2015 / Haziran Ayı İş Cinayetleri Raporu İSİG Meclisi

Transkript

1 2015 / Haziran Ayı İş Cinayetleri Raporu İSİG Meclisi Yeni Çeltek maden ocağı, Türk Hava Yolları, Kartal-Kaynarca Metro Hattı, Meram Elektrik... Haziran ayında en az 147 işçi yaşamını yitirdi... 7 Haziran seçimleri yapıldı ve Meclis te tek partili Hükümet dönemi sona erdi. İş cinayetleri ise seçim süreci sonuçlarına bakmadı ve artarak devam ediyor. Siyasi partiler seçimlerden evvel alanlarda iş cinayetleri üzerine de vaatlerde bulundular, bilboardlarda ve reklamlarda bile özellikle Soma katliamı başta olmak üzere iş cinayetlerinin sona ermesi için oy istediler. Bizlerin de mücadele alanlarında savunduğumuz birçok talep var elbet. Ancak yeni seçilen Meclis ten çok acil temel işçi sağlığı taleplerimiz şunlar: 1- İş cinayetlerinin sorumlusu siyasiler, patronlar, bürokratlar yargılanmalıdır İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanmasının en temel unsuru işçilerin sendika seçme özgürlüğüdür. İşçiler üzerinde örgütlenme özgürlüğüne dair her türlü baskı sona ermelidir İşyerlerinde işçi sağlığı ve iş güveliği kurulları kurulmalı, işler hale getirilmeli ve en az yarısını işçiler oluşturmalıdır Başta taşeronlaştırma olmak üzere güvencesiz çalıştırma biçimleri yasaklanmalıdır... Yukarıda ifade ettiğimiz talepler işçilerin en temel haklarıdır. Bu bağlamda işçi sağlığı ve iş güvenliği hakları anayasal güvence altına alınmalıdır... *** İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi işçiler, kamu çalışanları, işçi aileleri, doktorlar, mühendisler, akademisyenler, gazeteciler, hukukçular... ve onların örgütlenmelerinin oluşturduğu; devletten ve sermayeden bağımsız; sağlıklı ve güvenli çalışma mücadelesini yürüten bir koordinasyon, bir emek örgütüdür... Yazılı, görsel, dijital basından takip edebildiğimiz, emek-meslek örgütlerinden gelen bilgiler ile işçiler, işçi yakınlarının bildirimleri ışığında tespit edebildiğimiz ve her gün güncellenen bilgiler ışığında 2015 yılının ilk altı ayında yaşanan iş cinayetleri şöyle: 1

2 Ocak ayında en az 128 işçi, Şubat ayında en az 85 işçi, Mart ayında en az 139 işçi, Nisan ayında en az 133 işçi, Mayıs ayında ise en az 162 işçi, Haziran ayında ise en az 147 işçi yaşamını yitirdi... Böylece 2015 yılının ilk altı ayında iş cinayetlerinde en az 794 işçi can vermiş oldu yılından bugüne Haziran ayında yaşanan iş cinayetlerine baktığımızda son iki yılda iş cinayetlerinin büyük bir artış göstermiş olduğunu görüyoruz. İşçilerin örgütlenme özgürlüğü olmayınca, yasal düzenlemeler geriye giden bir ivme gösterince ve sermayenin kayıtsız şartsız hareket özgürlüğü neticesinde iş cinayetlerinde değişen birşey gözükmüyor yılının Haziran ayında 59 işçi, 2013 yılının Haziran ayında 104 işçi, 2014 yılının Haziran ayında 151 işçi, 2015 yılının Haziran ayında ise 147 işçi yaşamını yitirdi... 2

3 Tarım, inşaat, taşımacılık ve ticaret/büro işkollarında işçi ölümleri yoğunlaşıyor... Bu işkolları değişmeyen bir dörtlü. Zaman zaman maden, belediye, metal, enerji, kimya ve tersane sektörlerinde de yoğun iş cinayetleri gözükmesine rağmen raporlarımızda işkollarında bu dörtlü çoğu zaman başlığı oluşturuyor. AKP iktidarıyla beraber çılgın projeler in bir sonucu olarak inşaat işçilerinin ölümü arttı. Yine tarımda yıkımın hızlanmasıyla beraber özellikle yaz aylarında işkolundaki emekçi ölümleri sıçrama gösteriyor. Bu yağma ve talan düzeni geliştikçe ulaşım, lojistik sektörü de büyüyor ve özellikle uzunyol şoförleri arasında iş cinayetlerine yol açıyor. Yine kapsamı çok geniş olan 10 numaralı işkolunda yani eğitim, sağlık, büro, diyanet, sinema vb. emekçilerinin ölümleri öne çıkıyor... İşkollarındaki iş cinayetlerine bakarsak: Tarım, Orman işkolunda 40 emekçi; İnşaat, Yol işkolunda 33 işçi; Taşımacılık işkolunda 18 işçi; Ticaret, Büro, Eğitim, Sinema işkolunda 10 emekçi; Belediye, Genel İşler işkolunda 9 işçi; Madencilik işkolunda 6 işçi; Çalıştığı işkolunu belirleyemediğimiz/öğrenemediğimiz 6 işçi; Metal işkolunda 5 işçi, Çimento, Toprak, Cam işkolunda 4 işçi; Savunma, Güvenlik işkolunda 4 işçi; Gıda, Şeker işkolunda 2 işçi; Enerji işkolunda 2 işçi; Gemi, Tersane, Deniz, Liman işkolunda 2 işçi; Konaklama, Eğlence işkolunda 2 işçi, Ağaç, Kağıt işkolunda 1 işçi, İletişim işkolunda 1 işçi, Banka, Finans, Sigorta işkolunda 1 işçi, Sağlık, Sosyal Hizmetler işkolunda 1 işçi can verdi... Haziran ayında yaşamını yitiren 147 emekçinin 121 i işçi, memur statüsünde çalışan ücretlilerden; 24 ü çiftçilerden/küçük toprak sahiplerinden ve 2 si esnaflardan olmak üzere 26 sı kendi nam ve hesabına çalışanlardan oluşuyor... 3

4 İşçiler en çok trafik/servis kazaları, ezilme/göçük, düşme ve diğer nedenlerden dolayı can verdi... İş cinayetlerinin nedenleri de hemen hemen değişmiyor. İşçiler servislerle ya da kendi imkanlarıyla ulaşımdayken yollara savruluyorlar. Üzerlerine ağır nesneler düşmesi, göçük oluşması ya da makineye sıkışma sonucu eziliyorlar. Özellikle inşaatlarda çalışırken yüksekten düşüyorlar. Yine son dönemde diğer nedenler olarak belirttiğimiz başlık içinde; ağır çalışma koşullarından kalp krizi geçiriyorlar, baskı politikalarından, işsizlikten ya da borç kıskacından intihar ediyorlar... İş cinayetlerinin nedenlerine bakarsak: Trafik, Servis Kazası nedeniyle 42 işçi; Ezilme, Göçük nedeniyle 33 işçi; Diğer nedenlerden dolayı (yıldırım düşmesi, arı sokması, sıtma, kalp krizi, intihar, silahlı saldırı) 26 işçi; Düşme nedeniyle 22 işçi; Elektrik Çarpması nedeniyle 10 işçi; Zehirlenme, Boğulma nedeniyle 7 işçi; Kesilme, Kopma nedeniyle 4 işçi; Patlama, Yanma nedeniyle 2 işçi; Nesne Çarpması, Düşmesi nedeniyle 1 can verdi... Haziran ayında iş cinayetlerinde 6 kadın ve 141 erkek işçi can verdi... İnşaat, maden, taşımacılık, metal, enerji gibi iş cinayetlerinin sık yaşandığı sektörlerde çalışanların hemen hemen hepsini erkek işçiler oluşturuyor. Bu yüzden iş cinayetlerinde tespit edebildiğimiz işçilerin büyük bir çoğunluğu erkek. Kadınlar daha çok tarım, sağlık, eğitim, büro, gıda, havacılık, ev içi çalışma gibi sektörlerde çalışıyorlar. Diğer yandan kadınların iş cinayetleri ya saklanıyor ya da kayıt dışı çalıştıkları için görünmez kılınıyor. Ancak bizler SGK dan daha fazla kadın işçi ölümü tespit etmemize rağmen yaşananların bir kısmına ulaşabildiğimizin bilincindeyiz... Kadın iş cinayetlerine bakarsak: 62 yaşındaki taşeron orman işçisi Remziye Uysal, Antalya Gazipaşa da tomruk istifi yaparken kepçeden düşen tomruğun altında kaldı... Mevsimlik tarım işçisi Güler Norman, Şırnak İdil de işçileri taşıyan traktöre kamyonet çarpması sonucu aramızdan ayrıldı... 4

5 40 yaşındaki mevsimlik tarım işçisi Fatma Kaçmaz ın da aralarında bulunduğu işçileri taşıyan traktör, Hakkari Yüksekova Karabey Köyü ndende yaylaya çıkarken devrildi yaşındaki aşçı Sultan Yağlı, Aksaray da çalıştığı AVM de çıkan yangında 5.katta bulunan yemekhanede mahsur kaldı... THY Kabin Amiri Selda Durmaz, Nijerya da yatı görevi yaparken sivrisinek ısırması sonucu sıtma kaptı. İstanbul da iki defa gittiği hastanede grip teşhisi kondu. Son olarak THY Sağlık Birimi ne başvurdu, teşhis konuldu ancak can verdi... 5 yıldızlı bir otelde 15 gün önce temizlik personeli olarak işe başlayan 19 yaşındaki İlkay Mavidemir e, saat da iş dönüşü servisten inip yolun karşısına geçmeye çalışırken motosiklet çarptı... Haziran ayında iş cinayetlerinde 8 çocuk ve 47 yaşlı işçi can verdi yaş ve altında 2 işçi, yaş aralığında 6 işçi, yaş aralığında 24 işçi, yaş aralığında 58 işçi, 51 yaş ve üstünde 47 işçi, Yaşını tespit edemediğimiz/bilmediğimiz 10 işçi yaşamını yitirdi... Ülkemizde bir milyon civarında çocuk işçi çalıştığını resmi makamlar açıklıyor. Çalışan çocuklar giderek artıyor. Eğitim sisteminde modeline geçiş ve meslek liselerinin sanayinin ucuz işgücü kaynağı olması temel sebepler. Diğer yandan yoksulluk gerçekliği özellikle yaz aylarında çocuk işçiliği artıran en temel sebep oluyor. İş cinayetlerinde yitirdiğimiz çocuklarımız ise: 10 yaşındaki Yıldırım Öz, Siirt Kurtalan dan Muş Varto nun Ölçekli Köyü ne çobanlık yapmak için babasıyla beraber gelmişti, hayvan otlatırken yıldırım düştü yaşındaki Bahattin İlet, Erzurum Özbek Köyü ne okulların tatil olmasıyla beraber çobanlık yapan abilerinin yanına gitmişti, hayvan otlatırken serinlemek için sazlıkta biriken suya girdi... 5

6 17 yaşındaki Suriyeli Ali İbrahim, ailesiyle dört yıl evvel Kobane de çatışmadan kaçmıştı. Adana da bir fırında 20 TL ye çalışıyordu, hamur yaparken sıcaktan bunalınca yüzünü yıkadı, ıslak elle hamur karma makinesinde çalışırken kazana değdi ve elektrik çarptı yaşındaki Burak Aslan, yaz tatilinde Adana Kozan Varsaklar Mahallesi Küçük Sanayi Sitesi nde esnaf olan babasının yanında çalışıyordu. Sanayi sitesi içinde bindiği motosiklete kamyon çarptı yaşındaki İslam Bayat, Mardin Kızıltepe de kalıpçı olarak çalıştığı inşaatın 8.katından asansör boşluğuna düştü yaşındaki Abdullah Şeker, Kayseri Kocasinan Mimar Sinan Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi 2.sınıf öğrencisiydi. Okulların tatil olmasıyla birlikte ailesine destek olmak için inşaatta çalışmaya başladı. 8.katta çalıştığı sırada dengesini kaybederek düştü yaşındaki Yunus Emre Solmaz, Antalya da Kemer de su sporları merkezinde mesai sonrası çalışırken jetski'leri karaya çıkardığı sırada kolunun vince sıkışması sonucu ezildi yaşındaki Oğuz Uysal, Çanakkale Ayvacık ta bir işletmede çalışıyordu. Motosikleti ile eve dönerken bir otomobil arkadan çarptı... Yine aylardır vurguladığımız bir hususa tekrar dikkat çekmek istiyoruz. Haziran ayında tarım, madencilik, iletişim, büro, cam, metal, inşaat, taşımacılık, tersane, güvenlik ve belediye işkollarında emekli ya da emeklilik çağında çalışan 47 işçi yaşamını yitirdi. İş cinayetlerinde artarak bu yaş grubunun can vermesi devletin yaşı ilerleyen işçilere / emekçilere verdiği değeri ve sosyal güvenlik sisteminin içinde bulunduğu durumu da gösteren bir gerçeklik... Haziran ayında iş cinayetlerinde 3 göçmen işçi can verdi... Emperyalistlerin Suriye deki savaş siyaseti ve AKP nin Suriye politikası sonucu yüzbinlerce Suriyeli yaşamını yitirdi. Diğer yandan iki milyona yakın Suriyeli de Türkiye ye göç etti. Bu göçmenlerin ezici bir çoğunluğu fakir ve sefalet koşullarında yaşıyor. Bu durum onları ucuz işçiliğin önemli bir kaynağı haline getiriyor. Tabi herhangi bir statüsü olmayan Suriyeli işçilerin sosyal güvencesinden de söz etmek abes oluyor. İş cinayetlerinde can veren Suriyeli göçmen işçiler şöyle: Ömer Abdullah, Adana Yüreğir de mevsimlik tarım işçisiydi. Narenciye bahçesinde çalışırken serinlemek için elini-yüzünü yıkayacağı kanala düştü... Ali İbrahim e yukarıda çocuk işçilik başlığında değinmiştik. Ali İbrahim... Hem çocuk hem göçmen hem işçi... Ailesiyle dört yıl evvel Kobane de çatışmadan kaçmıştı. Adana da bir fırında 20 TL ye çalışıyordu, hamur yaparken sıcaktan bunalınca yüzünü yıkadı, ıslak elle hamur karma makinesinde çalışırken kazana değdi ve elektrik çarptı... Ali Şeyh Alio, Kayseri Melikgazi de belediye işçisiydi. Yol temizleme çalışması yapan çöp kamyonun devrilmesi sonucu yaşamını yitirdi... 6

7 İş cinayetleri en çok İzmir, İstanbul, Adana ve Antalya da can aldı... Haziran ayında iş cinayetleri çok yaygın bir coğrafyada yaşandı. Türkiye nin 59 şehri ile yurtdışında iki ülkede iş cinayetlerinde işçi kardeşlerimizi yitirdik... Buna göre: 9 ölüm İzmir de; 8 ölüm İstanbul da; 7 şer ölüm Adana ve Antalya da; 6 şar ölüm Adıyaman, Bursa ve Manisa da; 5 ölüm Samsun da; 4 er ölüm Kayseri ve Konya da; 3 er ölüm Aydın, Bilecik, Çanakkale, Denizli, Gaziantep, Hatay, Karabük, Mardin, Muğla ve Şırnak ta; 2 şer ölüm Ankara, Amasya, Balıkesir, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Kastamonu, Kocaeli, Mersin, Niğde, Sakarya, Sivas, Trabzon ve Van da; 1 er ölüm ise Afyon, Aksaray, Bartın, Batman, Bingöl, Bolu, Burdur, Çankırı, Çorum, Giresun, Hakkari, Isparta, Kahramanmaraş, Karaman, Kars, Kırıkkale, Kırşehir, Malatya, Muş, Nevşehir, Siirt, Tekirdağ, Tokat, Yozgat, Zonguldak, Cezayir ve Irak ta yaşandı... THY ve Sağlık Bakanlığı, Selda Durmaz ın ölümünden sorumludur Haziran da THY Kabin Amiri Selda Durmaz aramızdan ayrıldı. Selda Durmaz, Nijerya da yatı görevi yaparken sivrisinek ısırması sonucu sıtmaya yakalanmıştı. İstanbul a dönüşünde iki defa gittiği hastanede grip teşhisi kondu. Hastalığı geçmeyince başvurduğu THY Sağlık Birimi sıtmaya yakalandığını tespit etti ama artık çok geçti... 3 gün sonra ise THY Kabin Amiri olan Murat Düzer in, Nijerya uçuşu sonrası sıtmaya yakalandığı tespit edildi ve tedaviye alındı... Peki bu hafta Fortune Dergisi nin Türkiye nin en büyük 500 şirketini açıkladığı sıralamada geçen yıl olduğu gibi 4.olan THY bu gelişmelerin basına yansıması üzerine ne yaptı? Kokpit ve kabin ekipleri uçuş saatlerini doldurduklarında dinlenmek için gittikleri ülkelerde konaklıyorlar. Fakat sıtma vakalarından sonra THY, Nijerya da yatıyı (konaklamayı) kaldırdı. 7

8 Sıtmayı önlemek için kinin kullanılıyor. Ancak kininin midede rahatsızlıklar, güneşe hassasiyet vb. yan etkileri var. Kolaylıkla aşı üretilme olanağı varken Dünya Sağlık Örgütü nün duyarsızlığı ve ilaç tekellerinin ucuz ve karsız bulmaları nedeniyle aşı üretilmemekte. Sıtma ülkemizde Adana merkezli olarak gözükmekteydi. Ancak son yıllarda GAP projesi ile sulak alanların artması sonucu sıtmanın görülme merkezi Batman a kaydı. Yani sıtma Türkiye genelinde yaygın bir hastalık değil. Özellikle ülkemizin Batı ve Kuzey bölgelerinde daha çok yurtdışından dönen gemi adamları, inşaat işçileri ve havayolu personelinde gözüküyor. Sıtma Afrika da grip gibi yaygın bir hastalık olduğu için anında tanı konup müdahale edilebiliyor. Ancak ülkemizde yüksek ateş ve halsizlik belirtileri yüzünden grip ile karıştırılıyor ve tanı konmakta güçlük çekiliyor. Hastaya grip tedavisi uygulanıyor ve sonuç alınamıyor. Oysa hastanın nereden geldiği sorulsa kolaylıkla tanı konabilecek ve klorokin tedavisi ile iyileştirilebilecek. (İnternette arama motorlarında dünya sıtma haritası yazınca Afrika nın sıtma merkezlerinden biri olduğunu görüyoruz) 1- THY, işveren olarak Selda Durmaz ın ölümünden sorumludur. Çünkü işveren çalışanlarının meslek hastalığına yakalanmaması için gerekli koruyucu önlemleri almak ve bu önlemlerin denetimini yapmakla yükümlüdür. Diğer yandan titizlikle çalışanlarına bu konuda gerekli eğitimi vermek zorundadır. THY Sağlık Birimi de çalışanlarının sağlığını düzenli olarak takip etmek zorundadır Sağlık Bakanlığı, devletin ilgili birimi olarak Selda Durmaz ın ölümünden sorumludur. Çünkü sağlıkta dönüşüm programı sonrası koruyucu ve önleyici mekanizmalar tamamen tasfiye edilmiş, tıp eğitimi niteliksizleştirilmiştir. Meslek hastalıklarında sıtmada olduğu gibi tanı bile konulamayacak hale gelinmiştir. Gündelik yaşamımızın her alanını denetleyen devlet (ki bunu kontrol altında tutmak baskı uygulamak için yapıyor) en temel görevi olan sağlık hizmetini yapsa Nijerya ya giden Selda Durmaz da sıtma kolaylıkla tespit edilebilirdi. Sağlık Bakanlığı, bu duruma tanı koymak, sonrasında da aile hekimine durumu bildirerek her gün hastanın bir hemşire tarafından ziyaret edilmesini sağlamak ve ilacını içirmekle yükümlüdür... İş cinayetlerine karşı Sendikalı Ol... Yaşamak için Direnİşçi / Haziran ayında iş cinayetlerinde yaşamını yitiren Mehmet Akdan, Memik Altunbaş, Sefer Ertağ, İsmail Yıldırım, Yıldırım Öz, Yaşar Özcan, Şaban Torun, Nihat Özkan, Mehmet Mercan Kızılkaya, İsmail Bakıcılar, Bahattin İlet, Duran Sonkur, Remziye Uysal, Hüseyin Ali Durmaz, Ali Çalık, Hanifi Altun, Sefa İbiş, Nevzat Yılmaz, Mirhaç Taş, Mustafa Öter, Tayfur Norman, Güler Norman, Halil İbrahim Esen, İbrahim Güçlütürk, Ömer Abdullah, Muhsin Dündar, İhsan Dündar, Ekrem Parlar, Durmuş Mustak, Gökhan Yüksek, Ali Oğuz, Mehmet Soylu, Faruk Aras, Haci Ara, Rahmi Çekiç, Fatma Kaçmaz, Ahmet Ural, Fatih Gül, Şakir Çiçek, Mehmet Burku, Ali İbrahim, Sefa Gök, Turgut Yılmaz, Deniz Üzel, Ekrem Önal, Durmuş Cengiz, Zeki Ese, Ali Çetin, Güven Aktulum, İbrahim Karaoğlu, Sultan Yağlı, Talat Yılmaz, Ali Celal Hoş, İsmet Başkan, Fatih Karakoç, Selma Koşan, Oktay Çakmak, İsmail Basut, Halil Kılıçaslan, K.B., Abuzer Akın, Ömer Yaka, Masum Gezen, Ahmet Turan Sözeri, Burak Aslan, Emrah Kundur, Yılmaz Şimşek, Mahir Tüzer, Nafi Motor, Muhammet Yaldız, Ramazan Kahraman, Oruç Şola, Hakkı Doğanay, Necati Ay, İ.D., Tahir Şentürk, Ahmet Kılçık, İbrahim Dikyol, Emrah Altındağ, Yunus Aküzüm, Ali Kocabaş, Şenol Ateş, İslam Bayat, Fatih Gürkan, Rauf Okalin, Osman Top, Şerafettin Esen, Mahmut Akgündüz, Abdullah Şeker, Kemal Topuz, Abdulcelil Aslancı, Kemal Balcı, Mehmet Emin Kaya, Mustafa Yalçın, Mehmet Abay, Cengiz Kılıç, Çetin Yıltay, Nuri Tunç, Ramazan Kartal, Umut Özlü, Hacı İlhan, İsmail Çatal, Recep Cavga, Kahraman Oruç, Salih Demir, Fatih Gürbüz, Hasan Özdemirci, Halil Ak, Mahir Er, Behçet Turunç, Hakan Çetim, Mustafa Taze, Selda Durmaz, Ahmet Koç, Salim Kamçı, Eyüp Kaçan, Sabri Türkoğlu, Ahmet Çıldır, Sunay Yaman, Mehmet Demir, Durdu 8

9 Ceyhan, Ahmet Bardakçı, Aziz Demirsapan, Sefer Karayer, Halim Fişekçi, Yunus Emre Solmaz, İlkay Mavidemir, Sadık Gürler, Şiyar Kalender, İsmail Çetin, Sedat Güzel, İmam Güler, Muhammed Emin Köseceli, Şenol Kart, Ali Şeyh Alio, Cengiz Çekmezler, Durmuş Mutlu, Seyit Alan, Hayati Gökcan, Selim Durken, D.E., Hakan Bozkurt, Oğuz Uysal, Mahmut Bulut, Mehmet Çulcu, Hamit Bay ve ismini öğrenemediğimiz bir işçiyi saygıyla anıyoruz! İletişim İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi 9