BESİNLER İLE ALINAN NÜKLEİK ASİTLERİN SİNDİRİMİ

Transkript

1 Besin BESİLER İLE ALIA ÜKLEİK ASİTLERİ SİDİRİMİ Prof.Dr.Dildar Konukoğlu ükleoprotein ükleik asit + Protein Protein sindirimi DA Deoksiribonükleaz ligonükleotit RA Ribonükleaz Mono ve oligonükleotit ligonükleotit Diesteraz Mononükleotit Barsak Pasif Difüzyon Mononükleotit ükleotidaz Barsak ükleozit + fosfat Doku Karaciğer Böbrek Dalak Barsak, vb 1

2 Pürin sentezi ükleozit Serbest ükleotit sentezi Pürin/Pirimidin + Pentoz Kurtarma yolları Pürin sentezi karaciğer ve plasenta Beyinde = ekzojen kaynak Periferal lenfositler ise denova pürin sentezi Eritrositlerde sentez yok PÜRİ BAZLARII SETEZİ Denova sentez Salvage sentez Pürin nükleotit sentezinde iki yol bulunur Adenin Guanin Hipoksantin Ksantin PÜRİ HALKASII KAYAKLARI PETZ FSFAT YLU RİBZ -5 FSFAT (+) AMP,Pi AMP, GMP, IMP 5-PRPP Sentez yeri : SİTZL 2

3 (+) Formimidoimidazol karboksamid ribonükleotit H 2 C P CH 2 H H P P Fosforibozil 1-pirofosfat (PRPP) phosphoribosylpyrophosphate (PRPP) Glu, PPi Gln PRPP amidotransferase P CH 2 H 2 H Fosforibozil amin H phosphoribosylamine IMP siklohidrolaz CH H ribose-p H 2 H IMP (inosine monophosphate) ribose-p IMP sentezi için = 5+ 2 Glutamin +1 Glisin + 1 C2 +1 Aspartat + 2 THF Aspartat xa Malat GTP ADEİL SÜKSİAT Adenilo süksinaz Fumarat Adenilosüksinat Sentaz İZİ MFSFAT AD IMP- Dehidrogenaz KSATİ MFSFAT Glutamil Glutamin amidotransferaz ükleozit di ve trifosfat sentezi AMP + 2ADP Enzim : GMP + GDP+ ADP Enzim: GDP + GTP+ ADP Enzim: CDP + CTP+ ADP Enzim: Deoksiribonükleotit oluşumu Ribonükleotit 2- deoksiribonükleotit (Difosfat) (Difosfat) Redükte thioredoksin(fad)/ kside thioredoksin/ gluterodoksin (GSH) gluterodoksin Pürinlerin Salvage (kurtarma) reaksiyonu; Serbest pürinlerin PRPP tarafından fosforilasyonu Enzim Substrat Ürün Adenin + Hipoksantin + Guanin + AMP + PPi IMP+ PPi GMP + PPi ADP+ ADPH+ +H+ 3

4 Azoserin Diaznorlösin Mikofenolik asit 6-merkaptopürin Tioguanin Azotiopurin Pürin sentez inhibitörleri Glutamin analoğu Glutamin analoğu IMP DH(-).İmmunosupresif IMP DH, Adenilosüksinaz (-) Antikanser ilaçlar (ALL ve AML) 6-merkaptopürine dönüşür, İmmunosupresif Adenozin İnozin HİPKSATİ Pürin katabolizması ükleotidaz AMP H 4 ükleotidaz IMP Riboz 1-P H H GMP KSATİ Guanaz Guanozin GUAİ Riboz 1-P Ürikaz Hastalık Defekt Sonuç Gut Lesch-yhan sendromu Kombine immun yetmezlik ADA (-) İmmun yetmezlik Pürin nükleotit fosforilaz (-) Böbrek taşı Adenin fosforibozil transferaz (-) Böbrek taşı Ksantinüri K (-), Mo (-) Hipoürikemi Ksantinüri Böbrek taşı Von Gierke Allopurinol; kompetitif inhibitör Kolşisin özellikle akut gut artritinde antienflamatuvar Probenesid veya salisilat ; Ürat atılımını arttırır PİRİMİDİ ÜKLETİTLER Denova sentez Azot ve karbon kaynakları ; Glutamin (3) C 2 (C2) Aspartat (1,C4,C5,C6) dır. PRPP ve THF PÜRİ ÜKLETİDLERİ PRPP Pirimidin ükleotitleri (UDP,UTP,dUTP ve CTP) C GLUTAMİ 4

5 KARBAMİL FSFAT + ASPARTAT RTİK ASİD PRPP rotat fosforibozil transferaz KARBAMİL ASPARTİK ASİT H 2 0 Dihidroorataz Dihidroarotat Dehidrogenaz (mitokondrial) Dihidro RTİK ASİT Kinaz UDP RTİDİLAT MFSFAT rotidilat dekarboksilaz C 2 Kinaz UMP Prokaryotlarda hız kısıtlayıcıdır. CTP sentaz UTP Glutamin dudp Pi dump M-THF dump Glisin Serin-metilen transferaz 5,10-Metilen THF x Tetra Hidrofolat Serin dtmp Dihidrofolat ADP ADPH +H Pirimidin biyosentezi inhibitörleri 1) 6-Azauridine ; rotidilat dekarboksilaz inhibisyonu 2) 5-Fluorourasil ve 5-Fluorositozin ; Timidilat sentaz inhibisyonu 3) Folat biyosentezi inhibitörleri: Sulfonamidler. 4) Glutamin analogları: Azaserin ve 6-diazo- norlösin (D) Pirimidin Salvage-kurtarma yolu Serbest pirimidin bazlarından pirimidin nükleotidlerinin sentezidir. İki tip enzim yer alır ; Kinazlar ve fosforilazlar. Urasil + Riboz 5P Uridin + Pi Üridin fosforilaz Uridin + UMP +ADP Uridin kinaz Timin + Riboz 5-P Timidin +Pi Timin fosforilaz Timidin + TMP + ADP Timidin kinaz Deoksiüridin + dump + ADP Deoksiüridin kinaz Sitozin H 3 Urasil ADPH+H Dihidrourasil Asetat β-alanin PİRİMİDİ KATABLİZMASI Ureidopropionat H 2 Üre sentezi ADPH+H H 2 H 2 β-aminoizobütirat Metilmalonil KoA 5

6 Pirimidin sentez bozukluğu TipI rotik asitüri Tip II rotik asitüri Hiperammonemi Tip II İlaç indüklü orotik asitüri rotat fosforibozil transferaz ve rotidilat dekarboksilaz rnitin transkarbamoilaz eksikliği MP dekarboksilaz Pirimidin yıkılım bozukluğu 6