2009 YILI SAYILARIYLA SAVUNMA SANAYİİMİZ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "2009 YILI SAYILARIYLA SAVUNMA SANAYİİMİZ"

Asli Gülpınar
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 YÜZDE 29 YILI SAYILARIYLA SAVUNMA SANAYİİMİZ M. Kaya YAZGAN SaSaD Genel Sekreteri Giriş Bilindiği gibi Savunma Sanayii Ġmalatçılar Derneği SASAD her yıl yaptığı bir anketle yurdumuzun savunma sanayiinde elde edilen temel mali verileri toplayıp yayınlıyor. Ülkemizin küresel ekonomik krizin etkisi altında olduğu 29 yılına ait veriler her yıldan daha fazla bir merak ve ilgi konusu oldu. Bu yazıda Türkiye ekonomisine iliģkin verilere kısaca göz atıldıktan sonra bu ekonomik ortamda toplanan veriler ıģığında 29 savunma sanayiimizin performansı ele alınacaktır. Türk Ekonomisinin Son Yılları 2 krizinin ardından ekonomimizin bir geliģme dönemine girdiği, ama 24 yılından itibaren Gayrısafi Yurt Ġçi Hasıla (GSYH) artıģının arzu ettiğimiz biçimde geliģmediğini biliyoruz (ġekil - 1 ve 2). GSYH DEĞİŞİMİ ,4 8,4 6, ,8 6,2 5,3 4,7 4 2, ,4-5,7 ġekil - 1 Sayfa 1 / 7

2 12, 115, 11, 15, 1, 95, 9, İMALAT SANAYİİ ENDEKSİ (25 YILI = 1) ġekil - 2 Birçok ekonomik verinin olumlu geliģmesine karģın özellikle sanayileģme, iģsizlik, cari açık, gelir dağılımı gibi göstergelerin ekonominin bazı yapısal sorunlarına iģaret ettiği çeģitli ortamlarda belirtiliyordu. ĠĢte bu ortamda 28 yılı sonbaharında ABD de finansman krizi olarak patlayan sorun kısa süre içinde küresel bir ekonomik krize dönüģtü. 2 krizinde finans sektörü yapısını güçlendirmiģ olan ülkemizde krizin yansımaları daha çok üretici kesimde görüldü. Yukarıda değindiğimiz gibi kriz öncesinde bazı alarm sinyalleri veren GSYH, sanayi endeksi dıģ ticaret açığı ve iģsizlik gibi göstergeler 29 baģlarında iyice kötüye gitti. 29 sonlarında ve 21 yılı ilk yarısında ekonomik krizin en kötü dönemini atlattığımız yönünde bazı geliģmeleri sevinerek izliyoruz (ġekil 3 ve 4). Diğer yandan gerek ABD gerekse AB de görülen bazı kararsızlıkları da göz ardı etmemeğe çalıģıyor ve geliģimin U veya W gibi biçimlerde olacağı konusundaki öngörüleri izliyoruz DÖNEMSEL GSYH DEĞİŞİMİ 7 6 2,6,9 28/I 28/II 28/III 28/IV 29/I 29/II 29/III 29/IV -7-2,9-7,7-14,5-2 ġekil 3 Sayfa 2 / 7

Milyar $ Eksen Başlığı 11, 29 YILI İMALAT SANAYİİ ENDEKSİ (25 YILI 1) 15, 1, 95, 9, 85, Savunma Sanayiimizin Cirosu ġekil - 4 Yaptığımız anket sonuçlarına göre Türk savunma sanayii sektörünün toplam

3 Milyar $ Eksen Başlığı 11, 29 YILI İMALAT SANAYİİ ENDEKSİ (25 YILI 1) 15, 1, 95, 9, 85, Savunma Sanayiimizin Cirosu ġekil - 4 Yaptığımız anket sonuçlarına göre Türk savunma sanayii sektörünün toplam cirosu 29 yılında 3,588 Milyar TL (2,317 Milyar Dolar) olarak gerçekleģti (ġekil 5). Bu sayı -daha önceki yıllarda olduğu gibi- sektör içindeki üyelerimizin birbirlerine yaptıkları satıģlardan arındırılmıģtır. 29 yılında Türk sanayiinin genel performansı düģünülünce, Dolar bazında 28 yılına göre aynı düzeyde kalan toplam ciroyla, sektörün en azından konumunu sürdürdüğü 1. Özellikle Savunma Sanayii MüsteĢarlığının programları ertelemediğini, satın alımları azaltmadığını, ödemeleri aksatmadığını belirtebiliriz. Böylece bu kritik sektörde sağlanan düzey sürebilmiģ, belki de bundan da önemlisi güven ortamı sarsılmamıģtır. 2,5 2, 1,5 1,,5, CİRO 2,32 2,32 2,1 1,59 1, ġekil Bütçe ve Kontrol Genel Müdürlüğünün verileri kullanılarak TL/$ kuru 28 yılı için 1,24; 29 yılı için 1,547 alındı ve bu nedenle 29 yılında % 25 e yakın oranda kur farkı yaģandı. Sektörümüzdeki birçok kuruluģun cirosu 29 yılında TL bazında arttı; $ bazında azaldı. GeçmiĢ yıllardaki yöntemi izleyerek bu çalıģmada yıllara yayılan geliģim Dolar bazında incelendi. Sayfa 3 / 7

4 Frekans Bilindiği gibi bu kritik sektörün birincil görevi ürünlerini Türk Silahlı Kuvvetlerinin hizmetine sunmaktır. Geçen yıllarda olduğu gibi Savunma Sanayii MüsteĢarlığının toplam sektör cirosunu, ihracatımızı ve Türk Silahlı Kuvvetlerine teçhizat alımı için yapılan toplam harcamayı karģılaģtırarak duyuracağı Türk Sanayiinin TSK ihtiyaçlarını karşılama oranını bekliyoruz. Bu temel göstergedeki geliģimin sürmesi en samimi dileğimizdir 2. Savunma sektöründe üretim yapan birçok savunma sanayii kuruluģu cirolarının önemli bir bölümünü sektör dıģındaki üretimlerinden elde etmektedir. Yapılan anketin en çarpıcı sonuçlarından biri, üyelerimizin savunma sektörü dıģındaki cirolarında 29 yılında 28 yılına oranla Dolar bazındaki % 7 e yakın azalmadır. Bu azalma yaģadığımız ekonomik krizin sanayicimize ne kadar acı bir biçimde yansıdığının üzücü bir göstergesidir. Savunma Sanayiimiz ile komģu dallar arasında bağ kurmak, KOBĠ ler ve yan sanayi bütünleģmesi konusunda çalıģmalarımızı yoğunlaģtırdığımız günlerde bu gibi geliģmeler büyük sorunlar oluģturmaktadır. Sektördeki firma büyüklükleri de ilginç bir bilgi olarak birçok araģtırmacının ilgisini çekmektedir. 29 yılı için ġekil 6 da verilen dağılımın 28 için elde edilen bilgilere oldukça yakın olduğu söylenebilir Sektör Cirosu Açısından Firma Büyüklükleri Histogramı Milyon $ Savunma Sektörünün İhracat ġekil - 6 Her halde savunma sektörü açısından 29 yılının en ilginç geliģmesi, sektör ihracatının 28 e oranla % 16 oranında artmasıdır (ġekil - 7). Küresel ekonomik krize rağmen 669 Milyon Dolara ulaģan ihracatımızı, tüm görevli devlet kurumlarının ve üreticimizin dıģ pazarlarda yürüttüğü büyük çabanın bir ürünü olarak görüyoruz. Bu yıl SaSaD anketinde üyelerimize gerçekleģtirdikleri ihracatın hangi bölgelere yöneldiğini sorduk ve ġekil 8 de gösterilen yanıtı aldık. KuĢkusuz bu tür bir verinin gerçek boyutlarıyla yorumlanması yıllar boyu toplanıp, karģılaģtırılıp değerlendirilmesini gerektirecektir. Yine de 29 yılı ihracatının oldukça büyük bölümünün Ortadoğu nun 2 TSK Ġhtiyaçlarını KarĢılama Oranı 27 de %41,6, 28 de %44,2 olarak açıklanmıģtır.[ssm 28 Faaliyet Raporu s. 78] Sayfa 4 / 7

5 Milyon $ yanında (% 27) ABD (% 35) ve Avrupa ya (% 21) yapılması ilginç bir veri olarak değerlendirilebilir. İHRACAT ,18 576,34 42,41 337,42 351, ġekil 7 İhracat Dağılımı 3% KUZEY AMER. 27% 14% 21% 35% AVRUPA ORTADOĞU UZAKDOĞU ve DĠĞER ASYA DĠĞER ġekil - 8 Offset uygulamalarının büyüklüğü bir etken olarak göz önüne alınabilirse de üreticimizin kalite teslimat yükümlülükleri gibi açılardan geliģmiģ ülkelerin teknolojik düzeyine uygun üretim yapabilmesi, hatta belirli alanlarda geliģmiģ ülkelerdeki savunma sanayii ile bütünleģmesi önemli bir faktör olarak değerlendirilmelidir. Savunma Sektöründe ARGE 29 yılında savunma sanayindeki ARGE harcamalarına baktığımızda, olumlu ve olumsuz geliģmelerin iç içe girdiği bir görünümle karģılaģıyoruz. Sayfa 5 / 7

Milyon $ Milyon $ Kurumlarımızın kendi öz kaynaklarından ayırdıkları fonlarla ARGE ye yaptıkları harcamaların 29 yılında 319 Milyon TL (26 Milyon Dolar) olarak gerçekleģmesi ve 28 e göre Dolar

6 Milyon $ Milyon $ Kurumlarımızın kendi öz kaynaklarından ayırdıkları fonlarla ARGE ye yaptıkları harcamaların 29 yılında 319 Milyon TL (26 Milyon Dolar) olarak gerçekleģmesi ve 28 e göre Dolar bazında % 1 a yakın azalması (ġekil 9) sektörün geleceği açısında önemli bir soruna iģaret edebilir. Örneğin ekonominin krize girdiği ortamlarda ARGE harcamalarından kesinti yapıldığı gibi çok olumsuz bir yoruma yol açabilir. ÖZ KAYNAKTAN ARGE ġekil - 9 Diğer yandan sektörümüzdeki sanayicilerin ARGE projeleri için aldıkları fonların artması ve sonuç olarak sektörümüzdeki toplam ARGE harcamalarının krize rağmen 5 Milyon Doların altına inmemesi olumlu bir geliģme olarak belirtilebilir (ġekil - 1). TOPLAM ARGE Öz Kaynaktan Toplam ARGE Kurum DıĢı Kaynakla ġekil - 1 Sayfa 6 / 7

7 Alt Sektörler Sektörün ciro ve ihracat toplamının baģlıca alt sektörlere dağılımı ġekil - 11 ve 12 de görülmektedir. Ciro da Elektronik alt sektörünün öncülüğü; ihracatta Havacılık ve Kara Platformlarının özel baģarıları vurgulanmaya değer. 12% CİRO DAĞILIMI 17% 6% 22% 16% 27% DENĠZCĠLĠK ELEKTRONĠK HAVACILIK KARA ARAÇLARI SĠLAH-MÜHĠMMAT DĠĞER ġekil 11 İHRACAT DAĞILIMI 5% 6% 7% 13% 38% 31% DENĠZCĠLĠK ELEKTRONĠK HAVACILIK KARA ARAÇLARI SĠLAH-MÜHĠMMAT DĠĞER Sonuç ġekil - 12 Sonuç olarak 29 yılında savunma sektörünün yıllardır süren büyük geliģme eğilimini sürdüremeyip durakladığını görüyoruz. Diğer yandan ülkemizin diğer sanayi sektörlerindeki gerilemeye bakınca bunun bile oldukça büyük bir baģarı olduğunu söyleyebiliriz. Ġhracatta sağlanan % 16 lık artıģın bu yılın en sevindirici haberi olduğu övünerek belirtilebilir. Benzer biçimde sektördeki kuruluģların kendi öz kaynaklarından yaptıkları ARGE harcamalarının azaldığını görüyoruz. Diğer yandan üreticilerimizin üstlendikleri ARGE projeleri aracılığı ile kendi kuruluģları dıģındaki kaynaklara yöneldiğini ve sektördeki toplam ARGE harcamasının 28 düzeyini sürdürdüğünü gözlüyoruz. Sayfa 7 / 7

Benzer belgeler

2007 de SAYILARLA SAVUNMA SANAYİİMİZ

2007 de SAYILARLA SAVUNMA SANAYİİMİZ GİRİŞ M. Kaya Yazgan SaSaD Genel Sekreteri Mayıs 2008 Savunma Sanayii İmalatçılar Derneği, kısa adıyla SaSaD, 11 yıldır yurdumuzda savunma sanayii sektöründe çalışan