öncesi Piyasası olarak değiştirilmiş olup, Gün Öncesi Piyasasının Türkiye de mevcut arz ve talebin serbest olarak işlem göreceği organize bir elektrik borsası özelliğini taşıması öngörülmektedir) tarafından düzenlenmektedir. TEİAŞ günlük talep tahminine ve saatlik bazda tanımlanan günlük üretim programına dayanarak teklifleri kabul etmekte ve piyasa fiyatlarını belirlemektedir. Temmuz-2008 öncesinde düzenlenmiş tarife ile piyasa fiyatları arasındaki makas yüksek boyutlarda seyretmekte iken, maliyetlerdeki dalgalanmaların TETAŞ fiyatlarına yansıtılmasına dayanan Otomatik Fiyatlandırma Mekanizması, 01.Temmuz.2008 tarihinde uygulamaya konulmuş ve TETAŞ fiyatı üzerinde ani bir etki yaratmıştır. Buna bağlı olarak piyasa fiyatları (PMUM fiyatları) ile EPDK tarafından onaylanmış tarifeler arasındaki makas kapanma eğilimine girmiştir. Buna göre, Şirket tarafından 2011 yılında tedarik edilen 5,6 milyar kwh miktarındaki elektrik enerjisinin, 5,1 milyar kwh kısmı EPDK tarafından onaylanan tarifelere göre yukarıdaki çizelgede ayrıntısı kayıtlı ortalama birim alım fiyatları üzerinden TETAŞ ve EÜAŞ/Portföy Şirketleri nden, 527,2 milyon kwh kısmı ise ortalama 19,78 Kr/kWh piyasa fiyatı ile PMUM dan temin edilmiştir. Sistem kullanım bedeli dahil elektrik enerjisi ortalama birim alım fiyatı önceki döneme göre %2,6 oranında azalarak 15,12 Kr/kWh düzeyinde gerçekleşmiştir. Hizmet alımları : Şirketin dışarıdan sağlamış olduğu çeşitli hizmet alımları, program ve önceki dönem gerçekleşen rakamlarıyla birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Hizmet alımları 2010 yılı Gerçekleşme Bin TL Program ödeneği 2011 yılı İlk duruma göre sapma % İlk durum Bin TL Son durum Bin TL Gerçekleşme Bin TL Sistem işletme arıza ,1 Sistem işletme hat şebeke trafo bakım (29,8) Araç kiralama ,3 Cereyan kesme açma ,7 Endeks okuma (25,9) Özel güvenlik ,5 PTT ye yaptırılan tahsilat ,4 Sayaç sökme takma ,8 Temizlik ,1 Personel taşıma ,8 Elekt.dağ.tes. num. adres güncelleme Toplam ,3 Şirket, adeti kendisine, adeti üçüncü şahıslara ait toplam adet dağıtım trafosundan oluşan MVA kurulu gücü ile bölgesindeki Antalya, Burdur ve Isparta il merkezleri, 41 ilçe, 131 belde, köy ve köy bağlısı (mezra) ndaki km OG kablo, km OG havai hat, km AG kablo,

50 km AG havai hat olmak üzere toplam km dağıtım hattı şebekesinin işletme ve bakım hizmetleri de dahil olmak üzere tarihi itibarıyla kayıtlı ( : ) adet abonesinin elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamaktadır. Şirket sürekli, kesintisiz ve kaliteli enerji temini amacıyla, bünyesindeki eleman sayısının yeterli olmadığı yerlerde; elektrik dağıtım tesislerinin bakım-onarımı, arıza onarım işleri, dağıtım merkezleri işletmesi ve trafo tamiri, endeks okuma, cereyan kesme-açma, sayaç sökme-takma, kiralık araç, temizlik, özel güvenlik, kimi fatura tahsilatı ve benzeri iş ve hizmetleri dışarıdan hizmet alımı yoluyla yürütmektedir. Şirket, elektrik dağıtım şebekesinde kendi imkanlarıyla yapılacak olan bakım onarımları bir program çerçevesinde gerçekleştirmekte; dışarıdan hizmet alımı yoluyla yapılması gereken bakım onarım işlerini ise ağırlıklı olarak il müdürlüklerince, ilgili gider grubunda ayrılan ödenekler de göz önüne alınarak öncelik sıralamasına göre ihale etmekte ve mevcut mevzuat, şartname ve sözleşmeler çerçevesinde yürütmektedir yılı kimi hizmet alım ihalesi Şirket merkezinde, diğer tüm hizmet alım ihaleleri parasal yetki limitleri çerçevesinde il müdürlüklerince gerçekleştirilmiş olup, hizmet alımlarının ayrıntısı sırasıyla aşağıda incelenmiştir. -Sistem işletme arıza onarım ve bakım hizmetleri alımı: Şirket, Öz Ulaş Temizlik İnş. Taah. Tic. ve San. A.Ş ile tarihinde Antalya ili Alanya ilçesi ile Mahmutlar ve Avsallar Beldeleri ve İdarenin sorumluluğundaki AG OG elektrik dağıtım şebekelerinin; arıza onarımı, periyodik bakımı, montajı, güzergah değişikliği, karakteristiğinin değiştirilmesi, şebekelerin ıslahı amacıyla kapasite artırımlarının yapılması işleriyle bu işlerle ilgili malzeme giderleri, montaj, demontaj ve demontajdan montaj işlerinin işçilik ve nakliye giderleri yükleniciye ait olmak üzere şartname, sözleşme ve eklerine, proje, kroki ve planlara, yürürlükteki mevzuata, teknik ve sanat kurallarına uygun olarak; 1 adet koordinatör mühendis, 3 adet elektrik teknikeri, 59 adet elektrik teknisyeni, 4 adet haberleşme ve veri kayıt operatörü olmak üzere 67 personel ile bu personelin kullanacağı 5 adet platformlu sepetli kamyonet, 3 adet 4x4 pikap ile yapılması işlerini konu alan toplam TL bedel üzerinden 730 gün süreli, Fiber Elektrik İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile tarihinde Antalya ili Akseki, Gündoğmuş, İbradı ilçeleri ve İdarenin sorumluluğundaki AG-OG elektrik dağıtım şebekelerinin arıza onarım bakım hizmet alım işine ait toplam TL bedel üzerinden 730 gün süreli, Fiber Elektrik İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile tarihinde Antalya ili, Kemer ilçesi ve İdarenin sorumluluğundaki AG-OG elektrik dağıtım şebekelerinin arıza onarım bakım hizmet alım işine ait toplam TL bedel üzerinden 730 gün süreli,

51 Fiber Elektrik İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile tarihinde Antalya ili, Gazipaşa ilçesi ve İdarenin sorumluluğundaki AG-OG elektrik dağıtım şebekelerinin arıza onarım bakım hizmet alım işine ait toplam TL bedel üzerinden 730 gün süreli, Akbayır Elektrik İnş. Proje Taah. ve Müh. Tur. İmalat İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile tarihinde Burdur il müdürlüğü sorumluluk alanı içerisindeki Burdur ili merkez ve Yeşilova İlçesi ve İdarenin sorumluluğundaki AG-OG elektrik dağıtım şebekelerinin arıza onarım bakım hizmet alım işine ait toplam TL bedel üzerinden 730 gün süreli, Batum Elektrik İnş. Taah. Tic. San. Ltd. Şti. ile tarihinde Burdur ili Altınyayla, Çavdır, Gölhisar ilçeleri ve İdarenin sorumluluğundaki AG-OG elektrik dağıtım şebekelerinin arıza onarım bakım hizmet alım işine ait toplam TL bedel üzerinden 730 gün süreli, Akbayır Elektrik İnş. Proje Taah. ve Müh. Tur. İmalat İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile tarihinde Isparta il müdürlüğü sorumluluk alanı içerisindeki Isparta ili Yalvaç, Yenişarbademli, Gelendost, Şarkikaraağaç ilçeleri ve İdarenin sorumluluğundaki AG-OG elektrik dağıtım şebekelerinin arıza onarım bakım hizmet alım işine ait TL bedel üzerinden 730 gün süreli olmak üzere, hepsi birlikte toplam yedi adet tip sözleşme imzalamıştır. Şirket yukarıda belirtilen yüklenicilere iş bitiminde düzenlenen hakediş faturaları doğrultusunda ödeme yapmaktadır. Bu çerçevede, 2011 yılı içerisinde sözleşme imzalanmış veya sözleşmesi devam eden ya da sözleşme süreleri dolmuş yükleniciler dahil yıl sonu itibarıyla tahakkuk etmiş hakediş bedeli toplamı 18,2 milyon TL nin; ağırlıklı olarak 13,1 milyon TL si Antalya İl Müdürlüğü, 2,8 milyon TL si Burdur İl Müdürlüğü, 2,3 milyon TL si Isparta İl Müdürlüğü tarafından ödenmiş olup; sistem işletme arıza onarım ve bakım hizmetleri kapsamında Antalya da 594, Burdur da 138, Isparta da 88 adet yüklenici işçi çalıştırmıştır. -Sistem işletme hat şebeke trafo bakım onarım hizmetleri alımı: Şirket, Meksan Trafo San. Tic. Ltd. Şti. ile tarihinde Antalya İl Müdürlüğü ambarında arızalı kaydı bulunan 141 adet OG/AG dağıtım güç transformatörlerinin bakım ve onarım işini konu alan toplam ,69 TL bedel üzerinden 66 gün süreli, Sem Transformatör A.Ş. ile tarihinde Isparta İl Müdürlüğü ambarında arızalı kaydı bulunan 173 adet OG/AG dağıtım güç transformatörlerinin bakım ve onarım işini konu alan toplam TL bedel üzerinden 120 gün süreli, Sem Transformatör A.Ş. ile tarihinde Burdur İl Müdürlüğü ambarında arızalı kaydı bulunan 91 adet OG/AG dağıtım güç transformatörlerinin bakım ve onarım işini konu alan TL bedel üzerinden 45 gün süreli olmak

52 üzere hepsi birlikte toplam üç adet tip sözleşme imzalamış olup, söz konusu hizmet alımları ayrıca yüklenici işçi çalıştırılmasını içermemektedir. Şirket, bedeli 2011 yılı işletme bütçesi sistem hat şebeke trafo bakım giderleri grubu ödeneklerinden karşılanmak suretiyle ihalesi TEDAŞ Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmiş toplam TL tutarındaki 31 adet AG-OG trafoyu tarihinde merkez ambarında teslim almıştır. Şirket, 2011 yılında hat şebeke trafo bakım ve onarım hizmetlerinde acil ihtiyaç duyduğu ve piyasadan doğrudan temin yoluyla sağladığı kum, çakıl, çimento, elektrik sigortası, izolatör, kısa süreli kepçe aracı kiralama, telsiz kullanım ücretleri, karayolları keşif ve protokol ücretleri türünden toplam ,31 TL tutarındaki kimi gider ve harcamalarını trafo bakım gider ödeneklerinden karşılamıştır. Bu çerçevede, 2011 yılı içerisinde sözleşme imzalanmış yüklenicilere ilişkin tahakkuk etmiş hakediş bedelleri ile diğer giderleri toplamı 1,2 milyon TL nin; 659,1 bin TL si Antalya İl Müdürlüğü, 395,8 bin TL si Isparta İl Müdürlüğü, 120,9 bin TL si Burdur İl Müdürlüğü tarafından ödenmiştir. -Araç kiralama hizmet alımı: Şirket Yönetim Kurulu kararları ile il müdürlüklerine verilen yetkiler çerçevesinde, il müdürlükleri TEDAŞ Genel Müdürlüğünün 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü Maddesinin (g) Bendi Kapsamında Yapacağı Mal ve Hizmet Alımları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre açık ihale usulü ile ihale edilen hizmet alımlarında uygulanacak tip idari şartname, tip teknik şartname ve diğer ilgili mevzuat dahilinde ihtiyaç duydukları platformlu sepetli kamyonet, 4x2 ve 4x4 kamyonet, kapalı kasa kamyonet, minibüs ve binek araçları için genellikle 730 gün süreli ihalelere çıkmakta ve ilgili firmalarla tip sözleşmeler imzalamaktadır. Bu çerçevede, 2011 yılı içerisinde sözleşme imzalanmış yüklenicilere ilişkin tahakkuk etmiş hakediş bedeli toplamı yaklaşık 3,7 milyon TL nin; 1,9 milyon TL si Antalya İl Müdürlüğü, 1,1 milyon TL si Burdur İl Müdürlüğü, 642,0 bin TL si Isparta İl Müdürlüğü, 49,0 bin TL si Şirket Müdürlüğü tarafından ödenmiş olup, bu kapsamda Antalya da kiralık 70 araçta 70 şoför, Burdur da kiralık 32 araçta 32 şoför, Isparta da kiralık 23 araçta 23 şoför, yüklenici işçi olarak çalıştırılmıştır. -Cereyan kesme açma hizmetleri alımı: Şirket, Net Enerji Tem. ve Sofra Hiz. Tic. Ltd. Şti.- Tac Elektrik Tur. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı ile tarihinde Antalya İl Müdürlüğü dağıtım bölgesindeki AG den beslenen müşterilere ait 2. ihbarname dağıtımı, enerji kesme açma, sayaçların ve mühürlerin kontrolü, kaçak ve usulsüz elektrik kullananların tespiti bilgilerinin İdareye aktarılması işlerini konu alan toplam ,59 TL bedel üzerinden 730 gün süreli, Kayhan Elektrik Taah. Tic. Ltd. Şti. ile tarihinde Isparta İl Müdürlüğü dağıtım bölgesindeki AG den beslenen müşterilere ait 2. ihbarname

53 dağıtımı, enerji kesme-açma, sayaçların ve mühürlerinin kontrolü, kaçak ve usulsüz elektrik kullananların tespiti bilgilerinin idareye aktarılması işlerini konu alan toplam TL bedel üzerinden 730 gün süreli, Heltaş Endeks Okuma San. Tic. Ltd. Şti. ile tarihinde Burdur İl Müdürlüğü dağıtım bölgesindeki AG den beslenen müşterilere ait 2. ihbarname dağıtımı, enerji kesme-açma, sayaçların ve mühürlerinin kontrolü, kaçak ve usulsüz elektrik kullananların tespiti bilgilerinin idareye aktarılması işlerini konu alan TL bedel üzerinden 730 gün süreli olmak üzere, hepsi birlikte toplam üç adet tip sözleşme imzalamıştır. Bu çerçevede, sözleşme imzalanmış yüklenicilere ilişkin 2011 yıl sonu itibarıyla tahakkuk etmiş hakediş bedeli toplamı 3,3 milyon TL nin; 2,7 milyon TL si Antalya İl Müdürlüğü, 447,5 bin TL si Isparta İl Müdürlüğü, 150,4 bin TL si Burdur İl Müdürlüğü tarafından ödenmiş olup; Şirket, cereyan kesme açma hizmetleri kapsamında Antalya da 99, Isparta da 18, Burdur da 8 adet yüklenici işçi çalıştırmıştır. -Endeks okuma hizmetleri alımı: Şirket, Tem Elektrik Temizlik Taahhüt San. Tic. Ltd. Şti. ile tarihinde Antalya il merkezi, ilçeler, kasaba, belde, köy ve mezralarındaki abonelerin elektrik sayaçlarının; endeks tespiti, tespit edilen endekslerin el bilgisayarına kaydedilmesi, fatura/fatura bildirimi tanzimi ve müşteriye bırakılması, tespit edilmiş bilgilerin GPRS üzerinden Şirket bilgisayarlarına aktarılması, müşteri sayaçlarının ve mühürlerinin kontrolü, kaçak ve usulsüz elektrik kullananların tespitine ilişkin işleri konu alan toplam ,84 TL bedel üzerinden 730 gün süreli, Atese Sayaç San. ve Teknik Tic. Ltd. Şti. ile tarihinde Isparta il merkezi, ilçeler, kasaba, belde, köy ve mezralarındaki abonelerin elektrik sayaçlarının; endeks tespiti, tespit edilen endekslerin el bilgisayarına kaydedilmesi, fatura/fatura bildirimi tanzimi ve müşteriye bırakılması, tespit edilmiş bilgilerin GPRS üzerinden Şirket bilgisayarlarına aktarılması, müşteri sayaçlarının ve mühürlerinin kontrolü, kaçak ve usulsüz elektrik kullananların tespitine ilişkin işleri konu alan toplam ,64 TL sözleşme bedeli üzerinden 730 gün süreli, Kırmanlar Turizm Taşımacılık Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti. ile tarihinde Burdur il merkezi, ilçeler, kasaba, belde, köy ve mezralarındaki abonelerin elektrik sayaçlarının; endeks tespiti, tespit edilen endekslerin el bilgisayarına kaydedilmesi, fatura/fatura bildirimi tanzimi ve müşteriye bırakılması, tespit edilmiş bilgilerin GPRS üzerinden Şirket bilgisayarlarına aktarılması, müşteri sayaçlarının ve mühürlerinin kontrolü, kaçak ve usulsüz elektrik kullananların tespitine ilişkin işleri konu alan ,40 TL bedel üzerinden 730 gün süreli olmak üzere, hepsi birlikte toplam üç adet tip sözleşme imzalamıştır. Şirket yukarıda belirtilen yüklenicilere iş bitiminde düzenlenen hakediş faturaları doğrultusunda ödeme yapmaktadır. Bu çerçevede, sözleşme imzalanmış

54 yüklenicilere ilişkin 2011 yılsonu itibarıyla tahakkuk etmiş hakediş bedeli toplamı 3,2 milyon TL nin; 2,4 milyon TL si Antalya İl Müdürlüğü, 546,0 bin TL si Isparta İl Müdürlüğü, 299,0 bin TL si Burdur İl Müdürlüğü tarafından ödenmiş olup; endeks okuma hizmetleri kapsamında Antalya da 91, Isparta da 21, Burdur da 17 adet yüklenici işçi çalıştırmıştır. -Özel koruma ve güvenlik hizmetleri alımı: Şirket, Öztaşlar Güvenlik ve Koruma Hiz. Ltd. Şti. ile tarihinde Şirket kampus alanı içerisindeki Şirket Müdürlüğü ve Antalya İl Müdürlüğü hizmet binaları, Sistem İşletme Müdürlüğü Binası, Personel Lojmanları, Isı Merkezi, Kantin, Arşiv Binası, Yakıt Tankı, Spor Tesisleri, Su deposu ve bu binaların müştemilatı ve arsası çevresinde, Kepez ambar sahası açık ve kapalı ambarlarında, Antalya şehir merkezinde bulunan tahsilat veznelerinde ve Antalya daki ilçe işletmelerinde yeteri kadar tabancalı olmak üzere toplam 79 adet koruma ve güvenlik görevlisi ile 5188 sayılı Kanun, bu kanunun uygulama yönetmeliği ve bu konudaki genelgeler kapsamında yapılacak koruma ve güvenlik işlerini konu alan toplam ,90 TL bedel üzerinden 365 gün süreli, EMN Güvenlik Ltd. Şti. ile tarihinde Isparta İl Müdürlüğü ve ilçelerini kapsayan görev alanlarında 37 adet koruma ve güvenlik görevlisi ile koruma ve güvenlik işlerini konu alan toplam TL bedel üzerinden 365 gün süreli, Nam Güvenlik Ltd. Şti. ile tarihinde yine Isparta İl Müdürlüğü ve ilçelerini kapsayan görev alanlarında 37 adet güvenlik görevlisi ile koruma ve güvenlik işlerini konu alan toplam ,06 TL bedel üzerinden 365 gün süreli, Yamanlar Güvenlik Ltd. Şti. ile tarihinde Burdur İl Müdürlüğü ve ilçelerini kapsayan görev alanlarında 23 adet koruma ve güvenlik görevlisi ile koruma ve güvenlik işlerini konu alan TL bedel üzerinden 365 gün süreli olmak üzere, hepsi birlikte toplam dört adet tip sözleşme imzalamıştır. Şirket, yukarıda belirtilen yüklenicilere iş bitiminde düzenlenen hakediş faturaları doğrultusunda ödeme yapmaktadır. Bu çerçevede, sözleşme imzalanmış yüklenicilere ilişkin 2011 yıl sonu itibarıyla tahakkuk etmiş hakediş bedeli toplamı 3,1 milyon TL nin; 1,7 milyon TL si Antalya İl Müdürlüğü, 825,5 bin TL si Isparta İl Müdürlüğü, 557,4 bin TL si Burdur İl Müdürlüğü tarafından ödenmiş olup; Şirket, özel güvenlik hizmetleri kapsamında Antalya da 79, Isparta da 37, Burdur da 23 adet koruma ve güvenlik görevlisi çalıştırmıştır. -PTT den tahsilat hizmetleri alımı: Şirket, 2011 yılı sonuna kadar TEDAŞ Genel Müdürlüğü ile T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü arasında imzalanmış tarihli sözleşme hükümleri kapsamında dağıtım bölgesindeki abonelerine ait elektrik tüketim faturalarının tahsilatı ile bu tahsilatın Şirkete havalesinde PTT den tahsil hizmetleri satın alırken, bu tarihten sonra; Şirket, Antalya PTT Başmüdürlüğü ile

55 tarihinde dağıtım bölgesindeki abonelerinin PTT nin açık işyerlerine başvurarak tahakkuk ettirilen elektrik tüketim faturalarının tahsilatı ile bu tahsilatların Akdeniz EDAŞ a havalesine ilişkin işlemler ile diğer mali koşulları konu alan PTT Aracılığı ile Elektrik Faturaları Tahsilat Protokolü imzalamıştır. Protokolün bitim tarihinden bir ay önce taraflarca fesih için protokolde yazılı adreslerine ihbar yapılmadığı takdirde söz konusu protokol aynı şartlarla bir yıl uzamaktadır. Bu çerçevede, tarihli sözleşme hükümlerine göre 2011 yılı itibarıyla PTT adına tahakkuk etmiş tahsilat hizmetleri bedeli toplamı yaklaşık 2,5 milyon TL nin; 1,9 milyon TL si Antalya İl Müdürlüğü, 407,1 bin TL si Isparta İl Müdürlüğü, 198,5 bin TL si Burdur İl Müdürlüğü tarafından ödenmiştir. -Sayaç sökme takma hizmetleri alımı: Şirket, Kayhan Elektrik Taah. Tic. Ltd. Şti. ile tarihinde Isparta il merkezi, ilçeler, kasaba, belde, köy ve mezralardaki abonelerin on yıllık damga sürelerini doldurmuş elektrik sayaçları ile arızalı veya ölçme hassasiyetinden şüphe edilen sayaçların sökme, takma, değiştirme, mühürleme ve bu işlerle ilgili formların düzenlenerek İdareye teslim edilmesini konu alan toplam TL bedel üzerinden 365 gün süreli, Sistem Enerji San. ve Tic. A.Ş. ile tarihinde Burdur il merkezi, ilçeler, kasaba, belde, köy ve mezralardaki alçak gerilimden beslenen abonelere ait sayaçların on yıllık damga süresini doldurması ile arızalı veya ölçme hassasiyetinden şüphe edilen sayaçların değiştirilmesi, sökülmesi, takılması, mühürlenmesi ve bu işlerle ilgili formların usulüne uygun olarak düzenlenip, İdareye teslim edilmesini konu alan toplam TL bedel üzerinden 365 gün süreli olmak üzere, iki adet tip sözleşme imzalamıştır. Şirket yukarıda belirtilen yüklenicilere iş bitiminde düzenlenen hakediş faturaları doğrultusunda ödeme yapmaktadır. Bu çerçevede, 2011 yılı içerisinde sözleşme imzalanmış veya sözleşmesi devam eden ya da sözleşme süreleri dolmuş yükleniciler dahil yıl sonu itibarıyla tahakkuk etmiş hakediş bedeli toplamı bin TL nin; 774 bin TL si Isparta İl Müdürlüğü, 105 bin TL si Burdur İl Müdürlüğü tarafından ödenmiş olup; sayaç sökme takma hizmetleri kapsamında Isparta da 19, Burdur da 6 adet yüklenici işçi çalıştırmıştır. -Temizlik hizmetleri alımı: Şirket, Falez Bilgisayar Temizlik Yemekçilik Gıda Tic. Ltd. Şti. ile tarihinde Antalya İl Müdürlüğüne ait kampus alanı içerisinde bulunan hizmet binaları, Kepez ambarı, Alanya İşletme Bakım Müdürlüğü, Manavgat, Serik, Kemer, Korkuteli ve Finike İşletme Başmühendisliği işyerlerinin 26 kişi ile temizlik, ilaçlama, kalorifer yakma, yemekhane hizmetleri, taşıma (hamaliye) ve bahçe bakımı hizmetleri işini konu alan toplam TL bedel üzerinden 365 gün süreli sözleşme imzalamıştır.

56 Şirket, söz konusu sözleşme süresinin tamamlanmasına yakın tarihinde yeni bir Temizlik ve İlaçlama Hizmet Alımı İhalesi ni 2011/15019 ihale kayıt no.su ile KİK te ilan ederek, tarihinde ihaleye çıkmıştır. Ancak, isteklilerden Adonis Temizlik Firması tarihinde kimi ihale dokümanları içeriği bilgi ve belgelere itiraz ettiğinden ve bu itiraz kısmen haklı bulunduğundan ihale, teklif sahiplerinin 10 gün önce bilgilenmelerini teminen zeyilname ile tarihine ertelenmiş ve böylece söz konusu ihale, 17 firma katılımıyla tarihinde gerçekleşmiştir. Yine isteklilerden Elit Temizlik Firmasının itirazen şikayet dilekçesiyle KİK nezdinde yaptığı başvuru üzerine ihale dosyası içeriği bilgi ve belgeler KİK e gönderilmiş ve yapılan inceleme sonucunda KİK, tarihli kararıyla yapılan itirazı reddetmiştir. Bunun üzerine ihale süreci kaldığı yerden devam etmiş ve ihale komisyonu tarihli kararı ile ihale üzerinde bırakılan firmanın Astalya Temizlik Tic. Ltd. Şti. olduğunu açıklamıştır. Bu kerre, teklif sahiplerinden Detay Temizlik Yemekçilik Reklam San. Tic. Ltd. Şti. tarafından ihale sonucuna yapılan itirazın, ihale komisyonunca tarihinde reddedilmesi nedeniyle; anılan firmanın itirazen şikayet dilekçesiyle KİK e başvurusu üzerine, ihale dosyası tarihinde tekrar KİK e gönderilmiştir. KİK, ihale dosyası içeriği bilgi ve belgeler üzerinde; İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yaptığı inceleme sonucunda Kamu İhale Kuruluna sunduğu tarih ve E sayılı Esas İnceleme Raporunda özetle;.idari şartnamenin Teklif fiyata dahil olan giderler başlıklı 25 inci maddesinde ilaçlama giderinin teklif fiyata dahil olduğu düzenlemesine yer verilmediği ve teklifi aşırı düşük olarak nitelendirilen isteklilerden ilaçlama giderine ilişkin açıklamada bulunmalarının istenilmediği, İdari şartname düzenlemeleri uyarınca ilaçlama giderinin teklif fiyata dahil olmadığı anlamı ortaya çıkmakla beraber, teknik şartname uyarınca yılda en az altı kez ilaçlama yapılacağı, İdarenin yaklaşık maliyeti hesaplama noktasında ilaçlama giderine ilişkin olarak ,33 TL maliyet öngördüğü, bu durumda ilaçlama hizmetinin yükleniciye en az giyim ve temizlik malzemeleri kadar maliyet yükü getireceği, İhale dokümanında ortaya çıkan anılan belirsizlik neticesinde isteklilerin bir kısmının ilaçlama giderine tekliflerinde yer vermediği, bazı isteklilerin ise ilaçlama giderini teklif fiyatlarına dahil ettiği, sonuç olarak bu durumun tekliflerin hazırlanmasında ve değerlendirilmesinde tereddüde yol açtığı tespit edildiğinden ihalenin iptal edilmesi gerektiği neticesine varıldığı,

57 Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden ihalenin iptali gerekmektedir denildiğinden; Kamu İhale Kurulu, tarihli ve 2011/UH.I-2805 karar sayılı toplantısında, Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere; anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline karar vermiştir. Bir değerlendirme yapmak gerekirse; Şirketin 2011 yılı faaliyet dönemine ilişkin olarak, süreklilik arz eden hizmet alımlarının kesintiye uğratılmadan temini kapsamında yapmış olduğu çok sayıda ihalede teklif sahiplerinin KİK nezdindeki itirazen şikayet başvurularından yukarıda örneği görülen ihalenin dışında herhangi başkaca iptal kararı bulunmamaktadır. Şirketin yapım işleri ile her türlü mal ve hizmet alım ve satışlarının eşitlik, şeffaflık ve rekabet ortamında gerçekleştirilmesi esas olmakla birlikte; kimi mal ve hizmet alım ihalelerinde tekliflerin alınması ve değerlendirilmesi aşamasında mevzuatla düzenlenen şekil şartlarına tam olarak uygunluğun aranmasında yeterli özenin gösterilmediği durumlarda, ihalenin iptali ve ihale sürecinin uzaması gibi istenmeyen sonuçlarla karşılaşılabilmektedir. Özellikle temizlik ve koruma güvenlik hizmetleri gibi personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihalesi dokümanları içeriği karşılıklı sunulan bilgi ve belgeler çerçevesinde tekliflerin hazırlanması ve değerlendirilmesi aşamasında Kamu İhale Genel Tebliğlerinde düzenlenen şekil şartlarına tam olarak uygunluk aranması suretiyle istekliler arasında rekabet ve eşitlik ilkelerini zedeleyecek dolayısıyla ihalenin iptali gibi sonuçlar doğurabilecek uygulamalardan özenle kaçınılması önerilir. Şirket, yukarıda belirtilen öngörülmeyen nedenlerle ihale sürecinin uzaması karşısında; KİK genel tebliğinin Süreklilik arz eden mal ve hizmet alımlarının kesintiye uğratılmadan temini başlıklı 20. maddesindeki;.yılın başında çıkılan ihalelerde önceden öngörülmeyen nedenlerle ihale sürecinin uzadığı durumlarda süreklilik arz eden bu alımların kesintiye uğratılmamasını teminen ihale sonuçlanıncaya kadar geçecek süre içindeki ihtiyaçların 4734 sayılı Kanunun 21. maddesinin (b) bendindeki idare tarafından önceden öngörülmeyen olaylar kapsamında değerlendirilerek, anılan madde hükmü ve 62. maddenin (ı) bendinde yer alan esaslar da dikkate alınarak, aynı kanunun 21. maddesinin (f) bendi ya da 22. maddesinin (d) bendinde belirtilen tutarlara kadar olanların bu maddelere göre temin edilmesi idarenin yetki ve sorumluluğundadır hükmü uyarınca KİK genel tebliği 20. maddesine göre bir ay süreli ödenecek bedel göz önüne alınarak Kamu İhale Kanunun 22/d maddesindeki doğrudan alım limitine göre birer aylık süreler için;

58 Falez Temizlik Gıda Firması ile tarihli; PTK Hizmet İnş. Firması ile tarihli; MTC Temizlik Firması ile , , , ve tarihli olmak üzere hepsi birlikte toplam TL değerinde temizlik, ilaçlama, yemekhane hizmetleri vb. iş ve hizmetleri konu alan yedi ayrı sözleşme imzalamıştır. Şirket, yukarıda değinilen ihalenin iptal sürecinin tamamlanmasından sonra gerçekleştirdiği yeni bir ihale sonucunda; Rem Temizlik San. ve Tic. Ltd. Şti. ile tarihinde Antalya İl Müdürlüğü kampus alanı içerisindeki hizmet binaları, Kepez Ambar, Alanya, Manavgat İşletme Müdürlükleri, Serik, Kemer, Korkuteli, Finike, Gazipaşa, Akseki, Kaş, Kumluca, Elmalı, Demre İşletme Başmühendislikleri, Döşemealtı, Aksu, İbradı İşletme Şefliklerinde; temizlik, ilaçlama, taşıma (hamaliye), yemekhane hizmetleri ve bahçe bakımı hizmetlerinin 34 kişi ile yapılmasını konu alan toplam TL bedelinde 365 gün süreli sözleşme imzalamıştır. Şirket yukarıda belirtilen yüklenicilere iş bitiminde düzenlenen hakediş faturaları doğrultusunda ödeme yapmaktadır. Bu çerçevede, 2011 yılı içerisinde sözleşme imzalanmış veya sözleşmesi devam eden ya da sözleşme süreleri dolmuş yükleniciler dahil yıl sonu itibarıyla tahakkuk etmiş hakediş bedeli toplamı 1,1 milyon TL nin; 500,9 bin TL si Antalya İl Müdürlüğü, 326,7 bin TL si Isparta İl Müdürlüğü, 284,1 bin TL si Burdur İl Müdürlüğü tarafından ödenmiş olup, temizlik hizmetleri kapsamında Antalya da 26, Isparta da 24, Burdur da 16 adet yüklenici işçi çalıştırmıştır. -Personel servisi kiralama hizmet alımı: Şirket, Antalya Umum Servisçiler Tur Turizm Taşımacılık Tic. ve San. A.Ş. ile tarihinde aynı kampusta yerleşik Şirket Müdürlüğü ve Antalya İl Müdürlüğü hizmet binalarında çalışan personelin, Antalya il merkezindeki (Km) bazında mesafeleri ayrı ayrı belirlenmiş 14 ayrı güzergahında Kamu Kurum ve Kuruluşları Personel Hizmet Yönetmeliğine uygun 18 er kişilik 14 adet midibüs ile taşıttırılmasına ilişkin personel servisi kiralama hizmet alımı işini konu alan toplam TL bedel üzerinden 730 gün süreli, Gerçek kişi yükleniciler ile tarihinde Isparta İl Müdürlüğü hizmet binasında çalışan personeline ilişkin personel servisi kiralama hizmet alımı işini konu alan toplam TL bedel üzerinden 730 gün süreli, Yine gerçek kişi yükleniciler ile tarihinde Burdur İl Müdürlüğü hizmet binasında çalışan personeline ilişkin personel servisi kiralama hizmet alımı işini konu alan toplam TL bedel üzerinden 730 gün süreli olmak üzere, hepsi birlikte toplam üç adet tip sözleşme imzalamıştır. Şirket yukarıda belirtilen yüklenicilere iş bitiminde düzenlenen hakediş faturaları doğrultusunda ödeme yapmaktadır. Bu çerçevede, 2011 yılı içerisinde sözleşme imzalanmış veya sözleşmesi devam eden ya da sözleşme süreleri dolmuş yükleniciler dahil yıl sonu itibarıyla tahakkuk etmiş hakediş bedeli toplamı bin

59 TL nin; 234.-bin TL si Antalya İl Müdürlüğü, 51.- bin TL si Isparta İl Müdürlüğü, 17.- bin TL si Burdur İl Müdürlüğü tarafından ödenmiştir. Sonuç olarak; Şirket, 2011 yılı faaliyet döneminde yukarıda ayrıntısı belirtilen iş ve hizmetleri Antalya İl Müdürlüğü dağıtım bölgesinde 959 yüklenici işçi, Burdur İl Müdürlüğü dağıtım bölgesinde 240 yüklenici işçi, Isparta İl Müdürlüğü dağıtım bölgesinde 230 yüklenici işçi olmak üzere toplam yüklenici işçi eliyle yürütmüştür. 2-İlk madde ve malzeme stokları : Şirketin 2011 yılı ilk madde ve malzeme stok hareketleri aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

60 G i r e n Ç ı k a n Stoklar A-İlk madde ve malzeme : 2010 dan devir Alımlar Ambara iade edilen Avanstan gelen Düzeltme ve mahsup Toplam İşletmede kullanılan Yatırıma verilen İmalata verilen Satılan Düzeltme ve mahsup Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL -Madeni malzeme Kablo ve teller Alet.edevat takım teçhizat İnşaat malzemesi Muhtelif malzeme B-Diğer stoklar: Toplam (A) Elden çık. stok ve hurdalar Yoldaki mal. ve ted. giderleri Ödünç ve imalt. ver. malzeme Ambardaki emtia Toplam (B) C-Verilen sipariş avansları Genel toplam Toplam 2012 yılına devir

61 İlk madde ve malzeme stoklarının en büyük kalemini %92,2 oran ve 8,2 milyon TL tutar ile kayıtlı trafo, direk, madeni malzeme, kablo, tel, alet edevat teçhizat ve inşaat malzemesinden müteşekkil ikmal malzemeleri ile sosyal işler, kırtasiye, bilgisayar donanım ve sarf malzemeleri oluşturmuştur. Elden çıkarılacak stok ve hurdalar, yoldaki mallar tedarik giderleri, ödünç ve imalata verilen malzemeler ile tesellüm ambarından oluşan diğer stok kalemleri toplam 653 bin TL tutar ile kayıtlıdır. Esas itibarıyla çeşitli sarf malzemelerinden oluşan stokların maliyeti, ambara girişine kadar oluşan doğrudan alış maliyetlerini içermektedir. Stok maliyetleri yıllık ağırlıklı ortalama maliyet yöntemine göre belirlenmektedir. Şirket, ambar yönetimi ve stok kontrol uygulama sistemini web tabanlı, merkezi yapıda birbirleriyle entegre olarak çalışacak şekilde geliştirilmiş ve temel olarak muhasebe uygulama sistemi, sabit kıymetler uygulama sistemi, insan kaynakları uygulama sistemi ile satın alma ve ihale uygulama sistemlerini de bünyesinde barındıran Bilgi Yönetim Sistemleri (BYS) üzerinden yürütmüştür. C Üretim ve maliyetler: 1 Üretim: Doğrudan bir üretim faaliyeti bulunmayan Şirket, EPDK mevzuatları çerçevesinde satın aldığı elektrik enerjisinin dağıtımını yaparak faaliyet sahasındaki abonelere yeterli, kaliteli ve sürekli enerjiyi nihai tüketiciye satmaktadır. Dolayısıyla bu bölümde, elektrik enerjisi dağıtım ve satış faaliyetleri sırasında görülen bazı olumsuzluklar değerlendirilmiştir. Akdeniz Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi, Antalya, Burdur ve Isparta illerinde elektrik enerjisinin dağıtımından ve perakende satışından sorumludur. Şirket, Antalya, Burdur ve Isparta illerini kapsayan görev bölgesi içerisinde bulunan OG ve AG olmak üzere toplam adet aboneye 3 İl Müdürlüğü kanalı ile hizmet vermektedir. Akdeniz Elektrik Dağıtım Anonim Şirketinin adedi üçüncü şahıslara ait olmak üzere toplam adet trafo ile MVA sı üçüncü şahıslara ait olmak üzere MVA Kurulu güç kapasitesine sahiptir. Ayrıca km OG, km AG (üçüncü şahıslar dahil km havai hat ve km yer altı hattı) olmak üzere toplam km dağıtım hattına sahip olan Şirket abonelerine kesintisiz ve temiz enerji götürme işlerini bu hatlar üzerinden yapmaktadır. Elektrik enerjisi dağıtımındaki toplam kayıp miktarı, genelde satın alınan enerji ile tüketicilere satılan ve tahakkuka bağlanan enerji arasındaki matematiksel fark olarak ifade edilmiş ve kayıp-kaçak oranı da bu farkın satın alınan enerji miktarına oranlanması şeklinde hesaplanmıştır. Toplam kayıplar, teknik ve teknik olmayan kayıplardan oluşmaktadır. Teknik kayıpları; genelde dönüşüm başlığı altında, OG/OG ve OG/AG trafolarda kapasite ve bu kapasitenin kullanım oranına bağlı olarak gerçekleşen demir ve bakır kayıpları, hat kayıpları başlığı altında, OG ve AG hatlarında

62 iletken direnci ve bağlantı ekipmanı kaçakları yüzünden oluşan kayıplar ve sayaç kayıpları başlığı altında, sayaçların iç dirençlerinden oluşan kayıplar oluşturmakta, buna karşılık teknik olmayan kayıpları ise; okunamayan veya muhtelif nedenlerle satış miktarına dâhil edilmeyen tüketimler ile kaçak ve usulsüz kullanımlar oluşturmaktadır. TEDAŞ genelinde, özelleştirme ve geçiş dönemi tarifelerinin hazırlanması çalışmaları kapsamında, orta gerilim ve alçak gerilim şebeke teknik kayıpları, şebeke yapısı, şebeke uzunlukları ve coğrafi şartlar dikkate alınarak, il ve şirket bazında tespit edilmiştir. EPDK nın tarih ve 2932 sayılı Kurul Kararında uygulama dönemine ilişkin dağıtım faaliyet kayıp-kaçak hedefi oranları tespit edilmiş olup, bu oran Akdeniz EDAŞ için 2011 yılında %8,86, 2012 yılında %8,45, 2013 yılında %8,05, 2014 yılında %8,02 ve 2015 yılında ise yine %8,02 olarak belirlenmiştir yılında satın alınan GWh lik enerjinin %88,99 u olan 5.005,2 GWh lik kısmı abonelere fatura edilmiş, kalan %11,01 lik (618,9 GWh) kısmı ise kayıp kaçaklara gitmiştir. Şirket bünyesinde %11,01 olarak gerçekleşen kayıp kaçak enerji oranı, tespit edilen limit değer olan %8,86 oranının üzerinde olup, kaçak elektrik kullanımı ile mücadelede mesafe alınması gerektiği görülmektedir. Kaçak ve usulsüz elektrik kullanımı ile etkin ve sürekli mücadele yanında, Şirketin kapsama alanındaki dağıtım şebekesinde mevcut hat uzunlukları, elektrik kablo ve iletken tipleri, bağlantı şekilleri, bağlı yükler, trafo yerleri ve trafo kapasiteleri gibi şebeke ile ilgili özellikleri sunan dağıtım sistemi haritaları, uygun dağıtım sistemlerinin planlanması ve teknik kaybın daha sistematik bir şekilde incelenebilmesi için güncellenerek iyileştirilmeli ve yapılacak incelemeler sonucunda şebekede gerekli görülecek önlemlerin alınarak EPDK Kararında yer alan hedef kayıp-kaçak oranlarının da altına çekilmesi için gerekli gayretin gösterilmesi gerekmektedir. Lisans sahibi dağıtım şirketlerinin genel ifadesiyle amacı; enerjiyi yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreye uyumlu bir şekilde karlılık ve verimlilik ilkesi çerçevesinde abonelerin kullanımına sunmak olduğu için, kaçak kullanımların önlenmesi yanı sıra yapılacak yatırımlarla teknik kayıpların da azaltılması belirtilen hedeflere ulaşabilmek için ana gereklilik olarak görülmektedir. Arızaların azaltılması ve abonelere sürekli enerji arzının sağlanması bakımından yerine getirilmesi gereken önemli hususlardan biri de koruyucu bakım onarım çalışmalarının zamanında gerçekleştirilmesidir. Elektrik Dağıtım Tesisleri Teknik Bakım Talimatı gereği sistemdeki trafo, pano, direk, ayırıcı, parafudr, topraklama tesisatı ile kablo ve başlıkların 6 ayda bir kontrol ve bakımdan geçirilmeleri gerekirken, çeşitli nedenlerle bu bakımlar yapılamamaktadır. Bunun sonucu olarak, her yıl bu bakımlarla önlenebilecek arızalar meydana gelmekte, hem işgücü hem de trafoların maliyeti ile satılamayan enerji yönünden de maddi kayıplara neden olunmakta ve hizmet verilen kuruluşların tepkileri ile karşılaşılmaktadır. Şirketin 2010 ve 2011 yıllarına ait arıza ve kesintileri il bazında aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

63 İller 2010 yılı OG Arızaları 2010 yılı Programlı Kesinti Programsız Kesinti Toplam Kesinti AG Arızaları Adet Saat Adet Saat Adet Saat Adet Toplam Kesinti Saat Antalya Isparta Burdur Toplam İller 2011 yılı OG Arızaları 2011 yılı Programlı Kesinti Programsız Kesinti Toplam Kesinti AG Arızaları Adet Saat Adet Saat Adet Saat Adet Toplam Kesinti Saat Antalya Isparta Burdur Toplam Şirket faaliyet alanındaki arıza istatistikleri incelendiğinde, OG arıza sayılarının 2010 yılına göre artmış olduğu, AG arıza sayılarında ise 2010 yılına göre azalma olduğu görülmektedir. Şirket toplamında ise 2011 yılında OG bazında adet, AG bazında ise adet arıza olduğu görülmüştür. Ayrıca yıl içerisindeki OG arızalarından dolayı saat, AG arızalarından dolayı saat olmak üzere toplam saat enerji verilememiştir. İmar, doğal gaz, haberleşme ve su şebekesi gibi kazı gerektiren altyapı çalışmaları için ilgili kuruluş bütçelerinde eş zamanlı olarak ödenek ayrılamaması neticesinde altyapı çalışmalarında tam bir koordinasyon sağlanamaması ve daha önceden yapılan çalışmaların detaylı planlarının mevcut olmaması, bu arızaların ana nedenini teşkil etmektedir. Netice olarak, farklı kuruluşlar tarafından farklı zamanlarda yapılan kazı çalışmaları esnasında kablo şebekelerinde hasarlar oluşmakta, bu hasarların giderilmesinde kullanılan malzeme ve işçilik kalitesinin yeterli olmaması durumunda şebekede yeni arıza noktaları oluşmaktadır. Bunun sonucunda ise tüketicilere enerji sağlanmasında sorunlar yaşanmakta ve beklenmeyen işgücü ve malzeme maliyetlerinde artışlar meydana gelmektedir. Bu nedenle, yeraltı kablo şebekesi yatırımlarından beklenen faydanın sağlanmasını teminen; yatırım önceliklerinin belirlenmesinde bölgedeki imar, doğal gaz, haberleşme ve su şebekesi gibi tüm altyapı çalışmalarının bir bütün olarak ele alınması hususunda ilgili kuruluş ve belediyelerle koordinasyon sağlanması gerekmektedir. Yüksek nüfus artışı ve yerleşim yerlerinin hızla büyümesinin bir sonucu olarak plansız şehirleşme ve altyapı sorunları ortaya çıkmaktadır. Yaygın bir uygulama olarak kağıt paftalara işlenen şebeke planları daha sonra güncellenmediği için, şebekenin etkin

64 şekilde takibi yapılamamakta ve şebeke teknik olarak en verimli şekilde kullanılamamaktadır. Bu durum, Şirket için kaynak israfına tüketiciler için kalitesiz enerji arzına neden olmaktadır. Örneğin bazı bölgelerde trafolar aşırı yük yüzünden arızalanırken, bazı bölgelerde yüklenme oranları %20 ler seviyesinde kalmaktadır. En temel ifade ile coğrafi verileri saklayan, sorgulayan ve kullanan bir bilgi sistemi olan Coğrafi Bilgi Sistemleri, bilgi teknolojileri vasıtası ile bu kayıpların oluşumunu durdurmak için uzun süreli planlamalar yapma imkânını kullanıcılarına tanımaktadır. Bu aşamada önemli bir adım olan, dağıtım şirketlerinin abone bilgilerinin coğrafi adresinin yanı sıra elektriksel adreslemesinin yapılması amacı ile elektrik dağıtım tesislerinin OG ve AG bazında TEİAŞ TM lerden başlanarak abonelere kadar numaralandırması işleri ile mevcut elektrik şebekesinin dijital ortamda planlara işlenmesi işlerinin yapılması ile ilgili şartnameler hazırlanarak TEDAŞ Yönetim Kurulunun tarih ve sayılı kararı ile bağlı birimlerde uygulanmak üzere kabul edilmiştir. Şirket tarafından CBS ortamında mevcut abone ve şebekenin etüd-projesinin yapılması ve numaralandırma ihalelerinin iller bazında 2007 ve 2008 yılları arasında yapıldığı, yüklenici firmalar ile sözleşme imzalandığı fakat Isparta ve Burdur illerinde yüklenici firmaların işi yarım bırakması nedeniyle işin fesh edildiği Antalya ilinde ise işin kesin kabulü yapılmış olmasına rağmen ihalede iş kalemlerinin yetersiz kalması nedeniyle işin ancak %50 si tamamlanabildiği anlaşılmıştır. Şebeke bilgileri dijital ortama aktarıldıktan sonra bu bilgilerin sürekli güncellenerek 186 arıza takip ve Abone Net altyapısı ile birlikte çalışır hale getirilmesi, abonelerin etkin takibi yanında uygun dağıtım sistemlerinin planlanması, teknik kaybın ve kaçak kullanımların daha sistematik bir şekilde incelenebilmesi açısından önem taşımaktadır. Sonuç olarak, dijital veri altyapısının Denetimli Kontrol ve Veri Toplama Sistemi/Dağıtım Yönetim Sistemi (SCADA/DMS) ile ilişkilendirilerek Şirket faaliyet alanında da uygulamaya geçirilebilmesi durumunda, şebekenin gerçek zamanlı olarak izlenmesi ve kontrolü mümkün olabilecektir. Aşağıdaki çizelgede Akdeniz EDAŞ ve İl Müdürlüklerindeki trafo kapasite kullanım oranları (özel trafolar dahil) ve trafo arızaları (özel trafolar hariç) önceki dönem değerleriyle karşılaştırmalı olarak verilmektedir. Trafo Kurulu Toplam Kapasite Yanan Trafo Sayısı Puant Sayısı Gücü (MW) Kurulu Kullanım İller Gücü Güç Oranı Kurum Kurum Artış/Azalış (MVA) Şahıs Şahıs (%) (MVA) (%) Antalya (31) ,8 Isparta ,7 440, (19) 847,2 212,5 25,1 Burdur ,9 254, (4) 460, ,0 Toplam ,6 2681, (24) 5334,3 1793,5 33, yılında Şirketin dağıtım bölgesindeki trafo arızalanma oranlarında önceki yıla göre ortalama %24 oranında azalma olduğu görülmüştür. Trafo arızalanmalarında

65 periyodik bakımların yapılamamasının yanında özellikle şarjlı ve yüksek bölgelerde parafudr montajlarındaki eksiklik ve yanlışlıklar, termik şalter arızaları, aşırı yüklenme, çeşitli nedenlerle oluşan kısa devreler ve iklim koşullarının da önemli rol oynadığı anlaşılmaktadır. Esasen bir trafonun zati koruma, aşırı akım koruması, parafudr vb. gibi birkaç çeşit koruma sistemi bulunmaktadır. Bu koruyucu sistemlerin doğru seçilmesi ve çalışır halde tutulması halinde trafoların hasar görmeden devreden çıkarak arızalanması engellenecektir. Ayrıca, her trafo postasının yükleri kontrol edilerek bunların ne çok aşırı yükte, ne de çok düşük güçte çalışmasına meydan verilmemeli (bu yükler trafo kurulu gücünün %70-80 i civarında olmalıdır) ve trafo yükleri fazlar arasında dengeli dağıtılmalıdır. Ayrıca, Şirket faaliyet alanında kullanılan (özel trafolar dahil) adet trafonun 2011 yılındaki puant yüke göre kapasite kullanım oranları incelendiğinde; bu oranın Antalya da %36,8, Isparta da %25,1 ve Burdur da %22 olduğu görülmektedir. Bu durum, iller bazında trafo kapasitelerinin bölgesel talep ile uyumlu şekilde seçilmediğini ifade etmektedir. Arızalanan trafo güçleri ile trafo puant yüklerinin birlikte değerlendirmesinin yapılarak kurulu güç ve yatırım ihtiyaçlarının bu veriler çerçevesinde belirlenmesi trafolardan kaynaklanan teknik kayıpların ve arızaların azaltılabilmesi için temel gerekliliklerdendir. Bunun yanında, trafo bölgesi bazında endeks okunmasına geçilmesi ve belirli bir trafo postasından beslenen abone tüketimlerinin o trafodan çıkan ve ölçümü yapılan enerji ile mukayesesi yapılmak suretiyle kaçak takibinde bu bilgilerden yararlanılması ve Abone-Net yazılımında abone bilgilerinin trafo bazında kayıt altına alınması hususlarında gerekli idari, hukuki ve teknik tedbirlerin alınması sağlanmalıdır. Bu nedenle; Trafoların kapasitelerine uygun yükte çalıştırılmamaları halinde trafo kayıpları artacağından, trafoların ekonomik yükte çalıştırılması ve kaçak tüketimin azaltılmasını teminen; - Arızaların özellikle gücü düşük trafolarda yoğunlaştığı göz önüne alınarak, meydana gelen trafo arızalarının titizlikle takip edilerek, analiz edilmesi ve gerekli önlemlerin alınması, - Trafo güçlerinin bölge tüketim miktarları dikkate alınarak daha gerçekçi belirlenmesi, güç dağılımının sağlanması ve trafo postasından çıkan enerji ile o postadan satılan enerjinin sürekli bir biçimde karşılaştırılması neticesinde ortaya çıkan eksikliklerin giderilmesi için endeks okumalarının trafo bazında sağlanması, önerilir. Yeraltı kablo şebekesinin havai hatlara göre işletim kolaylığı, güvenilirliği ve şehirlere çağdaş bir görünüm kazandırma özelliğinin bulunması yanında kayıp ve kaçakların önlenmesinde önemli bir etken olup maliyeti havai hat maliyetinden 2,5-3 kat daha fazladır.

66 Dolayısıyla, bu uygulamanın getireceği maliyet göz önünde tutularak, yeraltı kablolu şebeke yapılacak bölgelerin projelendirilmesinde, havai hattın teknik ömrünü tamamlayıp tamamlamadığı, nüfus, enerji tüketimi, trafik yoğunluğu, güvenlik, kayıp ve kaçak enerji miktarları, imar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı ve çevresel görüntü gibi hususların dikkate alınarak belirlenmesi esastır. Bunun dışındaki taleplerin değerlendirilmeye alınmaması gerekliliğine işaret olunur. 2-Maliyetler: Şirketin doğrudan üretim faaliyeti bulunmadığı için satışların maliyetini, satın alınan enerji bedeli ve dağıtım giderleri oluşturmaktadır. Elektrik enerjisinin satın alma maliyetini oluşturan enerji alış bedeli ve sistem kullanım bedeli aynı zamanda enerjinin üretim maliyetini oluşturmaktadır. Toplam maliyetlerin oluşumunda ise enerji satış hacmi, hizmet verilen bölgenin coğrafi yapısı, abone kompozisyonu (mesken veya sanayi ağırlıklı olması), dağıtım tesisleri ve ENH ların durumu, iş verimi, işletmecilik düzeyi ve satın alınan enerjinin fiyatı gibi hususlar etken olmaktadır yılında satın alınan enerji MWh, satılan enerji MWh, şebeke kayıp ve kaçak miktarı ( ) = MWh ve satın alma bedeli 881,6 bin TL dir yılında satın alınan enerji MWh, satılan enerji MWh, şebeke kayıp ve kaçak miktarı ( ) = MWh ve satın alma bedeli 799,9 bin TL dir yılındaki satın alınan enerjinin maliyetine ait program ve gerçekleşme tutarları önceki dönem değerleriyle birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

67 Maliyetler A-Satın Alınan Enerjinin Maliyeti 2010 Yılı 2011 Yılı Programa göre gerçekleşme Gerçekleşen Revize Program Gerçekleşen % Bin TL % Kr/kWh Bin TL % Kr/kWh Bin TL % Kr/kWh Satın Alınan Enerji ,63 14, ,72 15, ,68 14,22 101,13 Sistem kullanım bedeli ,02 0, ,81 0, ,25 0,90 109,08 Toplam (A) ,65 15, ,53 16, ,93 15,13 101,58 B-Diğer Maliyet Unsurları Malzeme giderleri ,66 0, ,95 0, ,89 0,15 93,30 İşçi ücret ve giderleri ,48 0, ,84 0, ,48 0,60 90,68 Memur ve söz. per. ücr. ve giderleri ,95 0, ,38 0, ,20 0,21 87,21 Dışarıdan sağlanan fayda ve hiz ,95 0, ,87 0, ,09 0,70 105,63 Çeşitli giderler ,78 0, ,55 0, ,60 0,10 38,61 Vergi resim ve harçlar 941 0,09 0, ,33 0, ,11 0,02 33,36 Amortisman ve tükenme payları ,45 0, ,54 0, ,70 0,29 109,81 Finansman giderleri Toplam (B) ,35 1, ,46 2, ,07 2,08 89,60 Genel Toplam (A+B) , , ,20 99,96

68 Çizelgeden görüleceği üzere 2011 yılında satın alınan enerjinin toplam maliyeti 2010 yılına göre %6,2 oranında 62,1 milyon TL azalış göstermiştir. Satın alınan 1 kwh enerjinin maliyeti tüm giderler dahil edildikten sonra 2010 yılında 17,32 kr iken, 2011 yılında 12 kr azalışla 17,20 kr olmuştur yılında satın alınan 1 kwh enerjinin maliyeti tüm giderler dahil edildikten sonra 17,20 kr iken, %11,01 düzeyinde kayıp, kaçak ve bedelsiz tüketimlerin maliyeti de eklendikten sonra önceki dönemde 19,23 kr olan maliyet cari dönemde 19,32 kr olarak tespit edilmiştir. Maliyet giderlerinin %87,93 ü enerji bedeline, %4,68 i personel giderlerine, %4,09 u dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlere, %0,89 u malzeme giderlerine ve %2,41 i de çeşitli giderler, vergi, resim ve harçlar, amortismanlara ait bulunmaktadır. Diğer yandan önceki döneme göre satın alınan enerji miktarı MWh ile %5,4 oranında azalmış olup, bunun için ödenen tutar da %9,3 oranında azalarak 81,7 bin TL olmuştur. Şirket genelinde ise satın alınan enerjideki azalış olmasına karşın kayıp kaçak oranı önceki döneme göre %9,94 den %11,01 e yükselerek 1,7 puan artış göstermiştir. Burada önemli olan husus; önceki döneme göre satışı yapılan enerji miktarının %5,4 oranında azalmasına karşın kayıp ve kaçaklarda %1,7 oranında artış görülmesindeki en büyük sebep Sıfır kayıplı tabir edilen müşterilerin serbest tüketici olarak sistemden ayrılmasıdır. Kayıp-kaçak oranının, OECD ülkelerinde yaklaşık olarak ortalama %8, A.B.D ve Avrupa ülkelerinde ise yaklaşık %7 olarak gerçekleşmesinin kabul gördüğünü varsayarsak Şirketin %11,01 lik kayıp-kaçak oranı ile OECD ve Avrupa ülkelerini yakalaması için kayıp ve kaçak oranlarını düşürmesi dolayısı ile maliyetleri azaltması yönünde yoğun çaba harcaması gerekmektedir. Şirket tarafından 2011 yılında tedarik edilen enerji miktarı, tutarı, ortalama alım fiyatı ve alınan enerjinin toplam içindeki payının tedarikçi kuruluşlar bazında detayı incelendiğinde; EÜAŞ ve Bağlı Ortakları ile TETAŞ tan satın alınan ve toplamda %91,6 paya sahip olan enerji diliminin ortalama alım maliyeti(tüm giderler hariç) 13,64 Kr/kwh iken %9,4 paya sahip olan ve PMUM aracılığı ile sağlanan enerjinin maliyetinin ise 19,78 Kr/kwh olduğu tespit edilmiştir. Satın alınan enerji maliyetinin düşürülebilmesi PMUM aracılığı ile temin edilen enerjinin mümkün olduğunca azaltılması doğrultusunda Şirketin talep tahminlerini maksimum doğrulukta yapması ile mümkündür. Bu kapsamda Şirkete en pahalı 2 nci enerji sağlayan konumdaki PMUM dan olan alımların azaltılması maliyetlerin düşürülmesi yönünde önemli katkı sağlayacaktır. Dağıtım ve perakende satış lisansına sahip olan Şirketin enerji piyasasında oluşacak rekabet şartlarına uyum göstermesi, varlığını sürdürebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Rekabet şartlarını belirleyen unsurların başında maliyetler göz önüne alınarak değerlendirme yapıldığında, elektrik dağıtımında toplam kayıplarda

69 sağlanacak her bir puanlık düşüşün satış miktarını ve dolayısıyla satış hasılatını artıracağı, satış miktarının artması ile birim satış maliyetinin düşeceği ve böylece Şirketin karlılık ve verimliliğinin artacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Bunu gerçekleştirebilmek üzere, etkili mücadele ile kaçak kullanımların önlenmesi, dağıtım şebekelerinin bakım ve onarımlarının programlı olarak sürdürülerek teknik kayıpların önüne geçilmesi, abone tüketimlerinin zamanında ve doğru olarak ölçülmesi için gereken tedbirlerin alınması gerekmektedir. D Pazarlama : Şirket, pazarlama satış ve dağıtım faaliyetlerini; EPDK dan temin edilmiş biri elektrik dağıtım, diğeri elektrik perakende satış faaliyeti olmak üzere iki ayrı lisans hükümleri çerçevesinde elektrik piyasasına ilişkin kanun, tebliğ, genelge ve EPDK kararlarına göre yürütmektedir. Söz konusu faaliyetler; Şirket merkez ve il müdürlüklerinde Elektrik Piyasası ve Müşteri Hizmetleri Müdürlüğü, Elektrik Piyasası Başmühendisliği, Müşteri Hizmetleri ve Kaçak Elektrik Başmühendisliği ve Abone Şefliği hizmet birimleri; İlçelerde İlçe İşletme Müdürlükleri, İlçe İşletme Başmühendislikleri ve İlçe İşletme Şeflikleri hizmet birimleri; Beldelerde ise Belde İşletme Şeflikleri eliyle yerine getirilmektedir. Dağıtım Şirketleri Görev, Yetki ve Sorumluluklar Yönergesi nde Şirketin ana hizmet birimleri içinde yer alan Elektrik Piyasası ve Müşteri Hizmetleri Müdürlüğü; EPDK ile olan ilişkileri yürütmek, yürürlükteki mevzuatları takip etmek, abone ve faturalama işlemlerini sağlamak; müşteri ihtiyaçlarının analiz ve yönetimi ile müşteriye ait bilgilerin kayıt altına alınmasını ve güncel tutulmasını sağlamak; sayaçların ve ölçü devrelerinin test edilmesi, sayaç okuma, Bağlantı ve Sistem Kullanım Anlaşmaları ile Perakende Satış Sözleşmeleri, açma / kesme işlemleri dahil olmak üzere sayaç ve ölçü devreleriyle ilgili tüm hizmetlerin yürütülmesini sağlamak; kayıp-kaçak elektrikle ilgili denetim ve kontrolü sağlamak; tahakkuk işlemlerinin yürütülmesini sağlamak; talep tahminleri ve tarifelere ilişkin işlemlerin yürütülmesini sağlamak; verimliliği artırıcı ürün ve hizmetleri geliştirmek, pazar araştırması gibi faaliyetlerin yürütülmesini sağlamak; elektrik enerjisi alım işlemlerinin yürütülmesini sağlamak; risk yönetimi kapsamında rekabetçi yapı altında kritik önem kazanacak olan enerji alım-satım stratejisinin pazar araştırması ile birlikte oluşturulmasını sağlamak (Geçiş döneminde TEDAŞ tarafından yürütülmektedir), Şeklindeki görev yetki ve sorumluluklar ile donatılmış bulunmaktadır. 1 Satışlar : a) Satış programı ve uygulaması : Şirketin, 2011 yılı faaliyet döneminde gerçekleştirdiği satışların abone grubu bazında ayrıntısı, program ve önceki yıl değerleriyle birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

70 2010 yılı 2011 yılı Müşteri grupları Gerçekleşme Program Gerçekleşme Miktar Değer Miktar Değer Miktarı Değer Abone sayısı MWh % Bin TL kr/kwh MWh % Bin TL kr/kwh MWh % Bin TL kr/kwh Adet % Mesken , , , , , , ,9 Ticarethane , , , , , , ,7 Sanayi , , , , , , ,1 Resmi daire , , , , , , ,5 Belediye , , , , , , ,1 Tarımsal sulama , , , , , , ,1 Genel aydınlatma , , , , , , ,7 Şantiye , , , , , , ,7 İçme suyu , , , , , , ,1 KİT , , , , , , Diğer aboneler , , , , , , ,1 Otoprodüktörler* T o p l a m , , , , , ,0 *Otoprodüktörler adına tahakkuk ettirilen TL bazındaki sistem kullanım bedeli, ortalama birim (kr/kwh) satış değeri hesabının dışında tutulmuştur.

71 Şirket, elektrik satış gelirlerini elektrik teslimatının gerçekleşmesi durumunda, tahakkuk esasına göre faturalanan tutarlar üzerinden kaydetmiştir. Buna göre yukarıdaki tabloda görülen net satışlar, faturalanmış net satış bedelinden oluşmaktadır. TRT, BTV ve Enerji Fonu, EPDK nın 2007 yılı içerisindeki düzenlemesi gereği brüt satışlardan düşülmüştür. Buna göre, 2011 yılında tahakkuk etmiş net satış gelirleri toplamı 1,2 milyar TL nin; 887,1 milyon TL si (net enerji bedeli 775,9 milyon TL, kayıp enerji bedeli 111,2 milyon TL) perakende satış hasılatına, 202,9 milyon TL si (dağ.sistem kullanım bedeli 193,9 milyon TL, reaktif bedel 8,5 milyon TL, güç bedeli 457,2 bin TL) dağıtım sistemi kullanım bedeline, 50,5 milyon TL si (perakende satış hiz.bedeli 46,4 milyon TL, sayaç okuma bedeli 4,1 milyon TL) perakende satış hizmetleri hasılatına, 46,7 milyon TL si iletim bedeline aittir. Şirket, 2011 yılı elektrik satışlarının ağırlıklı olarak %79 unu mesken, ticarethane ve sanayi tarife grubuna tabi abonelere, %21 ini ise diğer abone gruplarına yapmıştır. Şirket, Antalya, Burdur ve Isparta illerinden oluşan faaliyet bölgesindeki elektrik dağıtım hizmeti pazarında doğal tekel konumunda olup, perakende elektrik satışı ve perakende satış hizmetleri pazarında ise rekabete açık piyasa yapısına geçiş sürecini yaşamaktadır. EPDK nın serbest tüketici olma limitini 2002 yılından bu yana sürekli düşürerek, 2011 yılı için kwh/yıl olarak uygulamasıyla birlikte, serbest tüketici sayısında ve piyasa açıklık oranında hızlı artış yaşanmış; 2010 yılında adet olan serbest tüketici sayısı 2011 yılında %70 artarak olmuştur. Şirket, 2011 yılında dağıtım sisteminde sunduğu 7,5 milyar kwh/yıl miktarındaki brüt elektrik enerjisinin, 5,6 milyar kwh/yıl kısmı kendi abonelerine, 1,9 milyar kwh/yıl kısmı ise serbest tüketicilere ait olup, fiili piyasa açıklık oranı %24,9 seviyesine ulaşmıştır. Böylece Şirketin perakende elektrik satışı ve perakende satış hizmetleri pazarındaki payı %75,1 oranına gerilemiştir. Görüleceği üzere, perakende elektrik satışı pazarında yaşanan rekabete açık piyasa yapısına geçiş süreciyle birlikte, Şirketin 2010 yılında 5,3 milyar kwh miktarındaki net enerji satışları, 2011 yılı için 5,0 milyar kwh miktarına gerilemiş, ancak net satış hasılatı önceki dönem düzeyini korumuştur. Satılan elektrik miktarı düşerken satış hasılatının aynı kalması, yıl içerisinde yaşanan tarife artışlarından kaynaklanmıştır. Öte yandan, Antalya, Burdur ve Isparta illerinden oluşan dağıtım bölgesi için EPDK tarafından yıllar itibarıyla öngörülen hedef kayıp-kaçak oranları Şirketin performansı da dikkate alınarak belirlendiğinden, düşük performanstan dolayı gerçekleşen yüksek kayıp-kaçak düzeyinin yol açtığı ek maliyetler Şirketin üzerinde kalmaktadır. Nitekim, belirlenen kayıp kaçak hedeflerinden pozitif ve negatif sapmalar

72 doğrudan gelir tavanına yansımakta, dolayısıyla Şirketin net satış hasılatını ve karlılığını doğrudan etkilemektedir. En önemlisi, bu ek maliyetler hiçbir şekilde tüketicilere yansıtılamadığından, Şirketin dağıtım bölgesindeki kayıp kaçak sorunu ve fiyat eşitleme mekanizması üzerinde ayrıca durmak gerekir. Bu çerçevede, Şirketin dağıtım bölgesine esas kayıp kaçak parametresi, iller itibarıyla oran ve miktar bazında aşağıda gösterilmiştir. Akdeniz EDAŞ Alınan Enerji (MWh) 2010 yılı 2011 yılı Satılan Enerji (MWh) Kayıp ve Kaçak Kayıp ve Kaçak (MWh) (%) Alınan Enerji (MWh) Satılan Enerji (MWh) (MWh) (%) Antalya , ,95 Isparta , ,49 Burdur , ,39 Toplam , ,01 Şirketin elektrik maliyetinde önemli artışlara neden olan kayıp-kaçak parametresi, oran olarak incelemenin yanı sıra miktar olarak incelendiğinde; 2010 yılında MWh olan toplam kayıp enerji miktarının, 2011 yılına gelindiğinde azalan enerji tüketimi ile ters orantılı olarak MWh e yükseldiği görülmüştür yılı ortalama enerji alım fiyatı 15,12 Kr/kWh üzerinden hesaplandığında, MWh/yıl seviyesindeki kayıp-kaçak enerji miktarının cari dönem için Şirkete maliyeti 93,6 milyon TL dir. Esasen elektrik dağıtım faaliyetlerinde bir miktar kaybın ortaya çıkması kaçınılmazdır. Örneğin dağıtım sisteminde sunulan 1000 MWh miktarındaki elektrik enerjisinin hat ve trafo kayıpları ile şebekeye ilişkin diğer teknik kayıplardan dolayı toplam tüketim, söz konusu miktarın altında bir değer alabilmektedir. Elektriğin kendine özgü fiziksel yapısı gereği karşı karşıya kalınan bu teknik kayıp beklenen bir durumdur. Teknik kayıp düzeyinin düşürülmesi hatlarda ve trafolarda gerçekleştirilecek bir takım iyileştirmelerle mümkündür. Ancak elektrikteki kayıp sadece hat veya trafolardan kaynaklanan teknik kayıptan oluşmamaktadır. Teknik olmayan kayıp da kaybın diğer bir unsurudur. Bu çerçevede, Şirketin dağıtım bölgesinde 2011 yılında %11,01 oran ve MWh miktarında gerçekleşmiş olan kayıp ve kaçakların ne kadarının teknik kayıp, ne kadarının kaçak elektrik kullanımından kaynaklandığı net olarak tespit edilememektedir. Genel bir değerlendirme yapmak gerekirse; elektrik dağıtım sektöründeki en önemli sorunlardan biri, bölgeler arası aşırı farklılık gösteren ve oldukça yüksek olan kayıp kaçak oranlarıdır. TEDAŞ ın resmi veri tabanından elde edilen bilgilere göre yılları arasında yaklaşık %21 civarında seyreden Türkiye ortalama kayıp kaçak oranı, ilerleyen yıllarda düşüş eğilimi göstermiş ancak, 2009 yılından bu yana

73 tekrar artışa geçmiştir. OECD ülkeleri ortalaması (%6,7) ile dünya ortalamasına (%8,9) göre bu oran çok yüksektir. Kayıp kaçağı ölçmek için birkaç gösterge kullanılmaktadır. Bunlardan birincisi, kayıp kaçakların toplam elektrik tüketimine oranıdır. Türkiye de bu oran en yüksek düzeyine doğu ve güneydoğu bölgelerinde ulaşmaktadır. Bir başka gösterge ise kayıp kaçak miktarıdır. Her iki göstergeye göre de kayıp kaçakların en yüksek olduğu elektrik dağıtım bölgeleri sırasıyla Dicle, Vangölü ve Aras EDAŞ a aittir. Kayıp kaçakların maliyeti mevcut durumda ulusal tarife altında karşılanmaktadır. Ulusal tarife, aynı tüketici sınıfına dahil tüketicilere ülke çapında aynı tarife ile elektrik satılmasıdır. Başka bir anlatımla, kayıp kaçak oranı ve işletme maliyeti düşük olan bölgelerden kayıp kaçak oranı ve işletme maliyeti yüksek olan bölgelere fiyat eşitleme mekanizması kapsamında gelir transferi (çapraz sübvansiyon) yapılmaktadır. Bu amaçla Şirket tarafından diğer dağıtım bölgelerine yapılan gelir transferi 2011 yılı için 215,5 milyon TL dir.( : 96,4 milyon TL) Dolayısıyla kaçak ve usulsüz elektrik kullanımının en önemli mağdurları faturalarını düzenli olarak ödeyen tüketicilerdir. Vurgulamak gerekirse, dağıtım şirketlerinin özelleştirildiği bir sistemde böyle bir çapraz sübvansiyonun gönüllü olarak işlemeyeceği açıktır. Çapraz sübvansiyon olmayınca dağıtım şirketi kayıp-kaçak maliyetini fiyatlarına yansıtmak zorunda kalacaktır. Böyle bir durumda, örneğin o bölgedeki serbest tüketiciler, kendi dağıtım şirketinden elektrik almayacaktır. Böylece, serbest tüketici olma limiti azaldıkça maliyetlerin yansıtılabileceği tüketim miktarı daralacak ve dağıtım şirketinin mali sürdürülebilirliğini de olumsuz biçimde etkileyecektir. Bu nedenle herhangi bir destek mekanizması olmaksızın tesis edilecek maliyet esaslı tarifeler de sürdürülebilirliğini kaybedecektir. Esasen dağıtım sistemi kullanım tarifeleri, kayıp-kaçak oranlarının indirilmesi konusunda önemli teşvikler içermektedir. Çünkü belirlenen kayıp-kaçak hedeflerinden pozitif ve negatif sapmalar doğrudan gelir tavanına yansımakta ve bu durum karlılığı doğrudan etkilemektedir. Kuşkusuz bu teşviklerin sonuçları, belirlenen kayıp-kaçak hedeflerine bağlı olacaktır. Kayıp-kaçak oranlarının varması gereken nihai düzeyinden ziyade, önemli olan bu hedefe varması için Şirkete ne kadar süre tanınacağıdır. Bu çerçevede kayıp-kaçak hedeflerinin ne kadar yavaş indirilmesi öngörülürse bu süreç içinde Şirketin karı o kadar yüksek olma potansiyeline sahip olabilecektir. Kayıp-kaçak oranlarıyla ilgili yukarıda yapılan genel değerlendirmeden sonra TEDAŞ ın resmi veri tabanından elde edilen bilgiler doğrultusunda seçilmiş, kayıp kaçak oranı en yüksek üç şirket ve bu oranın görece düşük seyrettiği iki şirket ile Akdeniz EDAŞ ın dönemi hedeflenen ve gerçekleşen kayıp-kaçak oranları aşağıda gösterilmiştir.

74 Şirket Hedefler Gerçekleşmeler % % % % % % Akdeniz EDAŞ 7,95 7,84 8,86 9,18 9,94 11,01 AYEDAŞ 7,14 6,57 7,12 7,48 6,92 8,30 Boğaziçi EDAŞ 11,05 10,57 9,12 9,68 10,89 12,90 Aras EDAŞ 20,25 17,95 22,92 27,70 25,62 26,42 Vangölü EDAŞ 40,03 35,45 46,15 55,57 57,15 52,10 Dicle EDAŞ 41,58 36,83 60,96 73,01 65,25 71,37 Tablodan açıkça görüldüğü gibi yıllar itibarıyla kademeli olarak azaltılması öngörülen kayıp-kaçak hedeflerine Akdeniz EDAŞ dahil şirketlerin hiç birinde ulaşılamamıştır. Bu oranlar yukarıda da değinildiği gibi OECD ülkelerinin oldukça üzerinde seyretmektedir ve dağıtım sektörünü ekonomik olarak milyarlarca lira zarara uğratmaktadır. Yukarıdaki 2009 yılı gerçekleşen kayıp-kaçak oranları baz alınarak, tarih ve 2932 sayılı EPDK Kurul kararıyla dönemini kapsayan ikinci uygulama dönemine ilişkin 21 dağıtım şirketi için kayıp kaçak hedefleri yeniden belirlenmiştir. Yeni hedef oranları belirlenirken mevcut kayıp kaçak oranlarının teknik kayıp seviyelerine indirilebilmesi için kademeli bir geçiş süreci tanınmasının uygun olacağı düşünülmüş; özellikle kayıp-kaçak oranı yüksek olan bölgelerde ilk yıllarda yapılacak çalışmalar ile önemli iyileşmeler sağlanacağı, ancak teknik kayıp seviyesine yaklaştıkça iyileşme oranlarında da bir düşüş yaşanacağı öngörülmüş olup belirlenecek kademeli sürecin bu gerçeği yansıtması hedeflenmiştir. TEDAŞ ın resmi veri tabanından karşılaştırma yapmak amacıyla seçilmiş beş şirket ile Akdeniz EDAŞ ın dönemi hedef kayıp kaçak oranları aşağıda gösterilmiştir. Şirket % % % % % Akdeniz EDAŞ 8,86 8,45 8,05 8,02 8,02 AYEDAŞ 7,12 6,79 6,61 6,61 6,61 Boğaziçi EDAŞ 9,12 8,69 8,28 7,90 7,57 Aras EDAŞ 22,92 19,04 17,62 16,30 15,08 Vangölü EDAŞ 46,15 38,33 31,84 26,45 21,97 Dicle EDAŞ 60,96 50,63 42,06 34,93 29,01 Tabloda yer alan dağıtım şirketlerinin bölgelerinde uygulayacağı hedef kayıp kaçak oranları, bu bölgelerde gerçekleşen kayıp-kaçak oranları esas alınarak tarih ve sayılı EPDK Kurul kararları ile onaylanmıştır. Tarifeler, bu Kurul kararlarında yer alan hedef kayıp-kaçak oranları dikkate alınarak 2999 sayılı Kurul kararı ile ulusal bazda ve abone grupları bazında Türkiye genelinde tek fiyat olarak belirlenerek tarihi itibarıyla uygulanmaya başlanmıştır.

75 Söz konusu Kurul kararlarında yukarıdaki tabloda da görüleceği üzere her bir dağıtım bölgesi için uygulama dönemi içerisinde azalan hedef kayıp-kaçak oranları belirlenerek tüketicilerin daha düşük kayıp-kaçak bedeline maruz kalmaları sağlanırken, bu hizmeti yerine getiren dağıtım şirketlerine de riskler yüklenmiştir. Bu kapsamda, verilen hedefler şirketlerin performansları da dikkate alınarak belirlenmiş olup, performans düzeyi yüksek olan şirketlerin ödüllendirilmesini, performans düzeyi düşük olan şirketlerin ise cezalandırılmasını temin edecek bir mekanizma dahilinde hedef kayıp-kaçak oranları belirlenmiştir. Nitekim düşük performanstan dolayı gerçekleşen yüksek kayıp-kaçak düzeyinin yol açtığı ek maliyet yükü, döneminde sorumlu şirketlerin üzerinde bırakılmıştır döneminde de düşük performans düzeyiyle faaliyet gösterecek şirketler, hedef kayıp kaçak oranlarına ulaşamadıkları takdirde ek maliyetlere katlanmak zorunda kalacaklardır. Bu ek maliyetler hiçbir şekilde tüketicilere yansıtılamayacaktır. Öte yandan, 2011 yılı öncesinde ilgili mevzuat gereği teknik kayıplar tüm tüketicilere yansıtılırken, kaçağı da içeren teknik olmayan kayıplar dağıtım şirketlerinin kayıp-kaçak hedefleri de dikkate alınarak sadece serbest olmayan tüketicilere yansıtılmıştır yılına ilişkin yapılan değişiklik ile yalnızca perakende satış lisansına sahip dağıtım şirketinden enerji satın alan abonelerin değil, dağıtım sistemini kullanan her bir tüketicinin hizmet sunulmasında oluşan tüm maliyetlere katlanması öngörülmüştür. Ayrıca YPK nın tarih ve 2009/11 sayılı kararı ile kabul edilen Elektrik Piyasası Arz Güvenliği Strateji Belgesi nde 2015 yılına kadar tüm tüketicilerin serbest tüketici olması hedeflenmiştir. Tüm tüketicilerin serbest tüketici olduğu bir piyasada yeni bir düzenlemenin yapılmaması halinde, teknik olmayan kaybın maliyetinin dağıtım şirketlerine verilen hedeflerle uyumlu olan kısmının karşılanması hususu olanaksız hale gelecek dolayısıyla belirtilen düzenleme, elektrik piyasası için öngörülen uzun vadeli yapıyla uyumu tesis etmek, kayıp-kaçağın maliyetinin tüketiciler arasında eşit paylaşımını sağlamak, ayrıca kanun ve strateji belgesinde öngörülen mekanizmaya yönelik ileride çıkabilecek sorunları ortadan kaldırmak amacıyla ilgili mevzuat çerçevesinde zorunluluk arz etmiştir. Özellikle belirtmek gerekir ki; tarifelerin uygulanması lisans sahibi şirketler tarafından yasal bir zorunluluk olup, bu şirketlerin tarifeleri değiştirmesi, tarifelerde yer almayan bir bedeli tahsil etmesi ya da düzenlenmiş tarifeler kapsamında belirlenmiş bir bedeli tahsil etmeme gibi bir davranışta bulunmaları mümkün değildir. Başka bir ifadeyle, perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketlerinin tarifeleri uygulayıp uygulamama ya da kayıp-kaçak bedelini tahsil edip etmeme gibi bir insiyatifleri bulunmadığından, tarifelere uyma yükümlülüğünün bir gereği olarak kayıp

76 kaçak bedeli, perakende satış tarifesi bileşeni olarak faturalarda yer almaya devam edecektir. Daha da önemlisi kayıp-kaçak bedeli, EPDK nın mevzuatla kendisine verilen yetki çerçevesinde ve 4628 sayılı Kanunun temel amaçlarına uygun şekilde belirlediği bir bedel olup; söz konusu bedeli belirlemek üzere alınan EPDK Kurul kararları, EPDK nın bir düzenleyici işlemi olarak tüm gerçek ve tüzel kişileri bağlayıcı niteliği haizdir. Bu nedenle, dağıtım şirketlerinin söz konusu EPDK Kurul kararlarına aykırılık teşkil edecek bir işlemde bulunmaları mümkün değildir. Şirketin dağıtım bölgesindeki 2011 yılı kaçak ve usulsüz elektrik kullanımlarının tespitine ait il bazındaki detaylı bilgiler aşağıda gösterilmiştir yılı 2011 yılı İller Taranan abone sayısı Tutanak sayısı Tahakkuk Taranan Tahakkuk Tahsilat Tutanak abone sayısı (KWh) Bin TL Bin TL sayısı (KWh) Bin TL Tahsilat Bin TL Antalya Isparta Burdur Toplam Şirket, 2011 yılı faaliyet dönemine ilişkin olarak; cereyan kesme-açma hizmetlerinin dışarıdan temini için yüklenici firmalarla imzalamış olduğu sözleşme hükümleri doğrultusunda, dağıtım bölgesindeki AG den beslenen müşterilerine ait 2. ihbarname dağıtım, enerji kesme-açma, sayaçların ve mühürlerin kontrolü, kaçak ve usulsüz elektrik kullananların tespiti bilgilerinin İdareye aktarılması işlerini 125 yüklenici işçi ile, Endeks okuma hizmetlerinin de yine dışarıdan teminini öngören yüklenici firmalarla imzaladığı sözleşme hükümleri doğrultusunda, dağıtım bölgesindeki abonelerin elektrik sayaçlarının; endeks tespiti, tespit edilen endekslerin el bilgisayarına kaydedilmesi, fatura/fatura bildirimi tanzimi ve müşteriye bırakılması, tespit edilmiş bilgilerin GPRS üzerinden İdare bilgisayarlarına aktarılması, müşteri sayaçlarının ve mühürlerinin kontrolü, kaçak ve usulsüz elektrik kullananların tespitine ilişkin işleri 129 yüklenici işçi ile, Ana hizmet birimlerinden Elektrik Piyasası ve Müşteri Hizmetleri Müdürlüğü bünyesindeki beş personelin görev, yetki ve sorumluluğunda; Antalya, Burdur ve Isparta İl Müdürlükleri, İlçe işletme müdürlük ve şeflikleri ile belde işletme şeflikleri hizmet birimleriyle yürütmüştür.

77 Şirketin, 2011 yılı içinde özelleştirme ihalesinin iptal edilerek özelleştirme sürecinin belirsiz şekilde uzamasından ve kadrolu personelin diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yoğun şekilde geçmesinden dolayı mevcut personelin oldukça azalarak yetersiz kaldığı koşullarda; dağıtım bölgesindeki kaçak ve usulsüz elektrik kullananların tamamına yakınının tespit edilerek tahakkuka bağlanması ve bu alanda etkili şekilde yapılması gereken mücadelenin, bir taraftan bu konuda görevlendirilmiş yüklenici işçilerin performansına, diğer taraftan Şirketin bunlar üzerindeki etkin kontrolüne bağlı olduğu açıktır. Bu gerçekten hareketle, 2011 yılında taraması yapılan abone sayısı adet ile sınırlı kalmış, kaçak ve usulsüz elektrik kullandığı tespit edilen abone hakkında tutanak düzenlenip, 10,8 milyon kwh miktarındaki enerji tahakkuka bağlanmıştır. Cari dönemde ilgili savcılıklara havale edilen suç dosyası sayısı adet olup, Şirketin kaçak ve usulsüz elektrik kullananların tespiti ve önlenmesinde gösterdiği performans, her halükarda önceki dönem değerlerinin gerisinde kalmıştır. Kayıp ve kaçak sorunu ile ilgili olarak; Elektrik Piyasası ve Müşteri Hizmetleri Müdürlüğünün 2011 yılı faaliyet ve işlemleri üzerinde yapılan inceleme ve denetim çalışmaları neticesinde; Teknik kayıpların, dağıtım şebekesinde doğal olarak meydana gelen kayıplar ile ölçü devrelerinde (sayaç) çeşitli nedenlerle meydana gelen arızalardan oluştuğu; tahakkuksal kayıpların ise ağırlıklı olarak kaçak ve usulsüz elektrik kullanımından, abonelere ait sayaç/ölçü devre bilgilerindeki kimi hatalı kayıtlardan (çarpan hatası), serbest tüketici abonelerin ölçü devre kontrollerinin etkili şekilde yapılmasını sağlayacak teknik alt yapı yetersizliklerinden ve henüz tam olarak devreye alınamamış olan Otomatik Sayaç Okuma Sistemi (OSOS) kapsamında bölgesel olarak Dağıtım Merkezinden beslenen ilçelerde söz konusu dağıtım merkezine sayaç konulmak suretiyle bölgesel enerji zimmeti uygulamasına geçilemediğinden kaynaklandığı, Buna göre oluşan teknik kayıpların kabul edilebilir düzeylere çekilebilmesi için; -Mevcut dağıtım şebekesinin öncelikle yük yoğunluğu fazla olan bölgelerindeki malzemelerin aşırı ısınmasından kaynaklı kayıpların azaltılmasına yönelik Trafo Merkezi kapasitelerinin bir program dahilinde artırılması ve hat karakteristiklerinin değiştirilmesi, -Mevcut dağıtım şebekesindeki Trafo Merkezi, Dağıtım Merkezi, Bina Tipi Trafo Postaları ile Havai Hatların esaslı şekilde periyodik kontrollerinin yapılması (çıplak göz ya da termal kamera ile), arızalı malzemelerin ivedilikle değişiminin sağlanması ve gerekli bakım onarımlarının yapılarak daima sağlıklı şekilde işlerliğinin sağlanması,

78 -Mevcut dağıtım şebekesinde havai hatlara özellikle bahar mevsiminde çok yaklaştığı ya da temas ettiği görülen ağaçların kesim işlerinin süratle yapılarak, Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği kapsamında söz konusu ağaç ve diğer cisimlerin yaklaşma mesafelerinin daima ayarlanması, -Devam etmekte olan mevcut havai hatlı tüm şebekelerin yer altına alınması faaliyetlerinin biran önce tamamlanması gerektiği, Kaçak ve usulsüz kullanımdan oluşan tahakkuksal kayıpların ise tamamen önlenebilmesi için; -Öncelikle yüklenici firma elemanları tarafından yapılan ihbarların zamanında değerlendirilerek, kaçak ve usulsüz kullanımda bulunduğu tespit edilen aboneler hakkında süratli şekilde tahakkuksal işlemlerin tamamlanması, -Dönemsel tüketim bilgileri kapsamında, başta özel trafolu ticarethane ve sanayi işletmeleri olmak üzere sırasıyla tüm OG, AG tarife gruplarına dahil abonelerin periyodik olarak yılda en az üç kez olmak üzere ölçü devrelerinin etkin şekilde kontrollerinin yapılması, -Serbest tüketici abonelerine ait sayaç/ölçü devrelerinin, Ölçüler ve Ayarlar Kanunu kapsamında periyodik kontrollerinin sağlanması, -Yüksek tüketimli tüzel kişi aboneler ile gerçek kişi serbest tüketici abonelerin etkin şekilde denetim ve kontrol altında tutulmasını teminen, her türlü kontrol, test ve inceleme becerisine sahip nitelikli personel ve cihazlarla donatılmış özel kontrol ekiplerinin (en az iki ekip) oluşturulması, -OSOS kapsamında ilçelere ayrı ayrı enerji zimmeti yapılarak kayıp kaçak oranlarının ilçe bazında takibe alınması, -Bölge trafoları bazında tüketimlerin kontrol edilerek abonelerin sürekli takibe alınması, Gerektiği anlaşılmış olup, Böylece, yukarıda maddeler halinde değinilen hususlar çerçevesinde yürütülecek çalışmalar ile; hat ve trafo kayıpları ile dağıtım şebekesine ilişkin diğer teknik kayıpların kabul edilebilir düzeylere indirilmesinin yanı sıra kaçak ve usulsüz kullanımdan kaynaklanan tahakkuksal kayıpların tamamen önlenerek, son dönemlerde artış eğilimi gözlenen mevcut kayıp-kaçak parametresinin, kademeli şekilde dönemine ait hedef kayıp-kaçak oranları düzeyine çekilmesi doğrultusunda, Şirketin bir taraftan düşük performanstan dolayı gerçekleşen yüksek kayıp kaçak düzeyinin yol açtığı ve tüketicilerine yansıtamadığı ek maliyet yükünden

79 kurtulabileceği, diğer taraftan tüketicilerin daha düşük kayıp-kaçak bedeline maruz kalmalarının sağlanabileceği, Tespit, görüş ve kanaatine ulaşılmıştır. Yukarıdan bu yana yapılan inceleme, araştırma, tespit ve değerlendirme çalışmaları ışığında; EPDK tarafından her dağıtım şirketi için performansları da dikkate alınarak ayrı ayrı belirlenen hedef kayıp-kaçak parametresinde, düşük performanstan dolayı gerçekleşen yüksek kayıp-kaçak düzeyinin yol açtığı ek maliyetlerin dağıtım şirketlerinin üzerlerinde bırakıldığı ve öngörülen kayıp-kaçak hedeflerinden pozitif ve negatif sapmaların doğrudan gelir tavanına yansıtıldığı bir mekanizma dahilinde Şirketin dağıtım bölgesinde son dönemlerde artış eğilimi göstererek 2011 yılı için %11,01 oran ve MWh miktarına yükselen, cari dönem ortalama enerji alım fiyatı 15,12 Kr/kWh üzerinden işletmeye maliyeti 93,6 milyon TL ye ulaşan kayıp ve kaçakların azaltılması doğrultusunda; Hat ve trafo kayıpları ile dağıtım şebekesine ilişkin diğer teknik kayıpların kabul edilebilir düzeylere çekilmesinin yanı sıra, kaçak ve usulsüz kullanımdan kaynaklanan tahakkuksal kayıpların tamamen önlenerek, mevcut kayıp kaçak parametresinin kademeli geçiş sürecini öngören dönemine ait hedef kayıp kaçak oranı (%8,02) düzeyine düşürülebilmesi için gereken her türlü teknik, idari ve hukuksal önlem ve uygulamaların etkin şekilde hayata geçirilmesi önerilir. b) Satış fiyatları: -Geçiş dönemi ( ) tarife bileşenleri ve ulusal tarife uygulaması: Elektrik enerjisi sektöründe hedeflenen serbestleşmenin temel amacı, sistemin verimliliğini artırarak tarifelerin düşürülmesini sağlamaktır. Bu bağlamda tarifeler, maliyet tabanlı olarak, kayıp/kaçağa ve işletme verimliliğine ilişkin önceden tespit edilmiş ve iyileştirme öngören hedeflere göre planlanmış yeni bir tarife metodolojisi çerçevesinde belirlenmektedir yılları arasındaki beş yıllık ilk uygulama dönemi (geçiş dönemi), maliyete dayalı tarife yapısına geçiş süreci olarak belirlenmiştir. Geçiş dönemi tarihli 5784 sayılı Kanun ile 2012 yılına kadar uzatılmıştır. Dolayısıyla, fiyat eşitleme mekanizmasının ve geçiş dönemi enerji alım anlaşmalarının süresi de 2012 ye uzatılmıştır. Dağıtım bölgeleri için döneminde uygulanan son kullanıcı tarifeleri ve bu tarifelerin hesaplanmasına esas oluşturan gelir gereksinimleri, özelleştirme öncesinde tarih ve 896 sayılı EPDK kararıyla onaylanmıştır. Söz konusu gelir gereksinimleri dağıtım ve perakende hizmetleri için öngörülen giderleri karşılamakta ve hedef kayıp/kaçak miktarı için bir karşılık içermektedir. Dağıtım şirketleri, EPDK onaylı ulusal tarife lerin süreleri sona erdikten sonra

80 Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliğine ve ilgili yönetmeliklere uygun olarak tarifeleri kendileri metodoloji çerçevesinde hazırlayarak EPDK onayına sunacaklardır. Geçiş dönemi, maliyet tabanlı olmayan mevcut tarife sisteminden, hedeflenen maliyet tabanlı yapıya sorunsuz ve aşamalı bir geçiş sağlayacak şekilde tasarlanmış; 2012 yılına gelindiğinde, abone gruplarının büyük çoğunluğunda maliyet tabanlı tarifelere geçilmesi öngörülmüştür. Tarifeyi meydana getiren beş bileşenden vergi ve diğer kesintiler bileşeni hariç; perakende satış, perakende satış hizmeti, dağıtım ve iletim tarifeleri; Elektrik Piyasası Kanunu, Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği ve ilgili düzenlemeler uyarınca birbirinden ayrıştırılmıştır. Buna göre, perakende satış tarifesi, perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi tarafından satın alınan enerjinin ortalama fiyatını yansıtan bir fiyat tavanı na sahiptir. Dağıtım ve perakende hizmet tarifeleri ise dağıtım ve perakende hizmetlerine ilişkin işletme giderlerini ve yatırım harcamalarını karşılamaya yönelik gelir tavanı ihtiva etmektedir. İletim tarifesi, TEİAŞ tarafından fatura edilen ve tüketiciye tamamen yansıtılan iletim maliyetlerinden oluşmaktadır. Strateji Belgesi nde belirtildiği üzere, bölgesel tarife uygulaması söz konusu olduğunda ortaya çıkacak olan fiyat eşitsizliği nedeniyle ilk uygulama döneminde ulusal tarife sisteminin devam etmesi öngörülmüştür (mevcut durumda, elektrik kayıp/kaçak parametresinin bölgeler arasında yüksek değişkenlik göstermesi, maliyet tabanlı tarifelerin birbirinden çok farklı olması neticesini doğurmuştur). Ulusal tarife aynı tüketici sınıfına dahil tüketicilere ülke çapında aynı tarife ile elektrik satılmasıdır. Sonuç olarak geçiş dönemi süresince ulusal tarifenin uygulanması sonucu bazı bölgeler, belirlenmiş olan gelir tavanlarının üzerinde gelir elde ederken, diğerleri gelir tavanının altında kalmaktadır. EPDK, uygulamaya koyduğu fiyat eşitleme mekanizması sayesinde bölgeler arası gelir transferi yaparak elde edilen gelir ile hedeflenen gelir tavanı arasındaki farkı ortadan kaldırmaktadır. Öte yandan, özellikle 2008 yılı dağıtım şirketleri açısından, fiyatlandırma mekanizmasında önemli değişikliklerin yaşandığı bir yıl olmuştur. Nitekim, başta TEDAŞ olmak üzere elektrik tedariği zinciri içinde yer alan enerji KİT lerinin mali açıdan sağlıklı ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması amacıyla, Enerji KİT lerinin Uygulayacağı Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizmasının Usul ve Esasları YPK nın tarih ve 2008/T-5 sayılı kararı ile kabul edilmiştir. Söz konusu mekanizma uyarınca, TEDAŞ ın her yıl için 01 Ocak, 01 Nisan, 01 Temmuz ve 01 Ekim aylarında fiyat ayarlaması yapması öngörülmüştür. Ayrıca, 20 Dağıtım Şirketinin İlk Uygulama Dönemine İlişkin Gelir Düzenlemesi Hakkında Tebliğ uyarınca dengesizlikten kaynaklanan fiyatların (PMUM maliyetleri) tarifelere yansıtılması sağlanmıştır. Böylece maliyet esaslı tarife metodolojisine uygun olarak serbest piyasadan alınan elektriğin maliyeti enerji alım maliyetine dahil edilmiştir.

81 tarihli ve 2999 sayılı EPDK kararı ile önceki dönem uygulanan tarife tabloları; 4628 sayılı Kanunun geçici 9 uncu maddesi, YPK nın tarihli ve 2008/T-5 sayılı kararı ile kabul edilen Enerji KİT lerinin Uygulayacağı Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması Usul ve Esasları, diğer ilgili mevzuat ile elektrik dağıtım şirketlerinin talepleri çerçevesinde güncellenerek onaylanmıştır. Buna göre tarihinden itibaren perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketlerinden enerji temin eden tüketicilerin Kr/kWh bazındaki tarifeleri vergi ve diğer kesintiler bileşeni hariç aşağıdaki bileşenlerin toplamından oluşmaktadır. Tarife bileşenleri 1) Aktif/Net enerji bedeli 2) Dağıtım bedeli 3) Kayıp enerji bedeli 4) İletim bedeli 5) Sayaç okuma dışındaki perakende satış hizmet bedeli 6) Sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmet bedeli EPDK nın tarihli, 3002 sayılı kararıyla tarihinden itibaren uygulanmak üzere onaylanan 21 Dağıtım Şirketi İçin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar ile tarife bileşenlerine göre 01.Ekim.2011 tarihinde güncellenen Kr/kWh bazındaki tarife tablosu abone grupları itibarıyla aşağıda gösterilmiştir. Çift Terimli Tarife Dağıtım Şirketinden enerji alan tüketiciler Kapasite Aktif Enerji Güç Bedeli Güç Aşım Bedeli Tek Zamanlı Gündüz Puant Gece Reaktif Enerji kr/ay/kw kr/ay/kw kr/kwh kr/kwh kr/kwh kr/kwh kr/kvarh Sanayi Orta Gerilim ,225 19,125 31,076 10,507 11,472 Tek Terimli Tarife Sanayi Orta Gerilim 20,116 20,012 32,333 11,128 11,472 Alçak Gerilim 21,479 21,376 33,696 12,491 11,472 Ticarethane ve Diğer Ticarethane 25,386 23,838 36,405 14,776 11,472 Diğer 1 24,159 22,717 34,422 14,277 11,472 Diğer 2 24,860 23,358 35,555 14,562 11,472 Mesken 23,734 22,430 34,504 13,723 - Şehit Aileleri ve Muharip/Malul Gaziler 13, K.Ö.İ. Mesken 23,734 22,430 34,504 13,723 - Tarımsal Sulama 20,665 19,708 32,028 10,823 11,472 Aydınlatma 22, Yukarıdaki tarife tablosunda abone grubu bazında kayıtlı perakende satış tarifeleri kapsamındaki uygulamalar, tedarikçisi dağıtım şirketi olan tüm tüketicileri kapsamaktadır.

82 Güç bedeli; OG seviyesinden bağlı olup, çift terimli tarife sınıfına tabi sanayi abonelerinden bağlantı anlaşması veya sözleşmesinde belirtilen güç üzerinden aylık olarak alınan kw birim bedelidir. Güç aşım bedeli; çift terimli tarife sınıfına tabi sanayi abonelerinin bağlantı anlaşması veya sözleşmesinde belirtilen gücü aşmaları halinde, aşılan güç miktarı üzerinden aylık olarak alınan kw birim bedelidir. Tek Zamanlı Tarife; günün tüm zamanlarında tüketilen elektrik enerjisi için, ilgili bileşenlerden oluşan ve tek fiyat olarak uygulanan tarifedir. Çok Zamanlı Tarife; günün belirlenmiş olan farklı zaman dilimlerinde tüketilen elektrik enerjisi için ilgili bileşenlerden oluşan ve farklı zaman dilimleri için farklı fiyat uygulanan tarifedir. Çok zamanlı tarifelerin uygulanması bakımından; Gündüz dönemi: Saat 06-17, Puant dönemi: Saat 17-22, Gece dönemi: Saat arasındaki dönemlerdir. Reaktif enerji bedeli; dağıtım sistemi kullanıcılarından reaktif enerji uygulamasına tabi olanlar için ilgili mevzuatta reaktif enerjiye ilişkin olarak belirlenen sınırların aşılması halinde ve 8 inci maddede belirtilen şartlar dahilinde uygulanan bedeldir. Aboneler belirli şartlar dahilinde tek veya çok zamanlı tarifelerden birini seçebilir. Çift terimli tarife sınıfını seçip, sözleşme gücü 0,7 MW ve üzeri olan sanayi abonelerine çok zamanlı tarife uygulanır. Ancak, çok zamanlı tarifenin uygulanabilmesi için abonenin çok zamanlı ölçüm yapan sayacının bulunması zorunludur. Çok zamanlı sayacı bulunan abonelerin, çok zamanlı tarifeyi seçmeleri zorunlu olmayıp, tek zamanlı tarifeyi seçebilirler. Aboneler, tek veya çok zamanlı tarifeye geçme talebini dağıtım şirketine yazılı olarak yapar. Tarife değişikliği, yazılı talep tarihinin içinde bulunduğu dönem sonundaki endeks tespitleri ile çıkarılacak faturayı takip eden ilk fatura döneminde yerine getirilir. Buna göre, yukarıdaki tarife tablosunda yer alan abone gruplarından tek zamanlı ölçüm sayacı (mekanik sayaç) kullananlara 01.Ekim.2011 tarihinden itibaren günün 24 saatinde örneğin mesken aboneleri için altı bileşenin toplam birim değeri olan 23,734 Kr/kWh tek zamanlı tarife uygulanırken, çok zamanlı ölçüm sayacına (elektronik sayaç) sahip ve çok zamanlı tarife uygulamasına geçen örneğin mesken abonesi için günün saatleri arası elektrik tüketiminde 22,430 Kr/kWh gündüz tarifesi, saatleri arası 34,504 Kr/kWh puant tarife, saatleri arasında 13,723 Kr/kWh gece tarifesi değerleri uygulanmış; söz konusu tarife değerlerine ayrıca BTV, TRT Payı, Enerji Fonu ve KDV den oluşan vergi ve diğer kesintiler bileşeni de ilave edilmek suretiyle gerekli faturalama işlemleri yapılmıştır yılında tüketicileri doğrudan etkileyen bir başka EPDK Kurul kararı da TRT payı ile ilgilidir. EPDK nın tarih ve 3065 karar sayılı toplantısında;

83 tarihli ve 5784 sayılı Kanun ile tarihli ve 3093 sayılı Türkiye Radyo Televizyon Gelirleri Kanununun 4 üncü maddesinin (c) bendinde yapılan düzenleme ve tarihli ve 2999 sayılı Kurul Kararı uyarınca, nihai tüketiciye elektrik enerjisi satışı yapan lisans sahibi tüzel kişiler tarafından; iletim, dağıtım, sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmeti ve kayıp enerjiye ilişkin bedeller hariç olmak üzere, net enerji ve sayaç okuma dışındaki perakende satış hizmeti bedelleri toplamının TRT payının hesaplanmasında dikkate alınmasına karar verilmiştir. Dolayısıyla kayıp enerji bedeli TRT payı matrahından çıkarılmıştır tarihli ve 5784 sayılı Kanun ile tarihli ve 3093 sayılı Türkiye Radyo Televizyon Gelirleri Kanununun 4 üncü maddesinin (c) bendi Nihai tüketiciye elektrik enerjisi satışı yapan lisans sahibi tüzel kişiler iletim, dağıtım ve perakende satış hizmetlerine ilişkin bedeller hariç olmak üzere, elektrik enerjisi satış bedelinin yüzde ikisi tutarındaki payı (KDV, diğer vergiler, fon ve paylar ile benzeri kesintiler hariç) faturalarında ayrıca gösterir ve bu kapsamdaki bedelleri TRT Kurumuna intikal ettirirler. Organize sanayi bölgeleri tüzel kişilikleri, serbest tüketici olarak TRT Kurumuna ayrıca pay yatırmaz. şeklinde değiştirilmiştir. Ancak, tarihli ve 3065 sayılı EPDK Kurul kararına karşı TRT Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından Danıştay 13. Dairesinde açılan davaya ilişkin söz konusu 13. Dairenin tarihinde vermiş olduğu 2011/665 Esas sayılı yürütmeyi durdurma kararı tarihinde EPDK ya tebliğ edildiğinden, bundan böyle TRT payına ilişkin yapılacak uygulamalar değinilen Danıştay Kararı dikkate alınarak yerine getirilecektir. Nitekim, EPDK nın tarihli, Karar sayılı toplantısında; Danıştay 13. Dairesinin 2011/665 Esas sayılı kararı ile 3065 sayılı Kurul Kararının yürütmesinin durdurulmuş olması nedeniyle TRT payına ilişkin uygulamanın tarihinden itibaren Danıştay 13. Dairesinin 2011/665 sayılı kararı çerçevesinde yapılmasına karar verilmiştir yılı tarife bileşeni uygulamalarında Sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmet bedeli okuma başına sabit değer olarak belirlenirken, diğer beş tarife bileşeni ise 2011 yılında olduğu şekilde belirlenmiştir. Bu çerçevede, örneğin tek zamanlı tarifeye tabi bir mesken abonesinin 01.Nisan.2012 tarihli güncel tarife değerleri üzerinden bir ayda toplam 311 kwh elektrik enerjisi tüketmesi karşısında tahakkuk edecek yaklaşık 100 TL tutarındaki faturaya esas tarife bileşenleri ile vergi ve diğer kesintiler bileşeninin örnek hesaplama biçimi aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

84 Tarife bileşeni Tüketim kwh Birim Tarife Değeri ile Vergi Fon Kesinti Matrahı Tutar TL 1- Aktif/Net enerji bedeli 311 0, Kr/kWh 56,49 2-Dağıtım bedeli 311 0, Kr/kWh 11,71 3-Kayıp enerji bedeli 311 0, Kr/kWh 8,36 4-İletim bedeli 311 0, Kr/kWh 2,69 5-PSH* 311 0, Kr/kWh 1,25 6-Sayaç okuma** - 0,42 TL (Okuma başına sabit) 0,42 -BTV*** - (Net enerji bedeli+kayıp enerji bedeli) x %5 3,24 -TRT Payı**** - (Net enerji bedeli+kayıp enerji bedeli) x %2 1,30 -Enerji Fonu***** - (Net enerji bedeli+kayıp enerji bedeli) x %1 0,65 -KDV - ( BTV+TRT Payı+Enerji Fonu) x %18 14,00 Toplam 100,11 (*) Sayaç okuma dışındaki perakende satış hizmet bedelidir. (**) Sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmet bedelidir. (***) Belediye Tüketim Vergisi, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca tahsil edilir. (****) 3093 sayılı Türkiye Radyo Televizyon Gelirleri Kanunu kapsamında tahsil edilir. (*****) 3096 sayılı Kanunun Geçici 4. maddesi ile 3291 sayılı Kanunun ek 2. maddesi uyarınca tahsil edilir. Yukarıdaki tabloda Kr/kWh bazında birim tarife değerleri kayıtlı bileşenlerden; Aktif/Net enerji bedeli, elektrik enerjisinin alış-satışına ilişkin doğrudan maliyetler ve brüt kar marjı dikkate alınarak tek zamanlı olarak belirlenmektedir. Dağıtım bedeli; dağıtım sistemine ilişkin yatırım harcamaları ile işletme ve bakım giderlerini içermektedir. Kayıp enerji bedeli, elektrik sisteminde ortaya çıkan teknik ve teknik olmayan kaybın maliyetinin kayıp-kaçak hedef oranları ölçüsünde karşılanabilmesi amacıyla belirlenen bedel olup, dağıtım bölgesine girmesi öngörülen elektrik miktarı ile hedeflenen kayıp kaçak oranı sonucunda bulunan enerji miktarı esas alınarak hesaplanmakta ve tahakkuk ettirilmektedir. Dolayısıyla, kayıp-kaçağın maliyetini dağıtım seviyesinden elektrik şebekesine bağlı olan sanayi tesisleri de dahil tüm elektrik tüketicileri ödemektedir. İletim bedeli, TEİAŞ tarafından dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilere fatura edilen iletim tarife tutarının karşılanması için dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından dağıtım sistemi kullanıcılarına uygulanan birim fiyattır. Sayaç okuma dışındaki perakende satış hizmet bedeli, sayaç okuma dışındaki faturalandırma, perakende satış hizmetine ilişkin yatırım giderleri ile perakende satış hizmetine ilişkin diğer giderlerden oluşmaktadır. Sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmet bedeli ise, sayaç okuma maliyetlerini yansıtan ve Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği ile tarifelere ilişkin tebliğler kapsamında belirlenen bedel olup, tüm dağıtım sistemi kullanıcıları için okuma başına sabit değer olarak belirlenmektedir.

85 Şirketin yukarıda ayrıntısı görülen vergi ve diğer kesintiler bileşeni dahil perakende satış tarife bileşenlerine ek olarak dağıtım şebekesine bağlantının test edilmesi ve devreye alınmasına ilişkin bağlantı tarifeleri, yeni abonelikler için uygulanacak kw başına güvence birim bedelleri, elektrik piyasasında uygulanacak kesme-bağlanma bedelleri ile sayaç sökme-takma bedelleri ve abonelerin zamanında ödenmeyen borçlarına uygulanacak gecikme zammına ilişkin usul ve esaslar EPDK tarafından ayrıca güncellenmiştir. Söz konusu tarifeler hususundaki detaylı tüm kural ve düzenlemeler, EPDK nın onayladığı bölgesel tarifeler, tarife metodolojisi ile tarife usul ve esasları dokümanlarında ayrıntılı şekilde yer almaktadır. -Bağlantı tarifesi: EPDK nın tarih ve 2861 sayılı kararı ile tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Elektrik Piyasasında Dağıtım Bağlantı Bedelleri ile Uygulamaya İlişkin Usul ve Esaslar kabul edilmiştir. Dağıtım bağlantı bedeli, dağıtım şirketi ile dağıtım sistemine bağlanacak gerçek ve tüzel kişiler arasında gerçekleştirilecek olan bağlantı anlaşmasını takiben ve anlaşmada belirtilen bağlantı varlıklarının tesis edilerek her bir gerçek veya tüzel kişinin ilk defa dağıtım sistemine bağlantısı aşamasında bir defaya mahsus olmak üzere tahsil edilir ve geri ödenmez. Bağlantı tarifeleri, OG ve AG için ayrı ayrı olmak üzere bağlantının kurulu gücü de dikkate alınarak hesaplanan ve bağlantının gerçekleştirilmesine ilişkin operasyonel maliyetleri içeren bedeldir yılında uygulanan sabit bağlantı tarifeleri önceki dönem tarifeleriyle birlikte aşağıda gösterilmiştir. Kurulu Güç 2010 TL 2011 TL AG: 0-15 kw (dahil) 30,6 51, kw (dahil) 76,8 117,6 100 kw üzeri 91,2 149,4 OG: kva (dahil) 409,3 486,9 400 kva üzeri 693,7 605,1 Bağlantı tarifeleri her yıl EPDK tarafından belirlenecek Eylül ayı 12 aylık EPE değişim oranları dikkate alınarak artırılır ve her yıl Ocak ayı itibarıyla EPDK onayıyla yürürlüğe girer. EPE uygulaması yürürlüğe girinceye kadar EPE olarak, TÜİK tarafından yayımlanan TÜFE değişim oranları kullanılır. -Güvence bedeli: EPDK nın tarih ve 2860 sayılı kararı ile tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Güvence Bedelleri ile Uygulamaya İlişkin Usul ve Esaslar kabul edilmiştir.

86 Perakende satış lisansı sahibi tüzel kişi, kullanım yerinin değişmesi ve/veya perakende satış sözleşmesinin sona ermesi veya sözleşmenin feshi halinde, müşterinin elektrik enerjisi tüketim bedelini ödememesi ihtimaline karşılık olarak, borcuna mahsup etmek üzere güvence bedeli talep edebilir. Bu usul ve esasların 6 ncı maddesinde sayılanlar hariç, tarihi itibarıyla yapılacak yeni aboneliklerde tüm müşteriler güvence bedeli kapsamına dahildir. Ön ödemeli sayaç tesis eden müşterilerden; tarihli ve 2002/4100 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamındaki ibadethaneler ile genel aydınlatma yerlerine (il, ilçe, belde ve köylerdeki cadde ve sokak ile kamuya ait ücretsiz girilen park ve bahçe gibi halka açık yerler) ilişkin aboneliklerden; bulunduğu bölgedeki dağıtım şirketi tarafından hizmet götürülemeyen elektrik üretim santralleri ile TEİAŞ ın indirici şalt sahalarında tek noktadan ölçüm yapılan farklı tüketici gruplarının bulunduğu (mesken, resmi daire, aydınlatma vb.) ve iç ihtiyaç tüketimi olarak kabul edilen tüketim noktaları aboneliklerinden güvence bedeli alınmaz. Şirket ile sözleşme imzalayan müşterinin güvence bedeli, tesisin veya kullanım yerinin gücü dikkate alınarak, abone grupları itibarıyla kw başına belirlenen birim bedel üzerinden hesaplanır tarihinden itibaren geçerli olan ve yapılacak yeni abonelikler için uygulanan kw başına güvence birim bedelleri önceki dönem değerleriyle birlikte aşağıda gösterilmiştir. Abone grupları Güvence birim bedeli TL/kW TL/kW Sanayi ve Ticarethane 32,0 38,3 Mesken, Şehit aileleri ve Muharip Gaziler 10,7 13,6 Tarımsal Sulama, Aydınlatma ve Diğer 14,9 18,1 Güvence bedeli, makbuz karşılığında nakit ya da BDDK tarafından teminat vermesi uygun bulunmuş finans kuruluşlarınca düzenlenen süresiz ve kesin teminat mektubu olarak verilebilir. Ancak, mesken abone grubundaki müşteriler güvence bedelini sadece makbuz karşılığında nakit olarak verir. Sözleşmenin feshi veya sona ermesi veya eski sayacın ön ödemeli sayaçla değiştirilmesi durumunda; Şirketçe tahsil edilen nakit güvence bedeli, sözleşmenin feshedildiği, sona erdiği veya sayacın değiştirildiği tarihteki TÜİK tarafından açıklanmış olan en son aya kadar oluşan TÜFE oranı üzerinden güncelleştirilerek müşterinin Şirket ile olan bütün hesaplarının tasfiyesinden sonra varsa bakiyesi işletme kayıtları veya müşterinin güvence alındı belgesi dikkate alınarak talep tarihinden en geç üç işgünü içerisinde müşteriye iade edilir. Güvence bedeli süresiz banka kati teminat mektubu olarak alınmış ise, bu teminat mektubu sözleşmenin feshi veya sona

87 ermesi veya sayaç değişim tarihindeki müşterinin Şirket ile olan bütün hesaplarının tasfiyesinden sonra müşteriye iade edilir. Güvence bedelleri her yıl TÜİK tarafından yayımlanan Eylül ayı 12 aylık TÜFE değişim oranları dikkate alınarak artırılır ve her yıl Ocak ayı itibarıyla EPDK onayıyla yürürlüğe girer. -Kesme-bağlama bedeli: EPDK nın tarih ve 2862 sayılı kararı ile tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Kesme-Bağlama Bedellerine İlişkin Usul ve Esaslar kabul edilmiştir. 01.Ocak.2011 tarihinden itibaren elektrik piyasasında uygulamaya konulan kesme-bağlama bedelleri önceki dönem değerleriyle birlikte aşağıda gösterilmiştir. Kesme Bağlama 2010 TL 2011 TL AG 9,7 15,3 OG 83,8 77,5 Kesme-Bağlama bedelleri her yıl EPDK tarafından belirlenecek Eylül ayı 12 aylık EPE değişim oranları dikkate alınarak artırılır ve her yıl Ocak ayı itibarıyla EPDK onayıyla yürürlüğe girer. EPE uygulaması yürürlüğe girinceye kadar EPE olarak, TÜİK tarafından yayımlanan TÜFE değişim oranları kullanılır. -Sayaç sökme-takma bedeli: Sayaç sökme takma bedeli 2010 yılına kadar Ölçüler ve Ayarlar Kanunu mevzuatı kapsamında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenirken, bu tarihten sonra EPDK tarafından belirlenmeye başlanmış ve EPDK nın tarih ve 2898 sayılı kararı ile tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Sayaç Sökme Takma Bedellerine İlişkin Usul ve Esaslar kabul edilmiştir. Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği (Yönetmelik) nin 16 ncı maddesi kapsamındaki periyodik kontrollere esas sayaç sökme takma bedeli ile Yönetmeliğin 18 inci maddesi kapsamındaki sayaç sökme takma bedeli sayaç maliki tarafından karşılanır. Sayaç malikinin müşteri olması durumunda, Yönetmeliğin 16 ncı maddesi ile 18 inci maddesi kapsamındaki uygulamalar için tarihinden itibaren uygulanan sayaç sökme takma bedelleri aşağıda gösterilmiştir. Sayaç Sökme-Takma 2011 TL Direkt bağlı tek fazlı aktif veya üç fazlı aktif ve/veya reaktif sayaçlar 18,6 Akım trafolu ve/veya gerilim trafolu aktif ve/veya reaktif sayaçlar 26,9

88 Müşterinin taşınması halinde, müşteri mülkiyetinde olan mevcut sayacın müşterinin talebi üzerine sökülerek yeni adrese takılması durumunda ya da müşterinin 10 yıllık damga süresini doldurmuş mülkiyetindeki sayacını kalibrasyon, muayene, ölçü ve ayar kontrolü yerine ilgili mevzuata uygun bir elektronik sayaç ile değiştirilmesi talebinde bulunması ve sayacın elektronik sayaçla değiştirilmesi durumunda yukarıda yer alan bedeller tahakkuk ettirilir. Sayaç malikinin müşteri olması durumunda, tahakkuk ettirilecek sayaç sökme takma bedelleri, işlem sonrasında müşteriye düzenlenecek ilk ödeme bildiriminden tahsil edilir. Sayaç sökme takma bedelleri her yıl EPDK tarafından belirlenecek Eylül ayı 12 aylık EPE değişim oranları dikkate alınarak artırılır ve her yıl Ocak ayı itibarıyla EPDK onayıyla yürürlüğe girer. EPE uygulaması yürürlüğe girinceye kadar EPE olarak, TÜİK tarafından yayımlanan TÜFE değişim oranları kullanılır. -Abonelerin zamanında ödenmeyen borçları: Abonelerin zamanında ödenmeyen borçlarına ilişkin uygulanacak usul ve esaslar Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği nin 24 üncü maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, zamanında ödenmeyen borçların tahsiline ilişkin hususlar; perakende satış sözleşmesi veya ikili anlaşmalar kapsamında düzenlenir. Müşterinin perakende satış sözleşmesi veya ikili anlaşmalar kapsamında öngörülen ödemeleri zamanında yapmaması halinde dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından elektriği kesilebilir. Perakende satış sözleşmesinde belirlenen gecikme zammı fatura son ödeme tarihinden itibaren uygulanır. Uygulanacak gecikme zammı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranını aşamaz. Aynı kullanım yerine ait başka müşterilerin önceki dönemlere ilişkin tüketimlerinden kaynaklanan borçları, yeni müşterinin üstlenmesi talep edilemez. 2- Mamul, yarı mamul ve ticari mallar stokları: Elektriğin fiziksel yapısı, elektriğin diğer ürün ve mallardan farklı bir şekilde ele alınmasını gerektirmektedir. Bu farklılığın temelinde elektrik şebekesinin elektrik enerjisini depolayamaması yatmaktadır. Bu nedenle elektrik üretimi ile tüketimi anlık olarak devamlı eşitlenmesi gerektiğinden, mamul ve yarı mamul stoku bulunmamaktadır. E- Sigorta işleri: Sigorta işleri TEDAŞ Sigorta Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde, malzeme yönetimi ve satın alma müdürlüğünce yürütülmektedir. İl müdürlüklerince muhtelif sigorta şirketlerine yaptırılan zorunlu mali mesuliyet sigorta primlerinden oluşan toplam prim ödemeleri tutarı 18 bin TL dir.

89 F- İşletme sonuçları: 1- Satışların kârlılığı: Şirketin 2011 yılına ilişkin satış sonuçları, program değerleriyle karşılaştırılmalı olarak önceki dönem verileriyle birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Brüt Satış Net Satışların Faaliyet Satış maliyetleri Faaliyet Maliyete göre Satış sonuçları Satışlar indirimi satışlar maliyeti giderleri toplamı karı/zararı kar/zarar Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL % Elektrik enerji satışı ,7 Program (son durum) ,6 Programa göre fark (28.744) - (28.744) (13.557) (364) (28.380) (2,9) Geç. dön. satış sonuç ,1 Revize satış programı ile 1,2 milyar TL lik net satış hasılatı sağlanacağı, buna karşın 837,5 milyon TL satılan enerji maliyeti, 130,3 milyon TL si faaliyet giderleri olmak üzere toplam 967,8 milyon TL satış maliyet giderleri oluşacağı, bu maliyet/hasılat kombinasyonu neticesinde 248,0 milyon TL lik faaliyet karının oluşacağı öngörülmüştür yılı faaliyet döneminde uygulanan ulusal tarifeler çerçevesinde program hedeflerine uygun olarak 1,2 milyar TL lik net satış hasılatı elde edilmiştir. Satılan enerji maliyeti 850,6 milyon TL, faaliyet giderleri 116,8 milyon TL olmak üzere satışların ticari maliyet tutarı 967,4 milyon TL düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu maliyet/hasılat kombinasyonu neticesinde 219,7 milyon TL lik faaliyet karı tahakkuk etmiştir. Şirketin 2011 yılı faaliyet sonuçlarını yansıtan göstergeleri program ve önceki dönem değerleriyle birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

90 2010 yılı 2011 yılı Göstergeler Gerçekleşme Program Gerçekleşme % % % 1-Maliyet giderleri göstergesi: Satın alınan enerji bedeli x ,2 68,9 71,7 Net satışlar 2-Faaliyet giderleri göstergesi: 3-Satış göstergesi: Faaliyet giderleri x 100 9,2 10,7 9,8 Net satışlar Satışların maliyet toplamı x ,4 79,6 81,5 Net satışlar 4-Faaliyet sonucu göstergesi: Faaliyet karı x ,6 20,4 18,5 Net satışlar Şirket, 2011 yılı faaliyet döneminde elde ettiği her 100 TL lik net satış hasılatı için 71,7 TL lik elektrik enerjisi alım maliyeti, 9,8 TL faaliyet gideri gerçekleştirdiğinden, toplam satış maliyeti 81,5 TL, faaliyet karı 18,5 TL olarak tahakkuk etmiştir. Böylece 1,2 milyar TL tutarındaki net satış hasılatının %81,5 i ile toplam satış maliyetleri karşılanmış; söz konusu hasılat-maliyet kombinasyonuna faaliyet dışı unsurlar da ilave edildiğinde Şirket 2011 yılı faaliyet dönemini 186,7 milyon TL tutarında dönem karı ile kapatmıştır. Satış maliyetinin en önemli bölümünü satın alınan enerji bedeli teşkil ettiğinden, enerji alım fiyatları ile net satış hasılatını belirleyen ulusal tarifeler faaliyet sonucunu belirleyen en temel iki değişkendir. Şirketin işletme faaliyeti sonuçlarını doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen bünye içi ve bünye dışı faktörler aşağıda özetlenmiştir. a) Bünye içi faktörler: - Verimlilik: Şirketin önceki yıllara ait teknik etkinliği, ölçek etkinliği ve toplam faktör verimliliği açısından performansını inceleyen pek çalışma bulunmamaktadır. Esasen Şirketin verimlilik ve etkinlik analizinde yaygın olarak kullanılması gereken değişkenler girdi bazında; personel sayısı, hat uzunluğu, trafo kapasitesi, işletme giderleri, sermaye, kayıp enerji, hizmet alanı, maksimum taleptir. Çıktı bazında ise; satılan elektrik, müşteri sayısı, hizmet alanı, maksimum talep, hat uzunluğu ve trafo sayısıdır.

91 Özellikle kısmi verimlilik göstergeleri Şirketin yıllara göre performansını ölçmede kullanılması gereken basit oranlardır. Bu kapsamda birçok oran hesaplanabilmekle birlikte özellikle işgücü verimliliği, sermaye verimliliği ve işletme giderleri verimliliği üzerinde özenle durulmalıdır. Karar birimlerinin operasyonel süreçlerinde kullandıkları temel girdiler işgücü ve sermaye olduğu için Şirketin performansını genel hatlarıyla görebilmek amacıyla öncelikle bu iki oranın yıllar itibarıyla hesaplanması gereklidir. Şirketin, işgücünü verimli şekilde kullanıp kullanmadığının ölçümü iki şekilde yapılmalıdır. Birinci işgücü verimliliği göstergesi, dağıtılan enerji miktarının personel sayısına bölünmesiyle; ikinci işgücü verimliliği göstergesi ise, müşteri sayısının personel sayısına bölünmesiyle bulunmalıdır. Burada kullanılan personel sayısı Şirket bünyesinde çalışan personel ile dışarıdan hizmet alımı yoluyla kullanılan işgücü sayısının toplamıdır. Böylece birinci göstergeye göre, ya personel sayısı azaltılmalı ya da dağıtılan enerji miktarı artırılmalı; ikinci göstergeye göre, ya personel sayısı azaltılmalı ya da müşteri sayısı artırılmalıdır. Şirketin, dağıtım ve perakende satış hizmetleri üretim sürecinde kullandığı temel girdilerden birisi de sermayedir. Burada sermaye olarak dağıtım şebekesi ele alınmalıdır. Böylece sermayenin verimli şekilde kullanılıp kullanılmadığının ölçümü iki şekilde yapılabilir. Birinci sermaye verimliliği göstergesi, dağıtılan enerji miktarının hat uzunluğuna bölünmesiyle; ikinci sermaye verimliliği göstergesi ise, müşteri sayısının hat uzunluğuna bölünmesiyle bulunmalıdır. Böylece birinci göstergeye göre Şirketin verimli hale gelebilmek için, ya hat uzunluklarını azaltmak ya da dağıttığı enerji miktarını artırmak; ikinci göstergeye göre, ya hat uzunluğunu azaltmak ya da müşteri sayısını artırmak yönünde verilecek karar süreçlerinde önemli bir veri teşkil etmelidir. İlgili mevzuatta elektrik dağıtım şirketlerinin işletme giderlerinde verimlilik sağlamaları gerektiği vurgulanarak verim düzeylerinin şirketlerin elde edeceği geliri etkileyeceği belirtilmektedir. Bu nedenle Şirketin yıllar itibarıyla işletme giderleri karşılığında şebekesinde kaydettiği ilerlemeyi görmek faydalı olacaktır. Bu kapsamda, işletme giderlerine göre verimlilik göstergeleri; İşletme Giderleri/Müşteri Sayısı, İşletme Giderleri/Dağıtılan Enerji, İşletme Giderleri/Hat Uzunluğu gibi rasyolar yardımıyla bulunarak, böylece müşteri başına işletme giderleri ve dağıtılan enerji başına işletme giderleri ile hat uzunluğu başına işletme giderlerinin yıllar itibarıyla analize alınması ve diğer dağıtım şirketleriyle de mukayeseler yapılmak suretiyle Şirketin verimlilik ve etkinlik derecesinin ortaya konulmasında fayda görülmektedir. Bu çerçevede; Şirketin, verimlilik, etkinlik analizlerinde ve diğer dağıtım şirketlerinin performanslarıyla mukayesesinde yaygın olarak kullanılabilecek personel sayısı, hat uzunluğu, trafo kapasitesi, işletme giderleri, sermaye, enerji kayıpları, satılan elektrik, müşteri sayısı, trafo sayısı gibi değişkenler bazında performansını ölçmede kullanılan özellikle işgücü, sermaye ve işletme giderleri verimliliği türünden

92 kısmi verimlilik göstergelerinin son beş yıl üzerinden hesaplanmak suretiyle her yıl düzenlenen faaliyet raporu dokümanlarında yer verilmesi önerilir. Şirketin verimliliğini ve etkinliğini ortaya koyacak analiz ve incelemeler, yukarıda belirtilen açıklamalar çerçevesinde aşağıdaki rasyo göstergesiyle sınırlı tutulmuştur % 2010 % Verimlilik : Satılan enerji (MWh x 100) x 100 : Satın alınan enerji (MWh) : 89,0 90,1 Şirketin, müşterilerine satışını yaparak tahakkuka bağladığı enerji miktarının dağıtım sisteminde sunulan enerji miktarına bölünmesiyle bulunan yukarıdaki verimlilik göstergesi önceki döneme göre 1,1 puan düşüş kaydederek %89,0 seviyesinde gerçekleşmiştir. EPDK tarafından Şirketin dağıtım bölgesinde 2011 yılı için belirlenmiş hedef kayıp-kaçak oranı (%8,86) dikkate alındığında esasen en az %91,14 seviyesinde olması gereken söz konusu verimlilik göstergesi, mevcut haliyle Şirketin 2011 yılı performans düzeyinin düşük kaldığına işaret etmektedir. Söz konusu verimlilik göstergesinin istenen düzeylere yükseltilmesi; bir taraftan hat ve trafo kayıpları ile diğer teknik kayıpların kabul edilebilir oranlara indirilmesine diğer taraftan ağırlıklı olarak kaçak ve usulsüz enerji kullanımından kaynaklanan tahakkuksal kayıpların tamamen önlenebilmesine bağlıdır. Şirketin dağıtım bölgesindeki kayıp-kaçak sorunlarıyla ilgili ayrıntılı inceleme ve değerlendirmelere önceki bölümde yer verilmiştir. -İktisadilik: İktisadilik : Net satışlar : Satışların maliyeti : 1,40 1,26 Şirketin elde ettiği net satış hasılatının satılan enerji maliyetine bölünmesiyle bulunan iktisadilik rasyosu, önceki döneme göre 0,13 puan artış kaydederek 1,4 düzeyinde gerçekleşme göstermiştir. Buna göre Şirket, 2011 yılı faaliyet döneminde toplam satış maliyetinin %140 ı oranında net satış hasılatı elde etmiştir. İktisadiliğin artırılabilmesi, faaliyet döneminde oluşan satışların maliyetinin sabit tutularak aynı faaliyet döneminde elde edilen hasılatın artırılması ya da satışların maliyetinin düşürülmesine bağlıdır. Şirketin, yılları arası geçiş döneminde düzenlenmiş ulusal tarifeler üzerinden enerji tedariki ve satışı yaptığı dikkate alındığında iktisadilik oranı, bir taraftan EPDK tarafından yıl içinde yapılan tarife düzenlemelerine diğer taraftan Şirketin satış suretiyle tahakkuka bağladığı enerji miktarına bağlı bulunmaktadır.

93 - Maliyetler: Şirketin faaliyet alanı elektrik dağıtım ve perakende satış hizmetini kapsadığından dönem içerisinde yapılan satışların maliyetinde enerji bedeli ve iletim gideri (sistem kullanım bedeli) ile diğer işletme giderleri yer almaktadır. Sistem kullanım bedeli, EPDK tarafından düzenlenen Elektrik Piyasasında İletim ve Dağıtım Sistemlerine Bağlantı ve Sistem Kullanımı Hakkında Tebliğ çerçevesinde yapılan iletim sistemine bağlantı ve/veya sistem kullanım anlaşmaları ile ilgili olarak TEİAŞ a ödenen tutardır. Şirket, satışların maliyeti içinde yer alan enerji ve iletim gideri haricindeki tüm işletme giderlerini genel yönetim ve pazarlama satış, dağıtım giderlerinde muhasebeleştirmektedir yılı satışların maliyet giderlerine ilişkin ayrıntılı inceleme ve değerlendirmelere raporun Üretim ve Maliyetler alt bölümünde değinilmiştir. b) Bünye dışı faktörler: - Piyasa payı: Şirket, Antalya, Burdur ve Isparta illeri için EPDK nın tarihli ve sayılı, aynı tarihli sayılı kararları ile tarihinden itibaren 30 yıl süreyle elektrik dağıtım lisansı ve perakende satış lisansı temin etmiştir. Şirket sahip olduğu dağıtım lisansı ile yukarıda belirtilen illerde elektrik enerjisi dağıtım faaliyeti yürütürken; perakende satış lisansı ile piyasada elektrik enerjisi ve/veya kapasitenin perakende satışı ve perakende satış hizmeti ile iletim seviyesinin altındaki gerilim seviyesinden ithalat faaliyetlerinde bulunabilmektedir. Bununla birlikte, sektörün kendine özgü yapısı ve ayrıca serbestleşme ve özelleştirme faaliyetleri nedeniyle bir geçiş dönemi içinde olması, ilgili pazar payı tanımında güçlükler ortaya çıkarmaktadır. Bu noktadan hareketle, Şirketin faaliyetleri kısaca şu şekilde tanımlanabilir. Dağıtım; elektrik enerjisinin gerilim seviyesi 36 kv ve altındaki hatlar üzerinden naklini. Perakende satış; elektrik enerjisinin tüketicilere satışını. Perakende satış hizmeti; elektrik enerjisi ve/veya kapasite satımı dışında tüketicilere sağlanan diğer hizmetleri ifade etmektedir. Söz konusu faaliyetlerden dağıtım faaliyeti, alçak gerilim elektrik taşıyan kablolardan oluşan yeni bir dağıtım şebekesinin kurulmasına ilişkin zorluklar ve yüksek yatırım maliyetleri sebebiyle doğal tekel niteliği taşımakta olup, Şirket tarafından münhasıran yerine getirilmektedir. Çünkü dağıtım sektöründe, doğal tekeli rekabetçi fiyata yönlendirecek potansiyel bir rekabet mümkün değildir. Esasen kar maksimizasyonu güdüsü ile hareket edecek elektrik dağıtım tekeli, herhangi bir müdahale olmadığı takdirde, daha düşük kalitede hizmeti daha yüksek fiyatla arz etme eğiliminde olacağından; özelleştirme ile birlikte elektrik dağıtım

94 faaliyetini yürütmekle görevli şirketler serbest bırakılmamakta fiyat, kalite ve performans gibi yönlerden sürekli olarak kamusal düzenlemeye tabi tutulmaktadır. Perakende satış ve perakende satış hizmeti faaliyetleri ise, 4628 sayılı Kanun çerçevesinde rekabete açılan faaliyetler arasında yer almaktadır. Söz konusu faaliyetler, Şirketin yanı sıra perakende satış şirketleri tarafından da yerine getirilebilecektir. Perakende satış hizmeti, sayaçların okunarak elektrik tüketim miktarlarının belirlenmesi ve faturaların düzenlenmesi gibi hizmetleri kapsamakta olup; 4628 sayılı Kanun, perakende satış ve perakende satış faaliyetlerinin perakende satış lisansında yer verilmesi halinde aynı lisans kapsamında yürütülmesine olanak sağlamaktadır. Başka bir ifadeyle, perakende satış hizmeti elektrik pazarının perakende satış seviyesindeki faaliyetleri bütünleyici bir özellik taşımaktadır. Yukarıda yer verilen bilgiler ışığında, bu aşamada ilgili ürün pazarları; Elektrik Dağıtım Hizmeti Pazarı ve Perakende Elektrik Satışı ve Hizmeti Pazarı olarak ele alındığında; Şirket yukarıda belirtilen lisansların yürürlük tarihlerinden itibaren Antalya, Burdur ve Isparta illerinden oluşan faaliyet bölgesinde, elektrik dağıtım hizmeti pazarında doğal tekel konumundadır. Perakende elektrik satışı ve perakende satış hizmetleri pazarında ise rekabete açık piyasa yapısına geçiş sürecini yaşamaktadır yılında YPK kararı ile kabul edilen Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi ne göre Türkiye elektrik piyasasında hedef, ikili anlaşmalara ve Gün Öncesi Piyasasına dayalı tamamen rekabete açık bir piyasa oluşturmaktır. Bu amaca yönelik olarak özel sektör tarafından üretilen elektriğin tüketicilere rekabetçi bir piyasa yapısı içerisinde serbest olarak ulaştırılmasını teminen EPDK, serbest tüketici olma limitini 2002 yılından bu yana sürekli düşürmektedir. Başka bir anlatımla, yıllık toplam elektrik enerjisi tüketimleri EPDK kararıyla belirlenen limitin üzerinde olanlar ile iletim sistemine doğrudan bağlı olan tüketicilere elektrik piyasasına doğrudan erişim olanağı tanınmış ve tedarikçi firmalar ile ikili anlaşmalar yoluyla enerji taleplerini serbestçe karşılayabilmelerinin önü açılmıştır. Bu çerçevede serbest tüketici limitinin azaltılmasına devam edilerek, 2011 yılı sonuna kadar meskenler hariç diğer tüketicilerin; 2015 yılına kadar ise tüm tüketicilerin serbest tüketici olması öngörülmüştür. Serbest tüketici limiti, her yılın 31 Ocak tarihine kadar EPDK tarafından belirlenerek yayımlanan elektrik enerjisi asgari tüketim miktarını belirtir. Serbest tüketici, EPDK tarafından belirlenen elektrik enerjisi miktarından daha fazla tüketimde bulunması veya iletim sistemine doğrudan bağlı olması nedeniyle tedarikçisini seçme serbestisine sahip gerçek veya tüzel kişidir. Serbest tüketiciler ikili anlaşma yoluyla tedarikçisinden enerji temin ederken serbest olmayan tüketiciler ise, düzenlemeye tabi perakende satış tarifeleri üzerinden Şirketten elektrik enerjisi temin etmektedir.

95 Şirket, Elektrik Piyasası Serbest Tüketici Yönetmeliği hükümleri uyarınca bir önceki yıl tüketim miktarlarına göre serbest tüketici sıfatını kazanan tüketicilerin listesini sürekli ve güncel biçimde internet sitesinde ( yayınlamak zorundadır. Ancak, Şirketten halihazırda elektrik alan serbest tüketici kapsamındaki tüketicilerin, tedarikçi değiştirmeye yönelik taleplerinin her yılın 01.Ocak, 01.Nisan, 01.Temmuz ve 01.Ekim tarihlerinde uygulamaya konulacağı, yönetmelikle hüküm altına alınmıştır. Söz konusu düzenlemenin amacı, geçiş dönemi sözleşmelerinden kaynaklanan yükümlülüklere maruz kalan dağıtım şirketlerine, tüketicilerin ani tedarikçi değiştirme hareketlerine karşı pozisyonlarını ayarlama imkanı tanımaktır yılında 9 milyon kwh/yıl tüketim değeriyle başlatılan serbest tüketici limitini azaltma süreci devam etmektedir yıllarını kapsayan ikinci uygulama dönemine ilişkin tarife usul ve esaslarına göre, ikinci uygulama dönemine hazırlık çerçevesinde alınan EPDK Kurul kararlarıyla Elektrik Piyasası Serbest Tüketici Yönetmeliği nin 10 uncu maddesi hükümleri uyarınca serbest tüketici limiti 2010 yılı için kwh/yıl, 2011 yılı için kwh/yıl, 2012 yılı için kwh/yıl olarak uygulanmaya başlanmıştır. Buna göre, Şirketin dağıtım bölgesinde serbest tüketici kapsamına girerek tedarikçi firmalar ile ikili anlaşmalar yoluyla elektrik enerjisi taleplerini serbestçe karşılayan tüketicilerin, 2011 yılına ilişkin tarife grubu bazında sayı ve enerji tüketim miktarları önceki dönem değerleriyle birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Serbest tüketici Sayı Adet 2010 yılı 2011 yılı Tüketim Miktarı Sayı Tüketim Miktarı kwh Adet kwh Ticarethane Sanayi Mesken Tarımsal Sulama (*) Toplam (*) tarihinde serbest tüketici kapsamına giren 8 tüketicinin 2011 yılı son üç aylık tüketim miktarıdır tarihinde alınan EPDK Kurul kararı ile 2010 yılına ait kwh/yıl olan serbest tüketici limitinin kwh/yıl a düşürülmesiyle beraber Antalya, Burdur ve Isparta illerinden oluşan dağıtım bölgesindeki serbest tüketici sayısında ve piyasa açıklık oranında artış yaşanmış; 2010 yılında adet olan serbest tüketici sayısı, 2011 yılında %70 oranında artarak olmuştur. Kısa süreli yaşanan geçiş ve dönüşler hariç, 2011 yılında serbest tüketici tedarikçisini değiştirirken, 346 serbest tüketici Şirket aboneliğine geri dönmüştür. Ticarethane tarife grubuna tabi serbest tüketici, ağırlıklı olarak oteller ile büyük alış veriş merkezlerinden oluşmaktadır. Mesken tarife grubuna tabi 28 serbest tüketici, büyük turistik otellerin kampusunda kayıtlı personel lojmanlarını

96 içermektedir. Tarımsal sulama tarifesine tabi 8 serbest tüketici ise, büyük ölçekte tarımsal faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilerdir. Şirketin dağıtım sisteminde sunulan toplam elektrik enerjisi 2010 yılı için 7,1 milyar kwh miktarında olup, bunun 5,9 milyar kwh düzeyindeki kısmı şirket abonelerine, 1,2 milyar kwh kısmı ise serbest tüketicilere ait olmakla birlikte; Şirketin faaliyet bölgesindeki fiili piyasa açıklık oranı %16,5 olarak gerçekleşmiştir. Buna karşılık, 2011 yılında dağıtım sisteminde sunulan yaklaşık 7,5 milyar kwh elektrik enerjisinin 5,6 milyar kwh kısmı Şirket abonelerine, 1,9 milyar kwh kısmı serbest tüketicilere ait olup, fiili piyasa açıklık oranı %24,9 seviyesine ulaşmıştır. Fiili piyasa açıklık oranı, piyasada doğrudan bir tedarikçiden elektrik temin eden serbest tüketicilerin tükettikleri enerjinin, toplam enerjiye oranıdır. Böylece Şirketin perakende elektrik satışı pazar payı %75,1 oranına gerilemiş olup Şirket, dağıtım bölgesindeki elektrik dağıtım hizmeti pazarında ise doğal tekel konumundadır yılına kadar serbest tüketici limitinin sıfırlanarak, Antalya, Burdur ve Isparta illerinden oluşan dağıtım bölgesindeki tüm elektrik tüketicilerinin serbest tüketici kapsamına alınabilmesi için dağıtım sistemindeki ölçme, iletişim ve kontrol teknik altyapısının uygun olması ve Şirketin otomatik sayaç okuma altyapısını kurması gerekmektedir. Kalite göstergelerinin toplanmasına ilişkin gerekli altyapı, Kanun ve ilgili mevzuat ile belirlenmiştir. Buna göre Elektrik Piyasasında Dağıtım Sisteminde Sunulan Elektrik Enerjisinin Tedarik Sürekliliği, Ticari ve Teknik Kalitesi Hakkında Yönetmeliğin, geçici 2. maddesinde belirtildiği üzere sağlıklı ölçüme ilişkin altyapı yatırımlarının tamamlanması konusunda ikinci uygulama dönemi yatırım planı içerisinde; tedarik sürekliliğinin ve teknik kalitenin otomatik olarak kaydı için tesis edilecek uzaktan izleme ve kontrol sistemi için yatırım öngören ve bunun için hazırlanan yatırım planı EPDK kararıyla onaylanan Şirket; söz konusu yatırımı, tarihine kadar tamamlamak ve tarihi itibarıyla elektrik enerjisi tedarik sürekliliği ve teknik kalite göstergelerine ilişkin tüm verileri otomatik olarak kaydetmekle yükümlüdür. Bu çerçevede, Şirket tarafından Otomatik (uzaktan) Sayaç Okuma Sistemi (OSOS) ihalesi tarihinde gerçekleştirilerek, yüklenici firma ile tarihinde imzalanan sözleşme hükümleri doğrultusunda söz konusu sistem, tarihinde geçici kabulü yapılarak işletmeye alınmıştır. Şirketin faaliyet bölgesinde Ana Kontrol Merkezi Antalya İl Müdürlüğü hizmet binasında bulunan ve tüm dağıtım bölgesini kapsayan OSOS sistemi TEDAŞ Genel Müdürlüğünce tahsis edilen ödenek kapsamında yaklaşık abone okuma kapasiteli olup, ilk etapta Antalya İl Müdürlüğü bölgesinde 300 adet aydınlatma abonesi, Isparta İl Müdürlüğü bölgesinde OG abonesi 50 adet trafolu müşteri, Burdur İl Müdürlüğü bölgesinde OG abonesi 25 adet trafolu müşteri olmak üzere toplam 375 adet kayıtlı ölçü noktasını okuyacak kapsamda tesis edilmiştir.

97 Şirket, OSOS kapsamında okunacak ölçü noktalarını daha da artırılabilmek için ihtiyaç duyduğu 4,3 milyon TL tutarındaki ödenek tahsisi için tarihli talep yazısı ile TEDAŞ Genel Müdürlüğüne başvuruda bulunmasına rağmen, raporlama tarihi (Mayıs-2012) itibarıyla söz konusu ödeneğin henüz tahsis edilmediği anlaşılmıştır. Öte yandan, EPDK tarafından düzenlenmiş bulunan Otomatik Sayaç Okuma Sitemlerinin Kapsamına ve Sayaç Değerlerinin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar ile; -EPDK tarafından onaylanan serbest tüketici limitinin ( kwh/yıl) üzerinde olan sayaçlar, -İki dağıtım sistemi arasındaki alış verişe esas enerjiyi ölçen sayaçlar, -Aydınlatma Yönetmeliği uyarınca Şirketin aydınlatma sistemlerine ait sayaçlar, -Şirket tarafından OSOS kapsamına dahil edilmesi zorunlu görülen sayaçlar, -Talep birleştirme ile serbest tüketici kapsamına alınmış ve elektrik tüketimleri ortak ölçülen sayaçlar, -Bu sayaç ve modemlerin malzeme ve montaj maliyetleri, Şirketin yükümlülüğüne bırakılmıştır. Ancak, raporlama tarihi (Mayıs-2012) itibarıyla henüz tesis aşamasında bulunan OSOS sistemi üzerinde yapılan inceleme ve denetim çalışmaları neticesinde; -Teknik şartname hükümleri çerçevesinde yüklenici firma tarafından kurulan mevcut OSOS sistemi ile yine yüklenici firma tarafından tesis edilen modemin dışında sadece üç farklı modemin okutulabildiği, -OSOS kapsamında TEDAŞ yükümlülüğünde temin edilmesi gereken sayaç ve modemler için tahsis edilecek ödenekler çerçevesinde yeniden ihaleye çıkılması gerektiği, -TEDAŞ genelinde abonelerin uzaktan otomatik olarak okunmasına ilişkin ortak yazılım programı henüz geliştirilmediğinden, her ihale döneminde farklı firmalar tarafından kazanılacak okuma ihalelerinden sonra yeni firmalarca tesis edilecek farklı tip ve modeldeki modemlere ait protokollerin OSOS Ana Kontrol Merkezinde yüklenmiş okuma sistemine adaptasyonunda önemli sorunlar yaşanabileceği, -Diğer taraftan, benzer şekilde sayaç ve modemleri satın alma mükellefiyeti sayaç maliklerine ait olan abonelerin muhtelif tip ve modelde modem alarak Şirkete müracaatları halinde de çeşitli okuma sorunlarıyla karşılaşılabileceği, Anlaşılmış olup, yukarıda özetle belirtilmeye çalışılan temel sorunların kalıcı şekilde çözümüne yönelik TEDAŞ genelinde abonelerin elektronik sayaçlarının

98 uzaktan otomatik olarak OSOS kapsamında okunmasına ilişkin ortak okuma yazılımının geliştirilmesine acil ihtiyaç duyulduğu; Bu nedenle, EPDK tarafından yayımlanmış bulunan ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde Şirketin yükümlülüğündeki sağlıklı ölçüme ilişkin alt yapı yatırımlarının tamamlanmasına ilişkin ikinci uygulama dönemi ( ) yatırım programı kapsamında tedarik sürekliliğinin ve teknik kalitenin otomatik olarak kaydı için tesis edilmekte olan Otomatik Sayaç Okuma Sistemi (OSOS) nin tam kapasite ile devreye alınabilmesi için ihtiyaç duyulan 4,3 milyon TL tutarındaki ek ödenek tahsisi ile elektronik sayaçların OSOS kapsamında sağlıklı biçimde okunmasına yönelik yine acil ihtiyaç duyulan TEDAŞ genelinde uygulanabilecek ortak okuma yazılımının geliştirilmesi hususunda TEDAŞ Genel Müdürlüğü nezdinde gerekli girişimlerde bulunulması önerilir. - Fiyatlar: Türkiye elektrik piyasasında temel olarak iki tip fiyat bulunduğuna, bunların piyasa fiyatı ve EPDK tarafından onaylanmış ulusal tarifeler olduğuna önceki bölümlerde yer verilmiştir. Şirketin PMUM dan temin ettiği elektrik alım maliyetlerini oluşturan sistem dengesizlik fiyatları, dengeleme piyasasında arz ve talebi dengeleyen yukarı ya da aşağı yönlü düzenleme tekliflerinin sistem operatörü olan TEİAŞ tarafından kabul edilmesiyle belirlenmektedir. TEİAŞ teklifleri günlük talep tahminini ve saatlik bazda tanımlanan günlük üretim programını esas alarak kabul etmektedir. Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi nde öngörüldüğü şekilde, elektrik enerjisi piyasasında talep tarafında piyasa açıklık oranının artırılması amacıyla serbest tüketici limitlerinin düzenli olarak indirildiğine ve 2011 yılı sonuna kadar meskenler hariç diğer tüketicilerin, 2015 yılına kadar ise tüm tüketicilerin serbest tüketici olmalarının hedeflendiğine yine önceki bölümde değinilmiştir. Ancak fiiliyatta piyasa açıklık oranının artmasının önünde birçok engel bulunmakta ve piyasanın serbestleşmesini engellemektedir. Öncelikle, fiyatları ve miktarları uzun vadeli olarak önceden saptanan Yİ, YİD ve İHD sözleşmelerinin ikili anlaşma olarak nitelendirilemeyeceği ve dolayısıyla bu tür al ya da öde tarzı sözleşmelerin serbest piyasanın önündeki en büyük engellerden birisi olarak karşımıza çıktığı görülmektedir. Bir diğer engel ise, zamanında elektrik üretim maliyetlerinin doğal gaz ve petrol fiyatlarının artışına bağlı olarak aşırı derecede artmasına rağmen elektrik fiyatlarının uzun süre hiç artırılmamasıdır. Elektriğin, olması gereken fiyatın altında satılması ilk bakışta tüketiciler için olumlu bir durum olarak algılansa da, bunun rekabete dayalı serbest piyasa yapısına olumsuz etkileri görülmüştür. Çünkü, otoprodüktörler ve serbest üretim şirketleri daha ziyade doğal gaza ve ithal kömüre dayalı santraller kurarak elektrik ürettiğinden, elektrik üretim maliyetlerini bire bir satış maliyetlerine yansıtmaları gerekmektedir.

99 Öte yandan kamu toptan satış şirketi olan TETAŞ ın doğal gazdan elde edilen elektriğin fiyatını, hidroelektrik ve yerli kömür santrallerinden elde edilen elektrik fiyatıyla paçallayarak daha ucuz bir fiyatla piyasaya sunabilme gibi bir avantajı mevcuttur. Dolayısıyla TEDAŞ a bağlı dağıtım şirketleri, TETAŞ tan elektriği ucuz fiyatlardan alabilmektedir. Bu piyasa mekanizmasında özel sektör üreticileri de ürettikleri pahalı enerjiyi bir taraftan PMUM a satıp, diğer taraftan TEDAŞ tan ucuz elektrik alabilmektedir. Söz konusu kar mekanizması doğal olarak ikili anlaşmaların gelişmesini engellemektedir. Böylece, Şirketin geçiş dönemi sözleşmeleri ile TETAŞ tan tedarik ettiği elektrik enerjisine ilişkin Temmuz 2008 öncesinde düzenlenmiş tarifeler ile piyasa fiyatları arasındaki makas yüksek boyutta seyrederken; maliyetlerdeki dalgalanmaların tedarikçi kuruluşların fiyatlarına yansıtılmasına dayanan otomatik fiyatlandırma mekanizmasının 01.Temmuz.2008 tarihinde uygulamaya konulması ile aradaki makas son dönemlerde kapanmaya başlamıştır yılında sona erecek geçiş dönemi süresince Şirketin müşterilerine uygulayacağı ulusal tarifeler ve bu tarifelerin hesaplanmasına esas oluşturan gelir gereksinimleri EPDK kararıyla onaylanmıştır. Söz konusu gelir gereksinimi dağıtım ve perakende satış hizmetleri için öngörülen giderleri karşılamakta ve hedef kayıp/kaçak miktarı için bir karşılık içermektedir. Şirket, EPDK onaylı ulusal tarifelerin süreleri sona erdikten sonra Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliğine ve ilgili diğer yönetmeliklere uygun olarak bölgesel tarifelerini kendisi, tarife metodolojisi çerçevesinde hazırlayarak EPDK onayına sunacaktır. Sonuç olarak; Türkiye elektrik piyasasında temel ilkeler kanun ile belirlenmektedir. Bakanlar Kurulu ve/veya YPK, yasanın genel yapısına uygun olarak kararlar vermektedir. Ayrıntılı kurallar ise ikincil düzenlemelerde belirlenmekte ve son olarak tarife onayları ve lisans işlemleri gibi detay konular EPDK Kurul kararlarıyla tanımlanmaktadır. Bu çerçevede, geçiş dönemi sürecinde elektrik piyasasında uygulanan fiyatlar üzerinde Şirket in doğrudan belirleyici bir etkisi yoktur. 2 Milli ekonomiye katkı: a) Gayrisafi milli hasılaya katkı: Şirketin 2011 yılı faaliyet döneminde gayri safi yurt içi hasılaya katkısı üretici fiyatlarıyla 281,9 milyon TL, alıcı fiyatlarıyla gayri safi yurt içi hasılaya ve gayri safi milli hasılaya katkısı ise 309,1 milyon TL olarak hesaplanmıştır. Kuruluşun gelir yöntemiyle GSMH ya katkı çizelgesine raporun ekleri arasında (Ek:8 ) yer verilmiştir.

100 b) Dış ödemeler dengesine etki: Şirketin 2011 yılı faaliyet dönemine ilişkin yabancı para cinsinden her hangi bir işlemi yoktur. c) Hazine ile ilişkiler: Şirketten bütçeye yapılan ödemeler, vergi ve diğer kanuni yükümlülüklerden oluşmaktadır. Söz konusu yükümlülükler, Şirketin doğrudan mükellef olduğu ödemelerle birlikte üçüncü şahısların ya da Şirket personelinin mükellef olduğu kanuni yükümlülüklerden, ödenmesi hususunda Şirketin sorumlu olduğu ödemeleri kapsamaktadır. Bu çerçevede önceki dönemden devreden 51,7 milyon TL tutarındaki ödenecek vergilere 2011 yılında ayrıca 105,5 milyon TL tutarında vergi ve diğer kanuni yükümlülük tahakkuk etmiş, bunun 128,0 milyon TL si Şirket tarafından ödenmiştir. Şirketin gerek yükümlü ve gerekse aracı olarak ödediği tüm vergi, resim ve harçların ayrıntısına rapor eklerine (Ek:9) alınan Vergiler çizelgesinde yer verilmiştir. G- İştirakler: Şirketin iştiraki yoktur. H- Yatırımlar: Şirketin yatırımlarını da kapsayan TEDAŞ Genel Müdürlüğü 2011 yılı yatırım programı; YPK nın tarihli ve 2010/29 sayılı raporu ile Bakanlar Kuruluna sunulan ekli 2011 Yılı Programı ve 2011 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Karar ; 540 sayılı KHK nın 28 inci maddesine göre, Bakanlar Kurulunun tarih ve 2010/966 sayılı Kararı ile kabul edilerek, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bu Kararda özetle; yılı yatırım programında yer almayan herhangi bir proje için harcama yapılamayacağı proje ödenekleri arasında bu Kararda belirtilen esaslar dışında aktarma yapılamayacağı, -Toplulaştırılmış projenin alt projelerinin DPT Müşteşarlığının olumlu görüşü alındıktan sonra Kuruluşun bağlı veya ilgili olduğu Bakanın onayı ile uygulamaya konulacağı, toplulaştırılmış projenin yer, karakteristik ve ödeneği değiştirilmemek ve maliyeti artırılmamak kaydıyla alt projelerin yer hariç diğer parametrelerindeki değişikliklerin, DPT ye bilgi vermek kaydıyla ilgili Bakanın onayıyla yapılacağı, -Kamulaştırma ödeneklerinin, yatırım programında proje olarak yer almadığı, -Kesin hesap farklarının kapatılmasından doğan ödenek ihtiyaçlarının işletme bütçesinden karşılanacağı ve bu harcamaların proje maliyetine ilave edileceği,

101 -Dış finansman (krediyle ve/veya hibeyle) ile yürütülecek projelerde, 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılmış olan yönetmelikler ile Yıllık Yatırım Programında Yer Alan Projelere Dış Finansman Sağlanmasına İlişkin Esas ve Usullere Dair Tebliğ hükümlerine uyulacağı, dış finansman kullanımlarının Yatırım Programıyla ilişkilendirileceği, Düzenlemeleri yer almıştır. Şirketin yatırımlarını da kapsayan Bakanlar Kurulu Kararı eki olarak tarih ve mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan TEDAŞ ın 2011 yılı yatırım programı toplam 300 milyon TL ödenekle yer almıştır. Detay ve alt detay programlar ise; 2010/966 sayılı Kararın ilgili hükümleri gereğince, ÖİB in TEDAŞ Genel Müdürlüğüne muhatap gün ve 1365 sayılı yazısında da belirtildiği üzere ilgili Bakanlık Makamının tarih ve 39 sayılı oluru ile onaylanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kapsamda Şirket için ayrılan ilk ödenek miktarı 35,8 milyon TL olarak belirlenmiştir. DPT nin 2011 yılı yatırım programında bulunan muhtelif projelere ek ödenek talebi ile ilgili tarih ve 2136 sayılı yazısı uyarınca 49 milyon TL, Kalkınma Bakanlığının ek ödenek talebi ile ilgili tarih ve 3354 sayılı yazısı uyarınca 60 milyon TL ek ödenek tahsis edilerek TEDAŞ Genel Müdürlüğünün 2011 yılı yatırım programı tavan ödeneği 409 milyon TL ye yükseltilmiş olup, Şirketin 2011 yılı yatırım ödenekleri toplamı 50,5 milyon TL olarak son halini almıştır. Şirketin resmi veri tabanına göre hazırlanan ve yatırım projeleri, proje süresi, tutarları, 2011 yılı sonuna kadar yapılan harcamalar ve ödenekleri ile ana projeler itibarıyla nakdi-fiziki gerçekleşme oranlarını gösteren çizelgeye aşağıda yer verilmiştir.

102 (Bin TL) Projeler Başlangıçtan 2011 yılı sonuna kadar Gerçekleşme(%) 2011 yılı ödeneği 2011 Yılında harcama Nakdi Fiziki Yıllar itibarı Son tutarı Nakdi ödeme Fiziki yatırım İlk tutarı Son tutarı Nakdi ödeme Fiziki yatırım Tümünde Yılında Tümünde Yılında ile süresi A ) Etüd - proje işleri a) Biten b) Devam Eden c) Yeni Projeler Toplam(A) B) Devam eden projeler a) 2011 Yılında Bitenler - Kırsal Dağıtım Tesisleri - Şehir Şebekeleri - Köy Şebekeleri ,3 98,3 98,3 98,3 - İşletmeler Grubu Yatırımları - Makina ve Teçhizat Yatırımları - Taşıt Yatırımları b) 2011 Yılından Sonraya Kalanlar - Kırsal Dağıtım Tesisleri ,1 99,3 25,8 114,8 - Şehir Şebekeleri ,3 116,6 70,3 116,5 - Köy Şebekeleri - İşletmeler Grubu Yatırımları - Makina ve Teçhizat Yatırımları - Taşıt Yatırımları Toplam(B) ,6 115,3 67,7 116,1 C) Yeni projeler a) 2011 Yılında Bitenler - Kırsal Dağıtım Tesisleri ,3 96,3 96,3 96,3 - Şehir Şebekeleri ,5 102,5 94,8 94,8 - Köy Şebekeleri ,6 97,6 96,3 96,3 - İşletmeler Grubu Yatırımları ,8 79,8 79,8 79,8 - Makina ve Teçhizat Yatırımları ,4 98, ,4 - Taşıt Yatırımları b) 2011 Yılından Sonraya Kalanlar - Kırsal Dağıtım Tesisleri Şehir Şebekeleri ,4 94,2 23,4 94,2 - Köy Şebekeleri - İşletmeler Grubu Yatırımları - Makina ve Teçhizat Yatırımları - Taşıt Yatırımları Toplam(C) ,6 98,6 54,8 95,5 Toplam(A+B+C) ,8 110,9 66,8 110,7 D) Yatırım programında ödenek ayrılması gerekmeyen harcamalar a) Hazır Bina - Tesis b) Kamulaştırma Bedeli ,3 55,3 c) Kesin Hesap Farkları ,4 5,4 Toplam(D) ,4 30,4 E ) Ödeneksiz yapılan yatırım harcamaları Toplam(E) Genel toplam (A+B+C+D+E) ,6 97,4

103 Şirketin yatırım projelerinin 2011 yılı ödeneği 35,8 milyon TL olarak belirlenmiş, ancak yapılan revizelerle bu ödenek 50,5 milyon TL ye yükseltilmiştir. Şirket, toplam 340,1 milyon TL lik proje stokuna sahip olup, başlangıcından 2011 yılı sonuna kadar %66,8 oranında 227,3 milyon TL nakdi harcama ve fiziki gerçekleşme seviyesine ulaşmıştır ve 2012 yılları arasında devam eden projelerden 2011 sonrasına kalanlar ile, süresi 2011 ve 2012 yılları arasında olan yeni projelerden 2011 sonrasına kalanların proje tutarları, toplam proje stokunun %96,3 oranında 327,6 milyon TL lik kısmını teşkil etmekte olup, anılan grupta 2011 yılı sonuna kadar olan %65,6 oranında 214,9 milyon TL lik nakdi gerçekleşme düşüldüğünde, 2011 yılından sonraya kalan ve bitiş tarihi en geç 2012 yılı olan projelerde 121 milyon TL tutarında bir proje stoku kaldığı görülmektedir. Mevcut proje stokunun %100 ünün gerçekleşmesi için 2011 yılı ödenekleri baz alındığında yaklaşık 2,2 yıllık bir süreye ihtiyaç olduğu görülmektedir. Mevcut projelerin yıllık yatırım ödenekleri ile bu projelerin öngörülen sürede tamamlanması ya da süre uzatımına gidilmeden anılan projelerin bitirilmesi mümkün görülmemektedir. Toplam proje tutarının ödenekler ile orantılı olmaması nedeniyle devam eden projelerin yeniden değerlendirilerek bir öncelik sıralamasına alınması ve mümkün olduğu kadar yatırım programına yeni proje ithal edilmemesi uygun olacaktır yılında Şirket için ayrılan revize edilmiş toplam ödeneğin 50,5 milyon TL olduğu, bu ödeneğin 35,2 milyon TL lik kısmının Antalya, 4,8 milyon TL lik kısmının Burdur ve 10,5 milyon TL lik kısmının ise Isparta İl Müdürlüğüne ait olduğu, Antalya İl Müdürlüğünce 41,4 milyon TL, Burdur İl Müdürlüğünce 4,8 milyon TL ve Isparta İl Müdürlüğünce 9,8 milyon TL nakdi harcama yapıldığı, Antalya İl Müdürlüğünde 6 milyon TL ve Burdur İl Müdürlüğünde ise 72,8 bin TL tutarında ödeneksiz harcama görüldüğü; bunun, Burdur İl Müdürlüğünce ihalesi yapılan 11.D /98 proje numaralı küçük ek tesisler için yapılan ödenek üstü harcama ve TEDAŞ tarafından ihalesi yapılan 89.D /02 proje numaralı Alanya III AYB Şehir Şebekesi Tevsii projesi, 99.D /02 proje numaralı Antalya VI Antalya VI AYB1-6 Şehir Şebekesi Tevsii projesi işlerine ait dış kredi harcamasının kur farkı ve faizinden kaynaklandığı anlaşılmıştır yılında Şehir Şebekeleri yatırım faslına dış krediden toplam 18 milyon TL nakdi harcama yapılmıştır. Revize ödeneğin 2,6 milyon TL si kırsal dağıtım tesislerine (%5,2), 40 milyon TL si şehir şebekelerine (%79,1), 7,3 milyon TL si köy şebekelerine (%14,5), 100 bin TL si işletmeler grubu yatırımlarına (%0,2) ve 492,6 bin TL lik kısmı da makine ve teçhizat yatırımlarına (%1) ayrılmıştır. Yukarıda bahsedilen projeler için 2011 yılı içerisinde revize ödeneğin %110,9 u oranında 56 milyon TL nakdi harcama yapılmış olup, yine revize ödeneğe göre %110,7 oranında 55,9 milyon TL fiziki gerçekleşme oluşmuştur.

104 İl müdürlüklerine tahsis edilen 2011 yılı revize yatırım ödeneklerine (dış kredili ödenekler düşülmeden) karşılık, yapılan nakdi harcama oranları Antalya da %117,1, Isparta da %93,4 ve Burdur da ise %101,7 seviyesindedir. Böylece, 2011 yılında kesin hesaba bağlanamayan projeler için revize işletme bütçesinin kesin hesap artışı faslından harcanan 274,2 bin TL kamulaştırma faslından harcanan 2,8 milyon TL ile birlikte Şirketin nakdi yatırım harcamaları toplamı 59,1 milyon TL ye ulaşmıştır. Bilindiği üzere, kamu kurum ve kuruluşlarının yatırımlarını Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu, Mali Yılı Bütçesi Makro Çerçeve Kararı, Yılı Yatırım Programı, Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı ve ilgili diğer mevzuatta yer alan düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirmesi ve bu bağlamda, mevcut proje ödeneklerini aşacak şekilde harcama yapılmaması, gerekli ödenek revizyonlarının zamanında yapılması, yatırımların takibinde ilgili birimler arasındaki koordinasyonu sağlayıcı önlemlerin alınması, yatırım harcamalarının ilgili hesaplarına kaydının titizlikle takibi ve ilave iş olurlarının zamanında alınması esastır. Bu çerçevede, Şirketin yatırım projelerinde ve Revize İşletme Bütçesinin kesin hesap artışı faslından harcanan 274,2 bin TL ye esas kesin hak edişler üzerinde yapılan incelemelerde; - Cari yılda kesin hesaba bağlanan ve aynı yıl yatırım programında da yer alan bazı projelerin; ödeneklerinin tamamı kullanıldığından ya da kalan cari yıl ödenekleri kesin hesapta ortaya çıkarılan keşif artışlarını karşılamaya yetmediğinden, kesin hesapta ortaya çıkan yüklenici alacaklarının revize bütçenin kesin hesap farkı faslı (10.D /B1/07/II/04,05,06,07,09 Antalya ili Küçük ek tesislere ait Elk.Şebekesi işi için ,59 TL, 10.D /C1/07/II/02,03,04,06,07,08 Antalya ili Küçük ek tesislere ait Elk.Şebekesi işi için ,22 TL, 10.D /001 Isparta ili Sütçüler Çobani Elk.Şebekesi işi için ,32 TL, 01.D /01 Burdur ili Bucak AG-OG Elk.Şebekesi işi için ,27 TL ve 10.D /02 Burdur ili Ağlasun KÖK binası tadilatı işi için ,36 TL) kullanılarak kapatıldığı, -Yatırımların izleme ve kontrolünün yeterli titizlikte yapılamaması, gelecek ilave ödenek beklentisi ile proje disiplininden uzaklaşılarak öncelikleri sağlıklı olarak belirlenmemiş tesisler yapılması, ihale keşfinin hazırlanmasında dikkate alınmayan ve yapım aşamasında yapılması zorunlu görülen işlerin yaptırılması gibi nedenlerle projelerde muhtelif miktarlarda ödenek aşımları (Isparta İl müdürlüğünce ihalesi yapılan 11.D /99 proje numaralı Diğer Belediyeler için yapılan revize ödenek TL tahsis edilmiş olmasına rağmen yılında TL, Burdur İl müdürlüğünce ihalesi yapılan 11.D /98 proje numaralı küçük ek tesisler için yapılan revize ödenek TL tahsis edilmiş olmasına rağmen yılında TL, 89.D /02 proje numaralı Alanya III AYB işine revize ödenek olarak TL tahsis edilmiş olmasına rağmen yılında TL ve 99.D /02 proje

105 numaralı Antalya VI işi kapsamında revize ödenek TL tahsis edilmiş olmasına rağmen yılında TL harcama yapılmış) meydana geldiği, görülmektedir. Bu nedenle; Şirketin cari yıl yatırım programında yer alan projeler için, cari yıl işletme bütçesinden harcama yapılmaması, ödeneklerin doğru planlama yapılarak hazırlanması suretiyle ödenek aşımlarına sebebiyet verilmemesi önerilir. Şirketin 2011 yılı yatırım programını oluşturan ana proje grupları itibarıyla harcamalar ve açıklamalar aşağıda verilmiştir. a) Etüd - proje işleri; Bu gruptaki projelerle şehir ve köy şebekelerinin eskiyen, yetersiz kalan ve yeni gelişen bölgelerin etüt ettirilmesi ve elde edilen verilere göre yeni şebeke projeleri hazırlatılması amaçlanmıştır yılında Şirketin bu grupta herhangi bir nakdi harcama ve fiziki gerçekleşmesi bulunmamaktadır. b) Kırsal dağıtım tesisleri; Bu gruptaki projelerle il, ilçe, kasaba ve köy gibi yerleşim birimlerini besleyen dağıtım hatlarından elektrik talebinin artması nedeni ile sorunlar yaşanan bölgelerde yeni dağıtım hatlarının yapılması ve bu hatlardan tüketicilere kesintisiz enerji verilebilmesi için bağlantı noktalarında dağıtım merkezleri yapılması amaçlanmıştır yılında Şirketin bu gruptaki 2,6 milyon TL ödeneğine karşılık %98,5 oranında 2,6 milyon TL nakdi harcama ve %111,2 oranında 2,9 milyon TL fiziki gerçekleşme bulunmaktadır. Önceki yıldan alımı yapılan ve yatırım ambarında bulunan bir takım madeni malzeme, kablo ve tellerin fiziki yatırıma dönüşmesi sonucu Fiziki gerçekleşme nakdi gerçekleşmenin üzerinde olmuştur. c) Şehir şebekeleri; Bu gruptaki projeler ile şehir şebekelerinden ekonomik ömrünü dolduran ve kapasite bakımından yetersiz durumda kalanların yenilenmesi veya yeniden tesis edilmesi, tüm büyük şehir şebekelerinin master planlamasının yapılması ve dağıtım sisteminin daha etkili yönetimi ve yönlendirilmesini sağlayan dağıtım otomasyon sistemlerinin uygulamaya geçirilmesi amaçlanmıştır yılında Şirketin şehir şebekeleri proje grubundaki 40 milyon TL lik ödeneğine karşılık %114,4 oranında 45,7 milyon TL lik nakdi harcama ve %113,5 oranında 45,4 milyon TL lik fiziki gerçekleşme bulunmaktadır. Ödenek üzerinde yapılmış görünen bu harcamanın detaylarına inildiğinde dış kredili işler için yapılan harcamaların faiz ve kur farkından kaynaklandığı anlaşılmaktadır. d) Köy şebekeleri; Bu gruptaki projeler ile köy şebekelerinin yenilenmesi, gelişen bölgelere yeni şebeke yapılması, kapasitesi yetersiz olan köyleri besleyen hatlar yerine yeni hatlar yapılması ve ana dağıtım hatlarına bağlanmış olan köy hatlarının başına Kesici Ölçü

106 Kabini (KÖK) yapılması amaçlanmıştır yılında Şirketin bu gruptaki 7,3 milyon TL lik ödeneğine karşılık %97,7 oranında 7,1 milyon TL lik nakdi harcama ve %96,5 oranında 7 milyon TL fiziki gerçekleşme bulunmaktadır. e) İşletmeler grubu yatırımları; Bu grupta, çoğunluğu inşaat projesi olmak üzere mevcut merkezlerde yapılacak tadilatlar ile sabit kıymet niteliğindeki demirbaş malzeme yatırımları yer almaktadır yılında Şirketin bu gruptaki 100 bin TL lik ödeneğine karşılık %79,8 oranında 79,8 bin TL nakdi harcama ve fiziki gerçekleşmesi bulunmaktadır. f) Makine ve teçhizat yatırımları; Bu grupta güvenlik cihazları, test ölçü cihazları, haberleşme cihazları yatırımları bulunmaktadır yılında Şirketin bu gruptaki 492,6 bin TL lik ödeneğine karşılık %98,4 oranında 484,5 bin TL lik nakdi harcama ve fiziki gerçekleşme bulunmaktadır. Yapım işlerinin genel değerlendirmesi Yatırımların zamanında gerçekleştirilememesine neden olan olumsuz etkenlerin başında, işin projesinin olmaması veya master proje üzerinde hazırlanan ihale keşiflerinin sağlıksız olması, ödenek yetersizliği ve ihalelere zamanında çıkılamaması gibi sebepler gelmektedir. KİK in İdarelerce Uyulması Gereken Diğer Kurallar başlığı altındaki 62 nci maddesinde Kanun kapsamındaki idarelerce yapım işleri için ihaleye çıkılmadan önce uyulması zorunluluk arz eden hususlardan biri c bendinde belirtilen yapım işlerinde uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamayacağıdır. Buna rağmen yapılan incelemelerde yapılan tüm ihalelerin ön proje üzerinden birim fiyat usulü ile yapıldığı ve uygulama projelerinin ise yer tesliminden sonra hazırlandığı tespit edilmiştir. Yeterli detayda hazırlanamamış projelere esas keşifler ve buna bağlı olarak ayrılan ödenek miktarları ile uygulama safhasına geçildiğinde, etüt-proje safhasında öngörülmeyen aksaklıklarla karşılaşıldığından, proje tadilatları veya ilave iş verilmesi (08.D /01 Antalya ili Muratpaşa ve Kepez Şehir şebekesi AG-OG Elektrik tesisi işi için %16,56 oranında, 10.D /06 Antalya ili Çamyuva Elektrik tesisi işi için %19,99 oranında, 11.D /99 Burdur ili Diğer Belediyeler Elektrik tesisi işi için %20 oranında, 11.D /C1/15/II/07 Burdur ili Küçük ek tesisler Elektrik tesisi işi için %20 oranında, 11.D /98 projesi kapsamında Isparta ili merkez Mehmet dönge Mah. Elektrik tesis işlerinde %20 oranında ilave iş verildiği) yoluna gidilerek sorunun ortadan kaldırılmaya çalışıldığı görülmüştür. İlave işlerin verilmesinde esas iş artışının mevzuata uygun olup olmadığı konusundaki temel mevzuat 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 24 üncü maddesinde belirtilmiştir. Kanunun 24 üncü maddesinde;

107 Mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülmeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan işin, sözleşmeye esas proje içinde kalması ve idareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması şartlarının birlikte var olması halinde birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde %20 sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir hükmü yer almış, Aynı hükme, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesi ile ihale şartnamesinin 52 nci maddesinde de yer verilmiştir. Yüklenicilerle yapılan sözleşmelerin 28 inci maddesinde ise; Yapım sözleşmelerinde, öngörülmeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, Yapım işleri Genel Şartnamesinin 22 nci ve 48 inci madde hükümleri uygulanır denilmek suretiyle, iş artışının gerekli olduğu durumlarda genel hükümlerin uygulanacağı kurala bağlanmıştır. Kanun, genel şartname, ihale şartnamesi ve ihale sözleşmesi hükümleri birlikte değerlendirildiğinde iş artışının aynı yükleniciye verilebilmesi için; Sözleşmede öngörülmeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması, ortaya çıkan yeni işlerin (iş artışının) sözleşmeye esas proje içinde kalması, İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması ve birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen yapım işleri sözleşmelerinde sözleşme bedelinin %20 sini geçmemesi gerekmektedir. Yatırım projelerinin plânlanan sürede tamamlanarak ekonomiye kazandırılabilmesi için ihale sürelerinde gecikmelere meydan verilmemesi ve bu konuda Kamu İhale Kanununda (İdarelerce Uyulması Gereken Diğer Kurallar Madde 62) belirtilen yıllara sari ihalelerin yılın ilk dokuz ayında tamamlanması hususu belirtilmiş olmasına rağmen bazı projelerin (06.D /05 projesinin ihale tarihi ve işin bitiş süresinin sözleşmesinde olduğu, 01.D /01 projesinin ihale tarihi ve işin bitiş süresinin sözleşmesinde olduğu, 08.D /01 projesinin ihale tarihi ve işin bitiş süresinin sözleşmesinde olduğu, 10.D /05 projesinin ihale tarihi ve işin bitiş süresinin sözleşmesinde olduğu ve 11.D /C1/07/II/14 projesi kapsamındaki Antalya ili Küçük ek tesisleri projelerinin ihale tarihi ve işin bitiş sürelerinin ise sözleşmesinde olarak görüldüğü) yılın son üç ayı içerisinde yapıldığı görülmektedir. Şirketin mevcut uygulamalarında KİK in temel ilkeler başlığı altındaki 5 inci maddesi ile Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 5 inci madde hükümlerine uyulmadığı, ödeneklerin zamanında ve yeterli olarak dağıtılmadığı görülmüştür. Bu durumda Şirketin ihale işlemlerinin gerçekleştirilmesinin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin Birden fazla yılı kapsayan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için, işin süresine uygun olarak yıllar itibarıyla ödeneğin bütçelerinde

108 bulunmasını sağlamak üzere programlamanın yapılmış olması zorunludur. İlk yıl için öngörülen ödenek proje maliyetinin % 10 undan az olamaz ve başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış olan ödenek dilimleri sonraki yıllarda azaltılamaz hükmüne uyulmadığı görülmüştür. Şöyle ki, ihalesi yapılan yıllara sari projelerin revize ödeneklerinin yaklaşık maliyetlerinin ve ihale bedellerinin proje ödeneğinden daha az olduğu (90.D /03 numaralı projenin revize ödeneğinin yıl sonunda TL olduğu, yaklaşık maliyetin ,51 TL olarak tespit edildiği ve ihalenin ise ,75 TL ye bağlandığı, 08.D /003 numaralı projenin revize ödeneğinin yıl sonunda TL olduğu, yaklaşık maliyetin TL olarak tespit edildiği ve ihalenin ise TL ye bağlandığı, 10.D /07 numaralı projenin revize ödeneğinin yıl sonunda TL olduğu, yaklaşık maliyetinin TL olarak tespit edildiği ve ihalenin ise TL ye bağlandığı ve 11.D /02 numaralı projenin revize ödeneğinin yıl sonunda TL olduğu, yaklaşık maliyetin TL olarak tespit edildiği ve ihalenin ise TL ye bağlandığı, iz ödeneği olduğu(1.000 TL) için herhangi bir harcama yapılmadığı görülmüştür) ve yıl içinde ihale onayı alınmadan önce ilgili projelere ödenek aktarmalarının yapıldığı, ihale sonrası tekrar aynı projelerden diğer projelere ödenek aktarması yapılarak %10 proje maliyeti sağlandığı tespit edilmiştir. Bu tür çalışmaların Şirkette alışkanlık haline geldiği, ayrıca projeler arası ödenek aktarmalarının çok fazla olduğu ve bu aktarmaların özellikle yılın son aylarında yapıldığı tespit edilmiştir. Kamu İhale Kanununda belirtilen yıllara sari ihalelerin yılın ilk dokuz ayında tamamlanması hususunun gerçekleştirilmesi, yatırım projelerinin plânlanan sürede tamamlanarak ekonomiye kazandırılabilmesi için ödeneklerin cari yılın ilk çeyreğinde belirlenmesi yanında ihalelere ilişkin ön hazırlık çalışmalarının zamanında yapılması ve mevsim şartları dikkate alınarak ihalelere çıkılması gerekmektedir. Elektrik Dağıtım Şebekeleri Enerji Kabloları Montaj (uygulama) Usul ve Esasları Yönetmeliği 7 nci maddesi (b) bendinde;.. İşaret plakaları, kablo güzergahı boyunca, ek yerlerine, demiryolu, cadde ve şoselerin geçildiği ve güzergahın yön değiştirdiği yerlere 50 metrede bir olmak üzere konulacaktır denilmektedir. Buna rağmen yapılan incelemelerde işaret plakalarının olmadığı görülmüştür. Bu çerçevede, Şirketin faaliyet bölgesi yatırım projelerine ait AG-OG Elektrik Şebekesi Yapım İşi uygulama alanında gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde montajı yapılmayan işaret plakalarının projelerden metrajları çıkartılmış olup, fazladan ödenen ve yüklenicilerden tahsil edilmesi gereken tutarlar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

109 Proje No: İşin Adı/Grup No: Kablo kanal uzunluğu (Mt) Kanal uzunluğunda(50 Mt'ye düşen) toplam işaret plaka adedi (1) Kablo kanalı işaret plakası bedeli (TL) (2) Tutar (1x2) (TL) 01.D /09 Isparta VI , D /04 Isparta VII , D /03 Yalvaç ,47 735,73 07.D /02 Eğirdir ,47 523,74 08.D /01 Aksu ,47 399,04 09.D /01 Bağkonak ,47 548,68 11.D /98-11.D / Tes ,47 299,28 01D050960/01 Bucak AG-OG Elk.Tes , D050720/03 Burdur AG-OG Elk.Tes ,47 87,29 08D058150/03 08D058150/03 Karamanlı AG+OG Elk tes. Karamanlı AG+OG Elk tes ,47 187, ,47 598,56 08D058150/02 Çavdır AG+OG Elk tes ,47 336,69 99D050920/02 Antalya (VI) , ,41 06D056070/10 Antalya (V) , ,75 10D050071/01 Manavgat IV , ,40 99D050920/01 Antalya (IV) , ,64 99D050920/01 Antalya (IV) , ,27 09D059070/11 Gündoğdu , ,10 06D056070/22 Mahmutlar , ,34 10D050071/02 Alanya (V) , ,40 09D059070/04 Antalya (VIII) ,47 860,43 09D059070/10 Mavikent ,47 586,09 09D059070/03 Side ,47 498,80 09D059070/09 Türkler ,47 374,10 09D059070/06 Kumluca II ,47 349,16 Toplam ,95 Tabloda kesin hak edişi yapılmamış, devam eden yatırım projeleri ele alınmıştır. Yapılan incelemeler neticesinde Elektrik Dağıtım Şebekeleri Enerji Kabloları Montaj (uygulama) Usul ve Esasları Yönetmeliği ile Elektrik Dağıtım Tesisleri Teklif Birim Fiyat Tarifleri Kitabında işaret plakalarının özellikleri ve montaj şekilleri detaylı bir şekilde anlatılmasına rağmen uygulamada işaret plakalarının yükleniciler tarafından yapılmadığı, bunun neticesinde yüklenici firmalara toplamda ,95 TL fazla ödeme yapıldığı değerlendirildiğinden, söz konusu ödemelerin ilgili yüklenicilerden tahsil edilmesi uygun olacaktır. Yapılan tesis ihalelerinin takibinin, TEDAŞ Yönetim Kurulunun tarih ve sayılı kararıyla yürürlüğe giren Kontrol Yönergesinde (Elektrik) belirtilen nitelik ve sayıda kontrol örgütü tarafından yapılması gerekmektedir. Ancak, nitelikli personel yetersizliği nedeniyle, tesis işlerinin kontrolü için oluşturulan örgüt genellikle bir mühendis ve bir teknisyen tarafından yapılmaktadır. Kontrol örgütü

110 içerisinde yer alan teknik elamanların yetersizliğinden dolayı birden fazla işin kontrollüğü yapılmakta, iş yükü ve bölgenin coğrafi şartları dikkate alındığında mevcut personel sayısı ile sağlıklı bir kontrol hizmeti yapılması mümkün görülmemektedir. Ayrıca, etkin ve verimli bir kontrolörlük hizmetinin sunulabilmesini teminen, yatırım işlerinin kontrolörlüğünü yapan personelin gerek ihale mevzuatı gerekse teknik bilgi ve donanım konularında eğitime tabi tutulması gerekmektedir. Şirketin faaliyet bölgesinde yapılan yatırımlardan beklenen faydanın en üst seviyeye çıkarılması, tesis kontrol ve kabul işlemleri, kesin hesapların sonuçlandırılması gibi çok kapsamlı işlerin etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi için; - İlave iş uygulamalarında 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun tanım ve oran hükümlerine bağlı kalınması ve bu konuda mevzuata aykırı işlemlere sebebiyet verilmemesi için yatırım projeleri ile ilgili planlamaların ve yapım işlerine esas ihale keşiflerinin daha gerçekçi belirlenmesi, - Projelerin gerçekleştirilmesi için gerekli ödeneğin zamanında ve yeterli olarak sağlanması, Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinde belirtilen yıllara sari ihalelerin zorunlu durumlar haricinde yılın ilk dokuz ayında ihalesinin yapılması, - Yatırım projelerine ait AG-OG Elektrik Şebekesi işlerinde kablo kanalı işaret plakası uygulamasının yapılmaması nedeniyle yüklenici firmalara fazladan ödenen ,65 TL nin yüklenici istihkaklarından mahsup edilmek suretiyle tahsil edilmesi ve sonraki uygulamalarda işin şartnamelerine uygun şekilde yaptırılması, -Şirket ve İl Müdürlükleri bazında ihalesi yapılan yatırım projelerinin büyüklüğüne göre TEDAŞ Yönetim Kurulunun tarih ve sayılı kararıyla yürürlüğe giren Kontrol Yönergesi nde (Elektrik) tanımlanan çekirdek kontrol örgütü kadrolarının oluşturulması, kontrolör olarak görevlendirilecek personelin gerek ihale mevzuatı gerekse teknik bilgi ve donanım konularında bir program dahilinde eğitilmeleri hususlarında TEDAŞ Genel Müdürlüğü ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nezdinde girişimde bulunulması, önerilir. TEDAŞ Genel Müdürlüğünün hazırlamış olduğu Elektrik Dağıtım Şebekeleri Enerji Kabloları Montaj (uygulama) Usul ve Esasları Yönetmeliği 1 inci maddesi Kablolu Yer altı Şebekelerinin Projelendirilmesi başlığı altında; Yer altı kablolu olarak tesis edilecek elektrik şebekesinin projesinde, kablo güzergâhı, kablo kanalı ebatları, kablo tertibi ve döşeme şekli, men hollerin planları, AG saha dağıtım kutuları (boxlar) ve aydınlatma direklerinin yerleri ile bunlara ait birim fiyat tariflerine uygun keşifler, birim fiyatı kitabında standart kablo kanalına ve montaj kalemlerine ek olarak ödenecek pozlara ait miktarlar (kanal imalatı ile kaplamanın cinsi ve miktarı, derinleştirme, genişletme, dolgu malzemesi, kaplama, menhol, kablo muhafaza borusu ve diğer, malzemeleri vb) detaylı olarak yer alacaktır.

111 Bu çizim ve planlar, 1/2000 lik imar planlarında gösterilecek, 1/2000 lik planlarda detaylı gösterilmemesi durumunda 1/1000 lik imar planı ve krokilerde gösterilecektir şeklinde tanımlamalara yer verilmiştir. Projeler söz konusu yönetmelik doğrultusunda hazırlanmadığı için sağlıksız ihale keşiflerden dolayı yer teslimi aşamasında yapılan büyük değişikliklerle Şirketin lehinde veya aleyhinde uygulamalar meydana gelmektedir. Ayrıca proje üzerinde kanal kesitleri ve kablo tertibi gösterilmediğinden projenin uygulama aşamasındaki iş kalemlerinin gerçekleştirilmesinde sorunlar yaşanmaktadır. Ayrıca TEDAŞ Genel Müdürlüğünün 2008 yılı Eylül ayında hazırlamış olduğu Elektrik Dağıtım Şebekeleri Enerji Kabloları Montaj (uygulama) Usul ve Esasları Yönetmeliği 2 nci maddesi güzergâhların ve kanal boyutlarının tespiti ve özellikleri başlığı ile Elektrik Dağıtım Tesisleri Teklif Birim Fiyat Tarifleri nci maddesi kablo kanalı yapılması kısmında; Gerekli emniyet tedbirlerinin alınması, kazı çalışmasının makine ile yapılması veya zeminin uygun olması durumlarında ağız genişliği taban(dip) genişliği ile aynı (standart kanal için 40cmx40cmx60cm, şevsiz) olabilir denilmektedir. Buna rağmen yapılan incelemelerde kanalların kazı makineleri ile açılmış olmasına karşın hak ediş ödemelerinin şevli olarak yapıldığı tespit edilmiştir yılında Şirketin faaliyet bölgesinde yapılan incelemeler neticesinde tutanaklarla tespit edilen hatalar nedeniyle yapılan öneri doğrultusunda; yapım işlerinde şevli-şevsiz kazı farkından dolayı fazladan ödendiği tespit edilen ,84 TL nin sözleşme hükümlerine göre yüklenicilerden tahsil edildiği, yer altı kablo kanalı elektrik dağıtım tesisi projelerinin ve uygulamalarının Elektrik Dağıtım Şebekeleri Enerji Kabloları Montaj (uygulama) Usul ve Esasları Yönetmeliğine uygun olarak yapılması ve gereği gibi yapılmayan işlerle ilgili Yapım İşleri Genel Şartnamesi nin hatalı, kusurlu ve eksik işler başlığı altındaki 24 üncü madde doğrultusunda 09.D /02 proje numarası ile yatırım programında yer alan Antalya VIII Elektrik Tesis Yapım İşine ait hatalı uygulamalar nedeniyle yükleniciden TL nin tahsil edildiği tespit edilmiştir. Ayrıca 01.D /09 proje numarası ile yatırım programında yer alan Isparta VI Şehir Şebekesi Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım İşi ve 05.D /04 proje numarası ile yatırım programında yer alan Isparta VII Şehir Şebekesi Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım işi ile ilgili hatalı uygulamalardan dolayı 2011 ve 2012 yılında tutulan tutanaklar nedeniyle yüklenici firmadan kesilecek tutarlar hesaplanmıştır. Raporlama tarihi (Mayıs 2012) itibarıyla yüklenici firmaya uygulanan ceza tutarının toplamda ,17 TL olduğu görülmüştür. Diğer taraftan kontrol teşkilatı tarafından uygulama alanında yapılan incelemeler neticesinde tespit edilen aksaklıkların giderilmesi, öngörülen ödeneklerin harcanması yönünde gerekli hassasiyetin gösterilmesi, aksaklıkların devam etmesi durumunda sözleşme hükümleri gereği ekip değiştirilmesi, işin durdurulması vb. gibi

112 önlemlerin İl Müdürlüğünce alınacağının bilinmesi hususunda , ve tarihlerinde yüklenici firmaya uyarı yazılarının yazıldığı anlaşılmıştır. Elektrik Dağıtım Şebekeleri Enerji Kabloları Montaj (uygulama) Usul ve Esasları Yönetmeliğine uygun olarak yapılması ve gereği gibi yapılmayan işlerle ilgili Yapım İşleri Genel Şartnamesi nin 23, 24 ve 25 inci maddeleri doğrultusunda İdare tarafından tespit edilen ceza tutarının yüklenicinin daha sonraki hakedişlerinden veya kesin hakedişinden ya da teminatından kesilmesi ve 4735 sayılı Kanunun 27 nci maddesi hükümlerinin uygulanması gerekmektedir. Diğer taraftan Şirketin sorumluluk alanında bulunan 01.D /01 proje numarası ile yatırım programında yer alan Burdur İl Müdürlüğü Bucak Şehir Şebekesi Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım İşi ve 09.D /01.02 proje numaraları ile yatırım programında yer alan Isparta ili Merkez Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım İşi ile ilgili olarak denetim döneminde (Mayıs 2012) proje uygulama alanında kablo kanal montaj uygulamalarının denetimi için bazı güzergâhlarda kablo kanalları kazdırılarak kanal içerisindeki kablo montaj işlemlerinin sıralanışının fiili durumu görüntü almak sureti ile de yerinde incelenmiş ve İl Proje Tesisi Müdürü, İşin kontrol teknisyeni ve yüklenici firmalar ile birlikte üç ayrı tutanak hazırlanmıştır. Elektrik Şebekesi Yapım İşi uygulama alanında gerçekleştirilen yer altı kablo kanalı montaj işleri (tutanaklar doğrultusunda) fiili ve standart ölçüleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

113 İş kalemleri Tutanak I Tutanak II-III Yapılan İmalat Fiili Standart Fiili Standart Kablo kanal öl.(cm) 80x80x80 80x80x80 70x70x110 80x80x110 Alt Kum yüksekliği. 10 cm 10 cm Kum yok 10 cm Kablo ile Bims blok arası kum Yük. 0-3 cm 10 cm 1-2 cm 10 cm Tuğla(Eşdeğer malzeme), Bims Blok Kablolar arası mesafe (50x20x3,5)cm ebatlarında eşdeğer malzeme enlemesine kanal boyunca tek sıra halinde dizilmiş, 1-OG=1-2 cm 2-OG=3-6 cm (50x20x6)cm Kanal yüzey alanında ve tuğlalar arasında boşluk kalmayacak şekilde kanal boyunca dizilmeli, yok (50x20x6)cm Kanal yüzey alanında ve tuğlalar arasında boşluk kalmayacak şekilde kanal boyunca dizilmeli, 7 cm 6-7 cm 7 cm İkaz bandı ile Bims blok arasındaki tüvanan malzeme OG-OG arası Kılıcına Tuğla Yok (ikaz bandının üstünde sarı kum çakıl karışımı konulmuş) yok 20 cm kum çakıl karışımı dereden çıkarılmış işlenmemiş malzeme olmalı Kanal boyunca (AG- OG arası 14 cm ) dizilecek. dolgu malzemesi Tüvanan yerine kumtoprak karışımı kullanılmış yok 20 cm kum çakıl karışımı dereden çıkarılmış işlenmemiş malzeme olmalı Kanal boyunca (AG- OG arası 14 cm ) dizilecek. Kablolar arası tuğla yok 2 mt.debir kulanılacak yok 2 mt.debir kullanılacak Tutanak altına alınan iş kalemlerinin, yüklenici firmalar ile Şirket arasında imzalanan sözleşmenin 9 uncu maddesinde belirtilen sözleşme eklerine uygunluğu açısından incelendiğinde; -TEDAŞ Genel Müdürlüğünün hazırlamış olduğu Elektrik Dağıtım Şebekeleri Enerji Kabloları Montaj Usul ve Esasları nın; II. Bölüm 2 nci maddesinde; Kanala döşenecek kabloların, kanal ile kablo ve kablo ile kablo arası mesafe 7 cm den az olmayacaktır, II. Bölüm 4-1/b maddesinde; Kanal tabanına yataklama malzemesi olarak işveren tarafından kabul edilmek kaydıyla 10 cm kalınlığında ince kum (büyük taşlardan arındırılmış, tane büyüklüğü en fazla 4 mm olan) serilerek sıkıştırılacaktır. Deniz kumu kullanılmayacaktır, II. Bölüm 4 (c) maddesinde: AG ve OG kablolarının aynı kanal içinde yan yana döşenmesi halinde AG ve OG ve/veya OG/OG grup kablosu arasına kılıcına ve uzun tarafı kanal yönünde olmak üzere tuğla dizilecektir,

114 -Elektrik Dağıtım Tesisleri Teklif Birim Fiyat Tarifleri Kitabı nın; nci maddesinde; Kablo Kanalı Yapılması: kablo kanalına bedel ödenebilmesi için kanalda belirtilen kablo montajının yapılmış olması ve kanalın tekniğine göre doldurulmuş olması zorunludur., maddesinde; Standart Tüvanan Dolgulu Kablo Kanalı Yapılması: TEDAŞ Şartnameleri usul ve esaslarına göre; 40x40x80 cm ebatlarında standart kablo kanalının hazırlanması, kanal dibine 10 cm kum serilmesi, kablonun üzerine 10 cm kum serilmesi, kumun üzerine tüm kanal boyunca arada boşluk kalmayacak şekilde enine olarak tuğla veya 20x50x6 ebatlarında eşdeğer malzeme koruyucu eleman yerleştirilir. Koruyucu malzemelerin 20 cm üzerine kablo kanalı boyunca ikaz bandı yerleştirilir., Denilmektedir. Ayrıca tuğla ile ikaz bandı arasına konulacak tüvanan malzemenin özellikleri Bayındırlık Birim fiyat kitapçığında (Tüvanan: Dereden çıkarılmış, elenmemiş ve yıkanmamış, olduğu gibi kullanılan kum çakıl karışımı yapı malzemesi) tanımlanmıştır. Yeraltı şebekelerinde tüvanan malzeme kullanılmasının ana sebebi asfalt, kaldırım veya toprak zeminin çökmesini engellemektir. Yapılan incelemelerde; -Birinci tutanakta kanal genişliğinin 80 cm olmasına rağmen kanal içine konulan bims bloğun 50 cm genişliğinde ve tek sıra halinde döşendiği, kabloların üzerini kapatmadığı, uygulama alanında parke kaplamalı tüvanan dolgulu olarak yapılmasına rağmen hakediş ödemesinin asfalt kaplamalı tüvanan dolgulu olarak yükleniciye ödemesinin yapıldığı anlaşılmaktadır. Sözleşmesinde Asfalt kaplamalı tüvanan dolgunun ödeme katsayısı 1 olarak belirlenmiş iken bu oranın parke kaplamalı tüvanan dolguda 0,75 olduğu, dolayısıyla tüm metraj ödemelerinin 0,75 yerine 1 katsayısı ile çarpılarak ödenmesi neticesinde yükleniciye fazla bir ödemenin yapıldığı, -İkinci ve üçüncü tutanaklarda ise proje tasarımında kanalın çift katlı olduğu alt kısımda OG kablolarının olması gerektiği ve üzerine kum ve koruyucu malzeme (Bims blok) konulduktan sonra AG kablolarının serileceği belirtilmiş olmasına rağmen AG kablosu ile OG kabloları arasında kum ve koruyucu malzemenin olmadığı, Tüvanan malzemenin yerine toprak ve kum karışımı malzemenin olduğu, yatak malzemesi olarak kullanılması gereken kumun yeterince olmadığı ve şartnamelerine uymadığı, kanal genişliğinin 80 cm olması gerekirken 70 cm olduğu, fazlar arasına kılıcına tuğlanın hiç kullanılmadığı, tespit edilmiştir. Projenin uygulama aşamasındaki iş kalemleri ile ilgili tespiti yapılan eksik ve kusurlu işlemler için Yapım İşleri Genel Şartnamesinde; -Sözleşme ve eklerine uymayan işler: Madde 23 - (1) Yüklenici projelerde kendiliğinden hiç bir değişiklik yapamaz.

115 Proje ve şartnamelere uymayan, eksik ve kusurlu oldukları tespit edilen işleri yüklenici, yapı denetim görevlisinin talimatı ile belirlenen süre içinde bedelsiz olarak değiştirmek veya yıkıp yeniden yapmak zorundadır. Bundan dolayı bir gecikme olursa sorumluluğu yükleniciye aittir. Bununla birlikte, yüklenici tarafından proje ve şartnameden farklı olarak yapılmış olan işlerin, fen ve sanat kurallarına ve istenen özelliklere uygun oldukları idarece tespit edilirse, bu işler yeni durumları ile de kabul edilebilir. Ancak bu takdirde yüklenici, daha büyük boyutta veya fazla miktarda malzeme kullandığını ve daha fazla emek harcadığını öne sürerek fazla bedel isteyemez. Bu gibi hallerde hakediş raporlarına, proje ve şartnamelerde gösterilen veya yazılı talimatla bildirilen boyutlara göre hesaplanmış miktarlar yazılır. Bu şekilde yapılan işlerin boyutları, emeğin değeri ve malzemesi daha az ise bedeli de ona göre ödenir. -Hatalı, kusurlu ve eksik işler: Madde 24 - (1) Yapı denetim görevlisi, yüklenici tarafından yapılmış olan işin eksik, hatalı ve kusurlu olduğunu veya malzemenin şartnamesine uygun olmadığını gösteren delil ve emareler gördüğü takdirde, gerek işin yapımı sırasında ve gerekse kesin kabule kadar olan sürede bu gibi eksiklerin, hataların ve kusurların incelenmesi ve tespiti için gerekli görülen yerlerin kazılmasını ve/veya yıkılıp yeniden yapılmasını yükleniciye tebliğ eder. Bu incelemeler yüklenici veya vekili ile birlikte yapılır. Yüklenici veya vekili bu konuda yapılacak tebliğe uymazsa, incelemeler yapı denetim görevlisince tek taraflı olarak yapılıp durum bir tutanakla tespit edilir. Bu gibi inceleme ve araştırmaların giderleri, işlerin eksik, hatalı ve kusurlu olduğunun anlaşılması halinde yükleniciye ait olur. Aksi anlaşılırsa genel hükümlere göre işlem yapılır. (2) Sorumluluğu yükleniciye ait olduğu anlaşılan hatalı, kusurlu ve malzemesi şartnameye uymayan işlerin bedelleri, geçici hakedişlere girmiş olsa bile, yüklenicinin daha sonraki hakedişlerinden veya kesin hakedişinden ya da teminatından kesilir. -Yüklenicinin bakım ve düzeltme sorumlulukları: Madde 25 - (1) Taahhüt konusu yapım işinin her türlü sorumluluğu, kesin kabul işlemlerinin idarece onaylanacağı tarihe kadar tamamen yükleniciye aittir. Yüklenici, gerek malzemenin şartnameye uygun olmamasından ve gerekse yapım işlerinin kusur ve eksiklerinden dolayı, idarece gerekli görülecek bütün onarım ve düzeltmeler ile sürekli bakım işlerini kendi hesabına derhal yapmak zorundadır. Yüklenici bu zorunluluğa uymadığı takdirde, idare, kendisinden bir yazı ile yükümlülüklerini yerine getirmesini isteyecektir. Bu talimatın yükleniciye tebliği tarihinden başlamak üzere işin özelliğine göre, talimat yazısında idarece daha uzun bir süre verilmemişse, yüklenici on gün içinde yükümlülüklerini yerine getirmeye fiilen başlamadığı veya başlayıp da belirlenen süre içinde teknik gereklerine göre işi bitirmediği takdirde idare, söz konusu onarım, düzeltme ve bakım işlerini, bütün giderleri yükleniciye ait olmak üzere 4734 sayılı Kanunda gösterilen usullerden biri ile yaptırabilir. İdare bu işler için yüklenicinin teminatından veya varsa diğer alacaklarından ödeme yapmaya yetkilidir.

116 (2) İdare, yüklenicinin yaptığı işlerde kesin kabul tarihine kadar geçen zaman içinde herhangi bir aksaklık gördüğü takdirde, bu aksaklıkları yukarıda belirtildiği şekilde düzelttirip onarmakla birlikte, işin niteliğine göre aksaklığı tespit edilen yapım işlerinin kesin kabul işlemlerini uygun bir tarihe erteleyebilir. Bu takdirde kabulü ertelenen kısım için, İdarenin uygun göreceği bir tutarda teminat alıkonur. (3) Yapılan işlerde yüklenicinin kusurundan kaynaklanan ve acilen ele alınması gereken aksaklıklar meydana geldiğinde, yüklenicinin o anda işle ilgilenip konuyu ele alması imkanı yoksa bu takdirde idare, yazılı olarak haber vermek suretiyle yüklenici adına bu aksaklığı giderir. Yüklenicinin tebligat adresinde bulunamaması veya işe ilgi göstermemesi halinde idare, yüklenici hesabına aksaklığı giderip gerekli tedbirleri alır ve yüklenicinin bu uygulamaya itiraz hakkı olmaz. (4) Yapım işlerinde yüklenici ve alt yükleniciler, yapının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan, yapının tamamı için işe başlama tarihinden itibaren kesin kabul tarihine kadar sorumlu olacağı gibi, kesin kabul onay tarihinden itibaren de on beş yıl süreyle müteselsilen sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre yüklenici ve alt yüklenicilere ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında 4735 sayılı Kanunun 27 nci maddesi hükümleri uygulanır. Düzenlemelerine yer verilmiştir. Bir değerlendirme yapmak gerekirse; elektrik dağıtım şebekesinin havai hatlardan yeraltı kablolu hatlara dönüştürülmesi, bir taraftan dağıtım maliyetlerinin azaltılmasına, arızaların kısa süreli ve dar alanda tutulmasına veya asgari seviyeye çekilerek enerjinin sürekli ve kesintisiz olarak abonelere sunulmasına imkan verirken, diğer taraftan havai hatların neden olduğu görüntü kirliliğinin ortadan kaldırılması ile modern şehircilik anlayışı içerisinde çevre düzenlemesine pozitif katkı sağlamaktadır. Ancak, yeraltı kablolu AG-OG elektrik dağıtım tesis yatırımları, havai hatlı dağıtım tesislerinden 2,5-3 misli daha pahalı bir yatırımdır. Yatırım maliyetinin yüksekliği nedeniyle, yer altı kablolu dağıtım şebekesine ilişkin tesis yatırımları havai hat dağıtım tesis yatırımlarına göre kısa vadede maliyetli görünse bile, işletme bakım kolaylığı, hat-trafo kayıplarını azaltması, kayıp kaçak enerjinin düşürülmesi ve arızaların azalması gibi avantajları göz önüne alındığında uzun vadede daha ekonomik olacağı öngörülmektedir. Tüm bu avantajların sağlanması ve sistemin sağlıklı işletilmesi için yeraltı kablolu enerji dağıtım tesislerine yönelik imalat işlemlerinin gerçekleştirilmesi sırasında uyulması gereken idari ve teknik kurallar geliştirilerek yapım uygulama standartları belirlenmiştir. Yeraltı kablolu elektrik dağıtım tesis yatırımlarının, sözleşme ve eki şartnamelerde tanımlanan standartlara uygun olarak yapılmaması durumunda elektrik dağıtım tesisinin teknik ve ekonomik ömrünün azalmasına ve öngörülmeyen arızalara

117 sebebiyet verileceğinden, yüksek arıza maliyetinin yanı sıra arıza süresince satılamayan enerjiden dolayı Şirket kârlılığı olumsuz etkilenebilecektir. Şirketin faaliyet bölgesindeki 01.D /09 proje numarası ile yatırım programında yer alan Isparta VI Şehir Şebekesi Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım İşi, 05.D /04 proje no.lu Isparta VII Şehir Şebekesi Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım işi, 01.D /01 proje no.lu Burdur İl Müdürlüğü Bucak Şehir Şebekesi Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım İşi ve 09.D /01,02 proje no.lu Isparta ili Merkez Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım İşi ile ilgili olarak; -Elektrik dağıtım tesisi yapım işinin proje dahilindeki farklı güzergahlarında kazı yapılmak suretiyle yerinde yapılan inceleme ve denetimlerde, gerçekleşen imalat iş kalemlerinin sözleşme ve eki şartnamelerde tanımlanan standartlara uygun olarak yaptırılmadığı tespit edilerek tutanak altına alınan; hatalı ve eksik gerçekleşen iş kalemlerinin söz konusu tesis işinin tamamında incelenerek sözleşme ve eki şartnamelere uygun olarak yaptırılması, tespiti yapılan eksik ve kusurlu işlemler için Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 23, 24 ve 25 inci maddelerine göre işlem yapılması, -Yüklenici firmaların yaptığı işler üzerinde yeterli inceleme ve kontrol yapılmadan eksik, hatalı ve kusurlu olarak gerçekleşen imalat iş kalemlerinin sözleşme ve eki şartnamelerde tanımlanan standartlara uygun olmadığı halde teslim alınmasında ve hakediş düzenlenmesinde sorumluluğu görülenlerin tespit edilmesinin yanı sıra Şirket faaliyet bölgesinde yapımı devam eden projeler ile gelecekte yapılacak projelerin yapım aşamasında bu tür eksikliklerin tekrarının önlenmesi, Hususlarının TEDAŞ Teftiş Kurulunca incelenmesi, gerekirse soruşturulması önerilir. Şirket tarafından İhale edilip kontrollüğü yürütülen 2011 yılı yatırım projelerine ait işlerin sözleşmesinden veya yer tesliminden sonra yüklenici firmaların Şirkete vermesi gereken teknik eleman bildirimlerinin yapılan inceleme, araştırma ve denetim çalışmaları neticesinde ulaşılan değerlendirmeler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

118 İşin Adı Proje No. İhale Tarihi 2011 Yılı Yatırım Projeleri Sözleşme Tarihi Yer Teslim Tarihi İş Bitim Tarihi (İşin Süresi) Diploma Oda kaydı İş Deneyim Belgesi Noter Taahhüdü İdareye Belge Veriliş Tarihindeki Gecikme Süresi Türkler 09D059070/ /06/2011 Yok Yok Yok Yok Giriş yok Kumluca II 09D059070/ /11/2010 Yok Yok Yok Yok Giriş yok Çolaklı Merkez 06D056070/ /11/2011 Var Yok Yok Yok 13 gün İkizce/Gömbe ENH 10D040020/ /07/2011 Var Var Var Yok - Kemer II 09D059070/ Var Var Var Var - Gazipaşa 09D059070/ /08/2011 Var Var Var Yok - Serik 06D056070/ /07/2011 Var Yok Yok Var 51 gün Çamyuva 10D050071/ Var Var Var Var - Antalya V 06D056070/ /12/2010 Var Yok Yok Yok 34 gün Elmalı/Gömbe Kök Enh 09D040020/ /11/2011 Belkıs 10D050071/ /05/2011 Var Yok Yok Var 17 gün Boğazkent Beldesi 11D051071/ /10/2010 Var Yok Yok Var 17 gün Alanya V 10D050071/ /05/2011 Var Yok Yok Yok - Side 09D059070/ /10/2011 Yok Var Var Var - Gündoğdu 09D059070/ Var Var Yok Yok - Antalya IX 11D051071/ Var Yok Yok Yok 47 gün Beykonak 10D050071/ Var Var Yok Var 48 gün Mavikent II 11D051071/ Var Yok Yok Yok 48 gün Antalya IV (Konyaaltı) 99D050920/ Var Yok Yok Yok 6 gün Alanya /Oba Hattının Alanya II TM ye İrtibatı 08D040030/ Var Var Yok Var - Demre 11D051071/ Var Var Yok Var 33 gün Çavdır 11D061910/C1/07/II/ Yok Yok Yok Var 64 gün Kınık 10D050071/ Yok Yok Yok Var 64 gün Gazipaşa 12D050071/ ,12, ,01, ,10,2012 Var Yok Yok Var 22 gün Antalya İli (Merkez) Muratpaşa ve Kepez İlçeleri 08D058070/ Yok Yok Yok İnş.sor.yok 78 gün Antalya İli (Merkez) Döşemealtı 06D056070/ Var Var Yok Var 69 gün Kapaklı 11D061910/C1/07/II/ /12/2011 Var Yok Yok Var 6 gün Çevreli 11D061910/C1/07/II/ /12/2011 Var Yok Yok Var 6 gün

119 İşin Adı Proje No. İhale Tarihi 2011 Yılı Yatırım Projeleri Sözleşme Tarihi Yer Teslim Tarihi İş Bitim Tarihi (İşin Süresi) Diploma Oda kaydı İş Deneyim Belgesi Noter Taahhüdü İdareye Belge Veriliş Tarihindeki Gecikme Süresi Ernez 11D061910/C1/07/II/ /12/2011 Var Yok Yok Var 6 gün Sarıhabalı 11D061910/C1/07/II/ /12/2011 Var Var Yok Var - Gebece 11D061910/C1/07/II/ /12/2011 Var Var Yok Var - Belek II 09D059070/ /11/2011 Var Var Yok Var 1 gün Kurşunlu 11D061910/C1/07/II/ /12/2011 Var Var Yok Var - Topallı 11D061910/C1/07/II/ /12/2011 Var Var Yok Var - Dorumlar 11D061910/C1/07/II/ /12/2011 Var Var Yok Var - Kayaburnu 11D061910/C1/07/II/ /12/2011 Var Var Yok Var - Kozağacı 11D061910/C1/07/II/ /12/2011 Var Var Yok Var - Akçapınar 11D061910/C1/07/II/ /12/2011 Var Var Yok Var - Çamyuva 10D050071/ Yok Yok Yok Var 71 gün Kumluca III 11D051071/ Var Var Yok Var 19 gün Antalya VI AYB/6.Grup 4.Paket 99D050920/ /03/2011 Var İnşaat sorumlusu yok Manavgat IV 10D050071/ Var İnşaat sorumlusu yok Yok 100 gün Antalya Iv (Konyaaltı) 99D050920/01/ Var Yok Yok Var Var 108 gün Antalya V 2 gün 06D056070/18/ Var Var Yok Var 2 gün Antalya VIII 09D059070/04/ Var Yok Yok Var 20 gün Isparta VI 01.D / İnşaat sorumlusu yok 70 gün Isparta VII 05.D / İnşaat sorumlusu Yok yok 70 gün Var Keçiborlu 06.D / Var Yok Yok Yok 10 gün Yalvaç 06.D / Var Var Yok Yok 10 gün Isparta 06.D / Var Var Yok Var 2 gün Şarkikaraağaç 06.D / Evrakları yok Şarkikaraağaç 06.D / Yok Var Yok Yok - Eğirdir 07.D / Var Yok Yok Var - Aksu 08.D / Var Yok Yok Yok - Bağkonak 09.D / Var Yok Yok Yok -

120 İşin Adı Proje No. İhale Tarihi 2011 Yılı Yatırım Projeleri Sözleşme Tarihi Yer Teslim Tarihi İş Bitim Tarihi (İşin Süresi) Diploma Oda kaydı İş Deneyim Belgesi Noter Taahhüdü İdareye Belge Veriliş Tarihindeki Gecikme Süresi Sav 09.D / Var Yok Yok Yok - Gönen 09.D / Var Yok Yok Yok - Sütçüler/Çobanisa Dm Enh 10.D / Var Yok Yok Var 14 gün Isparta Merkez Sav Kasabası-Yalvaç 10.D /B1/32/III/003 Dörtyol Mevkii Beton Köşk Tesisi-İbe Bina Tadilatı Elektrik Şebeke Tesisi - 10.D /B1/32/III/ Var Var Yok Yok 19 gün Isparta İli Merkez Mehmet TÖNGE Mah. Toki Huzurevi Merkez Kasaba Ve Köyler K.E.T. Elektrik Şebeke Tesisi İşi Isparta İli Yalvaç İlçesi Özbayat, Özgüney Ve Kuyucak Kasabaları AG-OG Müşterek Havai Hat+Yer Altı Kablolu Elektrik Şebeke Tesisi İşi Isparta İli Gelendost İlçesi Akmescit Mah. 11.D /98-11.D /99-11.D.1910/C1/32/II/ D /98-11.D / Var Yok Yok Yok Var Var Yok Yok - 11.D / Var Var Yok Yok 28 gün AG-OG-TRP Elektrik Şebeke Tesisi Gölhisar 11D051151/ Var Yok Yok Yok - Tefenni 11D051151/ Var Yok Yok Yok - Diğer Belediyeler(Hasanpaşa) 11D050150/ Var Yok Yok Yok - Hisarköy 11D061910/C1/15/II/ Küçük Ek Tesisler(Köy) 11D061910/C1/15/II/ Evrakları yok Küçük Ek Tesisler(Köy) Yeşilova Doğanbaba-Bucak Demirli- 11D061910/C1/15/II/ , Var Var Yok Var - Kızılseki Yeşilova DM Köyleri Akçaköy AG+OG 3/0 Elk ENH Tesisi 30 km 10D040020/ , Var Var Yok Yok - Altınyayla AG+OG Elk Tesisi 10D050151/ , Ağlasun AG+OG Elk Tesisi 10D050151/ , Evrakları yok Burdur AG-OG Elk.Tes. 90D050720/ , Evrakları yok Burdur II 05D051150/ , Var Yok Yok Yok -

121 Yukarıdaki tabloda ayrıntısı kayıtlı yatırım projeleri ihale dosyası içeriği bilgi, bulgu ve belgeleri üzerinde raporlama tarihi (Mayıs-2012) itibarıyla yapılan inceleme, araştırma ve değerlendirme çalışmaları çerçevesinde; -İşin sözleşmesinin 23 üncü maddesine göre yüklenici firmaların İdareye yaklaşık maliyet eşik değerin %2 sine eşit veya üstündeyse en az 2 yıl benzer işlerde deneyimli elektrik veya elektronik mühendisi, şantiye şefi; yaklaşık maliyet eşik değerin %2 sinin altındaysa en az altı ay mesleki deneyime sahip elektrik veya elektronik mühendisi, şantiye şefi; yaklaşık maliyet eşik değerin %50 sinin üstünde ise bir adet mesleki deneyim şartı aranmayan saha mühendisi ve bir adet en az iki yıl mesleki deneyime sahip inşaat sorumlusu (İnşaat Müh.) veya (Harita ve Kadastro Müh. veya Jeodezi ve Fotogrametri Müh.) teknik personel bildirisinde bulunması gerektiği, -Sözleşmenin 23.3 üncü maddesine istinaden teknik personelin isimleri ve belgeleri (diploma, meslek odası kayıt belgesi, noterden alınan taahhütname ve iş deneyim belgesi) teknik personel bildirimi ile birlikte (2010 yılı öncesi ihalelerde sözleşme tarihinden itibaren beş gün içerisinde, 2010 yılı ve sonrası ihalelerde ise Yapım işleri Genel Şartnamesinin 19 uncu maddesi doğrultusunda yer telimi tarihinden itibaren beş gün içinde) ayrı ayrı olarak İdareye sunulması zorunlu olmasına rağmen, birçok projede eksik belgenin idareye sunulduğu ve geç bildirimde bulunulduğu, -Sözleşmenin 23.2 nci maddesi uyarınca, teknik personelin İdareye geç bildirilmesi ve sahada bulunmaması halinde (Şantiye Şefi için 18 yaşından büyükler için tespit edilmiş, ceza kesim gününde yürürlükte olan aylık brüt asgari ücretin 1/4 üne tekabül eden bedel TL/Gün, Şantiye Mühendisi, İnşaat Sorumlusu ve Harita ve Plan Sorumlusu Harita ve Kadastro, Jeodezi ve Fotogrametri Müh. her biri için 18 yaşından büyükler için tespit edilmiş, ceza kesim gününde yürürlükte olan aylık brüt asgari ücretin 1/5 ine tekabül eden bedel TL/Gün,) ceza tutarının takip eden düzenlenecek ilk hakedişten kesilir hükmüne rağmen, geç bildirilen veya hiç bildirilmeyen teknik personel bildiriminden dolayı ceza kesintisinin yapılmadığı, -Kimi projeler için şantiye şefi ile birlikte saha mühendisi ve inşaat sorumlusu olması istenirken uygulama alanlarında şantiye şefi dışındaki diğer teknik elemanların olmadığı, Tespit edilmiş olup; Yüklenici firmaların uyarılarak teknik eleman taahhütlerinin bir an önce tamamlattırılması, sözleşmenin 23.2 nci maddesi gereğince yüklenicinin teknik personeli iş programına uygun şekilde iş başında bulundurmadığı her bir gün için aylık brüt asgari ücretin 1/4 ü ve 1/5 i oranında hesaplanacak ceza tutarlarının işin müteakiben ödenecek ilk hakedişinden mahsup edilerek tahsil edilmesi gerektiği görüş ve kanaatine ulaşılmıştır.

122 Bununla birlikte, Şirket ile yüklenici firmalar arasında imzalanan sözleşmelerin 23.2 nci maddesindeki cezaları tahsil etmeyen, hakedişleri hazırlayan, inceleyen ve onaylayan ilgili personel hakkında, 4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanununun Görevlilerin Ceza Sorumluluğu başlıklı 28 inci maddesinde Muayene ve kabul komisyonlarının başkan ve üyeleri, yapı denetim görevlileri ve ihtiyacın karşılanma sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin, görevlerini kanunî gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır. Ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturulması da yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin ettirilir. (Değişik son cümle: 30/7/ /48 md.) Bu Kanuna aykırı fiil veya davranışlardan dolayı hüküm giyen idare görevlileri, bu Kanun kapsamına giren işlerde görevlendirilemezler. Bu Kanun kapsamına giren işlerden dolayı yargı organlarınca herhangi bir ceza verilmiş olanlar, bu Kanun kapsamına giren bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması ile görevli ve yetkili kadrolara atanamaz ve görev alamazlar. Düzenlemeleri de göz önüne alınarak; TEDAŞ Genel Müdürlüğü ve Şirket tarafından ihale edilip kontrollüğü yürütülen 2011 yılı yatırım projeleri saha denetimleri ile ihale dosyaları içeriği bilgi, bulgu ve belgeleri üzerinde yapılan inceleme, araştırma, tespit ve değerlendirme çalışmaları ışığında; -Sözleşme ve yer teslim tarihinden itibaren 5 gün içerisinde yüklenici firmaların Şirkete vermesi gereken teknik eleman bildirimlerinin kontrollük teşkilatı tarafından ayrı ayrı incelenerek süresi içinde tamamlattırılması ve söz konusu bildirimler sunulmadan hakediş ödemelerinin yapılmaması, yılı yatırım projelerine ilişkin olarak yüklenici firmaların sahada bulundurması gereken teknik personel sayısındaki eksikliklerin bir an önce giderilmesi, -Sözleşmelerin 23.2 nci maddesindeki cezaları tahsil etmeyen ilgili personel hakkında, 4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanunu nun Görevlilerin Ceza Sorumluluğu başlıklı 28 inci maddesinin uygulanması, tahakkuk ettirilecek ceza tutarlarının ilgili firmalardan tahsil edilmesi; söz konusu tahsilatın yapılamaması durumunda sorumluluğu görülecek personelden tahsili cihetine gidilmesi, Hususlarının TEDAŞ Teftiş Kurulu nca incelenmesi, gerekirse soruşturulması önerilir.

123 V. BİLANÇO Şirketin 2011 yılı bilançosu, Şirket Yönetim Kurulunun tarih, 23 sayılı kararıyla kabul edilmiştir. İncelemeler, Maliye Bakanlığının tarih ve I sayılı Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliği ile ek ve değişikliklerine göre düzenlenen ve yönetim kurulunca onaylanan bilanço üzerinde yapılmıştır. Şirketin özelleştirme öncesi mali yapısının yeniden düzenlenmesi kapsamında, 2006 yılsonu itibariyle bazı aktif ve pasif değerler TEDAŞ bünyesine çekilmiştir. Bu kapsamda Şirketin sermayesi yeniden belirlenmiştir yılı sonu itibariyle ise Şirket bilançosundaki bazı borç ve alacaklar aktif ve pasif hesaplardan çıkartılmadan hesaplar arası aktarım yoluyla, TEDAŞ hesabına alacak ve borç yazılmak suretiyle bilançoda ortaklardan alacak ve ortaklara borçlar hesaplarına devri yapılmıştır tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6113 sayılı Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Bir Kısım Borç ve Alacaklarının Düzenlenmesine Dair Kanunun 2. maddesinin (c) bendinin 7. fıkrasında Bu kanun kapsamında yapılacak borç ve alacak netleştirmeleri takas ve mahsup işlemleri ile terkin işlemleri sonucunda oluşacak gelir ve giderler dağıtılabilir ticari karın kurum kazancının tespitinde dikkate alınmaz denilmektedir. TEDAŞ ın tarih ve 7102 sayılı yazısında da belirtildiği üzere 6113 sayılı kanunun 7. maddesinin gereği mahsup işlemlerinin sonuçlandırılması ve kar/zarar kaydıyla dengelenerek kurum kazancının tespitinde matraha ilave-tenzil edilmesi ayrıca kanun kapsamında yapılacak tasfiye işlemlerinden BTV, Fer i ve KDV tahakkuk ettirilmemesi talimatlandırılmıştır sayılı kanun kapsamında Şirketin; resmi daire, ibadethane aydınlatma, belediye genel aydınlatma, il özel idareleri aydınlatma ve köy içme suları abonelerinden tarihi itibariyle vadesi geçmiş toplam ,83 TL enerji alacaklarının, TEİAŞ (sistem kullanım bedeli), TETAŞ., EÜAŞ, Yeniköy A.Ş., Hamitabat A.Ş, Soma A.Ş. ve Kemerköy A.Ş. ye tarihi itibariyle vadesi geçmiş toplam ,28 TL enerji borçlarından mahsup edilmesi sonucunda ,45 TL lik fark, mahsuplaşma farkı gelirleri hesabına kaydedilmiştir. Toplam tutarı ,83 TL olan enerji alacaklarının, ,59 TL si tarihinde TEDAŞ a devredilen enerji alacaklarını, kalan ,24 TL si ise tarihi itibariyle tahakkuk etmiş ancak tahsil edilememiş mahsuplaşmaya esas enerji alacaklarını ifade etmektedir. Toplam tutarı ,28 TL olan enerji borçlarının, ,99 TL si tarihinde TEDAŞ a devredilen enerji borçlarını, kalan ,29 TL ise tarihi itibariyle ödenmemiş enerji borçlarını ifade etmektedir.

124 Şirket bilançosunun aktif ve pasifini oluşturan hesaplar aşağıda sırasıyla incelenmiş ve gerekli açıklamalar yapılmıştır. Aktif: Şirketin 2011 yılı bilançosunun net aktif değerleri, önceki yıl verileriyle karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Aktif I. Dönen varlıklar: Şirketin 2011 yılı sonundaki toplam net aktif değeri, geçen yıla göre %8 oranında azalarak TL ye düşmüştür. Aktif toplamının %58,6 sı dönen varlıklardan, %41,4 de duran varlıklardan oluşmaktadır. Şirket bilânçosunun aktifini oluşturan hesap grupları aşağıda incelenmiştir. I-Dönen varlıklar: A-Hazır değerler: Önceki dönem Cari dönem Fark TL % TL % TL A-Hazır değerler , , B-Menkul kıymetler , ,37 ( ) C-Ticari alacaklar , ,37 ( ) D-Diğer alacaklar , ,40 ( ) E-Stoklar , , F-Yıllara yaygın inş. ve onar. maliy. G-Gelecek ay. ait gid. ve gel. tahak , ,25 ( ) H-Diğer dönen varlıklar , II. Duran varlıklar: Toplam ( I ) , ,56 ( ) A-Ticari alacaklar , B-Diğer alacaklar C-Mali duran varlıklar D-Maddi duran varlıklar , , E-Maddi olmayan duran varlıklar , , F- Özel tükenmeye tabi varlıklar G-Gel. yıl. ait gid. ve gelir tahak. H-Diğer duran varlıklar Toplam ( II ) , , Genel toplam ( I + II ) ( ) Nazım Hesaplar ( ) Toplam TL tutarındaki hazır değerlerin, TL si dönem sonu kasa mevcutlarını, TL si muhtelif bankalardaki vadesiz mevduat hesaplarını, TL si de yoldaki paraları göstermektedir.

125 -Kasa hesabı: Dönem sonu itibariyle kasa hesabının bakiyesi TL nin tamamı Şirket merkezi kasasında bulunan nakit tutarıdır. Şirket merkezinde ve il müdürlüklerinde yılsonu itibariyle kasa sayımları yapılmış ve kasa sayım mevcutlarının dönem sonu kasa hesabı bakiyeleri ile mutabık olduğu belgelenmiştir. -Bankalar hesabı: Bankalardaki Şirket mevduat hesaplarının 2011 yılı sonu bakiyeleri, geçen yıl değerleriyle birlikte karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Bankanın unvanı Önceki dönem TL Cari dönem TL a) Kamu Bankaları: -T.C. Ziraat bankası ( ) -Halk Bankası ( ) -Vakıflar Bankası ( ) Toplam (a) ( ) b) Özel Bankalar: -Oyak(Ing) Bank Türkiye İş Bankası Akbank ( ) -Yapı Kredi Bankası ( ) -Garanti Bankası Şekerbank (66.457) -HSBC Bank Fortis Bank ( ) -Türkiye Ekonomi Bankası Finansbank ( ) -Tekstilbank Alternatifbank -Denizbank Anadolubank Bank Asya (8.679) -Kuveyt-Türk Katılım (9.499) -Turklandbank (752) -Albaraka Türk Katılım Bankası (63.434) -Turkısh Bank IMKB Takas ve Saklama Bankası Toplam (b) Genel Toplam (a+b) ( ) Bankalar hesabında kayıtlı TL nin, %54,3 ü kamu bankalarında, % 45,7 si de özel bankalarda bulunmaktadır. İMKB Takas Bank hesabında bulunan TL, gün öncesi piyasasından alınan enerji için Takas Bank nezdinde bloke edilen tutarı ifade etmektedir. Dönem sonu itibariyle Şirket kayıtları ile bankalardan alınan hesap özetlerinin mutabık olduğu ve bankacılık işlemlerinin Kamu Haznedarlığı Genel Tebliğine göre yürütüldüğü tespit edilmiştir. Fark TL

126 Diğer hazır değerlerin dönem sonu kalıntısı TL nin tamamı, yılsonu itibarıyla işletmelerden gönderilen ve müteakip ayın ilk günlerinde bankalar hesabına geçen yoldaki paralara aittir. Yapılan incelemede, Şirketin tahsilâtını halen kendi personeli ve bankalar vasıtasıyla gerçekleştirdiği, il müdürlüklerinde akşama kadar elde edilen hasılatın, Şirket merkezinde kamu bankalarında açılan hesaplara gönderildiği, özel bankalar aracılığıyla yapılan tahsilatın protokollerde belirtilen süreler kadar tutulduktan sonra Şirket merkezinde açılan kamu bankalarındaki hesaplara havale edildiği, Şirket ihtiyacının bu bankalardan karşılandığı, ihtiyaç fazlasının ise alınan teklif sonucuna göre kamu bankalarında repo işlemlerinde değerlendirilmekte olduğu tespit edilmiştir. B- Menkul kıymetler: Dönem sonu bakiyesi TL olan menkul kıymetler hesabının TL si T.C Ziraat Bankasında, TL si Vakıflar Bankasında, TL si de Halk Bankasında bulunan repo hesabına aittir. C- Ticari alacaklar: Şirket bilançosunda yer alan dönen varlıkların %63,8 ini oluşturan ve esas faaliyet konusu kapsamındaki alacakların izlendiği ticari alacaklar hesabı önceki yıla göre %3 oranında azalış göstermiştir. Ticari alacakların ayrıntısı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Ticari alacaklar Önceki dönem Cari dönem Fark TL TL TL Ca) Alıcılar ( ) Cb)Verilen Depozito Teminatlar ( ) Ce) Diğer ticari alacaklar Cf) Şüpheli ticari alacaklar ( ) Toplam ( ) Cg) Şüpheli ticari alacaklar karşılığı (-) ( ) ( ) ( ) Ticari alacaklar net toplamı ( ) Ca) Alıcılar: Alıcılar hesabı önceki döneme göre % 5 oranında azalarak TL ye düşmüştür. Dönem sonu bakiyesi TL tutarındaki alıcılar hesabının ayrıntısına aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.

127 Alıcılar Önceki dönem Cari dönem Fark TL TL TL -Merkezi yönetim kapsam. resmi dairelerden ( ) -Mahalli idarelerden ( ) -Kamu iktisadi teşebbüslerinden ( ) -Gerçek ve tüzel kişilerden Toplam ( ) 2011 yılı sonu itibariyle Şirketin alıcılar hesabında kayıtlı alacakların TL si merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerine, TL si belediyelere, TL si KİT lere, TL si de gerçek ve tüzel kişilere aittir. Alıcılar hesabının % 83 ünü oluşturan ve dönem sonu bakiyesi TL olarak gerçekleşen gerçek ve tüzel kişilerden olan enerji alacaklarının müşteri gruplarına göre dağılımı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Abone grupları Önceki dönem Cari dönem Fark TL TL TL Sanayi ( ) Ticarethane Mesken Şantiye ( ) Usulsüz ve kaçak kullanım Tarımsal sulama Diğer ( ) Toplam Gerçek ve tüzel kişilerden enerji alacakları önceki döneme göre %17,2 oranında artış göstermiştir. Müşteri grupları içinde ayrı bir hesap olarak izlenen usulsüz ve kaçak kullanımdan kaynaklanan enerji alacaklarının ise önceki döneme göre % 5,4 oranında arttığı görülmektedir. Alacaklarla ilgili olarak yapılan inceleme sonucunda tespit edilen hususlara aşağıda yer verilmiştir. Dönem sonu itibariyle Şirketin belediyelerin içme suyundan, arıtma tesislerinden ve kendi kullandıkları elektrik enerjisinden TL aydınlatmalardan TL, il özel idaresi genel aydınlatmalarından TL alacağı bulunmaktadır tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 5784 sayılı Elektrik Piyasa Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun un 9 uncu maddesi ile 4628 sayılı Kanun a eklenen Geçici 17. madde ile sokak aydınlatmaları tekrar düzenlenmiştir. Madde şöyledir; Dağıtım şirketi, dağıtım bölgesinde ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde otoyollar hariç, kamunun genel kullanımına yönelik cadde ve sokak aydınlatmasında ve bunlara ait gerekli ölçüm sistemlerinin tesis edilmesi ve işletilmesinden

128 sorumludur. Bu tür aydınlatmaya ve trafik sinyalizasyonlarına ait tüketim giderleri, ila tarihleri arasındaki dönem için Hazine Müsteşarlığı bütçesine konulacak ödenekle karşılanır. Kamuya ait park, bahçe tarihi ve ören yerleri gibi halka açık yerler ile reklam ve benzeri amaçlı panoların genel aydınlatmalarına ilişkin giderleri, ilgisine göre ilgili belediye veya il özel idaresince karşılanır. Belediye tarafından ödenmeyen bu kapsamdaki genel aydınlatma tüketim giderleri, ilgili belediyenin Elektrik ve Hava Gazı Tüketim Vergisi ile genel bütçe vergi gelirlerinden belediyelere aktarılan paylardan kesinti yapmak suretiyle tahsil edilir. Güvenlik amacıyla yapılan sınır aydınlatmalarına ait tüketim giderleri, İçişleri Bakanlığı Bütçesine konulacak ödenekten, toplumun ibadetine açılmış ve ücretsiz girilen ibadethanelere ilişkin aydınlatma giderleri ise Diyanet İşleri Başkanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır. Aydınlatma yükümlülüğünün kapsamı, aydınlatma payının belirlenmesi, ölçüme ilişkin teknik esaslar ile ödeme, kesinti yapılmasına, uygulamaya ve denetime ilişkin esas ve usuller Bakanlık ve Hazine Müsteşarlığının görüşleri alınmak suretiyle kurul tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir. Denilmektedir. Şirketin 2011 faaliyet döneminde belediyelerden ve il özel idarelerinden genel aydınlatma alacakları ile ilgili olan TL tutarında tahakkuk yaptığı tahakkuk iptalleri ve tashihlerden sonra Hazine Müsteşarlığınca TL nin tediye edildiği, bilahare il müdürlüklerince yapılan tahakkuklardan alacak tutarı TL nin raporlama tarihi (Mayıs 2012) itibarıyla Hazineden talep edildiği görülmüştür. Belediyelerin, genel aydınlatma haricinde içme ve kullanma suyundan ve kendi elektrik tüketimlerinden kaynaklanan borçlarının da yüksek tutarlara ulaştığı gözlemlenmiştir. Şirketin dağıtım bölgesinde yer alan belediyelerin vadesi geçmiş yüksek tutarlarda enerji borçlarının bulunduğu, bunların abonelerinden içme suyu bedellerini tahsil etmelerine rağmen kuruma olan içme suyundan kaynaklanan borçlarını ödemedikleri, kendi birimlerinde kullanmış oldukları elektrik enerjisinden kaynaklanan borçlarının ödemesini de aksattıkları görülmüştür. Vadesinde tahsil edilemeyen alacaklar; Şirketin TEDAŞ a, TETAŞ a ve EÜAŞ a olan enerji borcu ödemelerini aksatmakta, dolayısıyla bu kuruluşların finansman yapılarını da olumsuz etkilemektedir. Enerji sektöründe faaliyet gösteren ve birbirleriyle girdi çıktı alışverişinde bulunan KİT lerin de bu sistemin parçaları oldukları göz önüne alındığında; Şirketin ve diğer bölgesel dağıtım şirketlerinin alacaklarını zamanında tahsil edip, diğer KİT lere borçlarını zamanında ödemeleri kamu şirketleri mali dengesi açısından önem arz etmektedir. Şirketin 2011 yılında tahakkuk eden enerji bedeli alacakları, yapılan tahsilat tutarları, tahsilat oranı ile alıcılar hesabının dönem içerisindeki hareketleri abone grupları itibarıyla aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

129 Abone Grubu 2010 Yılı Devir Bin Tl 2010 Yılı Gen. Md. Dev. Alac. Devir Bin TL 2011 Yılı Tahakkuk Bin TL 2011 Yılı Tahsilat Bin TL 2011 Yılı Tedaş Tahsilatı Bin TL 2011 Yılında 128 Hesaba Giden Bin TL Tahakkuk İptali İade ve Tashihler Bin TL Tedaş'a Devir'den Kalan (2011 İtibariyle) Bin TL Gelecek Aya Devir 120hesap (2012'ye Devir) Bin TL Vadesi Gelmemiş Alacaklar (Aralık) Bin TL Tahsilat % (2011) Abone-Net Alacaklar Bin TL Resmi daire Belediye KİT Sanayi Ticarethane Mesken Arıtma tesisi (797) Ark ocakları İçme suyu (15.637) Tarımsal sulama Şantiye ve geçici abone Hayır kurumu (1.158) Serbest bölge Genel aydınlatma (654) İbadethane Kaçak kullanım İç tüketim Şehit aile. ve muh.gazi Özel tedarikçi firmalar Toplam Muhasebe İle Fark Bin TL

130 Sayıştay Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere; Şirket 2011 yılında toplam TL tahakkuk, TL tahsilat yapmış olup 2010 dan devir ve 2012 yılına devir alacaklar dikkate alınarak yapılan hesaplama sonucunda ortalama tahsilat oranı %80 olarak gerçekleşmiştir. Yapılan incelemelerde, ticari alacakların, bir kısmının geçmiş yıllardan gelen alacaklar olduğu, bir kısmının hukuki takibe intikal etmiş alacaklar olduğu, bir çoğunun birikmiş çok sayıda faturadan kaynaklandığı, özellikle geçmiş dönemlerden gelen alacakların hukuki takibinde ise oldukça önemli bir bölümünün abonenin taşınması, binanın yıkılmış olması, abonenin bulunamaması ve benzeri nedenlerle sonuç alınamadığı ve alacağın karşılıksız kaldığı, dağıtım birimlerinin abone sayısının çok olması ve bunlara belirli periyotlarda fatura çıkarılması nedeniyle işlem sayısının fazla olduğu, ancak çeşitli nedenlerle abone bazında tahsilat kontrolünün tam olarak sağlanamadığı, ödeme yapmayanların cereyanlarının zamanında kesilemediği, dolayısıyla sağlıklı bir alacak yönetiminin kurulamadığı görülmüştür. Elektrik dağıtımıyla ilgili yürürlükteki mevzuatta, borcunu zamanında ödemeyen abonelerden, enerji bedellerinin tahsil edilebilmesi için, elektriğin kesilmesi ve sözleşmenin iptal edilmesi gibi yaptırımlar mevcut olmasına karşın, genelde enerji bedelini ödememe alışkanlığı olan abonelere bu tip yaptırımların uygulanmadığı ve fatura çıkarılmaya devam edildiği gözlenmiştir. Satılan enerji bedellerinin tahsilinde yaşanan sorunların temel nedeninin yukarıda bahsedilen yaptırımların ve takiplerin gereği gibi yapılmaması olduğu düşünülmektedir. Esasen, faturaların ödenmemesi nedeniyle elektriğin kesilmemesi ve fatura birikimine sebep olunması neticesinde, tahsil kabiliyeti daha ilk aşamada zayıf olan bir alacağın (ödenmemiş olması nedeniyle) tutar olarak artmasına neden olunmakta, ilerleyen dönemlerde de abonenin taşınmış olması, binanın ortadan kalkmış olması, işyeri sahibi şirketin devri veya kapanması gibi gerekçelerden hukuki takip yoluyla da sonuç alınamamakta ve alacağın böylece karşılıksız kalmasına, dolayısıyla bu yolla bir zararın oluşmasına da izin verilmiş olunmaktadır. Diğer taraftan, faturasını ödemeyen ve bu nedenle elektriği kesilen aboneler ile elektriği kesilmeyen aboneler arasında farklı bir uygulama yapılmış olmaktadır. Ayrıca alacakların önemli kısmında muvazaalı yollarla abone değişikliği yapılarak, tesisatları devralan borç sahibi olmayan yeni aboneliklerin tesis edildiği, yapılan taksitlendirme işlemlerinin önemli bir kısmında, ödeme niyeti veya kabiliyeti olmayan abonelerin zaman kazanmak için bu yola başvurduğu kanaati oluşmaktadır. Bu kapsamda; dağıtım birimlerinin, dönem sonu itibariyle ödenmemiş cereyan faturalarının fiili sayımlarının yapılarak muhasebe kayıtlarıyla karşılaştırılması, abonelerden olan ceryan alacaklarının envanteri çıkarılarak muhasebe kayıtlarında bir eksiklik var ise bunun telafi edilmesi, müşteri gurupları itibariyle ve yıllara göre alacak dağılımının tespiti ve tahsilatın titizlikle takip edilerek borcunu ödemeyen abonelerin ismen belirlenmesi ile ceryan kesme ve hukuka intikal dahil alacak takibinin abone bazında ve zamanında yapılmasının sağlanması gerekmektedir. Yine bu farklı

131 Sayıştay uygulamalar neticesinde gelecekte TEDAŞ ın karşı karşıya kalabileceği aleyhte davalar ve muhtemel zararlar da dikkate alınarak, alacak birikimine meydan verilmemesi ve birikmiş alacakların tahsili konusunda, bütün aboneler hakkında mevzuatta ve sözleşmelerinde öngörülen yaptırımların uygulanması ve her türlü tedbirin zamanında alınması gerekmektedir tarih ve sayılı (1.Mükerrer) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair kanun un 17. maddesinin 10 uncu bendi gereği; TEDAŞ ın veya bu Şirketin hissedarı olduğu elektrik dağıtım şirketlerinin elektrik tüketiminden kaynaklanan alacaklarından ve 4/12/1984 tarihli ve 3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti ile Görevlendirilmesi Hakkında Kanun kapsamında mevcut sözleşmeleri uyarınca faaliyet göstermekte olan dağıtım şirketlerinin EPDK dan lisans almadan önceki faaliyet dönemlerine ilişkin elektrik tüketiminden kaynaklanan alacaklarından, vadesi 31/12/2010 tarihi itibarıyla geldiği halde bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş olanların asıllarının tamamı ile bu alacaklara ilişkin fer iler yerine, bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar söz konusu alacakların asıllarına TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar abonesi bulunulan dağıtım şirketine başvuruda bulunulması ve ödenmesi gereken tutarın, ilk taksiti bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü aydan başlamak üzere bu Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla fer ilerin tamamının tahsilinden vazgeçilir. denilmektedir. TEDAŞ ın tarih ve 9 67 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile onaylanarak yürürlüğe giren TEDAŞ ve Hissedarı olduğu Elektrik Dağıtım Şirketlerinin Elektrik Tüketiminden Kaynaklanan Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Usul ve Esaslar kapsamında, Şirkete bağlı Antalya,Isparta, Burdur illerinde ve bağlı işletmelerinde tarihinden itibaren müracaatlar alınarak yeniden yapılandırılmıştır. Tarımsal sulama abonelerinin son müracaat tarihinin tarihine kadar olduğu, diğer abone gruplarının ise tarihine kadar olduğu ve taksitlendirme şartlarını içeren bilgiler görsel ve yazılı basınla halka duyurulmuştur sayılı Kanunda yer alan bazı başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerinin tarihinden itibaren 1 (bir) ay uzatılmasına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Son başvuru tarihi olan tarihine kadar Şirkete abone gecikmiş borçlarını yapılandırmak için müracaat etmiş, abonenin yapılandırılması ödeme koşullarına uyulmadığı için iptal edilmiştir. Bu süre içerisinde yapılandırılan borç tutarı TL olup, bu tutarın TL si peşin

132 Sayıştay ödeme olmak üzere toplamda TL tahsilat sağlanmış, TL tutarındaki yapılandırılan alacak ise taksitler halinde tahsil edilmektedir. Şirketin ticari alacaklarından yeterli tahsilat sağlanamayan, tahsilat güçlüğü çekilen ve 6111 sayılı Kanun uyarınca yapılandırılarak taksitler halinde tahsilatı öngörülen alacakların titizlikle takip edilerek süresinde tahsilinin sağlanması için idari, teknik ve hukuki her türlü önlemin alınması önerilir tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6113 sayılı Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Bir Kısım Borç ve Alacaklarının Düzenlenmesine dair Kanun kapsamında Şirket; Resmi daire, ibadethane aydınlatma, belediye genel aydınlatma, il özel idareleri aydınlatma ve köy içme suları abonelerinden tarihi itibariyle vadesi geçmiş; TL ile tarihinde TEDAŞ a devredilen hesapta takip edilen enerji alacaklarından, TL, tarihi itibariyle 120 hesapta takip edilen toplam TL enerji alacağını Abone Net sisteminden tahsil kodu konulmak suretiyle enerji borçlarına mahsup etmiştir. Mahsup işleminden raporlama tarihine (Mayıs 2012) kadar bu abonelerden 23,5 milyon TL birikmiş ceryan alacağı oluşmuştur. TEDAŞ ve bağlı şirketlerde, 2006 yılına kadar, abone takip,tahakkuk ve tahsilat işlerinde ABYS programı kullanılmakta iken TEDAŞ tarafından geliştirilen Abone net programına geçilmiştir. Program değişikliği aşamasında, ABYS de kayıtlı veriler Abone Net programına aktarılmıştır. Bağlı şirketlerde yapılan incelemede, şirketlerin yıl sonu itibariyle muhasebe hesaplarında yer alan enerji alacakları ile abone net programında yer alan enerji alacaklarının karşılaştırılmasında; TEDAŞ a devredilen alacakların sağlıklı takibinin yapılamaması, muhasebe programında yer alan abone kodlamaları ile abone net programında yer alan abone kodlamalarında farklılıklar bulunması gibi nedenlerle enerji alacaklarının toplamında farklılıklar bulunduğu tespit edilmiştir. Bilgi Yönetim Sistemine esas muhasebe kayıtlarıyla, abone-net programında kayıtlı alacaklar arasında iki farklı programın uygulamaya geçildiği tarihten bu yana farklılıklar oluştuğu, nitekim 2011 yılı sonu itibariyle şirketin muhasebe kayıtlarına esas enerji bedelinden alacakları, TEDAŞ a devredilenler dahil 351,9 milyon TL tutar ile kayıtlı iken; tahakkuk tahsilat birimindeki abone-net programında aynı nitelikteki alacaklar 193,7 milyon TL olarak yer almakta olup 158,2 milyon TL fark oluşmuştur. Bu çerçevede, tahakkuk/tahsilat birimi Abone Net kayıtlarındaki alacaklar ile muhasebe kayıtlarındaki alacaklar arasında ortaya çıkan farklılıkların TEDAŞ Teftiş Kurulunca incelenmesini teminen, bağlı şirketlere ilişkin Sayıştayın önceki yıl denetim raporlarında da konuya dikkat çekilerek, farklılıkların araştırılarak giderilmesi hususu öneriye bağlanmıştır. TEDAŞ Genel Müdürlüğünün 2009 ve 2010 yılları Sayıştay denetim raporlarının TBMM KİT Alt Komisyonu görüşmelerinde, TEDAŞ yetkililerince öneriye verilen cevapta, öneri doğrultusunda sorunların giderildiği ifade edilmiştir.

133 Sayıştay Raporlama tarihi (Mayıs 2012) itibarıyla yapılan denetimde, abone net programında gerekli tadillerin yapılması ve abone net ve muhasebe kayıtlarının yapılan tespitler dikkate alınarak yeniden hesaplanıp değerlendirilmesi, bu suretle farklılıkların giderilmesi konusunda sorunun daha çözümlenmediği görülmüştür. TEDAŞ tarafından geliştirilen ve Şirketin muhasebe kayıtlarının izlendiği Bilgi Yönetim Sistemi BYS programı ile entegre çalışması öngörülen Abone Net uygulamasında ortaya çıkan genel program sorunlarının çözüme kavuşturulması suretiyle abonelerden alacaklara ilişkin geçmişe yönelik mutabakatsızlıkların biran önce giderilmesi önerilir. Cb) Verilen depozito ve teminatlar: Hesap bakiyesi TL nin, TL si Antalya 3. İş Mahkemesine, TL si Antalya 8. İcra Müdürlüğüne, TL si su teminatına, TL si Antalya Büyükşehir Belediyesine kazı teminatına, TL si Isparta Torosgaz Doğalgaz A.Ş. ye verilen teminata, TL si Takasbanka verilen teminata, 525 TL si de diğer kişi ve kuruluşlara verilen teminatlara aittir. Ce) Diğer ticari alacaklar: Hesapta yer alan TL nin tamamı, bu dönemde tahakkuk ettirilen gecikme zammı ve bunun KDV sine ait bulunmaktadır. Cf) Şüpheli ticari alacaklar: Şirketin dava ve icra safhasında olan alacakları 2011 yılı sonunda önceki yıla göre %27 oranında azalarak TL ye gerilemiştir. Borçlarını ödeyemeyen aboneler, tahakkuk ve tahsilât müdürlükleri tarafından icralık olarak sisteme kodlandıktan sonra, güvence bedelleri düşülerek kalan borçlarının hukuken tahsili için, Şirket Yönetim Kurulu kararıyla belirlenen dava açma ve alacakları icraya koyma yetki limiti çerçevesinde, il müdürlüklerinin oluruna sunulduğu, alınan olur üzerine gerekli mahsup işleminin yapılarak hukuk servisine intikal ettirildiği, geçici vergiye esas dönem sonlarında hukuk servisine intikal eden alacakların şüpheli alacaklar hesabına alınarak karşılık ayrıldığı, şüpheli hale gelen alacaklardan yapılan tahsilâtların ise karşılıklardan düşüldüğü tespit edilmiştir. Cg) Şüpheli ticari alacaklar karşılığı (-): Şüpheli ticari alacakların tamamı için karşılık ayrılmış olup, hesabın dönem sonu bakiyesi TL dir. D- Diğer alacaklar: Dönen varlıkların %31,4 ünü oluşturan diğer alacaklar hesabının dönem sonu itibarıyla ayrıntısı aşağıda gösterlmiştir.

134 Sayıştay Diğer alacaklar Önceki dönem Cari dönem Fark TL TL TL Ortaklardan alacaklar ( ) Bağlı ortaklıklardan alacaklar Personelden alacaklar Diğer çeşitli alacaklar Şüpheli diğer alacaklar Diğer alacaklar brüt toplamı ( ) Şüpheli diğer alacaklar karşılığı ( ) ( ) Diğer alacaklar toplamı ( ) -Ortaklardan alacaklar: Ortaklardan alacaklar hesabının dönem sonu bakiyesi TL nin tamamı TEDAŞ tan alacaklara ait olup, bu tutar ÖİB in tarih ve 1054 sayılı yazısına istinaden resmi dairelerden, belediyelerden, genel aydınlatmadan, ibadethanelerden ve tarımsal sulamadan olan toplam TL enerji alacağı ile TEDAŞ tan olan TL ticari alacak toplamı TL tutarındaki alacaktan 6113 sayılı yasa kapsamında TL mahsup edildikten sonraki tutarı ifade etmektedir. -Bağlı ortaklıklardan alacaklar: Bu hesap bakiyesi TL nin; TL si TEDAŞ tan olan cari hesap alacağını, AYB kredisi geri ödeme hesabından faiz ve kur farkına ilişkin olarak TEDAŞ a yapılan ödemelerden olan alacaklara, AYB kredisi kapsamında TEDAŞ tarafından şirket adına yapılan yatırımlara ilişkin fatura edilen tesis bedelleri KDV ödemelerinden TEDAŞ tan alacaklara, Dünya Bankası kapsamında TEDAŞ tarafından şirket adına yapılan yatırımlara ilişkin fatura edilen tesis bedelleri KDV ödemelerinden TEDAŞ tan alacaklara, Dünya Bankası geri ödeme hesabından faiz ve kur farkına ilişkin olarak TEDAŞ a yapılan ödemelerden alacaklara, aittir. -Personelden alacaklar: Personelden alacaklar hesabının dönem sonu bakiyesi TL olup personelden lojman kirası, yemek, ilaç katılım payı vb. alacaklardan oluşmaktadır. -Diğer çeşitli alacaklar: Diğer çeşitli alacaklar hesabının dönem sonu bakiyesi TL nin TL si faaliyet dışı yapılan satışlar nedeniyle gerçek ve tüzel kişilerden doğan alacaklara, TL si de diğer alacaklara aittir. -Şüpheli diğer alacaklar: Şüpheli diğer alacaklar hesabının dönem sonu bakiyesi TL nin tamamı dava ve icra safhasına intikal etmiş esas faaliyet konusu dışındaki diğer alacaklara aittir.

135 -Şüpheli diğer alacaklar karşılığı: Sayıştay Şüpheli diğer alacakların tamamı için karşılık ayrılmıştır. E-Stoklar: Şirketin stokları önceki döneme göre % 17 oranında artarak TL ye ulaşmıştır. İlk madde ve malzeme stoku hesaplarında yer alan TL nin TL sini madeni malzeme stokları, TL sini kablo ve tel stokları, TL sini de diğer ilk madde ve malzeme stokları oluşturmaktadır. İlk madde ve malzeme stokları dışında TL tutarında diğer stok, TL tutarında verilen sipariş avansı mevcuttur. G-Gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları: Gelecek aylara ait giderler hesap grubunun dönem sonu hesap bakiyesi TL nin tamamı gelecek aylara ait giderleri ifade etmektedir. Bu tutarın TL si Şirket merkezi ve üç il müdürlüğünde çalışan memur ve sözleşmeli personele tarihinde peşin olarak ödenen Aralık 2011 ayı maaşlarından dönemine isabet eden kısmın muhasebedeki dönemsellik kuralı gereğince 2012 yılı giderlerine yansıtılabilmesini teminen gelecek aylara ait giderler hesabında aktifleştirilen tutara, TL si de işçi ikramiyelerine aittir. Gelecek aylara ait gelir tahakkukları hesap grubunun dönem sonu hesap bakiyesi TL nin tamamı gelecek aylara ait gelirleri ifade etmekte olup, bu tutar, PMUM gelir hesabı tahakkukuna aittir. H-Diğer dönen varlıklar: Diğer dönen varlıklar hesabında yer alan TL nin TL si personel avanslarına, TL si devreden KDV ye aittir. II-Duran varlıklar: Aktif toplamının %41,4 ünü oluşturan duran varlıkların yılsonu bakiyesi TL olup, duran varlıkların ayrıntısı hesap grupları itibarıyla aşağıda açıklanmıştır. A-Ticari alacaklar: Ticari alacaklarının dönem sonu hesap bakiyesi TL nin tamamı verilen depozito ve teminat bedellerinden oluşmaktadır. Söz konusu tutarın TL si KİT lere, TL si TEDAŞ a devredilen güvence bedelinden iade edilen tutara TL si gerçek ve tüzel kişilere verilen depozitolara aittir. D-Maddi duran varlıklar: Aktif toplamının % 11 ini oluşturan TL tutarındaki maddi duran varlıkların ayrıntısı ve yıl içindeki hareketi geçen yıl değerleri ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

136 Sayıştay 2010'dan 2011 yılında 2012 ye Maddi duran varlıklar devir Giren Çıkan devir TL TL TL TL Arazi ve Arsalar Yeraltı ve yerüstü düzenleri Binalar Tesis, Makineler Cihazlar Taşıt Araç ve Gereçleri Demirbaşlar Diğer Maddi Duran Varlıklar Toplam (Brüt) Birikmiş Amortsimanlar ( - ) Toplam (Net) Yapılmakta Olan Yatırımlar Yatırım Avansları Yatırım Toplamı Genel Toplam Şirketin yatırım hesapları dışındaki brüt değeri TL olan maddi duran varlıklarının tamamı, özelleştirme öncesi hazırlık çalışmaları kapsamında yapılan tarihli kısmi bölünmede TEDAŞ a devredilmeyen taşıt araçlarının brüt değerine ait olup, tamamı amorti edilmiş olduğundan net değeri bulunmamaktadır yılında maddi duran varlıklara herhangi bir giriş veya çıkış olmamıştır. Şirketin dönem başında TL olan yapılmakta olan yatırımlar hesabına, yıl içinde TL lik giriş ve TL lik çıkış olması sonucu yapılmakta olan yatırımlar hesabı 2012 yılına TL olarak devretmiştir. Elektrik Piyasası İşleticisi olarak TEİAŞ PMUM, gün öncesi piyasası kapsamında yuvarlama ve blok teklifler sebebiyle oluşan günlük sistem enerji alış tutarı ve sistem satış tutarları arasındaki farkın finanse edilmesi amacıyla, tüm enerji piyasası katılımcılarından (Enerji Şirketlerinin piyasadan aldığı enerji hacmine göre)fark fonu almaktadır. Yatırım avansı hesabında görünen TL, TEİAŞ PMUM un Şirketten aldığı piyasa işletim ücretini ifade etmektedir. Depozito, teminat niteliğinde olan bu tutar dönem içinde sehven bu hesapta takip edildiğinden bakiye vermiştir. Raporlama tarihi itibariyle (Mayıs 2012) Şirket muhasebe birimince mahsup fişi kesilerek 126-Verilen depozito ve teminatlar hesabına alınarak düzeltilmiştir. Yapılmakta olan yatırımlar hesabına girişi görülen TL nin; TL si nakdi yatırım harcamasından, kamulaştırma harcamalarından, kesin hesap ve keşif artışlarından, sayılı Kanunun 38. maddesi gereği üçüncü şahıslardan devralınan tesis bedellerinden, sehven bu hesaba giriş yapılan PMUM işletim ücretinden, kaynaklanmaktadır.

137 Sayıştay Yapılmakta olan yatırımlar hesabından çıkışı görülen TL nin; TL si tamamlanarak özel maliyetlere çıkışı yapılan tesis bedellerini, kamulaştırma bedelini, kesin hesap ve keşif artışlarını, sayılı Kanunun 38. maddesi uyarınca üçüncü şahıslardan devralınarak özel maliyetlere kaydedilmek üzere çıkışı yapılan trafo tesis bedellerini, ifade etmektedir. Yatırımlar hesabının dönem sonu bakiyesi TL nin; TL si devam eden yatırım harcamalarına, AYB kredili yatırım harcamalarına, yatırım ambarı malzeme bedellerine, sehven bu hesaba giriş yapılmış PMUM işletim ücretine, aittir. Yatırımların proje bazında ayrıntısına raporun yatırımlar bölümünde yer verilmiştir. E-Maddi olmayan duran varlıklar: TEDAŞ ile tarihinde yapılan işletme hakkı devir sözleşmesi sonucu Şirketin TEDAŞ a devrettiği maddi duran varlıkların işletme hakkı devir bedeli ile tarihinden sonra yapılmakta olan yatırımlardan biten işlerin maliyetleri maddi olmayan duran varlıklar hesabına kaydedilmiştir. Aktif toplamının %30 unu oluşturan TL tutarındaki maddi olmayan duran varlıklar ile birikmiş amortismanlarının ayrıntısı ve yıl içindeki hareketi geçen yıl değerleri ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 2010'dan 2011 yılında 2012 e Maddi olmayan duran varlıklar Devir Giren Çıkan Devir TL TL TL TL Haklar: -Brüt değeri Birikmiş amortisman Haklar net toplamı Özel maliyetler -Brüt değeri Birikmiş amortisman Özel maliyetler net toplamı Maddi olmayan duran varlıklar -Brüt değeri Birikmiş amortisman Mad. olm. dur.varlıklar net toplamı Yukarıdaki çizelgeden de görüldüğü üzere maddi olmayan duran varlıklar hesabında yer alan TL nin, TL si işletme hakkı devir bedelinden oluşan haklar hesabından, TL si tarihindeki kısmi bölünmeden sonra Şirket tarafından yapılan yatırımlardan biten işlerin kaydedildiği özel maliyetler hesabından oluşmaktadır.

138 Sayıştay Maddi olmayan duran varlıklar hesabının dönem başındaki brüt değeri TL iken, toplam TL varlık aktarımı ile dönem sonu brüt değeri TL olarak gerçekleşmiştir. Birikmiş amortismanların dönem başı değeri TL iken dönem içinde TL si haklar için ve TL si özel maliyetler için olmak üzere toplam TL tutarında amortisman ayrılması sonucunda 2012 yılına TL tutarında birikmiş amortisman devretmiştir. -Nazım hesaplar: Nazım hesaplara raporun pasif bölümünde yer verilmiştir. Pasif: Şirketin 2011 yılı bilançosunun pasifini oluşturan değerler, hesap grupları itibariyle aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Pasif Önceki dönem Cari dönem Fark TL % TL % TL I-Kısa vadeli yabancı kaynaklar: A-Mali borçlar B-Ticari borçlar , ,0 ( ) C-Diğer borçlar , ,3 ( ) D-Alınan avanslar , ,1 (30.053) E-Yıl. yay. İnş. ve onar. hakediş. F-Öden. vergi ve diğ. yükm , ,7 ( ) G-Borç ve gider karşılıkları H-Gel. ayl ait gel ve gid. tah , , I-Diğer kısa vadeli yab. kaynak Toplam ( I ) , ,6 ( ) II-Uzun vadeli yaban. kaynaklar: B-Ticari borçlar , , Toplam ( II ) , , Toplam ( I + II ) , ,4 ( ) III Öz kaynaklar : A-Ödenmiş sermaye , ,4 B-Sermaye yedekleri C-Kar yedekleri , , D-Geçmiş yıllar karları E-Geçmiş yıllar zararları (-) F-Dönem net karı veya zararı , , Toplam ( III ) , , Genel toplam ( I + II + III ) , ,0 ( ) Nazım hesaplar ( ) Şirketin pasif değerleri, önceki yıla göre %8 oranında azalarak TL ye düşmüştür. Bilançoda yer alan pasif değerlerin % 63,4 ü yabancı kaynaklardan, % 36,6 sı öz kaynaklardan oluşmaktadır. Pasifte yer alan değerler hesap grupları itibarıyla aşağıda incelenmiştir.

139 B- Ticari borçlar: Sayıştay Şirketin esas faaliyet konusu kapsamında oluşan borçların izlendiği ticari borçlar hesabı, kısa vadeli yabancı kaynakların % 36 sını oluşturmakta olup önceki döneme göre % 15 oranında azalarak TL ye gerilemiştir. Ticari borçların ayrıntısı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Ticari borçlar Önceki dönem Cari dönem Fark TL TL TL Ba)Satıcılar ( ) Bc)Alınan depozito ve teminatlar Bd)Diğer ticari borçlar Ticari borçlar toplamı ( ) Ba)Satıcılar: Dönem sonu bakiyesi TL olarak gerçekleşen satıcılar hesabının ayrıntısı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Satıcılar Önceki dönem Cari dönem Fark TL TL TL -Kamu İktisadi teşebbüsleri ( ) -Gerçek ve tüzel kişiler ( ) -Diğer satıcılara borçlar Toplam ( ) Önceki yıla göre % 16,3 oranında azalarak TL ye düşen satıcılar hesabının ayrıntısına aşağıda yer verilmiştir. -Kamu iktisadi teşebbüslerine borçlar: Tamamı enerji alım bedelinden kaynaklanan borçların takip ve izlendiği bu hesabın yıl sonu bakiyesi TL nin; TL si TETAŞ a, EÜAŞ a, Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. ye, Soma Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. ye, İletim sistem kullanım bedelinden TEİAŞ a Yeniköy Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. ye, Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. ye, aittir. -Gerçek ve tüzel kişilere borçlar: Gerçek ve tüzel kişilere borçlar hesabında yer alan TL nin; TL si inşaat ve tesis işlerinden yüklenicilere borçlara, satın alınan mal ve hizmetlerden borçlara, nakliye işlerinden borçlara, personel tedavi işlerinden hastanelere borçlara, diğer borçlara, aittir.

140 -Diğer Satıcılara Borçlar: Sayıştay Diğer ticari borçlardaki TL lik borcun tamamı, mükerrer fatura edildiği anlaşılan ve tetkik edilecek olan elektrik bedellerinden dolayı çeşitli gerçek ve tüzel kişilere borç tutarına aittir. Bc)Alınan depozito ve teminatlar: Alınan depozito ve teminatlar hesabında kayıtlı TL nin; TL si alınan kesin teminatlara, yüklenicilerden bloke edilen kesinti tutarlarına, alınan geçici teminatlara, alınan tesis teminatlarına, alınan diğer (ceza ve nefaset) teminatlara, aittir. Bd)Diğer ticari borçlar: Diğer ticari borçlar hesabının dönem sonu bakiyesi TL nin tamamı belgesi dönem sonu itibariyle gelmemiş olan mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan borçlara aittir. C-Diğer borçlar: Şirketin faaliyet konusu dışında ticari olmayan borçlarının izlendiği diğer borçlar hesabının dönem sonu bakiyesi lira olup, bunun; TL si ortaklara borçları, TEDAŞ ve bağlı şirketlere olan diğer borçları, personele borçları, diğer çeşitli borçları, göstermektedir. Ortaklara borçlar hesabında yer alan TL, ÖİB in tarih ve 1054 sayılı yazısı kapsamında, TEDAŞ a devredilen diğer borçlar hesap grubunda yer alan TETAŞ, EÜAŞ ve TEİAŞ a olan ticari borçların 6113 sayılı Kanun gereğince enerji alacaklarına mahsup edilmesinden sonra bakiye tutarı ifade etmektedir. TEDAŞ ve bağlı elektrik dağıtım şirketlerine olan diğer borçlar tutarı TL nin; TL si AYB yatırım kredisi kapsamında TEDAŞ a olan borçları, Dünya Bankası yatırım kredisi kapsamında TEDAŞ a olan borçları, tarihli devir tutanağı güncelleme hesabından borçları, göstermektedir. Personele borçlar hesabında yer alan TL nin tamamı işçi, memur, sözleşmeli ve kurumdan ayrılan personele olan borçları ifade etmektedir. Diğer çeşitli borçlar hesabında yer alan TL nin; TL si Şirketin tahsilat hesaplarına yatırılmış olan ve mahiyeti araştırılmak üzere emanete alınan enerji bedellerinden borçları,

141 Sayıştay sözleşme akdi ile çalışan avukatlara ödenmek üzere davalı taraftan tahsil edilen vekalet ücretlerinden borçları, resmi daire abonelerinden Şirketin tahsilat hesaplarına yatırılmış olan ve mahiyeti araştırılmak üzere emanete alınan enerji bedellerinden borçları, aboneler tarafından Şirketin tahsilat hesaplarına yatırılmış olan ve mahiyeti araştırılmak üzere emanete alınan mükerrer enerji bedellerinden borçları, icradan yapılan kısmi tahsilatları, Lisans Yönetmeliği 38. madde gereği tesis devirlerinden borçları, diğer çeşitli borçları, ifade etmektedir. E-Alınan avanslar: Alınan avanslar hesabında yer alan TL nin, TL si resmi dairelerden, TL si gerçek ve tüzel kişilerden elektrik tesisi yapım bedelleri için alınan avans tutarlarını ifade etmektedir. F-Ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler: Ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler hesabının dönem sonu bakiyesi TL nin; TL si ödenecek vergi ve fonları, ödenecek sosyal güvenlik kesintilerini, ödenecek diğer yükümlülükleri göstermektedir. Şirketin gerek yükümlü ve gerekse aracı olarak ödediği tüm vergi, resim ve harçların yukarıdaki hesaplardan geçirilip geçirilmediğine bakılmaksızın ayrıntısına, rapor eklerine (Ek:9) alınan Vergiler çizelgesinde ayrıca yer verilmiştir. G-Borç ve gider karşılıkları: Bu hesabın dönem sonu bakiyesi 15 TL nin tamamı Şirket personelinden, TEDAŞ spor kulübüne yapılan üye aidatı için ayrılan gider karşılıklarına ait olup, Ocak 2012 tarihinde kapatılmıştır. H-Gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları: Hesap grubunun bakiyesi TL nin; TL si vadesinde tahsil edilemeyen enerji alacakları için tahakkuk ettirilen gecikme zamlarını, TL si işçilere tarihinde ödenecek ayı ücretlerinin dönemine isabet eden 15 günlük kısmının gider tahakkuk kaydını, TL si TEDAŞ a devredilen alacaklardan yapılan tahsilatın gider kaydını, TL si yıl içerisinde alınmasına karşın faturası müteakip yılda gelen, PUMUM dan tedarik edilen enerjinin bedeline ilişkin yapılan gider tahakkuklarını göstermektedir. Şirket, 2006 yılının Eylül ayından itibaren enerjiyi, imzaladığı alım anlaşmaları gereği TETAŞ ve EÜAŞ/Portföy Şirketlerinden satın almaktadır. Yapılan anlaşmalar ile aylar itibariyle bağıtlanan enerji miktarlarından fazla çekilen enerji ise PMUM aracılığı ile serbest piyasadan temin edilmektedir.

142 Sayıştay PMUM ilgili aya ait faturayı bir sonraki ay gönderdiğinden; Aralık 2011 döneminde PMUM vasıtasıyla temin edilen enerjinin karşılığı bu hesapta kayıt altına alınmıştır. I- Diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar: Bu hesapta görülen TL nin 398 TL si kasa sayım fazlasına, TL si de malzeme sayım fazlasına aittir Sayım fazlalıklarının araştırılarak, sonucuna göre bu hesabın usulüne uygun şekilde kapatılması gereğine işaret olunur. II-Uzun vadeli yabancı kaynaklar: C-Ticari borçlar: Şirketin uzun vadeli ticari borçlarının tamamı elektrik enerjisi abonelerinden alınan depozito ve teminatlara ait olup, hesap bakiyesi TL nin; TL si gerçek ve tüzel kişi abone grubu kapsamında sanayi, ticarethane, mesken, şantiye, hayır kurumları ve ibadethaneler, tarımsal sulama, kültür balıkçılığı, arıtma tesisleri, geçici abone ve köy içme suyu abonelerinden alınan depozito ve teminatları, resmi daireler abone grubu kapsamında genel ve katma bütçeli idare, belediye ve KİT abonelerinden alınan depozito ve teminatları, göstermektedir. Aboneliğin sona ermesi halinde, depozito olarak alınan meblağ güncelleştirilerek ilgililerine ödenmektedir. III- Öz kaynaklar: Ödenmiş sermaye: Şirketin dönem sonu itibariyle sermayesi TL olup, tamamı ödenmiştir. Sermayesinin tamamı TEDAŞ a aittir. Enflasyon düzeltmesi sonucu tarihli bilançosundan gelen TL sermaye olumlu farkı bulunmaktadır. C- Kar yedekleri: Yasal yedekler hesabının dönem sonu bakiyesi TL nin; TL si önceki yıllar dönem kârından ayrılan I. tertip yedek akçe tutarlarını, önceki yıllar dönem karından ayrılan II. tertip yedek akçe tutarlarını, göstermektedir. Şirketin 2011 yılı karından yedek akçe olarak toplam TL ayrılmış olup, toplam yedek akçe tutarı TL ye yükselmiştir. E -Dönem net karı: Şirketin, 2011 yılı faaliyetleri sonucu TL tutarında dönem net karı oluşmuştur. Dönem karının oluşumu raporun gelir tablosu bölümünde incelenmiştir.

143 -Nazım hesaplar: Sayıştay Şirketin sağladığı bir kısım haklar ile yüklendiği yükümlülüklerin izlenmesi, Şirketin fer i zilyetliği altında bulunan kıymetlerin izlenmesi, Şirket dışında bir kısım işletme varlıklarının bulunduğu yer açısından izlenmesi; kullanılması bir kısım hukuki sınırlamalara tabi işletme varlıklarının bu özelliğinin belirtilmesi ya da muhasebe disiplini altında toplanması istenen bir kısım bilgilerin elde edilmesi amacıyla bu hesapta izlenen toplam TL tutarındaki meblağın; TL si aktif hesap devirlerine, " pasif hesap devirlerine, " alınan teminat mektupları, çek, tahvil ve bonolara, " verilen teminat mektuplarına, " Hazine görev zararlarına, " EPDK lisans bedeli karşılığına, " abone sözleşmelerine, " iz bedelle alınan tesislere, " diğer sözleşmelere, " kayda tabi malzemelere, 455 " ihale sözleşme dosyalarına, 74 " kasa yedek anahtarlarına, aittir.

144 Sayıştay VI. GELİR TABLOSU Şirketin 2011 yılı gelir tablosu, Şirket Yönetim Kurulu nun tarih ve 23 sayılı kararıyla kabul edilmiştir. Şirketin, 2011 yılı faaliyet dönemi TL dönem karı ile kapanmıştır. Şirket, 2011 yılı faaliyet döneminde tamamı yurt içi enerji satışlarından olmak üzere toplam TL brüt satış hâsılatı elde etmiş, satış indirimleri olmadığından, net satış hâsılatı da aynı tutarda gerçekleşmiştir. Toplam hasılattan satışların maliyeti tutarı TL ile TL tutarındaki faaliyet giderleri indirildikten sonra Şirketin 2011 yılı faaliyet döneminde TL tutarında faaliyet karı oluşmuştur. Yıl içinde diğer faaliyetlerden elde edilen olağan ve olağan dışı gelir ve kârlar ile olağan ve olağan dışı gider ve zararların hesaba katılması sonucunda 2011 yılı faaliyet döneminde TL tutarında kar sağlanmıştır. Şirketin 2011 yılı faaliyetlerine ait gelir tablosu, önceki dönem değerleriyle birlikte karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

145 Sayıştay Gelir ve giderler Önceki dönem TL Cari dönem TL A-Brüt satışlar Yurt içi satışlar Yurt dışı satışlar 3-Diğer gelirler B-Satış indirimleri (-) 1-Satıştan iadeler (-) 2-Satış iskontoları (-) 3-Diğer indirimler (-) C-Net satışlar D-Satışların maliyeti(-) Satılan mamuller maliyeti (-) 2-Satılan ticari mallar maliyeti (-) Satılan hizmet maliyeti (-) 4-Diğer satışların maliyeti (-) Brüt satış karı veya zararı E-Faaliyet giderleri (-) Araştırma ve geliştirme giderleri (-) 2-Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri (-) Genel yönetim giderleri (-) Faaliyet karı veya zararı F-Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar İştiraklerden temettü gelirleri 2-Bağlı ortaklıklardan temettü gelirleri 3-Faiz gelirleri Komisyon gelirleri 5-Konusu kalmayan karşılıklar Menkul kıymet satış karları 7-Kambiyo karları 8-Reeskont faiz gelirleri 9-Enflasyon düzeltmesi karları 10-Diğer olağan gelir ve karlar G-Diğer faaliyetlerden olağan gid. ve zarar (-) Komisyon giderleri (-) 2-Karşılık giderleri (-) Menkul kıymet satış zararları (-) 4-Kambiyo zararları (-) 5-Reeskont faiz giderleri 6-Enflasyon düzeltmesi zararları (-) 7-Diğer olağan gider ve zararlar (-) H-Finansman giderleri (-) Kısa vadeli borçlanma giderleri (-) Uzun vadeli borçlanma giderleri (-) Olağan kar veya zarar I-Olağan dışı gelir ve karlar Önceki dönem gelir ve karları Diğer olağan dışı gelir ve karlar J-Olağandışı gider ve zararlar (-) Çalışmayan kısım gider ve zararları (-) 2-Önceki dönem gider ve zararları (-) Diğer olağan dışı gider ve zararlar (-) Dönem karı veya zararı K-Dönem karı vergi ve diğer yas. yük. karş.(-) ( ) Dönem net karı veya zararı Fark TL

146 Sayıştay A-Brüt satışlar: Şirketin 2011 yılında elde ettiği toplam TL tutarındaki brüt satış hâsılatının; TL si aktif elektrik perakende satış hâsılatından, TL si perakende satış hizmetinden, TL si dağıtım sistem kullanım bedelinden ve TL si iletim sistemi kullanım bedelinden sağlanmıştır. B-Satış indirimleri(-): Şirketin satış indirimleri hesabı bakiye vermemiştir. Daha önceki yıllarda brüt satış hasılatı tahakkuku Enerji Fon payı ve TRT payı dahil edilerek yapılmakta ve daha sonra Enerji Fonu ve TRT payı 612-Diğer indirimler hesabı yoluyla hasılattan indirilmekte iken, TEDAŞ Yönetim Kurulunun tarih ve sayılı kararı ile yapılan, 2007 yılından itibaren abonelere düzenlenecek enerji faturalarının tahakkukuna ilişkin hesap planı düzenlemeleri kapsamında, bu uygulamadan vazgeçilerek, 2007 yılından itibaren fon, pay ve vergiler için gelir tablosunda hasılat ve satış indirimleri hesaplarının kullanılmaması, 360 numaralı Ödenecek vergi ve fonlar ve 369 numaralı Ödenecek diğer yükümlülükler hesaplarının aracı olarak kullanılması, satış indirimleri hesabının dönem sonu itibariyle bakiye vermemesine neden olmuştur. C-Net satışlar: 2011 yılında satış indirimi olmadığı için brüt satış hâsılatı ile aynı tutarda TL net satış hâsılatı elde edilmiştir. D-Satışların maliyeti (-): Şirketin, elektrik enerjisi alım maliyetinin izlendiği satışların maliyeti hesabı 2011 yılı sonu itibariyle TL olarak gerçekleşmiştir. Brüt satış kârı: Net satış hasılatı TL den satışların maliyeti TL tutarın tenzili sonucu Şirket in 2011 yılı brüt satış kârı TL tutarında gerçekleşmiştir. E-Faaliyet giderleri (-): Faaliyet giderleri hesabının dönem sonu bakiyesi TL nin; TL si pazarlama, satış ve dağıtım giderlerini, genel yönetim giderlerini, göstermektedir. Faaliyet karı: Brüt satış kârı TL den faaliyet giderleri toplamı TL nin tenzili sonucunda TL tutarında faaliyet karı sağlanmıştır.

147 Sayıştay F-Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârlar: Bu hesapta kayıtlı TL nin; TL si konusu kalmayan karşılıklara, faiz gelirlerine, faaliyetlerle ilgili diğer olağan gelir ve kârlara, aittir. 3-Faiz gelirleri: Bu hesapta kayıtlı TL nin; TL si bankalardan alınan repo faiz gelirlerine, TL si bankalardan alınan mevduat faiz gelirlerine aittir. Yapılan incelemede, bankaların gerçekleştirdiği tahsilat ile Şirket tarafından gerçekleştirilip bankalara aktarılan hasılat 5 günü, bankaların verdiği personel desteği ile gerçekleştirilen hasılat ise 7 günü geçmemek üzere özel banka sisteminde kaldıktan sonra kamu bankalarına aktarılıp Şirket ihtiyacından fazlası ertesi gün TEDAŞ ın hesaplarına aktarılmakta iken; TEDAŞ Yönetim Kurulu nun tarih, 42/627 sayılı kararıyla tarihinden itibaren ihtiyaç fazlası paranın kamu bankaları nezdinde Şirket adına açılan hesaplara aktarıldığı ve repo ya da vadeli mevduat şeklinde değerlendirildiği anlaşılmıştır. 5-Konusu kalmayan karşılıklar: Hesap bakiyesi TL nin tamamı, dava veya icra safhasındaki alacakların tahsil edilmesi sonucu iptal edilen şüpheli alacak karşılıklarının gelir kayıtlarına aittir. 10-Faaliyetlerle ilgili diğer olağan gelir ve kârlar: Yılsonu itibarıyla bu hesapta kayıtlı TL nin; TL si vadesi geçmiş alacaklara ilişkin olarak cari dönemde tahsil edilen gecikme cezaları ve gecikme faizi gelirlerine, sayaç açma-kapama bedellerine, sistem iletim nakil bedeli gelirlerine, tarife üzerinden sayaç bakam gelirlerine, reaktif enerji bedeli gelirlerine, bağlantı ücreti gelirlerine, dava ve icra gelirlerine, kaçak kullanım tahakkuklarının tarife farkına ilişkin gelirlere, sayaç kirası gelirlerine, tesisat muayene ve keşif ücret gelirlerinden, geçici kabul gelirlerine, abone sözleşme bedeli ve plaka ücretlerine, diğer olağan gelirlerine, aittir.

148 Sayıştay G-Diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar(-): Diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar hesabının dönem sonu bakiyesi TL nin; TL si karşılık giderlerine, TL si diğer olağan gider ve zararlara aittir. Karşılık giderlerinin TL si dava ve icraya intikal etmesi nedeniyle muhtelif kişi ve kuruluşlardan tahsili şüpheli hale gelen ticari alacaklar için ayrılan karşılıkları, TL si ticari olmayan alacak karşılıklarını ifade etmektedir. H-Finansman gideri(-): Bu hesabın arz ettiği yıl sonu bakiyesi 590 TL nin tamamı, tarihinde Takas Bank ile imzalanan Merkezi Uzlaştırma Bankası Katılımcı Anlaşması 6. maddesi uyarınca Takas Banka ödenen hizmet bedeline aittir. Olağan kar: Şirketin 2011 yılında sağladığı TL tutarındaki faaliyet karına, TL tutarındaki diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârları ilave edip, TL tutarındaki diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar ile 590 TL tutarındaki finansman giderlerini indirdikten sonra TL tutarında olağan kar tahakkuk etmiştir. I-Olağan dışı gelir ve kârlar: Bu hesapta kayıtlı TL nin; TL si önceki dönem gelir ve kârlarına, TL si diğer olağan dışı gelir ve kârlara ait olup, hesap ayrıntısı aşağıda incelenmiştir. - Önceki dönem gelir ve kârlar: Bu hesapta kayıtlı TL nin TL si özelleştirilen Şirketlerden gelen İşçi personelin birikmiş kıdem tazminatlarına, TL si ihbar tazminatlarına aittir. -Diğer olağandışı gelir ve kârlar: Bu hesapta görülen liranın; TL si 6113 sayılı Kanun kapsamında yapılan mahsuplaşma farkını, proje tasdik ücreti gelirleri, stok satış gelirlerini, hurda satışından elde edilen gelirleri, tazminat ve ceza gelirlerini, teminat gelirlerini, hasar bedeli gelirlerini, lojman, çayocağı tabldot gelirleri, inşaat ve tesis işlerinden gelirleri, arazi,araç, trafo kira gelirlerini, ihale dosyası satış gelirlerini, dava, icra mahkeme gelirlerini, diğer olağan dışı gelir ve kârları, ifade etmektedir.

149 Sayıştay 6113 sayılı Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Bir Kısım Borç ve Alacaklarının Düzenlenmesine Dair Kanun tarihinde kabul edilerek tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanunun amacı; enerji alanında faaliyet gösteren bazı kamu kurum ve kuruluşlarının mali yapılarını güçlendirmek üzere bir kısım borç ve alacaklarının düzenlenmesi ve yeniden yapılandırılmasına ilişkin olup Kanun yalnızca enerji alanında faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşlarından BOTAŞ, EÜAŞ ve bağlı ortaklıkları, TEİAŞ, TETAŞ ile TEDAŞ ve sermayesinin tamamı TEDAŞ a ait dağıtım şirketlerini kapsar. Söz konusu Kanun uyarınca; TEDAŞ a olanlar ile TEİAŞ tarafından yürütülmekte olan dengeleme ve uzlaştırma faaliyetleri kapsamında olanlar hariç olmak üzere, bu Kanun kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarının bu Kanunun yayımından önceki ay sonu itibarıyla birbirlerine olan ödenmemiş borç ve alacakları, tarihli 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ve tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununun 12 nci maddesinin (g) fıkrası kapsamında hesaplanan fer iler, TEİAŞ dengeleme ve uzlaştırma faaliyetleri ile ilgili gecikme cezaları hariç olmak üzere terkin edilerek TEDAŞ a devir olunur ve aynı kuruluşa ilişkin borç ve alacaklar netleştirilerek muhasebeleştirilir. Bu Kanun kapsamında, TEDAŞ, sermayesinin tamamı kendisine ait dağıtım şirketlerine; EÜAŞ ise bağlı ortaklıklarına ilişkin muhasebeleştirme işlemlerini kendi içinde yönetmeye yetkilidir. Bu Kanunun yayımından önceki ay sonu itibarı ile doğmuş ve bu Kanunun yayımı tarihi itibarı ile vadesi geçmiş ve ödenmemiş; -Yeniden yapılandırılanlar dahil olmak üzere, BOTAŞ ın Gümrük Müsteşarlığına bağlı tahsil dairelerine olan asli ve fer i tüm borçları, -Yeniden yapılandırılanlar dahil olmak üzere, BOTAŞ ın Maliye Bakanlığına olan asli ve fer i tüm borçları, -TETAŞ ın mülga Kamu Ortaklığı Fonuna olan asli ve fer i tüm borçları, fer ileri terkin edilerek TEDAŞ tarafından devralınır. Hükmü getirilmiştir. Öte yandan 6113 sayılı Kanunun Usul ve Esaslar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasında; Bu Kanun kapsamında yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esasları belirlemeye, Maliye Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının görüşlerini almak suretiyle Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Devlet Bakanı yetkilidir. Hükmü yer almaktadır. Yukarıda yer alan mevzuat hükmü çerçevesinde hazırlanan Usul ve Esaslar Hazine Müsteşarlığının tarih ve sayılı yazısı ekinde TEDAŞ Genel Müdürlüğüne gönderilmiştir.

150 Sayıştay Söz konusu Usul ve Esasların Diğer İşlemler başlıklı 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında; Bu Usul ve Esaslar kapsamında yapılacak borç ve alacak netleştirmeleri, takas ve mahsup işlemleri ile terkin işlemleri sonucunda oluşacak gelir ve giderlerin, dağıtılabilir ticari karın ve kurum kazancının tespitinde dikkate alınmayacağı; gelir ve/veya gider oluşması halinde söz konusu tutarın 679-Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar veya 689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar kalemine kaydedileceği, kar oluşması halinde ise bu tutarın 542-Olağanüstü Yedekler hesabında tutulacağı kurala bağlanmıştır. Şirket bu Kanun çerçevesinde; tarihli kısmi bölünme ve tarihli kimi alacakların TEDAŞ a devri kapsamında 131-Ortaklardan alacaklar hesabında takibe aldığı TL tutarındaki genel aydınlatma, resmi daire ve ibadethane aydınlatma alacakları ile 6113 sayılı Kanunun yayımından önceki ay sonu tarihi itibarıyla 120-Alıcılar hesabında kayıtlı bulunan TL resmi daire, TL belediye genel aydınlatma, TL il özel idaresi genel aydınlatma, TL ibadethane aydınlatma, TL köy içme suları alacakları olmak üzere hepsi birlikte toplam TL tutarındaki alacakları ile; Yine tarihli kısmi bölünme ve tarihli kimi borçların TEDAŞ a devri kapsamında 331-Ortaklara borçlar hesabında takibe aldığı TL enerji borcu ve 6113 sayılı Kanunun yayımından önceki ay sonu tarihi itibarıyla 320-Satıcılar hesabında kayıtlı bulunan TL EÜAŞ a enerji borcu, TL TETAŞ a enerji borcu olmak üzere hepsi birlikte toplam TL tutarındaki enerji borçları arasındaki olumlu fark tutarı TL yi 679-Diğer olağandışı gelir ve karlar hesabına kar kaydetmek suretiyle söz konusu alacak ve borçlarını hesaplarından terkin ederek TEDAŞ a devretmiştir. Ancak, Şirketin tarihli bilançosunda 590-Dönem net karı hesabına yansıtılmış bulunan TL tutarındaki fiktif kar tutarının, TEDAŞ için aynı miktarda zarar oluşturduğu dikkate alındığında söz konusu karın TEDAŞ Genel Müdürlüğüne aktarılması gerekmektedir. J-Olağan dışı gider ve zararlar(-): Bu hesapta kayıtlı TL nin; TL si önceki dönem gider ve zararlarına, TL si diğer olağan dışı gider ve zararlara aittir. 2-Önceki dönem gider ve zararları (-): Bu hesapta kayıtlı TL nin; TL si kıdem tazminatlarının önceki döneme isabet eden kısmının zarar kaydını, enerji tüketim faturaları anapara iptallerini, TEDAŞ a devredilen alacaklardan tahsil edilen gecikme zammı giderini, vergi resim harç giderlerini, önceki dönemlere ait tazminat ve ceza giderlerini, diğer giderleri, ifade etmektedir.

151 Sayıştay 3-Diğer olağan dışı gider ve zararlar(-): Bu hesapta kayıtlı TL nin; TL si fiyat eşitleme giderine, TEDAŞ giderlerine katılım payına, tazminat ve ceza giderlerine, hasar ve faiz giderlerine, diğer gider ve zararlara, aittir sayılı Elektrik Piyasası Kanununun Geçici 9 uncu maddesi çerçevesinde düzenlemeye tâbi tarifeler üzerinden, dağıtım bölgeleri arası maliyet farklılıkları nedeniyle oluşan fiyat farklılıklarından, tüketicileri kısmen veya tamamen koruyacak tarihine kadar geçici bir Fiyat Eşitleme Mekanizması uygulanacağı düzenlenmiş ve bu doğrultuda hazırlanan Elektrik Dağıtım Bölgelerinde Uygulanacak Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kapsamda EPDK, 2012 yılında desteklenecek tutarları belirleyerek taraflara bildirmiştir. Buna göre Şirketin 2011 yılında planlanan fiyat eşitleme gideri tutarı TL dir. Şirketin faaliyet sonucunu olumsuz biçimde etkileyen söz konusu uygulama, Şirketin 2011 yılı kârının azalmasına neden olmuştur. Dönem kârı: Şirketin 2011 yılında TL olarak gerçekleşen olağan kârına TL tutarındaki olağan dışı gelir ve kârların ilavesi, TL tutarındaki olağan dışı gider ve zararların tenzili sonucunda TL tutarında dönem karı tahakkuk etmiştir. K- Dönem kârı vergi ve diğer yasal yükümlülükler karşılığı ( - ): 2011 yılı faaliyet dönemini TL dönem kârı ile kapatan Şirketin dönem sonucunun; 6113 sayılı Kanun uyarınca terkin işlemine tabi tutulan borç ve alacaklara ilişkin mahsuplaşma farkı TL ile kanunen kabul edilmeyen giderler, indirim ve istisnalar dikkate alınarak düzeltilmesinden sonra bulunan matrah üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi ve/veya diğer yasal yükümlülükler için ayrılmış karşılık tutarı TL dir. Dönem net kârı: TL tutarındaki dönem karından, TL lik vergi ve diğer yasal yükümlülük karşılığının tenzilinden sonra tahakkuk eden TL tutarındaki dönem net karı Şirketin finansal tablolarına yansıtılmıştır. Dönem karının dağıtımı: Şirketin dönemsel faaliyetleri neticesinde elde ettiği kurum kazançları üzerinden vergi olarak devletin, temettü olarak da ortakların hakkı bulunmaktadır. Devlet, hakkını kanunlarla teminat altına alırken, ortakların haklarının ise Şirket

152 Sayıştay Anasözleşmesi ile Türk Ticaret Kanunu ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde genel kurul kararlarıyla belirlenmesi gerekmekle birlikte; 4046 sayılı Kanunun 20. maddesinin (C) bendinde, Özelleştirme programına alınan kuruluşlardan gerekli görülenlerin anonim şirkete dönüştürülmelerinde ve anonim şirkete dönüştürülenlerin özelleştirme programında bulundukları süre içinde Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası Kanunu ve ilgili diğer kanunlardaki şirket kuruluşuna ilişkin şartların aranmayacağı; Özelleştirme programında bulunan ve sermayesinin tamamı devlete ait olan anonim şirket statüsündeki kuruluşlarda, Türk Ticaret Kanunu nun genel kurul toplantılarına ilişkin hükümlerinin uygulanmayacağı, kurala bağlanmıştır. Bu çerçevede, TL tutarındaki 2011 yılı dönem karından; 6113 sayılı Kanun uygulamasından tahakkuk eden fiktif kar tutarı TL ile TL tutarındaki kurumlar vergisinin ve TL tutarındaki yasal yedeklerin tenzil edilmesinden sonra bakiye kar tutarı TL nin TEDAŞ a devredilecek temettü olarak tespit ve kayıtlara alındığı anlaşılmıştır. Dönem karının dağıtım biçimini gösteren tabloya rapor ekleri (Ek:12) arasında yer verilmiştir. Sonuç: Akdeniz Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi nin tarihindeki kendi genel kurulunda kabul edilen 2011 yılı bilançosu ve ,90 Türk Lirası dönem kârı ile kapanan gelir tablosu genel görüşmeye sunulur.

153 Sayıştay VII. E K L E R 1- Organizasyon şeması, 2- Personelin servislere dağılımı, 3- Memur ve sözleşmeli personelin hareketini gösterir çizelgeler, 4- İşçi hareketini gösterir çizelgeler, 5- Mali bünyedeki varlıkların ayrıntısı, 6- Mali bünyedeki kaynakların ayrıntısı, 7- Nakit akım tablosu, 8- Kuruluşun gayri safi milli hasıla (GSMH) ya katkısı, 9- Vergiler, 10- Bilanço ve dipnotları, 11- Gelir tablosu ve dipnotları, 12- Kar dağıtım tablosu, 13- Diğer öneri ve tavsiyeler listesi.

154 Sayıştay (EK: 1 )