Cari Denge Tanımı. Dr.Dilek Seymen

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Cari Denge Tanımı. Dr.Dilek Seymen"

Volkan Ünal
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Cari Denge Tanımı Dr.Dilek Seymen

2 Cari Dengeyi iki farklı özdeşlikle tanımlamak mümkm mkün,

3 (I) Ödemeler Bilançosundaki sınıflamaya s göre g Cari Denge Tanımı, Cari denge mal ve hizmet ithalat ve ihracatı,, net dışd varlık k gelirleri ve karşı şılıksız transferlerden oluşmaktad maktadır. CAt= NXt+rtBt rtbt+trt

4 CAt= NXt+rtBt rtbt+trt NXt, net mal ve hizmet ihracatını (mal ve hizmet ihracat ithalat farkını); B, bono, tahvil, hisse senedi, krediler ve fiziki sermayeyi içeren i net dışd varlıklar kları; Rt, uluslararası faiz oranı veya getiri oranını göstermektedir. rtbt, net dışd varlıklardan sağlanan net geliri; rtbt, net faiz ve net kar transferlerinden oluşmaktad maktadır TRt, karşı şılıksız z transferler ise net özel ve resmi transferleri kapsamaktadır. Karşı şılıksız z transferleri, net işçi i i dövizleri d ve bedelsiz ithalat olarak ayırmak da mümkm mkündür.

5 (II) Milli Gelir Hesabı dikkate alınarak (Tasarruf-Yat Yatırım m EşitliE itliğinden inden hareketle) Cari Denge Tanımı Gayri safi yurt içi i i hasıla ve gayri safi milli hasıla özdeşliklerinden hareketle, tasarruflar ve yatırımlar arasındaki farkın n cari açığıa oluşturdu turduğunu unu göstermek g mümkm mkündür. GSYĐH= Ct+It It+Gt+Xt-Mt

6 GSYĐH= Ct+It It+Gt+Xt-Mt Gayri safi yurt içi i i hasıla (GSYĐH), özel sektör r tüketim t harcamaları (C), özel ve kamu sektörü yatırımlar mları (I), kamu harcamaları (G), ve dışd ticaret gelir ve giderlerinden (X ve M) oluşmaktad maktadır. Gayri safi milli hasıla (GSMH) ise GSYĐH ya net dışd alem faktör r gelirlerini ekleyerek elde edilecektir.

7 Xt-Mt Mt=NXt şeklinde de yazılabilir. Bu tanımlamadan hareketle; GSMH= Ct+It It+Gt+NXt+rtBt+TRt eşitliği yazılabilir. YDt Burada GSMH (YNt( YNt), GSYĐH H (YDt( YDt) ) ye net dışd varlık k gelirleri (faiz gelirleri ve kar transferleri) (rtbt( rtbt) ) ile işci dövizleri gibi karşı şılıksız z transferler (TRt( TRt) ) eklenmiştir. Đki eşitlikten e yararlanarak cari dengeyi oluşturan unsurları bir arada toplamak mümkm mkün n olur;

8 YDt+rtBt+TRt = Ct+It It+Gt+NXt+rtBt+TRt YDt+rtBt+TRt - (Ct+It+Gt)) = NXt+rtBt Bt+TRt YNt - (Ct+It+Gt)) = CA Toplam içi talebin (Ct( Ct+It+Gt) ) milli üretimi aşan an kısmk smı cari açığıa oluşturmaktad turmaktadır. r.

9 YNt - (Ct+It+Gt)) = CA Yukarıdaki eşitlikte e (Ct( Ct+Gt) ) ifadesi toplam tüketimi verdiğinden, inden, GSMH nın tüketilmeyen kısmk smı tasarrufu verecektir; St= YNt-(Ct Ct+Gt) St-It =CA olacaktır. Böylece ülke içinde i inde tasarrufların yatırımlardan az olması cari açığa ığa a neden olacaktır.

10 CA= (Sg( Sg-Ig)+( )+(Sp-Ip) Burada St toplam tasarruf miktarını vermektedir ve iki kısımdan k oluşur; ur; St= Sp+Sg Sg= = (YNt( YNt-Tt-Ct)+( )+(Tt-Gt) Toplam tasarruflar, özel ve kamu tasarruflarından oluşmaktad maktadır. Özel kesim tasarrufu (Sp( Sp), özel kesimin tüketim t ve vergilerden arınd ndırılmış kullanılabilir labilir geliridir. Kamu kesimi tasarrufu ise (Sg( Sg), devletin vergi gelirleri ile harcamaları arasındaki farkı yansıtır r ve kalemin negatif olması bütçe e açığıa ığını gösterir. Bu ayırımı dikkate alarak, tasarruf yatırım m farkına dayalı cari denge denklemini tekrar yazmak mümkm mkündür; CA= (Sg( Sg-Ig)+( )+(Sp-Ip)

11 CA= (Sg( Sg-Ig)+( )+(Sp-Ip) Böylece cari işlemler i açığıa kamu kesimi tasarruf eksiği i ile özel kesimin tasarruf eksiği i toplamına eşit e olacaktır. Bu denklik cari açığıa ığın n milli gelir hesaplarında hangi değişkenlerden kaynaklandığı ığını göstermesi açısından önemlidir. Cari dengenin tasarruf yatırım m farkına dayalı sunumu onun sürds rdürülebilirliği i konusunda da önemli fikir vermektedir.

12 Böylece cari açık a k tanımlamas mlamasına birbirini tamamlayan iki açıdan a bakıld ldığında, ilk tanımlama da cari açık a NXt ve/veya rtbt değişkenlerinin negatif olması nedeniyle bir döviz d açığıa ığını göstermektedir. Đkincisi bu açık a k yurt içinde i inde kamu ve/veya özel kesimde bir harcama fazlası olduğunu unu ve bu açığıa ığın n yurt içinde i inde kapatılamad lamadığını göstermektedir. Yurt içi i i yatırımlar yurt içi i i tasarruflarla karşı şılanamamakta ve hükümetin h bütçe b e açığıa bulunmaktadır. Bu döviz d açığı ya yurt dışıd ışından borçlan lanılarak larak ya da doğrudan yatırımlar yoluyla kapatılmaya çalışıldığından bu durum net dışd varlıklar kları azaltmaktadır. Tersi durum yurt içi i i yatırımlar mlarını finanse edebileceğinden inden daha yüksek y miktarda tasarruf eden ve bu farktan daha düşük d k miktarda bütçe b e açığıa bulunan bir ülkenin yabancı varlık k stokunu artıraca racağı şeklinde açıklanabilir. Bu yurt dışıd ışına sermaye çıkışıışı anlamına na gelecektir. Yurt dışına sermaye çıkısı ise cari işlemler i fazlasıyla mümkm mkün n olacaktır.

Benzer belgeler

Cari Denge Tanımı. Dr.Dilek Seymen

Cari Denge Tanımı. Dr.Dilek Seymen Cari Denge Tanımı Dr.Dilek Seymen Cari Dengeyi iki farklı özdeşlikle tanımlamak mümkün, (I) Ödemeler Bilançosundaki sınıflamaya göre Cari Denge Tanımı, Cari denge mal ve hizmet ithalat ve ihracatı, net