ANMED. ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS. (Ayrıbasım/Offprint)

Transkript

1 ANMED ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS (Ayrıbasım/Offprint) Suna - İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Suna & İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations

2 İÇİNDEKİLER KAZI RAPORLARI Alara Kazısı 2008 Osman Eravşar 1 Antiocheia ad Cragum Arkeolojik Araştırma Projesi: Michael Hoff Rhys Townsend 6 Kuzeydoğu Tapınağı 2008 Sezonu Ece Erdoğmuş Arykanda Kazısı 2008 Cevdet Bayburtluoğlu 12 Bademağacı 2008 Yılı Kazıları Refik Duru Gülsün Umurtak 15 Karain Mağarası 2008 Yılı Kazıları Metin Kartal 22 Kelenderis 2008 Yılı Kazı ve Onarım Çalışmaları Levent Zoroğlu 26 Kibyra 2008 Yılı Kazıları H. Ali Ekinci Şükrü Özüdoğru 32 F. Eray Dökü Ksanthos Kazıları 2008 Jacques des Courtils 40 Limyra Kazı ve Araştırmaları 2008 Martin Seyer Ulrike Schuh 45 Myra-Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı ve Semiha Yıldız Ötüken Ebru Fatma Fındık 49 Duvar Resimlerini Belgeleme Koruma-Onarım Çalışmaları 2008 Olympos Kazısı 2008 B. Yelda Olcay Uçkan 55 Perge 2008 Haluk Abbasoğlu 61 Pisidia Antiokheiası Kazıları 2008 Mehmet Özhanlı 70 Rhodiapolis Kazıları 2008 Nevzat Çevik Süleyman Bulut İsa Kızgut 75 Side Tiyatrosu ve Çevresindeki Kazı ve Ülkü İzmirligil 82 Düzenleme Çalışmaları 2008 Soli/Pompeiopolis 2008 Kazıları Remzi Yağcı 89 Yumuktepe Höyüğü nde 2008 Yılı Gülgün Köroğlu 92 Ortaçağ Kazıları YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI Alanya ve Çevresinde Bizans Araştırmaları 2008 Sema Doğan 100 Andriake Yüzey Araştırması 2008 Banu Yener-Marksteiner 105 Beydağları 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları İsa Kızgut Süleyman Bulut Nevzat Çevik 108 Burdur ve Isparta 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları Mehmet Özsait 115 Isparta Bölgesi 2008 Yılı Arkeolojik Yüzey Bilge Hürmüzlü 122 Araştırması: Tymandos Antik Kenti ve Çevresi Dağlık Kilikia 2008: Yerleşim Tarihi ve Hamdi Şahin Selim Pullu 125 Epigrafya Araştırmaları

3 CONTENTS EXCAVATION REPORTS Excavations at Alara in 2008 Osman Eravşar 1 The Antiocheia ad Cragum Archaeological Research Michael Hoff Rhys Townsend 6 Project: Northeast Temple 2008 Season Ece Erdoğmuş Excavations at Arykanda in 2008 Cevdet Bayburtluoğlu 12 Excavations at Bademağacı in 2008 Refik Duru Gülsün Umurtak 15 Excavations at the Karain Cave in 2008 Metin Kartal 22 Excavations and Restoration Work at Kelenderis Levent Zoroğlu 26 in 2008 Excavations at Kibyra in 2008 H. Ali Ekinci Şükrü Özüdoğru 32 F. Eray Dökü Excavations at Xanthos in 2008 Jacques des Courtils 40 Excavations and Research at Limyra 2008 Martin Seyer Ulrike Schuh 45 Excavations at the Church of St. Nicholas Semiha Yıldız Ötüken Ebru Fatma Fındık 49 in Myra-Demre and the Conservation-Restoration and Documentation of the Wall Paintings in 2008 Excavations at Olympos in 2008 B. Yelda Olcay Uçkan 55 Perge 2008 Haluk Abbasoğlu 61 Excavations at Pisidian Antioch in 2008 Mehmet Özhanlı 70 Excavations at Rhodiapolis in 2008 Nevzat Çevik Süleyman Bulut İsa Kızgut 75 Excavation and Landscaping Work at and around Ülkü İzmirligil 82 Side Theater in 2008 Excavations at Soli/Pompeiopolis in 2008 Remzi Yağcı 89 Excavations in the Medieval of Yumuktepe Höyüğü Gülgün Köroğlu 92 in 2008 SURVEY REPORTS Surveys on Byzantine Remains in and around Sema Doğan 100 Alanya in 2008 Surveys in Andriake in 2008 Banu Yener-Marksteiner 105 Surveys in Beydağları in 2008 İsa Kızgut Süleyman Bulut Nevzat Çevik 108 Surveys in Burdur and Isparta in 2008 Mehmet Özsait 115 Archaeological Surveys in Isparta Region in 2008: Bilge Hürmüzlü 122 Ancient City of Tymandos and Environs Rough Cilicia 2008: Settlement History and Hamdi Şahin Selim Pullu 125 Epigraphy Surveys

4 İÇİNDEKİLER Mersin, Silifke, Olba Arkeolojik Araştırmaları 2008 Emel Erten 132 Kahramanmaraş Yüzey Araştırması 2008 Erkan Konyar 138 Kibyratis Araştırmaları 2008 Thomas Corsten 143 Mersin İli Erdemli ve Silifke İlçelerinde Antik Ümit Aydınoğlu 146 Dönem de Kentleşme ve Tarımsal Organizasyon Araştırması 2008 Oinoanda da Arazi Çalışmaları 2008 Martin Bachmann 150 Osmaniye Arkeolojik Yüzey Araştırması 2008 Füsun Tülek 158 Rhodiapolis Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008: Nevzat Çevik İsa Kızgut 164 İdebessos Süleyman Bulut Sivritaş Tepe: Gazipaşa da Bir Tarihöncesi Taş Yontma Atölyesi Keşfi Nicholas Rauh 169 DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI Alanya Kadıpaşa Mahallesi Kazı Çalışmaları 2008 Seher Türkmen Gülcan Demir 172 Belgin Savaş Selinus Şekerhane Köşkü nde Jeofizik İncelemeler 2008 Seher Türkmen Claudia Winterstein 175 Beldibi Şapel ve Mezarlık Alanı Kurtarma Kazısı 2008 Ferhan Büyükyörük Mustafa Samur 179 Susuz Han 2008 Yılı Kazı Çalışmaları H. Ali Ekinci O. Gürer Ergin 184 Şakir Çakmak Doğu Garajı-Halk Pazarı Mevkii Attaleia Kenti Nekropol Kurtarma Kazısı 2008 Aynur Tosun 189

5 CONTENTS Archaeological Surveys in Olba, Silifke, Mersin in 2008 Emel Erten 132 Surveys in Kahramanmaraş in 2008 Erkan Konyar 138 Research in the Kibyratis in 2008 Thomas Corsten 143 Surveys of Urbanization and of Agricultural Organization Ümit Aydınoğlu 146 during Antiquity within the Townships of Erdemli and Silifke in Mersin Province in 2008 Fieldwork at Oinoanda 2008 Martin Bachmann 150 Archaeological Surveys in Osmaniye in 2008 Füsun Tülek 158 Surveys around Rhodiapolis in 2008: Idebessos Nevzat Çevik İsa Kızgut 164 Süleyman Bulut Sivritaş Tepe in Gazipaşa: The Discovery of a Prehistoric Stone-Knapping Site Nicholas Rauh 169 OTHER REPORTS Excavations at Kadıpaşa Mahallesi, Alanya in 2008 Seher Türkmen Gülcan Demir 172 Belgin Savaş Geophysical Survey at Şekerhane Köşkü, Selinus in 2008 Seher Türkmen Claudia Winterstein 175 Salvage Excavations at the Chapel and Necropolis in Ferhan Büyükyörük Mustafa Samur 179 Beldibi in 2008 Excavations at Susuz Han in 2008 H. Ali Ekinci O. Gürer Ergin 184 Şakir Çakmak Salvage Excavations at the Necropolis of Attaleia Aynur Tosun 189 at Doğu Garajı-Halk Pazarı in 2008

6

7 Isparta Bölgesi 2008 Yılı Arkeolojik Yüzey Araştırması: Tymandos Antik Kenti ve Çevresi Archaeological Surveys in Isparta Region in 2008: Ancient City of Tymandos and Environs Bilge HÜRMÜZLÜ Isparta İli ve ilçelerinde T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü nün sağladığı izinle, başkanlığım altında başlatılan yüzey araştırması 2008 yılında Isparta nın yaklaşık olarak 80 km. kuzeyinde ve Hoyran Gölü nün kuzeybatısında yer alan Senirkent İlçesi, Yassıören Kasabası'nda yürütülmüştür. Tymandos un, Yassıören in güneyinde ve kısmen de altında yer aldığı kabul edilmektedir (Res. 1) ve yazıtlara göre Diocletianus Dönemi nde kent statüsüne ulaşmıştır. Yürütülen yüzey araştırmasında, özellikle köy içerisinde, Antik Dönem e ait bir çok mimari blok, mezar steli ve diğer yapı elemanlarıyla karşılaşılmıştır. Bazı bölgelerde de, halen kısmen kullanımda olan, bölgeye özgü kerpiç evlerin, Antik Dönem temel duvarları üzerine inşa edildiği veya Antik Dönem e ait mimari parçaları kullanmış Surveys in the Province of Isparta and its townships were conducted under the author s leadership in Senirkent İlçesi, Yassıören Kasabası located northwest of Doyran Gölü, about 80 km. of Isparta with the permission issued by the Ministry of Culture and Tourism and General Directorate of Cultural Heritage and Museums. The ancient city of Tymandos is considered to be located to the south of Yassıören and partly under it (Fig. 1). The settlement obtained the status of a city in the reign of Diocletian. In the course of surveys conducted, numerous architectural blocks, tomb stelae and other building elements dating to Antiquity were encountered particularly in the village. In some regions, mud-brick houses peculiar to the region were seen to have been built on top of ancient foundations or many ancient architectural ANTIOCHEIA APAMEA APOLLONIA SENİRKENT ULUBORLU TYMANDOS GELENDOST ŞAKİRKARAAĞAÇ CONANA SELEUKEIA SIDERA ISPARTA HARMANÖREN EĞRİDİR Res. 1 Isparta, Senirkent: Tymandos antik kenti Fig. 1 Isparta, Senirkent: ancient city of Tymandos 122

8 YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI SURVEY REPORTS Res. 2 Yassıören: kerpiç ev Fig. 2 Yassıören: mudbrick house Res. 3 Delipınar mevkii: Taş örtülü tümülüsler Fig. 3 Delipınar mevkii: tumuli with stone piles olduğu tespit edilmiştir (Res. 2). Özellikle kasabada bir çok Antik Dönem mimari yapı elemanları ve mezar stelleriyle karşılaşılmıştır. Bunun dışında çalışmalar Delipınar mevkiinde yoğunlaştırılmıştır. Bu alanın Tymandos kentine ait Pers Dönemi nden itibaren kullanımda olan ve geç dönemlerde de kullanılmaya devam eden bir tümülüs mezarlık alanı olduğu düşünülmektedir. Delipınar mevkii, Senirkent İlçesi nin doğusunda, Yassıören ile Ortayazı köyleri arasında yer almaktadır (Res. 1). Delipınar mevkiinde Isparta Arkeoloji Müzesi tarafından tescil edilmiş olan ve Delipınar Tümülüsleri olarak anılan yan yana konumlanmış iki tümülüs yer almaktadır. Delipınar tümülüslerinin her ikisi de kısmen anakayaya oyulmuştur. Her iki tümülüs de kayalık bir yükseltide bulunmaktadır. Bu durumda Delipınar tümülüslerinin mezar odalarının ve dromoslarının anakayaya oyularak yapılmış olması yüksek olasılıktır. Anakayanın oyulması sonucu elde edilen bu yapıların üstleri büyük dere taşları ve toprakla yığma bir tepe haline getirilmiş olmalıdır. Tümülüslerin üzerinde ve çevresinde tarihlemeye elverişli bir buluntuya rastlanmamıştır. Ancak, bu alandan bulundukları tespit edilen ve halen Isparta Arkeoloji Müzesi nde sergilenen Anadolu-Pers Dönemi ne ait İ.Ö. 6. yy. stelleri bu tümülüslerin de aynı döneme ait olabileceğini akla getirmektedir (B. Hürmüzlü, Pisidia Bölgesi nde Ele Geçen Anthemion Tipi Steller, Colloquium Anatolicum VI, 2007, ). Bu tümülüslerin planlarının anlaşılmasına yönelik olarak, aynı zamanda, Süleyman Demirel Üniversitesi, Jeofizik Bölümü öğretim üyeleri Yrd. Doç. Dr. O. Uyanık ve Yrd. Doç. Dr. Y. Kalyoncuoğlu başkanlığında bir ekip tarafından jeofizik ölçümler de yürütülmüştür. pieces incorporated in their construction (Fig. 2). Particularly in the kasaba, numerous architectural blocks, tomb stelae and other building elements dating to Antiquity were encountered. Apart from the village, the work was concentrated in Delipınar mevkii, which is thought to be a tumulus necropolis of Tymandos that had been used from the Persian period to the late period. Delipınar mevkii is located to the east of Senirkent İlçesi and between Yassıören and Ortayazı villages (Fig. 1). There are two tumuli side by side named as Delipınar Tumuli and registered as a cultural heritage by the Isparta Museum. Both rise on a rocky height and are partly hewn into the bedrock. Thus, it is highly likely that their burial chambers and dromoi were cut from the rock. These structures built by cutting in the rock must have been transformed to tumuli by piling up large creek stones and earth on top of them. No finds helpful for dating were found on and around the tumuli. However, the 6 th -century B.C. Anatolian-Persian stelae, which are known to have come from this region and are now on display at Isparta Museum, remind that these tumuli could date to the same period (see B. Hürmüzlü, Pisidia Bölgesinde Ele Geçen Anthemion Tipi Steller, Colloquium Anatolicum VI, 2007, ). At the same time, geophysical surveys were conducted by Asst. Prof. Dr. O. Uyanık and Asst. Prof. Dr. Y. Kalyoncuoğlu of the Geophysics Department of Süleyman Demirel University. Delipınar region is quite a large area and our work concentrated in the area south of the main road that crosses the middle of it. About 500 m. southwest of Delipınar Tumuli 1 & 2 are two rock tombs covered with fist-size stones (tumuli nrs. 5/1 and 5/2; Fig. 3). 123

9 YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI Delipınar bölgesi oldukça geniş bir arazidir ve asıl çalışma alanı bu bölgenin ortasından geçen anayolun güneyinde kalan kısım olmuştur. Delipınar 1 ve 2 numaralı tümülüslerin 500 m. kadar güneybatısında, üzerleri yumruk büyüklüğünde taşlarla örtülmüş iki kaya mezarı tespit edilmiştir (5/1 ve 5/2 no. lu tümülüsler; Res. 3) yılı yüzey araştırması çalışmaları Delipınar mevkiinin İ.Ö. 6. yy. dan itibaren Roma Dönemi içlerine dek devam eden süreçte tümülüsler için kullanılmış bir mezarlık alanı olduğunu göstermiştir. Arkaik Dönem e ait olan yerleşim alanının tespit edilmesi bugünkü verilerle henüz mümkün olamamaktadır. Ancak Tymandos antik kentine yaklaşık 2 km. mesafede yer alan Delipınar Tümülüsleri Arkaik Dönem e ait yerleşmenin çok uzakta olmaması gerektiğini ortaya koymaktadır. SURVEY REPORTS Surveys in 2008 have shown that Delipınar mevkii was used as a necropolis for tumuli as of the 6 th century B.C. and well into the Roman period. For the time being it is not possible to locate the archaic settlement precisely; however, the Delipınar Tumuli located about 2 km. from the ancient of Tymandos indicate that the archaic settlement must not be too far away. 124