ANTALYA T CARET VE SANAY ODASI YAYIN ORGANI

Transkript

1

2

3

4 ANTALYA T CARET VE SANAY ODASI YAYIN ORGANI YIL:19 / TEMMUZ 2005 / SAYI:210 ATSO ADINA SAH B : Yönetim Kurulu Baflkan Kemal ÖZGEN YAZI filer MÜDÜRÜ: Sevim KAYAHAN YAYIN KURULU: Çetin Osman BUDAK Ali R za AKINCI Arif SELÇUK Özda ÇANCI YAYINA HAZIRLIK: Mete TEK N Orhan ÇAKMUR TASARIM: Kaan ES NGÜNER BASKI: EK NC MATBAA Ofset-Tipo Tesisleri Ambalaj Sanayi smetpafla Caddesi Kökmen flhan No:37/7, ANTALYA TEL.: FAX: ekincimatbaa@antnet.net.tr ATSO: Kaz m Özalp Caddesi 2. Sokak No: 4 ANTALYA Tel : Faks : URL : dergi@atso.org.tr Y ll k Abone Bedeli : 35 YTL Ayda bir yay nlan r Dergimizdeki yaz lar kaynak gösterilerek al nabilir. Dergimizde yay nlanan yaz lardaki görüfller yazarlar na aittir. lan ve konular n z için lütfen bas n bürosu ile irtibat kurunuz BAfiYAZI ATSO NUN EKONOM ANKET TUR ZM ÇOK C DD SORUNLARLA KARfiI KARfiIYA BATI AKDEN Z TUR ZM DÜNYA MARKASI OLUYOR ANTALYA AYAKKABI VE TERL K SEKTÖRÜNÜN DE GÖZDES MARKANIZ GERÇEKTEN S Z N M? ATSO ÖRTÜALTI TARIMI ARAfiTIRMA VE GEL fit RME PROJES HAZIRLADI KALEKAPISI NDA fienl K COfiKUSU KOB LERDE F NANSMAN SIKINTISI VE KRED KAYNAKLARI TEKST L SEKTÖRÜ MED -TEX 2005 TE BULUfiUYOR NOSTALJ AB den GÜNCEL HABERLER ATSO-ANTALYA EKONOM K BÜLTEN ANTALYA da KÜLTÜR SANAT ATSO MESLEK KOM TELER TOPLANTI KARARLARI FUARLAR fib RL TEKL FLER YEN GELEN YAYINLAR ATSO TEMMUZ

5 12 Bat Akdeniz Turizmi Dünya Markas Oluyor Antalya, ayakkab ve terlik sektörünün de gözdesi ATSO Örtüalt Tar m Araflt rma ve Gelifltirme Projesi Haz rlad 29 Kalekap s nda fienlik Coflkusu 3 TEMMUZ 2005 ATSO

6 Kemal ÖZGEN ATSO Yönetim Kurulu Baflkan Antalya'n n gelece i planlan rken ortak hedeflerde uzlafl lmal Antalya Ticaret ve Sanayi Odas n n De erli Üyeleri, De erli Okuyucular, Temmuz ay n n en önemli konusunun Avrupa Birli i ile Gümrük Birli i'ni 10 yeni AB ülkesi ile birlikte K br s Cumhuriyeti ad yla Güney K br s Rum Yönetimine de geniflleten Ek Protokolün imzalanmas oldu una flüphe yoktur. Bilindi i gibi, AB Londra ve Zürih Anlaflmalar 'na ayk r olarak Rum Yönetimi'ni Ada'n n tek temsilcisi olarak üyeli e kabul etmifltir. Türkiye 1995 y l nda Gümrük Birli i'nin yürürlü e girmesi için Rum yönetiminin üyelik sürecinin bafllamas na sessiz kalm flt r y l nda Helsinki Zirvesi'nde K br s sorunu ile Türkiye'nin üyeli inin iliflkilendirilmesinin fiili süreci bafllam flt r. K br s'ta gelecekte çok farkl bir tablo öngören Annan Plan 'n Türkiye'nin kabul etmesine ve KKTC'de referandumun olumlu sonucuna ra men, AB KKTC için verdi i sözleri yerine getirmemifltir. Ek Protokolün imzalanmas ile Rum Yönetiminin AB üyesi olmas n n uluslararas hukuka ayk r l n iddia etme flans ortadan kalkm flt r. Protokol ekinde verilen deklarasyonla Protokolün tan ma anlam na gelmedi inin belirtilmesi Rum yönetiminin üyeli inin meflruiyet kazanmas n engellememektedir. Nitekim, deklarasyon AB dönem baflkan ngiltere taraf ndan yap lan aç klama ve al nan tepkiler bunu ortaya koymaktad r. Türkiye'nin bu süreçte verdi i tüm tavizlere ra men, Rum Yönetimi ve baz AB üyesi ülkelerin Türkiye'nin uluslar aras hukuka dayanan bu deklarasyonuna dahi tahammül etmedikleri görülmektedir. Türkiye'yi K br s'ta iflgalci güç olarak gösterme gelene ine sahip olan Avrupa bas n deklarasyonu ayn tarzda sunmaya devam etmektedir. Deklarasyonda kamuoylar dikkate al nmad için, Türkiye'nin hukuka dayal gerekçelerinin aç klanmam fl olmas bu aç dan hata olmufltur. Önümüzdeki günlerde protokol imzas TBMM gündemine gelirken, AB içinde deklarasyon gerekçe gösterilerek üyelik müzakerelerinin bafllat lmamas yönünde giriflimlerin bafllamas da muhtemeldir. Üyelik müzakerelerine iliflkin 17 Aral k Brüksel Zirvesi kararlar n n ve daha sonra AB içinde ortaya ç kan geliflmelerin Türkiye için anlaml bir AB üyeli i ufku sa lamad aç kt r. Kamuoyu art k Türkiye'nin AB üyelik çabalar n n yaratt tablodan ciddi bir b kk nl k duymaktad r. Bu konu yaln zca diplomatik bir konu de ildir. Konu hem siyasetle hem de AB ülkeleri kamuoylar n n e ilimleri ile iliflkilidir. Bu ülkelerde Türkiye ile ilgili kesin ve bizim aç m zdan olumlu bir siyasi karar yoktur. Tüm bu olumsuzluklara ra men, diplomatik nezakete dayal sözlere dayanmak ve hiçbir sorun yokmufl gibi davranmak faydas zd r. Türkiye gerekti i noktada AB üyelik sürecinin dondurulmas na haz r olmal d r. Tabii ki, bir devlet d fl politika kararlar n al rken duygusal davranamaz, kararlar n iç siyasete endeksleyemez, kararlar n ekonomi, d fl siyaset ve güvenlik üzerine etkileri birlikte de erlendirilir. K br s'ta Türkiye'nin bir kuflatma karfl s nda oldu u, Kuzey'de artan iç sorunlar n varl ve baz durumlarda K br s'ta BM yapt r mlar yla bafllayabilecek bir bask ile karfl karfl ya kal nabilece i Devletin kurumlar taraf ndan de erlendirilen hususlard r. Bu bak mdan konunun hangi yönde olursa olsun iç siyaset konusu yap lmamas gerekir. Ayr ca Türkiye ekonomisi döneminde Gümrük Birli i'nin bedelini ödemifl, flimdi bundan faydalan r hale gelmifltir. D fl ticaret aç m zda AB'nin pay azalmaktad r. Konunun bu boyutunun da mutlaka dikkate al nmas gerekir. Fakat bütün bunlardan sonra durulmas gereken bir noktan n olmas da zorunludur. AB art k Türkiye'nin Almanya gibi Türk nüfusunun güçlü oldu u ülkelerde, Bosna-Hersek'te, Bulgaristan'da, Bat Trakya'da ve K br s'ta vazgeçilmez istikrar unsuru oldu u gerçe ini Türkiye kadar bir sorumluluk gözlü üyle görmek zorundad r. Sonuç olarak, Türkiye Rum Yönetimini tan mama tavr n güçlendirerek korumal, gerekçelerini de uluslar aras kamuoyuna tekrar etmeyi ihmal etmemelidir. Sonu belirsizlik üyelik süreci için K br s'ta daha fazla taviz verilmemelidir. Konunun TBMM'de bütün yönleriyle de erlendirilerek kamuoyunu tatmin edecek bir karar n al nmas n, bu arada bas n m zda da konuya gereken ilginin gösterilmesini temenni ediyoruz. De erli okuyucular, Son dönemde Türkiye'nin de iflik kaynakl terör eylemlerine hedef olmas n bütün milletimiz ile birlikte nefretle karfl l yoruz. Bu eylemlere verilecek en iyi cevab n endifleye kap lmamak, teslimiyete gitmemek, tam tersine daha kararl olmak oldu unu biliyoruz. Bu konudaki tek üzüntümüz kendilerine minnettar oldu umuz flehitlerimizdir. Bunun d fl nda terör odaklar n n eylemlerinden bir fleyler ümit etmeleri, ancak tarihten hiçbir fley ö renmemifl olduklar anlam na gelir. Bu konuda bir baflka gerekli, fakat ihmal edilen husus terörün insanl k d fl vahfletinin, bu vahflet karfl s nda sessiz kal nmas n n kesin bir flekilde reddedilmesidir. ATSO TEMMUZ

7 Say n Üyelerimiz, De erli Okuyucular, Bilindi i gibi, bu y l n ilk üç ay ndaki GSY H büyüme h z % 4.8'dir. Bu oran 2003 y l nda % 11.8, 2004 y l nda % 8.9 olarak gerçekleflmifltir. Sektörel büyüme h zlar ise tar mda 0, sanayide % 5.5, ticarette % 5.8, ulaflt rmada % 1.6'd r. Yaln zca inflaat sektörü % 16.5 ile yüksek bir büyüme performans içindedir. Sanayi üretimi bir çok sektörde geçen y l n üretim art fl n n çok alt ndad r. Tekstilde üretim art fl - % 12, g dada % 1'dir. Tafl t arac üretim art fl geçen y l % 78 iken bu y l % 12'dir. Makine-teçhizat üretiminde art fl yoktur. Bununla birlikte inflaat sektöründeki canlanman n metal, plastik, mobilya gibi yan sanayileri de canland rd n görüyoruz ve bunun artarak devam etmesini ümit ediyoruz. Her zaman tekrarlad m z gibi ekonomimiz kur bask s ve kay td fl ekonomi bask s alt nda kalmaya devam etmektedir. Kur bask s yat r mlar azaltmakta, maliyetlerin kay td fl ile afla ya çekilmesi çabas na neden olmaktad r. Bu nedenle kamu bankalar n n ve büyük bankalar n da k sa vadeli karl l k yerine, ekonominin gelece ini düflünerek, bu konuda Merkez Bankas ile uyumlu hareket etmeleri ve döviz pozisyonlar n güçlendirmeleri gerekti ini düflünüyoruz. Türkiye'de bu konular n yeterince konuflulmad n tekrarlamak istiyoruz. Dünya kapitalizminin merkezi olan ABD ve ngiltere'de borsada kote edilmifl flirketlerin Çin flirketleri taraf ndan sat n al nmas n önlemek için çaba harcan yor, Fransa'da yabanc sermaye ve özellefltirme sürekli olarak genifl bir tart flman n konusu olmaya devam ediyor. Türkiye'de devletin verimsiz yap s n n de iflmesi gerekti ine, devletin ekonomideki varl n n israf ve rant yaratt na, kamuda tasarrufun önce en son bafllamas gereken yer olan yat r m harcamas ndan bafllad na, kamu kurulufllar n n siyasi istihdam deposu oldu una, kamu iflçilerinin yüksek ücretlerinin adaletsiz oldu una, kamu kurumlar nda liyakat ve performans n gözetilmedi ine, mevcut yap n n ifl ahlak nda bozulma yaratt na kim itiraz edebilir? Özellefltirme daha verimli ve sa l kl bir yap oluflturmak için zorunludur. Günümüzde ça dafl yönetim tekni i budur. Geçmiflte tüfe in icad nas l teknik bir geliflme olduysa, özellefltirme de ekonomide teknik bir yeniliktir. Gelecekte insanl k yeni bir kamu yönetimi tekni i ile tersine bir yöne gidecek dahi olsa bu bugünün gerçe ini de ifltirmez. Türk sermayesinin Almanya'da, Rusya'da çok büyük ifllere imza atmas n alk fllarken, içerde yabanc sermaye düflmanl yapamay z. Fakat bütün bu gerçekler bu konular n çok derinlemesine tart fl lmas gerekti i gerçe ini de de ifltirmemektedir. Bu konuda bas n m za çok büyük bir görev düfltü ü aç kt r. Aç k tart flma, bir konuda ortak akl yaratman n, hata ve risk oran n düflürmenin, sorumlulu u paylaflman n, demokratik kat l m n ve uzlaflman n tek yoludur. Milletin ve vatandafl n gelece ini ilgilendiren temel konularda tatmin edici bir aç kl n sa lanmamas gerilim, kaos, sahiplenmeme, sorumluluk kayb yaratmakta ve yönetilemez bir durum ortaya ç kmaktad r. Vatandafl n iletiflim ihtiyac n n en yüksek oldu u bir dönemdeyiz. Yaln zca ülke çap nda olan konular de il, yerel konular, günlük hayat n içindeki konularda da iletiflim ihtiyac büyüktür. Bu gerçe i Antalya'n n ekonomik, siyasi, sosyal hayat nda da görüyoruz. Biz Ticaret ve Sanayi Odas olarak çal flmalar m z en yak n m zdaki mensubumuza anlatmaktaki zorlu u görürken, Antalyal n n Antalya'n n temel konular üzerine bilgi ihtiyac n n karfl lanamad n rahatl kla söyleyebiliriz. De erli Üyelerimiz, Son demografik istatistikler son befl y lda Türkiye nüfusu % 6.3 artarken, Antalya nüfusunun % 16.7 artt n göstermektedir. limiz nüfusu 5 y lda 1.7 milyondan, 2 milyon kifliye yükselmifltir. Buna göre göçe ba l olarak ortalaman n üzerindeki art fl 200 bin kiflidir. Bu e ilimin artan ulafl m imkanlar ve ekonomik geliflme ile h z kesmeden birkaç y l daha devam etmesi mümkündür. K y lardaki yerleflme yo unlu unun h zla artmas karfl s nda yo unlu un iç bölgelere kayd r lmas zorunlulu u y llard r söylenmekte, fakat henüz bu yönde hiçbir çaba görülmemektedir. Antalya kent merkezinin ve ilçelerimizin sayfiye yeri kimli inin korunmas bu k y yo unlu unun iyi yönetilmesine ve azalt lmas na ba l d r. Bu nedenle Antalya için en iyi politika ve proje k y yo unlu unu azaltacak olanlard r. Antalya'n n gelece ini planlamada en büyük güçlük, bu plan yapabilecek ve uygulayacak yasal sorumlunun olmamas d r. Antalya k y lar n tahsis eden kurum Kültür ve Turizm Bakanl 'd r. Bakanl n planlar ve tahsis kararlar Antalya'da al nmakta, bazen de Lara-Kundu örne indeki gibi Bakanl k plan arkadan gelmektedir. En önemli konulardan birisi olan ar tma tesisleri belediyelerin alan ndad r. Özellikle beldelerde il ve ilçe merkezleri d fl ndaki yerleflim alanlar nda tam bir boflluk vard r. Oysa 600 km boyunca sahillerde deniz suyunu etkileyen her kirlilik unsurunun kontrol alt na al nmas Antalya'n n gelece ini ipotek alt na alan bir konudur. Dolay s yla Antalya'n n ve özellikle turizm sektörünün stratejik plan öncelikle sürdürülebilir geliflme-çevre altyap s n n s n rlar n n belirlenmesini ve planlanmas n gerektirir. Gelece in planlanmas nda ikinci unsur tüm önemli karar vericilerin bir araya gelerek ortak hedeflerde uzlaflmalar d r. Oysa her bakanl n, her belediyenin, her turizm veya sanayi gurubunun, her bölge müdürlü ünün ço u kez birbirinden farkl senaryolarla plan yapt bir ortamda ilin veya flehrin gelece inin planlanmas mümkün olamaz. Stratejik plan Avrupa flehirlerinde art k 1990'lar n konusudur ve plan teknik bir çal flma olmay p, gerekli kat l m sa layan bir koordinasyon çal flmas d r. Bu aç dan bak ld nda, son günlerde Antalya kamuoyunu meflgul eden kamu kurumlar na ait bina ve arsalar n gelifligüzel biçimde de iflik tasarruflara konu olmas flehrimizin gelece i aç s ndan kayg vericidir. ATSO olarak bu konu üzerinde hassasiyetle durdu umuzu belirtmek istiyorum. De erli üyelerimiz, Odam z üye hizmetlerinde etkinli in sa lanmas na yönelik olarak TOBB-Net sistemi ile üye sicil ifllemlerinde otomasyona geçilmesi ifllemlerini tamamlam flt r. Aidat ödemelerinin kredi kart ile yap lmas imkan yarat lm flt r. ATSO kredi kart ve ATSO ö renci bursu çal flmalar m zla üye hizmetlerimizi geniflletece iz y l çal flma program m zda yer alan önemli konulardan birisi olan Bat Akdeniz Bölgesi çin Turizm Sektörüne Yönelik Sürdürülebilir Yerel Kalk nma Modeli projemiz ile ilgili ayr nt l bilgi dergimizde sunulmufltur. fiehir merkezine bir turizm dan flma bürosu kazand rma çal flmam z son aflamaya gelmifltir. Kalekap s Derne imizle birlikte Kalekap s fienli imizi Mehter ve sanat gösterileriyle gerçeklefltirdik. Üyelerimiz ve esnaf m z bir araya gelerek bu tür organizasyonlara kat ld kça biz de destek olaca z. fiehir merkezinde sosyal hayat sanat gösterileriyle canland rmak, bu canl l devaml hale getirerek, akflam saatlerinde akflam ticareti ile bütünlefltirmek arzusunu tafl yoruz. Bu konuda herkesin kendi imkan yla katk yapmas gerekmektedir. fiehir merkezimizde, özellikle Kalekap s 'nda özel güvenlik elemanlar n n görevlendirilmesi ile bu konuda do ru bir örnek verdi imizi düflünüyoruz. Bu tür sosyal sorumluluk organizasyonlar n n geliflmesi gerekti ine inan yoruz. Antalya tar m sektörünü tan tan CD çal flmam z tamamlanm flt r. Böylece ilk kez oda olarak tar m sektörümüze tan t m deste i sa lam fl oluyoruz. Berlin Früsticha gibi önemli fuarlara Antalya stand ile kat l m planl yoruz. Tar m sektörümüzün en önemli sorunlar ndan birisi olan Haller Kanunu ve hallerin sorunu konusunda çok faydal bir toplant gerçeklefltirdik. Bu konuda Odam z tespit ve önerilerini ilgili kurumlar ve kamuoyu ile paylaflaca z. Yaz s caklar nda gönlünüzün ferah olmas dile iyle sevgi ve sayg lar sunuyorum. 5 TEMMUZ 2005 ATSO

8 Antalya ifl dünyas na göre ekonomideki en önemli 3 sorun; Kay t D fl, Cari Aç k ve stikrars zl k Antalya Ticaret ve Sanayi Odas n n Meslek Komitesi üyeleri aras nda yapt ankete kat lanlar n yüzde 30 u ekonomideki en önemli sorun olarak kay t d fl n gösterirken, yüzde 20 si cari aç k, yüzde 14 ü istikrars zl k, yüzde 10.5 i durgunluk, yüzde 10.5 i ise yat r m azl ndan flikayet etti. fladamlar Antalya n n en önemli sorununun ise Betonlaflma oldu u konusunda birlefliyor. Betonlaflmay, güvenlik, göç, görüntü kirlili i, altyap, kent merkezine turist gelmemesi ve trafik sorunu izliyor. Anket ATSO E itim ve Araflt rma Merkezi Müdürlü ü Odam z seçimleri 13 Mart 2005 tarihinde gerçeklefltirilmifl olup, 35 meslek grubu için 239 meslek komite üyesi ve bu üyelerden 102 i meclis üyesi olarak belirlenmifltir. Meclisin yeni çal flma döneminde izleyece i politikalar, hedefleri ve projeleri, uzun dönemli bir vizyon içerisinde, düflünce ve önerilerinin belirlenmesi ve zenginleflmesi amac yla, Meslek Komite Üyelerine bu anket uygulanm flt r. Antalya Ticaret ve Sanayi Odas olarak; Antalya markas -marka flehir projesi, ATSO Kulüp Kart projesi, Antalya Turizm ve Tan tma A.fi. Projesi, fiehir merkezi-kaleiçi düzenleme projeleri, intranet projesi, Hizmet Binas, E itim Merkezi, Kent Müzesi gibi projeler üzerinde çal fl lmaktad r. Anket sonuçlar n n bu konu bafll kl hizmetlere ve ileride yap lmas düflünülen çal flmalara fl k tutmas hedeflenmektedir. ARAfiTIRMANIN YÖNTEM Seçilen 239 Meslek Komite Üyesine uygulanan anket formunda; üyelerin iflyerleri ve sektörleri ile ilgili sorunlar tespit edilmeye çal fl lm fl, Türkiye ekonomisini genel olarak de erlendirmeleri ve önemli gördükleri sorunlar dile getirmeleri istenmifltir. Ayr ca sorularla Antalya Ticaret ve Sanayi Odas n n öncelikli görevleri ve Antalya da üzerinde durulmas gereken sorunlar irdelenmeye çal fl lm flt r. Son olarak Meslek Komite Üyelerine; Antalya n n geliflimine, ATSO üyelerine ve sektörlerine yönelik proje önerileri sorulmufltur. ARAfiTIRMA BULGULARI Ankete kat lan Meslek Komite Üyelerinin % 35 i do rudan veya dolayl olarak turizm veya turistik ticaretle ilgilidir. ç piyasaya dönük çal flan ticaret iflletmeleri oran % 24 tür. nflaat-yap ve ilgili dallardaki üyelerin oran % 17 dir. Sanayi ve tar m sektöründe faaliyet gösterenlerin oran ise %5 dir. Meslek Komite Üyelerinin iflyerlerinde çal flt rd klar personellerin da l m na bak ld nda, %26,7 si 1-4 personel, %27,9 ü 5-10 personel, %22,1 i personel, %5,8 i personel çal flt rmaktad r. %17,4 ü ise 50 nin üzerinde personel çal flt rd saptanm flt r. Dolay s yla 10 kifliden daha az eleman çal flt ranlar m z n oran % 54 tür. Yani %70 oran nda üyemiz, mikro veya küçük iflletme ölçe inde. Orta ve üzeri ölçekteki üyeleri-mizin oran da % 17 gibi düflük olmayan bir orand r. Grafik 1. Meslek Komite Üyelerin faaliyet alanlar na göre da l m ATSO TEMMUZ

9

10 Kriterler 1.önem 2.önem 3.önem toplam puan Girdi maliyeti Talep eksikli i Kay td fl ekonomi * Döviz kur. Sev. ve riski Nitelikli iflgücü eksikli i Haks z rekabet *** SSK primleri ve vergiler ** Para ak fl Güven eksikli i Di er ekonomi haricinde büyük ço unlukla tehlike olarak görülen bir problem gözükmemektedir. Meslek Komitesi Üyeleri için, Antalya Ticaret ve Sanayi Odas n n en önemli görevlerinin neler oldu una dair görüflleri soruldu unda en önemli 5 kriter belirlenmeye çal fl lm flt r. Buna göre ATSO nun en önemli görevi; öncelikle ticari hayat canland r c faaliyetlerde bulunmakt r. Bu kriteri, Antalya ya yönelik büyük projeler, üyelere dönük do rudan hizmetler, e itimbilgilendirme hizmetleri ve iflyerlerini bir araya getirerek öncülük etme görevleri takip etmektedir. Tablo1. Sektörel sorunlar için önem s ralamas Üyelerimizin sektörleri veya flirketlerinin en önemli üç sorunu soruldu unda al nan cevaplara göre önemli kriterler belirlenmifltir. En önemli sorun haks z rekabet 1.derece önemli, SSK primleri ve vergiler 2.derece önemli, kay td fl ekonomi 3. derece önemli sorun olarak ortaya ç kan kriterlerdir. Bu kriterleri; para ak fl, girdi maliyetleri, nitelikli iflgücü eksikli i, talep eksikli i sorunlar takip etmektedir. Meslek Komiteleri Üyelerinin sektörel sorunlarda belirttikleri di er hususlar; Turistlerin flehir içine gelmemesi Tapu iptalinden kaynaklanan ma duriyet Spot piyasa Denetim eksikli i Rekabet Ekonomik büyümenin yavafl olmas KDV Akaryak t Kanunu Kar marjlar n n düflüklü ü Tüketici Hakem Heyeti nin kararlar Grafik 3. Önemli Görülen Sektörel Sorunlar n Da l m gelen cevaplar aras nda yer almaktad r. Türkiye ekonomisinin genel durumunu üyelerimizin; % 43 ü belirsiz, % 22 i riskli, % 20 i iyi, % 9 u ayn, % 6 s ise kötü olarak de erlendirmifllerdir. Grafik 4. Türkiye Ekonomisinin Genel De erlendirmesi Ekonomik yap daki en önemli sorun % 30 luk oran ile kay td fl ekonomi görülmektedir. Kay td fl ekonomiyi %20 cari aç k, %14 istikrars zl k, %10,5 ile durgunluk yine %10,5 ile yat r m azl konular takip etmektedir. Yani ekonomide belirsizlik var, fakat kay td fl Meslek Komitesi Üyeleri ayr ca sanayi-imalat üretiminin artt r lmas ve flehrin merkezi yerlerinde görüntü kirlili inin giderilmesi yönünde çal flmalar yapmay görüfl olarak belirtmifllerdir. Antalya n n sorunlar n belirlemek istedi imizde verilen cevaplara göre; betonlaflma, Antalya n n en önemli sorunu olarak ortaya ç kmaktad r. Bu sorunu adi suçlarda art fl-güvenlik konusu ve göç sorunu takip etmektedir. Görüntü kirlili i dördüncü s radad r, altyap ve trafik bu sorunu takip eden di er kriterlerdir. Görülüyor ki, as l sorunun kayna veya sebepler iyi teflhis edilmifltir. Son olarak Meslek Komitesi Üyelerinin; ATSO üyeleri, Antalya ve sektörleri için proje önerileri belirlenmeye çal fl lm flt r. Kriterler Oran Önem S ras Kente turist 0,07 8 gelmemesi Trafik 0,10 6 Altyap 0,11 5 Görüntü kirlili i 0,13 4 Betonlaflma 0,17 1 Göç 0,14 3 Adi suçlarda 0,16 2 art fl-güvenlik Yerel yönetim 0,08 7 uygulamalar Di er 0,04 9 Tablo 3. Antalya Sorunlar n n Önem S ralamas ATSO TEMMUZ

11 Grafik 5. Ekonomideki Sorunlar n Da l m Ankette Yer Alan Öneriler fiöyle: Kalekap s ve çevresi araç trafi ine kapat lmal, Antalya ad n n hormonlu sebze ve meyve ile an lmamas için çal flma yap lmal, Üyelerimize yönelik sosyal faaliyetler yap lmas, (Örne in: Odam z n kurulufl y l dönümünde üyelerimize yönelik flenlikler düzenlenmesi gibi) Üyelerimizi bilgilendirmeye yönelik her türlü arac etkin kullan lmas, (Odam z n WEB sayfas n n yenilenmesi gibi) Merkezde cadde üzerindeki okullar sat larak, Kepez üzerine e itim kampüsleri aç lmal, Özel hastane ve üniversite aç larak Avrupa da Antalya sa l k turizmi ala nda cazibe merkezi haline getirilmeli, Falez alt ndaki ma azalar e lence merkezi haline getirilmeli, Antalya n n kuyumculuk konusunda markalaflmas yönünde çal flma yap lmal, Antalya çevre yollar n n bat -do u ba lant s biran önce aç lmal, Uygulamal mesleki e itime a rl k verilmesi için çaba harcanmal, Akdeniz Sanayi Sitesi nde Küçük ve orta ölçekli firmalara yönelik ithalat-ihracat konular nda bilgi-dan flmanl k yapacak birim oluflturulmal, fl makineleri tamir ve bak m servislerini sanayi sitesi veya d fl nda bir araya Kriterler 1.önem 2.önem 3.önem 4.önem 5.önem T.puan Sicil gibi yasal ifllemler E itim -bilgilendirme ** hizmetleri Üyelere dönük *** do rudan hizmetler Antalya n n d fl tan t m Fuar - d fl ticaret hizmetleri ATSO Dergisi ve di er yay nlar Antalya ya yönelik **** büyük projeler Kamuoyu oluflturma Ticari hayat canland r c ***** faaliyetler Altyap projelerine maddi destek Belediye nezdinde giriflim flyerlerini bir araya * getirerek öncülük etmek Kaleiçi sorunlar n kamuoyuna duyurmak Herfley dahil sistemi sorunlar ile ilgilenmek toplayarak endüstriyel at k kontrollü bir site oluflturulmal, Meslek Komiteleri baz nda e itimler verilmeli, Büyük e lence merkezleri yap lmal, Tar mda, sermaye yetersizli i nedeniyle yeterince büyük üretim yap lamamas en önemli sorunumuz. Büyük sermaye ve üreticilerin büyük alanlarda ( dönüm) bir araya gelerek uzun soluklu üretimlere öncülük yap lmal, Sosyal tesislerden üyelerin daha ekonomik yararlanmalar sa lanmal, Mesleki e itime ç rak seviyesinden bafllayarak önem verilmesi, Geliflen ve çok h zl büyüyen Antalya n n gelecek ve 50 y llar için yerleflim ve yat r m ana planlar n gerekli yerlere bildirmek. Antalya da spor ve sanat dal nda yetenekli gençlerin ve ö rencilerin Antalya markas yarat lmas na yard mc olmas, Kent markas n n içinde divalar ve rekortmenlerin yer almas, Perge Bulvar, Havaalan aras imara aç lmadan tar m uygulama alan yap labilmesi, Tafl ma sektöründe birli i sa lamak amaçl bir çal flma yapmas, Antalya da ifl yapan flirketlerin vergilerini de Antalya ya yat r lmas yönünde çal flma yap lmas, Kent merkezine kiflilik kongre merkezi yap lmas, tane küçük boyutlarda müze, Yaz sezonunda çarfl n n gece 24:00 e kadar aç k kalmas, uluslararas sanat spor organizasyonu, Disneyland gibi büyük projeler gerçeklefltirilmesi, Ayl k toplant lar düzenlenmesi, araflt rma-istatistik projelerine a rl k verilmesi, bas n-halkla iliflkiler gelifltirilmesi, Antalya da yaflayan, ifl yapan flirketlerin vergilerinin Antalya ya yat rmalar yönünde çal flma yap lmas, Antalya n n mesire yerlerinin ve Kaleiçi nin yaflan r boyuta getirilmesi ve otantik yap s korunarak turizme arz edilmesi. Di er (belirtiniz) Tablo 2. ATSO nun Görevlerinin Önem S ralamas 9 TEMMUZ 2005 ATSO

12 Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i Baflkan Hisarc kl o lu; Turizm sektörü çok ciddi sorunlarla karfl karfl ya Antalya'ya günde uçak iniyor, Türk turizmi alt n ça n yafl yor, Kum gibi turist kayn yor gibi k sa vadeli yorumlar n sektörü rehavete sürüklememesi gerekti ini vurgulayan TOBB Baflkan Hisarc kl o lu: Zira turizm sektörümüz, çok ciddi sorunlarla karfl karfl yad r. Turizmde sorun yaflanmas demek, 40 ayr sektörde 3 milyona yak n vatandafl n da sorun yaflamas demektir. Bunlar n bafl ndaysa, a r vergi yükü gelmektedir dedi TOBB Baflkan M. Rifat Hisarc kl o lu, HABER ATSO Bas n ve Halkla liflkiler Müdürlü ü Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i ve Kültür ve Turizm Bakanl n n ortaklafla gerçeklefltirdi i Kültür ve Turizm Master Plan Çal flma Toplant s TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi nde yap ld. Afyonkarahisar, Amasya, Ankara, Antalya, Çank r, Çorum, Eskiflehir, Isparta, K rflehir, Konya, Yozgat, Aksaray, Karaman, K r kkale valileri ile bu 14 ilin oda ve borsa baflkanlar, belediye baflkanlar ve kültür ve turizm müdürlerinin kat ld çal flma toplant s n n aç l fl nda bir konuflma yapan TOBB Baflkan M. Rifat Hisarc kl o lu, turizm sektörünün son 10 y lda Türkiye nin dünya çap nda bir baflar öyküsü oldu unu söyledi. Hisarc kl o lu, 1995 y l nda turizm gelirlerinde dünyada 22. s rada yer alan ülkemiz, bugün ilk 10 aras nda girmifltir. Kültür ve Turizm Bakan Atilla Koç. Dünyada turizm y lda ortalama yüzde 3 büyürken, Türkiye de yüzde 10 büyümektedir. Turizm potansiyelinin de erlendirilmesinde yerel yönetimlerimize de büyük rol düflmektedir. Özellikle hatal ve çevreyi kirleten yap laflman n önlenmesi, altyap n n tesisi, bu sektörün geliflmesinde kritik öneme sahiptir. Bugün Ege ve Akdeniz k y lar nda çok say da 5 y ld zl ve yeni tesislere sahibiz. Ama tesis d fl ndaki ortam, tek y ld z standard nda kald nda, gelen turistin hem ekonomiye katk s, hem de ülkemizi tan malar s n rl kal yor. flte, Herfley dahil sisteminin yol açt olumsuzluklar n çözümü de, olumsuz çevre ve ulafl m koflullar n n düzeltilmesidir dedi. ATSO TEMMUZ

13 Konaklama vergisi yanl fl Antalya'ya günde uçak iniyor, Türk turizmi alt n ça n yafl yor, Kum gibi turist kayn yor gibi k sa vadeli yorumlar n sektörü rehavete sürüklemesi gerekti ini vurgulayan Hisarc kl o lu sözlerini flöyle sürdürdü: Zira turizm sektörümüz, çok ciddi sorunlarla karfl karfl yad r. Turizmde sorun yaflanmas demek, 40 ayr sektörde 3 milyona yak n vatandafl n da sorun yaflamas demektir. Bunlar n bafl ndaysa, a r vergi yükü gelmektedir. Yerel yönetimlere gelir sa lamak üzere turizm sektörüne ciro üzerinden yüzde 3 konaklama vergisi getirilmesinin, her halde bundan daha kötü bir zamanlamas olmazd. Kamu idaremiz, kendi harcamalar nda tasarrufa gitmek yerine, zaten a r bir vergi yükü alt nda çal flmak durumunda b rak lan bu alt n sektörün üzerine, bir ilave vergi daha bindirmektedir. Üstelikte bu yüzde 3 lük vergi, ciro üzerinden getiriliyor. Yani net kar rakam na oranlad n zda yüzde 25'e geliyor. Neredeyse sektörden ikinci defa kurumlar vergisi ödemesi isteniyor. Peki kâr geçtik, zarar edilince ne olacak? Yine verilecek. Böyle mant k olur mu? 10 milyar dolarl k konaklama sektöründe bu verginin toplam yükü 300 milyon dolard r. kaynak s k nt s içindeki bu sektörün flimdi de 300 milyon dolar verebilmesi mümkün de ildir. fiimdi pek çok flirket, merkezini yurtd fl na tafl maya kalkarsa, cirolar düflük gösterilirse, kay t d fl na yönelme artarsa, bunlar n yanl fll n kim söyleyebilir. E er devletimizin ilave kayna a ihtiyac varsa, bunu alt n yumurtlayan tavu u öldürmek yerine, kamu harcamalar nda tasarruf yaparak karfl lamal d r. Öte yandan ülkemizdeki alkollü içeceklerin yüzde 70'i de bu sektörde tüketilmektedir. Ancak sadece son bir y lda alkollü içkilerin vergisinin bir anda yüzde 40'a varan oranda art r lmas da, fiyatlar n önceden belirleyen sektörümüze büyük bir darbe vurmufltur. Ne yaz k ki bu uygulama da, hem kaçakç l hem de insan sa l n tehdit eden sahte üretimi teflvik etmektedir. Üstelik yüksek vergi oranlar, sigara ve petroldeki kaçakç l da körüklemektedir. Bu sektörlerdeki vergi kayb n n da, toplam 5 milyar dolara ulaflt ifade edilmektedir. bu durum bu kadar aç kken, düflünmeden edemiyoruz, acaba yüksek oranda vergi koyarak, kaçakç l k teflvik mi edilmektedir? Özetle bu tür yanl fl uygulamalarla sektörün ve ekonominin önü t kanmamal, yasalara sayg l flekilde çal flan müteflebbisler ma dur edilmemelidir. Telif yasas darbe vurdu Turizme büyük bir darbe vuran di er bir uygulaman n da, 2004 y l nda yürürlü e giren 5846 Say l Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu oldu unu belirten Hisarc kl o lu, Kültür ve Turizm Bakanl n n, eski bakan zaman nda maalesef, hiçbir ciddi bir çal flma yapmadan, alelacele ç kard bu mevzuat yüzünden, sektör içindeki tüm taraflar, birbiriyle ihtilafa düflmüfltür. Esnaf, her bir müzik birli ine, ayr ayr ve her y l, üstelik de hiç bir standarda ba l olmayan, fahifl miktarlarda telif hakk ödemek zorunda b rakan bir anlay fl, yat r m ortam n iyilefltirme kavram ile nas l örtüflür, anlamak mümkün de ildir. Söz konusu kanun kapsam ndaki pek çok giriflimcimiz, özellikle konaklama sektörü mensuplar, hürriyeti ba lay c hapis cezalar yla karfl karfl ya kalm flt r. Öte yandan say lar 14 e ulaflan meslek birlikleri taraf ndan talep edilen tarifeler, ülkemizin ekonomik gerçekleriyle da ba daflmamaktad r. Meslek birliklerin her birinin 5 y ld zl bir otelden, ayr ayr ücret talep etmesi sonucu, oda bafl na, y ll k 70 dolara tekabül eden bir masraf ortaya ç kmaktad r. 500 odal bir tesiste bu rakam y ll k 35 bin dolara ulaflmaktad r. üstelik buna, otele ba l restoranlar, diskolar, aç k alanlar, toplant salonlar dahil de ildir. Onlardan da ayr ca ücret talep edilmektedir. Toplumda daha ciddi tepkiler do madan, Kültür ve Turizm Bakanl m z, bu hatal mevzuat n uygulamas n hemen durdurmal ve bandrol sistemine geçmelidir dedi. Turist say s nda rekor Antalya'ya turizmde rekor üstüne rekor k r yor. Kültür ve Turizm l Müdürlü ü verilerine göre, 24 Temmuz tarihi itibariyle Antalya'ya y lbafl ndan bu yana havayoluyla gelen turist say s 3.8 milyonu aflt Temmuz günleri aras nda Antalya'ya 911 bin 323 turist gelirken, bölgeye gelen toplam turist say s 3 milyon 811 bin 675 oldu. Hem ayl k, hem de y ll k bazda geçen y la göre yüzde 25 art fl yafland belirtildi. lk 6 ayda Türkiye'ye gelen toplam turist say s ise 8 milyon 558 bin 834 olarak gerçekleflti. Antalya'ya ocak-haziran döneminde en fazla turist gönderen ülkeler s ralamas nda turistle Almanya birinci, turistle Rusya ikinci, turistle Hollanda üçüncü s rada yer ald. 11 TEMMUZ 2005 ATSO

14 Turizm Proje ATSO - D fl Ekonomik liflkiler Müd. Türk Oda Gelifltirme Program Bat Akdeniz Turizmi Dünya Markas Oluyor Antalya Ticaret ve Sanayi Odas öncülü ünde Antalya- Isparta-Burdur illerini kapsayacak flekilde Barselona Ticaret ve Sanayi Odas ile ortaklafla haz rlanan, Bat Akdeniz Bölgesi çin Turizm Sektörüne Yönelik Sürdürülebilir Yerel Kalk nma Modeli konulu pilot proje tamamland. Antalya, Isparta ve Burdur dan toplam 29 firman n yer ald proje çerçevesinde, 21 adet konaklama tesisi, 45 paket program, 2 aktivite, 1 araba kiralama hizmetinin oldu u toplam 68 yeni ürün oluflturuldu. ATSO TEMMUZ

15 13 TEMMUZ 2005 ATSO

16 Bat Akdeniz Turizmi için yeni bir imaj yarat lmas n n hedeflendi i proje ile; turizmden sa lanan faydalar n, Antalya n n iç k s mlar ile Burdur ve Isparta illerine yay lmas, iç bölgelerin zengin kaynaklar na dayanarak yeni ürünler gelifltirilmesi hedefleniyor. Türkçe, ngilizce, Frans zca haz rlanan ve alternatif turizm olanaklar n n yer ald web sitesinde rezervasyon yapt rarak; Antalya, Burdur ve Isparta da bulunan k rsal konaklama evlerinde, butik otellerde kalabilir; kayak, yamaç paraflütü ve rafting yapabilir; yürüyüfl, t rmanma, kültür, macera ve jeep safari turlar na, kamplara kat labilirsiniz. Antalya ve Barselona Ticaret ve Sanayi Odas ile birlikte gerçeklefltirilen projenin Türkiye de turizme yeni bir bak fl aç s getirece ini ifade eden ATSO Yönetim Kurulu Baflkan Kemal Özgen flunlar söyledi: AB Komisyonu nun mali deste i, AB Komisyonu Türkiye Delegasyonu nun giriflimi; Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i (TOBB) ile Avrupa Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i (EUROCHAMBRES) iflbirli inde yürütülen Türk Oda Gelifltirme Program n n ikinci aflamas tamamlanm fl bulunmaktad r. Türk ve AB Odalar aras nda sürdürülebilir ba lar kurulmas, Türk Odalar n n yerel kalk nmadaki anahtar konumlar n n güçlendirilmesi ve Türk Odalar nca ifl dünyas na sunulan hizmet kalitesinin sürekli olarak gelifltirilmesi amac yla bafllat lan program n ilk aflamas nda, Odam z Antalya-Isparta-Burdur illerini kapsayacak flekilde Barselona Ticaret ve Sanayi Odas ile ortaklafla, Bat Akdeniz Bölgesi çin Turizm Sektörüne Yönelik Sürdürülebilir Yerel Kalk nma Modeli konulu bir pilot proje haz rlam flt r. Odam z, Barselona Ticaret ve Sanayi ATSO TEMMUZ

17 Odas ile birlikte, TOGP 2 kapsam nda haz rlad Bat Akdeniz Bölgesi nde Destinasyon Pazarlama Organizasyonu Kurulmas na Yönelik Teknik Destek bafll kl proje çal flmalar na 2005 y l Ocak ay nda bafllam fl olup, Haziran ay nda tamamlam flt r. Bu proje, günümüz ekonomisinin en önemli kavramlar ndan biri olan sürdürülebilirli in, Antalya turizm sektöründe sa lanmas amac yla haz rlanan bir projedir. Bilindi i gibi, turizm dünyada sürekli olarak büyüyen faaliyetlerden birisi olup, özellikle yak nlar nda büyük turizm faaliyetlerinin bulundu u geliflmemifl bölgelerin kalk nmas için önemli araçt r. Bu çerçevede, bölge olarak Antalya sahil fleridine gelen y ll k 6,5 milyon turisti kapsayan bir pazar potansiyeline ilave olarak, Avrupa da, do a ve kültüre dayal olarak oluflan yeni turizm pazar aç s ndan da büyük bir potansiyele sahibiz. Dolay s yla bu proje ile, kalk nmaya yard mc olacak ekonomik sektör olarak turizmin, Bat Akdeniz Bölgesi nin tüm iç kesimlerine yay lmas için büyük bir flansa sahip olduk. Projenin bafll ca amaçlar : Turizmden sa lanan faydalar n, Antalya n n iç k s mlar ile Burdur ve Isparta illerine yay lmas, Hem sahil bölgesini hem de iç kesim turizmini kapsayan Bat Akdeniz Turizmi için yeni bir imaj yarat lmas, ç bölgelerin zengin kaynaklar na dayanarak yeni ürünler gelifltirilmesi, ç bölgelerde yaflayan giriflimcilerin, Avrupa n n birçok yerinde oldu u gibi yeni turizm alternatifleri ve ürünleri ile 15 TEMMUZ 2005 ATSO

18 turizm sektöründe faaliyet göstermek üzere kurulan veya kurulacak olan KOB lerin desteklenmesi olarak s ralayabiliriz. Alt ayda haz rland Yaklafl k alt ay süren proje çal flmalar sonucunda Türkçe, ngilizce, Frans zca dillerinde bir web sayfas oluflturulmufltur. Alternatif turizm olanaklar n n yer ald bu web sayfas nda yerli ve yabanc turistler kendi tatillerini organize edebilme imkan na sahiptirler. Toplam 29 firman n yer ald projede, Antalya dan 23 firma, Isparta dan 4 firma ve Burdur dan 2 firma bulunmaktad r. Bununla birlikte 21 konaklama tesisi, 6 seyahat acentas, 1 araba kiralama hizmeti veren firma, 1 hava sporlar (yamaç paraflütü) yapan firma web sayfas nda ürünlerini tan tmaktad r. Proje çerçevesinde, 21 adet konaklama tesisi, 45 paket program, 2 aktivite, 1 araba kiralama hizmetinin oldu u toplam 68 yeni ürün oluflturulmufltur. Proje çerçevesinde oluflturulan web sayfas ndan rezervasyon yapt rarak; Antalya, Burdur ve Isparta da bulunan k rsal konaklama evlerinde, butik otellerde kalabilir; kayak, yamaç paraflütü ve rafting yapabilir; yürüyüfl, t rmanma, kültür, macera ve jeep safari turlar na, kamplara kat labilirsiniz. Ayr ca, Bat Akdeniz Ekonomisini Gelifltirme Vakf (BAGEV) bünyesinde sözkonusu projede yer alan firma temsilcilerinin yer ald bir çal flma grubu kurulmufltur. Çal flma grubu, özel sektör ile kamu iflbirli ini gelifltirmek, projede yer alan firmalar n sektörleri ile ilgili sorunlar n duyurmak ve çözüm bulmak amac yla oluflturulmufltur. Proje çerçevesinde oluflturulan internet sayfas ndan rezervasyon yap labilecektir. Bu projede yer alan spanyol proje uzmanlar m za, Barselona Ticaret ve Sanayi Odas na ve proje internet sayfas n programlayan web tasar mc m za teflekkür ediyorum. Türkiye nin Avrupa Birli ine üyeli i sürecinde, Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i ile Avrupa Odalar Birli i iflbirli inde oluflturulan bu tür projeler, Odalar m z ile Avrupal Odalar aras ndaki iflbirli i imkanlar n artt racakt r. PROJEYE KATILAN F RMALAR BURDUR Firma Ad Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan ISPARTA Firma Ad Faaliyet alan : Erdal Sertkaya-K rsal Konaklama - Çaltepe Köyü Yeflilova : K rsal konaklama evi iflletmecili i : Hotel Özeren : Otel iflletmecili i : Akita Turizm : Seyahat acentas Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan : Yamaç paraflütü (Paragliding) : Argos Hotel - Kaleiçi : Butik otel iflletmecili i : Aspen Hotel Kaleiçi : Butik otel iflletmecili i : Bagana Horse Club Düzlerçam : Otel flletmecili i, binicilik : Eros Turizm Sey. Ltd. fiti : Araba kiralama Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan : Butik otel iflletmecili i : Medraft Turizm San. ve Tic. A.fi. : Seyahat acentas - Macera turizmi : Ninova Pension / Kaleiçi : Butik otel iflletmecili i : Pera Palace / Kaleiçi : Butik otel iflletmecili i : Postac Konak / Kaleiçi : K rsal konaklama evi Firma Ad Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan ANTALYA Firma Ad Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan Firma Ad : Akkoç Otel : Otel iflletmecili i : Çobanisa Köy Muhtarl - Isparta : K rsal konaklama evi iflletmecili i : Hotel E irdir : Otel iflletmecili i : Ali Pascha Palace Emirafl klar Köyü Akseki : Butik otel iflletmecili i : Alp Pafla Hotel - Kaleiçi : Butik otel iflletmecili i : Antalya Paragliding Kemer Firma Ad Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan : Gönül Köflküm Yayla Evi Bayatbademleri Köyü : K rsal konaklama evi iflletmecili i (Butik otel) : Hobby Tour : Seyahat Acentas - Macera turizmi : Hotel Urcu / Kaleiçi : Butik otel iflletmecili i Firma Ad : Hotel Villa il Castello / Kemer Faaliyet alan : Butik otel iflletmecili i Firma Ad Faaliyet alan : J.T.C. Turizm : Seyahat acentas -Macera turizmi Firma Ad : Marina Residence Hotel / Kaleiçi Firma Ad Faaliyet alan Firma Ad Faaliyet alan : Tekeli Konaklar / Kaleiçi : Butik otel iflletmecili i : Trans Nature Turizm : Seyahat acentas - Macera turizmi Firma Ad : Tropical Turizm A.fi. / Emirafl klar Akseki Faaliyet alan : Otel iflletmecili i Firma Ad Faaliyet alan : Tuvana Hotel / Kaleiçi : Butik otel iflletmecili i Firma Ad : TÜTAV Türk Evi Otelleri / Kaleiçi Faaliyet alan : Butik otel iflletmecili i Firma Ad Faaliyet alan : YULE TOUR : Seyahat acentas - Macera ve k rsal turizm ATSO TEMMUZ

19 Proje AB den övgü ald Antalya ve Barselona Ticaret ve Sanayi Odas ile ortaklafla haz rlanan proje, Temmuz 2005 tarihleri aras nda zmir de yap lan Türk Oda Gelifltirme Program kapan fl toplant s nda tan t ld. Devlet Bakan ve AB Bafl Müzakerecisi Ali Babacan, EUROCHAMBRES Baflkan Yard mc s George Kassimatis, Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i Baflkan M. Rifat Hisarc kl o lu, Büyükelçi, AB Komisyonu Türkiye Delegasyonu Temsilcisi Hansjörg Kretschmer in de kat ld toplant da Antalya ve Barselona n n projesi büyük övgü ald. Büyükelçi, AB Komisyonu Türkiye Delegasyonu Temsilcisi Hansjörg Kretschmer toplant sonunda ATSO Baflkan Kemal Özgen e sertifika verdi. nternet Rezervasyon sistemine dahil olmay isteyen ve turizm sektöründe faaliyet gösteren KOB niteli indeki firmalar Antalya Ticaret ve Sanayi Odas na baflvurabilirler. rtibat Telefonu: pbx Arife Ünal (Dahil:1316, arife@atso.org.tr) Nurhayat Ayan (Dahili:1612, nurhayat@atso.org.tr) 17 TEMMUZ 2005 ATSO

20 Antalya, ayakkab ve terlik sektörünün de gözdesi Ayakkab Sektörü Veysel COfiKUN ATSO 1. Grup. Mes. Kom. Bflk. Antalya, iklimsel özelli i ve turizm merkezinin kalbi konumunda olmas nedeniyle Türkiye'de ayakkab, terlik, sandalet ve çanta sat fllar n n en yo un oldu u kentlerden biri. Özellikle yazl k ayakkab, terlik ve sandalet sat fl n n yüzde 30'a yak n Akdeniz bölgesinde yap l yor. Buna karfl n Antalya'da ayakkab ve çanta imalat yok denecek kadar az. ATSO TEMMUZ

21 Türkiye'de 1950 y l ndan itibaren küçük sanayi görünümünü kazanmaya bafllayan ayakkab sanayii, son y llarda önemli geliflmeler kaydetmifltir. Özellikle 1980'li y llarda sektörde oldukça ciddi say labilecek makine park yat r mlar yap lm fl ve böylelikle sektörün %15'i sanayileflmeyi tamamlam flt r. Türkiye Ayakkab Sanayiciler Derne i'nin verilerine göre, sektörde 300 bin kiflinin çal flt, bunun 20 bin kiflilik grubunun sanayileflmifl, kalan 280 bin kiflilik grubun ise sanayileflmemifl iflletmelerde istihdam edildi i varsay lmaktad r. Sektördeki iflletmelerin ço unlu u stanbul ve zmir'de yo unlaflm flt r. Üretici iflletmelerin yaklafl k %50'si stanbul'da faaliyet göstermektedir. Konya, Bursa, Ankara, Gaziantep, Manisa ve Denizli ayakkab üretiminin yap ld di er önemli flehirlerdir. Kamu sektöründe faaliyette bulunan 4 fabrikan n kurulu kapasitesi günlük 2 bin ile 6 bin çift aras nda de iflmekte olup, toplam kapasite 12 bin çifttir. Özel sektörde faaliyette bulunan 325 ayakkab tesisi vard r. Özel sektördeki tesislerin günlük kapasitesi 1300 çift ile 36 bin çift aras nda de iflmekte olup söz konusu özel sektör fabrikas n n toplam kapasitesi 316 bin çifttir. Bunun yan nda sektörde çok say da küçük ve orta ölçekteki iflletme varolup bunlar n say lar bilinmemektedir. Türkiye'nin ayakkab üretimi D E verilerine göre, 1985 y l nda 85.5 milyon çift iken, 1995 y l nda 130 milyon çifte ulaflm flt r y l nda ise 102 milyon çift ayakkab üretilmifltir. Üretimin yaklafl k %50'sini ise deri ayakkab oluflturmaktad r. Üretilen ayakkab çeflitleri aras nda son y llarda plastik ve terlik ayakkab üretiminde daha h zl art fl olmas na ra men, resmi kay tlarda gözükmemektedir. Ülkemizde ayakkab üretiminde geleneksel ve enjeksiyon yöntemi olmak üzere iki yöntem kullan lmakta olup, daha çok geleneksel yöntem tercih edilmektedir. Bu yöntemde saya ve taban ayr aflamalarda üretilerek birbirlerine yap flt rma veya yap flt rma/dikme veya enjeksiyon yöntemlerinden biriyle monte edilmektedir. Türk Standartlar Enstitüsü taraf ndan haz rlanan 9 tane ayakkab standard vard r. Ancak bunlar n hiçbiri mecburi uygulamada de ildir. hracata dönük çal flan üreticiler, al c lar taraf ndan talep edilen standarda uygun üretim yapmaktad rlar. Türkiye'ye son y llarda ithal mallar n say s artt. Özellikle Çin, Malezya ve Brezilya'dan yo un bir ithalat bafllad. thalat ya muru sektördeki küçük ve orta ölçekli iflletmeleri bitirme noktas na geldi. Çok say da firma üretmek yerine ithal etmek yolunu seçti. Bugün Türkiye'de sektör, tekelleflme yolunda ilerlemektedir. Türkiye'de üretilen ayakkab n n kalitesi, Çin ayakkab s na göre daha kaliteli. Ancak fiyatlar n n düflük ve modellerin albenili oluflu nedeniyle Çin mallar tercih sebebi. Tekstilde var z ama maalesef ayakkab da dünya modas nda söz sahibi de iliz. Antalya da tüketim çok, üretim yok Antalya bölgesi, iklimsel özelli i ve turizm merkezinin kalbi konumunda olmas nedeniyle ayakkab, terlik, sandalet ve çanta sat fllar n n en yo un oldu u yerlerden biridir. Özellikle yazl k ayakkab, terlik ve sandalet tüketiminin yüzde 30'a yak n Akdeniz bölgesinde gerçekleflmektedir. Buna karfl n Antalya'da ayakkab ve çanta imalat yok denecek kadar azd r. Antalya'da imalat n geliflmemesinin en büyük nedenlerinden biri, bölgede sanayileflmenin geç bafllamas ve kalifiye eleman s k nt s mevcuttur. Sektörün önemli s k nt lar ndan bir tanesi büyük marketlerde dahi ayakkab, çanta, terlik sat lmas d r. Bir ayakkab c n n, dükkan n bir köflesinde peynir satt görülmemifltir. Oysa bugün Türkiye'de marketlerde, konfeksiyonlarda da ayakkab sat l yor. Yine aç k semt pazarlar nda, iflportalarda yo un olarak ayakkab, terlik ve çanta sat fl yap l yor. Yasal olmayan bu sat fl hem merdiven alt tabir edilen kaçak üretimi körüklüyor hem de kay t d fl nedeniyle vergi kaç r l yor. Yerel yönetimler buna izin vermemeli ve mutlaka önlem almal. Bu konuda ne yaz k ki denetimler yetersiz. Bir di er önemli konu sahil band nda sezonluk iflletmeler, sektörün imaj n olumsuz etkiliyor. Sezon bafl nda aç l p, sezon sonu kapanan iflletmeler nedeniyle, üreticiler ve ithalatç lar, Antalya'daki müflterilerine mal verirken tereddüt ediyor ve dürüst esnaf n zarar görmesine sebebiyet veriyor. Antalya'da son dönemde çok fazla büyük al flverifl merkezi aç ld. Bunlar çarfl içindeki hareketi yüzde 50 azaltt. Eskiden insanlar çok katl al flverifl merkezlerine gitmezdi. Binalar n sadece girifl katlar ndaki dükkanlar ifl yapard. fiimdi trend de iflti. Yeni nesil büyük al flverifl merkezlerine gidiyor. Bu konuda ATSO ve Kalekap s Derne i'nin kent içinde al flverifli canland rmak için yapt çal flmalar memnuniyetle karfl l yoruz. Bu çal flmalar için teflekkür ediyoruz. Bu tip aktivitelerin tüm Antalya genelinde artarak gelifltirilmesini arzu ediyoruz. ATSO 1. Meslek Komitesi olarak, gelecekte; bir arazi sat n al p, sadece ayakkab ve çanta imalat, toptan ve perakende sat fl yapabilece imiz bir site kurmak istiyoruz. Bununla ilgili çal flmalar m z devam ediyor. Konuyla ilgili olarak baflta Antalya Büyükflehir Belediyemiz olmak üzere, tüm yerel yönetimlerimizin desteklerini beklemekteyiz. 19 TEMMUZ 2005 ATSO

22 Markan z Gerçekten Sizin mi? Marka m s n z?, nas l marka olunur?, marka yaratman n kural, marka konumland rmas, marka fark, marka genifllemesi gibi konularda say s z söylem uzun süredir gündemde. Peki NED R BU MARKA? ve MARKA NE ZAMAN S Z N OLUR Marka - Patent Nilgün Soydan BAL Marka Vekili - Avukat Mal piyasaya sürmesini ve hatta bu amaçla stoklamas n engelleyebilece iniz gibi, ithalat ve ihracat na engel olabilir, gümrüklerde mallar na el koyabilirsiniz. Markan z sizden izin almadan kullanan hakk nda hapis cezas istemli davalar açabilece iniz gibi, kullanan kiflinin markan z kullanarak elde etti in kazanc n büyük bir bölümüne de el koyabilirsiniz. Madalyonun arka yüzüne bakt m zda da e er isminiz tescilli de ilse ve kazara sizden önce bir baflkas taraf ndan Türk Patent Enstitüsüne tescillenmiflse ayn durum bu sefer olumsuz yönde sizin hakk n zda uygulanabilecektir. Sözlük anlam yla marka, bir ürünün veya bir hizmetin ad d r. Hukuken de, belli bir mal ya da hizmeti, di er mal ve hizmetlerden ay rdetmeye yarayan her türlü sözcük, flekil, harf, say ve iflaretler dir. Daha eski bir tan mla da flah s veya fleyin di erlerinden tefriki için vazolunan iflareti mahsusa d r. Markay anlatmak için a r tan mlardan ziyade çok basit bir benzetmeyle yola ç kmak san r m daha kolay olacak. Yeni bir ürün ya da hizmet sunmak ve bu iflten para kazanmak istedi inizde ilk yap lan fley, iflinize bir isim bulmakt r. T pk yeni do an çocu a verilecek isim gibi hassas davran l r, kolay okunsun, ak lda kals n, ürünü ya da hizmeti temsil etsin, an msats n, hatta internete uyumlu olsun, yumuflak g si, ü sü olmas n gibi. sim bulunur, hatta bazen güzel bir çal flma ile logosu tamamlan r ve faaliyet bafllar. Marka yaratman n ilk aflamas olan uygun ve özellikli bir isim ve logodan sonra as l önemli olan ikinci aflama devreye girer. Bu ismin korunmas yani s k kullan lan ve asl nda yanl fl olan bir ifade ile markaya patent al nmas. Bizim ülkemizde en çok ihmal edilen konu da budur. Marka bulunur, kullan l r ancak tescil edilmedi i ve koruma alt na al nmad için sonra içinden ç k lmaz bir hale gelinir. Ya yüksek miktarlarda paralar verilerek kendi yaratt n z ve emek verdi iniz marka baflkalar ndan sat n al n r ya da y llarca yap lan emek ve markaya yat r m bir kenara b rak larak yeni bir isim bulunur ve o ismin markalaflmas için de y llarca u rafl l r. Bunlarla karfl lafl lmamas için en önemli aflama, markan n yani isminizin koruma alt na al nmas yani tescil ettirilmesi, daha basit bir ifade ile markan za R al nmas d r. Türkiye de Türk Patent Enstitüsü, markalar n koruma alt na al nmas nda tek yetkili resmi kurumdur. Türk Patent Enstitüsü ne kendiniz bizzat ya da uzman bir marka vekili arac l yla isminizin tescili için baflvuruda bulundu unuz anda (gün ve dakikada) kabul flart na ba l olarak marka koruman z bafllar. Bu aflamadan sonra, Türk Patent Enstitüsü, markan z gün, saat ve dakika olarak kay tlar na al r ve inceleme aflamas n bafllat r. Bu aflamada, markan z n kullan laca ürün yada hizmet s n flar incelenir, hukuki aç dan seçti iniz ismin marka olup olamayaca incelenir ve son olarak da sizin markan z n ayn s ya da benzeri olan ve daha önceden kay tl baflka bir marka var m o araflt r l r. Markan z n yukar da say lan flartlara uymas halinde kabulüne karar verilir ve 3 ay süre ile Resmi Marka Bülteni nde ilana ç kar. Burada, markaya karfl üçüncü kiflilerin itiraz olup olmad beklenir ve e er üç ay içinde herhangi bir itiraz gelmezse markan z n tesciline karar verilir. Ancak bu aflamadan sonra marka art k resmi olarak sizindir ve 10 y l süre ile koruma alt na al nm flt r. Markay miras b rakabilir, lisans verebilir hatta baflkalar na satabilirsiniz bile. Yani sonuç olarak seçti iniz isim, enstitü taraf ndan tescil edilene kadar ASLINDA S Z N DE LD R. Ve ANCAK TESC LDEN SONRA S Z N OLUR. Markan z tescillendikten sonra, yasan n size tan m fl oldu u çok genifl hak ve yetkilere sahip olursunuz ve birçok iflleminizi gerek hukuki gerekse faaliyet alan aç s ndan daha kolay ve daha çabuk halledersiniz. Mesela, Baflka birisinin sizin markan z kullanmas n (ürün ve ambalaj üzerinde, ifl evraklar nda, tabelalar nda) engelleyebilirsiniz. Markan z yani y llard r kulland n z isminizi e er koruma alt na almam flsan z, tesciliniz yoksa birileri gelip bu benim markamd r, tescil belgesi de budur, indir tabelalar n dedi i ve ürünlerinizi toplatt anda bütün emekleriniz, mallar n z, itibar n z yok olur. (ki burada bir ekleme yapmak isterim. Ticaret ya da esnaf odalar ndaki kay t, marka tescili de ildir ve hukuki anlamda isminizi korumaz. Buradaki kay tlar, sadece ayn hizmet alan nda baflka bir iflletme ünvan n n verilmesini engeller. Oysa ki iflletme ünvan farkl olan birçok firma, flafl ve etkili isimlerle piyasada görünmeyi tercih ettikleri için markalar farkl d r ve marka tescili yap l rken de ticaret odas kay tlar n n hiçbir hükmü yoktur.) Hatta, birçok firman n flu anda kulland isimlerin ço u, Türk Patent Enstitüsü kay tlar uyar nca baflkas na ait görünmektedir. Ve itiraz edilmedikçe de tüm yasal olanaklardan, flu anda tescil yapt ran firma yararlanacakt r. E er markan z tescilli de ilse, gerçekten size ait de ildir ve Türk Patent Enstitüsü ne S ZDEN ÖNCE TESC LLENM fi OLMA HT MAL çok yüksektir ve o firman n bugün size marka benim ad ma tescillidir, de ifltir dememesi, ilerde de demeyece i anlam n tafl maz. flte bu yüzden bir an önce markalaflma serüvenindeki yerinizi al n ve MARKANIZIN TESC L N SAKIN HMAL ETMEY N. Ve unutmay n ki, MARKANIZ ANCAK TÜRK PATENT ENST TÜSÜ NE TESC L filem NDEN SONRA GERÇEKTEN S Z N OLUR! ATSO TEMMUZ