PazaR. Tarih: 1 Mayýs 2011 YIL: (6) SAYI: (316) AFRÝKA NIN ÜCRETSÝZ HAFTALIK EKÝ. n Ali Doðanbay

Transkript

1 PazaR Tarih: 1 Mayýs 2011 YIL: (6) SAYI: (316) AFRÝKA NIN ÜCRETSÝZ HAFTALIK EKÝ n Ali Doðanbay

2 2 Pazar 1 Mayýs 2011 Pazar 'Barýþalým' dediler, 'münasiptir' dediniz. Çünkü siz 'barýþ'ý ada/mýn kursaðýnda heves, yüreðinde uhde sandýnýz. Her an bir kurþun gelecekmiþ gibi tetikte bekleyen pencerelerden tek yolun istifra olduðunu gördüðünüz halde, görmediniz. Çünkü sizin ölü gözünden yaþ bekleyen kirpikleriniz vardý. Çünkü siz çok eski bir kelimeydiniz. 'Barýþalým' dediler, 'tamam' dediniz. Oysa siz mýymýntý muharebelerin mülâyim neferleriydiniz. Ne yani, barýþý hak edecek kadar savaþmýþ olmayý istemez miydiniz? Ýsterdiniz, isterdiniz, erken yaþlanan gözlerinizden belli, inkâr etmeyiniz. '1 Mayýs'a yürüyelim' dediler ve fakat hangi yoldan, söylemediler. Bildiðiniz bütün dillerde susarak sordunuz sorunuzu. Muhtemelen o esnada annenizin gençliði geçiyordu gözünüzün önünden hayal meyal, sýzýlý bir Hüzzam mýrýldanarak derinden. Sonra o marazlý Temmuz hali... Ki ne zaman ona þiirinizi susarak anlattýðýnýz gelse hatýrýnýza, Makarios lütfeder bir Türkçe film baðýþlar size, Sonku Film Zeki Müren'i takdim eder, günlerden Cuma. Sonra turuncu bir angarya, of ki ne of, sultanî bir fasarya kopar dudaklarýnýzýn baðbozumunda. 'Barýþtýk madem yürüyelim' dediler. Ve fakat, Perþembe'nin geliþi Çarþamba'dan, Mayýs'ýn geliþi Nisan'dan belliydi. Rengini kaybetmeseydi mücadele, buruþmasaydý yüzü dayanýþmanýn, sýnýrlarda nar olmaya hazýr en az bir þiiriniz bulunurdu mutlaka. Yabancý ordulara üs olmayý reddeden kahraman memeleriniz yok muydu sizin? Vardý vardý caným, ayýbý yok inkâr etmeyiniz. 'Barýþalým' dediler. 'Münasiptir' dediniz. Mayýs'a yürür gibi Temmuz'a, birleþmeye yürür gibi 'taksim'e yürüdüklerini onlar fark etmediler, siz söylemediniz. Çünkü ne zaman 1 Mayýs gelse, "Taksim"e çýkar bütün yollarýnýz. Çünkü adanýn "taksim"ine yürümekten çok daha yasemindir, þehrin "Taksim"ine yürümek. Çünkü ne zaman 1 Mayýs gelse, bir el uzanýr leylâk döker yamalarýnýza, bir baþka el yaralarýnýza sümbül koklatýr, diðeri þebboy sürer aðrýlarýnýza. Sorarsýnýz; neden kimse kimseyi sevmiyor buralarda? Öyle zamanlarda, ölü gözünden yaþ bekleyen kirpiklerinizle, bilseniz ne çok ne çok benziyorsunuz o eski kelimelere Ah baba!ne zaman 1 Mayýs gelse, aklýmdan Nâzým geçer! Bugün Mayýs'ýn birinci günü, üstelik Pazar. Ah baba! Saçlarýnýn dökülmediði o dalgalý zamanlardan gel, o cümbüþlü hanaylardan... Önce Hüzzam giriþ taksimi, ardýndan o hicranlý þarký, sonra Kýbrýs'ýn "taksim" olmamýþ o eski zamanlarýný anlatýrsýn bana... Bugün 1 Mayýs, günlerden Pazar, aklýmdan Nâzým geçer baba, benim nazým bir sana geçer baba, bir sana... n Faize Özdemirciler Bugün 1 Mayýs günlerden Pazar Pazar Sahibi: AFRÝKA Yayýncýlýk Limited Editör: Faize ÖZDEMÝRCÝLER Dizilip Basýldýðý Yer: AFRÝKA Yayýncýlýk Limited Tesisleri Matbaa Teknikeri: Bünyamin NAZÝK Görsel Tasarým: Ýlter YÜKSEL & Erdem YORGUNOÐLU avrupa@kktc.net Web:

3 1 Mayýs 2011 Pazar Pazar 3 MAÐDURÝYETÝN GÝZLÝ YÜZÜ Ümit Ýnatçý umitinatci@hotmail.com Bir düþünün ve kendinize þöyle bir soru sorun: piç olduðuna kanaat getiren bir insandan ýrkçý olur mu? Olur derseniz tekrar dönün ve ýrkçýlýðýn ne anlama geldiðini yeniden öðrenmeye çalýþýn. Çok gaileli yazýlar okuyoruz yine. Katolik misyoner merhametiyle sosyo-politik fenomenlere yorum getirmenin bir anlam ifade etmediðini her fýrsatta dile getirdiðimi biliyorum ama tekrarýn yeri geldi mi kaçýnmak zor. Ülkemizde (ülkemiz diye bir þey kalmadý ama sözün geliþi) ortaya çýkan xenofobi kývamýndaki tepkileri, ýrkçýlýkla deðil de daha fazla sýnýf bilinci olmayan insanlarýn korunma kaygýsýyla gösterdikleri tepkiyle baðdaþtýrmak lâzým. Ben hâlâ ütopik bir sosyalist olmaktan yýlmayan biri olarak, tüm sosyolojik hareketlenmelerin sýnýfsal bir artçý sarsýntýdan kaynaklandýðýna inanýyorum. Kýbrýs'ýn kuzeyinde 74'den bu yana süregelen koloni rejiminin taksimi besleyen tüm dinamikleri adaya sürdüðünü ve nüfus aktarmanýn da bunun bir parçasý olduðunu inkâr eden olabilir ama iþin gerçeði bu... Gazetelerde her gün acaip haberler okuyoruz; bu haberlere baktýðýmýz zaman Kýbrýs'ýn kuzeyi ve Türkiye'de olanlar arasýnda bir fark olmadýðýný görüyoruz. Fakirliðin ve eðitimsizliðin ürettiði toplumsal hastalýklarýn hýzlý bir þekilde buralara da yayýldýðýný görmek bir sürpriz deðil. Bu iþi elbette ki eðitim ve sosyal normlara getirilecek siyasi çözümler temizler. Küçük bir topluma büyük bir toplumun kirini akýtmaya baþlarsan orada mutlaka sorunlar her þeyden önce sosyal bir çatýþký niteliðinde ortaya çýkar. Nitekim de durum bundan ibarettir. "Maðruriyet" denilen þey aslýnda tecavüzün ta kendisidir. Bu durum maðdur olmaktan da öte, tecavüze uðrayan bir bedenin kendini paklamaya çalýþmasýyla benzeþen bir durumdur. Bu gibi durumlarda tecavüze uðrayanda herkesi kendi gibi kirli görme kompleksinin geliþtiðini psikoloji derslerinden biliyoruz. Toplumumuzun hasta olduðunu mu ima etmeye çalýþýyorum? Hayýr ima etmiyorum apaçýk söylüyorum. Hasta bir toplumun davranýþlarýnda suç aramak yerine hastalýk durumunu yaratan nedenlere taný koyarak bir çözüm önermenizi bekliyorum... kimden? Maðduriyet psikolojisinin ýrkçýlýða kadar yolu olduðunu düþünenlerden. Biz Rumun mallarýný yaðmalarken ve týpký Osmanlý gibi bir de Ganimet Bakanlýðý (Ýskân Bakanlýðý) kurarak mallarý sadece Kýbrýslýtürklere deðil taþýma nüfusa da daðýtýrken maðdurlar yaratmadýk mý? Birinci maðdurlar Rumlar; ikinci maðdurlar hakkýný alamadýðýna inanan eþdeðerciler, üçüncü maðdurlar bir bohça gibi yerlerinden yurtlarýndan sökülüp adaya taþýnan Türkiyeli zoraki göçmenler. Elbette ki maðduriyetlerin üzerinden kazanç saðlayanlar da olacaktýr ve elbette ki maðduriyet psikolojisi birçok sosyal çürüklüklere de yol açacaktýr ama öyle basit göndermelerle ýrkçýlýk teorileri geliþtirmek pek de akla uygun olmasa gerek. Ne yani þimdi Hitlerin ýrkçýlýðýný Almanlarýn Yahudiler karþýsýndaki maðduriyetine mi baðlayalým? Ya da Kýbrýslýrumlarýn ýrkçýlýðýný 74'deki maðduriyetlerine mi yorumlayalým? Onlar kendilerine hizmetçilik yapsýn diye sözleþmeyle gelen Srilankalý ve Filipinlilere de ýrkçýlýk yapýyorlar; yoksa kendi pisliklerini temizlemeye gelenlerin maðduru mu oldular... Bakýn arkadaþlar size açýkça söyleyim sözümona hümanist merhametinin altýnda çoðu zaman megalomaninin ta kendisi vardýr. Bir kere olaylara þunu veya bunu küçümsemeden bakmanýz gerek; yoksa yerdiðiniz kafa yapýsýyla benzeþmek hiçtendir. Irký davranýþlar olduðuna inandýðýnýz davranýþlarýn bir benzerini de siz yapýyorsunuz; umarým bunun farkýndasýnýz. Ben de bir okurum ve kendi toplumumun aydýnýndan zarýncama yazýlarý yerine diyalektik çözümsemeler yapan yazýlar bekliyorum. Nedensellik üzerinden okumalar yapmadan, empati kurmadan ve basit bir vicdan muhakemesi yaparak sonucu biriktiren etkileri sorgulamadan entelektüel hayýflanma pozlarýna girmek yapýlacak en kolay iþtir. Üstelik sanki bu yaþananlarýn dýþýndaymýþýz gibi davranarak kendi edilgenliðimizi gizlemek üzere günah çýkarma hallerine kapýlmaya da gerek yok; özeleþtiri yapalým yeter. Hiç dokunmaya cesaret etmediðiniz konular gelip bir gün kapýnýzý çalar. Ben içinde yaþadýðým toplumun saðlýklý bir toplum olmadýðýný nedenleriyle defalarca yazdým. Adým "toplum düþmaný"na çýktý. Hatta bu toplumun maðdur deðil de suçlu olduðunu söyleyecek kadar rahatým. Çýkarcýl ve "banane"ci eðilimlerimizi besleyen siyasi bir ortamda ortaklaþmacý bir zihniyeti savunmanýn ütopya olduðunu bile bile bunu yapmaktan kaçýnmadým. Sað'ýn da, Sol'un da yamuk olduðu toplumsal bir yapý içinde olsa olsa köþe kapmaca oynayan bir insan yapýsý ortaya çýkacaktý, baþka ne? Biz toplumun bu yönünü acýmasýzca hatta ironinin de sýnýrlarýný aþarak sarkastik bir dille eleþtirerek marjinal oluyorken, siz bu toplumu "en" anlayanlardandýnýz. Þimdi oturmuþ "bu maðduriyet psikolojisi bizi ýrkçýlýða kadar götürür" diye marazlanýyorsunuz. Bir eþeði önce yemlersiniz beslersiniz semirtirsiniz, herþey güzel... sonra bir yüklersiniz iki yüklersiniz, bir zora sokarsýnýz iki zora sokarsýnýz... önce size iki osuruk çeker, baktý olmadý hayalarýnýzýn orta yerine çifteyi atar. Þimdi bizim halimiz de bu. Önce eþek eþek tüm baþýmýza gelenlere katlandýk þimdi de zora girdiðimiz için zart zurt etmeye baþladýk... bunu ýrkçýlýða yormayý býrakýn da bizi eþek yerine koyanlara tekmeyi ne zaman ve nasýl atacaðýmýz üzerine kafa yorun. Önce vicdana deðil akla ihtiyaç vardýr. Ýyi bir vicdan doðru akýldan beslenir; sýrayý atlamayalým... Geçen Pazar yazmýþtým Uluslararsý Tasarým Örgüt ve Kurumlarý Konseyi olan Icograda'ya üye oluþumuzu (DAÜ Görsel Sanatlar ve Görsel Ýletiþim Tasarýmý Bölümü) bir türlü hazmedemeyen Nicosia Üniversitesi akademisyeninin hallerini. Sanata siyasi tavýrlar sökmüyor iþte o medeni ülkelerde. Tutturmuþ ille de attýracaktý bizi üyelikten. Sonunda Ýcograda Arjantin'de yaptýðý Konsey oturumunda karar aldý ve Nicosia Üniversitesi'ni üyelikten attý. Fanatizmin sonu yok; verdiði zararlar büyük. Toplumlararasý yakýnlaþmada eðitimin, sanatýn ve sporun rolü büyük olmalýydý ama siyasetin kabýzlýðý iþin içine karýþýnca sonuç ortada... iþimiz çok zor, bir taraftan Rumlarýn baskýlarý diðer taraftan Türkiye'nin hegemonik baskýsý, iyice pastýrmalý tost olduk. Hangi biriyle kavga edeceðiz bilemiyorum... aman sakýn maðduriyet psikolojisine kapýlmayalým ýrkçý falan oluruz; deðil mi ama?

4 4 Pazar 1 Mayýs 2011 Pazar BÝR 1 MAYIS HÝKÂYESÝ Taksim'den Galatasaray'a yürüyen herkesin terör örgütü mensubu sayýldýðý bir yüzyýla uyanýyordu, bakýnca Ýstanbul gibi duran fakat uzaktan hep pus gözleriyle çapaklý sabahlara uyanan bu þehir. Bu þehrin köþe gönderinde bir yerde kale içine yan topla dâhil olmak isteyen çocuklar büyüyordu, hiçbir zaman hiçbir yerde o ortayý yapamayacaklarýný bilmedikleri halde. Ne çok insan koþturuyordu topun peþinde ve belki de bu kadar çok insan topun peþinde koþtursun diye oynanýyordu bu oyun. Herkes yürüyordu; kimisi birazdan yürümemek için, kimisi hayatýnýn en þahane volesini atacaðý için, kimi bütün kaybettiklerini alacaðý için, kimi topu sola atýp hayatý sað tarafa yatýracaðýna inandýðý için; yürüyordu hep, hýzlý ve kocaman ve telaþlý adýmlarla. Ama kimse yan yana yürümüyordu, çünkü yeni anayasanýn bilmem kaçýncý zart maddesi sebebiyle Taksim'den Galatasaray'a toplu halde yürümek terör örgütü mensubu olmakla suçlanmak demek oluyordu. Ýstanbul'un köþe gönderinde bir mahalle uyanýyordu, çocuklarýnýn, annelerinin, babalarýnýn ve dedelerinin gözlerindeki çapakla, köþe gönderinden kale içine doðru ortayý yapýp hayatýnýn golünü atmak umuduyla. Birarada uyanmak suç teþkil etmiyordu, böyle ileri demokrasi taktikleri vardý devletin ve fakat sokaða çýktýktan sonra daha defansif ve alan savunmasýna dayalý demokrasiyi seviyordu devlet. Gerinerek uyandý köþe gönderi, merhaba Ýstanbul kalesi, bugün 1 Mayýs, Taksim'e ineceðiz, gol olur muyuz? Piç Niyazi'nin, 4-C'de okurken sýnýfta kalan ve okuldan atýldýðý için iþsiz kalan Ýþçi Babasý, "Tekel Savunma Dersleri"nde devletin kendisine su fýþkýrtmasýna, gaz bombasý atmasýna, aðzýnýn ortasýna cop vurmasýna, "orantýlý" þiddet uygulamasýna karþýlýk verdiði için 6 ila 8 yýl arasýnda yargýlanýyordu. Çünkü devlet sana tokat atarken devletin karþýsýnda hazýr ol'da duracaktýn, týpký 4-C derslerinde öðretildiði gibi gerekirse cezai durumlarda tek ayaküstünde duracaktýn ama devlet babana karþýlýk vermeyecektin. Çünkü yeni anayasanýn bilmem kaçýncý zurt maddesi sebebiyle devlet istediði kadar orantýsýna baðlý olmak þartýyla orantýsýzca þiddet uygulayabilirdi ama devletin iþçisi ona karþýlýk verirse terör örgütü mensubu olmakla suçlanýr demekti. Piç Niyazi, Lise 4. sýnýfta okuyordu. Bazý derslerde yazdýðý da görülüyordu. Girdiði YGS sýnavýnda (-ki Yüksek Öðretime Geçiþ Sýnavý için elinde þifre olmasý lazýmdý, öyle yolgeçen haný deðildi devletin üniversiteleri ) bazý paralý kanallarýn erotik filmlere uyguladýðý þifre gibi karýncalý okudu sorularý, yanýtlarý da karýncalý oldu, sonra öðrendi ki bazýlarýna kanallarýn hepsi açýkmýþ, bazýlarýna kapalýymýþ; oh ne güzel dedi Piç Niyazi, biz piç miyiz? YGS Sýnavýný protesto etmek için liseden bazý karýncalý arkadaþlarýný toplayýp Taksim'e inmek istedikleri için okul yönetimince içeriye kilitlendiler. Bir kez daha isimleri okul yönetimince þifrelendi, hayatlarý bir kez daha karýncalandý, ertesi gün Taksim'e yürüyüp 'Yandaþ Geçiþ Sýnavý Ýptal Edilsin' dedikleri için, devlet tarafýndan, baþkalarý tarafýndan kullanýlan bir grup illegal terörist ilan edildiler. Afiþ olarak basýlýp orta sahaya asýldýlar, köþe gönderinden kimse görmediði için, þeref tribününden ve numaralý tribünden ve kapalýnýn alt kýsmýndan terörist olarak görüldüler. Çünkü yeni anayasanýn bilmem kaçýncý zýrt maddesi sebebiyle devlet istediði kiþilere þifre verebilir, istediði yere kendisinin istediði kiþileri atayabilir, çabuk hýrsýz ev sahibini içerden kilitler misali, olanlarý da bastýrabilirdi ve fakat devletin öðrencisi devletin sýnavýna karþý gelemezdi, karþýlýk verirse terör örgütü mensubu olmakla suçlanýrdý. Piç Niyazi'nin Ýstanbul Üniversitesi Köþe Gönderi Fakültesi Çeyrek Daire Bölümü'nden mezun ablasý Halide akademik bariyer yapýp kale içlerine doðru ilerlemek ve on sekiz üstünden sert bir þutla bu ibne hakemlerin düzenine gol olmak için önce ÜDS'ye sonra ALES'e girdi. (Bu Ales o Alex deðil, Alex Türk olsun mu, olsun amýna koyum, Ali Veli Kýrkdokuzelli güzel isim olur). ÜDS'de kýrýk þifreleme notuyla kaybettiði cevap anahtarýnýn ALES'de kayýp kitapçýklar ve eksik sorularla karþýsýna çýkmasýndan sonra umutsuzca biriktirdiði umudunu KPSS sýnavýna baðladý. Fakat o esna KPSS kendisini birilerine baðladýðý için, Halide'nin onca senelik emeðini baðladýðý yerler alabora oldu. Halide, kendini birden Taksim Meydaný'ndan Galatasaray'a yürürken buldu. Öyle yürürken kendini bir yerlerde bulmak ileri demokrasiyle oynanan liglerde çok maç ceza almak demekti, bunun bilmem kaç gün hak mahrumiyeti de cabasý, birden kendini hukukun karþýsýnda buldu. Hâlbuki Halide kendini kalenin karþýsýnda bulmak istiyordu. Onca yýl bunun için okumuþtu, köþe gönderinde doðmak kolay deðildi, kaleye uzaksýn birincisi ve mümkün mertebe ömrünün sonuna kadar sana kaleyi göstermeyeceklerdi. Çünkü yeni anayasanýn bilmem kaçýncý pýrt maddesi sebebiyle devlet istediði yere kale kurup istediðine þut attýrýp istediðini kaleye koyup istediði yere atlatýp gol yemesini saðlayabilirdi fakat tribünden olanlara bakýp 'ibne hakem' demek ya da 'sahaya inmeye çalýþmak' terör örgütü mensubu olmakla bir sayýlmaktaydý. Halide'de iki sayýlmadý zaten. Devlet dedi ki bütün öðrencilerine; saðdan say! Köþe gönderinden Piç Niyazi'nin arkadaþý olan Kürt Eþo 'tanýmlanamayan bir dille' yargýlanýrken devletin karnesinde, Kürt Eþo'nun kanaat notuna 'Kürtlerin bizden ne eksiði var, doktor oluyorlar, avukat oluyorlar, dillerini konuþuyorlar, daha ne istiyorlar, devlet dersinden geçmeleri için daha çok çalýþmasý ve öðretmenlerine daha saygýlý olmasý' düþüyordu. Kürt Eþo bunlarýn hiçbirini istemiyordu. Kâh çakarak kâh çift dikiþ geçerek Eþo, 'Ýnsan olmak istiyorum, insanca yaþamak istiyorum, onurlu bir ülkenin eþit haklarýna sahip vatandaþý olmak istiyorum' dedi. Çünkü kimse bilmiyordu, devletin telsizlerinden hep gizli ve saklý geçen ve özel hareketle itinayla sýnýf baþkanlýðýna seçilen JÝTEM'in sýnýftan alýp derste kaybettiði Kürt çocuklarýn akýbetini. Ama Eþo biliyordu bütün akýbetlerinde Kürtlerin tarihini. Bazý akýbet bilen Kürt arkadaþlarýyla, kendilerine cop ve biber gazý ve bolca küfür ve dayak atan devletin polisine taþ atmak suretiyle karþýlýk verdiler. Devlet isterse 'þimdi konuþun' diyebilirdi, devlet isterse 'þimdi bu kanaldan

5 1 Mayýs 2011 Pazar Pazar 5 MAYISIN ÝLK GÜNÜ -Tüm ülkelerin meydanlarý, inleyin- konuþun' diyebilirdi renkli-cam, devlet istediði zaman da 'þimdi susun' diyebilirdi, fakat devlete karþý 'konuþmak' yasaktý, çünkü yeni anayasanýn bilmem kaçýncý cart maddesi sebebiyle devletle devletin istemediði zaman devletin istemediði biçimde konuþmak terör örgütü mensubu olmak suçuna karþýlýk gelmekteydi. Eþo karþýlýk geldiði için devletin sýralarýna, sýraya diziliyordu, sýrasý gelince sýraya sokulmak için. 'Kürt olmak zor' dedi Eþref. 'Ýnsan olmak zor' dedi Niyazi. 'Hadi', dedi Eþref. 'Köþe gönderinden Taksim'e inelim.' 'Ýnelim', dedi Niyazi. Devlet köþe gönderinden orta sahaya inmemize izin verdi. Yürüdüler köþe gönderinden çapaklý gözleriyle Ýstanbul'un bir 1 Mayýs sabahýna, herkes gibi iþtahlý bir umutla. Fakat o kadar çok þey oluyordu ki, niye devlet iki senedir Taksim'e inmemize izin veriyordu? Taksim'e inmeye izin veren devlet, 4-C'ye karþý gelen iþçisini suyla dövmesi yetmiyormuþ gibi, neden yargýlýyordu o zaman? Þimdi ayný iþçisinin Taksim'de yumruk sýkarak, devrim yeminleri etmesine neden izin veriyordu? Piç Niyazi ve onun gibi þifrelenenlerin, çok deðil, az gün evvel Taksim'den Galatasaray'a yürümesine 'terör örgütü üyeliði' basan devlet, 1 Mayýs sabahýna neden izin veriyordu? Halide'nin kýrýlmýþ umutlarý, baþkalarýna sýnav diye peþkeþ çekilirken, devlet 'tatmin odalarýnda rahatlarken' ve yürüyenlere 'tek kelam etmeyip' onlarý da 'birilerinin maþasý olmakla' suçlarken günlerden baþka 1 Mayýs mýydý? O gün orada, ODTÜ'de direnen öðrencilerin üstüne atmadýðýný, sýkmadýðýný býrakmayan devlet, onlarý da suçla yoðurup yargýlamaya çalýþýrken, günlerden 1 Mayýs olmuyor muydu? Bu devlet, bizi Taksim'den Galatasaray'a yürütmezken neden Taksim'e çýkarýyor? Bu devlet, öðrencisini, memurunu, iþçisini, orantýsýz bir oranla döverken, her türlü yanyana yürümeye 'suçlu' damgasý vurup 'illegal' bulurken, Taksim'i bize neden veriyor? Kürt Eþref'in yediði dayaklar, itilip kakýldýðý o sokaklar, o meydanlar, Cizre'de Þemdinli'de Hakkari'de Diyarbakýr'da on altý yaþýnda kardeþlerinin vurularak düþtüðü o alanlar, þimdi Taksim alanýna çýksýn diye mi devlet 1 Mayýs'ta Taksim'e çýkarýyor bizleri? Bütün bunlar olurken, illa bir 1 Mayýs hikayesi mi lazým, bütün bunlar oluyordu ülkende, bütün bunlar, sen 1 Mayýs'ý kutlarken. Ve mümkündür Mayýs'ýn 2'sinde yine kaldýðý yerden maça devam edecek devlet. Ve sanýrým ki devlet hepimize bir oyun alaný veriyor, çünkü köþe gönderinden kale içine orta yapýlamayacaðýný o da biliyor artýk. Çok eskidi artýk o onurlu insanlarýn onuru Ha bir kez. Bundan otuz beþ-kýrk sene evvel meydanlardan akýyorduk kalelerinin içlerine. Akýn akýn bir sel gibi vuruyorduk kalelerine, vuruyorduk. Belli ki o zaman, o kadar sorun teþkil ediyorduk ki, o kadar korkutuyorduk ki onlarýn kalecilerini, devlet oyuna kontrgerilla oyuncusunu soktu. 1 Mayýs 77'de baþlayan Kanlý Pazar oyunlarý, 12 Eylül sabahýna kadar sürdü. Biz bir kere geldik kalelerinin önüne, bir kere geldik, ama akýn ederek, yel gibi eserek, sel gibi vurarak. Þimdi piknik yapar gibi, güzel bir Pazar eðlencesi gibi, ölüyü anma törenlerinde kutsanan ölünün töreni gibi giriyoruz, çapaklý gözlerimizle Taksim Meydaný'na. Piç Niyazi 'caným çok sýkýlýyor' diyor. 'Devletin oyun bahçesinde, eline kürekle kamyon verilmiþ çocuklar gibi giriyoruz Taksim Alanýna'. Kürt Eþref bir Kürt gibi içini çekiyor, öyle sýkýntýlý bir usturupla 'Boþ ver diyor, bir gün gövdemizden bütün alanlarý 1 Mayýs yapacak bir coþkuyla uyanacaðýz, ama þimdi deðil' diyor. Ben yazar olarak hiç karýþmýyorum konuþmalarýna, içimi çekiyorum, Taksim'den Galatasaray'a yürürken 'Ne olacak amýna koyum bu Galatasaray'ýn hali' diyorum. O esna Taksim'de bir kalabalýk coþkuyla 1 Mayýs'ý kutluyordu ve televizyonlar canlý yayýnda emekçilerin seneler sonra yeniden 1 Mayýs coþkusunu Taksim'de kutladýklarýný aktarýyordu. Akþam oldu sonra. Piç Niyazi ile Kürt Eþref orta sahadan köþe gönderine doðru yürüyerek yeniden evlerine geldiler. 1. Bugün Meydana düþtü yolumuz. 2. Horoz lâlesinin Tarlaya düþtüðü gibi yolu. 3. Yaðmur tanesinin Topraða düþtüðü gibi yolu. 4. Aç yavrunun Memeye düþtüðü gibi yolu. 5. Demirin Örse düþtüðü gibi yolu. 6. Oksijenin Ciðere düþtüðü gibi yolu. 7. Kanýn Damara düþtüðü gibi yolu. 8. Yiðitin Daða düþtüðü gibi yolu. 9. Tulumun Sýrta düþtüðü gibi yolu. 10. Kinin Göze düþtüðü gibi yolu. 11. Kurtuluþun Usa düþtüðü gibi yolu. 12. Kýzýlýn Bayraða düþtüðü gibi yolu. 13. Bugün Meydana düþtü yolumuz. 14. Sevdanýn Yüreðe düþtüðü gibi yolu. n Ali Doðanbay / ali@ultracrows.org Aydýn Adamoðlu

6 6 Pazar 1 Mayýs 2011 Pazar Çin'in en muhalif sanatçýsý: Ai Weiwei Çinli sanatçý Ai Weiwei Batý'nýn pek aþina olmadýðý ve kökü Çin'in tarihine uzanan bir kültürel tarzýn modern simgesi. 30 yýllýk kariyeri boyunca, Çin yönetimini sözünü esirgemeden eleþtiren bir muhalif oldu. Çin 7 Nisan'da Weiwei'nin gözaltýnda tutulduðunu kabul etti. Bir hükümet sözcüsü snatçýnýn "ekonomik suçlardan" dolayý soruþturulduðunu söyledi. Bir Batýlýnýn bakýþ açýsýndan Weiwei'nin kariyeri tanýdýk bir profile oturuyor. 1990'larda antik Çin çömleklerinin üzerine Coca-Cola logolarý çizdi, klasik Çin mobilyalarýný kýrýp parçaladý ve Beyaz Saray, Eiffel Kulesi ve Tiananmen Meydaný'nýn önünde orta parmaðýyla edepsizce hareket çekerken kendini fotoðrafladý. Almanya'nýn Kassel kentinde 2007'de "Masal" adý verilen kavramsal bir çalýþma için bin bir tane antik Çin sandalyesi yerleþtirerek sergi boyunca kullanýma sundu. Çin kentlerindeki dizginsiz geliþme nedeniyle yýkýlan Ming ve Mançu evlerinden kurtarýlmýþ 1001 kapýdan bir yapý inþa etti, hem davetkâr, hem kafa karýþtýrýcý hem de tuhaf olabilen bir Çin algýsý yarattý. 1970'lerin sonunda ifade özgürlüðünü savunan bir eylemci, ardýndan da muhalif sanat hareketlerinin üyesiydi ile 1993 yýllarý arasýnda New York'ta yaþadý. Fakat Çin'in 2008 Pekin Yaz Olimpiyatlarý öncesinde büyük bir kültürel odak haline gelmek için elinden geleni yaptýðý dönemde, uluslararasý bir þöhret sýfatýyla Pekin'in gözünde deðerli bir kiþilik oldu. Çin hükümeti bu düþünceyle Weiwei'den, Kuþ Yuvasý adý verilen Olimpiyat Stadý'nýn tasarýmýnda Ýsviçreli mimarlýk firmasý Herzog & de Meuron ile iþbirliði yapmasýný istedi. Weiwei bu isteði geri çevirmedi. Sonuç muhteþemdi. Ardýndan Olimpiyatlarý Çin rejiminin baskýcý doðasýný gizlemek için tezgâhladýðý bir komplo diye niteleyip kýnadý. Mayýs 2008'deki Siçuan depreminin ardýndan, Þicuanlý yetkililerin okullarýn dayanýksýz inþa edilmesine yol açan yolsuzluklarýný kýnamak için filmler çekip blogunu kullandý. Çin'in sert siyasi ortamýný bilenler için yönetimin sessizliði çok þaþýrtýcýydý. Konfüçyüs zamanýndan beri bilginlerin ve entelektüellerin muktedirleri tenkit etme geleneði vardýr. Toplumdaki düzensizliðin yönetimin yaptýklarý yanlýþlardan kaynaklandýðýný söylerler. Ancak Weiwei'nin siyasi otoriteye saldýrýlarý giderek keskinleþince, vaktiyle faydalanmýþ olabileceði dokunulmazlýk ortadan kalktý. 2009'da polis tarafýndan dövüldü ve beyin kanamasý geçirip ameliyat oldu. 2010'da Pekin'de ev hapsine kondu ve Þangay'da yeni inþa edilen stüdyosu resmi makamlar tarafýndan yýkýldý. Gelecek ay Weiwei'nin "Burç Çarký/Zodyak Kafalarý" adýný verdiði bir dýþ mekan heykel çalýþmasý Manhattan'daki Plaza Oteli'nin önüne Pulitzer Çeþmesi'ne yerleþtirilecek. Eser, vaktiyle Pekin yakýnýnda imparatorun Yuanming Yuan denilen 18'inci yüzyýl yapýmý yazlýk sarayýndaki bir çeþmeyi süsleyen bir dizi heykelin kopyasýndan oluþuyor. 1860'ta Çin'i iþgal eden Fransýz ve Ýngiliz askerleri sarayý ateþe verip Zodyak kafalarýný alýp götürmüþtü. Bu olay Çin'de hâlâ öfkeyle anýlýyor. Kafalarýn hepsini geri almak (sadece bir kýsmý iade edildi) Çin için öncelikli bir milli hedef. Çin'in mazisinden kalma önemli bir eseri sembolik olarak yeniden inþa ediyor. Fakat bunu düþman topraklarýnda yapýyor. Ancak neticede önemli olan tek bir siyasi gerçek var: Çin Weiwei'nin 2 Mayýs'ta eserin New York'taki açýlýþýna katýlmasýný engellediði takdirde, dünyanýn geri kalaný bunun sebebini öðrenmek isteyecektir. n HOLLAND COTTER

7 1 Mayýs 2011 Pazar Pazar 7 Tiananmen Meydaný na Ai Weiwei den bir hareket n Wenran Jiang Modern Çin'de sanatçýnýn rolü üzerindeki tartýþmalar, kýsa bir süre önce "ekonomik suçlar" nedeniyle tutuklanan Ai Weiwei'nin aslýnda sýradan bir Çinli sanatçý olmadýðý gerçeðiyle baþlamalý. Ai'nin Çinli yetkililere yönelik giderek güçlenen eleþtirileri, onu hem sanat hem siyaset çevrelerinde sürekli tartýþýlan bir insan haline getirdi. Çin Halk Cumhuriyeti'nin ilk 30 yýlýnda, sanatçýlar sýký ideolojik denetim altýndaydý ve sanatýn "halka" ve "politikaya" hizmet etmesi bekleniyordu. Komünist Parti'nin kýlavuzunun ötesine çýkacak yaratýcý zihniyetlerin yaþama alaný bulmasý çok zordu. Ai Weiwei'nin babasý Ai Qing, vatanseverlik alanýnda ilham verici þiirleriyle ünlüydü ancak 1958'de "saðcý" olarak yargýlandý ve 20 yýlýný çiftliklerde iþçi olarak geçirdi. Tuhaf bir biçimde, bugünkü durum tam tersi: Sanatçýlar, politikayla uðraþmadýklarý sürece benzeri görülmemiþ bir özgürlüðün tadýný çýkarýyor, eserlerini, dünyanýn en prestijli sahnelerinde sergiliyor ve sanat dünyasýnda kabul ettirebiliyorlar. Ai Weiwei de bu konuda çok iyi bir örnek. Ancak Çinli meslektaþlarýnýn aksine, Ai mevcut politik düzenle mücadele ediyor. Bir çalýþmasýnda orta parmaðýný göstererek Tiananmen Meydaný'nýn fotoðrafýný çekti, bir baþka çalýþmasýnda yetkililere dört harfli müstehcen bir kelimeyle seslendi. Yerel ve merkezi hükümet yetkililerini öfkelendiren asýl hareketi ise 2008 Wenchuan depreminde 5 binden fazla çocuðun ölümüyle ilgili baþlattýðý soruþturma oldu. Ai'nin siyasi aktivizmi ve Çin'in geleceði hakkýndaki vizyonu, onu, maliyeti ne olursa olsun iktidarda kalmaya çalýþan tek partili devlet ile karþý karþýya getirdi. Ai'nin tutuklanmasýyla Liu Xiaobo'nun aldýðý Nobel Barýþ Ödülü'nün yankýlarý tam olarak silinmeden Çin bir kez daha uluslararasý alanda dikkatleri üzerine çekti. Ai'nin "ekonomik suçlar" kisvesi altýnda siyasi bir davayla karþý karþýya kalmasý, uluslararasý kamuoyundaki eleþtirilerin yaný sýra, Ai'nin babasýnýn yargýlandýðý günden bu yana Çin'in hayata geçirdiði geliþmeler kapsamýnda çok büyük bir geri adým olacak. (Wenran Jiang/New York Times/Alberta Üniversitesi Profesörü/13 Nisan 2011-Bu yazý, "Challenging the Political Order" baþlýklý makaleden derlenmiþtir.

8 8 Pazar 1 Mayýs 2011 Pazar Kýbrýs Türk fotoðrafýnýn halleri 'Fotoðraf gerçeði mi söyler?', 'analog mu dijital mi?', 'siyah-beyaz mý, renkli mi?' gibi sorular giderek sýradanlaþýrken, teknolojiyle doðan fotoðraf, teknolojinin geliþmesiyle eþ zamanlý olarak yozlaþýyor. Fotoðraf yozlaþýr mý? Evet, fotoðraf da yozlaþýr. Fotoðrafýn tarihini anlatmaya gerek yok. Doðdu, büyüdü, yaþlandý. Yakýnda ölecek ve hortlayacak belki. Sonrasýný bilmiyorum. Fotoðraf makinesi almak artýk çok kolay. Fotoðraf çekmek daha da kolay. Fotoðraf yapmak ise, tartýþýlýr. Fotoðraf makinesi almadan, cep telefonunuzla da fotoðraf çekebilirsiniz. Çocuklarýn rengârenk "oyuncak" makineleriyle de fotoðraf çekebilirsiniz. Ýþinizi görüyor mu? Görüyor. Fotoðraf yapmak derken, fotoðrafa düþünce yükleyerek onu yaratmaktan söz ediyorum. Fotoðraf, gündelik hayatta, gerek aný amaçlý, gerekse unutmamak için kaydetme amaçlý kullanýlýrken; sanat fotoðrafçýlýðýnda dijital veya analog teknolojilerle yeniden ve yeniden geliþiyor. Çünkü, fotoðrafa sanatsal olarak bakmak baþlýbaþýna farklý bir donaným gerektirir. Fotoðrafa sanatsal olarak yaklaþmak özveri, zaman ve düþünce gerektirir. Bu fikre herkes katýlýr herhalde. Nasýl 'sanatçý' olunur bilmiyorum. Sanatçý olabilmek için bir baþvuru formu doldurulmadýðýna göre, bunun bir sýnavý da olmadýðýna göre, her isteyen 'sanatçý' olabilir mi? Bizim ülkemizde ne yazýk ki öyle... Ýki fotoðraf çektikten sonra kendilerini kolaylýkla 'fotoðraf sanatçýsý' olarak tanýmlayanlarýn; birden çok alanda kendilerini 'sanatçý' olarak görenlerin; bir çýrpýda hem 'fotoðraf sanatçýsý', hem 'ressam', hem 'müzisyen', hem 'þair'olanlarýn en azýndan komik göründüklerini söylemek isabetsiz olmaz herhalde. ( Televizyonlarýmýzýn bazý sanat programlarýnda kulaklarý týrmalayan olaylardan biri de bu. Sunucu, karþýsýndaki kiþiyi tanýtýrken 'müzisyen, fotoðrafçý, ressam' diyebiliyor mesela. Bazen birini bazen ikisini, zaman zaman da hepsini birden kullanýp "çok yönlü sanatçý" diyebiliyor...) Fotoðraf konusunda ülkemiz; biraz kör, biraz saðýr, az biraz da dilsiz. Biraz kördür ülkemizin fotoðrafý, çünkü, St. Hilarion Kalesi'nin birkaç fotoðrafýný Hazýr bu sayýmýz 1 Mayýs Dünya Emekçiler Günü'ne denk gelmiþken, emeðin yüce bir deðer olduðunu unutmayalým, fotoðrafýn da emek gerektirdiðini, emek verilen herþeyin deðerli olduðunu vurgulayalým... çekerek 'fotoðraf sanatçýsý' olunabiliyor. Öte yandan, biraz da saðýrdýr; çünkü geliþmelerden bihaber yaþýyor. Fotoðraf adýna düzenlenen seminerleri, sergileri, yayýmlanan bildirileri duymuyor. Fotoðrafýmýz az biraz da dilsizdir ama bunun nedeni iddia edildiði gibi KKTC'nin tanýnmayan bir devlet olmasý deðil; bizzat 'fotoðraf sanatçýsý'nýn kendini ifade edememesidir. Üstelik, internet, dünyaya açýlmak isteyenlere sýnýrsýz olanaklarýný sunuyor. Saðýrlýk probleminin ortadan kalkmasý kuþkusuz azim gerektirir. Ancak, kendi çöplüklerinde ötmekten hoþlananlar peþinen saðýrlýðý tercih ediyorlar. Körlük problemini çözmek en zoru aslýnda. Saðýrlýk problemi gibi psikolojiyle de iliþkilendirilebilecek bir durumdur bu. Kýbrýslý Türk fotoðrafçýlar dünyayý yeniden keþfetmeyi çok sevdiklerinden midir ki, yeniliklere imza atmayý, ya da, kendi tarzlarýný oluþturarak bir özgünlüðe ulaþmayý önemsemiyorlar. Teknoloji daha elle tutulur bir durumdayken, fotoðraf çekmek bir meziyet, fotoðrafý basmak ayrý meziyet, sanatsal fotoðraflar yaratmaksa bambaþka bir meziyetti. Fotoðraf ustalarýnýn o zamanlarda ürettikleri fotoðraflar, günümüz fotoðrafýna ýþýk tutsa da, günümüz fotoðrafý her gün yeni bir boyut kazanýrken, o ýþýkla sonsuza kadar idare edilemeyeceði de ortadadýr. Fotoðraf adýna, dünyada gerçekleþen sergiler dýþýnda, kiþisel olarak beni en çok aydýnlatan etkinliklerden biri Yakýn Doðu Üniversitesi'nin iki yýlda bir düzenlediði Fotoðraf Günleri oldu. 28 Nisan'da baþlayýp 30 Nisan'da sona eren ve bu

9 1 Mayýs 2011 Pazar Pazar 9 yýl yedincisi düzenlenen bu etkinlik karþýsýnda Kýbrýs Türk fotoðrafý her zamanki gibi saðýr ve kör kaldý; ayrýca dilsiz numarasý yaptý. Ülkemizde bu kadar çok 'fotoðraf sanatçýsý' varken katýlým birkaç kiþiyle sýnýrlý kaldý. Türkiye'den ve dünyadan sanatçýlar üç gün boyunca fotoðraflarýný sergilediler, sunumlarýný yaptýlar, fotoðraf alanýnda yaptýklarý araþtýrmalarý paylaþtýlar. Türkiye'den gelen akademisyenler yaptýklarý sunumlarda, fotoðrafýn teknoloji aracýlýðýyla farklý bir boyut kazandýðýna dikkat çektiler. Bu boyutun ne olduðunu ve bu boyutu kullanarak ne gibi eserler ortaya çýkabileceðini örnekleriyle gösterdiler. Bu arada fotoðrafýn gizemini yitirdiðine tekrar tekrar vurgu yaptýlar. Türkiye'den dernek ve çeþitli üniversitelerden gelen öðrenci topluluklarýnýn eserleri ülkemizde rastlayamayacaðýmýz kadar yaratýcýydý. Türkiye Foto Muhabirleri Derneði'nin "Yýlýn Basýn Fotoðraflarý 2010 Sergisi"nin de yer aldýðý etkinlikte Türkiye, Almanya, Belçika, Ýtalya, Bosna, Hong Kong ve Çin'den 70'e yakýn fotoðrafçý katýldý. 30 tane sergi açýldý. Bildiriler sunuldu. Fotoðraf gösterileri etkileyici ve yaratýcýydý. Fakat görmeyen-görmek istemeyen, duymayanduymak istemeyen ve sesi varken dilsizliði tercih eden 'fotoðraf sanatçýlarý' bu etkinlikten yararlanmadýlar. Ülkemizin fotoðrafý, sergi salonlarýnda; kokteyllerle süslenmiþ açýlýþlarda var olmaya devam ediyor. Oysa, bu etkinlik üç güne sýkýþtýrýlmýþ bir fotoðraf etkinliðiydi. Umarým iki yýl sonra düzenlenecek olan 8. Fotoðraf Günleri'nde daha çok Kýbrýslý Türk katýlýmcý olur... Hazýr bu sayýmýz 1 Mayýs Dünya Emekçiler Günü'ne denk gelmiþken, emeðin yüce bir deðer olduðunu unutmayalým, fotoðrafýn da emek gerektirdiðini, emek verilen herþeyin deðerli olduðunu vurgulayalým... Ýlter YÜKSEL / ilteryksl@gmail.com

10 10 Pazar 1 Mayýs 2011 Pazar Yok olasýn Outlook! "Fotoþop"u çok seven bir kitle var. Bunlar sanatçýlar. Hatta bir tanecik Ajda'mýz bunun yanlýþ olmadýðýný ve sahnenin bir ilüzyonu olduðu gibi fotoðraf sanatýnda da ilüzyonun "fotoþop"la saðlanabildiðini söyledi. Haklýdýr da. Daha zayýf, daha güzel, daha çekici. Bunu anladým. Peki neden ben-sen-o "fotoþop" isteyelim? Vesikalýðýmýz neden "fotoþop"lu? Peki biz fotoðrafçý kardeþimize 'Neden bunda "fotoþop" var? Ben istemedim' dediðimizde, niçin bize 'Çünkü, daha güzel' diyebiliyor? Zira, o "fotoþop"'a bayýlýyor. Bembeyaz pürüzsüz yüzler görmeye bayýlýyor. Ýstiyor ki; ben, çil, kýrýþýklýk, mimik hiç olmasýn. Aslýnda belki de, fotoðrafçý çok masum, tertemiz bembeyaz bir hayat istiyor. Bu açýdan bakýp rahatlamaya çalýþacaðým. 'Küçük aþk oyunlarýnýn kimseye zararý yok' Alýn size mevsime uygun konu. Nereye çeksen oraya gelir, çünkü bahar ve sonrasý yaz. Ýlk aþkýný yaþayacak olanlara þimdiden geçmiþ olsun der, bol yaratýcý bir SMS sezonu dilerim. Akýllara zarar bir bakliyat reklamý var piyasada. Þimdilik sadece görsel olarak var bende. Belki televizyon reklamý da var ama ruhum onu kaldýrabilir mi emin deðilim. Bakliyattan uzak yaþayan çocuk oldukça þiþman, bakliyat seven ise ideal kiloda. Buraya kadar hepsi normal ama ideal kiloda olan çocuðun arka fonu aydýnlýk ve çocuk kat-kravat. Þiþman çocuðumuz ise karanlýklar önünde hayatýný sürdürüyor. Fikir iyi o ayrý. 'Nerede hareket, orada bereket'i 'Where is the hareket, there is the bereket' olarak dilimize kazandýran adam acaba þimdi ne yapýyordur? Keþke zamanýnda bu söze patent alsaydým diye düþünmüþ müdür acaba? Düþünmediyse bile akýl vereni olmuþtur. 'Akýl verilmez, alabilen alýr!' ÝMZA: BEN Mahsun Kýrmýzýgül 'ün 'Yaparým Bilirsin'i "cover"ladýðý bir dünyaya çocuk getirmek istemiyorum anne! Algýmýn yeni açýlmaya baþladýðý zamanlar. Yine sokakta oynuyoruz ama sanki biraz daha anlýyorum çevrede olup biteni. Hava çok sýcak. Bixi almaya gidiyorum bakkala. Ayaðýmdaki uyduruk terlik acayip sesler çýkarýyor. Çamur olmuþ. Bir de ter. Öyle tatlý bir melodiyle gidiyorum bakkala. Bakkal toptancýyla 'yaz' muhabbeti çeviriyor. 'Hava çok sýcak' diyor biri, diðeri 'felaket' diyor. Bu bir müddet benzeri kelimelerle devam ederken bakkal 'Duvarlardan ateþ savrulurdu dün gece' diyor. Ýþte ben o an Bixi'yi de unutuyorum, Bubble-up'ý da. Yeni bir uðraþ buluyorum kendime; duvarlardan nasýl ateþ savrulur, bunun hayalini kuracaðým. Depozitolu Bixi'mi elime alýp terlik melodisiyle -þrlap þrlap- þrlap- eve gidiyorum. Nenem o sýcakta kalkmýþ bize gelmiþ. Terini çemberiyle siliyor. Bir yandan da anneme 'Aman gýzým ortalýk çok sýcak. Alaf savrýlýr duvarlardan' deyip duruyor. Ayný günde iki farklý verinin kafamý çok karýþtýrdýðýný hatýrlýyorum. Alaf neydi ve nasýl duvardan savrýlýrdý? Ya duvardan nasýl ateþ çýkardý? Ýki kelam Ýngilizce konuþmaktan ne kadar çekiniliyorsa, Türkçe-Ýngilizce birleþimi cümleler yaratmaya da bir o kadar merak var. 'Hav du yu du? Yattý da uyudu'nun baþýný çektiði bu akým yýllardýr canlýlýðýný koruyor. 'Ben sana bir refresh çekecem da hiç beyenmeycen'i duydum yakýn geçmiþte. Gayet güncel, gayet manidar. "Outlook" son 1 aydýr TRT-2 gibi davranýyor. 'Sevgili' yazýyorum, otomatik olarak 'Sevgili Anne ve Baba' olarak düzeltiyor. 'Anaya, babaya saygýlý ol' diyor Outlook. Daha önce de Abi'yi Aðabey diye düzeltiyordu. Yaklaþýk 2 ay uðraþtý benimle. Bundan adam olmaz dercesine vazgeçti kendiliðinden. Yok olasýn outlook. Alternatif ofis yazýlýmlarýna yenilesin outlook. 'Hiçbirþey olmayacaðýný bildiðin bir þeye devam etmek yerine, bir þey olabilme ihtimalini deneyeceðin baþka bir þey bul!' Ýmza: BEN Siyah ile Kýrmýzýyý birleþtirip çok iyi bir þey yaptýðýný zanneden o kadar çok kadýn var ki!.. Yani o özgüven, o fashion tv tavýrlarý þahane Milenyum dalgasýndan kalan bir þýklýk inancý olsa gerek. Özellikle botlar kýrmýzý oluyor, pantolon siyah, gömlek siyah üzerine kýrmýzý kazak. Kazak olmayacaksa gömlek siyahlý kýrmýzýlý oluyor. Ve çanta tabii ki kýrmýzý. 23 Nisan'larda, 19 Mayýs'larda, bayramlarda, yýlbaþý yemeklerinde sýk sýk görebilirsiniz. Çok þýksýn abla! Ýnsan öylesine iþ karýþtýrýcý ki, el kadar çocuða hem de anne babasýnýn yanýnda 'Anneni mi daha çok seviyorsun, babaný mý?' diye sorabiliyor. Kolayca dökülüyor kelimeler. Ya o çocuðun ruh hali? Tercihe zorlanýyor daha ne olduðunu anlamadan. Üstüne üstlük bir de ýsrar. Türkan Sultan'ýn sarhoþ olup bir þizofrene baðlandýðý filmi de gördüm ya benim her iþim rast gider bu hafta. Türkan Þoray beni ne zaman mutlu etse etrafýmda görünmez bir kalkan oluþuyor. Çok memnunum Türkan Sultan. Öyle fenomen, öyle uyduruk bir telefon buldum ki, radyosu kulaklýksýz çalýþýyor ama pili çýkýnca saat ve tarih soruyor. Beni 15 yýllýk bir periyotta oynatýyor. Þöyle ki, caným radyo mu dinlemek istiyor; Android'li, ios'lu telefonlarda bile olmayan özellik benimkinde var. Ne kulaklýk, ne baþka bir þey, baþlýyor radyo çalmaya. Hooop yýl 2015 Bu özellik tahminimce o yýllarda çok yayýlmýþ olacak. Elimden telefon düþüyor; pil bir tarafta kapak bir tarafta. Takýyorum kapaðý; Saat : Tarih :.. Haydaa döndük mü 2001 yýlýna. Ýþte böyle minnik sürprizlerle hayata tutunuyorum... Halil Aða cypaibo@gmail.com

11 1 Mayýs 2011 Pazar Pazar 11 Stéphane Hessel: Öfke insan olmanýn þartýdýr!... FÝLM... Stéphane Hessel, 1948 de Ýnsan Haklarý Evrensel Bildirgesi ni kaleme alan BM Ýnsan Haklarý Komisyonu nun yaþayan tek üyesi. Fransýz Direniþi nin yaþayan en önemli kahramaný. Nazi toplama kamplarýndan edindiði öfkeyi hep insani olandan, adaletten yana diri tuttu. Bu yüzden Fransa ya karþý Cezayir in yanýndaydý. Bugün 93 yaþýnda. Broþür kalýnlýðýndaki Indignez-Vous! (Öfkelen!) ile gençleri finans piyasalarýnýn diktatörlüðüne karþý direnmeye çaðýrýyor. Bir yandan da en çok satan kitaplar listesinin baþýnda oturmanýn tadýný çýkarýyor. Ekim 2010 da yayýmlanan ve 18 dile çevrilen Indignez-Vous! satýþ rekorlarý kýrýyor. Fransýzca baskýsý dipnotlar, bir illüstrasyon ve 14 sayfalýk metinle birlikte sadece 29 sayfa. Ýsyana öfke lazým önce, sonra tek cümle de yeter nasýlsa. 93 yaþýndaki Hessel, Bu genç bir adam tarafýndan yazýlsaydý, ayný etkiyi yaratmazdý diyor. Kitabýn ilham kaynaðý, Hessel in 2008 yýlýnda direniþ anýsýna yaptýðý bir konuþma. Gençlere öfkelenin, isyan edin diye seslenen Hessel e göre öfke, insan olmanýn þartýdýr. 93 yýl... Son artýk çok uzak deðil diye baþlýyor söze ve þöyle devam ediyor: Her birinize öfkelenmeniz ve isyan etmeniz için bir neden diliyorum. Beni Nazilerin öfkelendirdiði gibi, sizi de bir þey öfkelendirirse, bu çok deðerli bir þeydir... Sonra da Zengin ve fakir arasýndaki makas sürekli açýlýyor, sosyal devlet aþýnýyor, Fransa da yabancýlar damgalanýyor, Filistinliler Ýsrail zorbalýðý altýnda yaþamaya zorlanýyor diye sýraya diziyor dünyanýn adaletsizliklerini. Fransa da direniþin (Résistance) idealleri üzerinde yükselen sosyal devletin kazanýmlarýnýn tehlikeye girdiðini gördükçe öfkeleniyor eski direniþçi. Onu dik tutan þey, bu öfkedir çünkü. Herhangi bir þeye öfkelenmemek ölmekle eþtir. Bugün isyan çaðrýsý yapan bu yaþlý adam ne kadar da genç aslýnda. Öfkeli olma hali ni Sartre dan öðrendi nasýlsa. Bütün davranýþlarýn en kötüsü aldýrmazlýktýr. Elimden hiçbir þey gelmez, hiçbir þey yapamam diyerek ortalýkta dolanýyorsanýz insaný insan yapan temel özelliklerinizi kaybettiniz demektir... Hessel öyle diyor... Öfkeleneceksiniz, sonra da deðiþtirmek için sorumluluk alacaksýnýz... Öfkeli olma halini unutmadýysanýz tabii... n Ali Þahin 'KAYIP ÖZGÜRLÜK': BÝR YÜZLEÞME ÇAÐRISI Umur Hozatlý, senaristi ve yönetmeni olduðu Kayýp Özgürlük filminde faili meçhul cinayetlerin izini sürüyor. Kontrgerilla örgütü JÝTEM i (Jandarma Ýstihbarat ve Terörle Mücadele) konu alan film tamamlandýktan 2 yýl sonra, 22 Nisan da gösterime girdi. JÝTEM itirafçýlarýnýn ifadeleri ile devlet kaynaklý raporlara dayanýlarak çekilen filmin ilk gösterimi Antalya Altýn Portakal Film Festivali nde yapýldý. Hozatlý þöyle söylüyor: Kürt halký, 30 yýldýr hem bir devrim yapýyor hem bir trajedi yaþýyor. JÝTEM, Kürt halkýnýn yaþadýðý trajedinin en önemli noktasýnda görev yapan bir katliam örgütü. Faili meçhul cinayet ve gözaltýnda kayýp olayýnýn çoðu JÝTEM eliyle gerçekleþtirildi. Böyle bir trajedi yaþanýrken kayýtsýz kalamazdým. Gazetecilik yaptýðým yýllarda da kayýtsýz kalmadým. Çok defa yargýlandým, cezalandýrýldým. Önemli olan, JÝTEM gibi bir tetikçi kontrgerilla örgütünün bu ülke halklarýna, devrimcilerine yaþattýðý zulmü anlatmak, sinema yoluyla dünyaya duyurmaktý. Eðer bir ülkenin aydýnlarý ve sanatçýlarý olarak bu doðrultuda çaba harcamazsak, yazýk olur herkese. Kayýp Özgürlük ün JÝTEM tercihi, yüzleþmeye çaðrýdýr. Herkes, özellikle de müsebbipleri izlesin ve vicdanlarýyla yüzleþsin istiyorum. Filmin senaryosunu yazmadan önce detaylý bir araþtýrma yaptýðýný, JÝTEM mensuplarýnýn yaþamlarýný ulaþabildiði kadarýyla incelemeye çalýþtýðýný söyleyen Hozatlý için sancýlý bir dönemdi. Daha proje aþamasýndayken JÝTEM dediðim anda herkeste bir suskunluk oluyordu. Yapýmcý, bütçe ve oyuncu bulmakta da zorlandým. Ýlkesel olarak anlaþtýðým oyuncular arasýnda sete beþ kala anlaþmayý bozup gidenler oldu. Filmi birkaç arkadaþýmýn desteði ve banka kredisiyle çektim dedikten sonra, elbette farkýnda olduðu ve göze almaya hazýr olduðu olasý riskler le devam ediyor: Bir savcý izleyip dava açabilir. Hâkim Kayýp Özgürlük e sansür uygulayabilir. Derin devletin halen devam ettiðini düþünüyorum. Bazý müdahaleler olabilir. Çünkü anlattýðýmýz kesimin canýný yakabilecek bir film yaptým. Þehirlerde, köylerde yaþayan silahsýz, masum insanlara JÝTEM in yaptýðý iþkenceleri anlattým. JÝTEM, alýyor, sorguluyor, bilgi alsa da almasa da iþkence yöntemiyle öldürüyor. Ardýndan, cesedinin bulunmasýný istemediðini daðda, bayýrda çukurlar kazýp gömüyor. Eðer, halka psikolojik baský yapmak istiyorsa cesetleri bulunabilecek yerlere atýyor.kayseri den Sivas tan ötesini Batý da yaþayanlar bilmiyor. Kürt meselesi etrafýnda yaþanan insan haklarý ihlallerini, JÝTEM in yaptýðý zalimliði bu filmi izleyerek görecekler. Umur Hozatlý 1993 yýlýnda Kürt meselesiyle ilgili yazdýðý bir yazý yüzünden Devlet Güvenlik Mahkemesi nde yargýlanan Hozatlý, örgüt propagandasý yapmak tan yargýlanmýþ, 3 yýl 9 ay hapse mahkûm olmuþ, cezaevine girmeyi reddettiði için 7 yýl boyunca kaçak yaþamýþ. Bu kâbustan ancak 99 yýlýnda basýn kanununda yapýlan deðiþiklikle cezasý düþünce kurtulabilmiþ bir Dersimli Kayýp Özgürlük te JÝTEM in karanlýk ve kanlý faaliyetlerinin sadece bir kesitini görüyoruz. Tamamýnýn filmini çekmeye ömür yetmez, can dayanmaz; derin olsun olmasýn devlet dayanýr mý, dayanmazsa ne yapar, o ayrý... KÝTAP...

12 SOYSUZLUÐA ÖVGÜ Vakti þimdidir takvime bakma, tarihi sil hiçbirþey anlatmýyor akrep ile yelkovan. Vakti þimdidir sokaklara inmenin. Ýnce bir çizgi vardýr dövüþmekle seviþmek arasýnda. Güzelce yenilmek gerekir sýðýnmadan sevdiðinin kollarýna. Vakti þimdidir bu kenti baþtan baþa dolaþýp aslýnda bir köy olduðunu anlamanýn. Bir isimle baþladýlar seni kendilerince þekillendirmeye. Ne bir arzuya sapabilirsin ne de bir güzelliðe. Bayraklar ve etiketler ayaðýna takýlýr. Bir soyaðacý kendi otoritesini alkýþlayan sesiyle durmaksýzýn adýný çaðýrýr. Vakti þimdidir bir baþka çiçeðe aþýlýyor seni taçyapraklarýna konan arý. Soyun tükenmiyor artýyor sevginin binbir güzelliðiyle. Bu renkler ve sesler sarhoþ ediyor insaný. Seni kendine çeken yolu yeniden bul ve soyun kendi soysuzluðuna. Vakti þimdidir sen olmanýn. Zeki Ali