YATIRIMLARDA YERLİ MAMULLERİN KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

Transkript

1 487 YATIRIMLARDA YERLİ MAMULLERİN KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : , No : 6/3872 Dayandığı Kanunun Tarihi : No : Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi : , No : Yayımlandığı Düsturun Tertibi : S. Madde 1 Giriş: Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planında yatırım malları imalat sanayiinin büyük bir süratle gelişmesi öngörülmüştür. Halen bu sektörde ihtiyacın büyük bir kısmı ithalat yoluyla karşılanmakta, aynı zamanda da geniş bir imalat kapasitesi atıl olarak durmaktadır. Türkiye'nin kendi imkanlarını kullanarak dış ödeme açığının kapatılması konusunda göstereceği gayretlerin öncelikle ele alınması ve mevcut tesislerde bulunan tezgah ve makinelerin büyük kısmı standart tipte oldukları için, seri imalattan ziyade, sipariş üzerine imalat yapılmasına elverişlidir. Fabrika ve tesislerin makina ve cihazları genellikle sipariş üzerine imal edildiklerinde ve halen birçok kısımları imal edilmekte olduğundan, yatırım mallarıimalat sanayiinin bu yönden geliştirilmesi memleketimiz şartlarına uygun bulunmaktadır. Bu durum döviz tasarrufu için olduğu kadar, yeni iş sahaları açması, kalkınmanın daha dengeli olması yönlerinden de önemlidir. Bu Yönetmeliğin hedefi yatırım malları imalat sanayiini geliştirmek, döviz tasarrufu temin etmek ve yatırımlarda yerli mamullerin kullanılmasını sağlamak üzere yatırımların çeşitli safhalardaki işlemlerin esaslarını tesbit etmektir. Madde 2 Yönetmeliğin uygulama alanı: Bu Yönetmeliğin tümü genel, özel ve katma bütçeli ve döner sermayeli daire ve müesseselerle, belediyelerin ve İktisadi Devlet Teşekkülleriyle sermayesinin yarısı ve daha fazlası bu daire ve teşekküller tarafından ödenmiş ortaklıkların ve özel kanunla kurulmuş idare, teşekkül ve müesseseler, genellikle Türk Parası Kıymetini Koruma mevzuatına ithal işlemlerinde resmi sektör olarak muameleye tabi tutulan kuruluşların dış ödemesi olan bütün projelerine, (3 -a) ve (6 -b) maddeleri de özel sektör (Yabancı sermaye dahil) için uygulanır. Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalara göre yapılan yatırımlarda, anlaşma hükümleri mahfuzdur. Madde 3 Ön projelerin hazırlanması sırasında yerli imalat yönünden gözönüne alınacak hususlar: a. Ön projelerin yapılması sırasında yatırım yapacak ve projeyi hazırlayacak teşekküller, yatırımlarda yerli mamullerin ve hizmetlerin kullanılması üzerinde önemle duracaklardır. Türkiye'de imal edilen ve edilmesi mümkün olan mamuller ile tedariki mümkün hizmetler, dahilden sağlanır.

2 488 Ön projelerin yapılmasında ve yatırımlarda bu Yönetmeliğe ekli listede yazılı mamullerin dahilden tedariki esastır. Listedeki mamullerin çalışır hale gelmesi için ithali gerekli ham ve yardımcı maddeler ile hariçten temini zaruri olan hizmetler için lüzumlu döviz ihtiyacı da ön projelerde belirtilir. b. Bağlı listede yapılacak değişiklik ve istisnalar Sanayi Bakanlığınca tesbit ve ilan olunur. Bu değişiklikler, dahilde imal edilenler ve Kalkınma Planı yıllık programlarında imali veya geliştirilmesi öngörülen mamuller gözönüne alınarak yapılır. c. Kalkınma Planı Yıllık Programlarında öngörülen yatırım konularına giren projelerin iç ve dış ödeme miktarlarının tesbitinde ilgili bakanlıklar ve Devlet Planlama Teşkilatı, yönetmelik esaslarının ön projede gözönünde alınıp alınmadığını tetkik eder ve dış ödemeyi asgari seviyede tutacak gerekli düzeltmeleri yapar. Madde 4 Şartnamelerin hazırlanması: a. Şartnameler hazırlanmadan önce yatırımcı teşekküller, dış ödemesi olan projelerini, icabında imalatçı teşekküllerle işbirliği ile, tetkik ederek yerli yapılması mümkün kısımları tesbit ederler. Buna ait rapor, protokol, şartnameler ve diğer lüzumlu vesaik ihale işlemlerine girişilmeden önce Sanayi Bakanlığına gönderilir ve ihale Sanayi Bakanlığının uygun gördüğü esaslar dairesinde cereyan eder. İhale neticesine göre döviz tahsisi için müracaat sırasında, Sanayi Bakanlığı yönetmelik esaslarına uyulup uyulmadığını inceler ve buna göre döviz talebine esas olacak belgeyi verir. b. Gerek 3 üncü maddenin "c" fıkrasına göre meydana çıkacak ön projelerde, gerekse 4 üncü maddenin "a" fıkrasına göre tayin edilen yerli yapılacak kısımlar, şartnamelerde belirtilir. c. Şartnamelerde, hizmetlerden yerli yapılacak olanlar ile kati projelerin ve imalat resimlerinin yerli yapılacak olanları veya kısımları da belli edilir. d. Şartnamelere, yerli firmaların ihaleye iştirakini ve yerli imalatı önleyici kayıtlar konulamaz. Bu cümleden olarak: (1) İhtiyacı karşılayacak nitelikte yerli olarak yapı lması mümkün mamullerin standartları veya karakteristikleri yüksek ve değişik tutulmak suretiyle ithalata yol açılamaz. (2) İşin teslim süresi, ciddi bir gecikmeye meydan vermemek kaydıyla, yerli imalatçıya işi bitirme imkanı verecek kadar tutulur.

3 489 (3) Yapılacak büyük hacimli ve yüksek değerdeki işler, zaman ve maliyet bakımından ciddi bir mahzur taşımamak şartiyle yerli firmaların katılabileceği makul hacim ve sayıda daha küçük parçalara bölünür. (4) Yeterlik belgesi aranması halinde, mütaahhidin daha önce yapmış olduğu aynı veya benzeri makina ve teçhizat işleri için istenecek değer tutarı, keşif bedelinin yüzde 25 ini geçemez. (5) Nümune istenmesi halinde, bunun, teklif sahibi tarafından bizzat yapılmış olması şart değildir. (6) Şartnamelere, mamuller için ithal malı olması veya belirli bir marka taşıması gibi kayıtlar konulamaz. Yedek parçalar için bu hüküm uygulanmıyabilir. (7) Şartnameler, ihaleye yalnız bir müessesen in katılmasına yol açacak diğerlerini dışarıda bırakacak şekilde düzenlenemez. (8) Büyük değerdeki yerli mamullerin satın alınması, teklif isteme ve pazarlık yoluyla yapılsa dahi ilan edilir. (9) Yerli mamullerden, şartnamelerde b elirtilen nitelikler istenir, yabancı mamulün şartname dışı temin ettiği ilave farklılıklar bir üstünlük sayılmaz ve tercih sebebi olamaz. a) Bu Yönetmeliğin gayelerinin gerçekleşmesini zorlaştırıcı şekilde anahtar teslimi ihale yapılamaz. Binaların ayrı ihale edilmesi, anahtar teslimi ihale yapılmadığı anlamına gelmez. edilir. f. İhaleye çıkarma tarihi ile teklif alma günü arasındaki süre yerli firmalara hazırlanma imkanı verecek şekilde tesbit g. Yerli yapılması bu yönetmelikte ve şartnamelerde belirtilmiş olan mamuller zaman, kalite ve fiyat yönünden bu yönetmelik ve Kalkınma Planı hedeflerini sekteleyici bir durum yarattığı takdirde ithal yoluyla temin edilebilir. Bu hususların yatırımcı teşekküllerce Sanayi Bakanlığına karşı tevsik edilmesi gereklidir. Madde 5 Hizmetler, kati proje ve imalat resimlerinin yapım ve temini a. Hizmetler, kati proje ve imalat resimleri prensip olarak Türkiye'de yapılır. Özelliği dolayısiyle veya Türkiye'de henüz gelişmemiş sahalarda yabancı firmalara başvurmak zarureti doğduğunda, yabancı firmaların yerli teşekküllerle azami işbirliği sağlanır. Gerektiğinde patent ve lisans anlaşmaları yapılabilir. b. Kati projeler ve imalat resimleri yabancı firmalara yaptırılacaksa, yerli malzeme ve standartlar da firmaya bildirilerek hesap ve projelerin bunlara göre yapılması sağlanır. Proje ve hesaplara metrik sistemin kullanılması esastır.

4 490 Madde 6 Yatırma döviz tahsisi: a. Döviz tahsisinde bu Yönetmelik esasları ve Yönetmeliğe ekli listedeki mamuller ve bunlara ilave olarak Türkiye'de yapılması mümkün mal ve hizmetler de gözönünde tutulur. b. Özel sektör yatırımları için döviz tahsisinde de bu Yönetmelikte kamu sektörüne tatbik edilmesi öngörülen ilkeler nazara alınır. Madde 7 Bu Yönetmeliğin hedeflerine ulaşmasını sekteleyici durumların meydana çıkması halinde ilgili Bakanlık ve teşekküllerle gerekli danışmaları yapmak suretiyle Sanayi Bakanlığı lüzumlu tedbirleri alır. Sıra Madde 8 Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Madde 9 Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi Bakanı yürütür. No. Cinsi Yatırımlarda yerli yapılması esas alınacak tesis makina ve cihazlar 1 Binalar, hangarlar, barakalar ve emsali ile bunların her türlü aksam ve teçhizatı 2 Demir, çelik, alüminyum, çinko ve benzeri metallerden yapılan konstrüksiyon (İnşaat) ve aksamı (Çatılmış veya çatılmamış) 3 Her türlü iskele, rıhtım, mendirek ve dalgakıranlar. 4 Sabit ve yüzer her türlü havuzlar. 5 Gaz, sıvı ve katı maddelere ait depo, silo ve tanklar. 6 Demiryolu, dekovil hattı (Ray, travers ve küçük bağlantı malzemesi dahil) ve sair yol malzemesi. 7 Her türlü köprüler ve teçhizatı. 8 Kanal, set, regülatör ve su kuyuları teçhizatı. 9 Çeşitli tesisler. a. Aydınlatma, alçak gerilim elektrik tesisleri b. Isıtma tesisleri c. Klima ve havalandırma tesisleri d. Soğutma tesisleri e. Yangın ihbar, paratoner tesisleri f. Sıhhi tesisat, kanalizasyon ve yangın söndürme tesisatı g. Su hazırlama ve besleme tesisleri h. Su soğutma kuleleri ve havuzları i. Boru donanımı ve tesisatı (40 Atüden büyük basınçlı olanlar hariç) j. Kum ve çakıl eleme ve yıkama tesisleri k. Asansör ve elevatör tesisleri

5 Sıra No. Cinsi l. Kumanda ve tevzi tabloları m. Isı değiştirme cihazları n. Bacalar o. Cebri boruları ve denge bacaları p. Buhar kazanları r. Otomatik, yarı otomatik ve manyetolu telefon santralları s. Mutfak ve çamaşır tesisleri t. Havagazı fabrikaları 10 Taşıtlar ve özel araçlar a. Kamyonlar ve kamyonetler (Damperli ve dampersiz), treylerler, römorklar (Frigorifik olan ve olmıyan kasalar) b. Otobüs, troleybüs ve minibüsler, c. Station wagon ve paneller, ambulanslar, cenaze arabaları, d. Arazöz, yangın arabaları, tankerler ve çöp kamyonları, e. Her türlü vagon ve vagonetler f. Lokomotifler g. Deniz taşıtları 11 İnşaat makinaları a. Beton hazırlama ve karıştırma makinaları b. Taş ve kömür kırma makinaları c. Briket makinaları d. Keçi ayakları, lastik tekerlekli silindirler e. Yol silindirleri, greyderler f. Asfalt hazırlama tesisleri (Finişer hariç) 12 Makina ve cihazlar a. Vantilatör ve aspiratörler b. Kreyn, vinç, bucurgat, palanga, maçuna ve krikolar c. Konveyyörler, bantlar ve benzeri taşıyıcılar d. Santrifuj pompalar e. Motopomplar, el tulumbaları f. Vakum pompaları, pistonlu pompalar, g. Brülörler h. Eksantrik ve friksiyon presler (200 ton kapasiteye kadar) i. Çamur, kum ve toprak değirmenleri j. Ağaç işleme makinaları k. Transformatörler (35 Kv. gerilim ve 2000 KVA takata kadar olanlar dahil, ölçü transformatörleri hariç) l. Pülverizatörler m. Basküller n. Vanalar

6 Sıra No. Cinsi o. Asetilen kazanları p. Tarım aletleri ve traktörleri r. Metal işleme makinaları (Torna, matkap, tesrete, freze tezgahları) s. El aletleri t. Çay kıvırma makinaları 13 Diğerleri a. Mobilya ve mefruşat b. Büro teçhizatı (Büro makinaları hariç) c. Buz dolabı, elektrik süpürgesi, çamaşır makinaları, ütüler, dikiş makinaları, radyolar, pikaplar ve diğer ev eşyaları d. Mutfak makine, teçhizat ve malzemeleri e. Akümülatörler f. Yeraltı kabloları (1 Kv, 4x16 mm2 ye kadar) g. Elektrik, telefon ve telgraf için izole edilmiş ve edilmemiş bakır teller h. Borular (Çekme çelik borular hariç)