Hukuk Terimleri ve Türkçe Karşılıkları

Transkript

1 Hukuk Terimleri ve Türkçe Karşılıkları Not: Av.Cengiz Aladağ tarafından hazırlanan ve 428 sözcükten oluşan bu tablo, tüm üyelerimizin önerdiği sözcüklerin eklenmesi ile sürekli olarak güncellenmektedir. A Abes = Gereksiz, yersiz, saçma Abone = Sürdürümcü Acele = İvedi Acente=Bağımsız aracı Acil = İvedi Aciz = Düşkün, yetersiz Aciz varakası = Düşkünlük belgesi, Borç ödeyemezlik belgesi Adalet = Tüze, türe, yargı Addetmek = Saymak Adi = Sıradan Adlİ = Türel, yargısal Adli müzaharet = Yargısal yardım Adli sicil = Yargısal kütük Af = Bağışlama Ahde vefa = Söze bağlılık, sözleşmeye bağlılık Ahkam=Düzenlemeler, hükümler Ahval=Koşullar, durumlar, olaylar Ahz-u kabz = Alma Aidat = Ödenti Aidiyet = İlişkinlik Ait = İlişkin Akıbet = Son, sonuç Akit = Sözleşme Akli = Ussal Aktif = Etkin Alaka = İlgi Alakalı = İlgili Aleniyet = Açıklık Aleyh = Karşı, karşıt Amme = Kamu Arazi = Yerey Ariyet = Ödünç Arşiv = Belgelik Arz = Sunu Arz etmek = Sunmak Asgari = En az Asıl = Asal, temel Aşikar = Açık, belli Atıf = Gönderme, yollama Ati = Gelecek Avans=Öndelik Aynen = Olduğu gibi Aynı = Özdeş Ayni = Mal, mala ilişkin Aza = Üye Azami = En çok

2 B Bakiye = Kalan, artan Basiret = Öngörü Basiretli = Öngörülü Basiretsiz = Öngörüsüz Bayi=Satıcı Bedel=Karşılık, eder Beraat = Aklanma Beraat etmek = Aklanmak Bestekâr=Besteci Beyan = Açıklama, bildirim Beyanname= Açıklama yazısı Beyan etmek = Açıklamak, bildirimde bulunmak Bilahare = Sonra Bilanço=Dönemsonu kaynak çizelgesi Bilhassa = Özellikle Bilumum = Bütün Bina = Yapı Binaen = Dayanarak C Caiz = Uygun Caiz değil = Uygun değil CD=Yoğunteker Cebren = Zorla Cebri icra = Zorla yürütüm, zorla yerine getirme Celp = Çağrılık Celse = Duruşma Cemiyet=Topluluk, dernek, toplum Cevap = Yanıt Cevaplamak = Yanıtlamak Cevaplandırmak = Yanıtlamak Cevap vermek = Yanıt vermek Cihet = Yön Cins = Tür Cinsiyet=Eşey Cümle = Tümce Cürüm = Suç D Dahil = İç, içinde Dahil olmak = Girmek, katılmak Daimi = Sürekli Dair = İlişkin Davetiye = Çağrılık, çağrı kağıdı Defa = Kez Def'i = Savu Dekont = Ödeme belgesi Delalet etmek = Göstermek, kanıtlamak Delil = Kanıt Dermeyan= İleri sürme Detay = Ayrıntı

3 Devir = Aktarış Devretmek = Aktarmak Distribütör=Dağıtıcı Doktrin = Öğreti Doküman = Belge Efrat (Efrad) = Bireyler Ehemmiyet = Önem Ekipman = Donanım Ekseriyet = Çoğunluk Elbette = Kuşkusuz Eleman = Öğe, çalışan Endeks = Dizin Esbab-ı mucibe = Gerekçe Yediemin (Yeddiemin) = Güvenilirkişi E Efrat (Efrad) = Bireyler Ehemmiyet = Önem Ehil = Yetkin Ehlivukuf = Bilirkişi Ehliyet = Yetkinlik, yeterlik Ekipman = Donanım Ekseriyet = Çoğunluk Elbette = Kuşkusuz Eleman = Öğe, çalışan Emir = Buyruk Emniyet = Güvenlik Emsal = Benzer Emval=Varlıklar Endeks = Dizin Esas = Temel, asal Esbab-ı mucibe = Gerekçe Eser = Yapıt Esnasında = Sırasında Eşkal = Kılık Eşya = Nesne, varlık Etraf = Çevre Evrak = Belge Evvel = Önce Evvela = Öncelikle F Faal = Etkin Faaliyet = Etkinlik Fahri=Onursal Fail = Eylemci Faiz = Ürem, işlenti Fakat = Ancak Fakir = Yoksul Faks = Belgeç Faktör = Etken Fark = Ayrım, başkalık Fark etmek = Ayrımsamak Farklı = Başka, ayrık

4 Fayda = Yarar Faydalanmak = Yararlanmak Faydalı = Yararlı Faydasız = Yararsız Feragat etmek = Çekilmek, vazgeçmek Ferdi = Bireysel Fert = Birey Fesih=Bozma Fihrist = Dizin Fiil = Eylem, davranış Fiilen = Eylemsel, eylemli olarak Fiili = Eylemsel Firma = İşletme Fiyat=Eder Fonksiyon = İşlev G Gaip = Yitik Gaiplik = Yitiklik Garanti = Güvence Gayrimenkul=Taşınmaz Grafoloji = Yazıbilim Grafolojik = Yazıbilimsel Grup = Küme, Öbek H Hacir = Kısıt Hacir altına almak = Kısıtlamak Hacir altına alınmak = Kısıtlanmak Hadise = Olay Haciz=Elkoyma Hakaret = Aşağılama, sövgü Hakaret etmek = Aşağılamak, sövmek Hakikat = Gerçek Hakikaten = Gerçekten Hakiki = Gerçek Hakim = Yargıç Hakkında = Üzerine, ilişkin Hal = Durum Halef = Ardıl Hamal=Yükçü Harcırah = Yolluk Harç=İşlem gideri, işlem vergisi Has = Özgü Hasılat = Kazanç Hayat = Yaşam, dirim Hayati = Yaşamsal Heyet = Kurul Heykel=Yontu Heykeltıraş=Yontucu Hıfzıssıhha = Sağlık koruma Hibe = Bağış Hibe etmek = Bağışlamak

5 Hisse = Pay Hissedar = Paydaş Hisseli = Paylı Hitaben = Yönelik Hitabet = Konuşma Hitam=Sona erme Hitap = Seslenme Holding = Yatırım ortaklığı Hukuk = Tüze Hukuki = Tüzel Husus = Konu Hususi = Özel Hükmi şahıs=tüzelkişi Hüküm = Yargı İ İaşe = Geçim İbra=Aklama İbraname=Aklama belgesi İcbar = Zorlama İcra=Yürütüm, yorum (yapıtlarda) İdame = Sürdürme İdare = Yönetim İdari = Yönetimsel İddia = Sav İddia etmek = Savlamak, öne sürmek İfade = Söylem İfade almak = Sorgulamak İfade vermek = Sorgulanmak İfa etmek = Ödemek, yerine getirmek İflas = Batkı İflas etmek = Batmak İhbarname=Haber yazısı İhmal = Savsaklama İhtar = Uyarı İhtarname=Uyarı yazısı İhtilaf = Uyuşmazlık İhtimal = Olasılık İhtira beratı=buluş belgesi İhtiva = İçerme, kapsama İhtiva etmek = İçermek, kapsamak İhtiyaç = Gereksinim İhtiyati = Sakınımlı, geçici, ileriye yönelik İhtiyati=Geçici, ileriye yönelik İkame etmek=yerine koymak, (dava) açmak İkamet etmek = Oturmak İkametgah = Yerleşim yeri İkaz = Uyarı İkrar=Açıkça benimseme, onama, kabul İktibas = Alıntı İktisap = Kazanım, edinim İlam = Karar İlan = Duyuru İlave = Ek

6 İlliyet = Nedensellik İmalat = Üretim İmar = Bayındırlık İmarlı = Bayındır İmarsız = Bayındırsız İmha = Yok etme İmha etmek = Yok etmek İmkan = Olanak İmkansız = Olanaksız İmtina = Çekinme, kaçınma İmtina etmek = Çekinmek, kaçınmak İndeks = Dizin İnfaz = Yerine getirme, uygulamak İnhisar=Tekel İnkar = Yoksama İnkar etmek = Yoksaymak İnternet=Bilgisunar İntifa=Yararlanma İntikal = Geçme İntikal etmek = Geçmek, ulaşmak İptal=çürütme, kaldırma, bozma İptal etmek=çürütmek İrade = İstenç İrat = Gelir İrtibat = Bağlantı İsim = Ad İskan = Yerleşim İskonto = İndirim İsnat = Yükleme İspat = Kanıt İspat etmek = Kanıtlamak İstasyon=Tren durağı İstifade = Yararlanma İstihkak=Ayni geri verme İstimlak = Kamulaştırma İstinaden = Dayanarak İstinaf= Üst yargı İstirdat=Gerialım İstismar = Sömürü, kötüye kullanma İstisna = Ayrıklık, başkalık İstisnai = Ayrıksı İstişare = Danışma İşaret = İm İştigal = Uğraş İştirak = Katılım İtfa = Sönüm İtfa etmek = Söndürmek İtham = Suçlama İzah = Açıklama İzahat = Açıklamalar K Kaide = Kural Kalem=Yazı işleri

7 Kanaat = Kanı Kanun = Yasa Kanuni = Yasal Kapasite = Sığa, yeti Kat'i = Kesin Katip = Yazman Kayıt=Koşul, unsur Kelime = Sözcük Keyfiyet=Durum, nitelik Kıyas = Karşılaştırma, örnekseme Kıymet = Değer Komisyon = İnceleme kurulu, yarkurul Komisyon = Arapay, yüzdelik Komisyoncu = Arapaycı, aracı Komisyonculuk = Aracılık Komite = Kurul Kontrat = Sözleşme Kontrol = Denetim Kuvvet=Güç Küfür = Sövgü L Lazım = Gerek, gerekli Lüzum = Gerek M Maaş = Aylık Mabet=Tapınak Mağdur=Kıygın, zarar gören Mahalli=Yerel Mahcur = Kısıtlanmış Mahcuz: haczedilmiş Mahfuz = Saklı Mahiyet = Nitelik Mahkeme= Yargı Mahrukat=Yakıt Mahrum = Yoksun Mahsus = Özgü Makam = Orun Maksat = Amaç Mal=Varlık Mali=Parasal Malik = İye Mamelek=Malvarlığı Mana = Anlam Maruz kalmak=karşı karşıya olmak Masraf=Gider Matbu = Basılı Matbua=Basma Mazbata=Tutanak Mecbur = Zorunlu Mecmu=Toplam Meçhul=Bilinmeyen

8 Mehil=Önel Memur=Görevli Men=Yasaklama Menfaat = Çıkar Menfi=Olumsuz Menkul=Taşınır Mercii = Orun, başvuru yeri Merhun: rehnedilmiş Mesafe = Uzaklık Mesken = Ev, konut Meslek = Uğraşı Mesmu : Dinlenebilir, dikkate alınabilir Mesnet = Dayanak Mesul = Sorumlu Mesuliyet = Sorumluluk Meşru = Yasal, Geçerli Mevcut = Var Mevkuf=Tutuklu Mevzu = Konu Meydana gelmek = Oluşmak, ortaya çıkmak Mezkur=Söz konusu Miktar=Tutar Miras = Kalıt Mirasçı = Kalıtçı Mirasçılık = Kalıtçılık Mobilya=Döşeme Muaf = Bağışık Muafiyet = Bağışıklık Muamele = İşlem Muayyen = Belirli Mucibince = Gereğince Muhabere = İletişim, haberleşme Muhafaza = Koruma Muharrer = Yazılı Muhatap=İlgili Muhtelif = Çeşitli Muhtemel=Olası Muhteva = İçerik, kapsam Mukavele = Sözleşme Mukavemet = Direniş,direnç Mukavemet etmek = Direnmek Mukayese = Karşılaştırma Murabaha=Tefecilik Muris = Kalıt bırakan Musakkaf=Üstü kapalı Muttali = Öğrenmiş Muttali olmak = Öğrenmiş olmak Mücbir = Zorlayıcı Mücerret = Soyut Müdafaa = Savunma Müdafi = Savunucu Müddeabih=Dava konusu Müddet = Süre Müeyyide = Yaptırım Mühlet = Önel

9 Mühür = Damga Mükerrer = Yinelenen Mülga=Yürürlükten kaldırılan Mülkiyet = İyelik Mümessil=Temsilci Mümeyyiz=Sezgin Münazaa=Çekişme Müracaat = Başvuru Müsadere = Zoralım, Elkoyma Müsait = Elverişli, uygun Müsbet = Olumlu Müstacel = İvedi Müstahdem=Hizmetli Müstesna=Ayrık Müşteki = Yakınıcı Müşterek = Ortak Müştereken = Ortaklaşa Müştereken ve müteselsilen = Ortaklaşa ve zincirleme Mütalaa = Değerlendirme, görüş Müteaddit=Birden çok Müteahhit = Yüklenici Mütekabil=Karşılık Mütekabiliyet=Karşılıklılık Mütemerrit=Direngen Müteşebbis = Girişimci Müzekkere = Yazı N Nafaka = Geçimlik Nakil=Taşıma Natamam = Eksik Nazaran = Göre, oranla Nesep = Soy Neşir=Yayım Netice = Sonuç Nisbet = Oran Nisbeten = Oranla Nisbi = Oransal Nizamname = Tüzük Noksan = Eksik O Objektif = Nesnel Organizasyon = Düzenleme Ö Örf = Töre P Puan=Sayı, değer Prensip = İlke

10 Program=İzlence Proje = Tasarı R Randıman = Verim Rapor = Bildirge Rehber = Kılavuz Rehin = Tutu Reis = Başkan Re'sen=Kendiliğinden, görevi gereği Resmi = Kamusal Reşit = Ergin Riayet=Uyma Rücu=Dönme Rüşt = Erginlik S Sadakat = Bağlılık Sadece = Yalnızca Safahat = Evreler Safha = Evre Sahip = İye Saik = İtki Sair = Öbür, diğer Sakıt = Düşük, düşmüş, geçersiz Salahiyet = Yetki Salahiyetli = Yetkili Sarahat=Açıklık Sarfiyat = Gider Sarih = Belirgin, açık Sebat=Direnme, sonuna değin sürdürme, ısrar etme Sebep = Neden Sefer=Savaşa gitme Sehim = Pay Sehven = Yanlışlıkla Sekreter = Yazman Selef = Öncel Sermaye=Anamal Sicil=Kütük Sirayet etmek = Bulaşmak, yansımak Sistem=Dizge, düzen Sosyal = Toplumsal Sual = Soru Suni = Yapay Ş Şahadet = Tanıklık Şahıs = Kişi Şahit = Tanık Şahitlik = Tanıklık Şahsi = Kişisel Şart = Koşul

11 Şartlı = Koşullu Şekil = Biçim Şekli = Biçimsel Şerh=İrdeleme, açımlama Şerik=Ortak Şifahen = Sözle Şiddet=Baskı, kaba güç Şifahi = Sözel Şikayet = Yakınma Şikayetçi = Yakınıcı Şirket = Ortaklık Şufa = Önalım Şümul = Kapsam Şüphe = Kuşku T Taahhüt = Bağıt Taahhüt etmek = Bağıtlamak Taayyün=Belli olma, belirme Tacir=Tecimen Tadil=Değişiklik Tahakkuk etmek = Gerçekleşmek Tahdit = Sınırlamak Tahkik = Soruşturma, inceleme Tahlil = Çözümleme Tahliye = Boşaltma, salıverme Tahmil etmek = Yüklemek Tahmini = Yaklaşık Tahsis=Özgüleme Talep = İstem Talimat = Yönerge Tamir = Onarım Tanzim etmek = Düzenlemek Taraf = Yan Tasdik = Onay Tasdik etmek = Onaylamak Tasdikli = Onaylı Tashih = Düzeltme Tatbik=Uygulama Tatil = Dinlence Tayin = Atama, belirleme Tazminat = Ödence Tebligat = Bildirim Tebliğ = Bildiri Tebliğ etmek = Bildirmek Tecil = Erteleme Tedavi=Sağaltım Tedbir = Önlem Tediye=Ödeme Teferruat = Ayrıntı Tefrik etmek = Ayırmak Tehdit = Gözdağı Tehir = Erteleme Tekerrür = Yinelenme

12 Teklif = Öneri Temerrüt=Direnim Teminat = Güvence Temyiz= Yasal yol Tercih = Yeğleme, seçim Tercüme = Çeviri Tereke = Bırakıt Tesbit = Belirleme, saptama Tesis = Kuruluş Teşebbüs = Girişim Teşekkül = Oluşum Teşhir=Sergileme Teşhis = Tanı, tanıma Teşkilat = Örgüt Tevcih etmek = Yöneltmek Tevdi etmek = İletmek, vermek Tevkifat=Durdurma, kesinti Tevsi=Genişletme Ticaret=Tecim Ticari=Tecimsel U Uhdesinde olmak=üstünde olmak Umum = Genel Umumi = Genel Unsur = Öğe Usul = Yöntem Ü Ücret=Eder V Vade=Ödeme süresi Vakıa = Olgu Vasıf = Nitelik Vasıta = Araç Vatandaş=Yurttaş Vasi = Koruman Vazgeçmek = Caymak Vazife = Görev Vazifeli = Görevli Vazifesizlik = Görevsizlik Vecibe = Ödev Vefat=Ölüm Veraset = Kalıtçılık Vekalet = Bakmanlık Vekil = Bakman Vesika = Belge Vuku bulmak = Olmak Y

13 Yediemin (Yeddiemin) = Güvenilirkişi Yekun = Toplam Yemin = Ant Yemin etmek = Ant içmek Yevmiye = Gündelik Z Zabıt = Tutanak Zabıta = Tutanakçı Zabıt katibi = Tutanak yazmanı Zam=Artış, artırım Zaman = Süre Zamanaşımı = Süreaşımı Zan = Sanı Zanlı = Sanık Zarar = Yitem Zarfında = İçinde Zaruret = Zorunluluk Zaruri = Zorunlu Zat = Kişi Zati = Kişisel Zemin = Düzlem Zıya=Yitim, yitme Zikretmek = Anmak, sözünü etmek Zilyet=Eldeci Zilyetlik=Eldelik Ziraat = Tarım Zirai = Tarımsal Ziynet = Süs Zümre = Bölük