Business. Dört Aylık Sektörel Dergi Yerel - Süreli Dergi Yıl / Year 2015 Sayı / Issure 4 Basım Tarihi / Print Date Mayıs 2015

Transkript

1

2 Business ACTIVE Dört Aylık Sektörel Dergi Yerel - Süreli Dergi Yıl / Year 2015 Sayı / Issure 4 Basım Tarihi / Print Date Mayıs 2015 AKTİF Adına Sahibi / Publisher Yönetim Kurulu Başkanı Beşir Murat ENSARİ Yayın Kurulu / Editorial Board Beşir Murat ENSARİ / Özkan Murat CANBAZ Genel Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü - Editör / Editor in Chief Ömer YERSİZ Aktif İletişim Bilgileri / Contact 100.Yıl Bulvarı OFİM İş Merkezi No: 99/23, Yenimahalle / ANKARA Tel: Fax: info@aktif.org.tr Tasarım-Yapım / Design Cinnah Cad. Kırkpınar Sok. 8/4 Çankaya-ANKARA Tel: Fax: info@imajans.com.tr Baskı / Printing Başak Matbaacılık Anadolu Bulvarı Meka Plaza No: 5/15 Gimat / ANKARA Tel: Fax: Dergide yayınlanan yazılardan doğabilecek her türlü sorumluluk yazı sahiplerine aittir. Kaynak gösterilmek suretiyle dergimizdeki yazılardan alıntı yapılabilir.

3 BAŞKANDAN Sevgili dostlar, merhaba Derneğimizin yayın organı olan dergimizin yeni sayısında, yeni bir yönetimle siz değerli dostlarımızla buluşmanın mutluluğu içerisindeyim tarihinde yapılan genel kurul neticesinde, 11 kişilik yönetim kurulu üyelerimiz ile birlikte Aktif Sanayici ve İşadamları Derneği nin siz değerli üyelerine ve ülkemiz ekonomisine daha iyi hizmet verme bayrağını, sorumluluğunun bilincinde olarak devralmış bulunmaktayız. Bu vesileyle bizlerden önce görev yapmış yönetim kurulu arkadaşlarımıza da huzurunuzda teşekkür ediyorum. Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek için yönetim kurulu olarak yapmış olduğumuz toplantılar neticesinde, kendi aramızdaki görev bölüşümünü de tamamlamış durumdayız. Geçmişini tanımayan geleceğini planlayamaz düsturunca, bizden önceki yönetimlerin yapmış olduğu özverili çalışmalardan dersler çıkararak yönetim planımızı oluşturmaya çalışıyoruz. Sevgili dostlar, önümüzdeki süreçlerde zaman zaman yapacağımız YÖNETİŞİM anketleriyle siz değerli üyelerimizi yanımızda daha sık görmek, fikirlerinizden faydalanmak ve sizlerin beklentileri doğrultusunda dernek organlarımızı planlamayı hedefliyoruz. Bu konuda değerli fikirlerinizi bizlerle paylaşacağınızı umut ediyoruz. Değerli Aktif üyeleri, ülkemiz ekonomisi ve dünya ekonomisini göz önünde bulundurduğunuzda, daralan iç piyasa nedeniyle kızışan rekabetten kurtulmamızın tek yolunun ihracat yapmaktan geçtiği malumunuzdur. Bizler de dergimizin bu sayısını, sizlere faydalı olması umuduyla ihracat konusuna ayırdık. Şunu da hatırlatmak isterim ki; Derneğimizde kurulu bulunan ihracat avcıları grubu sizlere daha iyi hizmet verebilmek için çalışmalarını haftalık toplantılarla devem ettirmektedir. Bu çalışmalar meyvesini birkaç üyemize vermiş olup, küçük çapta da olsa ihracat kapıları bu firmalarımız için aralanmıştır. Hedefimiz, tüm üyelerimizin ihracat avcıları grubu muzdan maksimum istifadeyi elde etmesidir. Yeni oluşan dinamik yönetim kurulumuzla sizlere daha iyi hizmet verebilme duygu ve düşünceleriyle, bir sonraki sayımızda buluşmak üzere herkese saygı ve selamlarımı iletiyorum. Esen kalın. Beşir Murat ENSARİ Aktif Sanayici ve İşadamları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı

4 İÇİNDEKİLER 8 İhracat İçin Sanayide Yapısal Dönüşüm ÇESAN, Ekonomik Asfalt Plentinde İddialı 26 Orta Gelir Tuzağının Kurtuluşu; Akılcı İhracat Politikası Dünyanın Demirini Büküyoruz 16 Irak ve Suriye ye Alternatif Pazar Arayışı 30 Ülke Tanıtım Brezilya Rusya Zambiya 18 Otomotiv İhracatı Vites Düşürmüyor 42 İhracat Avcları 20 Özdekan Kauçuk A.Ş. Üretimde Fark Yaratıyor 46 Aktif Faaliyet 22 Sanayici Güç Birliği Yapmalı 68 Aktif Hayat Akademisi

5 80 90 Aktif Kadın Komisyonu 86 Aktif Haber Doğru Eleman Seçimi Firmanıza Katma Değer Sağlar 92 İÇİNDEKİLER Nesilden Nesile Pimmaksan İkinci Nesil İle Yol Alıyor Hukuk Köşesi Finans İhtiyacına Çözüm; Sat-Kirala-Geri Al 88 Meslek Hastalıkları Ofiste Göz Hastalıklarından Korunmak Mümkün 102 Basında Biz İhracat İhracat İçin Sanayide Yapısal Dönüşüm...8 Orta Gelir Tuzağının Kurtuluşu; Akılcı İhracat Politikası...12 Irak ve Suriye ye Alternatif Pazar Arayışı...16 Otomotiv İhracatı Vites Düşürmüyor...18 Röportaj Özdekan Kauçuk A.Ş. Üretimde Fark Yaratıyor...20 Sanayici Güç Birliği Yapmalı...22 ÇESAN, Ekonomik Asfalt Plentinde İddialı...24 Dünyanın Demirini Büküyoruz...26 Ülke Tanıtım Brezilya-Rusya-Zambiya...30 İhracat Avcları...42 Aktif Faaliyet...46 Aktif Hayat Akademisi...68 Aktif Kadın Komisyonu...80 Nesilden Nesile Pimmaksan İkinci Nesil İle Yol Alıyor...86 Meslek Hastalıkları Ofiste Göz Hastalıklarından Korunmak Mümkün...88 Temel Ofis Egzersizleriyle İş Performansınızı Artırın...89 Aktif Haber Doğru Eleman Seçimi Firmanıza Katma Değer Sağlar...90 Hukuk Köşesi Finans İhtiyacına Çözüm; Sat-Kirala-Geri Al...92 Aktif Anlaşmalı Kurumlar...94 İngilizce Özet (Aktif Summary)...96 Üye Ziyaretleri...98 Basında Biz

6 AKTİF SANAYİCİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ YÖNETİM KURULU ŞEMASI BEŞİR MURAT ENSARİ Yönetİm Kurulu Başkanı YUSUF ZİYA KORKMAZ Yönetİm Kurulu Başkan Yardımcısı DEMET KÖKTEN Yönetİm Kurulu Başkan Yardımcısı BÜNYAMİN POLAT ÜYE İLİŞKİLERİNDEN SORUMLU YÖNETİM KURULU ÜYESİ DORUK ÖZERCİYES Dış İlİşkİlerden Sorumlu Yönetİm Kurulu Üyesİ MEHMET CAHİT SIRIŞ Ünİversİte Sanayİ İşbİrlİğİnden Sorumlu Yönetİm Kurulu Üyesİ DURAN SUNGUR Malİ İşlerden Sorumlu Yönetİm Kurulu Üyesİ ÖZKAN MURAT CANBAZ Basın, Yayın ve Halkla İlİşkİlerden Sorumlu Yönetİm Kurulu Üyesİ SABİT TEKİRDAĞ Makine-Metal Komİsyonundan Sorumlu Yönetİm Kurulu Üyesİ TANSEL BOYACIOĞLU İnşaat Komİsyonundan Sorumlu Yönetİm Kurulu Üye HÜSEYİN MANDIRACI Hİzmet Komİsyonundan Sorumlu Yönetİm Kurulu Üyesİ

7

8 İHRACAT M. Rifat Hisarcıklıoğlu (TOBB Başkanı) İHRACAT İÇİN; SANAYİDE YAPISAL DÖNÜŞÜM Türkiye yi bir dünya devi yapmak istiyorsak, sanayicilerimizin sorunlarına hızla çözüm bulmak zorundayız. Sanayi ürünü ihracatımızda orta teknolojili ürünlerin payı artarken, ileri teknoloji gerektiren ürün ihracatının payı bir türlü artmıyor. Bu durum sanayimizdeki yapısal dönüşüm ihtiyacını net bir şekilde gösteriyor. Dünyada nüfusu 10 milyondan büyük olup da sanayisiz gelişebilmiş bir ülke olmadığına vurgu yapan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Bu yüzden sanayimize gözbebeğimiz gibi bakmalı ve güçlendirmeliyiz. Zira şehirler sanayisiz gelişebilir, ama ülkeler sanayisiz gelişemez. Ayrıca sanayiyle elde edilen gelir, ticaretin de, tarımın da canlı kalmasını sağlar diye ifade etti. Son dönemde Türk sanayi üzerindeki sıkıntıların artmış olduğuna dikkat çeken TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Daha da vahimi, sanayici olmak artık eskisi gibi cazip görülmüyor. Sanayici olanlar bile hizmet sektörüne yöneliyor. Sonuçta sanayimiz kan kaybediyor. Rakamlar da buna işaret ediyor. Sanayinin ekonomi içindeki payı son 15 yılda yüzde 24 den yüzde 15 e gerilemiş durumda diye değerlendirdi. Güçlü bir sanayinin daha sağlam bir ekonomik ve toplumsal istikrarın teminatı olduğunu belirten Hisarcıklıoğlu, Bu yüzden tüketimle değil, üretimle itibar kazanmaya çalışan bir toplumsal bilinç oluşturmalıyız. Son küresel krizde gördük ki, üretim gücünü diri tutan Almanya, Hindistan, Çin gibi ülkeler krizden daha hızlı sıyrıldılar ve ayakta kaldılar. Sırtını sadece hizmet sektörüne yaslayan ülkelerse kolayca alabora oldular dedi. Türkiye olarak sanayileşme yolunda önemli kazanımlar ve başarılar elde edildiğine değinen Hisarcıklıoğlu, değerlendirmelerini şöyle sürdürdü: 1990 lardan itibaren sanayimizde düşük teknolojili ürünlerin yerini orta teknolojili ürünlerin alması, sanayicilerimiz açısından çok önemli bir başarıdır. Şimdi önümüzde yeni bir mücadele bizi bekliyor. 2 trilyon doları aşan bir ekonomiye sahip olmak için, artık vakit kaybetmeden ileri teknoloji üretiminde atılım yapmak zorundayız. Ar-Ge harcamalarını ve nitelikli insan kaynağına daha da artırmak gündemimizin ilk sırasında olmalı. Almanya da çalışan bir kişi yılda ortalama 85 bin dolar, ABD de 105 bin dolar katma değer üretiyor. Bizdeyse sadece 32 bin dolar. v 8 Active Business

9

10 İHRACAT Çünkü onlar etkin işleyen bir kurumsal altyapıya sahipler. Daha da önemlisi çok iyi eğitimli insan kaynağına sahipler. Aramızdaki bu farkın anlamı, ekonomide reform gündemimizin henüz tamamlanmamış olmasıdır. Bu farkın kapanmasıysa ancak, Avrupa standartlarında kurumsal altyapıyı, eğitim sistemini, hukuk sistemini, idari yapıyı Türkiye de inşa etmekle mümkündür. Biz de yeni bir reform gündemiyle ve etkin bir sanayi stratejisiyle, ülkemizdeki iş yapma ortamının kalitesini Almanya seviyesine getirsek, işgücündeki verimliliği Almanya düzeyine çıkartabilsek, Türkiye nin milli geliri tam üç katına çıkar. Türkiye dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri haline gelir. Dünyanın en büyük şirketleri içinde Türk şirketlerini de işte o zaman görebiliriz. VERİMLİLİK HERKES İÇİN KAZANÇ Özel sektör olarak, iş süreçlerini verimli hale getirme görevlerinin olduğunun önemine değinen Hisarcıklıoğlu, şöyle devam etti: Ortaklık kültürüne, kurumsallaşmaya, değişime, yeni fikirlere açık olmamız lazım. Devlet her türlü düzenlemeyi yapsa bile biz bunları kendimizde oluşturamazsak, şikâyet etmeye devam ederiz. Verimli çalışan şirket de kazanıyor, çalışanı da kazanıyor, ülke de kazanıyor. Bundan herkes kazançlı çıkıyor. Verimlilik düzeyini iki katına çıkartmak istiyorsak, eğitime daha güçlü yatırım yapmamız gerekiyor. OECD ülkeleri arasında bizim çocuklarımız, matematikte, fende ve okuma becerilerinde en geride kalmış durumda. 6 üzerinden 2 alıyorlar. Yani sınıfı zar zor geçebiliyorlar. Son yıllarda bütçeden eğitime ayrılan payda yaşanan kayda değer artış sağlanması çok önemliydi. Şimdi kaliteyi de artırmak gerekiyor. Yüksek teknoloji üretmek için daha iyi matematik, daha iyi fen bilen öğrenciler yetiştirmek zorundayız. İcat çıkartan gençlerimizin sayısını arttırmalıyız. Katma değeri yüksek ürün-hizmet üretilmesi amacıyla Ar-Ge, inovasyon ve fikri mülkiyet hakları politikaları geliştirilmeliyiz. İleri teknolojinin kaynağı ise üniversitelerimiz olmak zorunda. Bu nedenle üniversitelerimizin işleyişi, günümüz küresel ekonomisinin şartlarıyla uyumlu hale getirilmeli. Bunun yanında, üniversite-sanayi işbirliğinin geliştirilmesi için, yükseköğretim ders programları sanayinin ihtiyaçlarına yönelik şekillendirilmeli. Yüksek lisans ve doktora tezlerinin sanayide uygulanmasına yönelik ek teşvikler verilmeli. Üniversitelerin OSB ler bünyesinde araştırma enstitüsü kurmaları teşvik edilmeli. OSB içinde Özel Meslek Liselerinin kurulmasına yönelik çalışmalara hız verilmeli. PROJE BAZLI TEŞVİKLER Yatırım teşvik sistemi de statik değil dinamik olmalı. Değişen küresel ve ulusal koşullara göre yenilenmeli. İlçeler bazında da farklılaşma sağlanmalı. Proje bazlı teşvikler uygulanmalı. Kamu alımları da bu kapsamda değerlendirilmeli ve yerli sanayinin gelişmesi için kullanılmalı. Şimdi önümüzde tüm bu reformları yapmak üzere bir fırsat penceresi açılıyor den sonra 4 yıl boyunca seçim yok e kadar olan 8 yıl boyunca ise, sadece 1 sene seçim var. Yani yeniden ekonomiye odaklanmak, kaybettiğimiz reform ateşini yeniden canlandırmak için elimize fırsat geçecek. Şimdi hep birlikte bunlara odaklanmalı, kamuoyunun ve siyasetin de bunları ilk gündem maddesi yapmasını sağlamalıyız. Bu sayede inşallah elbirliği ile 2023 hedeflerimize ulaşmak için yol almayı sürdüreceğiz. Biz de işlerimize daha bir hevesle ve heyecanla sarılıp, Türkiye ekonomisini büyütmeye devam edeceğiz.çünkü inanıyoruz ki; Allah hiçbir emeği zayi etmez. Türkiye şu an güçlü bir özel sektöre, güçlü bir ekonomiye ve sanayiye sahip ise biz bunların tamamını dışa açılmaya borçluyuz. Kaybedecek vaktimiz yok. Rakiplerimiz durmuyor. Bizim de hızla harekete geçmemiz gerekiyor. KAYBEDECEK VAKTİMİZ YOK Hisarcıklıoğlu, Türkiye nin kalkınma başarısının son 30 yılda gerçekleştiğini, 30 yıl önce korumacı politikalara son verildiğini ve ilk defa dışa açılımın yaşandığını kaydederek değerlendirmelerini şöyle sürdürdü: Geldiğimiz noktaya bakın:30 yılda Avrupa nın 6., dünyanın 17. büyük ekonomisi haline geldik.30 yıl önce yılda 3 milyar dolar ihracat yapıyorduk. Bugün yılda 155 milyar dolar ihracat yapıyoruz.ve ihracatımızın yarısını dünyanın en gelişmiş pazarlarına, Amerika ve Avrupa ya yapıyoruz. Bugün Avrupa da satılan her 4 beyaz eşyadan biri Türk malı. Her 3 televizyondan biri Türk malı. Dünya ticaretinden aldığımız pay %1 in üstünde. Bugün ABD dışında 12 farklı otomotiv markasının üretildiği tek ülkeyiz.30 yıl önce ülkemize yılda sadece 300 bin turist geliyordu. Bugün her yıl Türkiye nüfusunun yarısı kadar turisti, yani 36 milyon turisti ülkemizde ağırlıyoruz. Dünyanın en çok tercih edilen 6. turizm destinasyonu haline geldik. Müteahhitlik sektöründe Çin den sonra dünyanın en büyük gücüyüz. 103 ülkede 274 milyar dolarlık projeyi Türk müteahhitleri başarı ile üstlendi. Tarım hasılasında Avrupa nın birinci, dünyanın yedinci büyük ülkesi haline geldik. Bütün bunları koruma duvarlarına son verdikten sonra başardık. Türkiye şu an güçlü bir özel sektöre, güçlü bir ekonomiye ve sanayiye sahipse biz bunların tamamını dışa açılmaya borçluyuz. Kaybedecek vaktimiz yok. Rakiplerimiz durmuyor. Bizim de hızla harekete geçmemiz gerekiyor. 10 Active Business

11

12 İHRACAT Prof. Dr. Adem Şahin (TOBB Üniversitesi Rektör Vekili) Orta Gelir Tuzağının Kurtuluşu; Akılcı İhracat Politikası TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Adem Şahin, Türkiye nin ihracatı ile ilgili değerlendirmesinde, İhracatımızla ilgili ilk sorun ihracatımızın içindeki yüksek teknolojili ürün oranının oldukça düşük olmasıdır. İkinci sorun ise ihracatımız içindeki yerli katma değer oranıdır diye ifade etti. Ankara nın Türkiye geneline kıyasla daha iyi bir tablo sergilediğine dikkat çeken Prof. Şahin, İhracatta sürdürülebilirliğin öneminin farkında olan güçlü OSB lere ve üniversitesanayi işbirliğinin en güzel örneklerinden birisi olan güçlü teknoparklara ve kaliteli eğitim sunan üniversitelere bu ilimizin sahip olması, bu başarıyı getiren en önemli sebepler olarak karşımıza çıkmaktadır dedi. Prof. Dr. Şahin in görüşleri şöyle: Dünya üzerinde gelişmiş ve orta gelir tuzağını aşmış ülkeler incelendiğinde bunların hemen hemen hepsinin bu sonuca ulaşırken dışa açık büyüme stratejisini takip ettikleri görülmektedir. Dışa açık büyüme stratejisinin temelinde ise ihracat bulunmaktadır. Bir ülkenin iç tüketime, hele ki ithalata dayalı bir iç tüketime bağlı olarak istikrarlı bir şekilde büyümesi ve orta gelir tuzağından kurtulması mümkün değildir. Bu ancak zengin doğal kaynaklara sahip ülkeler için geçerlidir ki, bu ülkeler de doğal kaynaklarını ihraç ederek bu sonuca ulaşmaktadırlar. Türkiye ise kişi başına milli gelirini 10,000-11,000 ABD doları aralığına getirmiştir. Kişi başına geliri bu aralıktan çıkarıp ülkeyi orta gelir tuzağından çıkarmanın yolu ise akılcı bir ihracat politikası takip edilmesiyle mümkündür. Türkiye nin ihracatı içinde 1960 lı yıllara kadar tarım ürünlerinin oldukça önemli bir ağırlığı bulunmaktadır lı yıllarla birlikte Türkiye nin kalkınma stratejisi değişmiştir Anayasasının yürürlüğe girmesiyle birlikte Türkiye planlı kalkınma dönemine geçmiştir. Bu dönemde ithal ikamesi politikası uygulanmıştır. Bu politika ithal edilen ürünlerin ülkede üretimi üzerine kurulmuş bir politikaydı. İthal ikamesi politikasının yürütülmesi yurtiçi sanayinin yüksek gümrük duvarları ile korunmasını gerekli kılmıştır. Bu politika sayesinde ülkede birçok sanayi işletmesi kurulmuştur. Ancak bu işletmeler tamamen yerli tüketicilere odaklanmışlar, yüksek gümrük duvarları ile korunduklarından rekabetçilikleri de gelişememiştir. Kısaca bu dönemde dışa kapalı, yüksek gümrük duvarları ile korunan, iç tüketime yönelik bir büyüme politikası takip edilmiş ve bu politika sonucunda 1960 lı yıllarda yüksek büyüme oranları yakalanmıştır TE SİSTEM TIKANDI İthal ikamesi politikası 1960 lı yıllarda büyümeye katkıda bulunmakla beraber 1970 li yılların sonunda sistem tıkanmıştır. Sistem ihracata dayanmadığından ülkeye döviz girişi sınırlı olmuş, petrol fiyatlarının artması sonucu ithalat yapmak için döviz sıkıntısı baş göstermiş ve ülke kronik ödemeler dengesi sorunlarıyla karşılaşmıştır. Ödemeler dengesinde baş gösteren sorunlar ithal ikamesi politikasının yeniden gözden geçirilmesine neden olmuş ve 1980 li yıllardan itibaren bu politika terk edilerek dışa açık, ihracata dayalı büyüme modeline geçilmiştir. Bu modele geçilmesiyle birlikte gümrük duvarları indirilmiş ve sanayi 12 Active Business

13 dış rekabete açılmıştır. İhracatın artması sonucunda ülkeye döviz girişi hızlanmıştır li yıllarda Türk işadamları ihracat yapmak için yurtdışında müşteri bulmak amacıyla her an pasaport ve valizlerini hazır tutmuş ve sürekli yurtdışı seyahatlerde bulunmuşlardır. Bu dönemde çevre ülkelere de ihracat Ödemeler dengesinde baş gösteren sorunlar ithal ikamesi politikasının yeniden gözden geçirilmesine neden olmuş ve 1980 li yıllardan itibaren bu politika terk edilerek dışa açık, ihracata dayalı büyüme modeline geçilmiştir. Bu modele geçilmesiyle birlikte gümrük duvarları indirilmiş ve sanayi dış rekabete açılmıştır. İhracatın artması sonucunda ülkeye döviz girişi hızlanmıştır li yıllarda Türk işadamları ihracat yapmak için yurtdışında müşteri bulmak amacıyla her an pasaport ve valizlerini hazır tutmuş ve sürekli yurtdışı seyahatlerde bulunmuşlardır. Bu dönemde çevre ülkelere de ihracat artmıştır. İHRACATTA SANAYİ ÜRÜNLERİNE GEÇİŞ Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan ihracat verileri incelendiğinde Türkiye nin ihracatının 1950 yılında ABD doları olduğu görülmektedir. Türkiye nin ihracatı 30 yıl içinde 11 kat artarak 1980 yılında ABD dolarına ulaşmıştır. Belirtmek gerekir ki bu dönemde Türkiye nin ihracatı tarım ürünleri ağırlıklıydı yılından itibaren 10 yıllık dönemlere bakılırsa, ihracat 1990 yılında 1980 yılına göre 4,5 kat artarak ABD dolarına; 2000 yılında 1990 yılına göre 2 kat artarak ABD dolarına; 2010 yılında 2000 yılına göre 4 kat artarak ABD dolarına ulaşmıştır ile 2010 yılları arasındaki 30 yıllık süredeki ihracat artışı yaklaşık 40 kattır. Verilerden de görüleceği gibi, ihracattaki sıçramalar ve dönemlerinde elde edilmiştir. Bu 30 yıllık dönemde ihracatın yapısı da değişmiş, tarım ürünleri ağırlıklı bir ihracattan sanayi ürünleri ağırlıklı bir ihracata geçilmiştir. Günümüzde ihracatın içindeki sanayi ürünlerinin payı % 90 nın üzerindedir. Bu dönemde Türkiye nin ihracat pazarları da çeşitlenmiştir. Günümüzde Türkiye 239 ülke ve serbest bölgeye ihracat yapmaktadır. MOTORLU KARA TAŞITLARI İLK SIRADA İhraç edilen sanayi ürünlerinin kompozisyonuna baktığımızda motorlu kara taşıtları, demir-çelik, tekstil ve giyim eşyası ile makine sektörlerinin başı çektiği görülmektedir. Ancak 2014 Yılı Programının incelenmesi başka bir gerçeği ortaya koymaktadır yılında Türkiye nin ihracatının (altın hariç) % 6,2 si yüksek, % 24,3 ü ortanın üstü, % 22,8 i ortanın altı, % 46,8 i düşük teknolojili ürünler iken, bu oranlar 2012 yılında sırasıyla % 3,7, % 31,4, % 31,5 ve % 33,5 olarak gerçekleşmiştir. Buradan da görüleceği gibi, ihracatımızda orta teknolojili ürünlerde bir yoğunlaşma söz konusudur. Aynı raporda da belirtildiği gibi, yüksek teknolojili sektörlerdeki üretim artışına karşın, orta teknolojili sektörlerdeki üretim daha hızlı artmaktadır. Bu durum ihracatın kompozisyonuna da yansımaktadır. Eurostat tarafından yayınlanan verilere göre 2006 yılında Türkiye küresel yüksek teknolojili ürün ihracatında 52 nci sırada yer alabilmiştir. Bu durum ülkemizin ihracatının orta yoğunluklu teknolojiler ağırlıklı olduğunu göstermektedir. Bu ağırlığı yüksek teknolojili ürünler lehine çevirmeden hedeflerimize ulaşmamız oldukça zor görünmektedir. ARGE, TASARIM VE MARKA İhracatımızla ilgili ilk sorun yukarıda da belirttiğimiz gibi ihracatımızın içindeki yüksek teknolojili ürün oranının oldukça düşük olmasıdır. İkinci sorun ise ihracatımız içindeki yerli katma değer oranıdır. Burada aklımıza hemen şu soru gelmektedir. Evet, ihracatımızın içinde sanayi ürünlerinin oranı oldukça yüksektir. Ancak sanayicimiz küresel değer zincirinin neresindedir? İhraç ettiğimiz ürünlerin ve özellikle başı çeken sektörlerde ihraç ettiğimiz ürünlerin ne kadarının AR-GE si, tasarımı ve markası bize aittir. Bu soruya içimize rahatlatacak bir cevap vermek maalesef oldukça güçtür. Örneğin, Güney Kore gibi, ihraç ettiğimiz kendimize ait bir otomobil markamız var mı? İhracatta Güney Kore, Tayvan, Japonya ve günümüzde Çin in gösterdiği inanılmaz başarı hikâyesinin arkasında bu ülkelerin eğitim ve teknolojiye yaptıkları yüksek düzeydeki yatırımdan kaynaklanmaktadır. Güney Kore ve Japonya nın milli geliri içinde AR-GE harcamaları % 4 ler civarında iken ülkemizde bu rakam %1 ler civarındadır. Bu ülkelerin dünyanın en iyi 100 üniversitesi arasında yer alan çok sayıda üniversiteye sahip olduğunu görmekteyiz ki ülkemiz ne yazık ki bu açıdan da pek umutlu bir tablo çizmemektedir. Güney Doğu Asya ülkelerinin kümelenmenin ihracat açısından önemini erken keşfetmesi bir başka başarı nedenidir. Bu nedenlerden dolayı, bu ülkelerin bugün Dünyada ilk 100 marka arasında çok sayıda markaya sahip olduğunu görmekteyiz. Ne yazık ki bu ligde bir tane bile Türk markası yer almamaktadır. Ayrıca, Türkiye deki marka ligi ile ilgili yapılan çalışmada, ilk on markasının dördünü bankaların oluşturması da enteresandır. Hâlbuki orta gelir tuzağından çıkmak için katma değeri yüksek ürünlerde markalaşmaya çalışmamız ve bunun için de küresel üretim değer zincirinin üst halkasına sıçramış yani OBM (orijinal marka imalatçısı) haline gelmiş işletmelere sahip olmamız gerekmektedir. Eğer AR-GE si, tasarımı ve markası bize ait ürün ihraç edemiyorsak, mar- Active Business 13

14 İHRACAT kaları başkalarına ait ürünlerin üretimini ülkemizde yapıyoruz demektir. Bu durumda değer zincirinin altlarında yer alıyoruzdur. Başka bir ifade ile ülkemiz bir üretim üssü konumundadır. Bu durumda ihracattaki katma değer de yüksek olamaz. AR-GE si, tasarımı ve markası bize ait olan ürün ihracatını artırmamız gerekmektedir. ARA MALI İTHALATI İhracatımızla ilgili üçüncü sorun ise, ihracatın içindeki ithalat oranıdır. Türkiye nin toplam ithalatının % i ara malı ithalatıdır. Ara malları, üretimde kullanılan girdilerden (enerji dâhil) oluşmaktadır. Ara malı ithalatının bu kadar yüksek olması hem ülkenin ithalat faturasını artırmakta, hem de cari açığı olumsuz yönde etkilemektedir. Ayrıca, ihraç ürünlerimizdeki yerli katma değer oranı da düşmektedir. Bu olumsuzluğu gidermenin yolu ihracat ürünlerimizin üretiminde kullanılan yerli girdi oranını artırmaktır. İşletmelerimizin yerli girdi kullanması için, bu girdilerin ithal girdilerle aynı kalite, miktar ve fiyattan sunulması gerekmektir. Bu sağlanabildiği takdirde yerli girdi oranı da artacaktır. İhracatla ilgili diğer bir nokta da ödeme şeklidir. Türkiye nin ihracatının % 65 inde mal mukabili ödeme yöntemi kullanılmaktadır. Bu yöntem ihracatçı için en dezavantajlı yöntemdir. İhracatta ağırlıklı olarak bu yöntemin kullanılması, ihracatçımızın pazarlık gücünün düşük olduğunu göstermektedir. İthalatçının başka seçenekleri de varsa, başka bir ifade ile ithalatçı söz konusu ürünleri başka bir yerden de temin edebilecekse, ihracatçının pazarlık gücü düşük olur. İhracatçımızın pazarlık gücünün yüksek olması için nitelikli, markası kendisine ait ve yüksek teknolojili ürünleri üretmesi gerekir. ANKARA ÜMİT VERİYOR Öte yandan, temel sorunlu alanlarını yukarıda ortaya koymaya çalıştığımız ülke ihracatını Ankara kapsamında ele aldığımızda durum daha ümit verici görünmektedir. TİM verilerine göre 2014 yılının ilk 10 ayının ( ) toplam ihracat rakamı Ankara için ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Bir yıl öncesinin ilk 10 ayının ihracat rakamı ABD doları olup bir önceki yıla göre ihracattaki artış oranı % 5,5 civarındadır. Bu yıl itibariyle en fazla ihracatı gerçekleştiren iller sıralamasında Ankara beşinci sıradadır. İlimizin ihracatta öncü sektörleri kimyevi madde ve mamulleri, makine ve aksamları, taşıt araçları yan sanayi, savunma ve havacılık, çelik ve elektrik ve elektronik olarak öne çıkmaktadır. Özellikle bu altı sektörden dördünün katma değeri orta ya da yüksek düzeyde mamuller üretiyor olması Ankara açısından gurur verici bir durumdur. Bu başarının en önemli sebeplerinden birisi başarılı işletmeleri bünyesinde bulunduran organize sanayi bölgelerine Ankara mızın sahip olmasıdır. Bugün, Ankara ilimiz Bursa, İzmir ve Kocaeli illerinden sonra en fazla OSB ye sahip il olarak ön plana çıkmaktadır. Ankara da Ankara nın ihracatta öncü iller arasında yer almasının en önemli sebeplerinden bir diğeri de çok kaliteli devlet ve vakıf üniversitelerine ev sahipliği yapmasıdır. Örneğin savunma sanayinde faaliyet gösteren başarılı işletmelerimizin çoğunun Ankara yı üretim merkezi olarak seçmesi, özellikle elektrik-elektronik ve makine mühendisliği alanında kaliteli eğitim sunan en başarılı üniversitelerin çoğunun bu ilimizde olmasıyla yakından alakalıdır. Ankara ilimizde yer alan Teknoparklar da ülke ortalamasının çok üstünde bir tablo sergilemektedir. Katma değeri yüksek ürünlere odaklı üretim ve hizmet vermeyi amaçlayan birçok işletmeye ev sahipliği yapan bu teknoparklar üniversite-sanayi işbirliğinin en güzel örneklerinden birisini teşkil etmektedir. Örneğin, bu teknoparklardan birisi olan ODTÜ Teknokent Türkiye nin ilk ve en yenilikçi teknoparkı olma özelliğini taşımaktadır yılında ilk binası hizmete açılan ODTÜ Teknokent hali hazırda yürütülen ve T.C. Ekonomi Bakanlığı nca da desteklenen Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi Projesi ile savunma sanayine hizmet veren firmaların ihracat potansiyelini ve firmalar arası işbirliğini arttırmayı hedeflemektedir. Sonuç olarak, 1980 li yıllarla birlikte Türkiye dışa açık, ihracata dayalı büyüme modeline geçmiş ve bu konuda da başarılı olmuştur. Ancak ihracatımızın bazı sorunları olduğu da unutulmamalıdır. Bu sorunlar, ihracatımız içindeki yüksek teknolojili ürün oranının oldukça düşük olması, markası kendimize ait ürün ihracatımızın çok az olması, ihraç ürünlerimizin yüksek oranda ithal girdi kullanması ve ödeme şeklinin dezavantajlı olmasıdır. Birinci, ikinci ve dördüncü sorunların çözümü AR-GE, tasarım ve inovasyondan geçmektedir. Üçüncü sorunun çözüm yolu ise, yurtiçi tedarikçilerin, yabancı tedarikçilerle rekabet edebilecek düzeyde değişik teşviklerle desteklenmesinden geçmektedir. Öte yandan, ihracat performansı açısından Ankara Türkiye geneline kıyasla daha iyi bir tablo göstermektedir. İhracatta sürdürülebilirliğin öneminin farkında olan güçlü OSB lere ve üniversite-sanayi işbirliğinin en güzel örneklerinden birisi olan güçlü teknoparklara ve kaliteli eğitim sunan üniversitelere bu ilimizin sahip olması bu başarıyı getiren en önemli sebepler olarak karşımıza çıkmaktadır. 14 Active Business

15

16 İHRACAT Ahmet Karaman (OAİB Koordinatör Başkanı) IRAK VE SURİYE YE ALTERNATİF PAZAR ARAYIŞI TİM tarafından da açıklan verilere göre, 2014 Haziran ayı ihracatının, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6,6 artışla 12 milyar 544 milyon dolar olduğunu kaydeden OAİB Koordinatör Başkanı Ahmet Kahraman, Yılın ilk 6 aylık toplam ihracatı, yüzde 7,3 artışla 79 milyar 935 milyon dolar olarak gerçekleşti dedi. Orta Anadolu İhracatci Birlikleri (OAİB) Koordinatör Başkanı Ahmet Kahraman, 2014 ün ilk 5 ayında Irak a ihracatımız yüzde 11 artışla 5 milyar 40 milyon dolara yükseldi. Ancak Haziran ayında aylık ihracat yüzde 21 geriledi. Suriye de de benzer şekilde krizle beraber ilk dönemde ihracatımız ciddi şekilde düştü, ancak Suriye ve Irak ta oluşan kaybımızı yeni hedef pazarlardaki performansımızla telafi edeceğiz dedi. Birlik kaydından muaf ihraç kalemleri hariç net mal ihracatının ilk 6 aydaki kümüle artış performansı ise yüzde 6,7 oldu. Irak, yıllık 12 milyar dolar ihracat ile Almanya nın ardından ikinci büyük ihraç pazarımız ün ilk 5 ayında Irak a ihracatımız yüzde 11 artışla 5 milyar 40 milyon dolara yükseldi. Ancak Haziran ayında aylık ihracat yüzde 21 geriledi. Suriye de de benzer şekilde krizle beraber ilk dönemde ihracatımız ciddi şekilde düştü. Suriye ve Irak ta oluşan kaybımızı yeni hedef pazarlardaki performansımızla telafi edeceğiz diye ifade eden Kahraman, ihracat ile ilgili gelişmeleri Active Business e şöyle değerlendirdi: Her geçen gün sayısını ve kalitesini artırarak yaptığı yurtdışı fuar katılımı, heyet, eğitim seminerleri, yurtiçi alım heyeti organizasyonları, tasarım yarışmaları, Ar-Ge proje pazarı ve bunun gibi birçok etkin faaliyeti ile üyesi olan ihracatçı firmalara daima yardımcı ve yol gösterici olmaya çalışan Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği nin 2014 yılı Ocak-Haziran döneminde toplam ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %13,6 oranında artış gösterdi. Oldukça dikkat çekici bir artış oranı ile Birlikler arasında dördüncü sıraya yükselmesini sağlayan bu artışla OAİB ihracatını 6,5 milyar dolara kadar yükseltti. Türkiye nin toplam 76 milyar dolar olan ihracatından bu dönemde %7,8 oranında pay alan OAİB nin iştigal alanında bulunan 8 farklı Birliğin başarısı olan bu atağa kalkışın detaylarına bakıldığında, bünyesinde faaliyet gösteren tüm Birliklerin ihracatını yüzde olarak artırdığı görülüyor; 2014 yılı Ocak-Haziran döneminde; Orta Anadolu Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği nin ihracatı %6,6 oranında artarak 1,3 milyar dolar, Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri İhracatçıları Birliği nin ihracatı %3,4 oranında artarak 949,1 milyon dolar, İklim- 16 Active Business

17 lendirme Sanayii İhracatçıları Birliği nin ihracatı %12,8 oranında artarak 886,7 milyon dolar, Ankara Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği nin ihracatı %8 oranında artarak 752 milyon dolara yükseldi. Savunma ve Havacılık Sanayii İhracatçıları Birliği nin ihracatı %35,8 oranında artarak 633,9 milyon dolar, Orta Anadolu Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği nin ihracatı %2,9 oranında artarak 344,6 milyon dolar, Orta Anadolu Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği nin ihracatı %19,4 oranında artarak 240,5 milyon dolar, Orta Anadolu Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçı Birliği nin ihracatı %6,8 oranında artarak 37,8 milyon dolar oldu. Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği nden, 2014 yılı Ocak-Haziran döneminde serbest bölgeler dahil 202 ülkeye ihracat gerçekleştirildiğini bildiren Kahraman, şöyle devam etti: Genel Sekreterliğin toplam ihracatında en fazla payı alan ülkeler şunlar oldu: Irak, Almanya, ABD, Azerbaycan ve İngiltere. Biliyorsunuz ki; Cumhuriyetimizin 100. kuruluş yılında yani 2023 yılında ülkemiz Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri Sanayi nin üretim kapasitesinin %50, ihracatının ise %500 oranlarında artarak üretimin 32 milyon m³ e, ihracatının ise 16 milyar dolara ulaşması hedeflenmektedir. Bu hedefe ulaşabilmek için; ilgili sektör olarak biz ihracatçılar hız kesmeden yolumuza devam ediyoruz. Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği nin 2013 yılı ihracat kaydı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %15,7 oranında artarak 5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemde sektörün en fazla ihracat yaptığı ülkeler Irak, Azerbaycan ve İran olmuştur. Birliğimize ait 2013 yılı ihracatı ise, 436,2 milyon dolar seviyesinde gerçekleşerek, bir önceki yılın aynı dönemine göre %21,7 oranında artmıştır. Söz konusu dönemde Birliğimiz, Türkiye geneli ağaç mamülleri ve orman ürünleri ihracatından %8,7 oranında pay almıştır. Sektörümüzün en önemli ihraç kalemleri olan mobilya, kağıt ve ahşap eşya alt sektör gruplarının 2014 yılının ilk 6 ayında ihracatları da toplam ihracata parallel olarak yıl boyunca yükselme eğilimi göstermiştir. Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği nin 2014 yılı Ocak-Haziran Dönemi Türkiye geneli ihracat kaydına baktığımızda ise; bir önceki yılın aynı dönemine göre %9,1 oranında artarak 2,5 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir. Söz konusu dönemde sektörün en fazla ihracat yaptığı ülkeler Irak, İran ve Azerbaycan olmuştur. Birliğimize ait 2014 yılı Ocak-Haziran dönemi ihracat kaydı ise 240,4 milyon dolar seviyesinde gerçekleşerek, bir önceki yılın aynı dönemine göre %19,5 oranında artmıştır. MOBİLYA SEKTÖRÜ 2014 yılı Ocak-Haziran döneminde mobilya sektörünün %15,3 oranında artışla 1 milyon dolar seviyesinde ihracat gerçekleştirdiğine değinen Kahraman, en fazla ihracat Irak, Libya ve Azerbaycan a yapıldığını kaydetti. Kahraman, sektör ihracatı ile ilgili şu bilgileri aktardı: Irak a olan ihracatımız geçen yılın aynı dönemine göre 236 milyon dolar olmuştur. Libya ya ihracatımız ise geçen yılın aynı dönemine göre 122,7 milyon dolar olmuştur. Azerbaycan a olan ihracatımız geçen yılın aynı dönemine göre 77,3 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ağaç ve ahşap eşya sektöründe ise 2014 yılı Ocak-Haziran döneminde %36 oranında artışla 477 milyon $ seviyesinde ihracat gerçekleşmiştir. En fazla ihracat kaydı İran, Irak ve Azarbeycan a gerçekleştirilmiştir. İran a olan ihracatımız ise 110,2 milyon dolar, Irak a olan ihracatımız da 61,3 milyon dolar olmuştur. Azerbaycan a olan ihracatımız ise 37,7 milyon dolar civarındadır. Kağıt ve karton sektörünün Türkiye geneli ihracat rakamlarına bakıldığında, 2014 yılı Ocak-Haziran döneminde %6 oranında düşüşle 877 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. En fazla ihracat Irak, İngiltere ve İran a yapılmıştır. Irak a olan ihracatımız geçen yıla kıyasla 145,6 milyon dolar artarken, İngiltere ye olan ihracatımız geçen yıla göre 64,6 milyon dolar oranında, İran a olan ihracatımız ise geçen yıla kıyasla 55,5 milyon dolar oranında artmıştır. Kahraman, Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri Sektörü için 2014 yılı sonunda ihracat adına beklentileri ise ise şöyle dile getirdi: Sektörümüzün esnek yapısı, tasarım çalışmalarına son yıllarda verilen ivme ve verilen destekler ile koyduğu hedeflere zorlanmadan ulaşacaktır. Bu çerçeveden bakıldığında; son yıllarda artış eğilimini sürekli koruyan sektörümüzün 2014 yılında da yaklaşık %15 olan ihracat artış oranını koruması ve bu istikrarla ihracatına devam ederek ülke ekonomisine katkı sağlaması beklenmektedir. Buna ilaveten, 2014 yılında da mobilya ve kağıt alt sektör gruplarının sektörümüzün lokomotifleri olarak toplam ihracatımızdan yüksek oranlarda paylar almasının kaçınılmaz olduğu düşünülmektedir. Active Business 17

18 İHRACAT Orhan SABUNCU Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği Başkanı OTOMOTİV İHRACATI VİTES DÜŞÜRMÜYOR Otomotiv endüstrisi kesintisiz 17 aydır ihracatını artırarak yoluna devam ediyor. Sektör ağustos ayında bir milyar 269 milyon dolarlık ihracata imza attı. Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) Başkanı Orhan Sabuncu, AB ülkelerine ihracat artış trendinin endüstrilerinin önünü açtığını dile getirerek, Ağustos ayı otomotiv endüstrisinde tatil dönemi olmasına rağmen ihracatta vites düşürmedik dedi. Active Business e değerlendirmelerde bulunan Sabuncu, otomotiv endüstrisinin AB ülkelerindeki olumlu gelişmelerle birlikte son 17 aydır çok iyi bir ivme yakaladığını ve aylık bazda sürekli yükseldiğini kaydetti. Sabuncu, otomotiv endüstrisi ağustos ayı ihracat verilerini değerlendirirken, sektörün Türkiye genel ihracatından yüzde 11.5 pay aldığına dikkat çekti. Türk ekonomisine büyük destek verdiklerini ifade eden Sabuncu, Ağustos ayında otomotiv endüstrisinde birçok fabrikada tadilatlar ve iyileştirmeler yapılır. Dolayısıyla tesislerde üretim yapılmaz. Ağustos bizim için tatil ayıdır. Buna rağmen ihracatta durmadık ve geçen yılın aynı dönemine göre artış hızımızı sürdürdük dedi. ALMANYA VE BİRLEŞİK KRALLIK A ARTIŞ En fazla ihracat yapılan Almanya ve Birleşik Krallık a yüzde 20 nin üzerinde artış olmasının da AB pazarındaki yükselişte büyük rol oynadığına dikkat çeken Sabuncu, bu bölgenin dinamiklerinin otomotiv endüstrisini yukarıya taşıdığına dikkat çekti. Ağustos ayında binek otomobillerde düşüş olmasına rağmen, ticari araçlarda çift haneli büyümenin sürdüğünü aktaran Sabuncu, yılsonunda 23 milyar dolarlık ihracata ulaşılacağına yönelik inançlarını sürdürdüklerini dile getirdi. OİB Ağustos ihracat verilerine göre, ürün bazında yan sanayi yüzde 7 artışla 691 milyon, binek otomobiller yüzde 19 düşüşle 305 milyon, eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar yüzde 12 büyümeyle 170 milyon ve otobüs-minibüs-midibüs ürün grubu da yüzde 49 yükselişle 84 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. TÜM ÜRÜN GRUPLARINDA ARTIŞ Yılın 8 aylık dönemi dikkate alındığında ise yan sanayide yüzde 8 büyümeyle 6 milyar 405 milyon, binek otomobillerde yüzde 7 artışla 4 milyar 909 milyon, eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlarda yüzde 16 gelişmeyle 2 milyar 728 milyon, otobüs-minibüs- midibüs ürün grubunda da yüzde 10 yükselişle 712 milyon dolarlık dış satışa imza atıldı. Ağustos ayı ihracat verilerinde ülke bazlı en fazla dış satış yüzde 21 artış ve 235 milyon dolarla yine Almanya ya gerçekleşti. Bunu yüzde 23 yükseliş ve 144 milyon dolarla Birleşik Krallık ile yüzde 3 düşüş ve 117 milyon dolarla Fransa izledi. Yılın 8 aylık döneminde ise Almanya ya yüzde 28 büyümeyle 2 milyar 482 milyon, Birleşik Krallık a yüzde 31 artışla bir milyar 660 milyon ve Fransa ya yüzde 2 yükselişle bir milyar 582 milyon dolarlık ihracat yapıldı. 18 Active Business

19

20 AKTİF RÖPORTAJ Yusuf Ziya KORKMAZ (Özdekan Kauçuk A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı) Özdekan Kauçuk A.Ş. Üretimde Fark Yaratıyor Türkiye deki endüstriyel malzemeler kavramının öncülerinden ve sismik izolatör (deprem titreşim takozu) tek yerli üreticisi olan Özdekan Kauçuk A.Ş., ayakkabı üretiminden Dünya çapında AR-GE projeleri üreten bir firma konumuna gelmiştir. Özdekan Kauçuk A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Ziya Korkmaz; ülkemizde yerli üretimi arttırmak ve yerli tüketime yardımcı olmanın yanı sıra, Dünya çapında ülkemize katkı sağlayacak projelere imza atmak, Türkiye yi dış pazarda çok daha iyi konumlara getirmek tüm üreticilerin hedefi olmalı dedi OSTİM de ayakkabı malzemesi ile üretime başladıklarını ifade eden Yusuf Ziya Korkmaz, bugün sismik izolatörler üretiminde Türkiye de ilk ve tek olduklarını belirtti. Korkmaz, babadan devir aldığı işi çok daha ileri seviyelere taşıyarak Dünya ya açıldıklarını ifade ederek, dış pazarda ülkemizi çok daha iyi yerlere götürmeye çalışmak herkesin amacı olmalı diye belirtti. Korkmaz, firmasını Active Business e değerlendirdi. Firmanızın kuruluşundan söz eder misiniz? Firmamız 1982 yılında babam Mustafa Korkmaz tarafından kuruldu. İşe yine kauçuktan üretilen lastik ayakkabıyla başladık. Daha sonra 90 lı yıllarda ikinci kuşağın, yani bizlerinde katılımıyla endüstriyel yedek parça üretimine başladık. Mesela maden makinalarının titreşim takozları, rulo lastikleri, hayvan yatakları ve iş makinalarının kauçuk yedek parçaları ve bir çok endüstriyel ürün ikinci kuşakla başladı ve hala devam ediyor. OSTİM OSB merkezimiz olmakla beraber iki atölye ve Kazan da bir fabrikamız bulunuyor. Firmamız, OSTİM OSB bölgesel kalkınma projelerinden biri olan kümelenme kapsamında Kauçuk Teknolojileri Kümelenmesi nin kuruluşunda aktif rol aldı ve halende kümenin yönetiminde söz sahibi konumundayız. Ankara da sanayinin kalbi olan ostim osb için neler söyleyeceksiniz? OSTİM, organize sanayi bölgesi, diğer OSB lere örnek gösterilecek bir yerdedir. Organize sanayi bölgelerinin yol, temizlik, çöp gibi belediyelerin vereceği genel hizmetlerin dışında, OSTİM OSB sanayicilere, AR-GE, pazar ve proje danışmalık desteği, sektörel kümelenme mantığı ile aynı sektörleri bir arada toparlayıp sivil toplum örgütleri oluşturma ve farkındalık yaratmak gibi görevleri de üstlenmiştir. Firmaların gerek iç, gerek ise dış pazarlarda bulunmasını ve bazı resmi kurumlardan proje desteği almasına yardımcı olan bir yerdir. OSTİM, diğer OSB ler arasında bize hem pazar desteği hem de kurumsal ihtiyaçlarımızı karşılama imkanı sağlamasıyla OSB ler arasında farklılık gösteriyor. OSTİM diğer sanayi bölgelerine ve kalkınmakta olan diğer ülkelere de örnek gösterilmesiyle bizim gurur kaynağımızdır. (Örneğin Tunus OSTİM OSB yi örnek almıştır.) Sektör içerisinde kendinize koymuş olduğunuz hedefler nelerdir? Endüstriyel parça imalatı yaparak bulunduğumuz noktaya geldik. Daha emin adımlarla ilerlemek için, 6 yıl önce bünyemizde bir kauçuk laboratuvarı kurduk. Bu laboratuvarda 20 Active Business

21 daha bilimsel çalışmalar yürütmeye başladık. Kauçukta hem fiziksel, hem de kimyasal analizler yapabiliyoruz. Dolayısıyla üretimlerimizi daha güvenli, bilinçli ve kaliteli üretmeye başladık. Bu anlamda AR-GE ler yapmaya başladık. Bazı projeler gerçekleştirdik ve çok beğenildiğini gördük. Biz zaten Dünya pazarına da açılmış bir firmayız, 46 ülkeye ihracatımız bulunmaktadır. İlerleyen dönemlerde de iç ve dış pazarda ki payımızı daha da arttırarak, ülkemizin inşaat sektöründe kullanılan yapısal koruma malzemelerinde ( deprem titreşim takozları, genleşme derzleri, elastomer mesnetler, pot ve friction sönümleme sistemlerinde) dışa bağımlılıktan mümkün olduğunca kurtarıp, alıcıların iç pazarımıza yönlendirmeye çalışarak inşaat sektörünün yerli üretime yönelmesine yardımcı olmak bizim ilerideki en önemli hedeflerimiz arasındadır. TÜBİTAK ve ODTÜ İle Ortak Proje Yapmış olduğunuz projelerden bahseder misiniz? AR-GE projeleri yürütmeye başladığımız dönemde Cumhurbaşkanlığı tarafından bir talep geldi ve bizden bir atış poligonu yapmamızı istediler. Bunun için bir çok kauçuk firmasına gittiklerini ancak hiç birinden olumlu yanıt alamadıklarını söylediler. Biz bir yıllık çalışmalarımız sonucunda kişinin aynı anda atış yapabileceği ve kurşunların geri sekmemesi adına yüksek emiş gücü olan kurşun sönümleme tuğlasını yapmayı başardık ve Türkiye de yine tek olan interaktif bir atış poligonu yaptık. Bunun üzerine yurt dışından da talepler aldık ve üretimimiz devam ediyor. Bunun dışında ağırlıklı olarak köprülere elastomer mesnetler üretiyoruz. Daha önce de yurt dışından alınarak kullanılan bir ürün olan deprem titreşim takozlarını (sismik izolatör) Türkiye de ilk biz ürettik. Binaların altına sismik izolatörler üretiyoruz. TÜ- BİTAK desteği de alarak ODTÜ ile ortak bir proje yürüttük ve deprem titreşim takozlarını ürettik. Ürünümüzün patentini de aldık. Bu konuda Dünya da 8 tane üretici vardı. Biz 9 uncu olduk. Bunların dışında üniversitelerle ortaklaşa AR-GE çalışmaları yürüttük. Başbakanlık Afad ile deprem titreşim sönümleme konusunda ilk yerli uygulamayı gerçekleştirdik. Bunun dışında özel sektördeki firmalara ve savunma sanayi adına üretimlerimizde mevcuttur. Emniyet Genel Müdürlüğü ve Askeri kurumlara da üretim yaptık. Sektörünüz adına yaşadığımız sıkıntılar nelerdir? Yerli imalatın önemi çok. Özel ürünlerde yerli imalatın daha fazla desteklenmesi gerek. Daha kapsamlı hizmet verilebilecek laboratuvarların olmasını istiyoruz. Kauçuk adına konuşacak olursak, bir tek Bursa KOSGEB Kauçuk Geliştirme Merkezinde kauçuk laboratuvarı var. Sektörümüzün adına bölgemizde de olması yönünde arzularımız var. Sektörümüzün devlet desteklerinden yararlanmasının oranı arttırılmalı. En önemlisi de nitelikli eleman sıkıntımız. Biz bu konuda bir girişimde bulunduk ve Gazi Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksek Okulu Ostim Yerleşkesi nde Lastik ve Plastik Teknolojisi Bölümü açılmasında öncülük yaptık ve yönetimle üretim arasındaki ara eleman sıkıntısını azaltmaya çalışıyoruz ama yeterli olması için daha çok okulda, daha fazla ilgili bölümün açılıp, öğrencilerin hem teoriyi hem de pratiği bir arada götürmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu konuda her türlü yardımı ve desteği de elimizden geldiğince sağlamaya hazırız. Active Business 21

22 AKTİF RÖPORTAJ Sanayici Güçbirliği Yapmalı Kazım Erdinç FIRAT (Fırat Mühendislik Yönetim Kurulu Başkanı) 1998 yılında Ankara merkezli olarak kurulan Fırat Mühendislik, üç ortaklı olarak işe başlamış. Uzmanlık alanı tonajlı çelik imalatı olan firmanın yıllık imalat kapasitesi 25 bin ton civarında. Firmanın kurucularından Kazım Erdinç Fırat, Türkiye deki termik ve hidroelektrik santrallarının ekipmanlarının imalatlarını yaptıklarını belirtirken, hedeflerinin katma değeri yüksek özel ürün imalatı olduğunu söyledi. Gelinen noktada sanayicinin çıkış noktasının güçbirliği yapmak olduğunu vurgulayan Fırat, kuruluşlarını, üretimlerini ve hedeflerini Active Business için anlattı. Firmanızın kuruluşundan ve imalatından söz eder misiniz? 1998 yılında üç ortaklı kurulan bir firmayız. Firmamızın uzmanlık konusu tonajlı çelik imalatı. Türkiye deki termik santralların ekipmanını yapıyoruz. Hidroelektrik santralar da konumuz içerisinde yer alıyor ancak ağırlıklı olarak termik santralar için çalışıyoruz. Enerji sektörü ile birlikte büyük sanayi tesislerinin ihtiyaç duydukları kazan boruları, saçlar, özel alaşımlı çeliklerin ithalatı ile dirsek, yüksek/alçak basınç ısıtıcıları, serpantin kazan içi imalat, montaj, de-montaj işlerini de gerçekleştiriyoruz. Enerji sektöründe ciddi yatırımlarımız var. 250 ye yakın çalışanımız mevcut. Yıllık imalat kapasitemiz ise 25 bin ton. Bu miktarı daha da artırmak için çalışıyoruz. Bunun için öncelikle tüm tesislerimizi tek çatı altında toplayacağız yılı ortalarında bunu gerçekleştireceğiz. Seri ve özel imalat için yurt dışından bir firma satın alacağız. Çelik konstrüksiyon ile ilgili olarak yurt dışı projeler gerçekleştirdik. Ancak ülke içerisinde çelik imalatında iddialıyız. Dolayısıyla genelde yurt içi projeler gerçekleştiriyoruz. Büyük işler yapmanıza karşın kendinizi çok fazla öne çıkartmak istemiyorsunuz Şuana kadar reklama çok fazla önem vermedik. Ancak bundan sonrası için bu konuda bir strateji değişikliği yapacağız ve reklama da ağırlık vereceğiz. Piyasada adımızın duyulması anlamında tanıtım yapmamız gerekiyor. Ar-Ge ve inovasyon konusunda neler yapıyor sunuz? Bugüne kadar Ar-Ge ve inovasyon konusu işimizde bir gereklilik oluşturmadı. Dolayısıyla bu anlamda çalışmalar da yapmadık. İstediğimiz kalifiye elamanı bulma konusunda sıkıntı yaşıyoruz. Alternatif çözüm olarak kendi bünyemizde ihtiyacımız olan elemanı yetiştiriyoruz. Hedefleriniz konusunda neler söyleyeceksiniz? Hedefimiz çelik konstrüksiyonda belli bir seviyede kalmak. Bununla birlikte katma değeri yüksek özel imalatlar yaparak Ankara merkezli büyümek istiyoruz. Katma değeri yüksek ürünlere yönelmek gerekiyor. Amacımız biraz daha dengeli gitmek. Ayrıca, kurumsal yapımızı geliştirmek, bulunduğumuz sektörün gerçek gücünün ortaya çıkmasına katkıda bulunmak, kalite sistemimizi ve ürün kalitemizi geliştirmek, müşterilerimizin istediği seviyede imalat, nakliye ve montaj yapmak da amaçlarımız içerisinde öncelik oluşturuyor. Desteklerden yeterince yararlanıyor musunuz? Desteklerin hiçbirisinden bugüne kadar faydalanamadık. Kredi imkanlarının temini bizi elbette rahatlatacaktır. Alacağımız destekler projelerimizin daha hızlı tamamlanmasına da mutlak katkı sağlayacaktır. Sektörün sorunlarında neler öne çıkıyor? Katma değeri yüksek olmayan, rekabeti ve riskleri çok olan bir sektör. Sektörün çıkış noktası firmaların güçbirliği yapması. Bu kaçınılmaz bir durum. İş sağlığı ve güvenliği konusunda firma olarak üzerinize düşeni yapıyor musunuz? Kurumsallaşma sürecini tamamlamış bir firmayız. Büyüyen yapısını toplum, çevre ve tüm paydaşlarının çıkarlarını gözeterek uluslararası kurumlardan akredite olmuş TSE-EN-ISO 9001:2000 kalite belgesini alarak daha da güçlenmiş bir firmayız. Bu noktadan sonra üç ayağı tamamlamadan ayakta kalmanız mümkün değil. Tavizsiz bir şekilde iş sağlığı güvenliği konusunda gereken neyse yapmaktayız. Günümüz firmalarının birleşme dönemi. Ankara sanayicilerinin birleşmelerini, birbirine destek olacak firmaların bir araya gelerek daha kurumsal bir yapı ile ayakta kalmaya çalışmaları gerekir. Aksi takdirde ayakta kalamazlar ve varlıklarını sürdüremezler. Büyüme elbette bazı riskleri de beraberinde getirecektir. Durağanlığı seçmek yok olmak anlamına gelir. Fırat Mühendislik bu anlamda grup firmaları ile devam ediyor. 22 Active Business

23 Die Einzigartige für die Kehlnahtbearbeitung Präzises und optimales Ausschleifen der Kehlnahtgeometrie Herausragende Standzeit und Formstabilität Hohe Abtragsleistung durch unerreicht schnelles, aggressives Schleifen 1 Kaynak dolgu temizliği amaçlı özgün disk tasarımı Flap Zımpara POLIFAN -CURVE Die Fächerschleifscheibe POLIFAN -CURVE Neu! Ausführung SGP CURVE-ALU Ürün broşürü adresinden temin edilebilir MAVİYE GÜVEN Kaynak dolgu temizliği için yaratıcı çözüm. Benzersiz radyal tasarımı (PFR) sayesinde, zorlu kaynak dolgu temizliği uygulamalarında eşsiz avantajlar sağlar : hızlı ve agresif taşlama, mükemmel geometride hassas kaynak dolgu temizliği, son derece uzun takım ömrü ve belirgin ölçüde azaltılmış titreşim. Diğer yaratıcı ürün ve hizmetlerimiz hakkında bilgi almak için web sayfamızı ziyaret edin.

24 AKTİF RÖPORTAJ Çesan, Ekonomik Asfalt Plentinde İddialı İrfan AYDOĞDU (ÇESAN A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı) Sincan OSB de kurulu olan ÇESAN, toz tutma filtreleri ve asfalt plenti üretimi ile dünyanın bilinen firmaları arasında yer alıyor. ÇESAN ın kurucusu İrfan Aydoğdu, Geliştirdiğimiz yepyeni oransal brülor, kurutma tamburu ve filtre kombinasyonu ile yüzde 70 yakıt ekonomisi yakaladık. Bu anlamda dünyada tek olduğumuzu iddia ediyoruz dedi. Aydoğdu, çalışmalarını Active Business e anlattı. Girişimciliğinin memleket sevdasıyla başladığını anlatıyor İrfan Aydoğdu. Berlin de eğitim aldığını ve 10 yılın üzerinde Avrupa da yaşadığını ifade eden Aydoğdu, Avrupa da çok fazla fabrika olmasına karşın, hava ve çevre kirliliği yaşanmamasının dikkatini çektiğini belirtiyor. Avrupa nın bunu nasıl başardığını araştırdığını dile getiren Aydoğdu, Fabrikalarda her tesisin partükül atan kısımlarına filtre takarak kirlenmeyi önlediklerini gördüm diyor. Türkiye ye döndüğünde, özellikle büyük şehirlerde çok fazla hava kirliliği yaşanıyor olmasının kendisini filtre imalatı yapmaya yönlendirdiğini ifade ediyor İrfan Aydoğdu. Konut bacalarına filtre takarak, çok kısa sürede atılım yapabileceğini düşündüğünü ancak gelişmelerin öngördüğü şekilde olmadığını söyleyen Aydoğdu, sonraki süreci şöyle aktarıyor: Türkiye de kalorifer sisteminin apartmanların neresinde olduğunu düşündükten sonra, toplu ölümlere sebep veririm kaygısıyla o işten hemen vazgeçtim. Apartman altında kalorifer dairesi bulunduğu sürece, sizin yaptığınız otomasyon olsa da merdiven boşluğundan kazanın önünü tıkadığınızda, gazın sızması kaçınılmaz hale geliyor. Dolayısıyla işin konut ayağını, ısı merkezi apartman dışında olan binalar için sürdürdük. İşimizin ana konusunu ise endüstri kısmı oluşturdu yılında başladık filtre üretimine. ÇESAN olarak ise 1989 da kurulduk. Çevrenin temizlenmesi ve özellikle teneffüs ettiğimiz havanın temiz tutulması, modern sanayi ile birlikte hepimizin görevi. 30 yıldan bu yana her türlü sanayi tesisi için filtre üretiyoruz. Asfalt plenti işine ise 1995 yılında başladıklarını söyleyen Aydoğdu, Plentte çok hızlı bir ivme kazandık diye anlatıyor. ÇESAN ın, üstün teknolojisi ve kaliteden ödün vermeyen güvenilir imajı ile yurtiçi ve yurtdışı pazarlarda, sektörünün vazgeçilmezleri arasında yer almayı başardığını belirten Aydoğdu, sözlerini şöyle sürdürüyor: 1993 yılından bu yana Almanya ya mal satıyoruz. İngiltere yine sürekli çalıştığımız ülkelerden. Biz Avrupa kalitesinde ve uygun fiyatlı ürün veriyoruz. Avrupalının sattığı her pazara dahil oluyoruz. Yaklaşık 51 ülkeyle çalışıyoruz. Norveç ten Suudi Arabistan a, Kazakistan dan Sudan a kadar ürettiğimiz tesisleri satıyoruz. Kalitemiz ile ilgili hiçbir sıkıntımız söz konusu değil. Yılda 50 adet asfalt plenti yapacak kapasite ve organizasyona sahibiz. Dolayısıyla teslim süresi konusunda da sıkıntımız yok. Dünyanın en modern fabrikalaları arasında yer aldığımızı söyleyebiliriz. Tüm tezgahlarımız CNC kontrollü. 24 Active Business