SES BAYRAM DERİN MEHMET AKİF İNAN İLKOKULU 4 A SINIFI ÖĞRETMENİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SES BAYRAM DERİN MEHMET AKİF İNAN İLKOKULU 4 A SINIFI ÖĞRETMENİ"

Coskun Özbek
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 SES BAYRAM DERİN MEHMET AKİF İNAN İLKOKULU 4 A SINIFI ÖĞRETMENİ

3 SES VE ÖZELLİKLERİ Katı, sıvı ve gaz halindeki maddelerin oluşturduğu maddesel (tanecikli) ortamlarda dalga şeklinde yayılabilen, titreşimlerden dolayı oluşan enerji türüne ses denir.

4 Titreşim Sonucu: SES OLUŞUR

5 Sazın tellerine dokunulduğunda,flüt üflendiğinde hava molekülleri titreşerek ses meydana gelir..

6 İnsan sesi de gırtlaktaki ses tellerinin, akciğerden gelen hava molekülleri tarafından titreştirilmesi ile oluşur.

7 Maddeleri birbirine vurulduğu zamanda ses elde edilir.

8 Ses DALGALAR halinde yayılır. Ses dalgalarını görünür hale getiren alet

9 Suyun yayılmasını, su yüzeyine bir taş atıldığında oluşan su dalgalarına benzetilebiliriz.

11 SESİN ÖZELLİKLERİ Bir sesi, başka bir sesten ayıran özellikler vardır.sesin özellikleri şunlardır: 1-Sesin şiddeti 2-Sesin yüksekliği 3-Sesin tını

12 SES DALGASI

13 SES DALGASI

14 GENLİK NEDİR Gerilebilen bir maddenin denge noktasından itibaren ulaşabileceği en büyük uzaklık genlik olarak adlandırılır.

15 Genlik arttığında Gürlük Ses enerjisi Ses şiddeti Ses düzeyi artar

16 Sesin zayıf veya kuvvetli olmasına (uzaktan veya yakından duyulabilme özelliğine) sesin şiddeti veya gürlük denir. Ses şiddeti, sesin şiddetli veya zayıf işitilmesini (uzaktan veya yakından duyulabilmesini) sağlar. Company Logo

17 Radyonun sesi kısılarak ya da açılarak çıkan ses dalgalarının genliği yani enerjisi yani şiddeti yani ses düzeyi değiştirilir Company Logo

18 Çok enerjili ses dalgaları daha büyük şiddete; az enerjili ses dalgaları ise daha küçük şiddete sahiptir. DOZ R BÜYÜK G NL!KL! S S DALGASI ÜR T!R. OTOMOBİL DOZ R GÖR KÜÇÜK G NL!Ğ SAH!P OLAN S S DALGALARI ÜR T!R. 18

19 Genliği sallanan bir salıncağa benzetebiliriz Company Logo

21 Piyanoda si sesine yavaş basıldığında genlik küçük, si sesine güçlü basıldığında genliği büyük olur Company Logo

22 1- Flütte yavaş üflenerek çıkartılan si sesi, hızlı üflenerek çıkartılan si sesinden daha az şiddetlidir ve genliği küçüktür.

23 SES ŞİDDETİ

24 Ses dalgalarının genliği arttıkça sesin enerjisi ve şiddeti artar. Genliği fazla olan ses dalgalarının oluşturduğu sese şiddetli ses denir.

25 Cetvelde genliği ne kadar açarsak ses o kadar şiddetli olur

26 Gergin bir teli; Çok çekip bırakınca kuvvetli ses, Az çekip bırakınca zayıf ses oluşur. Davula; Hafif vurursak zayıf ses, Kuvvetli vurursak şiddetli ses oluşur. Ses kaynağına; Yakınsak kuvvetli ses, Uzaksak zayıf ses duyarız.

27 Ses kaynağından uzaklaştıkça sesin şiddeti azalır.bu sebeple bir radyonun yakınındaki insanlar radyonun sesini iyi duyabilirken uzaktakiler fazla duyamaz.

28 Bir ses dalgasının genliği sesin şiddetini (gürlüğünü) belirler. Ses şiddeti desibel (db) birimi ile ifade edilir. İnsan kulağının duyabileceği en düşük ses şiddetine eşik şiddeti denir. Eşik şiddeti 0dB dir.

29 Company Logo

30 Aşağıdaki resimlerle günlük hayatta sıklıkla karşılaştığımız bazı ses kaynakları ve bunların ürettiği seslerin desibeli olarak şiddetleri verilmiştir. Yaprak hışırtısı :10 db Fısıltı:20 db Normal konuşma:60 db Yoğun trafik:70 db 30

31 Kulak zarı hasarı: 160 db lektirik süpürgesi: 80 db ~~~~Jet uçağın kalkışı:140 ~db~~~~ 31

32 1- İnsan kulağının işitebileceği en düşük ses düzeyine eşik şiddeti veya işitme eşiği denir. İnsanlar için eşik şiddeti düzeyi 0 db dir. 2- İnsan kulağı, db aralığındaki sesleri işitebilir. 3- Düzeyi 0 60 db arasındaki sesler insan kulağını rahatsız etmez. 4- Düzeyi 60 db den fazla olan seslere gürültü denir. Gürültü, düzensiz frekanslı seslerdir. 5- Konuşma sesi düzeyi db dir 6- Ses düzeyi db aralığındaki ortamlarda uzun süre kalma işitme sorunlarına yol açar. 7- Genelde ses düzeyi 120 db üzerindeki sesler insan kulağına zarar verir.

33 SALINIM - GENLİK

34 Salınım

35 Sesin ince veya kalın olmasına sesin yüksekliği denir. Ses kaynakları çok titreşince ince ses, az titreşince kalın ses oluşur.

36 Bir ses kaynağının bir saniyedeki titreşim sayısına frekans denir. Frekans birimi hertz dir. Hz ile gösterilir. Ses kaynakları çok hızlı titreşirlerse ince (tiz), az titreşirlerse kalın(pes) ses verir. Yani frekansı büyük olan ses, frekansı küçük olan sesten daha incedir.

37 Ses kaynağının frekansı; Artarsa ince ses,(tiz) Azalırsa kalın ses oluşur. (PES-BAS)

38 SORU KADINLARIN MI YOKSA ERKEKLERİN Mİ SES FREKANSLARI DAHA YÜKSEKTİR? NEDEN? Kadınların ses telleri kısa, ince ve de gergin olduğu için ses frekansları büyük ve sesleri incedir. Erkeklerin ses telleri uzun, kalın ve de az gergin olduğundan ses frekansları düşük yani sesleri kalındır.

39 SES VE ÖZELLİKLERİ

40 BOY

41 Uzun boy ERKEĞİ (Kalın Ses) Kısa boy KADINI ( İnce ses) temsil eder.. Kalın ses elde etmek için UZUN (Erkek Sesi-Kalın) tel İnce ses elde etmek için KISA ( Kadın Sesi- İnce) tel kullanmalıyız

42 Kısa parçadan (Kadın kısa boylu olur- İNCE SES) İNCE Uzun parçadan ( Erkek uzun boylu olur) KALIN ses çıkar KSİLEFON

44 Kadınlar genel olarak daha gergin, daha stresli olurlar Rahat insan ERKEk sesini ( Kalın ) Gergin insan KADIN sesini (ince) temsil eder.. Kalın ses elde etmek için Az gergin (Rahat Erkek ) tel İnce ses elde etmek için Gergin ( Stresli Kadın) tel kullanmalıyız

45 Cetvelin boyu gitgide uzadı.. Boy uzadıkça (Uzun boy erkeğin özelliği Erkekte KALIN sesi temsil etmekte) ses KALINLAŞIR

46 SES VE ÖZELLİKLERİ

47 Çeşitli cisimler kullanılarak farklı sesler üretilir.

48 Hz üzerindeki seslere ultrason adı verilir. -Frekansı 20 Hz den küçük seslere infrason adı verilir. -Yüksek frekansa sahip olan ultrason seslerin enerjisi de yüksektir. -Ultrason yöntemi yer altında maden araştırmalarında, tıpta iç organlarımızın incelenmesinde, balık avcılığında, deniz tabanının araştırılmasında kullanılır. -Ultrason sesler insan kulağı tarafından algılanamazken, köpekler Hz lik, yunuslar Hz lik ultrason seslerini işitebilir.

50 Örnek; SES FREKANSI

51 SES FREKANSI

52 SES DALGALARI NEDEN MADDESEL ORTAMDA YAYILIR Sesin yayılabilmesi için ortamda maddeyi oluşturan taneciklerin bulunması gerekir. Boşlukta ses yayılmaz

53 . Maddeyi oluşturan tanecikler birbirine ne kadar yakın ise sesin iletimi de o kadar hızlı olur. Bu nedenle sesin iletimi en iyi katılarda, en az gazlarda olur.

55 Katılar sesi çok iyi iletir..

56 Eskiden savaş halindeki askerler yere miğferlerini ters çevirip koyduktan sonra yeri dinleyerek, düşmanların ayak seslerini duymaya çalışırlardı.

57 Tren raylarında ses daha hızlı ilerler..

Sessiz bir yerde cubuk kraker yerken sanki herkes cubuk krakerin sesini duyacakmış gibi gelir. Burada ses kemiklerden kulağa gider. Yani katı ortamı kullanır.

58 Sessiz bir yerde cubuk kraker yerken sanki herkes cubuk krakerin sesini duyacakmış gibi gelir. Burada ses kemiklerden kulağa gider. Yani katı ortamı kullanır. O yüzden sesi kendimiz çok algılarız. Oysa aynı odadaki kişiler çubuk kraker sesini o kadar şiddetli duymaz. Çünkü onlar hava(gaz) ortamını kullanırlar işitmek için.

59 KATI > SIVI > GAZ Argon gazı

60 SESİN YAYILMASI Ses dalgalarının yayılabilmesi için ses dalgalarının kaynağından çıktığı ortamda taneciklerin olması gerekir O yüzden Ses boşlukta yayılmaz. Ses katı, sıvı ve gazlarda yayılır.

61 Gün içerisinde çok defa güneş patlaması oluyordur fakat o kuvvetli seslerin hiçbirini duyamıyoruz. Sebebi ise, o seslerin uzay boşluğunu geçemeyip bize gelememesidir

62 Astronotlar Ay da birbirlerinin sesini asla duyamazlar

63 Çünkü ses uzay boşluğunda yayılmaz

64 SESİN YAYILMA HIZI. KATI > SIVI > GAZ Ses en hızlı katılarda en yavaş ise gazlarda yayılır.

65 SESİN DEĞİŞİK ORTAMLARDAKİ YAYILMA HIZI Ses dalgaları havada 1 saniyede 340 metre yol alır. Ses dalgaları suda 1 saniyede 1435 metre yol alır. Ses dalgaları katılarda 1 saniyede 5000 metre yol alır.

66 SESİN DEĞİŞİK ORTAMLARDAKİ YAYILMA HIZI SES İLETME HIZLARI MADDE SICAKLIK SESİN HIZI Karbondioksit Hava Alkol Su Altın Bakır Demir

67 SESİN YAYILMA HIZI NELERE BAĞILIDIR Ses dalgaları her ortamda aynı hızla yayılmaz. Ses hızını etkileyen bazı faktörler vardır. Bunlardan biri maddenin yoğunluğu. Diğeri ise ortam sıcaklığıdır.

68 *Sıcaklık arttıkça sesin hızı da artar

69 Maddenin yoğunluğu arttıkça sesin hızı artar,yoğunluk azaldıkça sesin hızı azalır.

70 Ses enerjisi Uçakların çevredeki evlerin pencerelerini sallaması

71 Sinemada sesin güçlü olduğu sahnelerde yerlerin ve koltukların sallanması

72 Yükses sesin enerjisinden dolayı camı bile kırması

73 Hoparlorden çıkan sesin karşısında duran mumların alevini titretmesi ses enerjisi ile ilgilidir.

74 Bazı opera sanatçıları sesleri ile bardağı bile kırabilirler. Bunun nedeni ise sesin bir enerji türü olmasıdır.

75 PAVAROTTİ Bazı opera sanatçıları sesleri ile bardağı bile kırabilirler. Bunun nedeni ise sesin bir enerji türü olmasıdır.

76 Rezonans Olayı

77 Rezonans Olayı 1940 yılında Amerika da Tacoma köprüsü yıkılmıştır.bunun neden köprünün doğal frekansına eşit frekanslı rüzgarın esip, köprüyü rezonansa getirmesidir.

Benzer belgeler

Ünite. Dalgalar. 1. Ses Dalgaları 2. Yay Dalgaları 3. Su Dalgaları

Ünite. Dalgalar. 1. Ses Dalgaları 2. Yay Dalgaları 3. Su Dalgaları 7 Ünite Dalgalar 1. Ses Dalgaları 2. Yay Dalgaları 3. Su Dalgaları SES DALGALARI 3 Test 1 Çözümleri 3. 1. Verilen üç özellik ses dalgalarına aittir. Ay'da hava, yani maddesel bir ortam olmadığından sesi