TRT AYLIK MÜZİK DERGİSİ SAYI 19 ŞUBAT 2017

Transkript

1 TRT AYLIK MÜZİK DERGİSİ SAYI 19 ŞUBAT 2017

2 Söz: Şenol Göka Beste - Solist: Kerem Demircioğlu Düzenleme: Murat Tunalı Tulum: Volkan Arslan Supervisor: Amber Türkmen

3 Şenol GÖKA TRT Genel Müdürü ÖNCE RADYO VARDI... SONRA TELEVİZYON GİRDİ HAYATIMIZA... Her şeyin bir görüneni bir görünmeyeni var. Görünmeyenin de bir görüneni bir görünmeyeni Görünmeyeni görmek hayaldir. İnsani gelişmenin ana unsurlarından biridir, belki de en önemlisidir hayal etmek, edebilmek. Kim ne kadar hayal ediyorsa o kadar gerçeğe yakındır çünkü İnsan olandan çok olabilecek olana, yapılandan çok yapılabilecek olana dikkat kesilir. Sesin, dolayısıyla sesi en güzel şekilde işlemeyi ilke edinen radyonun, çerçeveleyip ötekileştirmeden hayal gücünün oluşturduğu bu duruma katkısı küçümsenebilir mi? Bir şey göründüğünde ise, üstelik özel olarak çerçevelenip gösterildiğinde, algılarda özellikle görünmek istemenin eğilimi ağır basacaktır. Belge ve belgesel dışında görünme kaygısının yani şeklen ortaya çıkmanın diğer bütün kaygıları geri plana attığı söylenebilir. Medyada konu edilmesi açısından siyaset, din, edebiyat, iktisat gibi tamamen içerik kaygısı taşıyan alanlar bile görünmenin cazibesine kendini kaptırır. Görünür olmanın gücüne bir de sesin inanılmaz kuvveti eklendiğinde televizyonun, yani görünenin etkisinin daha da artacağı aşikârdır. Günümüzde medya araçlarının oldukça zengin bir çeşitliliğe sahip olduğu tartışılmaz ancak radyo ve televizyon, hala kitle iletişim araçları içerisinde en önemli iki unsur olarak karşımıza çıkıyor. Önce radyo vardı. Sesin büyüsüyle yüreğimize işledi, dost oldu kimi zaman. Ardından o sese bir de görüntü eklendi ve televizyon girdi hayatımıza. Türkiye de radyo ve televizyon denildiğinde ilk akla gelen TRT olur hiç şüphesiz. TRT gerek radyo, gerek televizyon programlarında, kamu yayıncılığı ilkesinden ayrılmayarak, yıllarca tek başına halkın sesi olmuş ve olmaya devam etmektedir. TRT, televizyon yayınına başladığı ilk yıllardan itibaren, yaptığı tüm programlarla öncü olma özelliğini korumuş, bununla birlikte haber programlarına, eğitim ve kültür programlarına gösterdiği hassasiyeti, müzik ve eğlence programlarına da yansıtmış, kaliteden ve evrensel müzik ilkelerinden ödün vermeyen bir yayın prensibiyle yoluna devam etmiştir. TRT ekranlarında yayınlanan konserler ve müzik programları halkın en çok takip ettiği ve beğenerek izlediği örnekler olmuştur. Günümüze gelecek olursak iletişimin bu kadar hızlı ve çeşitli olduğu bir konumda dahi gerçekleştirdiği tüm programlara ek olarak, müzik programları ve projeleriyle, aynı zamanda zengin televizyon kanalları ile TRT, yine etkin bir rol oynamaya devam etmektedir. Bu zengin kanallardan biri olan TRT Müzik Kanalı ile de tamamen müziğe ayrılmış kaliteli ve bilinçli bir platform oluşturulmuş, halkın tüm müzik türlerine en doğru şekilde ulaşması sağlanmıştır. Televizyondan bahsetmişken bir küçük hatırlatma yapmakta fayda var. Teknoloji hakikaten baş döndürüyor ve biz de TRT olarak televizyonculuktaki gelişmeleri takip ediyor, yatırımı genişleterek bu yarışta önde olmaya gayret ediyoruz.

4 BİR DÜNYA KONU TELEVİZYONUN İLK YILLARI 12 Konuk yazarımız Süreyya Çetin, uzun soluklu bir arşiv çalışmasından sonra ilk televizyon yayınlarına ilişkin anıları ve nasıl görünüyorum endişesinin hayatımıza girişini anlattı TÜRKİYE RADYO TELEVİZYON KURUMU ADINA SAHİBİ ve GENEL YAYIN YÖNETMENİ Amber TÜRKMEN SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ Birsen YÜKSEL TAYMAZ EDİTÖRLER Figen GÖKTAŞ Ümit DİRİCAN Nesri BÜYÜKTURAN GRAFİK TASARIM Birsen YÜKSEL TAYMAZ YÖNETİM YERİ TRT MÜZİK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TRT SİTESİ A BLOK KAT 9 Tel: (312) ISSN SAYI 19 / ŞUBAT 2017 YAYIN TÜRÜ Yaygın/Süreli BEYAZ CAMDAN YANSIYANLAR 16 TRT televizyonlarının ilk yıllarından bu yana ekrana yansıyan sevilen yapımları, çalışanları ve ünlülerin hiç görmediğiniz fotoğrafları, tozlu arşivlerden sizler için bu sayfalara taşındı 80 LERDEN 22 GÜNÜMÜZE TRT DE... Ümit Dirican ın unutulmayan müzik programlarını konu edindiği doyumsuz yazısında, Pop Saati nden Teleskop a Pazar Konseri nden Müzik Yelpazesi ne zamanının fenomen müzik programları var SÜLEYMAN BEKTAŞ 26 VE TRT MÜZİK TRT Müzik Kanal Koordinatörü Süleyman Bektaş, kanalın vizyonundan, gelecek planlarından bahsetti. Bektaş müzik ve televizyonun yol arkadaşlığı konularında birikimlerini paylaştı YAYIN TARİHİ 2 ŞUBAT 2017 YAYIN YERİ TRT Bir Dünya birdunyamuzik@trt.net.tr 2

5 GENEL YAYIN YÖNETMENİ NDEN Bir Dünya Selam, RADYO-3 KLASİK KUŞAĞI 36 Şüphesiz herkese hitap eden bir TRT radyo kanalı vardır. Ancak Radyo-3 ün, dinleyicisiyle kurduğu bağ, onun hayatında biraz daha özel bir yere sahip olduğunu söylemek yanlış olmaz sanırım Diyor Esra Kınıklı Snapper Günümüzü Dinlemek i anlatan yazısında BİR BAŞKADIR BENİM MEMLEKETİM Kim hatırlamaz ki Ayten Alpman ın sesinden bu şarkıyı? Murat Örem in doyumsuz yazısında bu şarkının hikâyesi ve televizyonun hayatımızın başköşesine oturduğu yıllara dair sıcacık bir yazı TV VE MÜZİĞİN YOL ARKADAŞLIĞI Televizyon ve müzik karmaşık bir ilişkidir. Diyen değerli yazarımız Feridun Ertaşkan, tüm dünyayı kökten etkileyen, televizyon yayıncılığının gidişatını değiştiren MTV nin kuruluş hikâyesini anlattı bu ayki yazısında BEYAZ PERDENİN RUH İKİZLERİ Dergimizin yeni yazarı Cemil Oğuz, soundtrack önerisinde bu ay Carol filmini konu alıyor ve filmin ruhumuza dokunan müziklerini besteleyen Carter Burwell i anlatıyor siz sevgili okurlarımız için Her ay çıktığımız müzik yolculuğumuzda farklı temalarla ilişkilendirip renklendirerek karşınıza çıkardığımız yepyeni bir konuyla daha beraberiz. Ekip olarak hazırlayıp Şubat ayında paylaştığımız konu başlığımız Televizyon ve Müziğin Yol Arkadaşlığı Alışıldığı gibi bu ay da Ankara Radyosu spikerlerinin gönüllü olarak seslendirdiği, teknik ekipteki arkadaşlarımızın da gönüllü katkılarıyla hazırladığıı sesli dergi CD si, görme engelli takipçilerimizle buluşuyor. Bu ay beğeninize sunduğumuz dergimizde konser ve haberlerin ardından konumuzun girişini arkadaşımız Nesrin Büyükturan yazdı.giriş yazısı Radyonun Resimlisi Ardından konuk yazarımız Süreyya Çetin in yazısı Nasıl Görünüyorum lu Yıllar sayfalarımızda yerini alıyor. Sonrasında ilginizi çekeceğini umduğumuz Beyaz Camdan Yansıyanlar sayfalarımız karşılayacak sizleri Arkadaşımız Ümit Dirican ın unutulmayan müzik programlarını konu ettiği tadına doyulmaz yazısı 80 lerden Günümüze TRT de Müzik sonraki sayfalarda size merhaba diyecek. Pop Saatinden Teleskopa, Pazar Konserinden Müzik Yelpazesine zamanının fenomen müzik programları bu yazıda Müziğin Her Rengi TRT Müzik te diyen Figen Göktaş, ilgiyle okuyacağınız röportajında Süleyman Bektaş ı konuk etti. TRT Müzik kanalının koordinatörü Bektaş, kanalın vizyonunu, hedeflerini anlatırken televizyon ve müzik konusundaki sorularımızı da yanıtladı. Konu başlığımızı, izleyicilere de soralım dedik Televizyon- müzik konusundaki halkın izlenimlerini Nesrin Büyükturan harmanladı ve dergimizin sayfalarına aktardı. Söz konusu televizyon ve müzik olunca müzikallere değinmeden geçemedik La La Land - Aşıklar Şehri filmini Cemil Oğuz değerlendirdi. İstanbul Radyosu nun sevilen müzik programlarına yer verdiğimiz sayfalarımızın bu ayki konuğu Doğan Dikmen. Doğan bey Musikiye Dair ve Klasik Türk Müziği Dinleyici İstekleri programlarını bizlerle paylaştı. Radyo-3 Klasik kuşağımızda bu ay, 9 yıldır ilgiyle dinlenen Günümüzü Dinlemek adlı programı tanıtıyoruz. Programı hazırlayan Esra Kınıklı Snapper beğenilen programını sizin için anlattı. Değerli yazarımız Rahmi Mert Özcan, Müzik Kutusuna geçen yıl kaybettiğimiz 5 efsane şarkıcıyı konuk etti. Öksüz Kalmış Şarkıları dile getirdi Murat Örem ise Kıbrıs Barış Harekatıyla beraber Ayten Alpman ın büyülü sesinden yıllarca dinlediğimiz Bir Başkadır Benim Memleketim şarkısının nasıl ortaya çıktığını ve ilk klibi anlattı. Feridun Ertaşkan da kurucularından dinlediği MTV nin kuruluş hikayesini bizimle paylaştı. Yazısında, MTV nin kuruluşunun tüm dünyayı kökten etkileyen, televizyon yayıncılığının gidişatını değiştiren bir olay olduğunu hatırlattı. Özcan Beylan her ay olduğu gibi farklı yorumlarıyla Albüm Kritikleri ve Albümlerden sayfalarında yer alıyor. Yabancı albüm kritikleri ise Pelin Akan a emanet Nesrin Büyükturan dan festivaller, yeni yazarımız Cemil Oğuz dan da soundtrack önerileri, Müzik Kitaplığı ve Cahit Cesur ile Zaman Tüneli dergimizin sayfalarında sizleri bekliyor Müzikle kalın Amber TÜRKMEN 3

6 BİR DÜNYA KONSER İSTANBUL SUBAT, KONSERLERİ Sahnelerden... Rock müziğinin ve aşk şarkılarının güçlü ismi Feridun Düzağaç 3 Şubat, tiyatro sanatçı Işıl Yücesoy yeni çıkardığı Zamansız albümüyle 10 Şubat, Hayko Cepkin ise 24 Şubat ta Garajİstanbul da Babylon Sahnesinde ise Garanti Caz Yeşili kapsamında 1-2 Şubat ta Hindi Zahra, 16 Şubat ta Jaga Jazzist izlenebilir, ayrıca 3 Şubat Ayhan Sicimoğlu, 9 Şubat Nil Karaibrahimgil konserleri sizi bekliyor olacak. 4 Şubat Berkay, 17 Şubat Cem Adrian ve 22 Şubat ta Hakan Altun Jolly Joker de boy gösterecekler. Usta sanatçı Erol Evgin i izlemek isteyenler 9 Şubat ta Tim Show Center da olacak. Hayal Kahvesi Sahnesi 3 Şubat ta Pinhani, 7 Şubat ta Tune Balans, 10 Şubat Adamlar, 22 Şubat Deniz Arcak ve 24 Şubat ta jehan Barbur u ağırlıyor. Cemal Reşit Rey Konser Salonu Bir Konser geleneğini tekrar yaşatmaya başlayan İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul da Pazar Konserleri başlığı altında sanatseverleri ülkemizin önde gelen sanatçılarıyla buluşturuyor. Gündüz gerçekleşen konserlerin bu ayki ilk konuğu 5 Şubat ta Kubilay Dökmetaş 6 Şubat ta ise müziğin ustaları, Neşet Ertaş ı Anma Konserinde bir arada Solistler, Gülşen Kutlu, Emel Taşçıoğlu, Elif Buse Doğan ve İsmail Altunsaray, Bozkırın Tezenesi, büyük halk ozanı Neşet Ertaş ın eserlerini seslendirecekler. Okay Temiz her yıl doğum gününde düzenlendiği geleneksel Ritmin Günü konserinde bu kez efsane grubu Oriental Wind in müzisyenleriyle birlikte sahne alacak. Bu kaçırılmayacak konser 11 Şubat ta CRR 4.Caz Şubatı bu yıl 13 Şubat ta Ketil Bjornstad - Terje Rypdal Duo Fred Frith Trio konseriyle başlayıp, 21 Şubat ta Zerrin Özer & Jazz Band Dünden Bugüne konseriyle sona erecek. 4

7 ANKARA İZMİR BİR DÜNYA KONSER Sahnelerden... Hüsnü Arkan sevilen şarkılarıyla 2 Şubat akşamı, Bülent Ortaçgil Sen isimli yeni albümünden şarkılarla 8 Şubat ta, Koliva 16 Şubat ta, Moğollar ve konuk sanatçı Hayko Cepkin ise 21 Şubat ta, Yeni Türkü 22 Şubat ta İF Performance Hall de başkentlilerle buluşuyor. Jolly Joker Sahnesi de 3 Şubat Şebnem Ferah a, 4 Şubat Yaşar a, 8 Şubat Harun Kolçak ve İrem Derici ye, 17 Şubat Athena gurubuna ev sahipliği yapıyor. Müzede Müzik-Salı Konserleri Sanat Yönetmenliğini Şefik Kahramankaptan ın yaptığı Salı Konserleri dizisinde 14 Şubat ta lirik soprano Görkem Ezgi Yıldırım ve Melahat İsmayılova, 28 Şubat ta da Toros Can piyano resitalini yine Erimtan Müzesi Konser Salonunda izleyebilirsiniz. BSO konserlerinden Şubat ta Sevgililer Günü konserleri çerçevesinde Müzik ve Kuklalar izleyiciyle buluşuyor. Şef Işın Metin yönetiminde sevilen tiyatro sanatçısı Selçuk Yöntem in anlatımı eşlik ediyor bu gösteriye 18 Şubat ta BSO bir efsaneyi ağırlıyor. Yaşayan efsane Piyanonun şairi olarak da tanınan Hırvat piyanist Ivo Pogorelich, şef Avi Ostrowsky yönetiminde sahnede olacak bizden söylemesi 25 Şubat ta şef Gürer Aykal yönetiminde Stanislav Ioudenitch, İhsan Doğramacı anısına piyanosu başında büyüleyecek. CSO dan 2-3 Şubat ta Marzena Diakun şefliğinde solist Cem Güngör trombonuyla müzik ziyafeti veriyor. Avusturyalı genç piyanist Ingolf Wunder, Ankara Piyano Festivali kapsamında 19 Şubat ta CSO Konser Salonu nda müzikseverlerle buluşacak. Devlet Opera ve Balesi nden Jacques Offenbach ın eseri (La vie Parisienne) Parisli Hayatı Opereti 18 Şubat ta ilk gösterimiyle sanat sevenlerin karşısında oluyor. Komedi sevenler için Bir Tenor Aranıyor isimli müzikal komedi 7-14 ve 21 Şubat tarihlerinde sahneleniyor. Sahnelerden.. 4 Şubat Koray Avcı, 10 Şubat Zakkum, 11 Şubat Levent Yüksel, 25 Şubat Duman, Ooze Venue sahnesinde sevenleriyle buluşuyor. Ceylan Ertem in performansını Container Hall da 18 Şubat ta izleyebilirsiniz. İzmir Arena sahnesine ise 24 Şubat ta Sıla, 25 Şubat ta ise Teoman konuk oluyor. Yılların eskitemediği sanatçı Alpay 27 Şubat ta müthiş performansıyla Sabancı K. Sarayı Hasan Tahsin Salonunda sevenlerini karşılıyor. Devlet Opera ve Balesi 17 ve 22 Şubat ta Sihirli Dünya isimli çocuk müzikalini sahneliyor. İtalyan besteci Puccini nin muhteşem eseri Madama Butterfly operasını Şubat tarihlerinde izleyebilirsiniz. Devlet Senfoni Orkestrası Sevgililer Günü Özel Konserinde, oyuncu Mert Fırat sürpriz isim olarak Jülide Özçelik e eşlik ediyor. A.A.S.S.M de 14 Şubat ta gerçekleşecek konserin şefi ise Emin Güven Yaşlıçam. 24 Şubat ta ise şef Rengim Gökmen yönetiminde Cihat Aşkın kemanıyla sahnede olacak. ŞEHİR ŞEHİR 10 Şubat Volkan Konak, 17 Şubat Harun Kolçak, 24 Şubat Halil Sezai ve 25 Şubat Selami Şahin Jolly Joker Antalya Sahnesinde izlenebilir. Uzun süredir müzik marketlerde göremediğimiz ve özlediğimiz isimlerden Çelik i 4 Şubat ta, İzel i 10 Şubat ta ve güzel türküleriyle Hüseyin Turan ı 17 Şubat ta Bursa Hayal Kahvesinde dinleyebirsiniz. Mersin Devlet Opera ve Balesi Cemal Reşit Rey in ölümsüz eseri Lüküs Hayat müzikalini 4 Şubat ta sahneye koyuyor. 14 Şubat Sevgililer Günü Özel konserinde Rodrigo Gitar Konçertosu dinlenebilir. Antalya Devlet Opera ve Balesi, 7 Şubat ta Fındıkkıran Balesi sezonun son temsiliyle sanatseverleri selamlayacak Şubat ta Saraydan Kız Kaçırma, 21 Şubat ta da Carmen operaları meraklısını bekliyor olacak. Samsun Devlet Opera ve Balesi 4-6 Şubat ta Hürrem Sultan bale gösterisi, 18 Şubat Carmen, 27 Şubat Tosca operaları izleyiciye hoşça vakit geçirtecek. 5

8 TRT, amatör çocuk koroları için yeni koro elemanları alacak. TRT İstanbul, İzmir ve Trabzon Müdürlüklerinde bulunan ve çalışmalarını amatör olarak sürdüren TRT Çoksesli Müzikler (ÇSM) Çocuk korolarına, takviye amacıyla müzikal değerlendirme yapılarak amatör koro elemanları alınacak. Adayların; 11 Şubat ta Trabzon Müdürlüğünde, 18 Şubat ta İstanbul Radyosu nda ve 25 Şubat ta da İzmir Müdürlüğünde yapılacak olan değerlendirmelere katılabilmek için şahsen ya da velileri aracılığıyla başvurmaları gerekiyor. Genç virtüöz Romanya da birinci oldu Mersin Üniversitesi Devlet Konservatuarı Klasik Gitar Bölümü öğrencisi 13 yaşındaki Aylin Çelik, Romanya da düzenlenen Eduard Pamfil Uluslararası Genç Gitar Festivali nde birinci oldu. Bükreş te düzenlenen yarışmaya birçok ülkeden yüzlerce yarışmacı katıldı. Mersin Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Klasik Gitar Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Mehmet Özkanoğlu nun öğrencisi olan Aylin Çelik de yarışmada yaş kategorisinde mücadele etti. Çelik, Johann Sebastian Bach ın La minör Füg ile Nikita Koshkin in Usher Waltz adlı eserlerini gitarı ile seslendirerek jüriden tam not aldı. Genç virtüöz, dünyanın dört bir yanından gelen yarışmacıları geride bırakarak birinci oldu. ICMA ödülleri açıklandı 2017 Uluslararası Klasik Müzik Ödülleri nin (ICMA) sahipleri kamuoyuna açıklandı. Dünyanın tek klasik müzik ödülleri organizasyonu ICMA jürisi, dokuz özel ödül takdim edecek. Bu yıl Finlandiyalı bas Matti Salminen Yaşam Boyu Başarı Ödülü nün sahibi olurken Alman viyola sanatçısı Tabea Zimmermann Yılın Sanatçısı seçildi. Jüri, Alman piyanist Sophie Pacini yi enstrümantal ve Fransız soprano Elsa Dreisig i vokal müzik alanında Yılın Genç Sanatçısı ilan etti. Liechtenstein Uluslararası Müzik Akademisi işbirliğiyle verilen Keşif Ödülü Alman piyanist Robert Neumann ın olurken, İsveçli BIS Yılın Kayıt Firması seçildi. ICMA nın her yıl dağıtılan özel ödüllerinin bu yılki sahipleri ise Klaus Heymann, Leipzig Gewandhaus Orkestrası ve Liechtenstein dan genç topluluk Ensemble Esperanza oldu. Yeni Türk Müziği Hareketi Dünyaca ünlü keman virtüözü Cihat Aşkın ın öncülüğünde oluşturulan Yeni Türk Müziği Hareketi İstanbul Büyükşehir Belediyesi Cemal Reşit Rey Konser Salonunda dinleyiciyle buluşuyor. Türk müziğini yeniden yorumlayarak barındırdığı zenginliği vurgulayacak olan proje, zaman zaman bu toprağın birlikteliklerine alışık olmadığımız seslerini bir araya getirirken zaman zaman da Doğuyla Batının ezgilerini birleştirecek. Itri ile Bach, Mozart ile Dede Efendi, Âşık Veysel ile Beethoven aynı sahnede farklı dilde aynı şeyi söyleyecek. Proje kapsamında seslendirilecek eserler sadelikten çıkarılarak, yorumda özgür, sunumda özgür ve ruhta özgür bir şekilde yeniden yorumlanacak. 6

9 Paul McCartney den telif davası Efsanevi The Beatles grubunun üyelerinden Paul McCartney, grubun şarkılarının telif haklarını elinde bulunduran müzik şirketine dava açtı. New York Federal Mahkemesi nde görülen dava dosyasında, yayıncı kuruluş Sony Müzik in, Paul McCartney ve John Lennon ın 1962 ve 1971 yılları arasında bestelenen şarkılarının telif haklarına bağlı kalmadığı iddiası yer alıyor. Davaya konu olan şarkılar arasında Yesterday, Hey Jude, Let It Be, Love Me Do, P.S. I Love You, Thank You Girl, Bad to Me, I Want to Hold Your Hand ve All You Need Is Love gibi Beatles ın en ünlü eserleri var. McCartney, John Lennon la birlikte yazdığı şarkıların haklarını 1960 larda çeşitli yayıncılara devretmişti. Grace Jones anısına belgesel 2015 yılında I ll Never Write My Memoirs isimini taşıyan bir otobiyografi kitabı yayımlanan Grace Jones un belgeseli çekiliyor. The Musical of My Life yönetmen Sophie Fiennes in öncülüğünde 2005 yılından beri hazırlanıyor. Belgesel, sanatçının özel hayatından ve canlı performans çekimlerinden yararlanılarak hazırlanıyor. Belgeselin bu yıl içinde gösterime girmesi bekleniyor. Fiennes i başrolünde Sosyolog, filozof Slavoj Zizek in yer aldığı Sapığın Sinema Rehberi ve Sapığın İdeoloji Rehberi filmlerinden hatırlayabilirsiniz. Belgesel, sanatçının özel hayatından ve canlı performans çekimlerinden yararlanılarak hazırlanıyor. BİR DÜNYA HABER Halkın Seçimi ödülleri dağıtıldı Bu yıl 43 üncüsü düzenlenen, seyircilerin oylarıyla sinema, televizyon ve müzik dünyasında yılın en iyi isimlerinin ödüllendirildiği People s Choice Ödülleri sahiplerini buldu. Ödül gecesi ABD nin Los Angeles kentindeki Microsoft Tiyatrosu nda gerçekleştirildi. Son 10 yıldır internet üzerinden yapılan oylama ile tüm kategorilerdeki kazananların belirlendiği ödüller, törenle sahiplerine verildi. Ödül töreninin sunuculuğunu, Lethal Weapon dizisinden tanıdığımız Jordana Brewster üstlendi. Sinema dalında Tom Hanks, Johnny Depp ve Jennifer Lopez gibi ünlü oyuncuların yer aldığı listede Justin Timberlake Favori Erkek Şarkıcı, Britney Spears de Favori Kadın Şarkıcı ödülünü aldı. Favori Albüm ödülü için If I m Honest / Blake Shelton ipi göğüslerken Favori Şarkı ödülüne de Can t Stop the Feeling / Justin Timberlake değer bulundu. Brit Ödülleri için adaylar belirlendi 1977 yılından bu yana her yıl Britanya nın müzik dalında en iyilerini arayan organizasyon 2017 için adaylarını açıkladı. Geçmişten günümüze dünya müziğine yön veren sayısız besteci, yorumcu ve söz yazarına ev sahipliği yapan Britanya da, sektörün en önemli çatı organizasyonu olan British Phonographic Industry tarafından dağıtılan ödüle bu yıl David Bowie, Anohni, Ellie Goulding, The 1975, Radiohead, Adele ve One Direction ve Coldplay gibi onlarca isim farklı dallarda aday gösterildi. Ödüller 22 Şubat ta Londra daki O2 Arena da sahiplerini bulacak. 7

10 BİR DÜNYA HABER John Lennon ın guru su ölü bulundu 60 lı yıllarda Beatles ve Rolling Stones gibi ünlü müzik gurupların menajerliğini üstlenen Aleksis Mardas, Atina daki evinde ölü bulundu. Yakınları Mardas tan uzun zaman haber almayınca polise haber verdiler. Evde ölü olarak bulunan 75 yaşındaki Mardas ın uzun süredir hasta olduğu ancak yine de otopsi yapılacağı belirtildi. 5 Mayıs 1942 de Atina da doğan, fizik ve teknoloji alanında üstün zekâ sayılan Aleksis Mardas 60 lı yıllarda İngiltere ye yerleşti. İlk olarak Rolling Stones grubuyla tanıştı ve konserlerinin ses-ışıklandırma konularıyla ilgilendi. Daha sonra John Lennon ile tanıştı ve grubun ayrılmaz bir parçası oldu. Teknoloji alanındaki bilgileri yüzünden Lennon ona Magic Alex ve Guru lakaplarını takmıştı. Iggy Pop tan altın değerinde film müziği Müzik dünyasının en üretken yıldızlarından birisi olan Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, müzisyen ve aktör Iggy Poy, bu defa da bir film müziği ile gündemde. Başrolünü Oscar ödüllü Matthew McConaughey nin üstlendiği Gold adlı filme ruhunu veren tema müziği de en az filmin kendisi kadar akıllarda yer edecek. Geçen yıl Josh Homme ile birlikte 70 inci yaş albümü Post Pop Depression ı piyasaya süren Iggy Pop ile birlikte stüdyoya giren Danger Mouse dan da derin izler taşıyan şarkı, dinlemeye açılır açılmaz müzikseverlerin yoğun ilgisiyle karşılaştı. Aydın Gün Teşvik Ödülü Mecid e İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından geleceğin sanatçılarının yetişmesine katkıda bulunmak amacıyla 2012 yılından bu yana verilen Aydın Gün Teşvik Ödülü ne bu yıl 21 yaşındaki marimba sanatçısı Elman Mecid değer görüldü yılında Ankara da müzisyen bir aileye doğan Elman Mecid, halen lisans eğitimine Hamburg Müzik ve Tiyatro Üniversitesi nde Cornelia Monske ile devam ediyor. Tüm öğrencilik hayatı boyunca yurtiçi ve yurtdışında pek çok uluslararası ödülün sahibi olan, konserlerde gerek orkestra üyesi gerekse solist olarak sahneye çıkan Elman Mecid 2015 yılından bu yana Hamburg Senfoni Orkestrası nın konserlerine takviye sanatçı olarak davet edilmekte. Aydın Gün Teşvik Ödülü nün sahibi, çalgı, şan, bestecilik ve şeflik branşlarından gelen başvurular arasından seçici kurul tarafından belirleniyor. Ödül, İKSV tarafından her yıl klasik müzik alanında 29 yaşın altındaki bir sanatçıya veriliyor. 8

11 BİR DÜNYA HABER Piyanistler büyük ödül için yarışacak İstanbul Orchestra Sion Uluslararası Piyano Yarışması, Kasım tarihlerinde yapılacak. Yarışmaya katılmak isteyen piyanistlerin canlı bölümde yer alabilmek için görsel-işitsel kayıtlarını 1 Haziran 2017 tarihine kadar teslim etmeleri gerekiyor. Sınav, İstanbul un şehir merkezinde bulunan Notre Dame de Sion Lisesinin konser salonunda gerçekleştirilecek. Adayların ön seçimi DVD ya da görsel-işitsel dosya üzerinden yapılacak. Lübnan dan rock esintileri Lübnanlı rock grubu The Wanton Bishops, 2-3 Şubat tarihlerinde Türkiye de konser verecek. Nader Mansour ve Eddy Ghossein tarafından kurulan The Wanton Bishops, 3 Şubat Cuma günü Ankara da, 4 Şubat Cumartesi günü ise İstanbul da sahne alacak. Beyrut ta başladıkları müzik yolculuklarını Avrupa nın birçok şehrine taşıyan grup, müziklerini Orta Doğu etkileri ve saykoledik öğeler içeren alternatif rock ve blues olarak tanımlıyor. Kurulduklarından bu yana geçen kısa zamanda Guns N Roses ve Lana Del Rey in Lübnan konserlerinde alt grup olarak yer alan The Wanton Bishops ın ilk albümleri Sleep With The Lights On 2012 yılının Aralık ayında piyasaya sürüldü. Bu albümün başarısı ile kariyerlerini bir üst seviyeye taşıyan grup, 2016 yılında Nowhere, Everywhere EP sini yayımladı. Genç Yeteneklerden gala konseri Forte 24 Genç Yetenek 13 Şubat Pazartesi günü İstanbul da gala konseri verecek. Kültür ve sanat alanında çok değerli isimlerin desteği ile hayata geçirilen Forte 24 Genç Yetenek projesi, sanatın farklı alanlarındaki yetenekli öğrencileri 2017 Gala Konseri ile desteklemeyi sürdürecek. Proje yararına, dünyaca ünlü keman sanatçısı Prof. Dr. Cihat Aşkın ın sanat yönetmenliğinde, orkestra şefi İbrahim Yazıcı nın yönetimindeki senfoni orkestrası eşliğinde verilecek 2017 Gala Konseri, 13 Şubat Pazartesi günü Zorlu Center Performans Sanatları Merkezi nde gerçekleştirilecek. Bilkent te müzikli çarşambalar başlıyor Bilkent Üniversitesi Sahne Sanatları Fakültesi Dekanlığınca düzenlenen Bilkent Oda Müziği Günleri 1 Şubat ta konserlerine başlıyor. Etkinlik kapsamında 20 Mart 2017 tarihine kadar çarşamba akşamları saat de Bilkent Konser Salonu nda pek çok grup performans sergileyecek. Sanat yönetmenliğini Kağan Korad ın yaptığı Bilkent Oda Müziği Günlerinde toplam 7 konserde 15 oda müziği grubunda 60 müzisyen sahneye çıkacak. 1 Şubat ta BEGOA Ensebmle ve Quattro per Due konseriyle açılacak olan Müzik Günleri, 20 Mart ta İngiliz yaylı çalgılar dörtlüsü Endellion ve piyanist Gülsin Onay ın vereceği müzik ziyafeti ile dinleyicilere veda edecek. 9

12 BİR DÜNYA MÜZİK Hazırlayan: Nesrin BÜYÜKTURAN RADYONUN RESİMLİSİ! Yılmaz Erdoğan-Ömer Faruk Sorak imzalı, Vizontele filminde, Belediye Reisi Nazmi (Altan Erkekli), elinde mikrofon, meydanda toplanan kasaba halkına vizonteleyi yani televizyonu anlatır: Bu radyonun resimlisidir. - Nasıl yani? - Yav güzel kardeşim, şimdi radyoda Zeki Müren şarkı söylemiyor mu? - Söylüyor. - İşte onu söylerken hem dinleyip hem göreceksiniz, aynı anda. Her ne kadar Fikri nin (Cem Yılmaz); Peki Zeki Müren de bizi görecek mi? sorusuyla kafalar biraz karışsa da evlerin başköşesinin artık yeni bir sahibi olacağının da anonsudur bu. Radyodan seslerini bildikleri herkes evlerinin misafiri olacaktır artık. Misafirler içinde Zeki Mürenler, Safiye Aylalar, Muzaffer Sarısözenler, Nida Tüfekçiler ve daha niceleri vardır. Tarih 31 Ocak 1968, saat yılında İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından bölgesel olarak ve haftada birkaç saat deneme mahiyetinde başlatılan yayınlar artık emin ellere teslim edilecektir. Nuran Emren (Devres) in (yıllar sonra Kara Melek dizisinin senaristi olarak karşımıza çıkacaktır) anonsuyla Ankara televizyonu ilk yayınına başlar: Burası üçüncü bant beşinci kanaldan deneme yayınları yapan Ankara Televizyonu. Bugün 31 Ocak Bu akşamki deneme yayınına başlıyoruz. İlk yayının heyecanına tanık olan isimlerden biri de gazeteci Mete Akyol dur. Akyol, tanık olduğu o anları, 2 Şubat 1968 tarihli Milliyet Gazetesi nde şöyle anlatır: Bir düğün evinden farksızdı önceki akşam televizyon binası. Stüdyonun kapısında spiker Nuran Emren, sınav kapısında elindeki notlara son kez göz atan bir öğrenci heyecanı içinde, TV nin ilk sunuş cümlelerini bir kez, beş kez, on kez okuyor, bu suretle hem heyecanını gideriyor, hem de dudaklarını alıştırıyordu. Ötede, birazca sessizce bir köşede televizyon müdürü Mahmut Tali Öngören, birkaç dakika sonra kamera karşısında yapacağı TV nin açılış konuşmasını yüksek sesle kendi kendine okuyor arada sırada karşısındaki duvara bakarak, görüntü provaları da yapıyordu. Onun üç dört adım ötesinde ise radyonun başarılı, tecrübeli ve heyecansız olduğu bilinen spikeri Zafer Cilasun, heyecandan tir tir 10

13 TELEVİZYON VE MÜZİK titreyen elleriyle tuttuğu kağıttan, günün haberlerini okuyor kendini kamera karşısında farz edip, cümle başlarında başını kağıtlardan kaldırarak seyirciye bakış provaları yapıyordu. Saat tam Televizyon stüdyosunda her şey hazır. Bütün ilgililer, makinelerin önlerinde veya arkalarında yerlerini aldılar. Müzik diye bir ses duyuldu kumanda odasından. Müzik başladı. Bir düğün evi heyecanıyla kotarılıp, müziğin girmesiyle başlayan o ilk yayın, televizyon yayınlarının vazgeçilmezi müziğin ortaklığının da habercisidir. Öyle ki o ilk yayın, TRT nin genlerine işler ve o heyecan hiç sönmeden bugüne gelir. Hayatı siyah beyaz bir samimiyetle renklendirir önce. Sonra renklenir, teknoloji geliştikçe yenilenir, tazelenir, çeşitlenir Evin en kıymetli eşyası olarak başköşeye yerleşen televizyonun yaygınlaşmasının en büyük etkisi kültürel alanda kendini gösterir. Toplum kültürünün oluşması ve biçimlenmesinde büyük güce sahip medya aygıtlarının birincilik kürsüsünde de artık televizyon vardır. Sesin yanına eklenen görselliğin, bu köklü değişimin, müzik üzerinde etkisi kaçınılmaz olarak büyük oldu. Teknolojinin gelişmesi, iletişim araçlarının hızla yayılması insanların yaşama biçimini ve dolayısıyla yaşama biçiminin sonucunda oluşan müziği önemli ölçüde etkiledi. Müziğin icrası kadar görsel sunumu da önemli hale geldi. Müziğin ve müzisyenlerin popülerleşmesi çok daha hızlı ve kolay hale geldi. İnsanlar duygularını iletişim araçlarından dinledikleri müzikler aracılığı ile ifade etmeye başladılar. Müziğin üretim ve tüketim süreci, kitle iletişim araçlarının kontrolüne geçti lerde ilk müzik televizyonu MTV nin açılması müzik piyasasının algılarının ayarlarıyla oynadı. Artık müziğin üretimi ve sunumu, ekonominin de ilgi alanındaydı larda özel TV lerin ve müzik-video kanallarının açılması ile beraber, Türk müzik sektöründe de görsellik, müziğin kendisi kadar önemli hale geldi. Hatta zaman zaman, görsel sunumun müziğin önüne geçtiği eleştirileri yapıldı. Tam da bu noktada kamusal yayıncılık kavramı daha fazla önem arz etmeye başladı. TRT bu ilkeyi esas alan yayın politikasına uygun programlar üretti. Toplumsal kültürel belleğin oluşturulması ve aktarılması sorumluluğuyla onlarca müzik programı üretildi. İnternetin alana girmesi ve bir medya aracı olarak kabul görmesiyle ise yaşamlarımızla birlikte alışkanlıklarımız da büyük bir değişim gösterdi. İzleyicinin tabletlerle, cep telefonlarıyla, akıllı ekranlarla, ayaküstü, bir tık la her türlü içeriğe, müziğe ulaşabilmesi, eğlence algısını ve eğlenme biçimlerini bir başka faza taşıdı. Hızla ulaşıp, hızla sıkılan bu dinleyici kitlesi de kendi hızına ve sıkılan ruhuna göre içerik ve medya istedi. Günümüzde üretilen müzik mi izleyiciyi belirliyor, izleyicinin talebi mi üretilen müziği belirliyor bunun cevabı sanırım yumurta mı tavuktan, tavuk mu yumurtadan çıkar paradoksunda gizli. Bugün müziğe ulaşabildiğimiz mecralar çeşitlenmiş ve erişimimiz kolaylaşmış olsa da, müziğin ve televizyonun evdeki başköşe hâkimiyeti sürüyor. Yeni bir iletişim aracı çıktığında eskisi ölüp tarihin tozlu sayfalarına gömülmüyor. Değişiyor, dönüşüyor, uyum sağlıyor. Biz de Bir Dünya Müzik ekibi olarak, bu değişime bir göz attık. 11

14 BİR DÜNYA MÜZİK Türkiye de Televizyon yayıncılığında dünden bugüne müzik Nasıl Görünüyorum? lu Yıllar Başlıyor... Hazırlayan: Süreyya ÇETİN Yıl İTÜ (İstanbul Teknik Üniversitesi) Taşkışla binası çatı katında 3 oda; büyükçe olanı çekim stüdyosuna çevrilmiş. Kahverengi ve gri perde, 1 kamera ve 100 wattlık 2 verici. Gemi direğinden yapılmış bir de anten İşte İTÜ TV, Türkiye deki ilk televizyon yayınını bu kısıtlı imkânlarla gerçekleştirir. Amaç; öğrencilerin yararlanabileceği bir laboratuvar kurmak ve televizyon yayını yapmayı denemektir. İlk televizyon sunucusu İTÜ Orkestrası nın şefi ve radyo sunucusu Fatih Pasiner dir. Programcı, müzisyen, kameraman olarak her işte görev alır. Müzisyenlerimizin TV programlarını sunması da böylelikle başlamış olur. İlk televizyon sunucusu İTÜ Orkestrası nın şefi ve radyo sunucusu Fatih Pasiner dir. Programcı, müzisyen, kameraman olarak her işte görev alır. Pasiner in kafasını kurcalayan bir soru vardır: Televizyonda izleyiciye ne şekilde hitap edilmelidir? Sayın seyirciler dese, televizyon sadece izleniyor mudur? Radyodan alışkanlığı sayın dinleyiciler i bir tarafa mı bırakacaktır? Televizyon bir nevi görüntülü radyo değil midir? Sonunda Fatih Pasiner buna çözüm bulur: Sayın seyirci ve dinleyiciler sözlerini uzun yıllar kullanır. Televizyon yayıncılığı ile birlikte müzik yayınları da başlar. Ekrana çıkan ilk sanatçıların başında Feriha Tunceli vardır. Nebahat Yedibaş, Cevdet Çağla ve Hüsnü Coşar ile birlikte çıktıkları 12

15 ilk programlarında aletlerin odaya zor sığdığı bilinmektedir. Ancak iki enstrüman kullanabilmişlerdir. Çekimlerde kullanılan ışıklar yüzünden stüdyonun ısısı önlenemeyen bir yükselişe geçmiş, bu da ayrı dert olmuştur. Feriha Tunceli ye ilk TV konseri hakkında bir soru yöneltildiğinde, yaşadıklarını büyük bir içtenlikle paylaşmıştır: Doğrusu televizyonun adını duymuştuk ama hakkında fazla bilgimiz yoktu. Ben o sırada konservatuvarı yeni bitirmiş, tecrübesiz bir sanatçıydım. Bunlara bir de ilk kez, pek bilmediğimiz televizyonun heyecanını eklerseniz Aslına bakılırsa, o stüdyoya zaten bir kemanla bir ut zorlukla sığmıştı. Şöyle bir köşeye sıkışmış gibiydik. Bir yandan kameranın çekilişini izliyor, öte yandan da alıcıda görüntüyü seyrediyorduk. Merak uyandırıcı idi. Derken kamera karşısına geçme sırası bize gelince, işte yukarıda söylediğim heyecan kasırgası esmeye başladı. Televizyondan önce, bir şarkı söyledik mi, bir konser oldu mu, arkadaşlarımıza koşar, nasıl söylediğimizi sorardık. Televizyonda ise, programım bitince, stüdyodaki arkadaşıma gitmiş ve nasıl söylediğimi değil, nasıl göründüğümü sormuştum. Türkiye de televizyona çıkan ilk sanatçımızın Nasıl görünüyorum? sorusu, ondan sonra gelen kuşağa miras kalmıştır. Feriha Tunceli yi, Esin Avşar-İlham Gencer ikilisi izledi. Yayınların başladığı ilk yıllarda Klasik Müzik ve Türkçe Sözlü Hafif Batı Müziği türünde müzikler hâkimdi lı yıllarda ilk müzikli, yarışmalı eğlence programları yayınlanmaya başladı. Fecri Ebcioğlu Show (müzikli eğlence programı) ve Halit Kıvanç ın sunduğu Talih Kuşu programları çok ilgi çekiyor, genç sanatçılar televizyona çıkmak için daha hevesli davranıyorlardı. Ancak bütün bu yayınlar, İstanbul daki az sayıda izleyiciye ulaşabiliyordu. İTÜ TV 1972 yılına kadar büyük bir özveriyle yayınlarını sürdürdü. Sayın seyirciler, burası 3 üncü bant 5 inci kanaldan yayın yapan Ankara Televizyonu. Bugün 31 Ocak Bu akşamki deneme yayınına başlıyoruz. Ve TRT li yıllara gelindi. Nuran Devres in bu tarihi anonsuyla Ankara Mithatpaşa TELEVİZYON VE MÜZİK 13

16 BİR DÜNYA MÜZİK Stüdyosundan deneme yayınları başladı. TRT nin radyodan gelen yayıncılık geleneği televizyon yayıncılığına uyumu kolaylaştırdı. Radyoda haberler ve aralarında müzik dinletileri şeklinde olan günlük akış önceleri televizyonda da uygulandı. Bir sevda geldi başıma, Felek su kattı aşıma 1969 yılı başında Zeki Müren, o güne kadarki en büyük konserini TRT de verdi. Zeki Müren söylüyor adlı programı binlerce Ankaralı televizyondan izledi. Radyodan sadece sesini duyan hayranları; o sesin sahibini televizyonda görüyordu. Televizyon yayınlarının ardından müzik; yalnız üretildiği şehirde kalmıyor beyaz camdan köylere, ilçelere de yayılıyordu. Amasya da radyoyla tanıştığı ilk gün, hane halkına şimdi biz bu Nezahat Bayram ı dinliyoruz ya; zaman gelir, böyle bir aletten kendisini de görürüz. Karşımızdan söyler diyen Hüseyin dedenin öngörüsü gerçek oluyordu. Radyolarımızda Türk Müziği nin en güzel örneklerini veren sanatçılarımız, televizyon sayesinde görünür olmuştu. TRT nin kuruluş ilkeleri doğrultusunda, milli kültürümüzü korumaya yönelik yayınlara yer veriliyordu. Yurttan Sesler Korosu ve Türk Sanat Müziği koroları televizyonda şarkılar, türküler, ağıtlar, deyişler sunuyordu. Radyo sanatçıları; eseri usulüne uygun okuyarak, izleyicilere örnek oluyordu. O yıllarda bir şarkıyı, türküyü doğru söylemenin ölçütü; TRT sanatçısının icrasıydı. Radyoya çıkmaya alışkın sanatçılar, kameranın karşısında acemiliklerini kısa zamanda atıyorlardı. 70 li yıllarda Türk müzik sektörünün yıldız sanatçıları TRT ekranlarında boy gösteriyordu. Sanatçıların giydikleri modayı belirliyor, şarkıları dillerden düşmüyordu. Ekrana çıkan sanatçılar çocukların oyunlarında yer almaya başlamıştı. Müzik, televizyon yayıncılığının olmazsa olmazı haline gelmişti. Nilüfer, Erol Evgin, Tanju Okan, Esmeray, Sezen Aksu, Beyaz Kelebekler ve daha niceleri ekranlarda boy gösteriyordu. Barış Manço; Atlıkarınca programında ço- cukları etrafına toplayıp; masallar anlatıyor, sazını eline alıp Nazar Eyle diyordu. Bir yerde müzik; kültür aktarımına hizmete devam ediyordu. Artık, stüdyoya seyirci alınmaya başlamıştı. Halit Kıvanç konukların arasında konuşmasını sürdürürken; arka sırada oturan Zerrin Özer, gözümüze ilişiyordu. Bu tür müzikli eğlence programlarına katılan izleyiciler, hemen eşini dostunu arıyor; Ben televizyona çıkacağım. Şu tarihte izleyin diye tembih ediyordu. Ekranları başındakiler, akrabalarını görebilmeye uğraşıyordu. İlk gören, akrabasının duruşu, oturuşu hakkında mutlaka bir yorum yapıyordu. BİR HOŞ SADÂ 70 li yılların sonunda, Hafif Türk Sanat Müziği adı verilen bir müzik türü oluşmaya başladı. O yıllarda popüler olmaya başlayan Arabesk Müziği ne bir anlamda karşı duruş gibiydi. Alaturka ve pop müziği bir aradaydı. Yıldırım Gürses bu türün başlamasında büyük pay sahibiydi. Şarkılar Türk müziği makamları kullanarak orkestra düzenlemeleriyle seslendiriliyordu. Gürses Hoş 14

17 TELEVİZYON VE MÜZİK Sadâ adını verdiği programında, amacını şöyle anlatıyordu: Arzumuz zaten şu, Türk milli kültürünü dışarıdan gelmiş olan yabancı kültürün tesirlerinden sıyırmak ve bugün piyasa musikisi dediğimiz musikiye musallat olan, dış kaynaklı musikilerin karşısına çıkabilecek; kendi müzik temalarından oluşmuş ve onlarla mücadele edebilecek türde bir musiki icra etmek. Televizyon izleyicileri, 1975 te başlayan Eurovision Şarkı ve Beste Yarışması nı, yıllar boyu heyecanla takip etti yılında Sertap Erener in birinci olmasıyla; 2004 yılında 49. Eurovision Yarışması na ülkemiz adına TRT ev sahipliği yaptı. TRT nin 1979 dan itibaren başlattığı 23 Nisan Uluslararası Çocuk Şenlikleri; kendi kültürümüzün ve dünya milletlerinin halk oyunları müziklerini, TV izleyicilerinin beğenisine sundu. 80 ler teknolojinin hızla geliştiği yıllardı. Müzik yayıncılığı da bundan nasibini aldı. Renkli televizyon yayınları, stüdyonun ışığını, dekorunu, sanatçının kostümünü olduğu renkte veriyordu. Bir dönem playback okunan eserler, canlı Müzik, televizyon yayıncılığının olmazsa olmazı haline gelmişti. Nilüfer, Erol Evgin, Tanju Okan, Esmeray, Sezen Aksu, Beyaz Kelebekler ve daha niceleri ekranlarda boy gösteriyordu. icra ediliyordu. Televizyonun üstünden pus kalkmıştı. Programlar büyük stüdyolarda konuklarla buluşuyordu. Sanatçılar alkışları duydukça daha bir hissederek okuyordu. Biliyordu ki; sadece stüdyo konukları değil milyonlar kendisini izliyordu. Hâlâ düşünüyordu. Nasıl okudum, nasıl göründüm? Müzik, hemen hemen her program türünde kullanılıyordu. Artık alt dallar oluşmaya başlamıştı. Çocuk programları için müzikler besteleniyor, dizilerin izlenme oranlarının artması, yavaş yavaş dizi müziği sektörünü yaratıyordu. Müzik belgeselleri yapılıyordu. Hayatın vazgeçilmezi, ekranın da göz bebeği olmuştu da özel sektöre, televizyon yayıncılığı yapma imkânı tanındı. Ardı ardına TV kanalları açıldı. Modern zamanlar koşuşturmayı da beraberinde getirmişti. Artık izleyici; televizyon için ayırdığı görece kısıtlı zamanda, aradığı program türüne hemen ulaşmak istiyordu. Bu ihtiyaç televizyon yayıncılarını harekete geçirmişti. Haber, belgesel, müzik, vb. çeşitli türlerde yayın yapan tematik kanallar kuruldu. TRT müzik 16 Kasım 2009 da yayına başladığı ilk günden itibaren, müzik yayıncılığı alanındaki birikimiyle, farkını belli eden yayınlara imza attı. Sanatçıların Nasıl okuyorum, nasıl görünüyorum? Sorularına şimdilerde bir yenisi daha eklendi: TRT Müzik izleyicisinin beğenisine kavuşabilecek miyim? 15

18 Bir okuldur TRT; ustanın çırağına saygıda kusur etmediği. Güneri Tecer, Ziya Taşkent ve Ayşegül Durukan, hocaları emekli şef Muzaffer İlkar la birlikte. Ülkü Angılı nın hazırladığı programın sunucuları Mesut Mertcan ve Ayten Gökçer TRT nin Türkçemizin kullanımına verdiği önemi vurguluyor sanki. T.S.M. nin en seçkin temsilcileri olsalar da izleyiciye en doğrusunu sunmak için Ankara Radyosu TSM Topluluğu Şef Kutlu Payaslı yönetiminde provada. İlk Türk dizilerinin öncüleri: Sabahattin Ali nin Hanende Melek adlı öyküsünden uyarlanan dizide Seçil Heper rol aldı. Müziğin her rengine açık olmayı düstur edinen TRT de konser programının konuğu Muazzez Abacı. Cem Karaca da TRT stüdyosunda. Beyaz Camdan 16

19 TELEVİZYON VE MÜZİK Toplumsal hafızamız için köprü oldu programlar. Böyle bir programda Şakir Öner Günhan, Karadeniz halk oyunları eşliğinde... Yansıyanlar... 17

20 BİR DÜNYA MÜZİK Türk Sanat Müziğinin en seçkin temsilcileri olsalar da izleyiciye en doğrusunu sunmak için Ankara Radyosu TSM Topluluğu Şef Kutlu Payaslı yönetiminde provada tarihli Telespor renkli konu ve konuklarıyla sporu asık suratlı imajından kurtarmıştı. Yıllar sonra deneyimli birer televizyoncu olacak olan Mehmet Ali Erbil ve Derya Baykal mesleki eğitimlerinin ilkini aldıkları TRT de. Hafta Sonu programının sunucusu Necla Erol un enerjisi konuğu Barış Manço nun enerjisi ile bütünlenmiş. İzzet Öz yep yeni projelerini Hümeyra ya anlatıyor. Beyaz Camdan 18

21 TELEVİZYON VE MÜZİK Kamera arkası da önü kadar heyecan vericidir. Dönemin sanatçılarının stüdyoda klasik pozu. Can Etili Âşık edebiyatının en nadide temsilcilerinden birisi olan Âşık Veysel TRT ekranlarından sadık yâri kara toprağa dokundurttu adeta izleyiciyi. Yansıyanlar... 19

22 BİR DÜNYA SOHBET Tüm Türkiye nin ilgiyle takip ettiği İzmir Fuarı nda Emel Sayın... Genç yeteneklerin mesleki yolculuklarında her daim destekçidir TRT. Modern Folk Üçlüsü TRT deki programlarında Zerrin Özer i konuk ediyor. Klip yalnızca şarkının anlatımı değildir. Danstır, görselliktir, estetiktir. İzzet Öz ün klip çekimleri de klip çağının öncülerindendir. Özen ve disiplin çalışma prensibidir TRT çalışanlarının. Cici Mehpare Çelik TRT de Kızlar Ayhan Önal ile hummalı bir bir program esnasında. provada Beyaz Camdan 20

23 TELEVİZYON VE MÜZİK Skeç grupları ile müzik eğlence programları daha canlı ve enerjik bir hâl aldı. Şarkılara bir de Komedi Dans Üçlüsü nün gözünden baktık. Yansıyanlar... 21

24 BİR DÜNYA MÜZİK 80 lerden Günümüze TRT de Müzik Gelin sizlerle, TRT nin tek kanal olduğu ve izleyicinin evlerine son süratle müziği getirdiği 80 li ve 90 li yıllara uzanalım bir de. TRT de o yıllarda yapılan müzik programları, günümüze kadar önderlik etmiş hatta birçoğu sadece o yıllarda kalmayıp, yakın tarihe kadar uzanmış ve yıllarca uzun soluklu programlarla izleyicinin gönlünde taht kurmuştur. Okudukça bu programları izleyen nesillerin yüzünde bir tebessüm oluşturacak, yetişemeyen nesiller için de zamanda keyifli bir yolculuğa çıkaracak bu programların, en çok hafızalara yerleşen örneklerini hatırlamaya ne dersiniz? 1987 de yayınlanmaya başlayan ve Türk televizyonlarında bir ilk olan yabancı video klip programı Pop Saati, yayınlanan 700 e yakın programla, Türkiye de en uzun süre yayın hayatını sürdüren müzik programı olma özelliğini de sahip. POP SAATİ BİR REKORA KOŞTU Kaykaylı gençlerin ekranda görülmesiyle birlikte, Pet Shop Boys a ait Left To My Own Devices adlı o enerji dolu jenerik müziğini duyardınız ve anlardınız ki Pop Saati başlıyor... Erhan Konuk un hazırlayıp sunduğu ve yıllarca en yeni, en ünlü video kliplerin yayınlandığı programla, adeta bir nesil büyüdü desek yanlış olmaz herhâlde. Örneğin programın kapanış jeneriğini bile pür dikkat izleyen kendimi de dâhil edebilirim sanırım de yayınlanmaya başlayan ve Türk televizyonlarında bir ilk olan yabancı video klip programı Pop Saati, yayınlanan 700 e yakın programla, Türkiye de en uzun süre yayın hayatını 22

25 sürdüren müzik programı olma özelliğini de sahip. Pop Saati nin, Türkiye de 1990 lı yıllarda hızla gelişmeye başlayan pop müzik endüstrisinde de ayrı bir yeri bulunduğunu söyleyebiliriz. Başta da bahsettiğimiz gibi 1980 li yıllarda, dönemin en yeni ve en iddialı video kliplerini, Türk izleyicisi ve sanat dünyasıyla buluşturan Pop Saati, bu konuda hem bir öncü olmuş, hem de Türkiye deki video klip endüstrisinin gelişimine de katkı sağlamıştır. MÜZİK YELPAZESİ ÇİKOLATA RENKLİ SANATÇILAR DA VARDI TRT de yayınlanan efsanevi müzik programlarından biri de, Türkiye nin yarım asırlık şarkı sözü yazarı, radyo ve televizyon yapımcısı Sezen Cumhur Önal ın hazırlayıp sunduğu Müzik Yelpazesi ydi. Program 1985 ten itibaren yayınlanmaya başlamış ve uzun yıllar devam ederek, seyircinin büyük keyifle izlediği programlar arasında yerini almıştır. Önal, her hafta stüdyodaki rengârenk yelpaze dekorunun önünde, elinde mikrofonuyla sizi karşılar ve o zarif sunumuyla: Sizleri sevgiyle selamlıyoruz, şarkıların sevincini, mutluluğunu getirdik sizlere sözleriyle programa başlar, kendi deyimiyle çikolata renkli sanatçıları da, dönemin en büyük seslerini de sunardı. Programın ilk bölümünde istekler yer alırdı. Peş peşe sunulan istek şarkıların ardından, Altın Sesler ikinci bölümde yer alırdı. Bu bölümü Dünyadan Müzik takip eder ve programın son bölümü olan Unutulmayan Film Müzikleri ile de dönemin en güzel film müzikleri karşınızda olurdu. Önal, her hafta stüdyodaki rengârenk yelpaze dekorunun önünde, elinde mikrofonuyla sizi karşılar ve o zarif sunumuyla: Sizleri sevgiyle selamlıyoruz, şarkıların sevincini, mutluluğunu getirdik sizlere sözleriyle programa başlar, kendi deyimiyle çikolata renkli sanatçıları da, dönemin en büyük seslerini de sunardı. İZZET ÖZ LE TELESKOP VE POP DÜNYASINDAN Teleskop ve Pop Dünyasından programları, Türkiye de ilk video klip çeken kişi olarak da tanıdığımız ünlü müzik prodüktörü İzzet Öz ün hazırlayıp sunduğu iki ayrı programdı. İzzet Öz ün sempatik sunumlarıyla, Teleskop ta MÜZİK PROGRAMLARI yerli ve yabancı müziklere ait video klipleri, Pop Dünyasından programında da yabancı pop müziklere ait video klipleri arka arkaya izleme şansı buluyorduk. Her iki program da yıllarca seyirciler tarafından büyük bir beğeniyle izlenmişti. ROCK MARKET İLK VE TEKTİ 1989 yılından itibaren aralıksız olarak yayınlanan ve Türkiye nin ilk ve tek rock müzik programı olan Rockmarket uzun yıllar boyunca çok sayıda rock müziksever tarafından sevilerek izlenmişti. Şener Yıldız ın hazırlayıp sunduğu Rock Market programında, tanınmış rock gruplarına ait video kliplerin yanı sıra az bilenen rock gruplarına ve onların video kliplerine de yer verilerek, gençlere tanıtılırdı. Sürprizlerle dolu programda zaman zaman stüdyoya gelen müzik grupları tarafından canlı performans sergilenir, bazen de sorulan sorulara doğru yanıt veren izleyicilere, kâğıda yazılmış isimlerin akvaryumdan çekilmesinden sonra gitar gibi ödüllerin verildiği de olurdu. PAZAR GÜNLERİNİN VAZGEÇİLME- ZİYDİ PAZAR KONSERİ Türkiye nin en önemli maestrolarından biriydi Hikmet Şimşek yılında kaybettiğimiz usta şefi Türkiye de büyük çoğunluğumuz pazar günleri 23

26 BİR DÜNYA MÜZİK TRT 1 ekranlarında yayınlanan, Pazar Konseri adlı program ile tanıyoruz. 15 yıl süren bu programda Hikmet Şimşek, Türk halkına dünya başyapıtlarından örnekler sunuyor ve bu eserlerin tanıtılmasını sağlıyordu. Programda, konserlerden önce, çalınacak eserler, Şimşek tarafından seyirciye detaylı bir şekilde anlatılırdı. Pazar Konseri programıyla yıllarca her pazar, Viyana Senfoni Orkestrası nın konserlerinden tutun, Danny Kaye in yaptığı özel programlara, Strauss valsleri ile kendimizden geçtiğimiz unutulmaz konserlerden, dünyanın en büyük ve ünlü maestrolarının yönettiği konserlere kadar birçok konser evlerimize konuk oldu. NUMBER ONE (1 Numara) Müzik programlarının oldukça ilgi görmesiyle birlikte, TRT de birbiri ardına yapılan programlara, bir de 1989 da gençlere yönelik bir müzik programı olan Number One (1 Numara) adlı yabancı pop müzik programı eklenmişti. Ömer Karaca nın hazırlayıp sunduğu programda yabancı pop müzik klipleri yayınlanıyor, yeni çıkan şarkılara ait pop müzik klipleri Karaca nın yorumlarıyla tanıtılıyordu. Program prime-time kuşağında ekranlara gelmiş ve o dönem Türkiye televizyonlarında bir müzik programının elde ettiği en yüksek izlenme oranlarına ulaşmıştı. BİR BAŞKA GECE TRT nin 90 lardaki uzun soluklu programlarından biri de, Cuma günlerinin vazgeçilmezi olan Bir Başka Gece adlı müzik-eğlence programıydı. Yapımın genel yayın yönetmeni olan 15 yıl süren bu programda Hikmet Şimşek, Türk halkına dünya başyapıtlarından örnekler sunuyor ve bu eserlerin tanıtılmasını sağlıyordu. Programda, konserlerden önce, çalınacak eserler, Şimşek tarafından seyirciye detaylı bir şekilde anlatılırdı. Çetin Çeki aynı zamanda programın sunucularından biriydi ve ona Ceylan Palay eşlik etmekteydi. Programa daha sonra sunuculuklarıyla Çiğdem Tunç, Ceylan Saner, Sibel Tan, Alev Baymur, Ebru Cündübeyoğlu, Özlem Dinçer gibi isimler de eklenmişti. Cuma gecelerine Bu gece, bu gece bir başka gece sözlerini taşıyan jeneriğiyle ayak basan Bir Başka Gece zengin içeriğiyle bu söylemin hakkını veriyordu doğrusu. Bir Başka Gece nin müziğe ayrılan dakikaları ise bu eğlence dolu TRT programının hem televizyon izleyicisine hem de dönemin müzik piyasasına sağladığı en büyük faydadır diyebiliriz. Çünkü o dönem birçok sanatçı bu programla adını duyurma şansını yakalamış, ününü daha da artırmıştı. Örneğin Aşkın Nur Yengi, Yonca Evcimik, Nilüfer, Hakan Peker, Sezen Aksu, Emel Müftüoğlu, Ajda Pekkan gibi isimler yeni şarkılarını izleyicilere ilk olarak bu programda sunuyorlardı. 24

27 MÜZİK PROGRAMLARI AKŞAM SEFASI Akşam Sefası TRT deki müzik programları içerisinde günümüze kadar varlığını korumuş bir program olmakla beraber, izleyicinin hala merakla ve heyecanla beklediği kaliteli müzik programlarının arasında yer aldığını da söyleyebiliriz. Müzik tutkunlarının yıllardır severek ve beğenerek izlediği Akşam Sefası nda TRT ses ve saz sanatçıları dillerden düşmeyen besteleri ve çok sevilen halk müziği ezgilerini seslendiriyordu. Kimi dönemler program içerisinde şans oyunlarının çekilişleri de yer aldığı için izleyici açısından heyecanlı dakikaların yaşandığı bir özelliğe de sahip olmuştu. TRT nin müzik programları içinde Bir Başka Gece ve Akşam Sefası da izleyicinin yıllarca nabzını tutan programlardandır. TRT nin 90 lardaki uzun soluklu programlarından biri de, Cuma günlerinin vazgeçilmezi olan Bir Başka Gece adlı müzik-eğlence programıydı. MEŞK-İ MUHABBET TRT Müzik kanalında her zevke uygun programlar var elbette Türk Halk Müziği tutkunları için de Meşk-i Muhabbet i tavsiye ederiz. TRT nin değerli ses ve saz sanatçılarından kaçırılmaması gereken bir program bizden söylemesi Çarşamba akşamları TRT Müzik te müzik severlerin karşısında... YILDIZLAR ALTINDA TRT İstanbul Radyosu ses sanatçısı Ayşen Birgör, gökteki yıldızlar misali ışıl ışıl şarkılarını Türk Sanat Müziği tutkunları için söylüyor. Yıldızlar Altında program formatında konuk yok ama izleyicilerden gelen istekleri okuyor sanatçı Ayşen Birgör Çarşamba akşamları saat 21:00 de başlayan program çok iyi bilenen ve izlenen bir program 25

28 BİR DÜNYA SOHBET Müziğin Her Rengi TRT Müzik te Röportaj: Figen GÖKTAŞ TRT Müzik kanalının vizyonu Kanal Koordinatörü Dr. Süleyman Bektaş a emanet Emaneti aldığı 2014 yılından bu yana başarılı çalışmalara imza atan Bektaş, başarılı kariyeri kadar beyefendi kişiliğiyle de dikkat çekiyor 1970 yılında İstanbul da doğan Süleyman Bektaş, Beyoğlu Ticaret Lisesi nden sonra İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Sinema-TV bölümünden mezun oldu yılında Türkiye nin ilk özel televizyonu Star TV ve 1992 de Kanal 6 Televizyonlarının kuruluş kadrosunda görev aldı yılları arasında M. Ali Erbil ile kurduğu prodüksiyon şirketi ile özel televizyonlara müzik-eğlence programları hazırladı yılında TRT Kurumu nda Prodüktör olarak göreve başladı. Meslek hayatı boyunca 350 civarında videoklip çalışması, müzik-eğlence başta olmak üzere spor, yarışma ve kuşak yayınlar dahil 300 ün üzerinde canlı yayın yönetmenliği ile Star TV, Kanal 6 TV ve TRT de 500 ün üzerinde müzik eğlence programı yönetmenliği yaptı. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Sinema-TVBölümünde 1980 Sonrası Sosyal Değişim Paralelinde Özel TV Hareketi konulu yüksek lisans tezi ile Türkiye de Müzik Videosu Açısından Müzik endüstrisi de doğası gereği, albümün müzikal niteliği yanında, görüntü sanatının sunduğu ilave anlam ve imajlarla oluşturulan müzik videolarını satışı arttıracak bir yöntem olarak kullanmaya devam edecektir. Müzik Yapım Şirketleri ve Müzik Televizyonu İlişkisi konulu doktora tezini hazırladı döneminde TRT İstanbul Televizyonu nda Program Müdürü ve 2009 yılında 1 yıl süreyle TRT Müzik Kanalı Kurucu Koordinatörü olarak görev yapan Süleyman Bektaş, 2014 yılından 26

29 bu yana TRT Müzik Kanalı Koordinatörü görevini yürütüyor. Kısaca tanıtmaya çalıştığımız Süleyman Bektaş, ricamızı kabul ederek değerli birikimlerini okurlarımızla paylaştı Ancak TRT Müzik bunlar içinde özellikle Türk müzik kültürüne ait ve nitelikli eserlere verdiği önemle öne çıkıyor. İzleyici kendisine ait değerleri bulduğu TRT Müzik televizyonuna çok ciddi ilgi gösteriyor. SÜLEYMAN BEKTAŞ Görüntü teknolojisinin ortaya çıkmasıyla müzik yeni bir boyut kazandı. Sinema ve televizyonun ayrılmaz bir parçası oldu. Günümüzde ise klipler bir endüstri haline geldi. Artık müzik klipsiz düşünülemiyor. Siz bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Müzik sanatı varoluşundan bu yana sanatın ve teknolojinin diğer disiplinleriyle hep etkileşim halinde oldu. Tiyatro ve dans gösterileri müzikle birlikte daha zengin bir anlam aktarımı imkânına sahip oldular. Müzik sanatı için en önemli dönüm noktalarından biri; 19. Yüzyıldan itibaren yeniden aktarım olanaklarının gelişmesiyle müziğin kaydedilebilir hale gelmesidir. Müzik daha önce sadece icra edildiği zamanda ve ortamda bulunanların dinleme imkânına sahip olduğu bir sanatsal etkinlikken, kayıt teknolojisinin gelişmesiyle birlikte geniş kitlelere aynı anda ulaşma imkânına kavuştu. 19. yüzyılda Yaprak Nota ile başlayan süreç bugün dijital teknoloji evresinde bambaşka bir etkileşim atmosferine dönüşmüş durumda. Sinemanın ortaya çıkışıyla birlikte görüntü teknolojisi ve müzik sanatı arasında birbirini besleyen bir ilişki süreci başladı. Bu ilişki öylesine derinleşti ki, bazen filmler bir şarkının uzun metraj klibi gibi çekildiler. Özellikle Türkiye de 70 ve 80 li yıllarda çekilen arabesk filmler albümün çıkış şarkısı üzerinden senaryolaştırılan, başrolünde arabesk şarkıcının rol aldığı uzun metraj klip niteliğindeydiler. Buraya kadar anlatmaya çalıştığımız süreç günümüzde, sizin de ifade ettiğiniz gibi müstakil bir sektöre dönüşmüş durumda. Yıllık 15 milyar dolarlık ciroya ulaşan müzik endüstrisi daha fazla insana ulaşmak için çok farklı yöntemler kullanıyor. Bu açıdan kliplerin çok önemli bir yeri var yılında ilk müzik televizyonu MTV nin kurulmasıyla birlikte tamamen endüstriyel bir boyut ortaya çıktı. Klip, müzik albümünün geniş kitlelere ulaşmasında vazgeçilmez bir unsur oldu. Müzik endüstrisi de doğası gereği, albümün müzikal niteliği yanında, görüntü sanatının sunduğu ilave anlam ve imajlarla oluşturulan müzik videolarını satışı arttıracak bir yöntem olarak kullanmaya devam edecektir. Artık müzik televizyonları var ve siz de onlardan birinin başındasınız. İzleyicinin ilgisini nasıl buluyorsunuz? Tematik kanallar içinde müzik televizyonlarının önemli bir yeri var. Müzik televizyonları, insanların müziğe ulaşmasında etkin bir role sahip Türkiye de de çok sayıda müzik televizyonu var. Ancak TRT Müzik bunlar içinde özellikle Türk müzik kültürüne ait ve nitelikli eserlere verdiği önemle öne çıkıyor. İzleyici kendisine ait değerleri bulduğu 27

30 BİR DÜNYA SOHBET TRT Müzik televizyonuna çok ciddi ilgi gösteriyor. Türkiye deki Müzik kanalları içinde TRT Müzik ölçümlenen tek kanal Bu durum bizim izlenme konusundaki özgüvenimizin bir yansıması. Tematik kanallar arasında TRT Müzik in yerini değerlendirir misiniz? Mevcut tematik müzik kanalları içerisinde TRT Müzik Kanalı farklı bir vizyon ve anlayışla yayın yapıyor. Diğer kanallar server yayıncılığı olarak tabir ettiğimiz, bir çeşit şarkı oynatma listeleri yayınlıyor. TRT Müzik ise tematik kanal niteliğinin tüm unsurlarını ihtiva eden program türleriyle izleyici karşısına çıkıyor. Ayrıca kanalımız, hiçbir kanalda bulunmayan özel bir arşive sahip. Türk müzik kültürünü yansıtan yayınlar konusunda da rakipsiz bir pozisyondayız. Tüm bu özellikler izleyicide da karşılık buluyor. Birçok müzik televizyonu ölçümlemeye cesaret edemezken:) Ölçümlenen kanallar içinde en fazla izlenen müzik televizyonuyuz. Radyolarda ve TRT Müzikte ana tema aynı: Müzik TRT Radyolarıyla TRT Müzik arasındaki ilişki nasıl? Ortak çalışmalarınız var mı? TRT Radyolarıyla çok verimli ve iyi işleyen bir işbirliğimiz var. Önceki döneme göre daha fazla sayıda radyo ses ve saz sanatçısına programlarımızda yer veriyoruz. Hem köklü bir geleneğe sahip TRT Radyolarının nitelikli eser ve icra hassasiyeti ekrana yansımış oluyor hem de manevi ve maddi açıdan önemli bir kazanım ortaya çıkıyor. Bu geleneğin içinden gelen Genel Müdürümüz Şenol Göka beyefendinin yönetim vizyonu, radyoyla işbirliğimizi önemli ölçüde kolaylaştırıyor. Ayrıca kurumumuzun üst düzey yöneticileri bu konuda bize ciddi destek veriyor. TRT klasikleri arasında olan Müzik Yelpazesi, Pop Saati, Bir Başka Gece, Teleskop ve Kokteyl gibi programlar uzun yıllar akıllarda kalarak fenomen oldu. Bu programlar sizce neden bu kadar sevildi? Başarılı programcılığın temel unsurları bir araya gelince kalıcı programlar ortaya çıkıyor. TRT markasının katkısı da bu başarının ortaya çıkmasında önemli bir etken TRT Müzik; müzik kanalları arasında referans alınan saygın bir tematik kanal olmak savıyla 2009 yılında yayın hayatına başladı. Bu hedefe ulaşabildi mi? TRT Müzik Kanalının kuruluş hedefine ulaşma konusunda önemli mesafe kat edildi. Sektör içinde önemli bir regülasyon kurumu pozisyonundayız. Türk müzik endüstrisinde aksiyon alınırken TRT Müzik kanalının vizyonu ve bakış açısı göz önünde bulunduruluyor yılı için yeni projeleriniz neler? Milli birlik şuurunun en üst düzeyde olması gereken bir dönem yaşıyoruz. TRT Müzik Kanalı olarak bu sürece nasıl katkı sağlarız diye düşünüp, kendi alanımızla ilgili aksiyon almaya gayret ettik. Türk Müzik Kültürünü önceleyen yayın anlayışımızı devam ettireceğiz. Bu bağlamda doğru icranın olduğu Klasik Türk Sanat Müziği ve Türk Halk müziği koro ve solo programlarını yeniden canlandıran programlar olacak. TRT kadroları- 28

31 Türkiye deki Müzik kanalları içinde TRT Müzik ölçümlenen tek kanal Bu durum bizim izlenme konusundaki özgüvenimizin bir yansıması. Seviyeli popüler müzik eserlerinin yer aldığı programlarla birlikte caz, tasavvuf ve alternatif müzik türlerini barındıran formatlar da yine TRT Müzik ekranlarında yer alacak. na yeni katılan genç radyo sanatçılarımız ve kıdemli sanatçılarımızın birlikte yer aldığı programlar izleyicilerimiz için ilginç olacak. Sosyal medya etkileşimin imkânlarından yararlanan dijital mecralarla entegre program formatlarımızı yeni dönemde izleyicinin beğenisine sunacağız. Seviyeli popüler müzik eserlerinin yer aldığı programlarla birlikte caz, tasavvuf ve alternatif müzik türlerini barındıran formatlar da yine TRT Müzik ekranlarında yer alacak. SÜLEYMAN BEKTAŞ 29

32 Babamın Türküleri Zalım poyraz gıcım gıcım gıcılar Yüreğime düştü goygun acılar Su yolunda suya giden bacılar Bacılar içinde yârim var benim Hazırlayan: Nesrin BÜYÜKTURAN İnsanın babası evin televizyonu gibidir. Hayat denilen evinin hep başköşesindedir. Bazen gözün, kulağın ondan başkasını görmez, duymaz. Bazen kulak arkasıyla dinlersin, bazen bir düğmesi olsa da kapatsam, sesini kıssam dersin ama çok geçmez boşluğunu hissedip geri açarsın. Ev dediğin yer bu sessizliği taşıyamaz da buz keser çünkü. Evin bu iki medyasının emeği büyüktür senin sen olmanda. Birinde buruk bir türkü başlar, öteki yüksek sesle eşlik eder. Onulmaz bir yürek acısıyla burkulur için. Birinde bir şarkı başlar ötekinin aç aç sesini diyen neşeli sesiyle, tempo tuta tuta söyleyişi sevincin tanımı olur. Hayata dair her şeyi üst üste koya koya yapılan ömürlere dair ilk derslerdendir bu ikisinden aldığın. İkisi bir arada müziği, şarkıları, türküleri damıtıp sana bir ömür yapmayı öğretirler. Hani müziğin televizyonla yol arkadaşlığını konuşacaktık mı? diyorsunuz. Evet, tam da onu yapıyoruz sevgili okur. Madem izleyicinin televizyon üzerinden müzik tercihlerini konuşuyoruz biz de kayıt cihazımızı alıp ilk kendi içimizin sokaklarına daldık. Hem de babamın hastane yatağında bilinci kapalı uyuyuşunu seyrederken cevaplayacağız soruları. Affınıza sığınarak sizden bu yazılık mikrofonu ödünç alıyoruz yani. Bazen hayatında öyle bir şey olur ki tufan gibi alır savurur bir belirsize doğru insanı. Tüm ekranlarında bembeyaz bir fırtına yerle bir eder her şeyi, sen sadece seyredersin çaresiz. İçinin korku kazanına bir kepçe dalar, karıştırdıkça koyulaştırır bütün korkularını. O tufan dindiğinde size ait bütün ayrıntılar kaybolacak bir bir ömür dediğiniz bahçeden sanırsınız... Televizyondan müzik dinliyor musunuz? Bir soru ancak yaşamın içindeki cevabıyla anlam bulur: Babacığım bir makinenin temposunda nefes alarak uyuyor. Evde dinlenirken kendisinin hep yaptığı gibi düşünmeden kumandayı alıp TRT Müzik i açtım. Babamın yüzüne belli belirsiz, bildik bir gülümseme yayıldı. Sonra bir zalım poyraz doldurdu da odayı gıcım gıcım gıcılayarak titretti bizi. Düştü mü yüreğime goygun acılar... Televizyon, zamanı durdurdu, eğdi, büktü, genişletti. Biz babamla birlikte ömürle, hayatla, ölümle, kalımla, hepsi birbirine bağlı nice anıyla hesaplaştık bir türkü boyunca. Sabır ve tevekkül gerektiren uzun bir bekleyişe hazırdık artık. Madem hayat çağıldayarak akan bir nehir, tüm an larla genişleyip bir bütünü oluşturuyor, işte o en nadide anla- 30

33 Hayata dair her şeyi üst üste koya koya yapılan ömürlere dair ilk derslerdendir babanızla birlikte televizyondan dinlediğiniz şarkılara türkülere eşlik ettiğiniz anlar. İkisi bir arada müziği, şarkıları, türküleri damıtıp sana bir ömür yapmayı öğretirler... rın eşlikçilerindendir bizim için televizyonda izlediğimiz türküler ve şarkılar Söz İzleyicinin Şimdi sıra sizde, ödünç aldığımız mikrofonu iade etme zamanı geldi: Televizyonun evimizdeki yeri neresidir? Başköşemize yerleşerek girdiği hayatımızdaki yerini, tahtını koruyor mu, yoksa devrik bir kral gibi tevekkülle arka odalara çekilip, yerini yeni gelene mi bıraktı? Yeni gelen eskiyle işbirliği mi ediyor, yoksa hain bir evlat gibi mirasına konup onu yok mu sayıyor? Bu sorulara farklı farklı cevaplar aldık doğal olarak. Tüm görüşmelerimizde ortak olanın yaş, cinsiyet, eğitim fark etmeksizin televizyonun hâlâ evimizin başköşesinde yer aldığı oldu. Yine bu doğrultuda medya araçlarının hızla değişip, dönüştüğü, birbirine eklemlendiği günümüzde bir medyanın devrini tamamladığını, diğerinin çağının başladığını söylemenin pek mümkün olmadığını da söyleyebiliriz. Yeni medyanın bu çoklu ortam özelliği televizyonu radyoya, internete, hatta sesle komuta edilen akıllı bir uzay aracına dönüştürüyor. Bu özelliği ise müzik eksenli uygulamalar için büyük olanak sağlıyor. Ayın Önerileri köşesindeki yazılarıyla aramıza yeni katılan arkadaşımız Cemil Oğuz (29) ayağının tozuyla sorularımızı cevapladı. Geleneksel medyanın metamorfoz geçirerek yeni medyaya dönüştüğünü vurgulayan Cemil, televizyonda müzik dinlemenin gündelik rutinleri arasında yer aldığını söylüyor ve ekliyor: Ben her gün özellikle kahvaltıda televizyondan müzik dinliyorum. Hem yeni uyandığımda güne enerjik başlamamı sağlıyor hem de görsel olarak renkli canlı bir şeyler dinlemiş oluyorum. Güne televizyondan gelen enerjik bir müzikle başlayan arkadaşımız günü yine televizyonundan, dinlediği tematik radyoların slow müzikleriyle tamamlıyor. Bir kafede oturup neşeyle sohbet eden yirmili yaşlarının başında olan Deniz Naz Var, Merve Kadıoğlu ve Yiğit Deryalı ya soruyoruz aynı soruları. Müziğin hayatlarının çoğunu kapladığını, gün boyu akıllı telefonlarından, tabletlerinden, televizyonlarından, sosyal medyada paylaşılanlardan bol miktarda müzik dinlediklerini üstüne basa basa söylüyorlar. Şu kelebek ömürlü imaj çağında gençlerin müzikle ilgisinde de belirleyici hız ve görsellik. Müziğin işitsel özellikleri kadar görselliğini de önemsiyorlar. Soruları bile uzun uzun cevaplayacak kadar vakitleri yok. Birinin başladığını öteki tamamlarken diğeri hemen sosyal medyaya bir göz atıyor. Dijital müzik servisleri, aradıkları görsel ve işitsel kriterleri aynı arayüzden beğenilerine sunduğu için tabii ki favorilerini oluşturuyor. Daha yaş almışlarımız için sadece teknolojiyle gençler kadar haşır neşir olmamamız değil, alışkanlıklar, hayatın tekrarlanan ritüellerinden alınan zevkler belirleyici oluyor. Hayata dair en lezzetli zaman dilimlerini süsleyen radyo ve televizyonlar, o zamanlara, o vakitlere yolculuğun çocuksu dönüş davetiyesi gibi hayatlarımızdaki tahtını koruyor. Elektrik Elektronik Mühendisi Kazım Adıcan (63) Klasik Türk Müziği dinlemenin müzikten öte varoluşunun bir parçası gibi olduğunu söylüyor. Bunun en özenli ve iyi örneklerini bulduğu TRT televizyon ve radyoları ve TRT Müzik in sıkı takipçisi olduğunu da söyleyip bir çırpıda neredeyse bu alanda yapılmış ve yapılmakta olan programları isim isim sayıyor bize. AB projeleri danışmanı aynı zamanda psikoloji eğitimi almış Berin Karakul (50) bize söz bırakmadan özetliyor müzikle ilişkisini: Müzik benim hayatımda çok önemli yer tutar. Genellikle çok mutlu olduğum ya da mutsuz olduğum zamanlarda türküleri, sevdiğim müzikleri dinlemezsem bu duygularla baş edemem gibi geliyor. Gündüz radyodan dinliyorum. Bursa civarında çok seyahat ediyorum ve TRT Türkü nün bölge bölge değişen frekanslarını bile biliyorum artık. Akşam saatlerinde eve geldiğimde de televizyondan müzik dinlerim. Türküleri bozmadan, otantik halleriyle seviyorum ve TRT Müzik, TRT Türkü, TRT Nağme tam bu talebimi karşılıyor. Bazı bölgelerimize ait tavırları sadece TRT de buluyorum ve onun için de takip ediyorum. 31

34 Ah O Eski Asklar... 32

35 Hazırlayan: Cemil OĞUZ 14 Şubat Sevgililer Günü yaklaşırken yılın en iyi aşk filmi tanımını hak edecek bir filmin belki de tam zamanı. Neredeyse tüm dallarda Oscar a aday olmuş olsa da akıllarda bu tanım ile kalması pek muhtemel. Filmde Türk izleyicisinin de çok seveceği bir imkânsız aşk söz konusu. Eğer müzikal sevmiyor veya filmin bir anında aniden dans etmeye başlayan karakterlerden nefret ediyorsanız merak etmeyin çünkü filmin yönetmeni de nefret ediyordu! Bu noktada film tam da müzikal sevmeyenleri hedef alıyor. La la Land, bizi belki de her şeyin daha masum olduğu 1940 ların 60 ların atmosferine götürse de dönem filmi olma kolaylığından kaçınıyor. Yönetmeni Damien Chazelle in bir önceki filmi Whiplash ile ortak noktası hikâyenin yine müzik üzerine kurulu olması. Ancak bir önceki filminde müzik yerine tutku ve irade ön plana çıkarken, bu filminde müziği daha ileri götürerek vazgeçilmez teması olan tutkuyu, caz müziği ile ifade ediyor. Caz müziği filmde aynı zamanda tutku anlamına geliyor. Karakterler cazı her ne kadar modası geçmiş, ölmek üzere olan bir müzik türü olarak kabul etse de aynı zamanda Caz geleceği anlatır diyerek cazın unutulmasına direniyor. Bu filmi izlemekten geri duranlar için belki de önce Whiplash filmine göz atmakta fayda var. Bir müzikal olarak nitelenemeyecek Whiplash ile kendini ispatlayan Chazelle, senaryosunu 2010 da yazdığı La La Land filmi için kaynak bulamamış ve bu nedenle Whiplash filmine yönelmiş. Cazı ve dansı avangart bir gelenek olarak kutsadığını ifade etmiş olan Chazelle in filminde müzik sinemaya adeta saygı göstermiş ve müzik filmi olmaktan özenle kaçınılarak aşk filmi olma niteliğini hak etmiş gözüküyor. Cazı kurtarmak isteyen bir piyanist ile Hollywood hayalleri kuran bir garson arasındaki aşkı anlatan filmde sadece oyuncular değil, renkler de birer dans öğesi olarak kullanılıyor. Renklerin uyumu; gün batımının eflatun rengindeki büyüsü ve gecenin mavi renkteki cazibesi olarak karşımıza çıkıyor. La La Land aslında modern bireyin en temel serüvenini işliyor, o da birey olabilme hikâyesi Oralarda bir yerde, bulacağım kim olacağımı sözleri de bunu doğrular nitelikte. Hayallerinin Peşinden Koş Filmin geçtiği Los Angeles her zaman doğu yakasındaki New York un kent temsilinin tam tersi olarak resmedilmekte, insanın özüne ve hayallerine dönmesi için yapılan yolculuğunu sembolize etmektedir. Filmde yer alan tüm şarkılar ilk defa bu film için yazılmış olma iddiasını taşıyor. La la Land in müziklerinin bestecisi Justin Hurwitz, filmi orijinal müziklerle beslerken aynı zamanda filmin kurgusuna da bizzat katılmış. Müzikal sahnelerinin tek plan olarak çekilmesi görsel olarak filmi zenginleştiriyor. Başrolde piyanist olarak oynayan Ryan Gosling in piyano performansları birebir oyuncunun kendine ait. Filmde yedi Grammy ödülü sahibi Amerikalı John Legend ı görmek de müzikseverleri cezbedecek gibi gözüküyor. LA LA LAND Filmin görsel referansları da yine birçok müzikal veya kült filmden oluşuyor. Fellini nin 8½ filmine yapılan gönderme ile açılış yapacak filmde Woody Allen izlerini görmek de mümkün. Grease (1978), Moulin Rouge (2001) gibi popüler müzikallerin filmlerini hatırlayacağınız sahnelere, Les demoiselles de Rochefort (1967), Shall we Dance (1937) The Band Wagon (1953) Funny Face (1957) West Wide Story (1961) Sweet Charity (1969) ve elbette çok bariz benzetmeler içeren Singin in the Rain (1952) filmlerini de ekleyebiliriz. Le Bollon Rouge (1956) isimli kısa filme göndermeler de mevcut. Bu kadar filmi arkasına alarak bir Hollywood öyküsü çekmeye girişmesi de açıkça Oscar ödülüne oynaması olarak yorumlanabilir. Filmi Hollywood un gereğinden fazla öne çıkarması filme kuşkuyla yaklaşılmasına neden oluyor. Ancak yine de filmden çıkanların yüzündeki tatlı bir gülümseme gözlerden kaçmıyor. Sadece müziklerini dinlemek bile; sevgililer gününde tutkulu bir yaşam, caz ve aşk için eşsiz bir seçim 33

36 RADYO MUSİKİYE DAİR Hazırlayan: Doğan DİKMEN 2003 yılı itibarı ile TRT Radyo-4 te yapımcılığını üstlendiğim Gelenekten Geleceğe Türk Müziği adlı programı, 2007 yılında yeni bir isimle devam ettirme zarureti doğdu ve Musikiye Dair adı ile devam ettirdim Böylece, bir TRT-Nağme klasiği olarak Radyo tarihindeki yerini aldı O günden bu yana da TRT Nağme den her Pazar saat da musiki severlerle buluşmaya devam ediyoruz. Program yaparken yayınlayacağım müzik parçaları için; hem de konuklarımla sohbet ederken, TRT yayın ilkeleri doğrultusunda daha fütursuz, daha rahat ve en etkili biçimde yorum yapabilmekle; ayrıca davet ettiğim program konukları ile, musikiye dair birçok önemli meselede ezber bozacak tespitlerimizi ve bugüne kadar konuşulmamış birçok ayrıntıyı, konusunun uzmanı konuklarla tartışma; fütursuz konuşma imkanımız oldu. Bundan başka, programa davet ettiğimiz konuklar çoğu zaman, konuşacakları mevzu ile ilgili yayınlanmasını istedikleri nadide kayıtları kendileri getirmek sureti ile; bu nevadirden icraların TRT İstanbul Radyosu Arşivine dahil olmasına vesile olmuşlardır. Bir imparatorluk süzgecinden geçmiş lisanımızı ve musikimizi hak ettiği biçimde yansıtmak ve hoş vakit geçirirken düşündürmek; yönetmeliğimiz gereği bilgilendirmektir. Bazı koleksiyonerler, piyasada bulunması hayli zor; hatta İstanbul Radyosu Arşivinde dahi olamayan plakları, kaydedilmek üzere bize emanet ettiler yılında Türk Musikisi Vakfı nın tertip ettiği; biri birinden bağımsız 300 kişilik jürinin değerlendirdiği Itri Klasik Türk Musikisi Ödülleri Yarışması nda Radyo - TV Programları dalında, 1 incilik ödülü aldık. İlk programımızın misafiri, Üstad-ı bi-nazirim; veli-nimetim Alaeddin Yavaşça idi. O nu Devlet-hane den almaya gittim. Arabaya bindiğinde bana söylediği şu sözleri unutamam; Allah a şükür, talebemiz bir mevkiye geldi, şimdi bizimle program yapıyor. Bu, çok büyük bir mutluluktur Oğlum.. Sen de yaşarsın İnşaallah O gün çok duygulanmakla beraber; belki de telaşımdan Hoca mı tam manası ile anlayamadığımı; bugün, geçen 13 senede nasıl bir program yaptığımızı düşündüğümde daha net anlıyorum. Kim bilir, belki daha anlayamadığım birçok şey vardır. Belki, bunu öğrenmek için daha çok program yapmaya ihtiyacım vardır Nasip ederse niyetimiz odur Kısmet ne olur; yine O bilir 34

37 İSTANBUL RADYOSU KLASİK TÜRK MÜZİĞİ DİNLEYİCİ İSTEKLERİ Türkiye Radyoları ve 1972 yılından beri TRT tarihinde, Klasik Türk Müziği Dinleyici İstekleri ne cevap verecek bir program yoktu yılı itibarı ile Radyo-4 te her hafta canlı olarak icra edilecek bir program teklif etme fikrim bu sebeple doğdu. Programa başlarken, repertuar itibarı ile klasik tür ve formda eserler icra etmeye niyetli olduğumdan, programın ne kadar devam edeceğinden; hatta devam edip edemeyeceğinden emin değildim. Zira programın temadisi dinleyicilerden göreceği iltifata bağlı idi Bu sebeple ilk programlarda, refakat eden saz sanatçıları, canlı olarak Ali Rıfat Çağatay ın; Tereddüt isimli Şarkısı nın giriş kısmını sinyal müziği olarak çaldılar. Fakat kısa zamanda, araştırarak ortaya çıkarıp okumak zorunda kaldığım eser istekleri ile karşılaştım. Bizden istenen eserler öyle yeni yutulur tarzda değil; eskilerin tabiri ile her biri, birer demir leblebi idi Bu da bize; aslında seçici ve zor bir dinleyici kitlesi ile karşı karşıya bulunduğumuz gerçeğini net olarak ifade etmeğe yetti doğrusu İlk 2 yıl, eser tekrarına düşmemiştim. Fakat sanatseverlerin isteklerine cevap verirken bu durumun devamı mümkün değildi elbette Programa uygun tarzda olmayan istekler için ise ayrı bir dosya açtım. Ve fakat bu dosyada, 2000 yılından bugüne kadar; yani 16 senede sadece 5-6 tane istek eser birikti. Anladım ki, programımız dinleyicilerinin zevki, feraseti, Sanatçıyım diyen birçoğumuzdan daha yüksektir. Son bir kaç yıldır, güftelerin doğru telaffuzu ve bugünkü lisan ile yorumuna soyunmakla, bazı edebiyatçı akademisyen dostlarıma da müracaat ederken, aynı zamanda programa teveccüh gösteren birçok ilgili dinleyenin teşviki ile eserlerin farklı versiyonları, güfte şairleri, okunması adet olmadığı için unutulmuş beyit veya dörtlükleri üzerine Programı ilgi ile takip edilen, istifade edilen bir program halinde devam ettirmeyi amaçlıyoruz. icralar yapılmaktadır. Ayrıca bazı anekdotlarla, teknik görüşlerin de saz sanatkarları ile sohbetini dinleyenlerimiz ile paylaşarak; programı, sadece bir müzik icra programı olmaktan çıkarıp, hem ilgi ile takip edilen, hem de istifade edilen bir program halinde devam ettirmeyi amaçlıyoruz. Ezcümle; maksadımız, bir imparatorluk süzgecinden geçmiş lisanımızı ve musikimizi hak ettiği biçimde yansıtmak ve hoş vakit geçirirken düşündürmek; yönetmeliğimiz gereği bilgilendirmektir. Şahsıma yapılan hiçbir iltifatı canlı yayında dinleyicilerle paylaşmam. Lakin, programımız için tevazu gösteremem 2009 yılından bu yana TRT-Nağme mikrofonlarından dinleyicilerimize seslendiğimiz programımızla; her pazartesi saat de canlı yayında Klasik Türk Müziği severlerle buluşuyoruz. 35

38 SESLİ KÜTÜPHANE TRT RADYO-3 KLASİK KUŞAĞI Günümüzü Dinlemek Hazırlayan: Esra KINIKLI SNAPPER Şüphesiz yaşamayı, paylaşmayı seven herkese hitap eden bir TRT Radyo kanalı vardır. Ancak Radyo-3 ün, dinleyicisiyle kurduğu bağ, onun hayatında yarattığı etki anlamında biraz daha özel bir yere sahip olduğunu söylemek yanlış olmaz sanırım. Bugün ülkemiz klasik müzik sahnesinde yer alan pek çok önemli isimden, sanatsal seçimlerini etkilemiş, hatıralarında kuvvetli izler bırakmış anları anlatırken Küçükken TRT-3 te dinlediğim bir konserde, bir programda diye başlayan pek çok cümle duyabilirsiniz yılında, klasik batı sanat müziğinin 1950 den sonra bestelenmiş örneklerine, günümüz besteci ve yorumcularının kayıtlarına yer vermek üzere yola çıkan Günümüzü Dinlemek, yaklaşık dokuz yıldır dinleyicisiyle buluşmaya devam ediyor. Ne sesler var günümüz klasik müzik dünyasında? Bütün besteciler, yorumcular aynı sesleri mi duyuyorlar günümüzü dinlediklerinde? Besteciler nasıl besteliyor, nelerden esinleniyor? Günümüzü Dinlemek bu ve benzeri pek çok soruya odaklanıyor ve bunu 2009 yılında, Klasik Batı Sanat Müziğinin 1950 den sonra bestelenmiş örneklerine, günümüz besteci ve yorumcularının kayıtlarına yer vermek üzere yola çıkan Günümüzü Dinlemek, yaklaşık dokuz yıldır dinleyicisiyle buluşmaya devam ediyor. TRT Radyo-3 Yenilenmiş tematik kuşak anlayışında, geleneği, disiplini ile gerçekleştirmeye çalışıyor. Bazı sınırların yok olduğu bazılarının ise daha kalın çizgilerle keskinleştiği dünyamızda sanat, barışçıl yolunda devam ediyor. Daha özelleştirerek söylersek; Klasik müzik, çok keskin çizgilerle ayrıldığı pek çok farklı türle barış içinde artık. Türler kendi içlerinde bir sürü alt türe ayrılıyor, özgürce! Çok farklı türlerde çalışan besteciler, yorumcular birlikte üretiyorlar. Bunu, kendinden farklı olanı dışlamadan, yargılamadan, ona da yaşam alanı tanıyarak yapıyor. Radyo-3 Klasik Kuşağında yer alan Günümüzü Dinlemek programı, klasik müziğin bugün geldiği bu noktaya bir vurgu yaparcasına hazırlanıyor. Programın ilk yıllarında yer verilen keskin Avant Garde bestecilere, eserlere daha yumuşak, daha açık görüşlü eserler eklendi. Günümüz Klasik Batı Sanat Müziği Budur diye sınırlamadan, farklılıkları elemeden. Bestecinin ya da yorumcunun sözlerini, kendi sesinden duyurmaya çalışıyor Günümüzü Dinlemek. Sadece günümüzün tanınan ya da tanınmayan, bilinen ya da bilinmeyen eserlerine, bestecilerine değil, genç bestecilerin yer aldığı ulusal ve uluslararası şenliklerden elde ettiği kayıtlarla, geleceğin besteci ve yorumcularına da programda yer veriliyor. Yerel müziklerin, cazın, elektronik müziğin klasik batı müziğiyle etkileştiği örneklere, klasik yorumcuların farklı denemelerine, bildiğiniz eserlerin 36

39 Radyo-3 Klasik Kuşağı nda yer alan Günümüzü Dinlemek programı, klasik müziğin bugün geldiği bu noktaya bir vurgu yaparcasına hazırlanıyor. Programın ilk yıllarında yer verilen keskin Avant Garde bestecilere, eserlere daha yumuşak, daha açık görüşlü eserler eklendi. RADYO-3 son derece farklı yorumlarına, düzenlemelerine de yer var programda. Radyo-3 Klasik Kuşağı nın özgün programı Günümüzü Dinlemek salı günleri saat 14:00 de meraklılarıyla buluşuyor. Geçmişimizde duyduklarımız, bize aktarılanlar, gördüklerimiz, anılarımız bizi, kültürümüzü oluşturdu. Bugün duyurduklarımız, aktardıklarımız, gösterdiklerimiz geleceğimizi, gelecekteki kimliğimizi yaratıyor; En alışılmadık tınılarda bile varlığı gizlenemeyen kimliğimizi! Çevremizdeki sesler her an değişiyor, farklılaşıyor. Uzaktan bir uğultu gibi duyulan, ona yaklaştıkça, onu anlamaya çalıştıkça derinlerinde sakladığı güzelliklerini, kendini açmaya başlıyor. Yaratıcı ve dinleyici dostu bir anlayışla Radyo-3 çeşitli kuşaklara ayrıldı. Dinleyicisi neyi, nerede, ne zaman bulabileceğini biliyor uzun zamandır. Bu düzeni getiren ve programlarımızın çizgisini dinleyiciyle birlikte net olarak çizmemizi sağlayan Radyo-3 Koordinatörü Sayın Elif GÖKALP ile tüm Radyo-3 ailesine teşekkürlerimi iletmek isterim. Günümüzü Dinlemek çağdaş tınıları sevenleri kendisini dinlemeye, yabancılık çekenleri açık fikirliliğe, keşfetmeye davet ediyor. 37

40 MÜZİK KUTUSU Öksüz Kalmış Şarkılar 2016 Rahmi Mert ÖZCAN 2016 da pek çok ünlü müzisyeni kaybettik. Sevdiğimiz, şarkıları ile huzur bulduğumuz, hikâyeler yarattığımız, armağan ettiğimiz ve anılar biriktirdiğimiz bir sürü şarkı geride bıraktığımız senede yine öksüz kaldı. Bu yazımda 2016 yılında yitirdiğimiz o efsanevi beş ismi kısaca özetleyerek kutuya sığdırmaya çalıştım. Her yazımda tekrarladığım gibi küçük bir yazıyla onları anlatmak tanımaya yetmiyor ama büyük hissiyatla ürettikleri, kendilerini bizlere sunuş biçimleri ve tanımadan dahi onlara yakınlık kurmamızı sağlayan bu duygu geçişleri bence vefalı olmayı gerektiriyor. Naçizane bir anmayla ruhlarını şad ediyor ve ölmeden önce bir şarkı söyleselerdi bence bu olurdu başlığı altında kendilerini kısaca tanıyoruz. DAVID BOWIE ( ) Eğer yarının belirsizliğini kontrol edebilseydim, Karartılmış sahil beni rahatsız etmezdi. Eğer ördüğümüz ağı kontrol edemezsem Yaşamım kaybolacak düşmüş yapraklarda. (No Control 1995) Tarihteki en önemli müzisyenlerin başında gelen Bowie ne yazık ki 1,5 yıl savaştığı kansere yenik düşüp 2016 da aramızdan ayrılan ilk sanatçı olmuştur. George Michael ve Madonna gibi sayısız pek çok yıldıza örnek olan sanatçı başarılı oyunculuk kariyeri ile de eleştirmenlerden yüksek puanlar toplamayı başarmıştır. Müzisyenliğini Pop-Rock ve Glam türleri içerisine çerçevelemiş, çalmayı başardığı 10 dan fazla enstrüman sayesinde de müzisyen-algı kalibresini oldukça yukarı taşımıştır. Hayata ve müziğe kendi gözleri gibi farklı renklerle bakan ve baktıran bu efsane müzisyen için bir paragrafta her şeyi toparlamak tabi ki mümkün olmayacaktır ama fanlarının onun için sıkça kullandığı ifadelerle David Bowie yi bir kez daha buradan analım. Babadır, candır, aşktır o. Dosttur, her şeydir. GLEEN FREY ( ) Ve kendi kendime düşünüyordum. Burası cennet de olabilir cehennem de. Sonra bir mum yaktı ve bana yolu gösterdi. Koridor boyunca sanırım şöyle bir ses geliyordu. Kaliforniya Hoteline hoş geldiniz. (Hotel California ) Ünlü Eagles grubunun kurucu üyelerinden Frey aynı zamanda Hotel California efsanesinin de kahramanlarından biridir. Tabi ki Life in the Fast Lane ve Take It Easy şarkılarını da unut- mayalım. Bowie nin ölümünden sadece bir hafta sonra kaybettiğimiz Gleen Frey le birlikte 2016 nın müzik tarihini etkileyecek ikinci bir vefat durumu da gerçekleşiyordu. ABD nin karizmatik rock gitaristlerinden biri olarak görülen Frey bu durumu avantaja çevirip 80 ve 90 lı yıllarda aktörlük de yapmıştır. Bu anlamda Bowie ile benzer yanları olduğu görülmektedir. Klasik Rock denince aklıma ilk gelen birkaç isimden biri olan Frey in artık yaşamıyor olduğunu bilmek gerçekten tuhaf geliyor. Peki ya Hotel California Evet! Dinlemek eskisinden çok daha zor! İzler mi? Daha da kalıcı. Bu durum öyle bir durum ki bir nevi cennet de olabilir cehennem de PRINCE ( ) Gün tüm zamanların son gününe dönüştüğünde Diyebilirim ki O günden önce gece çökerse ağlayacağım. Mutluluk gözyaşları tabii ki! Çünkü, senden sonra birinin tek yapabileceği ölmek. (Could You Be ) Prince için tek kelime ne söylersin diye sorsalar doğru söz sanı- 38

41 rım İkon olacaktır. Müzik hayatına R&B ile başlayan New Wave, Funk, ve Rock akımlarını Pop ile birleştiren Prince toplumsal sorunları ve eleştirileri de albümlerine tamamıyla yansıtmıştır. Little Red Corvette şarkısı ile nükleer kirlenmeyi protesto etmiş Michael Jackson ve Lionel Richie ile beraber videosunu MTV de yayınlatabilmiş ilk siyahilerden birisi olmuştur. Diğer taraftan olmazsa olmaz Purple Rain i unutmayalım. Tarz durumuna gelince sürekli Michael Jackson ile kıyaslanmıştır veya benzetilmiştir. Ama ille de birilerine benzetmek gerekiyorsa Türk yönetmen Fatih Akın ın dediği gibi bu çağın Mozart ıdır Prince deyip ünlü besteciye benzetilebilir. Hatta belki daha da fazlası! Mozart a göre değil tabii ki, çağa göre LEONARD COHEN ( ) Hatırlıyorum sana sığındığım zamanları. Kutsal güvercinde hareket ediyordu. Ve aldığımız her nefes bir yakarıştı. Şükürler olsun. (Hallejulah 1984) Cohen deyince akla şiir, roman, müzik hepsi aynı anda geliyor. Kanadalı bu efsaneyi anlatırken hangi özelliğini hangi sıraya koyarız bilemiyoruz. Müzisyenliği dahilinde Pop-Rock ve Folk ağırlıklı ezgiler üreten Cohen, iyi bir vokal olmanın yanında iyi de bir piyanisttir. Bana kalırsa ayrıca parantez açmamız gereken özelliklerinden birisi 70 lerde kabare ve dünya müziği üzerine yapmış olduğu çalışmalardı. Kişiler arası karışık ilişkileri şarkılarında konu eden Cohen 2008 yılında en esin verici bestecilerden biri olduğu için Rock&Roll Hall of Fame e kabul edildi. Yıllardır olumsuz nitelikteki eleştirilerini ilk olarak sesinden dolayı alan sanatçı sonrasında yazılarının ve bestelerinin çoğu da umutsuz diye eleştirildi. Ya sevildi ya sevilmedi. Ortada, sıradan kalmadı. Ben de finali şu eleştiri ile yapayım. Bir ses ille de duru ve akıcı olacak diye bir şey yok. Cohen e iyi bakın, daha da iyi dinleyin. Ne mi gördüm? Derin bir ses ve duygu GEORGE MICHAEL ( ) Şefkat gözlerinde sanırım. Duydun ağladığımı ve gülümsedin bana. Ben kutsalım biliyorum. Cennet gönderdi ve cennet aldı. Gülümsedin bana (Jesus to a Child ) 2016 ya son veda eden müzisyen İngiliz ve dünya pop müzik tarihinin en önemli, en ünlü isimlerinden birisi George Michael olmuştur. Özellikle Pop- Rock tarzına işlediği dans ve soul tınıları kendisini daha da eşsiz yapmıştır. Justin Timberlake, Enrique Iglesias, Ricky Martin, Ronan Keating, Robbie Williams gibi pek çok sanatçıya ilham olan Michael, video klip endüstrisinin gelişiminde de önemli roller üstlenmiştir. Özellikle sosyal yardım projeleri ve çalışmalarıyla herkesten alkış toplayan bir sanatçı olmuştur. Onunla ilgili en güzel yorumu yine hayranları veriyor aslında. Hem superstar hem de underground kalabilen eşittir George Michael Finalde ise iyi ki bu şarkılar var diyoruz. Şarkılar güzellikleriyle sanatçıları yaşatmaya, onları anlamaya, geç kalmışlığa inat hala onları keşfetmeye bizi davet ediyor. O yüzden şarkılar ne kadar öksüz kalırsa kalsın sevenleri sahipleniyor, dillerden dillere dolaştırıyor ve hem duyguda hem dünyada yayıldıkça yayılıyor. Ya büyüklerimiz halen bize anlatıyor oluyor ya da Büyüdük mü ne? deyip biz şarkılara sahip çıkıyoruz. Sonrasında şarkılar bizlere değiyor ardından bizden herkese... Dahası bu insanlar şarkılarını aslında hep bize söylüyor, şarkılar da bizi söylüyor. Müzeyyen Senar da tam olarak onu diyor; Şarkılar seni söyler dillerde nağme adın. Aşk gibi, sevda gibi 39

42 BİR DÜNYA İNSAN 1970 lerde TV li Yıllar Veee ; Bir başkadır Benim Memleketim Murat ÖREM murat.orem@trt.net.tr Madem bu sayımızın ana konusu TV ve Müzik o zaman Bir Dünya İnsan başlığındaki yazımız da, yaşı yetenlere hatırlatma daha genç kuşaklara da bilgilendirme olsun. TV nin ülkemizde yaygınlaşması 1970 lerdir Başlangıçta çok sınırlı yerde görülen sihirli ekran, özellikle 70 lerin ikinci yarısıyla birlikte kendine büyük bir alan açar. Bu alan öyle kıymetliydi ki, üzerine örtüler konur (!) formika dolaplarda saklanırdı bütün evlerde TV ler. Toplu alanlarda, kahvelerde falan da kimsenin ulaşamayacağı yüksek bir yerden bakardı insanlara kibirli kibirli! Tek başına da olmazdı hiçbir TV, yanında mutlaka bir regülatör, yayın netlik yükselticisi ve evlerin çatısını kaplayan devasa antenler olurdu. Uydu teknolojisinin ilerlediği zamana kadar da sürdü bu devasa anten karmaşası Hoş şimdi de çanak antenlerin hükümranlık zamanı O dönemi çocuk olarak yaşayan bizler için işin teknik kısmı çok da önemli değildi. Bu işler büyüklerindi daha çok ama bizlere de iş düşerdi. Bugün yaşı 40 ın üzerinde olan hemen hepimizin hatırasında vardır şu cümleler; baba anteni biraz daha çevir yayın karlı... Anne şu yayına bak da görüntü netleşti ise babam anteni sabitlesin. TV adım adım her yere girerken ülkemizde yayınların hızla yaygınlaşmasını artıran ve deyim yerindeyse TV satışlarını patlatan iki olay yaşandı Biri tüm dünyanın da gündeminde olan 1974 Dünya Kupası finalleriydi ve ülkemizde de naklen TRT den yayınlanacaktı. Bu durum milyonlarca ev için anlatılamaz bir heyecandı İnanılmaz derecede yüksek fiyata satılan televizyonları almak için evlerde her şart zorlandı Belki yiyecek içecek ve giyecekten kısıldı ve adeta bir satış patlaması yaşandı Öte yandan bir başka büyük gerçeklik daha girdi hayatımıza Türkiye, 1974 yılının Temmuz ayında Kıbrıs a tarihten gelen haklarını da kullanarak çıkarma yaptı Kıbrıs Barış Harekâtıydı bu Türkiye 1974 Kıbrıs Barış Harekâtıyla birlikte yeniden gönül ve ruh olarak tek vücuttu. Ada dan gelen her haberle yürekler ağza geliyor, kazanılan her zafer dalga dalga yayılıyordu. Yazılı ve sesli basının yanında bu kez görüntülü haberleri izleme şansı da başlamıştı herkes için, TRT nin büyük emekleriyle Evinde televizyon olmayanlar neredeyse her akşam bir yere misafirliğe gidiyordu. Onlara artık misafir değil Tele-safir deniyordu esprili bir dille Kıbrıs Barış Harekâtıyla birlikte, ülke TV yayıncılık tarihinin ilk klibi hazırlanacaktı. Muhtemelen hazırlayanlar da yayınlayanlar da bu klip terimini daha o zaman bilmiyorlardı. Artık aramızda olmayan ve ülke müzik tarihimizin en unutulmaz seslerinden olan Ayten Alpman bugün bile hepimizi çok heyecanlandıran sesiyle konuk olacaktı o zor günlerde evlerimize. Adaya çıkarma yapan askerlerimizin görüntüleri varken şunları söyleyecekti Fikret Şenes in yazdığı şarkıda Ayten Alpman; 40

43 AYTEN ALPMAN Havasına suyuna taşına toprağına Bin can feda bir tek dostuma Her köşesi cennetim, ezilir yanar içim Bir başkadır benim memleketim Anadolu m bir yanda, yiğit yaşar koynunda Aşıklar destan yazar dağlarda Kuzusuna kurduna Yunusuna Emrah a, Bütün âlem kurban benim yurduma Mecnuna Leylasına erişilmez sırrına Sen dost ararsan koş Mevlâna ya Yeniden doğdum dersin derya olur gidersin Bir başkadır benim memleketim Gözü pek yanık bağrı, türkü söyler çobanı Zengin fakir hepsi de sevdalı Ben gönlümü eylerim gerisi Allah kerim TV yayıncılık tarihimizin en unutulmaz şarkılarından olacaktı Bir Başkadır Benim Memleketim isimli Ayten Alpman imzalı şarkı Ayten Alpman o çok güçlü ve unutulmaz sesiyle ölümsüzler arasına sokacaktı bu şarkıyı Şarkı öylesine belleklere kazınacaktı ki hiçbir çaba harcamaya gerek duymadan arkadan gelen her kuşak da bu şarkıyla adeta büyülenecek ve sözlerini melodisini kendiliğinden ezberleyecekti Bugün aradan geçen 40 yıldan fazla sürede bile ülkemiz TV yayıncılık tarihinin en unutulmaz şarkıları arasında en öndedir bu eser Ve ülkemiz aradan geçen onlarca yılda ne zaman kendini biraz umutsuz hissetse herkesin dilinde döner bu şarkı. O kadar ölümsüzdür çünkü Eseri ölümsüz kılan faktörlerin en başında TRT de vardır elbette. Bu satırları yazarken ben de 70 lerdeki çocukluğuma gittiğimde o günleri yine yaşadım. Siyah beyaz televizyon başında dedesiyle birlikte Beşparmak Dağları na çıkarma yapan askerlerimize, Mehmetçiklerimize iyi dileklerini, dualarını gönderen okula bile başlamamış çocuk oldum Tarih bize hep şunu söyler; kim ki köklerini unutursa, kaybeder Türkiye mizin en büyük gücü köklerini asla unutmamasıdır Bunu dünya da iyi bilir! Arada unutmaya kalkanlara hatırlatmak da boynumuzun borcudur! 41

44 BİR DÜNYA CAZ Televizyon ve Müziğin Yol Arkadaşlığı Feridun ERTAŞKAN Cazkolik.com Üç yıl önce televizyon tarihinin dönemeçlerinden MTV nin kuruluşu ve büyümesiyle ilgili bizzat kurucularının ağzından kanalın kuruluş hikâyesini okumuştum. Sadece müzik klipleri yayınlayan bir televizyon kanalını hayata geçirmek için nasıl çalıştıklarını, dünyada ilk kez gerçekleşecek bir fikrin başarısız olması halinde nasıl hayal kırıklığı yaşayacaklarını uzun uzun anlatmıştı, tabii sonra tüm dünyayı kökten etkileyen, televizyon yayıncılığının gidişatını değiştiren bir TV kanalı ortaya çıktı. Televizyon ve müzik karmaşık bir ilişkidir. Müzik doğası gereği radyolar üzerinde büyümüş, hayat bulmuştur. Doğal mecrası radyo mikrofonlarıdır. Televizyonlar 50 li yıllardan itibaren hayatı etkilemeye başlayınca müzik sektörü televizyon ekranında kendini nasıl konumlayacağı konusunda kafa karışıklığı yaşadı. İlk dönemlerdi. Zeki ve yaratıcı televizyon yöneticileri hem yayıncılık anlamında hem reklam pastasını yönlendirebilmek hem de genç kitleleri televizyon başında tutabilmek için birbirinden renkli projeler üretti. Cuma, cumartesi gecelerine yönelik müzik şovları bu dönemin ürünü- Müzik her dönem kendini ifade edecek çıkış yolunu bulur. Kitlesellik müzikle buluşmayı bir şekilde başarır. Televizyonun bir tüpün üzerinden dünyayı etkilemeye başlamasının öyküsü altmış yılı geçiyor ama internet karşısında belki de tarihinin en önemli sınavını veriyor. dür. Şimdi herkesi televizyon ekranına kilitleyen American Idol gibi programlar tüm dünyaya format satan markalara dönüştü. Biz dâhil tüm ülkeler benzer yarışmaları düzenliyor ve mükemmel ilgi görüyor. Bugüne gelene kadar arkada muazzam bir tecrübe birikimi yaşandı. Şu anda dünya televizyonlarında yüzün üzerinde, milyonlarca müzikseveri ekran başına kilitleyen şovlar yayınlanıyor. American Idol 14 yıldır yayınlanıyor ama çok daha eski programlar vakti zamanında ekranlarda fırtınalar estirmişti. Soul Train 1971 yılından itibaren tam 35 yıl aralıksız yayınlandı. İki yaz önce festival kapsamında İstanbul da da konser veren piyanist ve TV entertainer ı Jools Holland ın Later isimli programı 1992 den beri hiç ara vermeden sürüyor. Bu programın özelliği Avrupa şovu olması ve sadece pop yıldızlarını değil caz müzisyenlerini de sahnesinde ağırlaması. Aynı anda stüdyoda iki hatta üç farklı sahne kuran Holland zor bir yayıncılık tekniğini 25 yıldan fazladır sürdürmeyi başarıyor. Bir sahnede yer alan konuklarını ağırlayıp performanslarını izlettikten sonra kameralar hemen yandaki sahneye geçiyor ve program bu şekilde canlı sürüyor. 42

45 TELEVİZYON VE MÜZİK Televizyon ve müzik birbirini keşfedip bir arada daha neler yapabiliriz diye sormaya başlayınca ve klasik yayıncılık formatları değişen dünyaya uyum sağlamakta gecikince seksenli yılların başında MTV yeni bir anlayış ve yeni bir yayıncılık vaat etti. Uzun bir hazırlık sürecinin ardından 1 Ağustos 1981 tarihinde ilk sinyalini yayınlayan MTV editörleri ve yayıncıları belki de ne kadar kökten bir iş yaptıklarının farkında bile değildi. O zamana kadar müziğin televizyonun günlük akışı içinde belirli günler ve zamanlar için ayrılmış dilimleri olurdu (ki hâlâ öyle) MTV yayıncıları sadece tek bir konu yani müzik üzerinden ve 24 saat kesintisiz yayın yapmayı önerdi. İlk başta yatırımcılar delirdiniz mi siz, kim izler bütün gün bunları diye karşı çıktı ama kısa zamanda anlaşıldı ki birkaç kanalı besleyecek büyük ve daha önemlisi genç nüfusa seslenen bir potansiyel var. Bugün hayatımızın vazgeçilmezi olan müzik klipleri MTV sayesinde ortaya çıkmıştır. Bugün Youtube gibi platformlarda sanatçılar, müzik firmaları hâlâ şu kadar tıklandık diye övünüyorlarsa eğer bu övüncün arkasındaki akıl 1981 yılına kadar giden bir birikimdir. Bir ara, yapılan bir araştırmada, MTV logosunun devletlerin isimlerinden bile daha etkili olduğu ölçülmüştü. Müzik her dönem kendini ifade edecek çıkış yolunu bulur. Kitlesellik müzikle buluşmayı bir şekilde başarır. Televizyonun bir tüpün üzerinden dünyayı etkilemeye başlamasının öyküsü altmış yılı geçiyor ama internet karşısında belki de tarihinin en önemli sınavını veriyor. İnternet öyle büyük bir erişim ağı ki içinden sosyal medya dediğimiz büyük bir gücü Televizyon ve müzik birbirini keşfedip bir arada daha neler yapabiliriz diye sormaya başlayınca ve klasik yayıncılık formatları değişen dünyaya uyum sağlamakta gecikince seksenli yılların başında MTV yeni bir anlayış ve yeni bir yayıncılık vaat etti. daha çıkardı, yetmedi, cep telefonları üzerinden yeni bir dünya yarattı. Televizyonlar hâlâ dünyanın en önemli iletişim aracı olmaya devam ediyor olabilir ama bu yeniliğe kendini adapte etmek zorunda, yoksa yenilmesi kaçınılmaz olur. Bugün bir toplu taşıma aracında üşenmeyin kısa bir gözlem yapın, metroda, vapurda, nerde olursa, özellikle gençlerin kafasını adeta gömdükleri cep telefonlarının nasıl büyük ve etkili bir araç olduğunu görmezden gelemezsiniz. Ve artık televizyonlar cep telefonları üzerinden yayın yapıyor. Dün bindiğim takside eskiden radyonun durduğu yerde bir akıllı ekran duruyordu, radyodan televizyona her şeyi yayınlıyordu. Şoför bir habere zıplıyor, bir TV dizisine bakıyordu ama sonunda bir müzik yarışmasında karar kıldı, yani, bir anlamda yine müziği tercih etti ve tercihi televizyon üzerinden olmuştu. Televizyon büyük kitlesel yayın yapar ama toplum küçük kültürel alt gruplardan oluşur, kimlikler, diller, beğeniler, tercihler vs. Müzik dünyanın en büyük kitlesel kültürel formatlarından biri ama müziğin içinde sayısız alt tür var. Klasik müzik yüzyıllara dayanan bir gelenektir, caz yüzyılı aşan bir gelenek, pop televizyon tarihiyle yaşıt sayılır, diğer türlerinde kendine özgü hikâyeleri var ama televizyon yayıncılığı alt beğeni türlerini de ihmal etmeyen bir yayıncılık yapıyor. Özellikle TRT gibi büyük kamu kuruluşları bu yayıncılığı yapmak zorunda Belki başka kanallar ticari kaygılarla klasik müzik ya da caz gibi büyük kitlelere seslenmeyen ama dünyanın farklı kültürel katmanlarına yönelik nitelikli sanata imza atan eserlere ekranlarında yer vermezken, TRT gibi kamu kuruluşları bu sanat türlerine hak ettiği değeri vermeye çalışıyor. Öte yandan, girişimciler de belki büyük bir ticari pasta, reklam dilimi olmayan bu alanda, örneğin Mezzo TV gibi sadece belli türlerde müzik yayını yapan kanallarda varlıklarını kesintisiz sürdürerek, aslında algının yanlış olabileceğini ispatlıyor. Televizyonun müzikle ilişkisi teknolojinin etkisiyle nerdeyse her yıl sınanmaya başlandı ama bu ikili bir arada yaşamayı sürdürmek zorunda. Bu konuda teknolojinin iletişim yöntemlerinin değişkenliği kadar bu mecralardaki içeriklerin niteliği ve yaratıcılığı da önemli olmayı sürdürüyor. Biri hayatımızı mobilize ederken diğeri izlediğimiz yayınların seçeneklerini oluşturuyor ve müzik bu seçeneklerin en büyük dilimlerinden biri olmayı sürdürüyor. 43

46 BİR DÜNYA ALBÜM ALBÜM KRİTİKLERİ Hazırlayan: Özcan BEYLAN SELÇUK YÖNTEM - Aşk İçin Önsöz Şiir ve Jazz ın etkileşimi yanında bir buğulu ses, bir hoş tını... Türkiye nin iki büyük sanat adamı; Selçuk Yöntem ve Aykut Gürel in sözcüklerin gücüne ve müziğe olan inanışları ile ortaya çıkan bu tarifsiz proje Aşk İçin Önsöz harika olmuş desek yalan olmaz... Kalbinde sevda taşıyan, yüreğinde sızı olan herkesin kendini bulacağı bu şiir albümünde Selçuk Yöntem e İstanbul Ensemble grubu eşlik ediyor. Şiir severlerin yanında müzik severlerinde mutlaka dinlemekten hoşlanacağı şahane bir albüm olmuş... Dünyada bir ilki başaran bu şahane ekip, Türkiye den ve dünyadan dokuz özel şairin 10 eserini İstanbul Ensemble üyelerinin özgün besteleri ile Selçuk Yöntem, aynı anda stüdyoda canlı olarak yorumladı. Albümde Borges den, Neruda ya, Özdemir Asaf dan Nazım Hikmet e birçok dünyaca önemli şairin şiirlerini dinlemeye hazır olun öncelikle. 5. sıraya gelince ise dinleyiciyi büyük bir sürpriz bekliyor! Selçuk Yöntem i şarkı söylerken dinlemeye hazır mısınız? Toplam 13 eserden oluşan albümde benim dikkatimi en çok çeken ise tabi ki şarkı söylemesi oldu. Peppino di Capri nin ölümsüz eseri, Andrea Bocelli nin seslendirdiği Champagne şarkısının Türkçe adaptasyonunu Albümde Borges den, Neruda ya, Özdemir Asaf dan Nazım Hikmet e birçok dünyaca önemli şairin şiirlerini dinlemeye hazır olun öncelikle. (5. sırada yer alan Kutla ) Selçuk Yöntem in sesiyle dinlemek ayrı bir hoşluk katıyor albüme. Selçuk Yöntem ve Aykut Gürel in dinleyicilerine yaptığı bu büyük sürprizi kaçırmayın derim! Eserlerin tabii ki hepsi efsane ama benim en çok sevdiklerim Şimdi Biliyorum, Seni Saklayacağım ve Bir Şans Daha oldu. Aykut Gürel in Selçuk Yöntem ile yaptığı bu şahane duygu dolu projeyi herkesin dinlemesini tavsiye ederim. 44

47 Gzone Rainbow Anthems / Çeşitli Sanatçılar GÖKKUŞAĞI MARŞLARI BU ALBÜMDE TOPLANDI! KARŞINIZDA GZONE RAINBOW ANTHEMS! Albümdeki Eserler Atiye, Maazallah Era Istrefi, Bonbon (English Version) Sia, The Greatest Zara Larsson, ush Life Sofi Tukker, Drinkee (Mahmut Orhan Remix) Britney Spears, ExplicitWork Bitch Ke$ha, We R Who We R C+C Music Factory, Gonna Make You Sweat (Everybody Dance Now) [feat. Freedom Williams] Beth Ditto, I Wrote the Book Whitney Houston, It s Not Right but It s Okay (Thunderpuss Radio Mix) Groove Armada, I See You Baby (feat. Gramma Funk) [Fatboy Slim Radio Edit] Burçak, Home Alone Cake, Never There Jennifer Lopez, Waiting for Tonight Baccara, Sorry, I m a Lady The Weather Girls, It s Raining Men Atiye, Alabina (Catwork Remix) Sony Music Türkiye ve Türkiye nin tek LGBT içerikli yaşam dergisi Gzone un beraber hazırladıkları Gzone Rainbow Anthems - Gökkuşağı Marşları Sony Music Türkiye etiketi ile bugün sizlerle buluşuyor! Albümün sürprizi ise Atiye yorumuyla yeniden hayat bulan bir Bülent Ersoy klasiği, Maazallah! SIA DAN MAHMUT ORHAN A AR- ŞİVLİK BİR ALBÜM! Türkiye de insan özgürlükleri ve LGBT farkındalığı için hazırlanan Gzone Rainbow Anthems projesinin ikinci ayağı olan bu derleme albümde LGBT dünyasına ilham olmuş, en popüler, 17 orijinal yabancı şarkı yer alıyor. Avustralyalı besteci ve şarkıcı Sia nın LGBT bireyler için yazdığı The Greatest şarkısı ilk kez bir derleme albümde yer alırken, Mahmut Orhan ın Sofi Tucker - Drinkee remix i ve alternatif Atiye den Britney Spears a Sia dan Jennifer Lopez e değişik sesler Gzone Rainbow Anthems de. isimlerden Burçak ın Home Alone şarkısı da albümde yer alan şarkılar arasında bulunuyor. ALBÜMÜN ÇIKIŞ ŞARKISI ŞEHRA- ZAT TAN, YORUMU İSE ATİYE DEN! Dillere marş olmuş yabancı gökkuşağı şarkılarından oluşan derleme albümün bir de sürprizi var; Atiye Maazallah! Türkiye nin en modern ve güçlü kadın seslerinden Atiye, daha önce Bülent Ersoy un seslendirdiği, Türkçe sözleri ünlü söz yazar ve besteci Şehrazat a ait olan Maazallah isimli şarkıyı, Catwork e ait yeni düzenlemesi ile Gzone Rainbow Anthems için özel olarak tekrardan seslendirdi. Şehrazat, şarkının Türkçe sözlerini Türkiye LGBT dünyasına hediye ederek örnek bir davranışta bulundu. ARAPÇASI DA VAR! Şarkının bir de Arapça versiyonu olan Alabina yı seslendiren Atiye, dinleyicilerinin karşısına bambaşka bir Atiye olarak çıkıyor. Yönetmenliğini Umut Eker in yaptığı Maazallah ın video klibinde ise Atiye yaptığı oryantal dans ile büyülüyor! Sony Music etiketi ile yayınlanan Gzone Rainbow Anthems albümü bugünden itibaren tüm dijital kanallarda, yakında tüm müzik marketlerde 45

48 BİR DÜNYA ALBÜM ALBÜMLERDEN Sezen Aksu Biraz Pop Biraz Sezen Beklenmeyen bir atak ama çok özlenen bir ses Sevgili Sezen Aksu 6 yıllık ayrılığın ardından müzik dünyasına tekrar dönüş yaptı! Her şarkısı insanı en derinden etkileyen sözlere sahip 16 şarkıdan oluşan albümü Biraz Pop, Biraz Sezen sevenlerine çok büyük ve güzel bir sürpriz oldu. Müziğinde ve kişisel dünyasında geldiği noktayı ve gözlemlerini albümde yer alan şarkıların sözlerine ve müziğine yansıtan Sezen Aksu nun albümü dediği gibi içindeki Sezen in duygusallığını, pop müziğinin tınılarını içeriyor. DMC etiketi ile yayınlanan Biraz Pop, Biraz Sezen Sezen Aksu nun sesini ve yorumunu özleyenler için de müzik camiası için de taze bir kan olacak. Aylin Şengün TAŞÇI Anladıkça Türk Sanat Müziğinin tanınan isimlerinden Aylin Şengün Taşçı Andıkça adlı altıncı solo Türk Müziği albümünü Ocak ayında piyasaya sürdü. Piyasada sayılarının git gide azaldığı Türk Sanat Müziği çalışmalarına taze kan olan bu yepyeni albüm Sanat müziği sevenlere güzel bir armağan olacak türden. Türk Müziğini sevenlere, özlenen ve unutulmayan muhteşem eserleri özenle seslendirilmiş bir yorumla dinleme imkânı sunan 15 şarkılık proje, Andıkça geçen günleri, Hastayım yalnızım, Bir kendi gibi zalimi sevmiş yanıyormuş, Ey şuh-i sertab, Dinlendi başım, Siyah ebrulerin duruben çatma, Bin gül çıkarırdım gibi önemli eserleri içinde barındırıyor. Taşçı Yapım etiketi ile raflarda yerini alan albüm sevenlerini bekliyor. Candan Erçetin Ah Bu Şarkıların Gözü Kör Olsun Candan Erçetin, geride bıraktığı her beş yıl için hazırladığı hatıra albümlerine, 20. sanat yılı anısına, dinlemeyi ve söylemeyi çok sevdiği Türk Sanat Müziği ve türkü formunda eserlerden oluşan yeni bir albüm daha ekledi. Arşiv niteliğindeki bu albümle geçmiş müzik tarihimizi yeni jenerasyona sunan Erçetin, aynı zamanda albümü, 20 Yıldır Şarkılarını dinlemekten hiç vazgeçmeyen ve bu duyguyla kendisini yüreklendiren, kıymet verdiği herkese adamış Albümde Silemezler Gönlümden, Avuçlarımda Hala Sıcaklığın Var, Ben Gamlı Hazan, Ölürsem Yazıktır, Ne Senin Aşkına Muhtaç, Rüzgâr Kırdı Dalımı, Unuttun Beni Zalim, İçin İçin Yanıyor, Karam, Erkilet Güzeli, Bilal Oğlan, Vardar Ovası gibi klasikleşmiş 13 şarkı yeniden yorumlanıyor. 46

49 Tony Bennett Celebrates 90: The Best Is Yet To Come 1963 yılından itibaren sayısız ödüller kazanan, yetmişin üzerinde albüm çıkaran, sekiz altın ve bir platin plak sahibi jazz müziğin efsanevi Amerikalı şarkıcı-bestecisi Tony Bennett 90. yaşını, Tony Bennett Celebrates 90: The Best Is Yet To Come albümü ile kutluyor. 18 şarkıdan oluşan yeni albümün konuk sanatçıları ise: Billy Joel, Lady Gaga, Elton John, Michael Bublé, Kevin Spacey, Rufus Wainwright, k.d. Lang, Diana Krall, Leslie Odom Jr. Stevie Wonder ve Andrea Boccelli. Albüm çok az bir süre önce çıkmasına rağmen Amerika ve Yeni Zelanda listelerinde yüksek sıralara tırmanmış durumda. ALBÜMLERDEN David Bowie: No Plan Gerçek adı David Robert Jones olan Bowie, 50 yılda müziğin çehresini değiştirerek rock türünün idolü olarak görüldü ve efsane olarak kabul edildi. Glam Rock ın öncüsü olan David Bowie, bir buçuk yıl kanserle savaştıktan sonra geçen yıl aramızdan ayrılarak sevenlerini yasa boğdu. 10 Ocak 2016 yılında müzik dünyasına veda eden ünlü İngiliz şarkıcı David Bowie ölümünden iki gün önce doğum günü şerefine son albümü Blackstar ı çıkarmış ve son anda No Plan, Killing a Little Time, When I Met You ve Lazarus şarkılarını bu albüme koymaktan vazgeçmişti. Bu dört şarkı David Bowie nin 70. Doğum günü şerefine bir EP de birleşti. Hayranlarının büyük ilgi gösterdiği mini albüme ismini veren No Plan parçasının videosu ise çoktan 2 milyon görüntülemeye yaklaştı bile. Haiti asıllı 2 Grammy ödülü sahibi dünyaca ünlü rap şarkıcısı Wyclef Jean, 10 şarkıdan oluşan yeni albümü J ouvert ile yeniden aramızda. 11. albümü J ouvert, şarkıcının yakın zamanda çıkacak olan Carnival Vol. III: Road to Clefication albümünün de bir nevi habercisi. J ouvert in albümünden Hendrix isimli parçanın video klibi geçen yıl Haziran ayında hayranlarıyla buluşmuştu. Hendrix ile birlikte üç diğer parçanın klipleri de albüm çıkmadan müzikseverlerin beğenisine sunuldu. Wyclef Jean J ouvert 47

50 BİR DÜNYAFESTİVAL Şifalı Festival Hazırlayan: Nesrin BÜYÜKTURAN 16 Şubat ta başlayacak olan!f İstanbul Bağımsız Filmler Festivali,!f music bölümüyle müzik tutkunlarının kalbini fethedecek. 16 ncı kez sinemaseverlerle buluşacak olan festival, yılın en iyi müzik filmlerini bir araya getirerek sinemaseverleri de memnun edecek. The Rolling Stones dan Oasis ve X Japan a, müzik ikonlarının filmlerinin Türkiye de ilk kez gösterileceği!f music in bu yılki mottosu ise #ŞifaOlsun! The Rolling Stones Küba da! Sevdiği müzisyenin sahne arkasındaki halini de merak edenler için şifa olacak yapımlardan ilki, efsanevi The Rolling Stones un 2016 turnelerinin son ayağı olan Havana konserinin perde arkasını anlatan The Rolling Stones Olé Olé Olé!: A Trip Across Latin America/ The Rolling Stones: Latin Amerika da Bir Yolculuk Hikâyesi. Hollywood Reporter ın; konser performanslarını kayda alan benzer müzik filmlerinden çok daha fazla sözü olan, beklenmedik biçimde duyguyla yüklü sözleriyle övdüğü film, grubun tarihindeki en önemli anlardan birisine, Havana da verdikleri ve ücretsiz olarak 1 milyondan fazla kişinin kendinden geçerek izlediği efsanevi saatlere tanıklık ediyor. The Rolling Stones u Küba da konser veren ilk yabancı grup olarak tarihe yazan bu konserden görüntülerin yanı sıra daha önce pek görmediğimiz canlı performanslarını da izleyebileceğiz filmde. Bu aynı zamanda bir müzik filmi olmaktan öte, bizi grubun kişisel yolculuğuna da davet ediyor. The Rolling Stones severler bu yolculuk tam size göre. Oasis in dünü ve bugünü Sinemanın en sevdiği müzisyen hikâyelerine örnek olabilecek Supersonic, ikonik İngiliz rock grubu Oasis in inanılması güç yükselişini konu alıyor. Amy belgeselinin yönetmeni Asaf Kapadia nın yapımcıları arasında olduğu ve daha önce görülmemiş arşiv görüntülerine dayanan film, Manchester ın fakir bir mahallesinden gelen Gallagher kardeşlerin üç yıl içinde tüm zamanların en büyük müzik gruplarından birine dönüşmelerinin hikâyesini anlatıyor

51 Bowie den Queen e ikon müzisyenlerin fotoğrafçısı Rock dinleyip de sevdiği sanatçının boy boy posterlerini odasına, dolabına asmayanımız var mıdır bilemiyorum. İşte rock n roll efsanelerinin ünlü fotoğrafçısı olarak bilinen Mick Rock ın hayatını anlatan Shot! The Psycho-Spiritual Mantra Of Rock Klik / Rock ın Ruhani Mantrası o fotoğrafların bazılarının öyküsünü anlatacak bize. David Bowie, Syd Barrett, Blondie, Queen, Lou Reed ve Iggy Pop gibi müzisyenlerin artık ikonlaşmış fotoğraflarının hikâyesini öğreneceğimiz film, müzisyen, fotoğraf ve fotoğrafçıdan oluşan bir bütünü merak edenlerin kaçırmaması gereken bir yapım. Her renkten, her coğrafyadan Her renkten, her coğrafyadan hikâyeler İF MÜZİK anlatan filmlerden oluşan programda dünyaca ünlü müzisyen İlhan Erşahin tarafından East Village da kurulan ve New York un müzik kültürünü etkilemiş aynı adlı underground caz kulübünün hikâyesini anlatan Nublu müzik, mekan ve kentin etkileşimine tanıklık etmek isteyenler için kaçırılmaması gereken bir örnek oluşturuyor. Ayrıca müzikseverler, İran hükümetinin baskıcı tutumlarına rağmen kendi müziklerini yapma ve albüm yayınlama mücadelesindeki iki genç DJ; Anoosh ve Arash ın ilham verici hikâyeleri Raving Iran ve 80 lerin sonlarında melodik metal tınılarıyla ve şaşaalı giyimleriyle Japonya da müzikal bir devrim başlatan, 1997 yılında, başarının zirvesindeyken dağılmalarıyla geride milyonlarca üzgün hayran kitlesi bırakan kült müzik grubu X Japan ın, müzikleri kadar sıra dışı hikâyelerini perdeye taşıyan We Are X/ Biz X iz i de izleme şansı yakalayacak. Şifalı atölyeler Bana izlemek yetmez, şifa niyetine deneyimlemem de gerekir diyen izleyiciler için bu yıl #ŞifaOlsun mottosuyla yola çıkan!f music in, film gösterimlerinin yanı sıra Bomontiada da gerçekleştirilecek etkinliklerini tavsiye edeceğiz. Katılımcılar, KUAN grubu ile Ses ve Frekans Farkındalığı Atölyesi nde sesin ve frekansın varlıklar üzerindeki etkisini keşfederken; şifacı ve şamanik uygulayıcı Elif Özkoç ve hikâye anlatıcısı Pelin Turgut rehberliğinde de özel bir masala dâhil olacaklar.!f music in konuklarından biri de dünyaca ünlü dansçı, koreograf, dövüş sanatları ustası ve aktör Bboy Neguin. Dünyanın en önemli break dans turnuvası olarak gösterilen Red Bull BC One şampiyonlarından ve break dans tarihinin en seçkin yeteneklerinden biri olan Neguin in atölyesi, dansın bedensel, zihinsel ve spiritüel ögeleriyle farklı bir yolculuğa çıkaracak. Müzikle ve sinemayla şifa bulmak isteyen okuyucularımıza 16 ıncı!f İstanbul Bağımsız Filmler Festivali nin Şubat tarihlerinde İstanbullularla, 2-5 Mart tarihlerinde de Ankara ve İzmirlilerle buluşacağını da hatırlatalım. Şifa olsun dileklerimizle, iyi seyirler 49 49

52 BİR DÜNYA SOUNDTRACK Beyaz Perdenin Ruh İkizleri, Film ve Müzik... Hazırlayan: Cemil OĞUZ Star Wars filminde Darth Vader i orkestral müzik olmadan düşünün, şimdi de James Bond u yaylılar olmadan. Peki ya Rocky filmleri o efsanevi müzik olmadan düşünülebilir mi? Bu Filmlerin adını duyduğumuz anda hemen müzikleri beliriverir zihnimizde. Sinema 1927 yılındaki The Jazz Singer filminden beri müzikten vazgeçmedi. Müzik de sinemadan Bu tarihten önce de 1895 ten başlayarak sessiz filme sinema salonunda bir orkestra eşlik etmekteydi. Sinema ve Müziğin kopmaz bağları, Jazz Singer ile birlikte bütünleşerek ortak bir serüvene çıkacakları soundtrack türüne kadar ilerler. Soundtrack ve müzik ağırlıklı filmler ile sinema ve müziğin büyülü ilişkisine bu sayfalarda birlikte göz atacağımızı belirterek yazımıza başlayalım Şubat ayının Soundtrack önerisi; sevgiyi arayan iki kadının savruluşu ve kendi olma çabasını anlatan Carol filmi. Bir sinema filmi aşkı müziksiz anlatabilir mi? Elbette hayır, Carol de aşkın naif notalarını perdeye yansıtıyor. Cate Blanchett in güzelliğine, Cannes da en iyi kadın oyuncu ödülünü alan Rooney Mara nın eşlik ettiği filmin müziklerini, Carter Burwell bestelemiş. Dönem filmi oluştururken Far From Heaven (2002) filminden güç alarak başarılı bir profil çizen yönetmen Todd Haynes, bu başarısını da film müziklerindeki tercihiyle pekiştiriyor. Fargo (1996), Big Lebowski (1998), Burn After Reading (2008) gibi filmler ile Coen kardeşlerin vazgeçilmez bestecisi olmuş olan Burwell; ayrıca Kinsey (2008), Being John Malkovich (1999) gibi kült olmuş diğer filmlerin müziklerinin besteciliğini de yapmış. Besteci, Carol ın müzikleriyle de Oscar ödüllerine aday oldu. Filmin müziklerini yine filmden bir cümle özetliyor: Ne tuhaf bir kızsınız, gökten yere düşmüş gibi filmin müzikleri de işte böyle gökten yere düşmüşçesine büyüleyici Dönem filmleri arasında müzikleriyle efsaneler arasına girmeye aday bu film, New York un Manhattan semtini; Jo Stafford - No Other Love Helen Foster & The Rovers - You Belong To Me Billie Holiday - Easy Living The Clovers - One Mint Julep The Mills Brothers - Smoke Rings şarkılarıyla anlatıyor. Bu şarkılar sizi 1950 lerin büyüleyici atmosferine, etkisinden kolay kurtulamayacağınız kadar çekecek SEN ŞARKILARINI SÖYLE Müzik, Aristoteles ten bu yana anlatı sanatının en temel ögesi. Sinema da müzikal sahne sanatından beslenerek birçok filmde müziği konunun temel öğesi yapmıştır. Sinema sadece müzikler ile anlatıyı beslemez, ayrıca müzikten de beslenir. İşte bu noktadan hareketle bu bölümde müzik temalı filmler üzerinden sinema ve müzik ilişkisine yer vereceğiz. Şubat ayının Müzik temalı film önerisi Inside Llewyn Davis, Türkçe çevirisiyle Sen Şarkılarını Söyle Bazen işler yolunda gitmez, bu sadece böyledir işte Llewyn Davis için de hayatın yolunda gitmesi an meselesi olma- 50

53 INSIDE LLEWYN DAVIS sına karşın işleri bir türlü yoluna giremez. Ancak bu melankolik atmosfer bize seyri ve dinlemesi leziz bir zaman aralığı yaşatır. Karamsarlık ve kaybetmişlik duygularının yansıdığı film, Llewyn Davis in bitmeyen yolları eşliğinde Amerikan Folk ve Country müziğine içten bir şekilde kulak veriyor. Inside Llewyn Davis (2013), Coen kardeşlerin filmsel dokunuşunu kolaylıkla duyumsayabileceğiniz, müziğin tadını derinlemesine hissedebileceğiniz bir film. Sadece müziği ile var olmaya çalışan Llewyn Davis in hikâyesi Amerikan Folk müziği sanatçısı Dave van Ronk un yaşamından esinlenilmiş. Yakın zaman önce Amerikan Folk Müziği sanatçısı Bob Dylan ın edebiyat alanında Nobel ödülü alması da bu müzik türünün edebi yönünün ne kadar değerli olduğuna dikkat çekiyor. Duyguları olabildiğince yalın bir şekilde aktaran Folk müziğin efsanesi Bob Dylan ın Farewell isimli parçası da filmin müzikleri arasında yer alarak zenginleştiriyor. Film aynı folk müziği gibi; basit, yalın ve olabildiğince anlamlı... Karlar altındaki 1960 lar New York unda geçen filmde, Llewyn Davis in yolculuğuna kendi ile özdeşleştirdiği evsiz kedi Ulysses eşlik ediyor. İzleyen herkesin kendinden bir parça bulacağı, hiç yoksa Folk müziğe merak saracağı film; kaybedenlerin değil, yenilgiye rağmen yeniden deneyenlerin hikâyesi Film aynı zamanda Steve McQueen in Shame (2011) filmiyle müzikal performansını sergilemeye başlayan Carey Mulligan için de önemli bir yapım. Küçük bir rol ile filmde yer alan Şarkıcı Justin Timberlake in Mulligan ile birlikte yaptığı sahne performansı; filmin sinema tarihindeki müzik temalı kült filmler içine girmesine katkı sağlıyor. Filmdeki tüm oyuncuların şarkı performanslarının kendi çabalarının ürünü olması da filmi benzersiz kılıyor. Film geleneksel Amerikan folk müziği ile müzikal bir şenlik yaratıyor. Başrol oyuncusu Oscar Isaac ın, Queen Jane isimli parçasını söylediği sahne, muhteşem bir yemekten sonra ağızda kalan tat gibi anılarınızda hatırı sayılır bir yer edinecek 51

54 Müzik Kitaplığı Efsanenin Doğuşu Bob Marley Christopher John Farley Çevirmen: Füsun Talay Bilge Kültür Sanat Bob Marley bir reggae yıldızıydı; Üçüncü Dünya nın müziğini tüm dünyaya yayan bir misyoner. Christopher Farley Efsanenin Doğuşu nda efsanenin ötesine geçerek Marley in insani yönüne ışık tutuyor: Marley e en yakın kişiler olan eşi Rita, annesi Cedella, hem grup hem de çocukluk arkadaşı Bunny Wailer ve daha birçoklarıyla yaptığı görüşmelerden yola çıkarak günümüzün en kalıcı müzik adamlarından birinin eşsiz bir portresini koyuyor ortaya Beethoven Çorbayı Neden Fırlattı? Steven Isserlis Çevirmen: İnci Ötügen Pan Yayıncılık Bu kitap çocuklara klasik müzik dünyasını, bestecileri ve müzikleriyle tanıtmak üzere kaleme alınmıştır. Ünlü çellist Steven Isserlis en beğendiği altı bestecinin Bach, Beethoven, Mozart, Schuman, Brahms ve Stravinsky yaşam öykülerini, müziklerini alışmadığımız bir tarzda ele alıyor. Gerçek olaylar, tarihler, anekdotlar ve resimlerle zenginleştirilmiş kitap, çocuklar (ve tabii anne babaları) için vazgeçilmez bir kaynak. Türkiye de Müzisyen Olmak Ünal İmik, Sinan Haşhaş / Gece Kitaplığı Türk toplumunda müzisyenlik kavramına bakış açısının çok yönlü olarak sorgulandığı bu araştırmada genel olarak, ülkemizde müzisyenlik mesleğine sosyal, kültürel, ekonomik, psikolojik vb. hususlarda nasıl bir anlam yüklendiği problemi üzerinde durulmaya çalışılmıştır. Müzisyenlerin toplum tarafından farklı sosyo-kültürel konumlara yerleştirilmesinde önemli olduğu düşünülen eğitim, gelir seviyesi ve yaşam biçimi gibi belirleyici faktörlerin meydana getirdiği olumlu ve olumsuz etkilerin de analiz edildiği araştırma, müzisyenlik mesleğine yönelik toplumda var olan çeşitli düşünceleri ortaya koyması bakımından önemli görülmektedir. Bu kitabın oluşumunda birlikte hareket ettiğimiz Sinan HAŞHAŞ kardeşim başta olmak üzere katkıda bulunan tüm dostlara ve zaman ayırıp okumak inceliğini gösteren tüm okuyucularımıza en derin sevgi, saygı ve şükranlarımla -Doç. Dr. Ünal İmik- Highway 61 Revisited Mark Polizzotti Çevirmen:Burcu Uğuz Kara Plak Bob Dylan kariyeri boyunca kendini sürekli yıkıp baştan var etti. Bu bitmeyen dönüşümüyle ilk karşılaşmamız altıncı stüdyo albümü Highway 61 Revisited a denk gelir. Mark Polizzotti titizlikle kaleme aldığı eserde okuru adeta kayıt stüdyosuna sürüklüyor ve o atmosferin içinde şarkı sözlerinin, bestelerin, tesadüflerin ardında albümün hikâyesine yakından bakma imkânı sunuyor. 52

55 Ne Şurup-Şeker Şarkılardı Onlar Atilla Dorsay Remzi Kitabevi Atilla Dorsay müziği de çok sevdi. Neredeyse sinema kadar... Hayatını şarkılarla iç içe yaşadı. Ve bir dönemde bir ikili kurarak şarkıcı olmayı bile denedi. Ama olmadı. Kader ağlarını ördü ve o sinema yazarı oldu. Ancak müzik tutkusu hiç sönmedi. Yıllar sonra yazdığı bu kitapta Dorsay hayatının çok önemli bir parçası olan müzikle ilişkili anılarını anlatıyor. Ve bu aynı zamanda, hemen tüm 20. yüzyıl pop müziğini kapsayan bir tarihe dönüşüyor. Kişisel olmasına karşın herkesin kendi şarkılarından, seslerinden ve anılarından parçalar bulacağı bir pop müzik tarihi... Müzik Seni Çağırıyor Erdal Atabek NTV 2006 da kurulan Doğuş Çocuk Senfoni Orkestrası Türkiye nin ilk ve tek çocuk senfoni orkestrası. Onlarca çocuğun profesyonel müzisyen olarak yetişmesinde büyük payı olan, yurtiçi ve yurtdışında konserler veren orkestranın hikâyesi Dr. Erdal Atabek in kaleme aldığı Müzik Seni Çağırıyor adlı kitapta anlatılıyor. Orkestranın sosyal sorumluluk misyonuyla bağlantılı olarak da bu özel kitabın satışından elde edilecek gelirin tümü Tohum Otizm Vakfı na bağışlanacaktır. BİR DÜNYA KİTAP Nevzad Atlığ ın Tanıklığında Mehmet Güntekin 21.Asır Yayınevi Klasik Türk Musikisi denilince akla gelen ilk isimlerden biri olan Nevzad Atlığ ın şahsi tarihi, bir bakıma Türk Musikisinin de yakın tarihi anlamını taşıyor. Zira Türkiye de 1940 ların sonundan günümüze kadar, Atlığ ın odağında yer almadığı neredeyse tek bir musiki olayı dahi yok. Kişileri ve kurumları anlamak ve anlamlandırmak açısından vazgeçilemez öneme sahip olmaya başlayan sözlü tarih kavramı, artık tarihin ciddi kaynakları arasında sayılıyor. MAKAMDAN ŞİFAYA Levent Öztürk, M. Fadıl Atik, Halil Erseven İş Bankası Kültür Yayınları Müzikle Tedavi nin ilk yapıldığı yerlerden biri olan Beyazıt Külliyesi nden de manevi güç alarak harekete geçen, Müzikle Tedavi konusunda geçmişten hareketle günümüze ışık tutan, eski söylenmişlerin dışında ilk kez yeni şeyler söyleme cesareti gösteren ve bunları somutlaştıran, yine bu önemli konuyu, Müzikle Tedavi konusunu bilimsel bir çerçeveye oturtma gerekliliğini savunan ve bunun için çaba sarf eden; Doç. Dr. Levent Öztürk, Halil Erseven ve M. Fadıl Atik i kutluyorum. -Selahattin Beyazıt- 53

56 Cahit CESUR 3 ŞUBAT 1961 SADETTİN KAYNAK 1895 yılında İstanbul un Taşkasap semtinde doğdu. Sesinin güzelliği nedeniyle henüz 10 yaşında iken hafız olan Sadettin Kaynak, yine o yaşlarda babasını kaybetti. İlk bestesi olan hüzzam şarkısı Hicran-ı Elem i 1926 yılında yazdı te Sultan Ahmet Camii ikinci imamı oldu. Ezanı ilk kez Türkçe seslendirdi. Darülfünunun İlahiyat Fakültesi ni bitirdi. Müzik eğitimini İstanbul Üniversitesi nde tamamladı ve daha sonra çok zengin ve folklorik özellikleri olan Güney Doğu Anadolu da yerel müzikler üzerine araştırmalar yaptı. Halk müziğimizin bölgesel motiflerini derinlemesine inceledi, bu motifleri sanatçı benliğinde yoğurarak bir form ortaya koydu ve şarkı ile türkü arası bir özellik taşıyan üslubunu eserlerinde ustalıkla kullandı da plak doldurmak için Berlin e gitti. Pathe, Columbia ve Odeon firmalarına plak doldurdu. Plağa okuduğu ilk eser Mustafa İzzet Efendi nin Bayati makamındaki Durak ıdır. Eserlerinin çoğu plaklara okunmuş; Münir Nurettin Selçuk, Safiye Ayla ve Müzeyyen Senar ın seslendirdiği eserleri satış rekorları kırmıştır. Besteciliğe 1926 da başladı. Büyüklü küçüklü her formda eserler yazdı, film şarkılarıyla ün yaptı. Şarkı ve türkü arası özellikler taşıyan parçalarıyla dikkati çekti yılları arasında seksenin üzerinde film müziği bestelemiştir. Bazı revülerin Türk müziği bölümlerini hazırladı. Hoyrat melodilerini ve uzun havaları eserlerinde kullandı. Hüseyni, Gerdaniye ve Muhayyer makamlarına eğilim gösterdi. Çile bülbülüm çile, Ayrılık yaman kelime, Deli gönül gezer gezer gelirsin, Ağla gözlerim ağla, Telli turnam gibi 42 ayrı makamda yazdığı 632 kadar eser besteledi. Kaynak, gereğinden fazla ara nağmeli, usul ve makam geçkili, geleneksel formlardan uzak kalan bir tür film müziği besteciliğinin ortaya çıkmasına neden oldu. Beste siparişlerinin bir bölümünde arabesk türü başlatmıştır. 85 Arap ve Türk filminin müziğini yapmıştır. Allah ın Cenneti, Kahveci Güzeli, Yavuz Sultan Selim ağlıyor seslendirdiği yerli filmlerden bazılarıdır yılında felç geçirdi; 3 Şubat 1961 tarihinde İstanbul da Haydarpaşa Numune Hastanesi nde hayata gözlerini yumdu. Sanatçının ölümünden 12 gün sonra yayınlanan 16 Şubat 1961 tarihli Hayat Mecmuasında Orhan Tahsin, Sadettin Kaynak ın vasiyetini açıklar. 16 Aralık 1958 günü hazırlanan vasiyetin son bölümünde şunlar yazılıdır: Peygamber 63 sene yaşadı. Ben de 63 yaşındayım. Allah dan diliyorum ki bu sene öleyim. Tamam altı yıl oldu felç geleli. Bu senenin sonunda altı sene dolacak. Önemli eserleri: Enginde yavaş yavaş (Hicaz), İncecikten Bir Kar Yağar (Segah), Kara Bulutları Kaldır Aradan (Karcığar), Muhabbet Bağına Girdim Bu Gece (Segah), Bahar Bitti Güz Bitti (Segah), Leyla Bir Özge Candır (Segah), Yad eller Aldı Beni (Hicaz), Niçin Baktın Bana Öyle (Uşşak), Benim Yârim Gelişinden Bellidir (Hicaz), Çıkar Yücelerden Haber Sorarım (Hüzzam), Yanık Ömer (Hüseyni). 54

57 ZAMAN TÜNELİ 21 Şubat 1836 Fransız Besteci Léo Delibes Dünyaya Geldi. Annesi çok yetenekli bir amatör müzisyen, büyük babası bir opera şarkıcısıydı de Paris Konservatuvarına girerek döneminin ustaları ile çalışma imkânı buldu. Bir yıl sonra şan dersleri almaya başlasa da şarkıcılıktan daha çok bir orgcu olarak yetişti te kilise orgcusu olarak yaşama atılan Delibes, aynı yıl ilk opereti Deux Sacs de Charbon u verdi ve 1865 te Paris Operası na koro yöneticisi olarak girdi. Zarif, parlak bale partisyonlarıyla dünya çapında ün sağlayan Delibes opera bestecisi olarak başlıca üç yapıt vermiştir: Lakme, Le Rol l a dit ve Jean de Nivelle. Bunlardan günümüz sahnelerinde yer alan yalnız Lakme dir de tamamlanan Lakme operası dönemin birçok popüler şarkı ve müzikal parçalarından oluşmaktadır. Delibes ayrıca tiyatro oyunları için eşlik müziği de hazırladı. Bunlar arasında, sonradan Verdi nin Rigoletto operasına uyarladığı Victor Hugo nun Le roi s amuse adlı oyunu için hazırladığı danslar ve antik şarkılar içeren eşlik müziği çok ilgi çekti. Bazı müzikologlar daha sonra hazırlanan Gounod Faust operasının Delibes in Faust drama oyunu için hazırladığı eşlik müziğinin çok benzeri olduğunu iddia ederler. 1891de Paris te ölen Delibes in mezarı Montmartre Mezarlığı ndadır. 13 Şubat 1883 Ressam ve oyuncu olan üvey babasının da etkisiyle önceleri edebiyata yöneldi de Leipzig Üniversitesi ne gitti, armoni ve beste dersleri aldı, Beethoven in senfonilerini inceledi te koro şefliği yapmaya başladı arasında Magdeburg, Königsberg Riga da operalarda yöneticilik yaptı de Dresden de saray operasının yöneticiliğine getirildi te evlendiği Cosima dan üç çocuğu oldu. Son eseri olan Parsifal ı besteledikten bir yıl sonra öldü. Richard Wagner, eserlerini bestelerken ana tema olarak tanımlanan leit motifler kullandı. Dramın gelişmesine göre olayların düğüm noktalarını düzenledi. Çalgılama bakımından ise yaylıları aralarında bölümlere ayırdı. Gitgide güçlenen tınılar yarattı. Pes sesleri melodi biçiminde kullanarak o zamanlar henüz orkestralara girmemiş olan alto obua, bas trompet tuba gibi aletleri kullandı. Önemli eserleri: Das Leibesverbot (Aşk Yasağı), Rienzi, Der fliegende Hallander (Uçan Hollandalılar), Thannhauset, Lohengrin, Das-Rheingold (Ren Altını), Die Walküre (Valkiri), Siegfried, Götterdämmerung (Tanrıların Günbatımı), Parsifal. Alman Besteci Richard Wagner Öldü. 55

58 13 Şubat 1950 Genesis in Vokalisti Peter Gabriel dünyaya geldi. Gabriel, progresive rock grubu Genesis in baş vokalisti, flütçüsü ve perküsyoncusudur yılında grubu terk etmiş, solo kariyerinde söz yazarı olarak daha ciddi konulara değinmiş, bestelerinde ise elektronik, dünya müziğine el atmıştır. Gabriel kısa bir süre içinde videoları ve şarkılarıyla adından söz ettirmeyi başarmış, So albümü ile kariyerinin zirvesine çıkmıştır. Şarkıcının Sledgehammer videosu halen MTV tarihinde bir yılda en çok ödül alan müzik videosudur. Gabriel aynı zamanda her zaman dünya müziğini Batı ülkelerine tanıtmak için uğraşmıştır. Türk halk müziği sanatçısı Selda Bağcan, Gabriel in desteklediği Womad Vakfı tarafından çıkarılan Dünya Dans ve Müzik Festivali albümünde bir şarkısıyla yer almıştır. Gabriel Türk müziğinden etkilenmiş, Kudsi Ergüner ile de çalışmıştır. Gabriel in klasikleşmiş şarkıları arasında Don t Give Up, In Your Eyes, Red Rain, Solsbury Hill, Big Time, Digging in the Dirt, Blood of Eden, Games Without Frontiers, Sledgehammer ve Here Comes the Flood gibi parçalar vardır. 18 Şubat 1974 Kiss müzik grubu kendi adlarını taşıyan ilk albümlerini yayımladı. Yüz makyajları ve sahne gösterileriyle tanınan hard rock grubu, 1973 yılında New York ta kuruldu. 30 tane altın plak kazanmış tek Amerikan müzik grubudur. Dünya çapında 100 milyondan fazla albüm satışı ile dünyanın en çok satan müzik gruplarındandır. Sahne gösterilerinde ateş püskürme, kan tükürme, duman çıkaran gitarlar, havai fişekler kullandılar. Grup üyeleri Gene Simmons (bas gitar, vokal), Paul Stanley (ritim gitar, vokal), Eric Singer (davul) ve Tommy Thayer dan (solo gitar) oluşmaktadır. İlk albümleri Kiss 18 Şubat 1974 de yayımlandı. Albüm başarılı oldu. Albümden Strutter, Nothing to Löse ve Black Daimond grubun önemli hitleridir. Grubun başarılı bulunan diğer albümleri: Hotter Than Hell (1974), Dressed to Kill (1975), Destroyer (1976), Love Gun (1977), Creatures of the Night (1982), Crazy Nights (1987), Psycho Circus (1998). 19 Şubat 1997 Klasik Türk Müziği bestecisi Alaattin Şensoy öldü yılında İzmir Radyosunun sınavını kazanıp, göreve başladı. İlk müzik eğitimini İzmir Radyosunda aldı da TRT İstanbul Radyosuna atandı. Bu yıldan itibaren yerli ve yabancı firmalar için 100 ün üzerinde 45 lik plaklar kaydetti. Bu plakların büyük bir kısmı dönemin en çok satan plakları arasında yer aldı. Profesyonel olarak sahne çalışmalarına 1966 yılında başladı. Çok kısa sürede büyük başarı kazandı ve gazino dünyasının en tanınan ve en aranan erkek ses sanatçısı oldu. Amerika, Asya, Avrupa ve Avusturalya yı kapsayan sayısız turnede görev aldı. Bunlardan Avusturalya turnesinde dünyanın en önemli sanat merkezlerinden Sydney Opera House da sahneye çıkan ilk Türk Müziği sanatçısı oldu. Önemli eserleri: Ağlamışım gülmüşüm kırılıp dökülmüşüm, Durulmaz gönlümün ummânı sensiz, Gel gönlümü yerden yere vurma güzel ne olursun, Bir garip aşığım ben, Sevdadır şu kalbe dolan bu gerçeği sanma yalan, Aşkı içtik ballar gibi, Simsiyah gecelerin parlayan yıldızısın, Şikâyetim var sizden merhametsiz seneler, Gözler gece karanlığı kaşlar hilâl aydınlığı. 56

59

60